UNIVERSITI SAINS MALAYSIA

Final Examination
Academic Session 2011/2012
Jne 2012
JIM 104 Introduction To Statistics
[Pengantar Statistik]
!"ation # $ %o"s
&Masa: 3 jam'
(lease ens"e t%at t%is examination )a)e" contains SEVENTEEN )"inted )a*es +e,o"e
-o +e*in t%e examination.
Ans/e" ALL 0estions. Yo ma- ans/e" eit%e" in 1a%asa Mala-sia o" in En*lis%.
Read t%e inst"ctions ca"e,ll- +e,o"e ans/e"in*.
Eac% 0estion is /o"t% 100 ma"2s.
In t%e e3ent o, an- disc"e)ancies4 t%e En*lis% 3e"sion s%all +e sed.
[Sila pastikan bahawa kertas peperiksaan ini mengandungi TUJUH BELAS muka surat
yang bercetak sebelum anda memulakan peperiksaan ini.
Jawab SEMUA salan. Anda dibenarkan menjawab sama ada dalam !ahasa Malaysia
atau !ahasa "nggeris.
!aca arahan dengan teliti sebelum anda menjawab salan.
Setiap salan diperuntukkan #$$ markah.
Sekiranya terdapat sebarang percanggahan pada salan peperiksaan% &ersi !ahasa
"nggeris hendaklah digunapakai.'
52/6
6 2 6 &JIM 107'
1. 8a9 T%is ,"e0enc- dist"i+tion "e)"esents t%e data o+tained ,"om a sam)le o,
/o"d )"ocesso" "e)ai"e"s. T%e 3ales a"e da-s +et/een se"3ice calls on :0
mac%ines.
Class Boundaries Frequency
2;.; < 2:.;
2:.; < $1.;
$1.; < $7.;
$7.; < $=.;
$=.; < 70.;
70.; < 7$.;
;
>
$2
20
12
2
Find t%e median4 mean and standa"d de3iation.
8;0 ma"2s9
8+9 1ox A4 1 and ? eac% contains = "ed +alls and 2 *"een +alls. Randoml-4 a +all
is mo3ed ,"om A to 14 t%en a +all is mo3ed ,"om 1 to ?4 and ,inall- a +all is
ta2en ot ,"om ?. Fo" t%is "andom ex)e"iment4
.
8i9 d"a/ a t"ee dia*"am4
8ii9 ,ind t%e sam)le s)ace4
8iii9 ,ind t%e )"o+a+ilit- t%at a "ed +all /as ta2en ot ,"om ?.
8;0 ma"2s9
2. 8a9 I, at least one c%ild in a ,amil- /it% 2 c%ild"en is a *i"l4 /%at is t%e )"o+a+ilit-
t%at +ot% a"e *i"ls@
8$0 ma"2s9
8+9 Fo" di,,e"ent )%-sics +oo2s4 six di,,e"ent +iolo*- +oo2s4 and t/o di,,e"ent
c%emist"- +oo2s a"e to +e a""an*ed on a s%el,. Ao/ man- di,,e"ent
a""an*ements a"e )ossi+le i,
8i9 t%e +oo2s in eac% )a"ticla" s+Bect mst all stand to*et%e"4
8ii9 onl- t%e )%-sics +oo2s mst stand to*et%e"@
8$; ma"2s9
8c9 T%e )"o+a+ilit- t%at A%mad /ill +e acce)ted +- t%e ni3e"sit- o, %is c%oice
and o+tain a sc%ola"s%i) is 0.$;. I, t%e )"o+a+ilit- t%at %e is acce)ted +- t%e
ni3e"sit- is 0.C;4 ,ind t%e )"o+a+ilit- t%at %e /ill o+tain a sc%ola"s%i) *i3en
t%at %e is acce)ted +- t%e ni3e"sit-.
8$; ma"2s9
5$/6
6 $ 6 &JIM 107'
$. 8a9 Female com)"ise :$.$ D o, all %i*% sc%ool stdents. In a "andom sam)le o,
$00 %i*% sc%ool stdents4 /%at is t%e )"o+a+ilit- t%at mo"e t%an ;0 a"e male@
8$0 ma"2s9
8+9 T%e mean /ei*%t o, 1; -ea" old males is 172 )onds and t%e standa"d
de3iation is 12.$ )onds. I, a sam)le o, t%i"t-6six 1; -ea" old males is
selected4 ,ind t%e )"o+a+ilit- t%at t%e mean o, t%e sam)le /ill +e *"eate" t%an
177.; )onds. Assme t%e 3a"ia+le is no"mall- dist"i+ted.
8$0 ma"2s9

8c9 A std- o, 70 Aisto"- )"o,esso"s s%o/ed t%at t%e- s)ent4 on a3e"a*e4 12.C
mintes co""ectin* a stdentEs assi*nment.
8i9 Find a )oint estimate o, t%e mean.
8ii9 Find t%e >0 D con,idence inte"3al o, t%e mean time ,o" all assi*nment
/%en F 2.; mintes.
8iii9 I, a )"o,esso" stated t%at %e s)ent4 on a3e"a*e4 $0 mintes co""ectin* an
assi*nment4 is %e/s%e -o" t-)ical %isto"- )"o,esso"@
870 ma"2s9
7. 8a9 A +ox contains ,i3e +alls nm+e"ed $4 C4 >4 12 and 1;. A "andom sam)le o,
siGe t%"ee is ta2en ,"om t%e +ox /it%ot "e)lacement. S))ose ( indicates t%e
mean o, t%"ee nm+e"s on t%e t%"ee +alls. Find t%e
8i9 dist"i+tion o, (4
8ii9 mean and 3a"iance o, (.
8;0 ma"2s9
8+9 Let H +e a no"mal "andom 3a"ia+le /it% mean and standa"d de3iation .
Ii3en (8H J ;9 F 0.>==2 and (8H K 109 F 0.>>:=4 ,ind t%e 3ales o, and .
8;0 ma"2s9
57/6
6 7 6 &JIM 107'
;. 8a9 A *"o) o, social "esea"c%e"s "e3ie/ed a "andom sam)le siGe o, 1C00 )eo)le
,"om t%e /o"2 ,o"ce in a cit- and ,ond t%at 100 o, t%em a"e nem)lo-ed. A
s"3e- condcted +- t%e !e)a"tment o, National Statistics s%o/s t%at t%e
national nem)lo-ment "ate is :D. ?an /e acce)t t%e claim t%at t%e "+an
nem)lo-ment "ate is +elo/ t%e national "ate@
870 ma"2s9
8+9 A mana*e" states t%at in %is ,acto"-4 t%e a3e"a*e nm+e" o, da-s )e" -ea"
missed +- t%e em)lo-ees de to illness is less t%an t%e national a3e"a*e o, 10.
T%e ,ollo/in* data s%o/ t%e nm+e" o, da-s missed +- 70 em)lo-ees last
-ea". Is t%e"e s,,icient e3idence to +elie3e t%e mana*e"Es statement at
L F 0.0; @ 8se s to estimate

9.Use t%e (63ale met%od.

0 C 12 $ $ ; 7 1
$ > C 0 = C $ 7
= 7 = 1 0 : 12 $
2 ; 10 ; 1; $ 2 ;
$ 11 : 2 2 7 1 >
8C0 ma"2s9
5;/6
6 ; 6 &JIM 107'
#. )a* +aburan ,rekuensi ini merupakan data yang diperlehi daripada satu sampel
pembaik pemprses perkataan. -ilai.nilai adalah hari antara panggilan
perkhidmatan pada /$ mesin.
Sempadan Kelas Frekuensi
01.1 2 0/.1
0/.1 2 3#.1
3#.1 2 33.1
33.1 2 34.1
34.1 2 3$.1
3$.1 2 33.1
1
5
30
0$
#0
0
6ari median% min dan sisihan piawai.
)1$ markah*
)b* 7tak A% ! dan 6 masing.masing mengandungi 4 biji bla merah dan 0 biji
bla hijau. Secara rawak% sebiji bla dipindahkan dari A ke !% kemudian
sebiji bla dipindahkan dari ! ke 6% dan akhirnya sebiji bla dikeluarkan
dari 6. Untuk esksperimen rawak ini%
)i* lukiskan gambarajah phn%
)ii* dapatkan ruang sampel%
)iii* cari kebarangkalian bahawa bla yang dikeluarkan dari 6 itu adalah
merah.
)1$ markah*
0. )a* Jika sebuah keluarga mempunyai 0 rang anak dan sekurang.kurangnya
serang ialah anak perempuan% berapakah kebarangkalian bahawa kedua.
dua anak tersebut ialah anak perempuan8
)3$ markah*
)b* Empat naskah buku ,i9ik yang berlainan% enam naskah buku bilgi yang
berlainan dan dua naskah buku kimia yang berlainan disusun di atas satu
rak. !erapakah susunan berlainan yang mungkin jika
)i* buku untuk setiap subjek mesti disusun bersama%
)ii* hanya buku ,i9ik sahaja mesti disusun bersama8
)31 markah*
)c* 7ebarangkalian Ahmad akan diterima leh uni&ersiti pilihannya dan
mendapat biasiswa ialah $.31. Jika kebarangkalian dia diterima leh
uni&ersiti ialah $.:1% cari kebarangkalian bahawa dia akan mendapat
biasiswa diberi beliau diterima leh uni&ersiti.
)31 markah*
5C/6
6 C 6 &JIM 107'
3. )a* ;eratus pelajar wanita di seklah menengah ialah /3.3<. =alam sampel
rawak 3$$ rang pelajar seklah menengah% berapakah kebarangkalian
bahawa lebih daripada 1$ adalah pelajar lelaki8
)3$
markah*
)b* Min berat badan lelaki berusia #1 tahun adalah #30 paun dan sisihan piawai
adalah #0.3 paun. Jika sampel tiga puluh enam rang lelaki berusia #1 tahun
dipilih% dapatkan kebarangkalian bahawa min dari sampel tersebut lebih
besar daripada #33.1 paun. Anggap pemblehubah bertaburan secara
nrmal.

)3$ markah*
)c* Suatu kajian mendapati 3$ pr,esr Sejarah memerlukan pada purata% #0.:
minit untuk menyemak tugasan para pelajar.
)i* =apatkan anggaran titik untuk min.
)ii* =apatkan selang keyakinan 5$ < untuk semakan tugasan bila
> 0.1 minit.
)iii* Jika pr,essr tersebut menyatakan bahawa dia menghabiskan masa
secara purata% 3$ minit untuk menyemak tugasan% adakah ia ahli
kumpulan pr,esr yang diperihalkan ini8

)3$ markah*
3. )a* Sebuah ktak mengandungi 1 biji bla bernmbr 3% :% 5% #0 dan #1. Sampel
rawak bersai9 tiga diambil dari ktak ini tanpa pengembalian. 7atakan (
menandakan min dari tiga nmbr yang ada pada tiga bla tersebut.
6arikan
)i* taburan bagi (%
)ii* min dan &arians bagi (.
)1$ markah*
)b* Andai ? satu pemblehubah rawak nrmal dengan min dan sisihan piawai
. =iberi ;)? @ 1* > $.5440 dan ;)? A #$* > $.55/4% dapatkan nilai dan
.
)1$ markah*
5=/6
6 = 6 &JIM 107'
1. )a* Sekumpulan penyelidik ssial menyemak suatu sampel rawak bersai9 #:$$
rang daripada glngan tenaga kerja di satu bandar dan mendapati bahawa
#$$ daripada mereka sedang menganggur. Suatu tinjauan yang telah
dijalankan leh Jabatan Statistik -egara menunjukkan bahawa kadar
pengangguran nasinal ialah /<. !lehkah kita terima dakwaan bahawa
kadar pengangguran di bandar tersebut kurang daripada kadar nasinal8
)3$ markah*
)b* Serang pengurus mengatakan bahawa dalam kilangnya% min jumlah hari
dalam setahun yang tidak dihadiri pekerja kerana sakit adalah kurang
daripada min nasinal #$ hari. =ata berikut menunjukkan jumlah hari yang
tidak dihadiri leh 3$ pekerja pada tahun lepas. Apakah terdapat cukup bukti
untuk mempercayai pernyataan pengurus pada B > $.$1 8 )gunakan s untuk
menganggar *. Cunakan kaedah nilai.;.
$ : #0 3 3 1 3 #
3 5 : $ 4 : 3 3
4 3 4 # $ / #0 3
0 1 #$ 1 #1 3 0 1
3 ## / 0 0 3 # 5
):$
markah*
5:/6

6 : 6 &JIM 107'
Imortant Formulas
C!ater " #ata #escrition
Mean ,o" indi3idal data#
?
?
n

Mean ,o" *"o)ed data#

m
, ?
?
n

Standa"d de3iation ,o" a sam)le#

( ) ( )
( )
2
2
1
n ? ?
s
n n

Standa"d de3iation ,o" *"o)ed data#
( ) ( )
( )
2
2
1
m m
n , ? , ?
s
n n

Ran*e "le o, t%m+#
"an*e
7
s
Median ,o" *"o)ed data#
( )
( )
/ 2
m
n c,
M= w D
,

+
/%e"e
n F sm o, ,"e0encies
c, F cmlati3e ,"e0enc- o, class immediatel- )"ecedin* t%e median class
w F /idt% o, median class
, F ,"e0enc- o, median class
D
m
F lo/e" +onda"- o, median class
C!ater 4 $ro%a%ility o& Countin' (ules
Addition "le 1 8mtall- exclsi3e e3ents9#
( ) ( ) ( ) o" ; A ! ; A ; ! +
Addition "le 2 8e3ents not mtall- exclsi3e9#
( ) ( ) ( ) ( ) o" and ; A ! ; A ; ! ; A ! +
Mlti)lication "le 1 8inde)endent e3ents9#
( ) ( ) ( ) and ; A ! ; A ; !
5>/6
6 > 6 &JIM 107'
Mlti)lication "le 2 8de)endent e3ents9#
( ) ( ) ( )
and ; A ! ; A ; ! A
?onditional )"o+a+ilit-# ( )
( )
( )
and ; A !
; ! A
; A

?om)lementa"- e3ents# ( ) ( ) 1 ; E ; E
Fndamental contin* "le# Total nm+e" o, otcomes o, a se0ence /%en eac% e3ent
%as a di,,e"ent nm+e" o, )ossi+ilities#
1 2 $ n
k k k k L
(e"mtation "le# Nm+e" o, )e"mtations o, n o+Bects ta2in* r at a time is
( )
M
M
n r
n
;
n r

?om+ination "le# Nm+e" o, com+inations o, r o+Bects selected ,"om n o+Bects is

( )
M
M M
n r
n
6
n r r

C!ater ) #iscrete $ro%a%ility #istri%utions

Mean ,o" a )"o+a+ilit- dist"i+tion# ( ) ? ; ? 1
]

Va"iance and standa"d de3iation ,o" a )"o+a+ilit- dist"i+tion#

( )
2 2 2
? ; ? 1
]

( )
2 2 2
? ; ? 1
]

Ex)ectation# ( ) ( ) E ? ? ; ? 1
]

1inomial )"o+a+ilit-#
( )
( )
M
M M
? n ?
n
; ? p E
n ? ?

Mean ,o" +inomial dist"i+tion#

n p
Va"iance and standa"d de3iation ,o" t%e +inomial dist"i+tion#
2
n p E n p E
510/6
6 10 6 &JIM 107'
Mltinomial )"o+a+ilit-#
( )
$ 1 2
1 2 $
1 2 $
M
M M M M
k
? ? ? ?
k
k
n
; ? p p p p
? ? ? ?
L
L
(oisson )"o+a+ilit-#
( ) N
M
?
e
; ?
?

/%e"e H F 04 14 24 ...
A-)e"*eomet"ic )"o+a+ilit-#
( )
a ? b n ?
a b n
6 6
; ?
6

+

C!ater * T!e Normal #istri%ution

Standa"d sco"e# o"
? ? ?
9
s

Mean o, sam)le means#

?

Standa"d e""o" o, t%e mean#
?
n

?ent"al limit t%eo"em ,o"mla#
?
9
n

C!ater + Con&idence Inter,als and Samle Si-e

G con,idence inte"3al ,o" means#
/ 2 / 2
? 9 ? 9
n n

_ _
< < +

, ,
t con,idence inte"3al ,o" means#
/ 2 / 2
s s
? t ? t
n n

_ _
< < +

, ,
Sam)le siGe ,o" means#
2
/ 2
9
n
E

,
/%e"e E is t%e maximm e""o" o, estimate
?on,idence inte"3al ,o" a )"o)o"tion#
( ) ( )
/ 2 / 2
O O O O
O O
pE pE
p 9 p p 9
n n

< < +
511/6
6 11 6 &JIM 107'
Sam)le siGe ,o" a )"o)o"tion#
2
/ 2
O O
9
n pE
E

,
/%e"e
O
?
p
n
and
O O 1 E p
?on,idence inte"3al ,o" 3a"iance#
( ) ( )
2 2
2
2 2
"i*%t le,t
1 1 n s n s

< <
?on,idence inte"3al ,o" standa"d de3iation#
( ) ( )
2 2
2 2
"i*%t le,t
1 1 n s n s

< <
C!ater . /yot!esis Testin'
test #
n
?
9 9

,o" an- 3ale n. I, n K $04 )o)lation mst +e no"mall- dist"i+ted.

n
?
9
s

,o" n2no/n and n $0

test #
n
?
t t
s

,o" n K $0 8d.,. F n < 19

9 test ,o" )"o)o"tions#
O p p
9
pE n

?%i6s0a"e test ,o" a sin*le 3a"iance#

( )
2
2
2
1 n s

8d.,. F n < 19
512/6
6 12 6 &JIM 107'
C!ater 0 Testin' t!e #i&&erence Bet1een T1o Means2 T1o Variances and T1o
$roortions
9 test ,o" com)a"in* t/o means 8inde)endent sam)les9N
( ) ( )
1 2 1 2
2 2
1 2
1 2
? ?
9
n n

+


Fo"mla ,o" t%e con,idence inte"3al ,o" di,,e"ence o, t/o means 8la"*e sam)les9#
( )
2 2
1 2
1 2 2 1 2
1 2
a
? ? 9
n n
+ <

( )
2 2
1 2
1 2 2
1 2
a
? ? 9
n n
< + +

-te:
2 2
1 2
and s s can +e sed /%en
1 2
$0 and $0. n n
F test ,o" com)a"in* t/o 3a"iances#
2
1
2
2
s
F
s

/%e"e
2
1
s is t%e la"*e" 3a"iance and
1 2
d.,.N. 14 d.,.! 1 n n
t test ,o" com)a"in* t/o means 8inde)endent sam)les4 3a"iances not e0al9#
( ) ( )
1 2 1 2
2 2
1 2
1 2
? ?
t
s s
n n

+

8d.,. F t%e smalle" on n
1
< 1 o" n
2
< 19
51$/6
6 1$ 6 &JIM 107'
Fo"mla ,o" t%e con,idence inte"3al ,o" di,,e"ence o, t/o means 8small inde)endent
sam)les4 3a"iance ne0al9#
( )
2 2
1 2
1 2 2 1 2
1 2
s s
? ? t
n n
+ <

( )
2 2
1 2
1 2 2
1 2
s s
? ? t
n n
< + +

8d.,. F smalle" o, n
1
< 1 and n
2
< 19
t test ,o" com)a"in* t/o means 8inde)endent sam)les4 3a"iances e0al9#
( ) ( )
( ) ( )
( )
1 2 1 2
2 2
1 1 2 2
1 2 1 2
1 1
1 1
2
? ?
t
n s n s
n n n n

+
+
+

8d.,. F n
1
P n
2
< 29
Fo"mla ,o" t%e con,idence inte"3al ,o" di,,e"ence o, t/o means 8small inde)endent
sam)les4 3a"iances e0al9#
( )
( ) ( )
2 2
1 1 2 2
1 2 2
1 2 1 2
1 1
1 1
2
n s n s
? ? t
n n n n
+
+
+

( )
( ) ( )
2 2
1 1 2 2
1 2 2
1 2 1 2
1 1
1 1
2
n s n s
? ? t
n n n n
+
+ +
+

and d.,. F n
1
P n
2
< 2.
t test ,o" com)a"in* t/o means ,o" de)endent sam)les#
/%e"e and
=
=
= =
t =
n s n

( )
( )
( )
2
2
d.,. 1
1
=
n = =
s n
n n

517/6
6 17 6 &JIM 107'
Fo"mla ,o" con,idence inte"3al ,o" t%e mean o, t%e di,,e"ence ,o" de)endent sam)les#
2 2
= =
=
S S
= t = t
n n
< < +

8d.,. F n < 19
t test ,o" com)a"in* t/o )"o)o"tions#
( ) ( )
1 2 1 2
1 2
O O
1 1
p p p p
9
pE
n n

_
+

,
/%e"e
1 2 1
1
1 2 1
O
? ? ?
p p
n n n
+

+

2
2
2
O 1
?
E p p
n

Fo"mla ,o" t%e con,idence inte"3al ,o" t%e di,,e"ence o, t/o )"o)o"tions#
( )
1 1 2 2
1 2 2 1 2
1 2
O O O O
O O
p E p E
p p 9 p p
n n
+ <

( )
1 1 2 2
1 2 2
1 2
O O O O
O O
p E p E
p p 9
n n
< + +

51;/6
6 1; 6 &JIM 107'
51C/6
6 1C 6 &JIM 107'
51=/6
6 1= 6 &JIM 107'
6 oooQooo 6
51:/6