PROJEKT

(FISKULTURE)




LOJERAT OLIMIPIKE
HISTORIKU


PUNOI:___________________________________




LOJERAT OPIMPIKE NE LASHTESI

Lojrat e para Olimpike u kremtuan n vitin 776 para Krishtit, n Greqi. Fillimisht olimpiada ishte
manifestim lokal e zhvillohej vetm nj gar vrapimi (stadion, prej nga vjen fjala stadium). M
von u shtuan sporte t tjera e lojrat nisn t prfshijn gara vrapimi, boksi, mundje e garn q
njihej me emrin pentathlon. Pentathlon, (nga greqishtja pnte, pes, e thlon, luft) gar
sportive q prfshinte pes disiplina: vrapim, krcim, hedhje shtize, disku si dhe mundje,
praktikohej n Greqi q nga lashtsia. Pesgarshi vijon, me pak ndryshime, edhe n
olimpiadat moderne.
Nga ajo koh e largt e n vijim, olimpiadat nisn t bheshin gjithnj m t rndsishme n
mbar Greqin e lasht. Kulmin e arritn n shekullin VI e V para Krishtit.
Nisn t merrnin edhe ngjyrime fetare, duke u kthyer n kremtime pr nder t Zeusit, nj nga
shtatoret e t cilit lartohej n Olimpia. Vepr e humbur e Fidias, realizuar me ar e fildish, radhitej
ndrmjet shtat mrekullive t bots s lasht. Sot nj kopje e saj ruhet n muzeun e famshn
rus Ermitazh.
Kshtu, n sa olimpiadat bheshin nj nga veprimtarit e rndsishme n jetn e grekve t
lasht, vijoi t shtohej numri i garave e edhe i ditve t lojrave. Fituesit e garave admiroheshin
e pavdeksoheshin. Lojrat organizoheshin do katr vjet e periudha ndrmjet dy kremtimeve
njihej me emrin olimpiada. Gjat kohs s lojrave (tri dit), n t gjith Greqin ndrpritej do
lloj konflikti: niste ai, q njihej si armpushimi olimpik. Grekt i prdornin olimpiadat edhe si
metod pr t numruar vitet. N to merrnin pjes grek t lir, q mund t krenoheshin si
pasardhs t disa breznive t lindura n trojet greke. Duke pasur parasysh se pjesmarrja n
lojra krkonte edhe strvitje t gjat, kuptohet vetvetiu se n to mund t merrnin pjes
kryesisht prfaqsuesit e klasave m t kamura. Prjashtoheshin skllevrit, barbart, vrassit e
mkatart e mdhenj, t njohur botrisht.Me forcimin e pushtetit romak mbi Greqin, lojrat
nisn ta humbisnin rndsin e tyre. E kur krishterimi u b fe zyrtare e Perandoris Romake,
lojrat olimpike nisn t shikoheshin si fest pagane e, prej kndej, vlera e tyre vijoi t zbehej,
n ppjestim edhe me shtimin e korrupsionit t atletve e t falsifikimit t vazhdueshm t
rezultateve t garave. Kur, n vitin 390, n Stadiumin e Thesalonikut (Selanikut), ku
zhvilloheshin garat, ndodhi masakra e mirnjohur n histori, Perandori Teodosi I (nxitur nga
Shn Ambrozi, ipeshkv i Milanos, i tmerruar nga gjakderdhja) i ndaloi, duke i dhn kshtu,
fund, nj historie, q kishte zgjatur m se njmij vjet. Ishte viti 393!




















Historia e Lojrave Olimpike

Lojrat Olimpike fillimisht jan mbajtur mbi 2700 vjet m par n Olimp, n
jugperndim t Greqis. Lojrat ishin pjes e nj festival fetar. Olimpiada e greke,
mendohet t ket filluar n 776 p.e.s. (para ers son).
Lojrat u mbajtn pr nder t Zeusit, mbretit t perndive, dhe u organizuan do katr
vjet n Olimpia, nj lugin pran nj qyteti quajtur Elis. Njerz nga e gjith bota greke
erdhi pr t shikuar dhe pr t marr pjes.

,
Pr nder t lojrave antike , frymzoi adhuruesit e sportit q t organizojn Lojrat
moderne Olimpike , q simbolikisht filluan n vitin 1896.



Historia olimpike

Lojrat Olimpike mori emrin e tyre nga qyteti grek Olimpia dhe pse ka pasur gara
atletike t rndsishme t mbajtura n qytete t tjera greke n kohrat e lashta, Lojrat
Olimpike jan konsideruar si m prestigjioze.
Lojrat u mbajtn do katr vjet gjat gushtit dhe shtatorit dhe fjala "olimpiad", i
sht referuar katr intervaleve midis vit, sht prdorur zakonisht pr t matur kohn.



Dokumenti i par olimpik konsiderohet nj kampion q ishte nj njeri i
quajtur Coroebus, nj kuzhinier nga Elisi i cili fitoi garn Sprint n vitin 776 p.e.s.
Historiant besojn se lojrat tashm kishin ekzistuar pr t paktn 500 vjet para ksaj
date. Lojrat Olimpike fillimisht paraqiti vetm nj ngjarje: nj gar t quajtur
"Stade", e barabart me nj distanc prej afr apo rreth 200 metra. Me 728 p.e.s. dy
garat shtes jan shtuar, t krahasueshme me metr 400 dhe 1.500 metra n garat e
lojrave moderne. Olimpiada erdhi pr t prfshir mundje, boks dhe pentatlonit, si
dhe ngjarjet e specializuara pr ushtar dhe shenjtar. Ajo ishte vetm n vitin 472
p.e.s dhe ngjarjet u prhapn gjat nj periudhe prej katr deri n pes dit, m par
ata kishin marr t gjitha n nj dit t vetme.





Pjesmarrja n Lojrat Olimpike ka qen e kufizuar n fillim t grekve t
lir t lindur, por si civilizim grek u prhap nga pushtimet e Aleksandrit t Madh, me
t cilin rast trhoqi garues nga vendet e largta si Antioki, Sidonit dhe Aleksandris.
Ndrsa mimi i vetm zyrtar ishte nj kuror apo kuror, atlett t suksesshme jan
mbshtetur nga qeverit e qyteteve t tyre dhe kohs t prkushtuar shum pr
trajnim. Shumica e konkurrentve ishin, n fakt, profesionistt. Pas pushtimit romak
t Greqis n shekullin e dyt, Lojrat Olimpike psojn nj rnie n popullaritetin
dhe rndsin, por Lojrat vazhduan deri n vitin 393, kur perandori romak
Theodosius I urdhruar heqjen e tyre.

Ideja e rigjallrimit pr Lojrat Olimpike filloi me Baron Pierre de
Coubertin, nj 29 vjear aristokrat i vjetr francez i cili s pari ngriti publikisht
shtjen n 1892. N nj konferenc mbi sportin ndrkombtar t mbajtur n Paris n
vitin 1894, Coubertin arriti t bind delegatt nga 49 organizata q prfaqsojn nnt
vende t votojn n favor t nj ringjallje Olimpike. Aleatt e tij kryesor n kt
prpjekje ishin Dimitrios Vikelas e Greqis dhe Profesor William M. Sloane t
Shteteve t Bashkuara. Organizatort kishin planifikuar Olimpiadn e par moderne
pr vitin 1900 n Paris, por m von vendosi t shkoj prpara pr datn 1896 dhe pr
t ndryshuar vendin n Athin, edhe pse pushteti lokal t kapitalit grek fillimisht ishte
armiqsor ndaj ides. Coubertin dhe kolegt e tij t sapo formuar Komitetin
Ndrkombtar Olimpik prfundimisht mbizotroi dhe Lojrat e para Olimpike t
epoks moderne u pruruan nga Mbreti i Greqis n javn e par t prillit 1896 viti.

Lojrat e vitit1896, 1900 dhe 1904 u organizuan lirshm dhe nuk kan veori
t ekipeve kombtare t prodhuara nga seleksionimi rigoroz.
N 1908 Lojra jan mbajtur n Londr n nj stadium t ndrtuar rishtas 66.000
vendesh, ishin par ku ngjarjet ishin t organizuara nga autoritetet prkatse n do
disiplin sportive. M shum se 2,000 atlet nga 22 vende konkurruan n 100
disiplina.

N 1912 Lojrat Olimpike n Stokholm trhoqi m shum se 2.500
konkurrent nga 28 vende dhe paraqiti ngjarjet e grave pr her t par pr not.
Nuk u mbajtn Lojrat n vitin 1916 pr shkak t Lufts s Par Botrore, por Lojrat
gzuan rritje t fuqishme pas prfundimit t lufts, me 44 kombet pjesmarrse n
Lojrat Olimpike 1924 n Paris.

N vitin 1928 Lojra n Amsterdam ka pasur m shum se 290 femra n
mesin e 3000 atletve, m shum se dyfishi i numrit q morn pjes n vitin 1924.
Lojrat Olimpike u pezulluan srish pr 12 vjet pr shkak t Lufts s Dyt Botrore,
q vazhduan n vitin 1948 n Londr.
Paslufts epoka olimpike pa rritje t qndrueshme t numrit t vendeve dhe atlet q
konkurrojn dhe nj rritje dramatike t ngjarjeve pr femra.

Politika filloi t ndrhyj n lojrat n nj mnyr serioze n Lojrat Olimpike
1972 n Mynih, ku terroristt palestinez sulmuan atlett Izraelit n Fshatin Olimpik.
Gjashtdhjet kombe bojkotuan Lojrat Olimpike 1980 n Mosk pr t protestuar
kundr pushtimit sovjetik t Afganistanit, ndrkoh q sovjetikt dhe disa nga aleatt
e tyre u kundrprgjigj duke refuzuar t marr pjes n Lojrat e vitit 1984 n Los
Anxhelos. Fundi i Lufts s Ftoht ka eliminuar burimin m t madh t konfliktit
politik, dhe kundrshtit olimpike n vitet e fundit jan prqendruar n akuzat
reciproke.

Komitetin Ndrkombtar Olimpik (KNO) apo IOC (International Olimpic
Comite) me seli n Lozan, Zvicr, prcakton dhe zbaton politikn olimpike. Faqja e
vendit t mbajtjes s lojrave olimpike sht e zgjedhur, zakonisht t paktn gjasht
vjet m par.


Vendi i mbajtjes s Lojrave Olimpike Verore

SITES OF THE SUMMER OLYMPIC GAMES

1896 - Athens, Greece
1900 - Paris, France
1904 - St. Louis, Missouri USA
1906 - Athens, Greece*
1908 - London, England
1912 - Stockholm, Sweden
1916 - Not held**
1920 - Antwerp, Belgium
1924 - Paris, France
1928 - Amsterdam, Holland
1932 - Los Angeles, California USA
1936 - Berlin, Germany
1940 - Not held***
1944 - Not held***
1948 - London, England
1952 - Helsinki, Finland
1956 - Melbourne, Australia
1960 - Rome, Italy
1964 - Tokyo, Japan
1968 - Mexico City, Mexico
1972 - Munich, Germany
1976 - Montreal, Canada
1980 - Moscow, Russia
1984 - Los Angeles, California USA
1988 - Seoul, South Korea
1992 - Barcelona, Spain
1996 - Atlanta, Georgia USA
2000 - Sydney, Australia
2004 - Athens, Greece
2008 - Beijing, China
2012 - London, England
2016 Rio de Janeiro, Brasil

* Nuk njohn nga komiteti olimpik internacional)

** Lojrat nuk jan mbajtur pr shkak Lufts s par botrore)

*** Lojrat nuk jan mbajtur pr shkak Lufts s dyt botrore)




Vendi i mbajtjes s Lojrave Olimpike Dimrore
SITES OF THE WINTER OLYMPIC GAMES
1924 - Chamonix, France
1928 - St. Moritz, Switzerland
1932 - Lake Placid, New York USA
1936 - Garmisch-Partenkirchen, Germany
1940 - Not held*
1944 - Not held*
1948 - St. Moritz, Switzerland
1952 - Oslo, Norway
1956 - Cortina d'Ampezzo, Italy
1960 - Squaw Valley, California USA
1964 - Innsbruck, Austria
1968 - Grenoble, France
1972 - Sapporo, Japan
1976 - Innsbruck, Austria
1980 - Lake Placid, N.Y.
1984 - Sarajevo, Yugoslavia
1988 - Calgary, Alberta, Canada
1992 - Albertville, France
1994 - Lillehammer, Norway
1998 - Nagano, Japan
2002 - Salt Lake City, Utah USA
2006 - Turin, Italy
2010 - Vancouver, British Columbia, Canada
2014 - Sochi, Russia
2018 Pyeongchang, South Korea (Korea Jugore)

*Games cancelled due to World War II. (Lojrat nuk jan mbajtur pr shkak
Lufts s dyt botrore)