Bab 1 Mengenali Sejarah

1.1 Pengertian Sejarah 什么是历史?

Kategori Pengertian/Maksud
Pengertian dalam • Berasal daripada perkataan Arab “syajaratun” yang bermaksud pokok
Bahasa Melayu 源于阿拉伯语，意思是树木
马来语中的解释
• Dikaitkan dengan salasilah, riwayat, keturunan dan asal usul
家系、传说、子孙、人类的由来

Pengertian dalam • Asal usul, keturunan dan salasilah 家系、传说、子孙、人类的由来

Kamus Dewan
• Peristiwa yang benar-benar berlaku pada masa lampau, kisah, riwayat dan tambo.
词典中的解释
过去真实发生的事件
• Kajian atau pengetahuan tentang peristiwa yang telah berlaku.
关于过去所发生的事件的研究或知识
Pengertian dalam • Cerita mengenai seseorang 关于某人的故事
Bahasa Inggeris
• History berasal daripada Yunani iaitu historia yang bermaksud penyelidikan,
英语中的解释
penyiasatan atau pertanyaan 源于希腊语,意思是研究、调查或查询
1.2 Pengertian Sejarah Mengikut Pandangan Sejarawan 历史学家对历史的见解
Sejarawan Pandangan
Herodotus
Sejarah ialah tindakan manusia dan sebab berlakunya sesuatu peristiwa.
人类的举动和举动的原因
Karya 作品：
• Histories
• Sejarah Perang Parsi (berdasarkan kajiannya terhadap peristiwa yang benar berlaku)
E.H. Carr
Sejarah ialah proses interaksi berterusan antara ahli sejarah dengan fakta-faktanya, suatu
dialog yang tidak berkesudahan antara masa kini dengan masa lampau.
历史是历史学家对历史事实之间连续不断的，互为作用的过程，就是现在与过去
之间永无休止的对话。
Karya 作品：
• What is History?
Ibn Khaldun
Sejarah membicarakan masyarakat manusia,atau peradaban dunia, tentang perubahan-
perubahan yang berlaku pada sifat-sifat masyarakat itu.
历史是用来讨论人类社会或世界文化的演变
Karya 作品：
• Muquddimah (perihal kehidupan manusia bermula zaman primitif hingga kehidupan
di bandar) 讲述人类从原始到城市生活的事件
Khoo Kay Kim
Sejarah merujuk apa yang sudah berlaku dan mendorong kita lebih memahami masa kini
dan menjamin kesilapan yang sama tidak berulang. Sejarah ialah ibu kepada semua
bidang. 历史指的是已发生的事情，有助于我们更加理解现在，并确保同样的错误
不再重复。历史是各个领域的首发者。
Karya 作品：
• Pensejarahan Malaysia (1975)
• Taiping Ibu Negeri Perak (1981)
Muhd Yusof Ibrahim
Sejarah ialah catatan atau rekod mengenai peristiwa yang berlaku pada masa dulu.
历史是用来记录过去所发生的事情
Karya 作品：
• Sejarawan dan Persejarahan Melayu: Tradisi dan Transformasi
马来文化的传统和变形
Rumusan: 总的来说
• Pengertian sejarah dari aspek bahasa dan pandangan sejarawan adalah berkaitan dengan masyarakat
dan peristiwa masa lalu yang diperoleh berdasarkan bukti. 从文字的意思和历史学家的观点所了解到，
历史是有关于社会和已被证实过去所发生的事件。

• Sejarah mempu memberikan teladan dan pengajaran kepada kita. 历史让我们引以为惕和教导我们。

1.3 Masa Silam dan Ruang Dalam Sejarah 历史里的时间和空间
• Masa Silam = Rentetan peristiwa yang telah berlaku 一连串已发生的事件
Masa Silam dikaji berdasarkan Kronologi, iaitu rentetan peristiwa yang berlaku secara teratur mengikut
urutan masa dari awal hingga akhir dan bergerak mengikut satu garisan lurus.
一连串已发生的事件的时间线

Contoh Kronologi 例子:

• Ruang dalam sejarah terbahagi kepada tiga kategori iaitu masa, zaman dan tema.
历史的间隔可分为三种类：时间、时代及主题
a) Masa 时间 b) Zaman 时代
(dikira bermula tahun Masihi) Masihi = 公元时代 = 阿拉出生的那一年开始
从公元时代开始计算 Sebelum Masihi (SM)  Sebelum tahun kelahiran Nabi Isa AS
Ruang Masa Tahun Masihi (M) 公元时代  Bermula dengan kelahiran Nabi Isa AS
Dekad 年代 10 tahun • Dalam tulisan pengajian barart,

Abad 世纪 100 tahun Sebelum Masihi (SM) = Before Christ (BC)

Alaf 千年 1 000 tahun Masihi (M) = Anno Domino (AD)

c) Tema 主题
Ruang dalam sejarah mendorong sejarawan membahagikan penulisannya mengikut kategori seperti
politik, ekonomi dan sosial. 历史可被分类为不同主题，如：政治，经济和社会。
Kategori Contoh
Politik • Pembahagian mengikut pentadbiran Perdana Menteri Malaysia
• Misalnya, kajian mengenai pemerintahan Tunku Abdul Rahman sepanjang bergelar
政治
Perdana Menteri.
Ekonomi • Pembahagian mengikut aktiviti ekonomi
经济 • Misalnya, kajian mengenai sektor pertanian negara
Sosial • Pembahagian mengikut aspek sosial
社会 • Misalnya, kajian mengenai system Pendidikan negara

1.4 Sumber Sejarah 历史的资源

Sumber sejarah amat penting dalam penyelidikan dan penulisan sejarah.
历史资源对于研究和历史写作是非常重要。

a) Sumber Primer 第一级资源

• Sumber ini juga dikenali sebagai Sumber Pertama.
• Ciri-ciri: - Belum diolah dan diterbitkan 还未被处理和出版
- Bersifat asli 原始的
- Belum ditafsir 还未被诠释、解释
• Ia Perlu dikaji untuk mencari maklumat dan bukti sahih tentang sesuatu peristiwa.
第一级历史资源需要被考察以找到该事件的真实资料和证据。
• Contoh:

Fosil Diari Manuskrip Batu Bersurat Artifak Bukan Artifak

化石 日记 手稿 石碑 文物 非文物
 Surat Peribadi Dokumen Rasmi Keterangan Lisan Fail Rasmi Jabatan
私函 正式文件 口述 部门官方档案

b) Sumber Sekunder 第二级资源

• Sumber ini juga dikenali sebagai Sumber Kedua.
• Ciri-ciri: - Telah diolah dan diterbitkan 已被处理和出版
- Bahan tersebar kepada umum 被公开
• Ia membantu mencari maklumat dan membuat perbandingan dapatan penyelidikan
sejarah yang telah diterbitkan.
第二级历史资源有助于查找资料及把已被出版的历史研究成果做比较。
• Contoh:

Buku Jurnal Akhbar Risalah Majalah Ensiklopedia

书本 日志 报纸 论文 杂志 百科全书

Apa itu artifak, bukan Artifak, dan Ensiklopedia? 什么是文物、非文物和百科全书？

• Artifak 文物
- Merupakan peralatan ciptaan manusia untuk perburuan, pertanian dan perdagangan
文物是人类为了捕猎，种植，买卖所制造的工具。
- Ia biasa diperbuat daripada batu, kaca dan logam 用石头，玻璃和金属制造工具。
- Contoh:
Loceng Gangsa ditemui di Kampung Pencu, Muar, Johor
在柔佛州的 Kampung Pencu 发现文物 Lonceng Gangsa(铜钟)
- Dihasilkan sekitar 150 tahun Masihi iaitu ketika perluasan kuasa kerajaan
Funan
- Dilihat sebagai sumber untuk membuktikan wujud hubungan perdagangan
dengan kerajaan Funan. 它代表着与阜南政府有买卖关系。

• Bukan Artifak 非文物

- Data arkeologi berkaitan budaya manusia yang terdapat di bawah tanah dan di atas permukaan
tanah, seperti dinging gua, dinging kota, struktur binaan
有关人类文化可在地底下发现和可在地面上发现，如在洞穴墙上，城墙上，建筑构造上
 - Contoh:
Candi Lembah Bujang 在 Lembah Bujang 发现的一座寺庙
- Dilihat sebagai sumber untuk membuktikan wujudnya pengaruh Hindu
dan Buddha serta hubungan perdagangan antara Kedah dengan India.
它代表着曾存在的兴都教和佛教影响 & 印度和吉打州有买卖关系。

• Ensiklopedia 百科全书
- Maklumat yang terkandung di dalamnya berdasarkan fakta dan sumber sejarah yang sahih.
内容都是根据原因和真实的历史资源。
- Mengandungi beberapa tema seperti: sejarah awal, sejarah moden awal, arkitektur, laut dan
tumbuh-tumbuhan.
有几个主题，例如：早期历史，早期摩登历史，建筑架构，海洋和植物。

1.5 Kaedah Penyelidikan Sejarah 进行历史研究的方式

a) Kaedah Bertulis 描写方式
• Merupakan kaedah penyelidikan yang menggunakan atau memperoleh maklumat daripada sumber
bertulis atau berpahat. 从被雕刻和写出来的资源进行研究。
• Di Asia Tenggara, tulisan tertua ditemui di dinding gua, dipahat pada batu, atau ditulis pada kulit kayu,
gading dan daun lontar.
在东南亚， 最老的字体出现在洞穴墙上、雕刻在石头上或写在树皮上、象牙上和叶子上。
• Kaedah bertulis juga boleh dilihat pada catatan harian seseorang, fail kerajaan dan catatan pengembaran.
描写方式也可从日常生活的记录，政府档案 和 游历记录上看到。
• Paleografi: ilmu mengkaji dan menganalisis tulisan kuno pada daun lontar, papyrus, ta nah liat atau batu.
Paleografi 是研究及分析大自然的（在叶子上，泥土上，石头上）古代字体。
• Epigrafi: ilmu dipelajari tulisan yang terdapat pada tugu, bangunan dan prasasti.
Epigrafi 是学习在纪念碑，建筑物及碑文上的字体。

• Contoh:
 Tulisan pada daun lontar
• Daun lontar digunakan oleh masyarakat tradisional
sebagai bahan untuk mencatatkan maklumat.
传统社使用 Lontar 叶来记录信息。
• Sumber catatan ini boleh membantu kita
mengetahui sejarah masa lalu dalam pelbagai bidang
seperti kebudayaan, keagamaan dan perubatan.
这个纪录的来源，可以帮助我们了解各个领域
的历史，如文化，宗教和医学。
Batu Bersurat Terengganu
• Sumber-sumber sejarah secara bertulis
membantu untuk menyelidiki sejarah negara.
描写的历史资料有助于调查国家的历史。
• Penemuan Batu Bersurat Terengganu yang
mencatatkan mengenai hukum Islam, dapat
membuktikan agama Islam sudah lama bertapak
di negara ini.
石碑的发现，上面记录了伊斯兰法律，证明
伊斯兰教早已在这个国家建立。

Proses Kaedah Bertulis Sejarah:

b) Kaedah Lisan 口述方式

• Merupakan proses mendapatkan maklumat menerusi temu bual. 从访问中得到资料
• Tokoh yang dipilih untuk temu bual digelar sebagai orang sumber. 被访问的人物被视为 orang sumber
• Orang sumber yang memberikan maklumat melalui pemerhatian dan pengalaman sendiri.
Orang sumber 通过观察和自身经验给予资料
• Seawal tahun 1960-an, Arkid Negara Malaysia telah menjalankan proses pendokumentasian sejarah lisan.
早在 20 世纪 60 年代，Arkid Negara Malaysia 就开始记录口述历史。

Proses Kaedah lisan:

c) Kaedah Arkeologi 考古方式
• Kaedah mencari maklumat sejarah secara saintifik dengan menggunakan bahan-bahan tinggalan sejarah.
是一种以科学的方式从历史遗产中寻找历史资料。
• Bahan-bahan tinggalan sejarah yang ditemui menerusi kaedah gali cari atau ekskavasi antaranya seperti
fosil, tembikar, bahan logam dan binaan daripada batu.
透过挖掘方式来找历史遗产，例如：化石，陶器，金属，石头作品
• Peranan kita untuk memastikan tapak Arkeologi selamat 确保考古遗址安全的职责
-Sebagai seorang warga negara Malaysia yang cinta akan negara, kita sewajarnya memelihara dan
memulihara tapak arkeologi supaya warisan ini dapat dinikmati oleh generasi seterusnya.
身为爱国的公民我们必须爱护及维护考古场地，以让下一代享有这遗产

-Menjalankan usaha penyelidikan dan langkah mendapatkan pengiktirafan daripada Pertubuhan

Pendidikan, Sains dan Kebudayaan Bangsa-bangsa Bersatu (United Nations of Educational,
Scientific and Cultural Organisation-UNESCO) supaya memperkenalkan warisan negara ke
peringkat antarabangsa.
努力研究，使国家遗产得到 UNESCO 认可，并将国家遗产引入国际

i) Aktiviti gali cari di tapak penemuan 在历史遗产场地进行挖掘活动

ii) Kerja-Kerja Di Makmal Arkeologi 在考古实验室的工作

iii) Arkeologi Bawah Air 水中考古

-Merupakan kajian saintifik tentang sejarah peninggalan manusia yang terdampar di dasar laut,
sungai dan tasik.
在海里、河里或湖里所留下的人类历史遗产。
-Bidang ini semakin penting kerana peningkatan dalam kes kerosakan, kecurian dan penjualan
artifak kapal karam.
由于沉船文物的损坏、盗窃和非法销售的问题不断增加，水中考古变得越来越重要。
1.6 Tafsiran Dalam Sejarah
Contoh 例子: Tafsiran berkenaan perjuangan Tok Janggut (Tok Janggut 的反抗事件)
Sejarawan Kebangkitan Tok Janggut dianggap sebagai pejuang kerana penentangan
Tempatan peraturan cukai tanah dan hasil hutan yang diperkenalkan oleh pihak British
dan membebankan rakyat.
本地的研究者认为 Tok Janggut 的反抗因素是有英国人发掘起的土地税和
森林资源成为人民的负担。
Sejarawan Kebangkitan Tok Janggut ini dianggap sebagai pemberontakan.
Barat 西方的研究者认为 Tok Janggut 的反抗是造反行为。

1.7 Kepentingan Mempelajari Sejarah

Mengenal asal usul 认识起源
Mengenali asal usul keluarga dan negara kita. 认识家庭和国家的起源。
Memahami adat istiadat, tradisi dan budaya bangsa kita. 了解种族的风俗习惯，传统及文化。

Mengambil iktibar 吸取教训

Sejarah membawa pengajaran dan iktibar daripada peristiwa lalu.
从以前的事情，历史给予我们教训。
Tidak mempelajari sejarah berkemungkinan akan mengulangi kesilapan masa lalu.
如果不学历史，很大可能我们会重犯以前的错误。

Memupuk patriotism 培养爱国精神

Mengajar kita menghargai warisan negara. 教我们要珍惜国家遗产。
Menyemai rasa cinta akan negara dan menaikkan semangat patriotik. 培养及提高爱国精神。

Mengukuhkan perpaduan 使我们更加团结

Meneruskan kesinambungan hubungan harmoni antara kaum di negara kita.
持续种族之间的和睦关系的连续性。
Sumber kesedaran kepada masyarakat dalam menjaga dan meneruskan adat resam dan tradisi kita.
历史成为社会觉悟的资源，维持和持续我们的传统习俗。

Membangunkan negara dan bangsa 使国家和民族发展

Mengekalkan kegemilangan yang dicapai oleh negara. 维持国家的辉煌。
Memahami budaya dahulu dan budaya kini. 了解以前的文化和现今的文化。

Mengaplikasikan Kemahiran Pemikiran Sejarah 运用历史思维技能

Pemikiran kritis dan analitis dapat ditingkatkan. 提高批判性和解析性思维。
Mendorong seseorang memahami peristiwa sejarah secara lebih empati.
使一个人更能体会了解历史事件。