Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η φόνισσα (αποσπάσματα)

Η Χαδούλα, η λεγομένη Φράγκισσα, ή άλλως Φραγκογιαννού, ήτο γυνή σχεδόν

εξηκοντούτις, καλοκαμωμένη, με αδρούς χαρακτήρας, με ήθος ανδρικόν, και με δύο
μικράς άκρας μύστακος άνω των χειλέων της. ις τους λογισμούς της,
συγκε!αλαιούσα όλην την "ωήν της, έ#λε$εν ότι $οτέ δεν ε%χε κάμει άλλο τ%$οτε ειμή
να υ$ηρετή τους άλλους. &'ταν ήτο $αιδ%σκη, υ$ηρέτει τους γονε%ς της. (ταν
υ$ανδρεύθη, έγινε σκλά#α του συ"ύγου της ) και όμως, ως εκ του χαρακτήρος της
και της αδυναμ%ας εκε%νου, ήτο συγχρόνως και κηδεμ*ν αυτού+ όταν α$έκτησε τέκνα,
έγινε δούλα των τέκνων της+ όταν τα τέκνα της α$έκτησαν τέκνα, έγινε $άλιν
δουλεύτρια των εγγόνων της.
,-.
νθυμε%το ότι και άλλοτε συνέ#η, η γρα%α, μεταξύ γυναικ*ν και γρα/δ%ων της
γειτονιάς, να εκ!ράση, μετά σε%σματος εκ!ραστικού της κε!αλής, εις *ρας καθ& ας
εγ%νετο λόγος $ερ% της μεγάλης $ληθ*ρας των νεαρ*ν κορασ%ων, $ερ% της σ$άνεως,
$ερ% του ξενιτευμού και των υ$ερμέτρων α$αιτήσεων των γαμ#ρ*ν, $ερ% των
#ασάνων όσα υ$έ!ερε μ%α χριστιανή διά να α$οκαταστήση 0τ& αδύνατα μέρη1,
τουτέστι τα θήλεα, να εκ!ράση, λέγω, $αρα$λήσια αισθήματα. (ταν μάλιστα η
μήτηρ της (= η Φραγκογιαννού) ήκουε $ερ% αρρ*στιας μικρ*ν κορασ%δων ε%χεν
ακουσθή, σε%ουσα την κε!αλήν, να λέγη2
) 3α σ& ακούω, γειτόνισσα4... 05εν ε%ναι χάρος, δεν ε%ναι #ράχος61 ε$ειδή συνήθι"ε
$ολύ συχνά να εκ!ρά"εται με $αροιμ%ας λ%αν εκ!ραστικάς.
7αι άλλοτε $άλιν την ήκουσαν να δογματ%"η ότι ο άνθρω$ος δεν συμ!έρει να κάμνη
$ολλά κορ%τσια, και ότι το καλύτερον ε%ναι να μη $ανδρεύεται κανε%ς. Η δε συνήθης
ευχή της $ρος τα μικρά κοράσια ήτο 0να μη σ*σουν4... 8α μην $άνε $αρα$άνω41
7αι άλλοτε $ροέ#η ε$% τοσούτον *στε να ε%$η2
) 9ι να σας $ω4... :τσι του &ρχεται τ& ανθρ*$ου, την *ρα $ου γεννι*νται, να τα
καρυδο$ν%γη4...