Makrome Temel Düğüm Teknikleri-1

T.C.
MLL ETM BAKANLII

EL SANATLARI TEKNOLOJS
MAKROME TEMEL DM
TEKNKLER1
215ESB579
Ankara, 2011
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve -
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak renci-
lere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
i
AIKLAMALAR ...................................................................................................................iii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. MAKROMEDE KULLANILAN ARA GERELER....................................................... 3
1.1. Makromenin Tanm ve Tarihesi................................................................................. 3
1.2. Makromenin Kullanld Yerler .................................................................................. 4
1.3. Makromede Kullanlan Aralar .................................................................................... 5
1.3.1. Makrome Tahtas ................................................................................................... 5
1.3.2. zg erevesi .................................................................................................... 5
1.3.3. p Asks................................................................................................................. 6
1.4. Makrome Yapmnda Kullanlan Gereler.................................................................... 7
1.4.1. plikler ................................................................................................................... 8
1.4.2. Makromede Kullanlan Yardmc Gereler ......................................................... 10
1.5. Makromenin Salad Faydalar................................................................................. 11
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 12
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 15
2. P UZUNLUUNU HESAPLAMA.................................................................................. 15
2.1. Kare Dmle erit Balamada p Boyu Hesaplama................................................. 16
2.2. Kare Dmle rmcek Balamada p Boyu Hesaplama.......................................... 17
2.3. Sarma Dmle Yatay Sarma p Boyu Hesaplama .................................................... 17
2.4. Sarma Dmle Dikey Sarma p Boyu Hesaplama.................................................... 18
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 21
3. MAKROMEYE BALAMA............................................................................................. 21
3.1. Hazrlk Dm Atma............................................................................................... 21
3.1.1. p zerine Hazrlk Dm Atma ..................................................................... 22
3.1.2. ubuk ve Halka zerine Hazrlk Dm Atma............................................... 23
3.1.3. Kuma Kenarna Hazrlk Dm Atma ........................................................... 24
3.1.4. Kuma Kenarndan En-Boy pliklerini ekerek Balama................................... 25
3.2. Makrome Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar........................................................... 26
RENME FAALYET4 .................................................................................................. 29
4. MAKROMEDE KULLANILAN BAST DM TEKNKLER.................................. 29
4.1. Basit Dmler ........................................................................................................... 29
4.1.1. El st Dm .................................................................................................. 29
4.1.2. Kangal (Bobin) Dm ..................................................................................... 30
4.1.3. Saak Dm..................................................................................................... 31
RENME FAALYET5 .................................................................................................. 37
5. SARMA DM.............................................................................................................. 37
5.1. Sarma Dmle Sola Doru erit Balama................................................................ 37
NDEKLER
ii
5.2. Sarma Dmle Saa Doru erit Balama............................................................... 39
5.3. ift Tarafl Sarma Dm (Su Ta)........................................................................... 41
5.4. Sarma Dmle Dize Oluturma ................................................................................ 43
5.4.1. Sarma Dmle Soldan Saa Yatay Dize Oluturma ......................................... 43
5.4.2. Sarma Dmle Sadan Sola Yatay Dize Oluturma ......................................... 45
5.4.3. Sarma Dmle Soldan Saa Dikey Dize Oluturma ......................................... 48
5.4.4. Sarma Dmle Sadan Sola Dikey Dize Oluturma ......................................... 50
5.4.5. Sarma Dmle Verev Dize Oluturma .............................................................. 52
5.4.6. Sarma Dmle Verev Dizeleri aprazlama....................................................... 54
5.4.7. Sarma Dmle Kavisli Dize Oluturma ............................................................ 57
RENME FAALYET6 .................................................................................................. 60
6. KARE DM................................................................................................................. 60
6.1. Makromede Kullanlan Kare Dm eitleri ........................................................... 60
6.2. Kare Dmle Dz erit Balama.............................................................................. 61
6.3. Burgu erit Balama................................................................................................... 63
6.3. Fiyonklu erit Balama .............................................................................................. 63
6.4. Kare Dmle nci Balama....................................................................................... 65
6.5. Kare Dmle rmcek Doku Oluturma ................................................................. 67
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 70
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 71
KAYNAKA......................................................................................................................... 74
iii
AIKLAMALAR
KOD 215ESB579
ALAN El Sanatlar Teknolojisi
DAL/MESLEK Dekoratif El Sanatlar
MODLN ADI Makrome Temel Dm Teknikleri1
MODLN TANIMI
Makrome dm teknikleri konusunda bilgi ieren renim
materyalidir.
SRE 40/24
N KOUL n koulu yoktur.
YETERLK Makrome temel dm tekniklerini yapmak
MODLN AMACI
Genel Ama
Uygun ortam ve ara gere hazrlandnda teknie uygun
makrome dm tekniklerini yapabileceksiniz.
Amalar
1. Tekniine uygun olarak makromede kullanlan ara ge-
releri hazrlayabileceksiniz.
2. Tekniine uygun olarak ip uzunluu hesaplayabileceksi-
niz.
3. Tekniine uygun olarak makromeye balayarak hazrlk
dm atabileceksiniz.
4. Teknie uygun olarak basit dm yapabileceksiniz.
5. Teknie uygun olarak kare dm yapabileceksiniz.
6. Teknie uygun olarak sarma dm yapabileceksiniz.
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
ORTAM: Snf, atlye
DONANIM: Makrome kitaplar, makrome tahtas, zg
erevesi, ip asks, makrome ipleri, ivi, toplu ineler, ma-
kas, mezr, boncuklar, halkalar, yaptrc, makrome bala-
ma tahtas, makrome ubuu
LME VE
DEERLENDRME
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra veri-
len lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
doru-yanl vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazan-
dnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
AIKLAMALAR
iv
1
GR
Sevgili renci,
ok severek takip edeceiniz Makrome Dm Teknikleri1 ve dier makrome mo-
dlleri hayatnza ok ey katacaktr. Modlleri takip ettike makrome rmenin gzelliini
anlayacak, rdke gzellikler oluturmann tadna varacaksnz.
Makrome rmeye baladktan sonra araf kenarndan duvar panosuna, gazetelikten
sarkaca, giyim aksesuarlarndan bahe sslemesine kadar yaamnzn her alannda kullana-
bileceiniz gzel bir el sanat yapma becerisi kazanacaksnz.
Sizlerinde bildii gibi en basit bir uygulamaya balayacanzda bile mutlaka n hazr-
lk yaplmas gerekir. Makrome Dm Teknikleri1 modl sizi makromenin gzelliklerine
ulatracak temel basamak olacaktr.
Bu modl baaryla tamamladnzda tekniine uygun makrome rmeye hazrlk ya-
pabilecek, dm teknikleri modlnn alt yapsn oluturmu olacaksnz.
GR
2
3
RENME FAALYET1
Bu modl ile tekniine uygun olarak makromede kullanlan aralar hazrlayabilecek-
siniz.
Makromenin tarihesini aratrnz.
Makromenin kullanm alanlarn aratrnz.
Makromede kullanlan ara gereleri aratrnz.
Aratrma sonularnz snfta arkadalarnzla tartnz.
1. MAKROMEDE KULLANILAN ARA
GERELER
1.1. Makromenin Tanm ve Tarihesi
Arapa bir szck olan makrome, ara kullanmadan elle yaplan ve birbiri arasndan
geirilen ipliklerin oluturduu bir sanatdr.
nsanolunun ilk dm hangi amala ve ne zaman att kesin olarak bilinmemekte-
dir. Sarmak veya lifleri birbirine balamak, iki eyi birbirine eklemek ihtiyacyla balad
sanlmaktadr. Dm ile ilgili eldeki ilk rnek M VII. ve VIII. yzyllardan kalma pasifik-
te bulunan Hunlara ait at cesetlerinin kuyruklarndaki dmlerdir.
Makromenin gemii eski Msra kadar uzanr. Msrda M 3000 yllarnda deerli
hallar byle dmlerle ilenmitir. M 900609 yllar arasnda Asurlular tarafndan da
kullanlmtr. Asurlular bu dnemlerde dmlerden olumu psklleri olan tunikler ve
dml giysiler giyerlerdi. Av ve sava giysileriyle atlarn rtlerini de sk dm ve kaln
pskllerle sslerlerdi. nka mparatorluunda da ondalk bir sisteme dayanan dm sistemi
gelitirilmiti.
Orta ada zellikle XIII. ve XIV. yzyllarda makrome Araplarn etkisiyle Gney
Avrupaya girmitir. Yine XIV. yzylda Fransada makromeye ok nem verilmi ve bu
RENME FAALYET1
AMA
ARATIRMA
4
yzylda makrome dokumadan ayrlp kendi bana bir sanat olmutur. zellikle denizciler
etkileyici dmleri ile bu sanat gelitirmilerdir.
XVI. yzyldan balayarak makrome yaylmaya balad. Bylece dm teknikleri
deiti, geliti, gzelleti. XVIII. yzylda unutulur gibi olduysa da XIX. yzyln sonu ile
XX. yzyln balarnda makrome yeniden eski nemine kavumutur.
Trklerde makrome M 850 yllarndan itibaren kullanlmaya balamtr. Anado-
luya yerlemelerinden sonra kadn ba ssleri, araf, havlu ve pekir kenarlar, entariler,
kaftanlar ve cepkenlerin kol, yaka ve etek ular eitli dmlerle olumu harlarla ss-
lenmitir.
Gnmzde okul programlarnda yer alan makrome geliimini, kullanm alanlarn
genileterek devam ettirmektedir.
1.2. Makromenin Kullanld Yerler
Gnmzde tekstil ve rme sanatnn ilk basama olarak grlen makrome, ilk a-
lardan itibaren farkl alanlarda kullanlmtr.
Bu alanlar unlardr:
Haberleme
lkel toplumlar, yazy bilmedikleri dnemlerde makrome dmleme tekniklerini ya-
z harfleri gibi kullanarak haberleme salamlardr.
Arivleme
Eski Perulular, inliler, Meksikallar bilgileri kaydetmek, sonraki nesillere aktarmak
ve haberlemek iin makrome dm tekniklerini kullanmlardr.
rnein, beyaz renkli ip bar, krmz tehlikeyi ve sava, yeil bolluu ve mutluluu, siyah
lm ifade etmekteydi.
Matematik
Kullanlan her dm teknii bir sayy simgelemitir. Dmleme teknikleri ile on-
luk sistemde saylarn katlarn bile ifade etmek mmkn olmutur.
Avclk
nsanlar makromedeki dmleme tekniklerini a yapmnda uygulayarak karalarda,
akarsularda ve denizlerde avlanmlardr.
Denizcilik
5
Deniz ulamnn yelkenli gemilerle yapld dnemlerde, makrome dm teknikle-
rinden yararlanlmtr. Yelkenlerin ve halatlarn balanmasnda makrome dm teknikle-
rinden esinlenerek yeni salam dmler gelitirilmitir.
Ssleme
Makrome ilk alardan beri eitli ihtiyalar gidermede kullanlmtr. Gnmzde de
giyim, araf, masa rts ve dekoratif eya sslemelerinde nemli rol oynamtr.
Batl inanlar (sihir- by yapma)
Dmn balayc zellii, dini adan iki varlk arasndaki ba simgelemek ama-
cyla kullanlmtr. nsanlar dmn yapl amacna gre iyi ve kt etkisine inanmlar-
dr.
1.3. Makromede Kullanlan Aralar
Makromenin en byk avantajlarndan biri ara gerektirmemesidir. Ancak dmlerin
dzgn olmas ve kolay allabilmesi iin ipliklerin gergin olmasn salayacak bir makro-
me tahtasna ihtiya vardr. Sadece makrome iin yaplm bu arac bulmak kolay deildir.
1.3.1. Makrome Tahtas
pleri germek iin pratikte kap veya pencere kolu, sandalye arkal, kanepe kola
kullanlabilir. Ancak makrome tahtas zerinde almak daha kolay ve baarl olur. Mak-
rome tahtalar dz veya eimli, kareli makrome tahtas olmak zere ikiye ayrlr.
Eimli makrome tahtas
Kareli makrome tahtas
Dz veya eimli allm kaln suntadan yaplm, zerleri sngerleip kumala kap-
lanm, tamas kolay makrome tahtalar en kullanl olanlardr. zellikle zeri dzgn
karelere blnm tahtalar, desen almalarnda, ekillerin muntazam olmasnda, motiflerin
ayn byklkte allmasnda ilerimizi kolaylatrr.
ne batabilecek yumuaklkta bir tahtaya kareli kt yaptrarak veya nce snger
sonra kumala kaplayarak kendinizde bir makrome tahtas yapabilirsiniz.
1.3.2. zg erevesi
Makrome iplerinin ilelerini amak iin kullanlan, iplerin birbirine karmasn nle-
yen ayn boyda olmalarn ve kolay kesilmelerini salayan makromeyi ok yapanlarn ilerini
6
olduka kolaylatran aralardr. stenilen ip uzunluuna gre germe ilemi erevenin farkl
blmlerinden gererek ayarlanr.(Resim 1.1)
Resim 1.1: zg ereve
1.3.3. p Asks
yi dzenlenmi bir alma alan makromede verimi artrr. Kullanlacak ipi daha ra-
hat bulabilmek kiiyi iten uzaklatrmaz. Oysa kullanaca ipi bulamayan makrome rcs
ilhamn kaybederek iinden uzaklaabilir. te makromede rahat almay salayan bir ara-
ta ip asklardr. Farkl ekillerde olabilir.(Resim 1.2a-2b)
Pek ok ipi bir arada kolaylkla eriilebilecek ve grlebilecek yerde tutabilmek iin
bir ip asks yaplabilir.
Resim 1.2a: p asks
7
Resim 1.2b: p asks
1.4. Makrome Yapmnda Kullanlan Gereler
Makrome almalarnn ok zevkli olmasnn yannda gere ynnde snrsz see-
neklerin bulunmas bizler iin byk avantajdr. Bu snrszlk makrome rgsnn hi uy-
gulanmam yeni modellerin tasarlanmasna ve yaplmasna imkn verir.(Resim 1.3)
Bulmakta zorluk ekmeyeceiniz bu gerelere sizler de evinizden farkl yardmc ge-
reler ekleyebilirsiniz.(Resim 1.4)
Resim 1.3: Kullanlan iplikler
Resim 1.4: Kullanlan farkl gereler
8
1.4.1. plikler
Makrome alrken en nemli konu amaca uygun ip seimidir. Makrome iin temel
iplik bkml ipliklerdir.
Makrome almalarnda, dm yaplabilen her eit iplik ve lifler kullanlabilir.
Modern lif teknolojisinin doal, sentetik ve suni ipliklere kazandrd kalite ve eit zengin-
lii ile makrome daha ekici hle gelmitir.
Hemen her eit ip ile makrome yaplrken bkm sralar dzgn ve sk olanlar mak-
rome iin en uygun olanlardr. Bkml iplikler, dmlerin gerilimine daha iyi dayanabi-
lir.
Makrome rmeye yeni balayanlara ok kaln ve ok ince ipler nerilmez. nk ince
iple rg yava ilerler, skc olur. Kaln iple yaplan makromelerde ise estetik grnm a-
buk bozulabilir.
Gnmzde makromenin kullanm amacna ve rnn cinsine gre iplik semek
mmkndr.
Doal Lifler
Makromede kullanlan bitkisel(selloz asll) ipliklerin banda tohum liflerinden elde
edilen pamuk iplikleri gelir. Paket iplikleri, a iplikleri, merserize iplikler, merserize erit,
merserize kordonlar ve kordonlar bu gruba girer. Gvde liflerinden elde edilenler keten, ke-
nevir(sicim ve krnaplar), jt ve ramidir. Yaprak liflerinden de sisal vardr.(Resim 2.3)
Protein asll ipliklerden en ok kullanlan ynlerdir. ok bkml rg ynleri, hal
ynleri ve makarna ynlerini kullanabilirsiniz. pek ipliklerde bu gruptadr. rn trne gre
amar ipekleri, ipek kordonlar yalnz veya dier ipliklerle kark olarak kullanlr.
Doal ipliklerden yn yumuak ve esnek bir dokuda olduundan dmlenmesi zen
gerektirir. Dier doal iplikler sert bir dokuya sahiptir. yi dm tutar, kolay almaz. Doal
ipliklerin tercih edilmelerinin bir nedeni de ilgin doku zelliklerine ve organik kaliteye sa-
hip olmalardr. Ayrca kolay boyanr.
Resim 1.5. Kullanlan yaprak liflerinden oluan iplikler
9
Sentetik ve suni lifler
Makromede kullanlan sentetik ipliklerden naylon, poliakrilonitril(orlon), polipropilen,
polietilen saylabilir. Suni liflerden oluanlar arasnda reyon ve viskoz suni iplikler var-
dr.(Resim 2.4)
Suni ve sentetik ipliklerde yaplan dmler, genellikle kolay alma eilimindedir.
Naylon iplikler parlak bir yzeye sahiptir. Dmlenmesinin zor olmasna karlk iyi skt-
rlrsa gzel almalar ortaya kar.
ekil 1.6: Kullanlan sentetik lifler
Madensel ipler
Fantezi ilerde kullanlan altn ve gm tel karm iplikler ve sim kordonlardr. G-
nmzde olduka fazla yap ve renkte madensel iplik eidi bulunmaktadr.(Resim 2.4, Re-
sim 2.5)
ekil 1.7. Madensel ipler
10
1.4.2. Makromede Kullanlan Yardmc Gereler
Makromede kullanlan yardmc gerelerin en ok kullanlanlar boncuklar ve halka-
lardr. Ayrca yaplacak rne uygun farkl yardmc gerelerde kullanlabilir. rnein, na-
zarlklara kk anlar taklabilir, gazetelik kenarlarna hazr harlar geirilebilir. Yardmc
gere says yaplacak ie ve makrome rcsnn yeteneine ve bilgisine gre deiir.
Boncuklar
Makrome almalarn daha cazip hle getirmek ve monotonluktan kurtarmak iin
kullanlan bu ssleyici unsurlar, deiik renklerde ve deiik byklerdedir. nemli olan
rne ve iplik cinsine uygun boncuu seebilmektir. Gz boncuklar, tahta ve cam boncuk
kullanlr.
Resim 1.8: Kullanlan boncuk rnekleri
Halkalar
Plastik, tahta ve metal halkalar rne balayabilmek veya onu bir yere asabilmek iin
kullanlr. Sadece ssleyici unsurlar olarak veya almaya biim kazandrmak iin de kulla-
nlr.
Resim 1.9: Halkalar
11
1.5. Makromenin Salad Faydalar
Makrome temel dm teknikleri ile yaplan almalarn salad faydalar sralaya-
cak olursak;
Bteye katk salar.
Yaratc gc ve yetenei gelitirir.
Bo zamanlar deerlendirir.
Eldeki artk malzemelerin deerlendirilmesini salar.
Sanata olan ilgi geliir.
12
UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklarn takip ederek makrome tahtas hazrlaynz.
lem Basamaklar neriler
Yapacanz ilem iin atlye ortam
hazrlaynz.
Temiz ve dzgn bir atlye ortam ha-
zrlayp nlklerinizi giyiniz.
ne batabilecek yumuaklkta bir tahta-
ya kareli kt yaptrarak veya nce
sngerle sonra kumala kaplayarak veri-
len llere uygun makrome tahtas ha-
zrlaynz.
30 cm eninde 20 cm boyunda eimli
makrome tahtasn atlyede hazr bulun-
durunuz.
Makrome tahtasnn st ksmndan 3 cm
iaret alp dz izgi iziniz. izginin sa
ve sol balarndan 2 cm ieri girerek ia-
retleyiniz.
Detaylara dikkat ediniz.
aret yerlerinden her birine orta boy
ivi aknz.
Dikkatli alnz.
ivilerin arasna yaplacak i iin iplik
geriniz.
pliin gergin olmasna itina gsteriniz.
zg ipi hazrlamak iin zg asks
hazrlaynz.
Sandalye arkasn veya uygun aralklar
olan aralar zg asks olarak kulla-
nabilirsiniz.
UYGULAMA FAALYET1
13
Aadaki ilem basamaklarn takip ederek makrome iin kullanlacak gereleri hazr-
laynz.
Makrome iin iplik seiniz. Yapmak istediiniz ie uygun ip seiniz.
plii yakma deneyinden geiriniz. Yakc aletlere kar dikkatli olunuz.
plie gre boncuk seiniz.
pliin rengine ve kalnlna uygun bon-
cuk seiniz.
plie gre halka seiniz.
pliin kalnlna ve zg saysna uy-
gun byklkte halka seiniz.
UYGULAMA FAALYET2
14
LME VE DEERLENDRME
Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bil-
giler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1. (.) Ara kullanmadan elle yaplan ve birbiri arasndan geirilen ipliklerin oluturdu-
u dmleme sanatnn adna makrome denir.
2. (.) Makrome sadece ssleme ve haberlemede kullanlmtr.
3. (.) Makrome yaparken makrome tahtasna ihtiyacmz vardr.
4. (.) Makromenin asl geliimi okul programlarna alnmasndan sonra olmutur.
5. (.) stenilen ip uzunluuna gre germe ilemini erevenin farkl blmlerinden
gererek ayarlarz.
6. (.) Pek ok ipi bir arada, kolaylkla eriilebilecek ve grlebilecek yerde tutabilmek
iin ip asks kullanlr.
Aadaki cmleleri dikkatlice okuyarak bo braklan yerlere doru szc ya-
znz.
7. Makrome yaparken amaca uygun . semek ok nemlidir.
8. Makromede kullanlan bitkisel ipliklerin banda . elde edilen pamuk iplikleri
gelir.
9. . ipliklerle yaplan dmler genellikle kolay kayma ve alma eilimindedir.
10. Boncuklarda nemli olan . uygun boncuu seebilmektir.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Ce-
vaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME
15
RENME FAALYET2
Bu modl ile tekniine uygun olarak ip uzunluunu hesaplayabileceksiniz.
Makromede ip uzunluunun hesaplanmasn ile ilgili olarak aratrma yapnz.
2. P UZUNLUUNU HESAPLAMA
Makrome almalarna balamadan nce iplerin belirli boylarda kesilmesi gerekir.
Hesaplanmadan kesildiklerinde, almalarn yarsnda, dmlendike ksalan ipler bitebi-
lir, ek yapmak gerekebilir. ok uzun kesilmilerse iin bitiminde gereksiz uzunluklar kalacak
ve bu ipler ou zaman deerlendirilemeyecektir. Ekonomik adan iplerin hesaplanarak
kesilmesi gerekir.
Desen zellii ip uzunluklarn etkiler. rnein, seyrek rmcek doku da dmle-
me srasndaki ksalama daha az olur. Sk sarma dizelerle yaplan bir desen almas ipleri
daha abuk ksaltacaktr.
p ve desen zellikleri dm fire paynda farkllklar yarattndan, ip uzunluklarn
doru hesaplayabilmek iin belli llerde keseceiniz iplerle rnek almalar yapn.
Resim 2.1: Cetvel ve mezr
RENME FAALYET2
AMA
ARATIRMA
16
2.1. Kare Dmle erit Balamada p Boyu Hesaplama
p Boyu p Cinsi Sonu
1 metre
(ikiye katlannca 50 cm)
34 mm kalnlnda
makrome ipi
11 cm uzunluunda dz erit
(1213 balama)
1 metre
Makarna yn
10 cm dz erit
(16 balama)
Tablo 2.1: Kare dm ile erit balamada ip boyu hesaplama
Resim 2.2:Dmler
Resim 2.3: Dmler
Sadece yan ipler ile dm balanmtr. Lider ipler yer deitirerek balanrsa daha
uzun (14 cm) erit elde edilir.
Kare dmle erit almasna ortadaki lider ipler 1 boy yan ipler 2.5 boy olmaldr.
Kare dm ile erit balamada dta yryen iplerin ortadakilerden daha abuk ksa-
laca unutulmamaldr.(Resim 2.2, 2.3.)
p kalnlna gre kacak dm saysnn dm byklnn deiecei unutul-
mamaldr.
17
2.2. Kare Dmle rmcek Balamada p Boyu Hesaplama
p Boyu p Cinsi Sonu
1 metre
34 mm kalnlnda
makrome ipi
14 cm uzunlukta normal rmcek
doku
1 metre
(8 dm)
Makarna yn
14 cm uzunlukta normal rmcek
doku
Tablo 2.2: Kare dm ile rmcek balamada ip boyu hesaplama
Tabloda da grld gibi iplerin hepsi dm balamada kullanld iin daha uzun
bir doku elde edilmitir. Bu dm kuma kenar temizlemede en ok kullanlan dmdr.
Seyrek rmcek dokuda iki boy ip, normal rmcek dokuda boy ip, sk rmcek
dokuda drt boy ip yeterli olur.
Resim 2.5: p boyu
2.3. Sarma Dmle Yatay Sarma p Boyu Hesaplama
p Boyu p Cinsi Sonu
1 metre
(ikiye katlanrsa 50 cm)
(5 dm geniliinde)
3-4 mm kalnlnda
Makrome ipi
6 cm doku verir.
Tablo 2.3: Sarma dm ile yatay balamada ip boyu hesaplama
18
2.4. Sarma Dmle Dikey Sarma p Boyu Hesaplama
p Boyu p Cinsi Sonu
1 metre (sarma iin)
50 cm X 3 = 1,5 m
(3 dikey dm iin)
3-4 mm kalnlnda makrome ipi 3 cm doku verir.
Tablo 2.4: Sarma dm ile dikey balamada ip boyu hesaplama
Makrome konusunda, deiik uygulamalar yaptka deneyimleriniz sonucu ip ve doku
zelliklerine gre ip boylarn daha isabetli hesaplayacaksnz.
Herhangi bir almada ne kadar ip gideceini hesaplamak iin uzunlua dm fire
payn ekleyiniz. Sonra 2 katn alnz nk her dm ift kat iple allmaktadr.
Dmleme srasnda ipler srekli ksalr.
rnek:
1 m boyunda normal dokulu bir pano almak iin ip boyu hesaplamak
(Boy + dm fire pay) X 2 = p uzunluu
1 m + 3 m = 4 m 4 X 2 = 8 m ip uzunluu
Bu lde kesilecek ip ikiye katlanarak kullanlacaktr. Bir dm oluturulacak onun
uzunluu bulunduktan sonra alma iin ka dm atlaca hesaplanabilir.
ekil 2.6: Sarma dm almas
19
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak ip uzunluu hesaplaynz.
1 m iplik ile kare dm erit balay-
nz.
Kare dm erit balarken dta yr-
yen iplerin daha abuk ksalacan
unutmaynz.
1 m iplik ile kare dm rmcek ba-
laynz.
pin kalnlna gre dmn bykl-
deiecektir. zg saysn ip kaln-
lna gre ayarlamay unutmaynz.
1 m iplik ile sarma dm yapnz.
p boyunu ayarlarken rlecek modele
gre l almaya dikkat ediniz. Hatal ip
kesmeyiniz.
UYGULAMA FAALYET
20
LME VE DEERLENDRME
1. (.) Dm eidine gre ip uzunluu deiiklik gsterir.
2. (.) Kare dm erit balamada dta yryen ip ksalr.
3. (.) rlecek modele gre ip uzunluu deimez
4. (.) Sarma dm kuma kenar temizlemede en ok kullanlan dmdr.
DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
21
RENME FAALYET3
Bu modl ile tekniine uygun olarak makromeye balayarak hazrlk dm atabile-
ceksiniz.
Makrome ba lama teknikleri aratrnz.
Bulduunuz farkl teknikler varsa snfnzda arkadalarnzla paylanz.
3. MAKROMEYE BALAMA
3.1. Hazrlk Dm Atma
Makromeye balamadan nce ipleri uygun uzunluklarda kesip almaya hazr hle
getirdikten sonra rcln ilk ilemi olan hazrlk dmleri atmak nemlidir. pler al-
maya deiik ekillerde hazrlanabilir:
Belirli llerde kesilip ift kat yaplm ipleri gerilmi bir ip zerine hazrlk
dmleri atarak
Belirli llerde kesilip ift kat yaplm ipleri tahta, metal, plastik ubuk ve
halkalar zerine dmleyerek
Kuma kenarna gruplanm iplikleri geirerek
Kuman atk(en) ipliklerini ekip zg(boy) ipliklerini uzun brakarak mak-
romeye hazrlk almas yaplr.(Resim 4.1a, 4.1b, 4.1c)
RENME FAALYET3
AMA
ARATIRMA
22
3.1.1. p zerine Hazrlk Dm Atma
rnek faaliyetler ve baz rnler ( giyim aksesuarlar gibi) ip zerine balanabilir.
lem basamaklar:
Kolay allabilecek boyda ift kat iplikler kesiniz.
Makrome tahtas zerine yatay bir ip geriniz ve iki utan gergin olarak ineleyi-
niz.
ift kat yaptnz iplii kat yerindeki halka aa gelecek ekilde, yatay ipin al-
tndan geiriniz.(Resim 4.2a)
pin iki ucunu yukardan aa doru halkann iinden geiriniz ve aa ekerek
ipi sktrnz.(Resim 4.2b-c)
Ayn ipi tam ters ilemede yapabilirsiniz. Sadece grn farkl olur. Ayn g-
revi yapar.
23
3.1.2. ubuk ve Halka zerine Hazrlk Dm Atma
Kullanm amacna gre ubuk veya halka zerine makrome rlebilir. Hazrlk d-
m atmak iin ilem basamaklar unlardr:
ubuk veya halka iple sabit ivilere balanarak sabitleyiniz.
Kolay allabilecek boyda ift kat iplik kesiniz.
ift kat yaptnz iplii kat yerindeki halka aa gelecek ekilde ubuun al-
tndan geiriniz.
pin iki ucunu yukardan aa doru halkann iinden geiriniz ve aa ekerek
ipi sktrnz.
Ayn dm ift kat yaplan ipi ubuun altndan halka yukar gelecek ekilde
geirerek de yapabilirsiniz. Ancak dm grntleri farkl olur.
Resim 3.4
24
3.1.3. Kuma Kenarna Hazrlk Dm Atma
Kuma kenarna makrome rmek yapl kolay, zevkli ve ilgi eken bir ileme tarz-
dr.
Uygun uzunlukta, iplik kesip ikiye katlaynz.
T kuman yznden rt kenarna batrnz(kenardan ieri doru yarm cm).
Alttaki ipliin iki kat olan ksmn ste karnz.
ste kardnz ipliin arasndan alttaki ipi alttan ste doru geiriniz.
Sktrarak kuman kenarndan ilmik yapnz.
Kuma kenarna geirilen iplerin kalnlna ve renk uyumuna dikkat edilmelidir.
25
Resim 3.5
Makromeden ok k bir havlu kenar yapabilirsiniz.
3.1.4. Kuma Kenarndan En-Boy pliklerini ekerek Balama
rt kenarlarna, dekoratif ev sslemelerinde giyim aksesuarlarnda kullanlabilen bir
tekniktir. lem basamaklar unlardr:
Kuman makrome yaplmak istenen ksm en iplii ekilerek belirleyiniz.
Belirlenen ksma kadar olan blm en iplikleri tamamen ekilerek temizleyiniz.
Kuman boy iplikleri kalnlklarna gre gruplanarak dmleyiniz.
Farkl dmler kullanlabilirsiniz.
rt kenarlarn iplikleri sklmeden evvel antika, susma, sarma gibi ilemlerle sk-
lecek yer pekitirilir. plikler skldkten sonra iplik kalnlna gre 45 iplik birletirilerek
bir makrome iplii olarak kabul edilir. Drt adet ayn ekilde hazrlanarak dm atlr.
Makromeyi rerken desene gre boncukta geirilebilir. Kuman kendi iplikleri yann-
da gerekirse koton, yn, orlon, sicim, ince eritler ve rafyalar kullanlabilir.
26
Kuma kenarndan en boy ipliklerini ekerek makrome balama
3.2. Makrome Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar
Desene gre iplik uzunluunun ayarlanmas(en ipliinin istenilen uzunlua ka-
dar temizlenmesi)
Dmlerin normal sklkta olmas
Dmlerin yaplmasna hep ayn taraftan balanmas
Hep ayn genilikte rlmesi iin dm aralarnn ayn genilikte olmas
Saak ularnn dmlenerek braklmas gerekir.
27
UYGULAMA FAALYET
lem basamaklarn takip ederek uygulama yapnz.
Numune rmek iin 20 cm boyunda 10
adet iplik kesiniz.
Kesici aletleri dikkatli kullannz.
Makrome tahtasnn zerindeki veya
uygun bir zemindeki iki ivi arasna ipi
balaynz.
pin gergin olmasna dikkat ediniz.
plikleri ortadan katlaynz.
plikleri tam ortadan katlayp sonra kul-
lannz.
plikleri tek tek halka yapp ipin zerine
hazrlk dm atnz.
Bilgi konularndaki ilem basamaklarn
takip ediniz. i hatasz tamamlaynz.
UYGULAMA FAALYET
28
LME VE DEERLENDRME
1. (.) p ubuk ve halka zerine hazrlk dm atmak iin iplik tek kat kullanlr.
2. (.) p zerine hazrlk dm iin gruplanm ipler taklr.
3. (.) Kuma kenarna iplik geirme ii t ile yaplr.
4. (.) Kuma kenar temizlemede boy ipliklerini skerek makrome reriz.
5. (.) Kuma kenarna geirilen ipin kuma kalnlna uygun olmas gerekir
DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
29
RENME FAALYET4
Makromede kullanlan basit dm tekniklerini atabileceksiniz.
Makromede kullanlan temel dm teknikleri ile allm rn rnekleri ara-
trnz.
Makromede kullanlan yardmc gereleri aratrnz.
Makromede kullanlan kullanlan yardmc gerelerden rnekler getiriniz.
4. MAKROMEDE KULLANILAN BAST
DM TEKNKLER
4.1. Basit Dmler
Makromede az kullanlan ve yapllar ok kolay olan bu dmler, genellikle tek
iple allan dmlerdir.
4.1.1. El st Dm
En basit dm eklidir. Tek ip zerine boncuk taknca, boncuklarn kaymamas iin
altlarna bir el st dm yaplr. Makrome desenleri iinde tek ip zerine atlan ve belli
aralklarla tekrarlanan el st dmleri yan yana gelince hafif, dinlendirici bir doku olutu-
rur.(Resim 4.1)
Resim 4.1
RENME FAALYET4
AMA
ARATIRMA
30
UYGULAMA FAALYET
El st dmn atnz.
pi kendi zerine evirerek bir halka
oluturunuz.(Resim 4.2)
Resim 4.2
pin ucunu, halka ipinin altndan halka-
nn iine doru geiriniz ve ekerek d-
m sktrnz.(Resim 4.3a, 4.3b)
Resim 4.3a
Resim 4.3b
4.1.2. Kangal (Bobin) Dm
Yanyana sarlm iplerin oluturduu bir bobine veya kangala benzeyen bu dm
tek ip zerine veya halka oluturarak yaplabilir.
UYGULAMA FAALYET1
31
Kangal bobin dm atnz.
Dm yapmak istediiniz yerden ipin
ucunu yukar doru katlayarak bir halka
yapnz.( Resim 4.4)
Resim 4.4
pin ucunu aa doru evirerek halka-
nn bir kenarna birka defa sarnz. (Re-
sim 4.5)
Resim 4.5
pin iki ucunu zt ynlere ekerek d-
m sktrnz. (Resim 4.6)
Resim 4.6
4.1.3. Saak Dm
Genellikle saak balamak iin kullanlan bu basit dm file yapmnda ve desen
iinde doku oluturmada da kullanlr.ounlukla iki ip zerinde yaplan bu dm, grup
hlinde toplanan ipleri pskl eklinde balamak iin de uygundur.
lkemizde Kastamonu araflarnn kenarlarndaki saaklar bu dmle balandn-
dan dmn bir ismi de Kastamonu dm dr.
UYGULAMA FAALYET2
32
Saak dmn atnz.
Hazrlk dmn atnz
Hazrlk dmlerinden soldan birinci
dmn sa ipi ile ikinci dmn sol
ipini birlikte yanyana tutunuz.
(Sol elde) (Resim 4.7)
Resim 4.7
Sadaki ipi, sadan yukar doru bir
halka oluturacak ekilde eviriniz.
evirdiiniz ucu yanyana duran iki ipin
nce stnden sonra altndan geirerek
halka iinden karnz.
(Resim 4.8.a-b-c)
Resim 4.8-a
UYGULAMA FAALYET3
33
Resim 4.8-b
Resim 4.8-c
Dm sktrnz. Sra sonuna kadar
ayn ilemleri tekrarlaynz.
(Resim 4.9-a-b-c)
Resim 4.9-a
Resim 4.9-b
34
Resim 4.9-c
Her srada dmler, bir nceki srann
iki dm arasna gelecek ekilde ya-
plmaldr. pin halka iinden geirilii
deiik ekillerde yaplabilir.
35
Aadaki ilem basamaklarn takip ederek basit dm uygulamas yapnz.
Yapacanz ilem iin atlye ortam
hazrlaynz.
Temiz ve dzgn bir atlye ortam ha-
zrlayp nlklerinizi giyiniz.
pi kendi zerinde evirerek halka yap-
nz. (Resim 4.11)
Resim 4.11
pin ucunu halka ipin iinden geiriniz.
(Resim 4.12)
Resim 4.12
pi ekerek sktrnz. (Resim 4.13)
Resim 4.13
pe boncuk geirerek belli aralklarla
ilemi tekrarlaynz.
Boncuk taklm makrome rneklerini
inceleyiniz.
UYGULAMA FAALYET4
36
LME VE DEERLENDRME
znz.
1. Tek ip zerine boncuk taknca boncuklarn kaymamas iin altlarna atlan d-
me .. denir.
2. File yapmnda ve desen iinde doku oluturmada kullanlan dme . denir.
3. Makromede kullanlan basit dm eitleri .. , ve
. dmleridir.
4. Makromede az kullanlan ve yapllar ok kolay olan dmlere denir.
5. Kastamonu araflarnn kenarlarndaki saaklar, saak dm ile balandnda bu
dme ..de denir.
DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
37
RENME FAALYET5
Makromede kullanlan sarma dm tekniklerini atabileceksiniz.
Makromede kullanlan sarma dm teknikleri ile allm rn rnekleri
aratrnz.
5. SARMA DM
Yar ba dm veya fisto dmn de denilen bu dm, makromede yatay, di-
key, verev ve kavisli kabartma dizelerin oluturulmasnda kullanlr. Makrome desenlerinin
ou bu dmle oluturulan dzgn ve belirgin dizelerin deiik dzenlemeleri sonucunda
ortaya kar.
Sarma dm bir dmn iki ipi ile allr. pin biri gergin tutulur, dieri onun ze-
rine dmlenir.
Dizelerin dzgn olmas iin genellikle yarm dm ayn iplikle iki defa balanarak
uygulanr.
Soldan saa ve sadan sola doru ift ynl balanabilir. (Resim 5.1)
Resim 5.1
5.1. Sarma Dmle Sola Doru erit Balama
Altta kalacak sa eldeki dikey ipliin zerine sol eldeki ipliin dolanmas ile oluan
dikey sra grnml dm tekniidir.
RENME FAALYET5
AMA
ARATIRMA
38
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dm ile Sola erit Balama
pinizi keserek hazrlk dmn at-
nz. (Resim 5.2)
Resim 5.2
Dmn sadaki ipini sa elinizle di-
key olarak gergin tutunuz.(Resim 5.3)
Resim 5.3
Sol ipi sol elinizle tutunuz ve kk bir
yarm halka oluturacak ekilde kavis-
lendirerek sa ipin altndan ve halkann
iinden geirerek sol elinizle sola doru
ekiniz. (Resim 5.4)
Resim 5.4
lem 3 tekrarlayarak dmlemeye
devam ediniz.
UYGULAMA FAALYET
39
5.2. Sarma Dmle Saa Doru erit Balama
Sol elde aa doru dik tutulan ip zerine sa eldeki ipin dolanmas ile oluan dikey
grnml dm eklidir.
40
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dm ile Saa erit Balama
pinizi istenilen uzunlukta kesiniz ve
hazrlk dmnz atnz. (Resim 5.5)
Resim 5.5
Dmn soldaki ipini sol elinizle dikey
olarak gergin tutunuz. (Resim 5.6)
Resim 5.6
Sa ipi sa elinizle tutunuz ve kk bir
yarm halka oluturacak ekilde kavis-
lendirerek sol ipin zerine koyunuz.
Sonra sol ipin altndan ve halkann iin-
den geirerek sa elinizle saa doru
ekiniz. (Resim 5.7)
Resim 5.7
UYGULAMA FAALYET
41
5.3. ift Tarafl Sarma Dm (Su Ta)
Yukarda anlatlan saa ve sola doru yaplan sarma dm tekniinin her dmde
yer deitirmesi ile oluur. Suta grnmndedir. Yani dm bir saa bir sola doru
atlr. Kenar sslemelerinde de kullanlr.Esnek olduu iin sarka gibi arlk tayacak
rnlerin yapmnda kullanlmas ok uygun deildir.
42
UYGULAMA FAALYET
ift tarafl sarma dm yapma
Hazrlk dmn atnz.
Sol ipi sol elinizle gergin tutarak sa iple
zerine bir sarma dm(yarm) atnz.
Dmlediiniz ipi saa doru ekiniz.
( Resim 5.8)
Resim 5.8
Sa ipi sa elinizle gergin tutarak sol
iple zerine bir yarm sarma dm al-
nz.
Dmlediiniz ipi sola doru ekiniz.
lem 2yi sonra ilem 3 tekrarlayarak
dmlemeye devam ediniz.( Resim 5.9)
Resim 5.9
Ayn almay ift katl ipliktede yapa-
bilirsiniz.
UYGULAMA FAALYET
43
5.4. Sarma Dmle Dize Oluturma
Sarma dmde lider ipin ynne gre atlan dmler yatay, dikey, verev veya ka-
visli sarma dizeler oluturur. Bu dizeler bazen tek sra kullanlr bazen de birka yan yana
birbirine paralel allr.zeri sarlm net izgiler desenleri belirler.
plikler renkli atlm olursa desen zelliine gre zaman zaman yer deitirerek sar-
lr. Bylece renkli desenler oluturulur.
Lider ipler ne kadar gergin tutulursa zerine sarlan ipler de o kadar muntazam d-
mler oluturur.
5.4.1. Sarma Dmle Soldan Saa Yatay Dize Oluturma
Sarma dm yaplacak ipin, soldan saa doru yatay ekilde tutularak, dier dikey
iplerin dik tutulan bu ipe alttan ste doru sarlmas ile oluan dm eklidir.
Grnt yatay paralel ( ===== ) eklindedir. Tek sra veya ok sral yaplabilir.
44
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dmle Soldan Saa Yatay Dize Oluturma
Hazrlk dmlerini atnz.
Soldan birinci dmn soldaki
ipini saa doru yatay olarak
gergin tutunuz. (Resim 5.10)
Resim 5.10
Saa ipi gergin ipin altndan
stne kavislendirerek halkann
iinden geiriniz.
nc ilemde dmlediiniz
ipi tekrar gergin ipin zerinden
sonrada altndan ne doru al-
nz.(Resim 5.11)
Resim 5.11
Dmleri sktrarak devam ediniz. Hazrlk
dmlerinden inen her ipi sra ile gergin tutu-
lan lider ip zerine ilem yapnz.
UYGULAMA FAALYET
45
5.4.2. Sarma Dmle Sadan Sola Yatay Dize Oluturma
Yukarda anlatlan soldan saa yatay dizenin tam tersi ynnde yaplr.
Modelin durumuna gre her iki yne doru yaplabilir.
46
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dmle Sadan Sola Yatay Dize Oluturma
Hazrlk dmlerini atnz.
Dzgn sarlm dizeler oluturabilmek
iin zerine dm attnz lider ipi
gergin tutunuz.
Lider ipin kesine bir ine koyunuz.
Bylece tutturduunuz iplii daha ger-
gin tutma ve daha hzl dm atma im-
kn kazacaksnz.
Sadan ilk dmn sa ipini sola doru
yatay durumda gergin tutarak (lider ip)
sol ipi yatay duran lider ipin altndan ge-
irip stnden kavislendirerek tekrar ya-
tay ipin altndan ne doru kartnz.
(Resim 5.12)
Resim 5.12
Dmlerinizi ayn derecede ekiniz ve
yanyana dzgn yerlemelerine dikkat
ediniz.
yi sarlmam dizeleri skmek istedii-
nizde keden lider ipi ekiniz. Dm-
lerin arasndan lider ipi ekip kard-
nzda dmlerin tm kendiliinden
sklecektir.
UYGULAMA FAALYET
47
nc ilemde dm yaptnz ipi
gergin ipin stnden sonrada altndan
geirerek dmleri sktrp yerletiri-
niz. (Resim 5.13)
Resim 5.13
Hazrlk dmlerinden dikey inen her
ipi ilem 3 ve 4 uygulayarak lider ip
zerinde iki defa dmleyiniz.
pi dmledikten sonra ekerek yerle-
tirme srasnda lider ipi gergin tutan eli-
nizi hareket ettirmeyiniz. Dm, d-
m atan elinizle ekip yerletiriniz.
.
48
5.4.3. Sarma Dmle Soldan Saa Dikey Dize Oluturma
Sol taraftaki ilk ipin dier dikey iplere teker teker sarlarak sa tarafa ulamas ile olu-
an dm eklidir. Grnm dikey paralel sralar eklindedir.
49
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dmle Soldan Saa Dikey Dize Oluturma
Balang dm atnz. (Resim 5.14)
Resim 5.14
stediiniz genilii verecek sayda ha-
zrlk dmlerinizi atnz. Soldan birin-
ci ipi dierlerinden ok daha uzun kesi-
niz.
Soldan birinci hazrlk dmnn sa
ipini dikey olarak gergin tutunuz.
Sol ipi sa ipin altndan saa doru e-
kiniz, sonra stnden sola doru kavis-
lendirerek tekrar sa ipin altndan saa
doru geiriniz. (Resim 5.15)
Resim 5.15
nc ilemde dmlediiniz ipi
gergin tutulan ipin nce stnden sonra
altndan geirerek saa doru ekiniz.
(Resim 5.16)
Resim 5.16
Hazrlk dmlerinden aa doru
dikey inen her iplik zerinde ilem 3 ve
4 uygulaynz.
UYGULAMA FAALYET
50
5.4.4. Sarma Dmle Sadan Sola Dikey Dize Oluturma
Sa taraftaki ilk ipin dier dikey iplere teker teker sarlarak sol tarafa ulamas ile olu-
an dm eklidir. Grnm dikey paralel sralar eklindedir
51
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dmle Sadan Sola Dikey Dize Oluturma
Hazrlk dm atnz.
Sadan ilk dmn sol ipini dikey
olarak gergin tutunuz.( Resim 5.17)
Resim 5.17
Sa ipi gergin tutulan ipin altndan sola
doru alp gergin ipin stnden sonrada
altndan geiriniz.( Resim 5.18)
Resim 5.18
Dikey inen her iplik zerinde ilem 3 ve
4 uygulaynz.
UYGULAMA FAALYET
52
5.4.5. Sarma Dmle Verev Dize Oluturma
Bu dm ile oluan grnm, sola veya saa doru meyilli, verev sarma dm ek-
lindedir. Tek sra veya daha fazla sra yan yana olabilir. Baklava dilimi veya balksrt gr-
nml desenler bu teknikle yaplr. Grnm / veya \ eklindedir.
53
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dm ile Verev Dize Oluturma
Makrome tahtas veya dayanga zerine
kareli kdnz yerletiriniz ve zerine
verev dize almlarn iziniz.
5 veya 6 hazrlk dm atnz.
Lider ipi kareli ktta belirlenen verev
hat zerinde verevliini koruyarak ger-
gin tutunuz. (Resim 5.19)
Resim 5.19
Srayla her iple lider ip zerine iki sarma
dm atnz. Sra sonuna kadar ayn i-
lemi tekrarlaynz.
Dize bitimine toplu ine koyunuz ve
lider ipi aksi yne evirerek gergin tutu-
nuz.( Resim 5.20)
Resim 5.20
UYGULAMA FAALYET
54
5.4.6. Sarma Dmle Verev Dizeleri aprazlama
Bu dm ile oluan grnm, V veya ters V (//\\).eklindedir.Dier sarma dmler
gibi tek sra veya daha fazla sra yan yana olabilir..V eklinden sonra ilem tersine dndr-
lr ise baklava deseni oluur.
Resim 5.26
55
UYGULAMA FAALYET
Sarma Dm ile Verev Dizeleri aprazlama Yapma
pliklerinizi keserek 8 hazrlk dm
atnz. Ortaya toplu ineyle iaret koyu-
nuz. (Resim 5.21)
Resim 5.21
Sol batan birinci ipi saa doru verev
olarak gergin tutunuz ve sarma dmle
ortaya kadar olan ipleri kullanarak verev
bir dize oluturunuz.
Her dikey iple ikier sarma dm yap-
nz.
Sa batan birinci ipi verev olarak sola
doru gergin tutunuz.( Resim 5.22)
Resim 5 .22
UYGULAMA FAALYET
56
Sadan sola doru gergin tuttuunuz
dayanga ip zerine soldan gelen
dayanga iple iki sarma dm al-
nz.( Resim 5.23)
Resim 5.24
Her verev dizeyi kendi ynlerinde sarma
dmle devam ettiriniz.
Bylece ortada dizeler kesimi olacak-
tr.
Dizelerin tekli aprazlann uyguladk-
tan sonra desen almalarnda ok kul-
lanlan ift dizeli aprazlamay yapnz.(
Resim 5.24)
Resim 5.24
57
5.4.7. Sarma Dmle Kavisli Dize Oluturma
Yaprak eklinde alp kapanan kavisli dizelerle deiik desenler uygulanabilir. Bu a-
lma dz dizelerin hafife kavislendirilmi hlidir.
58
UYGULAMA FAALYET
Sarma dm ile verev kavisli dize oluturma
8 adet hazrlk dm atnz.
Ortadan ikiye ayrnz.
Sa batan ilk ipi lider ip olarak seip
ikinci iple lider ip zerine iki sarma d-
m atnz.( Resim 5.27)
Resim 5.27
Lider ipi kavislendirerek dikey inen her
iple ikier sarma dm yapnz.
Sa batan ilk ipi lider ip olarak aa-
dan yukar doru kavislendirerek srayla
her iple ikier sarma dm yapnz
( Resim 5.28)
Resim 5.28
Sol kenardan balayarak daha nceki
ilemlerde yaplan kavisli dizelerin si-
metriini alnz.
Orta noktada yapraklar birletirerek
kavisli dizeleri aksi ynlerde devam etti-
riniz.
UYGULAMA FAALYET
59
LME VE DEERLENDRME
znz.
1. Sarma dm dizelerine dzgn olmas iin genellikle ayn dm ile ayn iplik-
le .........defa balanarak kullanlr.
2. Tek ynl dmlemede ipin biri gergin tutulduunda onun zerine dmlenen
daha ..ksalacaktr.
3. .. dmde ... ynne gre atlan dmler yatay dikey .. veya
kavisli dizeleri oluturur.
DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
60
RENME FAALYET6
Bu modl ile tekniine uygun olarak kare dm yapabileceksiniz.
Makromede kullanlan kare dm teknikleri ile allm rn rnekleri arat-
rnz.
6. KARE DM
6.1. Makromede Kullanlan Kare Dm eitleri
ift dm de denilen kare dm, makrome almalarnda en ok kullanlan dm
eklidir. Bir dm yapmak iin iki kez balama yapldndan ift dm denmitir. Baz
kitaplarda dokuma dm de denir.
Drt iplik zerinde allan bu dm eklinde, dm atma ayn olduu hlde yap-
lan basit deiikliklerle grnmleri birbirinden farkl dokular ve eritler oluturulur.
Dalga, burgu erit
Dz erit
Fiyonklu erit
nci dm
rmcek doku vb.
RENME FAALYET6
AMA
ARATIRMA
61
6.2. Kare Dmle Dz erit Balama
Makrome tekniinde sk kullanlan dm tekniklerindendir.Sk yapldnda daha
sert ve dayankl olur.Sarka veya anta sap gibi arlk tayacak rnlerin yapmnda ok
kullanlr.Ortadaki ipler sabit, kenardaki ipler rld iin kenar ipleri abuk ksalr, bu
durumu engellemek iin ya ortadaki ipler daha ksa tutulur, ya da rg ilerledike iteki ipler
da dtaki ipler ie getirilerek ip boylar eitlenebilir.
62
UYGULAMA FAALYET
Kare Dmle Dz erit Balama
plerinizi keserek hazrlk dmlerini
atnz.
2 hazrlk dmnn 4 ipinden sa ve
sol kenardakileri ayrnz.
Sa bataki 4 nu.l ipi sadan sola hafif-
e kavislendirerek ortadaki 2 ve 3 nu.l
ipliklerin altndan sol bataki 1 nu.l
ipin stnden geiriniz. (Resim 6.1)
Resim 6.1
Sol bataki ipi ortadaki iplerin altndan
ve sadaki halkann iinden geirerek
(alttan ste) sadaki ipi sa elinizle sol-
daki ipi sol elinizle tutarak ayn anda
kendi ynlerinde ekiniz ve dm s-
ktrnz. ( Resim 6.2)
Resim 6.2
Dmn yarsn yapm oldunuz.
Sol bataki ipi soldan saa doru kavis-
lendirerek ortadaki 2 ipin altndan sa
bataki ipin zerinden geiriniz. (Resim
6.3)
Resim 6.3
UYGULAMA FAALYET
63
Sa bataki ipi ortadakilerin altndan
soldaki halkann iinden(alttan s
te)geiriniz. pleri iki aksi ynde eke-
rek dm sktrnz.
Bylece bir dm tamamlam oldu-
nuz.
3.ilemden balayarak ilem 4,5 ve 6y
tekrarlaynz.
Sadan balayarak kare dm balayp
sonra soldan balayarak kare dm
tamamlayanz.( Resim 6.4)
Resim 6.4
Dz erit balamada bir nce yaplan
dmn hangi taraf kapalysa kare d-
me tekrar o ynde balaynz.
6.3. Burgu erit Balama
Kare dmle erit almalarnda dme balarken ilk ipi, ortadaki lider ipler
zerine hep ayn ynden koyarak balarsanz burgu erit oluur. ( Resim 6.5a,
6.5b)
6.3. Fiyonklu erit Balama
ki dm atlarak sktrlan erit dmn belirli mesafe brakldktan sonra tekrar
atlmas ve sonraki atlan dmn ortadaki lider ip gergin tutularak ilk dme kadar yu-
kar yanatrlmas ile oluan kelebek grnml dmdr.
64
UYGULAMA FAALYET
Fiyonklu erit Balama
pliklerinizi keserek hazrlk dmn-
z atnz.
Bir kare dm yapnz.
lem 2de yaptnz kare dmn 2
veya3 cm altna bir kare dm daha
yapnz. (Resim 6.6)
Resim 6.6
Bu dm ilk yaptnz kare dm
yanna yukar doru kaydrp fiyonklar
yanlara doru ekerek sktrnz. (Re-
sim 6.7)
Resim 6.7
ki veya daha fazla sayda kare dm
yaparak dz erit rnz.
Son dmn 2 veya 3 cm altna bir
kare dm yaparak yukar doru kayd-
rp fiyonklar sktrnz.(Resim 6.8)
Resim 6.8
lem 4 ve 5i tekrarlayarak dmle-
meye devam ediniz.
UYGULAMA FAALYET
65
6.4. Kare Dmle nci Balama
erit dmn, modele gre birka santim rldkten sonra geriye dndrlerek no-
hut ekli verilmesi tekniidir. Yuvarlak ekilli olmasnda dolay inci balama teknii denil-
mitir.Ssleme amal dier dmlerle beraber kullanlr.
66
UYGULAMA FAALYET
Kare Dmle nci Balama
pliklerinizi keserek hazrlk dmleri-
nizi atnz.
Kare dm balayarak 3-4 cm uzunlu-
unda dz erit rnz.(Resim 6.9)
Resim 6.9
Dm yaptnz iplerden ortada bulu-
nan 2 ve 3 nu.l ipleri, rdnz eridin
balang ksmndaki gevek braklm
yan iplerin arasndan geirip ekiniz.
(Resim 6.10)
Resim 6.10
Bylece erit inci tanesi gibi yuvarlak
bir ekil alm olacaktr.
Oluturduunuz bu kk topun altna
yeni bir kare dm balayarak skt-
rnz.( Resim 6.11)
Resim 6.11
Modelinize uygun olarak kullanacanz
bu dm modelinizin belirginliini or-
taya karacaktr.
UYGULAMA FAALYET
67
6.5. Kare Dmle rmcek Doku Oluturma
Kare dmle yaplan dokulara rmcek doku denir. Dm sralar arasndaki atk
iplik- lerinin boylar uzun olursa seyrek doku, ksa olursa sk doku oluur. Normal ve seyrek
olarak yaplan rmcek dokulara daha az ip ve zaman gider. Byk alanlarn doldurulmasn-
da kullanlan bu doku, artrma ve eksiltme yaplarak farkl ekiller oluturulabilir. rmcek
dokular arasnda braklan bo alanlar desende ho grntler oluturur.
Resim 6.12
68
UYGULAMA FAALYET
Kare dmle rmcek doku oluturma
pliklerinizi keserek hazrlk dmleri-
nizi atnz.
Dmlerinizi ikier ikier ayrarak 4
iplikli guruplar oluturunuz.
Hazrlk dmlerinin 1cm altndan her
4 iplikli gruba bir kare dm balay-
nz. (Resim 6.12)
Resim 6.13
Yeni sraya balarken sol kenarda bir
nceki srada balanmadan braklm
olan iki iplikle ikinci srada oluan ilk
kare dmn iki ipini dmleyiniz.(
Resim 6.13)
Resim 6.14
nceki srann kare dmleri arasna
yeni kare dmler balayarak dm-
lemeye devam ediniz.
rmcek doku almalarnda, kare dmler belli sayda st ste veya kaydrlarak
balandnda farkl ekillerde fantezi dokular ortaya kar.
Kare dmlerin birinci ve ikinci balanlar arasnda boluk brakarak bu aradan
yn, tiftik, ince aa kaplama eritler, deri biye, rafya, kurdele gibi deiik gereler geirip
farkl alanlarda kullanlabilecek yeni dokular oluturabilir.
UYGULAMA FAALYET
69
LME VE DEERLENDRME
1. (.) Kare dmde bir dm yapmak iin kez balama yaplr.
2. (.) Kare dmle erit almalarnda dme balarken ilk ipi, ortadaki lider ipler
zerine hep ayn ynden koyarak balarsanz burgu erit oluur.
3. (.) Dm yaptnz iplerden ortada bulunan 2 ve 3 nu.l ipleri, rdnz eridin
balang ksmndaki gevek braklm yan iplerin arasndan geirip ekin. By-
lece kare dmle doku oluturmu olursunuz.
4. (.) rmcek doku almalarnda, kare dmler belli sayda st ste veya
kaydrlarak balandnda farkl ekillerde fantezi dokular ortaya kar.
5. (.) Dz erit yaplrken 2-3 cm altna yeniden kare dm yaplp yukar doru s-
ktrlarak fiyonklar oluturulan dme inci balama denir.
DEERLENDRME
vaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
LME VE DEERLENDRME
70
MODL DEERLENDRME
Bu modln sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.
1. Makrome sadece sslemede ve haberlemede kullanlr.
2. Makrome iin temel iplik be bkml ipliklerdir.
3. Kare dmle erit balamada dta yryen ip ksalr.
4. Desen zellii ip uzunluklarn etkiler.
5. p, ubuk ve halka zerine hazrlk dm atmak iin gruplanm ipler taklr.
6. Kuma kenarna geirilen ipi kuman kalnlna uygun semek gerekir.
7. pin kalnl ip uzunluunu hesaplamada nemli deildir.
8. Boncuklarda nemli olan rne ve iplik cinsine gre boncuk seilmesidir.
9. stenilen ip uzunluuna gre germe ilemi, zg erevesinin farkl blmlerinden
gererek ayarlanr.
DEERLENDRME
vaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
MODL DEERLENDRME
71
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
1 D
2 Y
3 D
4 D
5 Y
6 D
7 Ara
8 Tohum Lifleri
9 Suni ve sentetik
10 rne ve iplik cinsine
RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 D
3 Y
4 D
1 Y
2 Y
3 D
4 Y
5 D
CEVAP ANAHTARLARI
72
1 el st dm
2 Kastamonu dm
3
Bobin, saak dm ve
kangal dm
4 tek iple allan
5 Kastamonu dm
1 ki defa
2 Fazla
3 Lider ipin, verev, sarma
RENME FAALYET 6NIN CEVAP ANAHTARI
1 Y
2 D
3 D
4 D
5 D
73
MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI
1 Y
2 Y
3 D
4 D
5 D
6 D
7 Y
8 D
9 Y
74
KAYNAKA
ATAY Ayten, rclk Temel Ders Kitab 1. Bask, Devlet Kitaplar, Mill
Eitim Basmevi, stanbul, 1987.
GNER Deniz, Makrome p Dm leri, Kenan Yaynlar, Fatih / stanbul.
KORKUSUZ Sheyla, Nak Temel Ders Kitab 4.Bask Mill Eitim Bas-
mevi stanbul, 1992.
KAYNAKA

Makrome Temel Düğüm Teknikleri-1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Makrome Temel Düğüm Teknikleri-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

You might also like