Korniza Mekatronika 29.08.08

Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis
Programi msimor
ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008
Mekatronik
Niveli I dhe II

Republika e Kosovs
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Qeveria Vlada-Government

Ministria e Arsimit, e Shkencs dhe e Teknologjis- Ministarstva Obrazovanja Nauke i
Tehnologije-Ministry of Education Science &Technology

Kabineti i Ministrit /Kabinet Ministra/ Cabinet of the Minister

UDHZIM ADMINISTRATIV
ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PR ARSIMIN PROFESIONAL FUSHA:
ENERGJETIK, ELEKTROTEKNIK, PR NIVELIN E PAR (KL.X, XI)

NUMR: 20/2008
DAT : 19.8.2008

N baz t Kapitullit VI, neneve 93 (4) dhe 97 (2) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs,
nenit 6.1 paragrafi (d) t Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe t Mesm n Kosov nenit 6, 8, 11 t
Ligjit mbi Arsimin dhe Aftsimin Profesional, si dhenenit 25 paragrafit 7 t Rregullores s
Puns t Qeveris s Kosovs nr. 1/2007, Ministria e Arsimit e Shkencs dhe e Teknologjis
nxjerr kt Udhzim administrativ (m tutje UA):

Neni 1
Qllimi

Qllimi i ktij udhzimi sht zbatimi i planit dhe programit msimor pr shkollat
profesionale, nivelin e par (kl.X, XI).

Neni 2
Planprogrami

Plani dhe programi i ri pr nivelin e par (kl.X,XI) fusha: Energjetik, profilet: energjetik,
makina elektrike dhe fusha Elektroteknik, profilet: informatik, komunikime video dhe
audio, telekomunikacion ,mekatronik, i sht bashkangjitur ktij Udhzimi administrativ.

2
Neni 3
Zbatueshmria

Me zbatimin e planit dhe programit t nivelit t par, zvendsohen planet dhe programet e
deritashme t kl. X,XI.

Neni 4
Hyrja n fuqi

Ky Udhzim administrativ hyn n fuqi me fillimin e vitit shkollor 2008/2009.

3

Parathnie

Shoqrit bashkkohore arsimin e konsiderojn ndr pasurit m t rndsishme t
njerzimit dhe prpiqen t gjurmojn potencialin e tij t plot, n mnyr q tu ndihmojn
njerzve t ballafaqohen me sfidat e bots s sotme.
Pas nj krize t gjat, shoqria kosovare sot ballafaqohet me nj sfid t re pr tiu
bashkangjitur rrjedhave aktuale t zhvillimit ndrkombtar. N sfern e arsimit, reforma e
planprogramit sht nj reagim ndaj zhvillimeve t reja n shoqrin kosovare. Procesi i
reforms s planprogramit synon rritjen e cilsis s arsimit dhe barazis n gzimin e dobive
q ofron ai pr t gjith nxnsit dhe inkuadrimin e sistemit t arsimit n rrjedhat aktuale q
kan t bjn me reformat e arsimit n sistemet tjera t prparuara. Nevojat e prhershme pr
ristrukturimin e shkollimit dhe pr riprkufizimin e qllimeve dhe objektivave t tij, lidhen
me ndryshimet q shfaqen n shoqri, ekonomi, politik, shkenc e teknologji.
Q nga fillimi i veprimtaris n Kosov, Ministria e Arsimit e Shkencs dhe e
Teknologjis (MASHT) reformn e vet e ka mbshtetur n dy shtylla: (a) prfshirja e
ekspertve, specialistve dhe konsulentve vendor pr zhvillimin e strukturave t reja, dhe
(b) angazhimin e agjencive ndrkombtare e vendore, t cilat ndihmojn Ministrin n
sajimin dhe zbatimin e programeve t reja n sistemin e ri t arsimit n Kosov.
N planprogramet pr arsimin profesional t Kosovs gjersia dhe thellsia e formimit
t nxnsve shikohen si nj proces integral q prmbledh dimensionin e prgjithshm t
njeriut, dimensionin shoqror t qytetarit dhe dimensionin profesional t puntorit, t pajisur
me dije, shprehi dhe vlera t shumfishta. Nxnsit do t ndjekin lnd t prgjithshme dhe
profesionale. N kt mnyr, MASHT synon t zhvilloj nj kultur t prgjithshme unike
pr t gjith nxnsit q prfundojn shkollat teknike e profesionale.
Programet e reja t lndve t prgjithshme, s bashku me ato t lndve e t
praktikave t ndryshme profesionale, do t sigurojn nj formim bashkkohor, sa i prket
kulturs s prgjithshme dhe profesioneve t ndryshme, duke synuar t prgatisin brezin e ri
si qytetar t ardhshm t nj shoqrie kosovare t lir e demokratike, t aft pr tu
ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me krkesat e tregut t puns n
shkall vendi, rajoni e m gjer.
Ministria e Arsimit, e Shkencs dhe Teknologjis i fton t gjith msimdhnsit dhe
drejtuesit e shkollave profesionale, specialistt, prindrit, nxnsit dhe t gjith t interesuarit
pr zhvillimin e sistemit t Arsimit t Mesm Profesional t Kosovs t japin ndihmesn e
tyre pr ngritjen e nivelit t ktyre shkollave n nivel t shkollave prkatse evropiane e m
gjer, sa u prket parametrave e standardeve.
Shfrytzojm rastin ti falnderojm t gjith ata q me prkushtim t madh punuan n
kt dokument dhe donatort q kan ndihmuar dhe prkrahur procesin e zhvillimit t
planprogramit deri n kt faz.

4
PRMBAJTJA

I. Korniza e programit msimor profesional pr profilin
Mekatronik, niveli I dhe II.

II. Programet e lndve profesionale dhe prshkruesit e moduleve t
praktikave profesionale pr nivelin I

a) Programet e lndve profesionale, kl. 10.
1. Bazat e elektrotekniks
2. Materiale teknike
3. Vizatim teknik me dokumentacion
4. Bazat e mekaniks teknike

b) Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale, kl. 10.
1. Realizimi i skemave elektrike dhe matja e madhsive elektrike.
2. Veprime praktike me kompjutert personal
3. Mbrojtja dhe siguria n pun
4. Punime axhusterie

c) Programet e lndve profesionale, kl. 11.
1. Bazat e elektrotekniks
2. Matje elektrike
3. Bazat e elektroniks
4. Mekanika precize
5. Bazat e programimit

d) Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale, kl. 11.
1. Matja n elektonik
2. Pajisjet pr shtrngim dhe mbajtje
3. Prerje dhe sharritje
4. Tornim
5. Saldim

III. Programet e lndve profesionale pr nivelin II.

a) Programet e lndve profesionale, kl. 12.
1. Elektronik digjitale
2. Pneumatika
3. Teknika CAD dhe PLC
4. Senzorika

d) Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale, kl. 12.

IV. Literatura e rekomanduar
5

Korniza e programit msimor
profesional
ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008
Mekatronik
Niveli I dhe II
6
Korniza e programit msimor profesional

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik
Niveli: I dhe II

I. Njoftime t prgjithshme pr shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi n profilin msimor Mekatronik trajtohet n kuadrin e shkollimit t mesm t
lart dhe ofrohet n shkollat profesionale, n tri nivele:
- niveli i par e arsimimit profesional, me kohzgjatje dy vite msimore (kl. 10 dhe 11), i
prgatit nxnsit pr nivelin fillestar (hyrs) t punsimit n profesionin e Mekatroniks.
J ep nj ertifikat t prgatitjes profesionale t nivelit t puntorit t gjysmkualifikuar
dhe mundson kalimin n nivelin e dyt t arsimimit profesional.
- niveli i dyt, me kohzgjatje nj viti msimor (kl. 12) pas prfundimit me sukses t
shkalls s par, i prgatit nxnsit pr t fituar nj kualifikim profesional q u mundson
atyre integrimin n tregun e puns si dhe vazhdimin e studimeve n shkall m t larta.
J ep nj ertifikat t prgatitjes profesionale t nivelit t puntorit t kualifikuar dhe
mundson kalimin n nivelin e tret t arsimimit profesional ose n kurset ur (nj
vjeare) q lejojn kalimin n studimet universitare ose post-sekondare.
- niveli i tret, me kohzgjatje nj vit msimor (kl. 13) pas prfundimit me sukses t
shkalls s dyt, i prgatit nxnsit pr t fituar nj kualifikim profesional me mundsi t
mdha integrimi n tregun e puns si dhe me mundsi pr vazhdimin e studimeve t
mtejshme. J ep nj ertifikat t prgatitjes profesionale t nivelit t puntorit me
shkathtsi t larta dhe mundson kalimin n studimet universitare ose post-sekondare.
Ky dokument prmban kurrikulin e profilit msimor Mekatronik, vetm pr shkallt I dhe
II, dhe sht i strukturuar n lnd msimore (teorike) dhe module msimore (praktike) t
ndara n tri grupe kryesore:
- grupi i lndve t prgjithshme, q synojn formimin shkencor - humanitar t nxnsve
pr t lehtsuar integrimin e tyre n shoqri si dhe vazhdimin e shkollimit t mtejshm.
- grupi i lndve teorike-profesionale, q synojn konsolidimin te nxnsit, t koncepteve
shkencore, si dhe bjn njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike q lidhen me
profesionin e Mekatroniks.
- grupi i moduleve t praktiks profesionale, q synojn prgatitjen e nxnsve me
kompetencat praktike t nevojshme pr tu integruar me sukses n tregun e puns.

2. Qllimet e prgjithshme t shkollimit

Qllimi kryesor i shkollimit (dynivelsh) pr Mekatronik sht zhvillimi i personalitetit t
nxnsve per tu inkuadruar n nj shoqri demokratike si qytetar aktiv e kompetent, si
dhe pr tu angazhuar me sukses n tregun e puns gjithnj n ndryshim. Sfida t
rndsishme pr arritjen e ktij qllimi jan dhe zhvillimi te nxnsit i ndjenjs s vetbesimit,
kultivimi i vullnetit t lir n marrjen e vendimeve, nxitja e gadishmris pr t nxn gjat
gjith jets dhe pr tu zhvilluar individualisht n drejtimet emocionale, intelektuale dhe
profesionale.

7
Pr t realizuar kto qllime, sht e nevojshme q shkolla profesionale tu krijoj nxnsve:

- Mundsi t prshtatshme pr t nxn pavarsisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftsit
fizike e mendore;
- Mundsi pr t zhvilluar kompetencat profesionale, t bazuara n njohurit, shprehit dhe
qndrimet - vlerat, t mjaftueshme pr t lehtsuar punsimin dhe prparimin drejt arsimit
e aftsimit profesional t mtejshm;
- Kushte pr t njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes n pun e t ruajtjes s mjedisit, n
prputhje me standardet ndrkombtare;
- Kushte pr tu njohur me teknologjit dhe proceset teknologjike aktuale e t perspektivs,
n fushn e mekatroniks;
- Lehtsi pr t kuptuarit e mjedisit shoqror dhe ekonomik, lokal, kombtar dhe rajonal, si
dhe pr t qen t vetdijshm per rolin q mund t luajn n shoqri.
- Mbshtetje pr t zhvilluar ndjenjen e disiplines, kuriozitetin intelektual dhe vlerat
morale;
- Kushte pr tu zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, pr t prballuar vshtirsit q do
t ndeshin gjat veprimtarive t ardhshme profesionale.
- Mbshtetje pr t muar me realizm vlerat dhe potencialin e tyre dhe pr t marr
prgjegjsi n procesin e zhvillimit t tyre t vazhdueshm personal dhe profesional.
- Mbshtetje pr t zhvilluar format e bashkpunimit dhe besimit t ndrsjellt nprmjet
prvojs s puns praktike.
- Mundsi pr tu njohur me zhvillimet perspektive t profesionit t tyre, t para kto n
kontekstet e integrimit europian.

3. Grupi t cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin pr Mekatronik, niveli I dhe II, mund ta ndjekin t gjith t rinjt dhe t rejat
t cilt kan prfunduar me sukses arsimin e detyruar nntvjear, jan n mosh deri 24 vje
dhe zotrojn aftsi shndetsore (fizike e mendore) t mjaftueshme pr t kryer kto nivele
shkollimi.
N raste t veanta, kur krkesat pr t ndjekur kt shkollim jan m t larta se sa kapacitetet
reale t shkollave profesionale, Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis (MASHT)
prgatit udhzime t veanta me kritere pranimi t posame pr kto shkolla.

4. Mundsit e shkollimit t mtejshm

Prfundimi me sukses i shkollimit pr profilin msimor Mekatronik n nivelin I, i lejon
nxnsve vazhdimin e shkollimit n nivelin II t ktij profili.
Prfundimi me sukses i shkollimit pr profilin msimor Mekatronik, niveli II, i lejon
nxnsve vazhdimin e shkollimit n nivelin III (t puntorit me shkathtsi t larta) n t
njjtn lami ose profil, pr t fituar diplomn e maturs profesionale, me t drejt kalimi n
shkollimin e lart universitar. Nj mundsi tjetr t mekatroniks t nivelit II sht ndjekja e
kurseve ur, me t drejt kalimi pr n shkollimin e lart universitar.

5. Mundsit e punsimit

Shkollimi pr Mekatronik, niveli I dhe II, i referohet punve n ndrmarrjet q merren me
ofrimin e shrbimeve q kan t bjn me pajisjet mekatronike q jan aktuale dhe shihen me
prparsi pr t ardhmen n tregun e Kosovs, si jan: pajisjet industriale (aparatet, veglat,
linjat e montazhit etj.); teknika e zyrs, pajisjet pr argtim, videokamerat, fotoaparatet
8
elektronike, aparatet shtpiake bashkkohore; automjetet; instrumentet, pajisjet e mjeksis,
sensort. Nisur nga kjo, Mekatroniku i nivelit I dhe II mund t punsohet n ndrmarrje
(firma, kompani) q t instaloj, t mirmbaj dhe t riparoj aparatet e pajisjet mekatronike,
ose mund t vetpunsohet si mirmbajts ambulant (shtits), n kt sektor, sipas krkesave
t klientve. Me kualifikime t mtejshme dhe pas nj prvoje pune t konsiderueshme, ai
mund t krijoj nj biznes t vetin n kt sektor dhe t punsoj t tjer.

II. Kompetencat e fituara nga nxnsit n prfundim t shkollimit

1. Kompetencat e prgjithshme
Ndjekja e shkollimit n profilin msimor Mekatronik, niveli I, do t zhvilloj te nxnsit
nj trsi kompetencash t prgjithshme t cilat do ti shrbejn atij n prvetsimin e me
efektivitet t programit msimor, zhvillimin n nivelin e krkuar t kompetencave
profesionale dhe integrimin e mtejshm n shoqri dhe n tregun e puns gjithnj n
ndryshim. Kto kompetenca t prgjithshme do t zhvillohen n nj nivel m t lart gjat
kryerjes s shkollimit pr Mekatronik, niveli II. Kshtu, nxnsi do t jet i aft:
- T komunikoj n mnyr korrekte, me shkrim dhe me goj, pr t shprehur mendimet e
ndjenjat e tij dhe pr argumentuar opinionet pr shtje t ndryshme.
- T prdor burime dhe teknika t ndryshme (prfshir dhe ato t kompjuterizuara) t
mbledhjes dhe shfrytzimit t informacioneve t nevojshme pr zhvillimin e tij personal
dhe profesional.
- T angazhohet fizikisht, mendrisht dhe emocionalisht n zgjidhjen e situatave t
ndryshme problemore q do t ndesh n kontekstin profesional, personal dhe shoqror.
- T manifestoj qasje t nj kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale
dhe shoqrore.
- T nxis potencialin e tij t brendshm pr krkim t vazhdueshm n drejtim t
zgjidhjeve t reja, m efektive dhe m efiiente.
- T respektoj rregullat dhe parimet e nj bashkjetese demokratike n kontekstin e
integrimeve lokale, rajonale dhe globale.
- T manifestoj guxim dhe iniciativ n marrjen e prgjegjsis pr t ardhmen e tij.
- N kontekstin e pavarsis n vendim-marrje, t tregoj vet-kontroll n ushtrimin e
veprimtarive t tij.
- T organizoj drejt proesin e t nxnit e tij dhe t shfaq gatishmrin e vullnetin pr nj
t nxn q zgjat gjith jetn.
- T respektoj parimet e puns n grup dhe t bashkpunoj aktivisht n arritjen e
objektivave t pranuara.
- T vlersoj dhe vet-vlersoj nisur nga kritere t drejta, si baz pr t prmirsuar dhe
uar m tej arritjet.

2. Kompetencat profesionale
Me prfundimin e suksesshm t shkollimit dyvjear n Profilin msimor Mekatronik,
niveli I, nxnsi do t jet i aft t ushtroj kompetencat profesionale si m posht:
Lexon dhe interpreton skema dhe dokumentacionin teknik t pajisjeve mekatronike.
Prgatit vendin e puns.
Przgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura pr pun.
Prdor dhe mirmban veglat dhe pajisjet e puns.
Respekton standardet e profesionit.
Zbaton rregullat e mbrojtjes n pun e t ruajtjes s mjedisit.
Prdor n mnyr t pavarur literaturn me qllim ngritjen profesionale.
9

Me prfundimin e suksesshm t shkollimit t mtejshm njvjear n Profilin msimor
Mekatronik, niveli II, nxnsi do t rris n nj shkall m t lart nivelin e
kompetencave t fituara n nivelin I, si dhe do t aftsohet t ushtroj kompetencat t tjera
profesionale si m posht:
Mirmban dhe ndreq pajisjet mekatronike t: tekniks s zyrs, tekniks s mjeksis,
proceseve teknike t prodhimit, aparaturs matse etj.
Instalon pajisjet dhe sistemet mekatronike, si jan: sistemet mekanike, pneumatike,
hidraulike, elektrike, elektronike,senzorike, tekniko-informatike.
Monton elementet (komponentet, detajet) n makina, pajisje t automatizuara pr
prodhim, linja t prodhimit etj.
Prdor teknikat e ndryshme t prpunimit t metalit, si jan: cilindrimi,shtrngimi,
prerja, ngjitja, saldimi,tornimi (telzim )etj.
Lidh pjest elektronike dhe mekanike.
Kontrollon dhe mirmban sistemet lvizse, sensort, pajisjet kyse dhe shrbyese.
Monton dhe programon pajisjet mbikqyrse.
Prgatit krkesat pr material adekuat dhe pjes rezerv (t ndrrimit) t nevojshme n
baz t krkesave t rastit.
Punon n mnyr t pavarur pr t zgjidhur probleme t natyrave t ndryshme q
paraqiten n momente (situata) t caktuara.
10
III. Plani msimor pr profilin Mekatronik, Niveli I dhe II

Nr. Lndt dhe modulet msimore Ort javore/vjetore dhe kreditet
Niveli I Niveli II
A. Lndt e prgjithshme Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12
1 Gjuh shqipe dhe letrsi 3 (105) 3 (105) 3 (105)
2 Gjuh angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70))
3 Matematik 3 (105) 3 (105) 3 (105)
4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit (TIK) 2 (70) 2 (70) 2 (70)
5 Ekonomia dhe ndrmarrsia 1 (35) 1 (35) 1 (35)
6 Edukat qytetare 1 (35) - -
7 Edukat fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70)
1 Fizik 2 (70) 2 (70) -
2 Menaxhim i projekteve - - 2 (70)
A. Gjithsej 16 (560) 15 (525) 15 (525)
B. Lndt profesionale
1 Bazat e elektrotekniks 4 (140) 2 (70) -
2 Matjet elektrike - 2 (70) -
3 Materiale dhe komponente elektrike 2 (70) - -
4 Vizatim teknik me dokumentacion 2 (70) - -
5 Bazat e mekaniks teknike 2 (70)
6 Bazat e elektroniks - 2 (70) -
7 Mekanika precize 2 (70)
8 Bazat e programimit 3 (105)
9 Elektronik digjitale - - 2 (70)
10 Pneumatika - - 2 (70)
11 Teknikat CAX dhe PLC - - 2 (70)
12 Senzorika - - 2 (70)
B. Gjithsej 10 (350) 11 (385) 8 (280)
C. Modulet e praktiks profesionale
1 Realizimi i skemave elektrike dhe matja e madhsive el. 10 (60)
2 Veprime praktike me kompjutert personal 11 (66)
3 Mbrojtja dhe siguria n pun 6 (36)
4 Pun axhusterie 8 (48)
5 Matje n elektronik 11 (66)
6 Pajisjet pr shtrngim dhe mbajtje 6 (36)
7 Prerja dhe sharritja 6 (36)
8 Tornim 6 (36)
9 Saldim 6 (36)
C. Gjithsej 6 (210) 6 (210) 9 (315)
Lndt profesionale dhe modulet e praktiks, n % 50,00 % 53,13 % 53,13%
D. Gjithsej or n jav (A+B+C) 32(1120) 32(1120) 32(1120)
11
IV. Udhzime pr zbatimin e kornizs s programit msimor profesional:

Lndt e prgjithshme jan t njjta pr t gjitha profilet arsimore dhe programet e detajuara
t tyre parashtrohen n nj dokument t veant t MASHT.
J avt msimore sipas klasave:
- Klasa 10 35 jav; Klasa 11 35 jav (niveli I).
- Klasa 12 35 jav (niveli II);
J ava msimore ka 5 dit x 6,4 or/dit =32 or msimore n jav.
Nj or msimore sht 45 minuta.
Si njsi e ngarkess msimore pr praktikat msimore do t prdoret koncepti i kreditit (K), i
cili do t jet i barazvlefshm me 6 or msimore (1 dit praktike). Praktikat profesionale do
t realizohen ditore ose gjysmditore (6 or ose 3 or n dit), si m posht:
Klasa 10: Praktik 1 dit n jav dhe Teori 4 dit n jav
Klasa 11: Praktik 1 dit n jav dhe Teori 4 dit n jav
Klasa 12: Praktik 1,5 dit n jav dhe Teori 3,5 dit n jav
Rekomandohet q modulet praktike pr do vit msimor, t realizohen n prputhje me
rradhn e paraqitur n planin msimor. Shkollat profesionale, n vartsi t kushteve dhe
situatave specifike n t cilat ndodhen, mund t bjn ndryshime t radhs s trajtimit t
moduleve msimore praktike, gjithnj duke u munduar t mos e dmtojn procesin e
prvetsimit t tyre.
Shkolla duhet t mundohet q modulet praktike ti realizoj n form t bllok-orve, si e
vetmja mnyr e zbatimit t suksesshm t metods me projekte. Kjo duhet t realizohet kah
fundi i vitit msimor.
Mbshtetur n kapitujt dhe temat msimore t paraqitura n programet e detajuara t lndve
profesionale, msuesit e lndve teorike profesionale bjn planifikimin e njsive msimore
prkatse.
Mbshtetur n prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale, msuesit e praktikave
profesionale prgatisin plane m t detajuara ku parashtrohen veprimtarit praktike konkrete.
Njkohsisht, ata prgatisin instrumentet e vlersimit pr do rezultat msimor t paraqitur n
prshkruesit e moduleve.
Vlersimi prfundimtar i nxnsve, n mbarim t secils prej t dy shkallve t prgaditjes
n profilin Mekatroniks, do t organizohet n form provimesh, t fokusuara n tri
drejtime kryesore:
Provimi pr lndt e kulturs s prgjithshme.
Provimi i integruar pr lndt e teoris profesionale.
Provimi i integruar pr praktikn profesionale.
Rezultatet e provimeve do t pasqyrohen n certifikatat prkatse t prfundimit t
shkollimeve profesionale n t dy nivelet e prgatitjes.
Modalitetet e vlersimit t nxnsve me nota, t provimeve prfundimtare dhe t prmbajtjes
s certifikatave, prcaktohen me udhzime t veanta t MASHT.

V. Udhzime t prgjithshme didaktike

Msuesit e lndve teorike profesionale dhe t praktikave profesionale duhet t przgjedhin
dhe prdorin forma dhe metoda msimdhnieje t tilla q t nxisin maksimalisht t nxnit
aktiv t nxnsve dhe t ojn n krijimin tek ata, t kompetencave sociale e profesionale, t
plota dhe t qndrueshme.
E rndsishme sht q planifikimi i msimdhnies t bazohet n nj proes analize
fillestare, i cili t marr parasysh faktor t till t rndsishm si, niveli i hyrjes s nxnsve,
prmbajtja e hollsishme e lndve t teoris profesionale dhe e moduleve t praktikave
12
profesionale, niveli e integrimit t tyre, objektivat konkret q do t arrihen, mundsit reale
q ka shkolla pr realizimin e veprimtarive msimdhnse etj. Pr kt planifikim duhet nj
bashkpunim i ngusht i t gjith personelit drejtues e msimdhns t shkolls.
Elementi ky pr arritjen e suksesit n nj proces t nxni, sht motivimi i nxnsve. Njohja
e vazhdueshme e nxnsve me nivelin e prmbushjes s objektivave nga ana e tyre, prbn
nj mekanizm t fuqishm motivimi, i cili duhet t shihet me prparsi nga msuesit dhe
instruktort e praktikave.
Nj element tjetr q ndihmon suksesin sht integrimi i teoris me praktikn e profesionit.
Parimi i t nxnit duke br duhet t gjej vendin e duhur n procesin e t msuarit n
shkolln profesionale q prgatit Mekatronikn.
Msuesit dhe duhet t prdorin metoda t tilla t t msuarit q zhvillojn jo vetm njohurit
teorike, shkathtsit dhe shprehit praktike t nxnsve, por edhe qndrimet e tyre ndaj jets,
puns dhe shoqris n prgjithsi. Puna n grup dhe Puna me projekte jan dy nga format
baz t organizimit t msimit (teorik apo praktik) pr t zhvilluar kompetencat kye, t
nevojshme pr zgjidhjen e problemeve q kan t bjn me veprimtarin profesionale n
veanti, dhe veprimtarin sociale t qytetarit t ardhshm, n prgjithsi.
Nj parim tjetr q duhet respektuar nga msuesit dhe instruktort sht fakti q t nxnit nuk
ndodh vetm n mjediset e shkolls, por edhe jasht tyre. Dhnia e detyrave dhe puna
krkimore e pavarur e nxnsve ka nj ndikim t dukshm n formimin e tyre si profesionist
t ardhshm.
Format dhe metodat e t msuarit jan t shumta e t shumllojshme dhe msuesit, n
konsultim t ngusht me njri-tjetrin duhet t przgjedhin ato q jan m t prshtatshme pr
kontekstin e tyre konkret. T tilla jan: ligjrata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e
problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtarit n grupe t vogla etj.
Rekomandohet q n prmbajtjet teorike t prdoren kryesisht ligjrata, zgjidhja e problemit
teorik dhe demonstrimi, kurse n zbatimin e moduleve praktike t prdoren kryesisht
demonstrimi nga instruktori, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxnsve
(metoda katrshkallshe). Projektet praktike, sidomos ato q integrojn kompetenca t
lidhura me shum aspekte t profesionit, jan nj metod q rekomandohet sidomos n stadet
prmbyllse t shkollimit. N kushtet e mungess s mjediseve reale t puns, duhet t
synohet krijimi i mjediseve t simuluara t puns.
Pr sa i prket vlersimit t nxnsve, rekomandohet t prdoren metoda dhe instrumente
vlersimi q t nxisin prparimin e nxnsve, shmangin subjektivizmin n vlersim dhe t
pasqyrojn arritjet reale t tyre. Me rndsi sht vlersimi i vazhdueshm dhe ai
prfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlersimit przgjidhen apo hartohen nga vet
msuesit. Duhet t synohet vlersimi i arritjeve i bazuar n kriteret, ku arritjet e nxnsit
krahasohen me standardet e paracaktuara dhe t shmanget sa m shum t jet e mundur
vlersimi i bazuar n renditjen, ku nxnsit krahasohen me njri-tjetrin. Format dhe
instrumentet e vlersimit q rekomandohen jan: pyetjet me goj, pyetjet me shkrim, detyrat
me shkrim, vzhgimi i veprimtaris s nxnsve, listat e kontrollit, projekte pr vlersim etj.
N veprimtarit praktike, listat e kontrollit duhet t jen instrumenti vlersues q duhet t
mbizotroj. Msuesi przgjedh ato q jan m t prshtatshme, duke marr parasysh kushtet
konkrete. Edhe gjat provimeve prfundimtare n teori profesionale dhe praktik
profesionale, n prputhje me udhzimet prkatse t MASHT, duhet t mbizotroj
vlersimi i kompetencave t puns s nxnsve, t testuara n situata pune reale apo t
simuluara.
N prgjithsi, si pr msimdhnien, ashtu edhe pr vlersimin duhet t synohen forma e
metoda q e vendosin nxnsin n qendr t veprimtarive msimore dhe e shndrrojn rolin e
msuesit nga lektor i thjesht, n nj moderator, mbikqyrs dhe vlersues i veprimtaris s
nxnsve.
13

Programet e lndve profesionale
ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008
Mekatronik
Niveli I dhe II
14
Klasa 10


Programi i lnds

Bazat e elektrotekniks

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik, Energjetik, Makina elektrike, Informatik, Telekomunikacion,
Komunikime audio dhe video
Niveli: I
Klasa: 10

I. Qllimi i lnds

N prfundim t ksaj lnde, nxnsi duhet t dij:
t tregoj qllimin dhe rndsin e elektrotekniks
t prshkruaj dukurin e elektricitetit;
t njoh madhsit kryesore elektrike;
t analizoj raportet ndrmjet madhsive elektrike n qarqe t ndryshme;
t analizoj raportet ndrmjet madhsive elektrike t natyrs s njjt;
t prshkruaj efektin e fushs elektrike n kondensator t ndryshm;
t dalloj proceset elektrike n bobin;
t dalloj komponentet (elementet) kryesore elektrike t rryms s vazhduar.
t dalloj rreziqet n pun dhe rregullat pr eliminimin e tyre;.

II. Fondi i orve t lnds

35 jav x 4 or/jav =140 or

III. Programi i hollsishm i lnds

Kapitulli 1: Qarqet elektrike dhe parametrat e tyre 20 or

a) Qllimet e kapitullit:
N prfundim t kapitullit, nxnsi duhet t dij:
ti dalloj madhsit kryesore elektrike;
t paraqes mnyrat e realizimit t qarqeve elektrike;
ti zbatoj madhsit kryesore elektrike n nj qark elektrik;
ti dalloj komponentet (elementet) kryesore elektrike (rezistort, kondensatort dhe
bobinat) t rryms s vazhduar dhe t dij rolin e tyre;
t shpjegoj kuptimin e rryms e t tensionit n qarkun elektrik;
t tregoj efektin e rryms n trupin e njeriut dhe masat pr t prballuar rreziqet;
t analizoj raportet ndrmjet rryms, tensionit dhe rezistencs;
t tregoj ndikimin e rezistencs n qarkun elektrik;
t shpjegoj metodat matse me multimetr (voltmetr, ampermetr, ommetr) t
madhsive elektrike;
15
t analizoj qarkun e thjesht elektrik.

b) Temat e kapitullit
Elektriciteti
Madhsit elektrike kryesore: tensioni, rryma, rezistenca. Rnia e tensionit.
Qarku elektrik dhe realizimi i tij
Burimet e rryms s vazhduar dhe lidhja e tyre n qark (n seri dhe n paralel).
Veprimi i rryms elektrike (fuqia dhe energjia).
Multimetri (voltmetri, ampermetri dhe ommetri) dhe matja e madhsive elektrike.
Rreziku nga rryma elektrike dhe masat mbrojtse ndaj rrymave t rrezikshme pr njeriun.

c) Udhzime didaktike pr kapitullin
Rekomandohet q msimdhnsi:
t motivoj nxnsit duke prdorur mjete vizuale;
t kryej pun laboratori pr qarqet elektrike dhe parametrat e tyre;
t angazhoj nxnsit pr ilustrimin e rasteve t goditjes nga rryma;
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin katalog me diagrame dhe tabela.
t angazhoj nxnsit n zgjidhjen e problemeve nprmjet puns n grupe;
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin instrumente elektrike matse;
t nxis nxnsit nprmjet pyetje-prgjigjeve;
tu jap detyra nxnsve pr llogaritjen e qarqeve t thjeshta elektrike;

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit
pankarta;
projektori;
katalog.
laborator;
makete pr pajisjet;
multimetri.

Kapitulli 2: Rezistort dhe rezistenca. Ligji i Omit dhe ligjet e Kirkofit 24 or

a) Qllimi i kapitullit
N prfundim t kapitullit, nxnsi duhet:
t dij t zbatoj ligjet kryesore t elektrotekniks (ligjet e Kirkofit, Ligjin e Omit etj.) n
praktik;
t shpjegoj parimin e puns t burimeve t rryms s vazhduar;
t dalloj burimet e rryms s vazhduar;
t tregoj rregullat e lidhjes s burimeve elektrike;
t analizoj raportet ndrmjet rryms, tensionit dhe rezistencs;
t tregoj ndikimin e rezistencs n qarkun elektrik;
t shpjegoj metodat matse me multimetr t madhsive elektrike;
t analizoj qarkun e thjesht elektrik.
t paraqes raportet e rrymave n nj nyje;
t paraqes raportet e forcave elektrolvizore dhe forcave elektrorezistore n nj qark t
mbyllur;
t dalloj rolin e lidhjes n seri;
t prshkruaj efektin e lidhjes n seri te llambat elektrike;
t tregoj rolin e lidhjes paralele;
t prshkruaj efektin e lidhjes n paralel te llambat elektrike;
16
t krahasoj lidhjen n seri dhe lidhjen n paralel t rezistorve;
t analizoj qarqet e ndryshme me rezistor;
t tregoj gabimet e mundshme n qarqet e ndryshme me rezistor.

b) Tema e kapitullit
Ligji i Omit dhe ligji i Xhulit
Karakteristika volt-ampere
Matja e madhsive elektrike (tensionit, rryms dhe rezistencs) me multimetr
(voltmetr, ampermetr dhe ommetr)
Ligji i par i Kirkofit (ligji i rrymave)
Ligji i dyt i Kirkofit (ligji i tensioneve)
Burimet e rryms s vazhduar
Lidhja seri dhe paralele e burimeve (f.e.l., rregullat e lidhjes)
Lidhja n seri (metoda e tensionit, rezistenca ekuivalente)
Lidhja paralele (metoda e rrymave, rezistenca ekuivalente)
Lidhja e kombinuar (rezistenca ekuivalente)
Testimi i qarqeve gabimet (rezistenca ekuivalente lidhja e shkurt

Rekomandohet q msimdhnsi t:
t kryej pun laboratori pr qarqet elektrike dhe parametrat e tyre;
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin katalog me instrumente elektrike matse;
t angazhoj nxnsit nprmjet detyrave t shtpis pr zbatimin e ligjit t Omit dhe t
Xhulit.
t kryej pun laboratori pr lidhjet e rezistorve;
t angazhoj nxnsit n grupe n zgjidhjen e problemeve gjat lidhjes s skemave
elektrike;
t kryej llogaritje t rezistencave ekuivalente, pr tensione dhe rryma;
t bj matje t rryms pr qarqe t thjeshta;
t bj matje t tensionit pr qarqe t thjeshta;
t zhvilloj ushtrime laboratorike me poa elektrik (rnia e tensionit).

laborator;
pankarta;
projektori;
makete pr pajisjet;
katalog;
multimetri.

Kapitulli 3: Qarqet e rryms s vazhduar 16 or

t paraqes raportet e rrymave n nj nyje;
17
t paraqes raportet e forcave elektrolvizore dhe forcave elektrorezistore n nj qark t
mbyllur;
t dalloj rolin e lidhjes n seri;
t prshkruaj efektin e lidhjes n seri te llambat elektrike;
t tregoj rolin e lidhjes paralele;
t prshkruaj efektin e lidhjes n paralel te llambat elektrike;
t krahasoj lidhjen n seri dhe lidhjen n paralel t rezistorve;
t analizoj qarqet e ndryshme me rezistor;
t tregoj gabimet e mundshme n qarqet e ndryshme me rezistor.

Puna dhe energjia elektrike. Efekti termik i rryms elektrike: Ligi i Xhulit. Fuqia
elektrike.
Qarqet e rryms s vazhduar. Lidhja paralele e rezistuesve. Ligji i Kirhofit pr rryma.
Lidhja n seri e rezistuesve. Ligji i Kirkofit pr tensione. Pjestuesi i tensionit.
Lidhja n seri (metoda e tensionit, rezistenca ekuivalente).
Lidhja paralele (metoda e rrymave, rezistenca ekuivalente).
Lidhja e kombinuar (rezistenca ekuivalente).
Testimi i qarqeve gabimet (rezistenca ekuivalente lidhja e shkurtr).

t kryej pun laboratori pr lidhjet e rezistorve;
t angazhoj nxnsit n grupe n zgjidhjen e problemeve gjat lidhjes s skemave
elektrike;
t kryej llogaritje t rezistencave ekuivalente, pr tensione dhe rryma;
t bj matje t rryms pr qarqe t thjeshta;
t bj matje t tensionit pr qarqe t thjeshta;
t zhvilloj ushtrime laboratorike me poa elektrik (rnia e tensionit).

laboratori;
pankarta;
projektori;
makete;
multimetra.

Kapitulli 4: Kondensatort dhe kapaciteti elektrik 18 or

t prshkruaj karakteristikat e kondensatorit dhe parimin e puns s tij;
t dalloj llojet e kondensatorve;
t llogaris kapacitetet ekuivalenete t kondensatorit;
t lexoj vlerat e parametrave t kondensatorit;
t krahasoj gabimet e mundshme n kondensator n baz t vlerave t parametrave.

Fusha elektrike.
Kondensatori, llojet e kondensatorve.
18
Lidhja paralele dhe n seri e kondensatorve.
Testimi i kondensatorve.

Rekomandohet q msuesi t:
t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve pr fushn elektrike;
t kryej pun laboratori pr kondensatort;
t zhvilloj ushtrime numerike pr lidhjet n kondensator.

pankarta;
projektori;
katalog;
makete;
kondensator t ndryshm;
faradmetri;
multimetri.
Laboratori

Kapitulli 5: Burimet e tensionit t vazhduar 18 or

t shpjegoj parimin e puns t burimeve t ndryshme t rryms s vazhduar;
t dalloj burimet e rryms s vazhduar;
t tregoj rregullat e lidhjes s burimeve elektrike;

Burimet e tensionit t vazhduar
Burimet kimike parsore
Burimet kimike dytsore
Lidhja n seri dhe paralele e burimeve
Burimet diellore
Burimet termike.

Rekomandohet q msimdhnsi t:
t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me burimet e rryms s vazhduar;
t kryej pun laboratori pr kondensatort;
t zhvilloj ushtrime numerike pr lidhjet n kondensator.

pankarta;
projektori;
katalog;
makete;
19
burime t ndryshme t rryms s vazhduar;
multimetri.
Laboratori

Kapitulli 6: Magnetizmi dhe elektromagnetizmi 24 or

t tregoj veorit e magnetve permanent dhe t elektromagnetve;
t shpjegoj parimin e puns t elektromagnetve;
t tregoj efektin e fushs magnetike n prues elektrik;
t analizoj ndikimin e efektit t rryms elektrike n dy e m shum prues;

Elektromagnetizmi. Madhsit magnetike kryesore.
Fusha magnetike e rryms elektrike. Bobinat. Elektromagnett.
Kuptimi pr magnett permanent dhe elektromagnetin.
Fusha magnetike, pruesit elektrik n fushn magnetike.
Induksioni elektromagnetik dhe ndikimi i rryms elektrike npr prues.
Mbshtjella (bobina) dhe efekti i fushs magnetike.
Llojet e bobinave.
Lidhja n seri dhe paralel e bobinave dhe induktiviteti ekuivalent.
Testimi dhe prdorimi i bobinave.

t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin katalog me diagrame dhe tabela;
t zhvilloj diskutimimin ndrmjet nxnsve pr materiale magnetike;
t zhvilloj ushtrime pr magnett dhe elektromagnett.
t kryej pun laboratori pr bobinat;
t angazhoj nxnsit n grupe n zgjidhjen e problemeve pr lidhjen e bobinave;
t llogarit induktivitetin ekuivalent;
t zhvilloj ushtrime pr lidhjet n bobina.

pankarta;
projektori;
katalog;
model magneti, elektromagneti;
makete materialesh pr demonstrim.
pajisje matse;

Kapitulli 7: Induksioni elektromagnetik dhe bobinat 20 or

t tregoj rolin e induksionit elektromagnetik n pajisjet elektrike;
20
t shpjegoj induktivitetin;
t prshkruaj karakteristikat e bobins (mbshtjells);
t dalloj llojet e induktiviteteve;
t krahasoj dhe t dalloj gabimet n bobin.
t llogarit induktivitetin ekuivalent;
t krahasoj dhe t dalloj gabimet n bobin.

Induksioni elektromagnetik
Bobinat dhe llojet e tyre
Ligji i Lencit
Ligji i Faradejit i induksionit
Lidhja LR n qarkun e rryms s vazhduar
Lidhja n seri dhe paralel e bobinave dhe induktiviteti ekuivalent
Testimi dhe prdorimi i bobinave

t kryej pun laboratori lidhur me prdorimin e bobinave;
t angazhoj nxnsit n grupe n zgjidhjen e problemeve pr lidhjen e bobinave;
t zhvilloj ushtrime pr lidhjet n bobina.

pankarta;
projektori;
katalog;
makete;
pajisje matse;
laboratori.
21
Programi i lnds

Vizatim teknik me dokumentacion

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 10

I. Qllimi i lnds
N prfundim t ksaj lnde, nxnsi duhet:
t dij rndsin e vizatimit teknik dhe t dokumentacionit teknik pr industrin dhe pr
prodhimtarin bashkkohore.
t dij t zbatoj standardet e vizatimit teknik
t ket t zhvilluar ndjenjn e saktsis, t prpikris dhe t rregullsis pr t bukurn
nprmjet vizatimit teknik
t dij t prdor llojet e ndryshme t vijave dhe t shkrimit teknik.
t dij lexoj, t paraqes dhe interpretoj vizatimet n shkall t ndryshme t prezantimit.
t dij hartoj dhe interpretoj mnyrat e konstruktimit t figurave t rregullta gjeometrike.
t dij t dalloj simbolet e ndryshme elektrike dhe elektronike n skema dhe t dij t
vizatoj dhe t interpretoj ato


35 jav x 2 or/jav=70 or


Kapitulli 1: Hyrje. Veglat dhe standardet e vizatimit teknik 6 or

a) Qllimi i kapitulli
t dij rndsin e vizatimit teknik dhe t dokumentacionit teknik pr industrin dhe pr
prodhimtarin bashkkohore;
t njoh standardet e vizatimit teknik
t njoh veglat e ndryshme pr vizatim teknik dhe t dij t prdor ato.

Rndsia e vizatimit teknik dhe e dokumentacionit teknik pr industrin dhe pr
prodhimtarin bashkkohore
Standardet, formatet, tabelat (legjendat) dhe matjet n vizatimin teknik
Veglat pr vizatim teknik dhe prdorimi i tyre

c) Udhzimi didaktik pr kapitullin

Rekomandohet q msimdhnsi :
T shpjegoj rndsin e zbatimit t standardeve t te vizatimit teknik

22
Klasa
Modele t simboleve elektrike

Kapitulli 2: Llojet e vijave dhe t shkrimit teknik 14 or

t dalloj llojet e ndryshme t vijave dhe t shkrimit teknik dhe ti prdor ato si duhet.

Llojet e vijave dhe prdorimi i tyre
Shkrimi teknik
Materialet dhe simbolizimi i tyre n vizatimin teknik

T shpjegoje njohuri t reja
Rekomandohet q msimdhnsi t shpjegoje shembuj me formatet,tabelat dhe matjet e
vijave.
T ushtrohet shkrimi teknik.

Klasa
Veglat pr vizatim teknik.

Kapitulli 3 :Konstruktimi i figurave gjeometrike 16 or

t zbatoj standardet e vizatimit teknik;
t konstruktoj figura t ndryshme gjeometrike;
t bj kuotimin (dimensionimin) e figurave t vizatuara

Niveli numerike e nj vizatimi teknik
Kuotimi (dimensionimi)
Konstruktimi i figurave t rregullta gjeometrike.

Rekomandohet q msimdhnsi t zbatoj prdorimin e vijave n shembuj me figura
gjeometrike.
Ta njoh nivelin numerike t nj vizatimi teknik

Klasa
Veglat pr vizatim teknik.

Kapitulli 4 : Simbolet dhe skemat elektrike dhe elektronike 17 or

23
t lexoj, t paraqes dhe interpretoj vizatimet n shkall t ndryshme t prezantimit.
t dalloj dhe t vizatoj simbolet dhe skemat e caktuara elektrike dhe elektronike.

Simbolet elektrike pr skemat
Simbolet e komponenteve elektronike
Skemat elektrike dhe elektronike

Rekomandohet q msimdhnsi t shpjegoj skemat dhe simbolet e komponenteve
elektronike

Klasa
Veglat pr vizatim teknik

Kapitulli 5: Interpretimi i skemave elektrike dhe elektronike 17 or

a) Qllimi i kapitullit:
t dalloj simbolet e ndryshme elektrike dhe elektronike n skema dhe t dij t vizatoj
dhe t interpretoj ato

Vizatimi dhe interpretimi i skemave elektrike
Vizatimi dhe interpretimi i skemave elektronike

Rekomandohet q msimdhnsi t shpjegoj vizatimin dhe interpretimin i skemave
elektrike dhe elektronike

Klasa
Veglat pr vizatim teknik
24
Programi i lnds

Materialet dhe komponentet elektrike

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 10

I. Qllimi i lnds

t dij llojet, veorit, mnyrn e prpunimit, zgjedhjen, ruajtjen dhe prdorimin e
materialeve dhe t komponenteve (elementeve) n elektroteknik;
t jet n gjendje t zgjedh dhe t prdor materialet dhe komponentet (elementet) e
caktuara elektroteknike n situata konkrete n praktik;
t dij veorit kryesore t materialeve dhe t komponenteve elektroteknike
t dij llojet kryesore t materialeve dhe t komponenteve elektroteknike
t dij mnyrat e prdorimit, t montimit dhe t ndrrimit t materialeve dhe t
komponenteve t ndryshme elektroteknike;
t jet n gjendje t shfrytzoj (prdor) specifikimet e prodhuesve t materialeve dhe t
komponenteve elektroteknike;
t ket t zhvilluar ndjenjn pr shfrytzimin racional t materialeve dhe t
komponenteve elektroteknike.


35 jav x 2 or/jav =70 or/vit


Kapitulli 1: Veorit kryesore t materialeve dhe t komponenteve elektroteknike
8 or
veorit kryesore t materialeve dhe t komponenteve (elementeve) elektroteknike;
llojet kryesore t materialeve dhe t komponenteve elektroteknike.

Struktura dhe vetit e materialeve.
Lidhjet kimike
Llojet e materialeve: metalet dhe jometalet

25
t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me veorit kryesore t materialeve dhe
t komponenteve (elementeve) elektroteknike
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve dhe t komponenteve (elementeve)
elektroteknike
t realizoj ushtrime numerike lidhur me komponentet (elementet) elektroteknike

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 2: Materialet pr prcjells 9 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve pr prcjells

Materialet pr prcjells.
Bakri: llojet, vetit dhe prdorimi i tij
Alumini: vetit dhe prdorimi i tij; linjat
Siguresat e shkrishme.
Plumbi, merkuri (zhiva) dhe metalet fisnike: kontaktort.
Mnyrat e shqyrtimit (testimit) t materialeve pr prcjells.
Valsjellsit.

t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me veorit kryesore t materialeve pr
prcjells;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve pr prcjells;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet pr prcjells.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 3: Materialet pr rezistues 9 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve pr rezistues

Materialet pr rezistues.
Rezistuesit: llojet dhe veorit.
26
Mnyrat e shqyrtimit (testimit) t rezistuesve.

rezistues;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve pr rezistues;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet pr rezistues.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 4: Materialet gjysmpruese 10 or

Llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve gjysmpruese

Materialet gjysmpruese
Germaniumi (Ge), silici (Si), arsenuri i galiumit (GaAs).
Komponentet gjysmpruese: diodat, transistort, tiristort; qarqet e integruara.
Komponentet (elementet) optoelektronike.
Mnyrat e shqyrtimit (testimit) t materialeve gjysmpruese.

Rekomandohet q msimdhnsi: t motivoj nxnsit duke prdorur mjete vizuale;
gjysmpruese;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve gjysmpruese;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet gjysmpruese.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 5: Materialet izoluese 10 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve izoluese.

Materialet izoluese: llojet dhe veorit.
27
Kondensatort: llojet dhe veorit.
Mnyrat e shqyrtimit (testimit) t materialeve izoluese.

t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me veorit kryesore t materialeve
izoluese;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve izoluese;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet izoluese.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 6: Materialet pr konektor 6 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve pr konektor;
teknikat e bashkimit: pikjen, saldimin, ngjitjen.

Materialet pr bashkime.
Teknikat e bashkimit: pikja, saldimi, ngjitja.
Konektort: llojet dhe veorit.

konektor;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve pr konektor;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me konektort.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 7: Materialet magnetike 10 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve magnetike.

28
Materialet magnetike: struktura dhe veorit.
Elektromagnett dhe relet.
Mnyrat e shqyrtimit (testimit) t materialeve magnetike.

t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me veorit kryesore t materialeve
magnetike;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve magnetike;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet magnetike.

pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 8: Materialet e tjera pr pajisjet elektroteknike 8 or

llojet, vetit dhe prdorimin e materialeve t ndryshme pr pajisjet elektrike dhe
elektronike.

Materialet pr konstruktesat e shtpizave t pajisjeve elektroteknike.
Mbrojtja e materialit nga korrozioni.

konstruktesat e shtpizave t pajisjeve elektroteknike;
t kryej pun laboratori pr llojet e materialeve pr konstruktesat e shtpizave t
pajisjeve elektroteknike;
t realizoj ushtrime numerike lidhur me materialet pr konstruktesat e shtpizave t
pajisjeve elektroteknike.

pankarta;
projektori;
katalog.
29
Programi i lnds

Bazat e mekaniks teknike

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik
Niveli: I
Klasa: 10

I. Qllimet e lnds
N prfundim t lnds s zhvilluar n klasn e 10-t nxnsi duhet t:
- Tregoj qllimin dhe rndsin e lnds Bazat e tekniks mekanike.
- Prdor veglat dhe pajisjet pr vizatimet t thjeshta q duhen t konstruktohen.
- Tregoj madhsit dhe njsit matse t mekaniks mekatronike.
- Dij kuptimet e madhsive dhe njsive matse t mekaniks mekatronike.
- Njoh elementet e thjeshta t konstruksioneve.
- Zgjidh detyrat e thjeshta.
- Dalloj madhsit skalare dhe ato vektoriale.




Kapitulli 1: Prkufizimet themelore dhe aksiomat e statiks 4 or

a) Qllimet e kapitullit
N prfundim t ktij kapitulli nxnsi duhet t:
- Shpjegoj qllimin dhe rndsin e forcs.
- Paraqitet mnyra grafike e forcs.
- Shpjegoj qllimin e aksiomave.

- Aksiomat e statiks.
- Lidhjet dhe aksioma mbi lidhjet.
- Forca dhe llojet e saj.
- Paraqitja grafike e forc

Udhzime didaktike pr kapitullin
- shpjegoj temn;
- demostroj przgjedhjen dhe prdorimin e veglave dhe materialeve;
- kryej ushtrime n klas.

c) Kushtet pr realizimin e kapitullit
- tabela;
- projektori me transparent;
- flip-charti dhe markera shumngjyrsh;
- vegla dhe materiale t nevojshme.

30
Kapitulli 2: Sistemi i forcave konkurrente n rrafsh 9 or

- paraqet sistemin e forcave konkurrente, vijveprimet t cilt priten n nj pik.
- shpjegoj mnyrn analitike t forcs
- vizatoj mnyrn grafike.
- dalloj formatet e vizatimit;
- shpjegoj llojet e vijave;
- lexoj shkrimin teknik;
- shpjegoj llojet e paraqitjeve;
- kryej bartjen e vlerave n vizatim;

- Mnyra gjeometrike e prbrjes s forcave konkurrente.
- Kushtet grafike t ekuilibrit t sistemit t forcave konkurrente.
- Teorema pr tri forca n plan.
- Mnyra grafike e zbrthimit t forcs n komponente.
- Paraqitja analitike e forcs.
- Prbrja analitike e forcave.
- Kushtet analitike t ekuilibrimit t sistemeve t forcave konkurrente.
- Momenti i forcs pr pik.
- Teorema e Varinionit mbi momentin e rezultantes.

- kryej demostrime ilustative;
- kryej ushtrime n palosjen e fletave, kuotimin, simbolet, shkrimin teknik;
- kryej vlersime gjat vzhgimit t punve t pavarura apo detyrave t shtpis;
- zhvilloj ushtrime n klas.

d) Kushtet pr realizimin e kapitullit:
- tabela;
- flip-charti;
- veglat dhe materialet e nevojshme.

Kapitulli 3: Sistemi i forcave arbitrare n plan 7 or

- shpjegoj qllimin dhe rndsin e forcs.
- paraqit mnyra grafike t forcs.
- shpjegoj qllimin e aksiomave.

- Prbrja dhe zbrthimi i dy forcave paralele.
- Zbrthimi i forcs n dy forca paralele.
- ifti i forcave dhe momenti i iftit.
- Prbrja e ifteve t forcave si dhe ekuilibri i tyre.
31
- Reduktimi i forcs n pikn e dhn.
- Reduktimi i sistemit arbitrar t forcave n pikn e dhn.
- Kushtet analitike t ekuilibrit t sistemit t forcave arbitrare n plan.

- shpjegoj temn;
- demonstroj przgjedhjen dhe prdorimin e veglave dhe materialeve;

- tabela;

Kapitulli 4: Statika grafike 4 or


- Shumkndshi trkuzor.
- Metoda grafike e prcaktimit t rezultants s sistemit t forcave arbitrare n rrafsh.
- Kushtet grafike t ekuilibrit pr sistem komplanar(arbitrar) t forcave.
- Zbrthimi i forcs n dy komponente paralele

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 5: Hyrje n kinematik 6 or


- Kuptimet themelore dhe lnda e kinematiks.
32
- Prshkrimi i lvizjes s piks.
- Caktimi i pozits s piks n hapsir n sistemin e koordinatave t Dekartit.
- Trajektorja,rruga,llojet e lvizjeve.
- Caktimi i pozits s piks n hapsir n mnyr natyral

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 6: Lvizja drejtvizore e piks 21 or


- Shpejtsia,llojet e lvizjeve.
- Lvizja e njtrajtshme.
- Lvizja jo e njtrajtshme.
- Lvizja njtrajtsisht e ndryshuar.
- Diagramet kinematike,llojet e diagrameve kinematike.
- Diagramet kinematike t lvizjes njtrajtsisht t ngadal ngadalsuar.

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 7: Lvizja vijlakuar e piks 9 or

33
- Shpejtsia dhe shpejtimi.
- Hodografi i shpejtsis.
- Velocida (lakorja).
- Zbrthimi i shpejtsis dhe i shpejtimit n komponent.
- Lvizja rrethore.

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 8: Bazat e dinamiks s piks materiale 3 or


- Kuptimet themelore dhe lnda e dinamiks.
- Ligjet themelore (aksiomat) t dinamiks.
- Sistemi i njsive matse.

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 9: Dinamika e lvizjes drejtvizore t piks 3 or


34
- Ekuacioni themelor i dinamiks s lvizjes drejtvizore t piks.
- Problemi i par dhe i dyt i dinamiks.
- Rnia e lir,hedhja vertikale.

- shpjegoj temn;

- tabela;

Kapitulli 10: Dinamika e lvizjes vijlakuar t piks materiale 4 or


- Ekuacionet dinamike t lvizjes s piks n rrafsh.
- Hedhja e pjerrt e piks materiale n hapsir pa ajr.
- Hedhja horizontale.

- shpjegoj temn;

- tabela;
35

Modulet e praktiks
profesionale
-klasa 10
ARSIMI PROFESIONAL

Mekatronik
Niveli I dhe II
36
Klasa 10

Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale

Realizimi i skemave elektrike dhe matja e madhsive elektrike

Lmi: Elektroteknik
Profilet: Mekatronik, Energjetik, Makina elektrike, Informatik, Telekomunikacion,
Niveli: I
Klasa: 10

Numri i
modulit
1
Qllimi i
modulit
Pajisja e nxnsve me njohurit dhe shkathtsi e duhura pr t
lidhur sipas skems qarqet elektrike, pr t matur madhsit
elektrike n qark dhe pr t interpretuar vlerat e matura.
Kohzgjatja e
modulit
10 kredi (60 or)

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi mat madhsi elektrike me instrumente matse
Prmbajtja
Pajisjet matse
Llojet dhe prdorimi i instrumenteve pr matje
Ampermetri, voltmetri, om-metri, vatmetri
Przgjedhja e instrumenteve pr matje
Prdorimi i instrumentit universal
Matja e intensitetit t rryms elektrike
Matja e tensionit
Matja e rezistencs elektrike
Matja e kapacitetit
Matja e fuqis elektrike

RM 2 Nxnsi zbaton ligjet themelore t elektrotekniks
Prmbajtja
Elementet e qarkut t thjesht elektrik
Vizatimi i qarkut t thjesht elektrik
Zbatimi i ligjit t Omit
Zbatimi i ligjeve t Kirkofit

RM 3 Nxnsi lidh elementet e qarkut elektrik
Prmbajtja
Lidhja n seri e rezistorve/kondensatorve
Lidhja n paralel e rezistorve/kondensatorve
Lidhja e kombinuara e rezistorve/kondensatorve

RM 4 Nxnsi lidh burimet kimike t rryms elektrike
37
Prmbajtja
Nxnsi lidh n seri burimet kimike t rryms elektrike
Nxnsi lidh n paralel burimet kimike t rryms
elektrike

Procedurat e
vlersimit
Realizim i pranueshm i modulit do t konsiderohet arritja e
knaqshme e t gjitha kritereve t realizimit t specifikuara pr
do rezultat t t msuarit.
M posht jepen shkurtimet q do t prdoren:
RM Rezultatet e t msuarit
IV Instrumentet e vlersimit
KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vzhgimi i demonstrimit t nxnsit me list-
kontrolli:

KR Nxnsi duhet:
t przgjedh drejt dhe t lidh si duhet instrumentin
pr matjen konkrete
t mat sakt intensitetin e rryms s vazhduar
elektrike
t mat sakt tensionin elektrik
t mat sakt rezistencn elektrike
t mat sakt kapacitetin
t mat sakt fuqin elektrike
t zbatoj rregullat e mbrojtjes n pun

kontrolli:

KR Nxnsi duhet:
t dalloj dhe t prdor drejt elementet e qarkut t
thjesht elektrik
t vizatoj dhe t lexoj si duhet skemat elektrike
t zbatoj drejt ligjin e Omit dhe ligjet e Kirhofit

kontrolli:

KR Nxnsi duhet:
t lidh si duhet rezistort/kondensatort n seri
t lidh si duhet rezistort/kondensatort n paralel
t bj si duhet lidhjen e kombinuara t rezistorve/
kondensatorve

kontrolli:

KR Nxnsi duhet:
38
t lidh si duhet n seri burimet kimike t rryms
elektrike
t lidh si duhet n rgati burimet kimike t rryms
elektrike

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
Ky modul duhet t realizohet n laboratorin e matjeve
elektrike dhe t plotsohet me instruksionet n klas aty ku
sht e nevojshme.
Nxnsit duhet t angazhohen sa m shum n veprimtari
konkrete, n mbshtetje t prvetsimit t njohurive q
trajton moduli.
Ata duhet t nxiten t diskutojn n lidhje me rastet e
ndryshme q paraqiten.
Gjat vlersimit t nxnsve duhet t zbatohet sa m shum
kontrolli i demonstrimit praktik.
Vlersimi duhet t bhet pas secilit rezultat t arritur t
msimit

Baza materiale e
domosdoshme
Pr realizimin si duhet t modulit, sht e domosdoshme t
sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mposhtme:
Laboratori i matjeve elektrike pr kryerjen e matjeve
Veglat, pajisjet dhe instrumentet e nevojshme pr matje:
ampermetr, voltmetr, vatmetr, instrument universal.
39
PRSHKRUESI I MODULIT T PRAKTIKS PROFESIONALE

Veprime praktike me kompjutert personal

Lmi: Elektroteknik
Profilet: Energjetik, Makina elektrike, Informatik, Telekomunikacion,
Niveli: I
Klasa: 10

Numri i
modulit
2
Qllimi i
modulit
Pajisja e nxnsve me aftsit e duhura praktike pr t br
identifikimin e komponenteve kryesore t brendshme dhe t
jashtme t nj kompjuteri personal dhe pr t vn at n
pun.
Pajisja e nxnsve me aftsit e duhura praktike pr t
prdorur komandat kryesore t sistemit operativ, pr t
instaluar nj sistem operativ, dhe pr t instaluar njsit
hyrse dhe dalse etj.
Kohzgjatja e
modulit
11 kredi (66 or)

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi identifikon pjest kryesore t kompjuterit
personal dhe e v at n pun.
Prmbajtja
Kategorit themelore t kompjuterve
Konceptet themelore t operimit (puns) s kompjuterit
personal
Komponentet e kompjuterit personal
Njsia qendrore (ang. Central Processing Unit CPU)
Procesi i ngritjes s sistemit (ang. Boot process)
Sistemet operative

RM 2 Nxnsi identifikon komponentet kryesore t
kompjuterit personal.
Prmbajtja
Komponentet e pllaks s prparme (ang. Front panel)
Komponentet e pllaks s prapme (ang. Rear panel)
Komponentet e brendshme

RM 3 Nxnsi identifikon komponentet e pllaks am t
kompjuterit personal.
Prmbajtja
Pllaka am (ang. Motherboard) e kompjuterit personal
Chipset-i i pllaks am
Memoria e kompjuterit personal

RM 4 Nxnsi identifikon magjistralet (ang. Bus) e kompjuterit
personal dhe standardet prkatse t tyre
40
Prmbajtja
Magjistralet e kompjuterit personal
Standardet e magjistraleve (p.sh. ISA, MCA, EISA,
PCI, VERSA, USB)

RM 5 Nxnsi identifikon pajisjet memoruese (pr ruajtjen e t
dhnave) dhe ndrfaqen (interfejsin) e tyre.
Prmbajtja
Pajisjet pr ruajtje t t dhnave (ang. memory devices),
si disku i ngurt (ang. Hard disk), disketa (ang. Floppy
disk), kompakt disku (ang. CD-ROM drive) etj.
Interfejsi (ndrfaqja) i pajisjeve pr ruajtje

RM 6 Nxnsi identifikon kontrollort (ang. Controllers) dhe
kartelat e kompjuterit personal
Prmbajtja
Pajisjet kontrolluese t kompjuterit personal (IDE,
SCSI, EIDE),
Kartelat e videoadapterit dhe kartelat e prshpejtuesit t
videos (ang. Video accelerator cards),
Kartelat e zrit (ang. Sound card)

RM 7 Nxnsi kryen veprime praktike konkrete me pajisjet e
zakonshme periferike.
Prmbajtja
Tastiera (ang. Keyboard)
Monitori
Miu (mausi)
Shtypsi (ang. Printer)
Modemi

RM 8 Nxnsi krijon nj sistem themelor t kompjuterit
personal.
Prmbajtja
Lidhja e tastiers, miut dhe monitorit
Lidhja e kabllos furnizuese
Startimi i sistemit
Problemet gjat kyjes
Instalimi i sistemit operativ
Veprimet kryesore me sistem operativ

RM 9 Nxnsi instalon pajisjet kryesore hyrse/dalse
Prmbajtja
Instalimi i pajisjeve hyrse/dalse (printeri, skaneri etj.)
Zgjedhja e portit t duhur

Procedurat e
vlersimit
41

RM 1 IV Vlersimi bhet prmes testit me shkrim, q sht
kombinim i pyetjeve me prgjigje t prafrta, me
prgjigje t shumfishta dhe/ose me test me prgjigje t
shkurtra.

KR Nxnsi duhet:
t identifikoj kategorit themelore t kompjuterve
t identifikoj komponentet e zakonshme t
kompjuterit personal
t identifikoj komponentet e zakonshme t njsis
qendrore CPU
t bj dallimin e sistemeve operative q zakonisht
prdoren
t v n pun kompjuterin personal

RM 2 IV Vlersimi bhet prmes testit praktik t realizuar nga
secili nxns n fund t njsis msimore. Nxnsi
lejohet q t prdor doracakun (manualin) pr
prdorimin e kompjuterit personal

KR Nxnsi duhet t jet n gjendje:
t identifikoj komponentet e dukshme t pllaks s
prparme, t prapme dhe t brendshme t

RM 3 IV Vlersimi bhet prmes testit praktik t realizuar nga nj
nxns n fund t njsis msimore. Nxnsi lejohet q
t prdor doracakun (manualin) pr prdoruesit e
kompjuterit personal gjat realizimit t testit.

t identifikoj komponentet e lidhura me pllakn
am t kompjuterit personal
t identifikoj funksionet specifike t rgatis t
t lidhura
t identifikoj komponentet n pllakn am
t identifikoj llojet e zakonshme t memorieve t
prdorura

shkurtra.

42
t numroj llojet e magjistraleve q hyjn n
kompjuterin personal
t tregoj magjistralet standarde q zakonisht
prdoren
t bj dallimin ndrmjet standardeve t
magjistraleve (p.sh. ISA, EISA, PCI, VERSA, USB)

RM 5 IV Vlersimi bhet prmes testit me shkrim: kombinim i
prgjigjeve t prafrta, zgjidhjeve t shumfishta
dhe/ose testit me prgjigje t shkurtra.

t identifikoj pajisjet pr ruajtje t t dhnave (ang.
memory devices), si disku i ngurt (ang. Hard disk),
disketa (ang. Floppy disk), kompakt disku (ang. CD-
ROM drive) etj.
t identifikoj interfejsin (ndrfaqen) e pajisjeve pr
ruajtjen e t dhnave (pr memorim)

shkurtra.

t identifikoj pajisjet kontrolluese t kompjuterit
personal (IDE, SCSI, EIDE),
t identifikoj kartelat e videoadapterit dhe kartelat e
prshpejtuesit t videos (ang. Video accelerator
cards),
t identifikoj kartelat e zrit (ang. Sound card)

RM 7 IV Vlersimi bhet prmes testit me shkrim: kombinim i
prgjigjeve t prafrta, zgjidhjeve t shumfishta
dhe/ose testit me prgjigje t shkurtra.

t prdor si duhet tastiern
t prdor si duhet monitorin
t prdor si duhet miun
t prdor si duhet printerin
t prdor si duhet modemin

RM 8 IV Vlersimi bhet prmes testit praktik t realizuar nga nj
nxns n fund t njsis msimore. Nxnsi lejohet t
prdor doracakun (manualin) pr prdoruesit e
kompjuterit personal gjat realizimit t testit

t lidh si duhet tastiern, miun dhe monitorin pr
43
kompjuterin personal
t lidh si duhet kabllon e furnizimit pr monitorin
dhe kompjuterin personal
t lshoj n pun sistemin kompjuterik
t instaloj nj sistem operativ
t prdor me lehtsi komandat kryesore t sistemit
operativ

RM 9 IV Vlersimi bhet prmes testit praktik

t lidh si duhet pajisjet periferike (printeri, skaneri
etj.) t kompjuterit personal
t instaloj si duhet programet e nevojshme pr
funksionim normal t pajisjet periferike t
t testoj funksionimin e pajisjeve t instaluara.

Metodat e
rekomanduara t
t msuarit
Ky modul duhet t realizohet n klas dhe n laboratorin e
kompjuteriks/informatiks.
Instruktori duhet t zgjedh qasje t pjesmarrjes aktive t
msimdhnies t t msuarit, duke i ofruar mundsi
nxnsit q t gjej dhe t ushtroj aq sa sht e mundur.
Nxnsve duhet tu jepet koh maksimale t ushtrojn dhe t
hulumtojn

Baza materiale e
domosdoshme
Pr realizimin e prshtatshm t modulit sht e domosdoshme
t sigurohet ambienti, mjetet, pajisjet dhe materialet si vijon:
Dhom klase dhe laboratori
Materiali pr msimdhnie, prfshir manualt pr
prdorues ose pronar, listat e t dhnave, listat
eksperimentuese
Materialet/referencat pr hulumtimin prkats
44
PRSHKRUESI I MODULIT T PRAKTIKS ROFESIONALE

Mbrojtja dhe siguria n pun

Lmi: Elektroteknik
Profilet: Energjetik, Makina elektrike, Informatik, Telekomunikacion,
Niveli: I
Klasa: 10

Numri i
modulit
3
Qllimi i
modulit
Pajisja e nxnsve me njohuri teorike dhe praktike pr mbrojtjen dhe
sigurin n pun
Kohzgjatja e
modulit
6 kredi (36 or)

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi njoftohet me rreziqet n pun
Prmbajtja
Ndikimi i rryms elektrike n organizm
Intensiteti i rryms
Kohzgjatja e ndikimit t rryms elektrike
Rrugtimi i rryms elektrike prmes trupit
Frekuenca
Gjendja individuale e trupit
Cili tension sht i rrezikshm

RM 2 Nxnsi njoftohet me rregullat themelore t mbrojtjes n
pun
Prmbajtja
Njoftimi me mbrojtjen personale
Njoftimi me mbrojtjen e vendit t puns

RM 3 Nxnsi njoftohet me mjetet pr mbrojtje n pun dhe
me rregullat e prdorimit t tyre
Prmbajtja
Pajisjet personale mbrojtse
Mbrojtja e koks
Mbrojtja e syve
Mbrojtja e dgjimit
Mbrojtja e frymmarrjes
Mbrojtja e duarve
Mbrojtja e kmbve
Mbrojtja e trupit
Mbrojtja n pun n lartsi
Mbrojtja nga rryma elektrike

RM 4 Nxnsi mson praktikisht dhnien e ndihms s par
Prmbajtja
45
Udhzimet kryesore pr dhnien e ndihms s par
Masazhi i zemrs
Dhnia e frymmarrjes artificiale

RM 5 Nxnsi prgatitet pr rreziqe n pun.
Prmbajtja
Vendosja e shnimeve kryesore pr paralajmrimin e
rreziqeve
Vendosja e skemave mbrojtse
Prcaktimi i masave mbrojtse ndaj rreziqeve
Krijimi i parakushteve pr mbrojtje ndaj rreziqeve
Prshtatja e vendit t puns
Rreziqet q krijohen gjat puns

RM 6 Nxnsi vepron n rast t rrezikut
Prmbajtja
Reagimi n rast t goditjes elektrike
Reagimi n rast t shokut
Reagimi n rast t djegies
Prdorimi i substancave t ndryshme
Lajmrimi i organeve kompetente

Procedurat e
vlersimit

shkurtra.

KR Nxnsi duhet:
t dij si ndikon rryma elektrike n organizm
t dij vlern e intensitetit t rryms t rrezikshme
pr jet.
t dij kohzgjatjen e ndikimit t rryms elektrike
t ket njohuri pr rrugtimin e rryms elektrike
prmes trupit
t dij pr ndikimin e frekuencs
t dij gjendjen individuale t trupit
t dij se cili tension sht i rrezikshm

46
shkurtra.

KR Nxnsi duhet t:
dij rregullat pr mbrojtje n pun

RM 3 IV Testimi me shkrim ,me kombinim t demonstrimit
praktik

KR Nxnsi duhet:
t njoh pajisjet personale mbrojtse
t dij ta mbroj kokn
t dij ti mbroj syt
t dij ti mbroj vesht
t dij ta mbroj frymmarrjen
t dij ti mbroj duart

RM 4 IV Demonstrimi praktik i dhnies s ndihms s par

KR Nxnsi duhet:
t dij udhzimet kryesore pr dhnien e ndihms s
par
t demonstroj masazhin i zemrs
t demonstroj dhnien e frymmarrjes artificiale

RM 5 IV Vzhgim i nxnsit me list kontrolli.

KR Nxnsi duhet:
t tregoj llojet e shenjave pr paralajmrimin e
rreziqeve
t przgjedh dhe t prdor drejt shenjat pr
paralajmrim
t prcaktoj drejt skemat mbrojtse
t krijoj me saktsi parakushtet pr mbrojtje ndaj
rreziqeve
t parashoh me saktsi t gjitha rreziqet e
mundshme n pun

RM 6 IV Vzhgim i nxnsit me list kontrolli.

KR Nxnsi duhet:
t reagoj shpejt dhe me saktsi n rast t goditjes
elektrike
t reagoj shpejt dhe me saktsi n rast t shokut
t reagoj shpejt dhe me saktsi n rast t djegies
t reagoj n mnyr t kujdesshme me prdorimin e
substancave t ndryshme
t lajmroj pa humbur koh organet kompetente
47
t ruaj gjakftohtsin dhe t mos hutohet n situat
te rrezikut

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
Ky modul duhet t trajtohet n puntori t shkolls ose n
nj ambient t prshtatshm pr zbatimin e ktij moduli.
trajton moduli.
msimit

Baza materiale e
domosdoshme
sigurohen mjediset, veglat, pajisjet dhe materialet e mposhtme:
puntoria ose ambienti i prshtatshm pr demonstrim,
pajisjet e nevojshme pr demonstrim t mbrojtjes
48
PRSHKRUESI I MODULIT T PRAKTIKS ROFESIONALE

Punime axhusterie

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik
Niveli: I
Klasa: 10

Numri i
modulit
4
Qllimi i
modulit

Nj modul praktik q i pajis nxnsit me shkathtsi pr t lexuar, pr
t interpretuar dhe pr t prgatitur vizatime dhe skica t thjeshta; pr
t kryer proceset e matjes, shnimit, sharrimit, prerjes, limimit dhe
shpimit.
Kohzgjatja e
modulit
6 kredi (36 or)

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi mat shnon dhe fikson elemente plastike dhe
metalike
Prmbajtja
- Llojet dhe prdorimi i veglave pr matje dhe shnim
- Przgjedhja e mjeteve pr matje,shnim dhe fiksim
- Fiksimi, matja dhe shnimi me vizore dhe laps
- Fiksimi, matja dhe shnimi me ekan pr shnim dhe
gjilprn pr shnim
- Fiksimi, matja dhe shnimi me kompaset pr shnim
- Fiksimi ,matja dhe shnimi me kndorin me mbshtets

RM 2 Nxnsi sharron dhe pret elemente plastike dhe metalike
Prmbajtja
- Llojet dhe prdorimi i pajisjeve dhe veglave pr sharrim
dhe prerje
- Przgjedhja e pajisjeve dhe veglave pr sharrim dhe
prerje
- Matja, shnimi dhe fiksimi i elementeve plastike dhe
metalike
- Sharrimi i gypave t plastiks
- Sharrimi i kanaleve t plastiks
- Sharrimi i profileve metalike t detaleve t ndryshme
- Prerja e llamarins me dalt
- Prerja e llamarins me grshr t dors

RM 3 Nxnsi limon elemente plastike dhe metalike
Prmbajtja
- Llojet dhe prdorimi i limave
- Przgjedhja e limave pr limimin e elementeve plastike
dhe metalike
- Limimi i gypave t plastiks
- Limimi i kanaleve t plastiks
49
- Limimi i profileve t metalit dhe llamarins

RM 4 Nxnsi shpon elemente metalike
Prmbajtja
- Llojet dhe prdorimi i veglave dhe pajisjeve pr shpim
- Przgjedhja e burgive dhe makinave pr shpimin e
pjesve metalike
- Shpimi i profileve metalike
- Shpimi i llamarins

Procedurat e
vlersimit
Me posht jepen shkurtimet q do t prdoren:

RM 1 IV Vzhgim i nxnsit me list kontrolli

KR Nxnsi duhet t:
- T tregoj llojet dhe prdorimin e veglave dhe
pajisjeve pr matje, fiksim dhe shnim
- T przgjedh drejt veglat dhe pajisjet pr matje,
shnim dhe fiksim
- T prdor drejt veglat dhe pajisjet pr matje, shnim
dhe fiksim
- T kryej si duhet fiksimin, matjen dhe shnimin me
vizore dhe kompas
- T kryej si duhet fiksimin, matjen dhe shnimin
me ekan pr shnim dhe gjilpr pr shnim
kompas pr shnim
kndorin me mbshtetse
- T zbatoj rregullat e mbrojtjes n pun
- Respektoj rregullat e mbrojtjes s mjedisit.

RM 2 IV Vzhgim me list kontrolli.

KR Nxnsi duhet t:
- Tregoj llojet dhe prdorimin e veglave dhe pajisjeve
pr sharrim dhe prerje
- T przgjedh drejt veglat dhe pajisjet pr sharrim
dhe prerje
- T prdor drejt veglat dhe pajisjet pr sharrim dhe
prerje
- T kryej si duhet fiksimin, matjen, shnimin dhe
sharrimin e gypave t plastiks.
50
sharrimin e kanaleve t plastiks.
sharrimin e profileve t detaleve t ndryshme
metalike
prerjen e llamarins me dalt
prerjen e llamarins me grshr
- T zbatoj rregullat e mbrojtjes n pun.

RM 3 IV Vzhgim me list kontrolli

KR Nxnsi duhet:
- T tregoj llojet dhe prdorimin e limave
- T przgjedh drejt limat pr limim t elementeve
plastike dhe metalike
- T kryej si duhet fiksimin dhe limimin e gypave t
plastiks
- T kryej si duhet fiksimin dhe limimin e kanaleve
t plastiks
- T kryej si duhet fiksimin dhe limimin e profileve
metalike
- T kryej si duhet limimin e llamarins

RM 4 IV Vzhgim me list kontrolli

KR Nxnsi duhet t:
- Tregoj llojet dhe prdorimin e veglave dhe pajisjeve
pr shpim
- T przgjedh burgit dhe makinat pr shpimin e
pjesve metalike
- T kryej si duhet shpimin e shufrave metalike
- T kryej si duhet shpimin e llamarins

51

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
- Ky modul duhet t trajtohet n puntori t axhusteris si
dhe t organizohen vizita njohse n puntorit
axhusterike.
- Msuesi duhet t prdor sa m shum t jet e mundur
ilustrimet dhe demonstrimet konkrete pr prdorimin e
veglave dhe pajisjeve pr matje, shnim, fiksim, sharrim,
prerje, limim dhe shpim.
- Nxnsit duhet t angazhohen sa m shum n veprimtari
trajton moduli. Gjithashtu ata duhet t angazhohen edhe n
fiksimin, matjen, shnimin, prerjen, sharrimin, limimin
dhe shpimin e gypave dhe kanaleve t plastiks, llamarins
dhe profileve t ndryshme metalike.
- Ata duhet t nxiten t diskutojn n lidhje me rastet e
- Gjat vlersimit t nxnsve duhet t zbatohet sa m
shum kontrolli i demonstrimit praktik.
Baza materiale e
domosdoshme
- Mjedisi pr kryerjen e punimeve t fiksimit, sharrimit,
prerjes, limimit dhe shpimit;
- Veglat dhe pajisjet e nevojshme pr fiksimin, matjen,
shnimin, prerjen, sharrimin, limimin dhe shpimin e gypave
dhe kanaleve t plastiks si dhe llamarinave dhe shufrave
metalike;
- Materiale pune, si: gypa plastike, kanale plastike, llamarina,
shufra t metalta etj.
52

Programet e lndve
profesionale
-klasa 11
ARSIMI
PROFESIONAL

Mekatronik
Niveli I dhe II

53
Klasa 11


Programi i lnds

Bazat e elektrotekniks

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

I) Qllimi i lnds

t interpretoj parimet e prgjithshme t bazave t elektrotekniks;
t zbatoj metodat e zgjidhjes s qarqeve elektrike t rryms alternative n baz t ligjeve
t prvetsuara;
t dalloj veorit reale t elementeve t qarkut elektrik.

35 jav x 2or/jav =70 or


Kapitulli 1: Fuqia n qarkun e rryms s alternative 6 or

t prshkruaj konceptet e fuqis aktive e reaktive dhe t faktorit t fuqis.

Qarku i rryms alternative
Fuqia aktive dhe reaktive
Fuqia e dukshme
Faktori i fuqis

t angazhoj nxnsit n grupe;

pankarta;
projektori;
katalog;
54
Kapitulli 2: Rrymat elektrike t ndryshueshme gjat kohs (alternative) 12 or

t interpretoj madhsit karakteristike t rryms dhe t tensionit alternativ;

Dukuria e rryms elektrike alternative;
Intensiteti dhe kahu i rryms elektrike;
Madhsit alternative
Parametrat karakteristik t madhsive alternative
Frekuenca dhe perioda;
Vlera momentale, efektive, mesatare dhe maksimale
Kndi fazor

t zhvilloj ushtrime numerike pr paraqitjen e madhsive alternative
t angazhoj nxnsit nprmes puns n grupe;

pankarta;
projektori;
katalog;

Kapitulli 3: Elementet n qarkun e rryms alternative 14 or

t prshkruaj funksionin e rgatis , bobins dhe kondensatorit n qarkun e rryms
alternative;
t prshkruaj konceptin e fuqis aktive dhe reaktive;

Rezistori n qarkun e rryms alternative
Nocioni i fuqis aktive
Bobina n qarkun e rryms alternative
Nocioni i fuqis reaktive
Kondensatori n qarkun e rryms alternative
Mbushja e kondensatorit
Zbrazja e kondensatorit

t angazhoj nxnsit nprmjet puns n grupe;

55
pankarta;
projektori;
katalog;

Kapitulli 4: Lidhja n seri e elementeve n qarkun e rryms alternative 14 or

t shpjegoj funksionin e lidhjes n seri t rezistorit,bobins dhe kondensatorit
t prshkruaj nocionin e impedancs;
t prshkruaj varsin e rezistencs induktive dhe kapacitive
t prshkruaj nocionin e fuqis aktive, reaktive dhe t dukshme;
t prshkruaj trekndshin e fuqis;

Lidhja n seri e rezistorit dhe bobins;
Nocioni i impedancs;
Lidhja n seri e rezistorit dhe kondensatorit;
Lidhja n seri e rezistorit, bobins dhe kondensatorit;
Trekndshi i impedancs;
Fuqia aktive, reaktive dhe e dukshme;
Trekndshi i fuqis;
Faktori i fuqis
Ushtrime numerike


pankarta;
projektori;
katalog;

Kapitulli 5: Lidhja paralele e elementeve n qarkun e rryms alternative 14 or

t shpjegoj funksionin e lidhjes paralele t rezistorit, bobins dhe kondensatorit
t shpjegoj nocionin e admitancs dhe t impedancs ekuivalente (t njvlershme);
t shpjegoj nocionin e fuqis aktive, reaktive dhe t dukshme;
t prshkruaj varsin reciproke ndrmjet rryms dhe tensionit n qarkun RLC;

Nocioni i admitancs
Impedanca ekuivalente
56
Lidhja paralele e rezistorit dhe bobins
Lidhja paralele e rezistorit dhe kondensatorit
Lidhja paralele e rezistorit, bobins dhe kondensatorit
Trekndshi i rrymave
Trekndshi i admitancs
Trekndshi i fuqive
Prmirsimi i faktorit t fuqis
Lidhja e kombinuar e elementeve R,L,C


pankarta;
projektori;

Kapitulli 6: Sistemi trefazor 10 or

t prshkruaj konceptet e tensionit dhe t rryms fazore dhe linjore n lidhjet yll-
trekndsh
t llogaris fuqin e harxhuesit.

Lidhja e harxhuesve n sistemin trefazor
Lidhja n yll e harxhuesve n sistemin trefazor
Tensionet dhe rrymat fazore
Lidhja n trekndsh e harxhuesve n sistemin trefazor
Tensionet dhe rrymat linjore
Fuqia n sistemin trefazor

tu jap detyra nxnsve pr llogaritjen e qarqeve elektrike;

pankarta;
projektori;
katalog;
57
Programi i lnds

Bazat e elektroniks

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

I) Qllimi i lnds
t shpjegoj qllimin dhe rndsin e elektroniks;
t dalloj komponentt elektronik pasiv dhe aktiv dhe t paraqes karakteristikat
kryesore t tyre;
t dalloj qarqet elektronike kryesore analoge dhe t paraqes veorit dhe karakteristikat
kryesore t tyre;
t prshkruaj ndrtimin dhe mnyrn e fabrikimit t qarqeve t integruara themelore,
analoge dhe digjitale;
t shpjegoj prdorimet kryesore t qarqeve t integruara;



Kapitulli 1: Ndrtimi dhe veorit kryesore t komponentve elektronik pasiv e aktiv
(24 or)
t dalloj fizikisht llojet e ndryshme t rezistorve;
t dalloj fizikisht llojet e ndryshme t kondensatorve;
t dalloj fizikisht llojet e ndryshme t bobinave;
t dalloj fizikisht llojet e ndryshme t diodave e transistorve;
t dalloj fizikisht llojet e ndryshme t komponentve optoelektronik;
t diagnostikoj se a jan n gjendje t rregullt.

Rezistori, potenciometri, trimeri,
Termistori, pozistori, fotorezistori e varistori;
Kondensatori, kondensatori i ndryshueshm,
Bobina, variometri,
Transformatori, autotransformatori;
Dioda pn rrymdrejtuese,
Dioda Zener, dioda Shotki,
Dioda tunel, LED-i,
Fotodioda,celula diellore, dioda laser,
Optoiftuesi, LCD-ja, gypi katolik;
Transistori dypolar (npn dhe pnp);
58
Transistori njpolar (FET-i, IGFET-i, MOSFET-i);
Tiristori dhe triaku.

t prdor mjete vizuale;
t kryej pun laboratori me komponent elektronik pasiv dhe aktiv;
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin instrumentet elektrike matse;

pankarta;
projektori;
katalog.
laborator;
makete pr pajisjet;

Kapitulli 2: Karakteristikat rrym-tension t diodave dhe t transistorve.
Amplifikimi i transistorit 16 or

t vizatoj karakteristikn rrym-tension t diods dhe t prcaktoj pikn e puns;
t vizatoj karakteristikn rrym-tension t transistorit (dypolar dhe njpolar) dhe t
prcaktoj pikn e puns;
t vizatoj karakteristikn rrym-tension t tiristorit dhe t prcaktoj pikn e puns;
t vizatoj karakteristikn rrym-tension t triakut dhe t prcaktoj pikn e puns;

Karakteristika rrym-tension e diods
Karakteristikat rrym-tension t transistorit dypolar (npn, pnp)
Karakteristikat rrym-tension t transistorit njpolar (FET, MOSFET)
Karakteristikat rrym-tension t tiristorit
Karakteristikat rrym-tension t triakut
Dioda si rrymdrejtues
Lidhja e Grecit
Transistori si amplifikator
Drejtza e puns dhe pika e puns e diods
Drejtza e puns dhe pika e puns e transistorit
Ushtrim laboratorik (nxjerrja e karakteristikave t puns t diods dhe t transistorit)

d) Udhzime didaktike pr kapitullin
t kryej pun laboratori pr nxjerrjen e karakteristikave t puns t elementeve
elektronike;
tu jap detyra nxnsve pr nxjerrjen e drejtzs s puns dhe caktimin e piks s puns;
59
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin katalog me instrumente elektrike matse;

e) Kushtet pr realizimin e kapitullit
laborator;
pankarta;
projektori;
katalog;

Kapitulli 3: Qarqet elektronike analoge. Amplifikatort 12 or

t prshkruaj qarqet elektronike analoge;
t shpjegoj si punon amplifikatori;
t dalloj llojet kryesore t amplifikatorit;

Qarqet analoge;
Amplifikatori dhe llojet kryesore t tij;
Amplifikatori me transistor dypolar me baz t prbashkt;
Amplifikatori me transistor dypolar me emiter t prbashkt;
Amplifikatori me transistor dypolar me kolektor t prbashkt;
Amplifikatori me transistor njpolar me gejt (port) t prbashkt;
Amplifikatori me transistor njpolar me sors (burim) t prbashkt;
Amplifikatori me transistor njpolar me drejn (derdhje) t prbashkt;
Lidhja e Darlingtonit;
Amplifikatori operacional

t angazhoj nxnsit nprmjet puns n grupe
t krijoj mundsi q nxnsit t prdorin katalog me instrumente elektrike matse

laboratori;
pankarta;
projektori;
makete pr pajisje;

Kapitulli 4: Qarqet elektronike digjitale 10 or

t prshkruaj ndrtimin dhe punn e oscilatorit;
t caktoj frekuencn e oscilatori (lkundjeve) t oscilatorit dhe t shpjegoj nevojn e
stabilitetit t frekuencs;
60
t shpjegoj punn dhe vetit e amplifikatorit operacional

Oshilatori: parimi i puns
Llojet dhe karakteristikat e oscilatorve
Oshilatort RC
Oshilatori i Majsnerit
Oshilatori i Kolpitsit
Amplifikatori operacional

t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me prdorimin e oscilatorit;

pankarta;
projektori;
katalog;
makete pr pajisje;
laboratori;

Kapitulli 5: Qarqet e integruara dhe mikroelektronika 8 or

t prshkruaj ndrtimin dhe fabrikimin e qarqeve t integruara;
t bj klasifikimin dhe zgjedhjen e qarqeve duke prdorur listn e t dhnave ose
katalogt;

Qarqet e integruara
Ndrtimi i qarqeve t integruara
Llojet e qarqeve t integruara
Fabrikimi i qarqeve t integruara
Prdorimi i qarqeve t integruara

t zhvilloj diskutimin ndrmjet nxnsve lidhur me qarqet e integruara;

pankarta;
projektori;
katalog;
laboratori
61
Programi i lnds

Matje elektrike

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

I. Qllimi i lnds

t prshkruaj veorit kryesore t t gjitha instrumenteve matse, si dhe parimin e puns
dhe mnyrn e lidhjes s tyre n qarqet matse;
ti dalloj madhsit elektrike dhe vlerat e tyre;
t demonstroj matjen e madhsive elektrike;
t analizoj rezultatet e fituara gjat matjeve



Kapitulli 1: Bazat e metrologjis 4 or

t shpjegoj rndsin e matjeve elektrike;
t bj dallimin ndrmjet njsive t nxjerra, themelore dhe njsive plotsuese

Historia dhe parimet e matjeve elektrike
Madhsit fizike dhe njsit matse
Sistemi ndrkombtar i njsive SI

t shpjegoj n detaje sistemin ndrkombtar t njsive;
t shpjegoj njsit themelore, t nxjerra dhe plotsuese

pankarta;
projektori;
katalog.

62
Kapitulli 2: Teoria e gabimeve 8 or

t tregoj faktort q shkaktojn gabime gjat matjeve;
t tregoj gabimet dhe t bj dallimin ndrmjet llojeve t ndryshme t gabimeve;
t evitoj gabimet pr t korrigjuar rezultatin;

Gabimet n matje
Gabimet e vrazhda
Gabimet sistematike
Gabimet e rastit
Gabimet dhe korrigjimi i gabimit
Shprndarja e gabimit t rastit
Gabimet e prbra
Ushtrime n laborator


pankarta;
projektori;
laboratori i pajisur me instrumente t ndryshme matse;

Kapitulli 3: Etalonet dhe standardet 10 or

t interpretoj etalont e madhsive elektrike: etalont e rryms elektrike, etalont e
tensionit dhe t rezistencs;
t tregoj rndsin e prdorimit t etalonve;

Etalont e madhsive elektrike
Etalont e rryms elektrike
Etalont e tensionit
Etalont e rezistencs
Rezistori etalon
Etalont e kapacitetit

63
laborator;
pankarta;
projektori;
katalog.

Kapitulli 4: Instrumentet matse 16 or

t shpjegoj parimin e puns s secilit instrument mats
t przgjedh instrumentin e duhur pr matjen e madhsive elektrike
t analizoj rezultatet e fituara me matje

Ommetri dhe megaommetri
Voltmetri
Multimetri digjital
Oshiloskopi
Galvanometri
Vatmetri
Njehsori elektrik
Ushtrime n laborator

t angazhoj nxnsit n grupe gjat puns n laborator;

Laborator i pajisur me instrumentet matse: ommetr, voltmetr, multimetr digjital,
ampermetr, galvanometr, vatmetr, njehsori elektrik

Kapitulli 5: Matja e rezistencs Urat matse dhe kompensatort 16 or

t demonstroj matjen e rezistencave t vogla me an t urave dhe metodave indirekte
t shpjegoj kompensatort dhe prdorimin e kompensatorve t rryms s vazhduar dhe
t rryms alternative

Matja e rezistencs me ampermetr dhe me voltmetr
Matja e rezistencs me an t voltmetrit dhe etalonit t njohur
Ura e Vitsonit
Ura e Tompsonit
Metodat kompensuese
Metoda e potenciometrit
Kompensatort
64
Kompensatort e rryms s vazhduar
Kompensatort e rryms alternative
Ushtrime laboratorike


pankarta;
projektori;
katalog.
laborator;
makete pr pajisjet;
multimetri.
Laboratori me instrumente matse:
1) aparatet pr rrym t vazhduar: elektrometri, kompensatori, galvanometri me kuadr
t lvizshm, instrumentet elektronike
2) aparatet pr matjen e tensionit t vazhduar: galvanometri me pasqyr, galvanometri
me shenj drite etj.

Kapitulli 6: Matjet e madhsive elektrike dhe magnetike 12 or

t demonstroj matjet analoge dhe digjitale
t demonstroj matjen e rezistencs, tensionit dhe rryms
t demonstroj matjen e frekuencs, kapacitetit, induktivitetit, fluksit magnetik dhe
energjis.

Matjet analoge dhe digjitale
Matja e rezistencs
Matja e tensionit
Matja e rryms
Matja e frekuencs
Matja e kapacitetit, induktivitetit dhe fluksit magnetik
Matja e fuqis, faktorit t fuqis
Matja e energjis
Ushtrime laboratorike


65
pankarta;
projektori;
katalog.
laborator;
makete pr pajisjet;

Kapitulli 7: Matjet elektrike t madhsive joelektrike 4 or

t shpjegoj madhsit joelektrike dhe metodat pr matjen e tyre;

Madhsit joelektrike
Matja e temperaturs
Matja e shtypjes
Matja e fluksit t drits

Rekomandohet q msimdhnsi duhet:

Laboratori me instrumentet t cilat e bjn matjen elektrike t madhsive joelektrike
pankarta;
projektori;
katalog;
laborator;
makete pr pajisjet;
66
Programi i lnds

Mekanika precize

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik
Niveli: I
Klasa: 11

I. Qllimi i lnds

N prfundim t ksaj lnde, nxnsi duhet t dij:
t tregoj qllimin e etaps s par
t prshkruaj dukurin e etaps s par;
t analizoj etapn e par;
t tregoj qllimin e etaps s dyt;
t prshkruaj dukurin e etaps s dyt;
t analizoj etapn e tret;



Kapitulli 1: Zgjedhja e materialit 3 or

Shpjegoj qllimin eciklit punues:
Paraqet themelimin e linjave automatike
Shpjegoj procesin kompleks t prodhimit

- Konstruksionet e mira mekanike
- Teknika mekanike - lubrifikuese

- Shpjegoj temn
- Demostroj procesin e linjave n prodhim
- Kryej ushtrime n klas

- Klasa
- Drrasa e zez dhe shkumsi
- Pankarta (postera )
- Projektor
- Video projektor , CD , USB
- Kompjuter, printer, fotokopjues, internet
67
- Tekstet msimore,udhzues,katalog
- Laborator
- Tavolina pune
- Paisje laboratorike
- Puntoria
- Makina punuese
- Vegla pune
- Instrumente matse

Kapitulli 2: Elementet lubrifikuese pr lidhje 18 or

- paraqet kohn e caktuar q prodhohet sasia e nevojshme
- paraqet elementet e kohs s cikleve
- shpjegoj mnyrn analitike t humbjeve
- vizatoj mnyrn grafike
- dalloj format e vizatimit
- shpjegoj humbjet ciklike
- interpretoj problemet e automatizimit
- shpjegoj konceptin e puns t automatizimit

- Lidhja me prmasa t materialit
- Madhsia dhe pozita e fushs toleruese
- Vendosja,hapsira,interferenca dhe llojet e vendosjeve
- Sistemi i vendosjes
- Zgjedhja e tolerancs dhe vendosjes
- Lidhja me deformim plastik
- Rrethanat e prdorimit t vendosjes s presuar
- Lidhja e pjesve duke vendos konusin
- Mundsia e dshtimit t vendosjes s presuar
- Lidhja me deformim elastik
- Filetat
- Llojet e filetave
- Format konstruktive t bulonave
- Sigurimi i lidhjeve

- Ilustroj konceptet dhe problemet nga shembujt e ndryshm
- Angazhoj nxnsit pr diskutimin e problemeve t automatizimit
- Krkoj zgjidhje nga nxnsit pr problemet q paraqiten

- Klasa msimore
- Tabela
- Pankarta dhe makete t ndryshme
- Veglat dhe materialet e nevojshme

68
Kapitulli 3: Elementet lubrifikuese,mekanike funksionale 7 or

- Interpretoj qllimin e procesit teknologjik
- Bj zgjedhjen e detyrave kualitative q e karakterizojn procesin teknologjik
- Shpjegoj konceptin e sistemit teknologjik drejtues

- Elementet punuese
- Pompat hidraulike dhe motorat (makinat hidraulike)
- Cilindrat hidraulik
- Akumulatort hidraulik
- Pneumatika dhe komponentet pneumatike

- T ilustroj sistemin drejtues t procesit teknologjik
- T angazhoj nxnsit n zgjidhjen e problemeve t thjeshta teknologjike

- Klasa msimore
- Tabela
- Pankarta dhe maketa t ndryshme

Kapitulli 4: Mbshtetsit me mekanizma 10 or

- Interpretoj nocionet e automateve dhe gjysmautomateve
- Interpretoj parimet e puns t automateve dhe gjysmautomateve
- Shpjegoj klasifikimin e tornave sipas llojit t puns

- Mbshtetsit dhe lvizja rrotulluese
- Mbshtetsit pr rrotacion t pjesrishm
- iftet kinematike
- iftet kinematike (kndore) me trupa deformabil
- Mbshtetsit pr lvizje translatore
- Lyerja e kushinetave
- Mjetet pr lyerje
- Mnyra e lyerjes

- Ilustroj klasifikimin e automateve dhe gjysmautomateve nj boshtore dhe shum
boshtore
- Angazhoj nxnsit n zgjedhjen e problemeve t thjeshta t tornave

69
- Klasa msimore
- Tabela
- Pankarta dhe maketa t ndryshme

Kapitulli 5: Kinematika e mekanizmave 10or

- Prshkruaj lvizjen e puns
- Analizoj programimin e cikleve punuese
- Shpjegoj vetit konstruktive me bosht rregullues
- Dalloj automatet nj boshtore dhe shum boshtore

- Lvizja jo drejtvizore
- Lvizja e pandryshueshme jo drejtvizore
- Lvizja e ndryshueshme jo drejtvizore
- Shpejtsia kndore dhe shpejtimi kndor
- Mundsia e lvizjes s trupave t ngurt dhe t fort
- Zinxhiri kinematik
- Lvizja e ndrlikuar
- Shembulli i lvizjes s ndrlikuar

- shpjegoj temn;

Klasa
Tabela
Veglat dhe materialet e nevojshme
70
- Vegla pune
- Instrumente matse

Kapitulli 6: Mekanizmat 15 or


- Nocionet themelore
- Llojet dhe karakteristikat themelore t mekanizmave
- Mekanizmat dhmbzore
- Nocionet themelore,ndarja dhe madhsia e dhmbzorve
- Mekanizmat krmillore
- Mekanizmat t shpejt kthyes
- Mekanizmat dhe lvizja drejtvizore
- Mekanizmat bregor
- Mekanizmat bregor me qendr n form pjate
- Mekanizmat bregor me qendr n form t rrots
- Mekanizmat bregor me lev rrotulluese n form pjate
- Mekanizmat bregor me lev rrotulluese me rrot


- Klasa msimore
- Tabela

Kapitulli 6: Elementet pr rregullim 7 or

71

- Gzhojat e mekanizmit
- Mekanizmat pr ndalim
- Kufizuesit
- Frenuesit mekanik
- shprndarrsit


- Klasa msimore
- Tabela

72
Programi i lnds

Bazat e programimit

Lmi: Elektroteknik
Profilet: Mekatronik
Niveli: I
Klasa: 11

I. Qllimi i lnds

N prfundim t ksaj lnde, nxnsit duhen:
t jen n gjendje ti njohin dhe prdorin pajisjet e teknologjis s informimit dhe
komunikimit n pun dhe veprimet e jets s prditshme t cilat kan t bjn me
prpilimin e algoritmave dhe programimin n gjuhn c++
t krijojn shprehi dhe shkathtsi gjat puns teorike dhe praktike pr krkim t pavarur
t informacioneve nga fusha e TIK-ut, por edhe nga fushat tjera



Kapitulli 1: Algorimet njohuri themelore 4 or

N prfundim t kapitullit, nxnsit duhet:
- T jen n gjendje ti njohin dhe identifikojn blloqet themelore t algoritmeve dhe
kuptimin e tyre.

Konceptet baz
Blloqet e algoritmeve,funksioni dhe kuptimi
Qllimet e prdorimit t algoritme

T shpjegoj prmbajtjen programore pr ta kuptuar paraqitjen e algoritmeve.T
realizohen shembuj konkret gjat shtjellimit t lnds.Nxnsit njoftohen se duhen t jen
n gjendje t dallojn elementet themelore t gjuhve programuese.Nxnsit njoftohen
me prdorimin e urdhrave pr kushtet/degzimet e ndryshme t programeve n
C++.Gjithashtu ata duhet t krijojn dhe t prdorin funksionet e ndryshme n kuadr t
programeve n C++,si dhe t realizojn programe t ndryshme pr pun me
vargje/vektor.
t angazhoj nxnsit n grupe gjat puns n kabinet;
T shpjegoj prmbajtjen e algoritmeve
T dalloj blloqet e algoritmeve
73
T njoftohet me qllimin dhe prdorimin e algoritmeve

Kabineti me kompjuter
Lidhja n Internet, rrjeti lokal n kabinet
Printer (shtypsi)
Skener
Projektor me transparente
Drrasa e zez dhe shkumsi
Tabela e bardh dhe markeri
Tekstet msimore,udhzues,katalog
Mirmbajtja

Kapitulli 2: Llogaritja e shums,prodhimit dhe faktorielit 8 or

- T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr llogaritjen e
shums/ prodhimit/faktorielit t numrave dhe serive t numrave

Llogaritja e shums s thjesht
Shuma e antarve t seris
Shuma e numrave ift dhe tek
Llogaritja e prodhimit
Prodhimi i antarrve t seris s numrave
Prodhimi i numrave ift dhe tek
Llogaritja e faktorielit t numrave


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 3: Degzimet-kushtet 3 or

74
T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr llogaritjen
rezultateve varsisht prej kushteve t caktuara.

Degzim-kushti me nj deg-zgjidhje
Degzimi-kushti me dy e m shum deg-zgjidhje
Degzimet-kushtet ndrthurrura dhe ato t shumfishta


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 4: Kombinimet-shuma-prodhimi-faktorieli 3 or

T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr llogaritjen e
shums/ prodhimit/faktorielit t kombinuar (n kuadr t) shums/ prodhimit/faktorielit.

Llogarritja e shums brenda prodhimit-faktorielit dhe e prodhimit-faktorielit
Llogaritja e prodhimit brenda shums-faktorielit dhe e shums-faktorielit
Llogaritja e faktorielit brenda shums-prodhimit


Printer (shtypsi)
Skener
75
Mirmbajtja

Kapitulli 5: Vargjet ( vektort dhe matricat ) 6 or

T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr
krijimin/prdorimin e vargjeve (vektorve/matricave) dhe llogaritjeve t ndryshme pr
antart e tyre.

Vargjet numerike njdimenzionale (vektori)
Vargjet numerike dydimenzionale
Vargjet numerike shumdimenzionale
Krijimi (mbushja me vlera)e vektorit-matrics
Shuma/rodhimi i antarve t vektorit/matrics,n baz t kushteve t ndryshme


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 6: Gjetja e antarve t caktuar 3 or

T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr gjetjen e
antarve t caktuar (minimumi/maksimumi, etj) t vektorve/matricave.

Gjetja e antarit minimal/maksimal
Gjetja e antarit t caktuar dhe pozits s tij n kuadr t vektorit/matrics
Gjetja e antarve q e plotsojn kushtin e caktuar

76

Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 7: Sortimi 2 or

T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) pr sortimin e
antarve t vektorve/matricave.

Sortimi i antarve t vektorit,n rritje dhe n zbritje
Sortimi i antarve t matrics,n rritje dhe zbritje

Rekomandohet q msimdhnsi duhet:

Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 8: Funksionet 3 or

N prfundim t ktij kapitulli nxnsit duhet t:
77
T jen n gjendje t bjn realizimin e algoritmeve (bllok diagrameve) me prdorimin e
funksioneve t ndryshme.

- Funksionet-nnprogramet
- Realizimi i llogaritjeve t ndryshme prmes funksioneve
- Programi me shum nnprograme-funksione

- Shpjegoj temn
- Demostroj procesin e funksioneve
- Kryej ushtrime n klas

Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 9: Hyrje n programim-gjuht programuese 6 or

- T jen n gjendje ti njoh gjuht e ulta dhe t larta programuese.

- Gjuht programuese
- Gjuht e ulta programuese
- Gjuht e larta programuese
- Kodi burimor,objektiv dhe akzekutiv
- Kompajlert


Printer (shtypsi)
Skener
78
Mirmbajtja

Kapitulli 10: Hyrje n C++ (Programi i par n C++ ) 6 or

- T jen n gjendje t dallojn elementet themelore t gjuhve programuese.

- Elementet themelore t gjuhs programuese C++
- Editori i kodit t C++
- Menyt dhe komandat
- Kompajlimi dhe linkimi
- Ndrtimi i programit ekzekutiv


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 11: Variablat 4 or

- T jen n gjendje t dallojn tipet e t dhnave, variablave dhe konstanteve dhe
prdorimin e tyre pr qllime t ndryshme.

- Tipet e t dhnave
- Variablat
- Deklarimi dhe inicializimi i variablave
- Konstantat

79

Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 12: Operatort-prioriteti 9 or

- T jen n gjendje t dallojn llojet e operatorve, prdorimin e tyre dhe prioritetin e tyre
n kryerjen e llogaritjeve t ndryshme.

- Operatori aritmetik
- Operatori logjik
- Prioriteti i operatorve
- Operatori i kushtzimit ?
- Operatori i inkrementimit
- Operatori i dekrementimit
- Operatori sizeof
- Operatort bit


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja
80
Kapitulli 13: Direktivat proprocesorike 3 or

- T jen n gjendje t prdorin direktivat preprocesorike #include dhe #define.

- Deklarimi i direktivave preprocesorike
- Direktiva #include
- Direktiva #define


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 14: Leximi dhe shtypja (Hyrja/Dalja) 6 or

- T jen n gjendje t prdorin urdhrat pr lexim dhe shtypje (hyrje/dalje), formatizimin e
daljeve, etj.

- Operatort cin dhe cout
- Funksionet get( ) dhe (put)
- Leximi dhe shtypja e vlerave,vektorve,teksteve
- Shtypja me format dhe precizitet t caktuar
- Leximi i fjalive


81
Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 15: Degzimet/Kushtet 3 or

T jen n gjendje t prdorin urdhrat pr kushtet/degzimet e ndryshme n kuadr t
programeve n C++.

Degzimi i thjesht
Degzimi i kombinuar
Degzimi i ndrthurur


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 16: Urdhrat Switch dhe Go To 2 or

T jen n gjendje t prdorin urdhrat pr degzim t shumfisht dhe pr kaprcim pa
kusht.

Urdhri Switch
Urdhri Go To

82

Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 17: Unazat 7 or

T jen n gjendje t dallojn dhe t prdorin unazat pr prsritjen e urdhrave.

Unaza While
Unaza Do While
Unaza For
Unazat e ndrthurura
Ndrprerja e unazs: Break
Vazhdimi i unaz: Continue


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 18: Funksionet 9 or

83
T jen n gjendje t krijojn dhe t prdorin funksionet e ndryshme n kuadr t
programeve n C++.

Deklarimi i funksionit
Tipet e funksioneve
Argumentet e funksionit
Vlerat kthyese t funksionit
Prototipi i funksionit
Funksionet pr manipulim t karaktereve
Funksionet pr manipulim t stringjeve
Funksionet matematike,trigonometrike dhe logaritmike


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 19: Dukshmria e variablave dhe prcjellja e vlerave 6 or

N prfundim t ktij kapitulli nxnsit duhet t
T jen n gjendje t deklarojn, t prdorin dhe t dallojn variablat lokale dhe variablat
globale si dhe variablat statike.

Dukshmria e variablave
Deklarimi i brezit t dukshmris s variablave
Variablat lokale
Variablat globale
Variablat statike

84
Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

Kapitulli 20: Gabimet-Prjashtimet dhe manipulimi i gabimeve 4 or

T jen n gjendje t dallojn llojet e gabimeve n program, t eleminojn gabimet e
paraqitura dhe t evitojn gabimet e mundshme gjat rrjedhs s ekzekutimit t
programit.

Gabimet e rastit
Gabimet logjike
Gjetja dhe eliminimi i gabimeve
Parashikimi i gabimeve t mundshme dhe mnyrat e evitimit t tyre


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

85
Kapitulli 21: Vargjet (vektort dhe matricat 8 or

N prfundim t ktij kapitulli nxnsit duhet t
T jen n gjendje t realizojn programe t ndryshme pr pun me vargje
(vektor/matrica).

Deklarimi i vargut
Deklarimi i vektorit/matrics
Inicializimi i vargut gjat deklarimit
Inicializimi i vektorit/matrics gjat ekzekutimit t programit
Manipulimi i antarve t vektorit/matrics
Gjetja e antarve t caktuar t vektorit/matrics
Sortimi i antarve t vektorit/matrics


Printer (shtypsi)
Skener
Mirmbajtja

86

Modulet e praktiks
profesionale
-klasa 11
ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008
Mekatronik
Niveli I dhe II
87
Klasa 11

Prshkruesit e moduleve t praktikave profesionale

Matjet n elektronik

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronik
Niveli: I
Klasa: 11

Numri i
modulit
1
Qllimi i
modulit
Nxnsi duhet t jet n gjendje t aplikoj instrumentet matse
elektronike,duke analizuar qarqet t thjeshta duke demonstruar
dhe testuar funksionin e pajisjeve.
Kohzgjatja e
modulit
11 kredi (66 or)

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi sht n gjendje q gjat matjes t testoj pajisjet.
Prmbajtja
Matja,njsia dhe siguria
Prdorimi i multimetrave(instrumentave) analog dhe
digjital
Konstruktimi,aplikimi,prdorimi i osciloskopit
Matja e madhsive themelore elektrike

RM 2 Nxnsi zbaton ligjet themelore t elektrotekniks
Prmbajtja
Elementet e qarkut t prbr elektrik
Vizatimi i qarkut t prbr elektrik
Zbatimi i ligjit t Omit te qarku i prbr
Zbatimi i ligjeve t Kirkofit te qarku i prbr

RM 3
Nxnsi duhet t jet n gjendje t analizoj dhe testoj
funksionin e pajisjeve
Prmbajtja
Diodat-karakteristikat dhe testimi
Z-Diodat-karakteristikat dhe testimi
Tranzistort-karakteristikat dhe testimi
Tranzistort me efekt t fushs-FET-karakteristikat dhe
testimi
Tranzistort me efekt fushe me oksid metali-MOSFET-
karakteristikat dhe testimi
DIACs-karakteristikat dhe testimi
Tiristort-karakteristikat dhe testimi
88
RM 4 Nxnsi duhet t jet n gjendje t analizoj qarqet e
thjeshta t rryms njkahore DC
Prmbajtja
Qarqet e thjeshta t rryms njkahore DC
- Qarqet serike,paralele dhe t kombinuar t rezistorve
Qarqet serike dhe paralele t kondenzatorve
Tensioni
Ligji i omit
Ligji i kirkofit

Procedurat e
vlersimit

RM 1 IV Vzhgimi i demonstrimit t nxnsit me list-kontrolli:

KR Nxnsi duhet:
t jet n gjendje t mbaj n mend njsit pr
madhsit q prdoren(tensioni,rryma,rezistenca etj)
duhet t jet n gjendje t prcjell udhzimet e
siguris gjat matjes
t jet n gjendje t prdor multimetrat,osciloskopt
t jet n gjendje t bj matjen e rryms dhe
tensionit n qarqet e rryms alternative AC dhe
njkahore DC me an t multimetrit

kontrolli:

KR
Nxnsi duhet:
t dalloj dhe t prdor drejt elementet e qarkut t prbr
elektrik
t vizatoj dhe t lexoj si duhet skemat elektrike
t zbatoj drejt ligjin e Omit dhe ligjet e Kirhofit


KR Nxnsi duhet:
t jet n gjendje t analizoj dhe testoj funksionin e
Diodave
Z-Diodave
Tranzistorve
Tranzistorve me efekt t fushs-FET
89
FET me oksid metali -MOSFET
DIACs
TRIACs
Tiristorve


KR Nxnsi duhet:
t jet n gjendje t zbatoj Ligjin e Omit dhe t
Kirkofit
t jet n gjendje t llogaris tensionin dhe rrymn n
qarqet serike ,paralele dhe t kombinuar t rezistorve
t jet n gjendje t llogaris tensionin dhe rrymn n
qarqet serike,paralele t kondenzatorve

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
sht e nevojshme.
trajton moduli.
msimit

Baza materiale e
domosdoshme
Veglat, pajisjet dhe instrumentet e nevojshme pr matje:
ampermetr, voltmetr, vatmetr, instrument universal.

90
Pajisjet pr shtrngim dhe mbajtje

Lmi: Elektroteknik
Profili: Mekatronika
Niveli: I
Klasa: 11

Numri i
modulit
2

Qllimi i
modulit

Detyra dhe rndsia e matjes dhe kontrollit
Kohzgjatja e
modulit
6 Kredi ( 36 or )

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi njoftohet me me mjetet matse
Prmbajtja
Ndarja e instrumenteve pr matje
Vizort pr matje
Kompasat pr matje
Matsit e thellsis me nonius
Matsit e thellsis me mikrometr
Matsit e lartsis
Matsit pr matjen dhe kontrollin e kndeve
Ruajtja dhe mirmbajtja e instrumenteve matse dhe
kontrolluese
Pajisjet pr shtrngim dhe pr mbajtje

RM 2 Nxnsi zbaton praktikisht ndarjen e pajisjeve
Prmbajtja
Ndarja e pajisjeve pr shtrngim dhe pr mbajtje
Pajisjet pr mbajtje
Mengenet e rndomta
Mengenat e makins
Mbajtsit e rndomtdhe elektromagnetik
Pajisjet pr shtrngim
Kokat pr shtrngim
Pllaka errafsht pr shtrngim
Mbajtsit e thikave
Boshti punues

RM 3 Nxnsi bn detyra t shnimit dhe vizatimit
Prmbajtja
Materiali i nevojshm ndihms pr shnim dhe vizatim
Veglat matse dhe kontrolluese pr shnim dhe vizatim
Rregullat e prgjithshme pr vend t puns
Analiza e vizatimit dhe zgjedhja e bazs

RM 4 Nxnsi mer shnime dhe bn prerje
91
Prmbajtja
Shnimi dhe vizatimi nprmjet shabllonit ( modelit )
Shnimi dhe vizatimi n siprfaqet metalike i punuar m
par n letr dhe sipas shabllonit ( modelit )
Prerja direkte n baz t vizatimit
Mprehja e vegls pr shnim dhe vizatim

Procedurat e
vlersimit

RM 1 IV Vlersimi i nxnsit prmes vzhgimit gjat realizimit t
matjeve dhe vlersimit t dokumentacionit gjegjs t
prgatitura nga nxnsi

KR Nxnsi duhet t dij:
T przgjedh instrumente pr matje
T prdor vizoret
T prdor kompasat
T prdor matsit me nonius
T prdor matsit me mikrometr
T prdor matsit e lartsis
T prdor matsin e kndeve
T mirmbaj instrumentet matse dhe kontrolluese


T mbaj pajisjet
T prdor mengenet
Ti dalloj mbajtsit


Rndsin e shnimit dhe vizatimit
Przgjedh materialin e nevojshm pr vizatim
Zbatimin e veglave matse
T njoh rregullat n vend t puns
T analizoj zgjedhjen e vizatimit

92

T mer shnimet gjat vizatimit prmes shabllonit
(modelit)
T mer shnime n siprfaqe metalikesipas
shabllonit
T bj prerje direkte n baz t vizatimit
T bj mprehjen e vegls

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
sht e nevojshme.
trajton moduli.
msimit

Baza materiale e
domosdoshme
Veglat, pajisjet dhe instrumentet e nevojshme pr matje
93

Prerja dhe sharritja

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

Numri i
modulit
3
Qllimi i
modulit

N kt modul nxnsi bn ndarjen , prerjen sharritjen e
materialeve ,si dhe profilimin e llamarinave dhe lidhjen e
metaleve
Kohzgjatja e
modulit
6 kredi ( 36 or )

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi zbaton detyrat gjat puns
Prmbajtja
Detyra dhe klasifikimi i metodave gjat ndarjes s
materialeve
Klasifikimi i prpunimit me ndarje t materialeve
Sharritja me dor
Puna me ekan
Llojet e ekanave
Prerja me grshr t dors
Parimi i puns dhe pjest kryesore t grshrve
paralele
Grshrt e dors me lev
Grshrt paralele
Prerja e llamarins me brisq rrethor
Vshtrimet gjat prerjes dhe gabimet
Mirmbajtja e mjeteve t puns pr prerje dhe sharritje
Masat e mbrojtjes gjat prerjes dhe sharritjes

RM 2 Nxnsi zbaton praktikisht profilimin e llamarinave
Prmbajtja
Rndsia dhe prdorimi i prifilimit
Prpunimi me laminim (petzim)
Vija e laminimit n t nxeht gjat prodhimit t
llamarins
Vija laminimit n t ftoht
Prpunimi me trheqje
Teknika e drejtimit t llamarinave,akseve,telit dhe pjesve t
salduara
Drejtimi me dor
Drejtimi me makin
Formimi i llamarins me makin
Lakimi i llamarins
94
RM 3 Nxnsi bn prollimin e gypave
Prmbajtja
Prodhimi i gypave me tegel drejtvizor
Prcaktimi i gjrsis s llamarins
Prodhimi i gypave me tegel spiral
Prodhimi i gypave me mure t holla
Formimi i pjesve konike
Lakimi i gypave
Makinat pr lakimin e gypave
Lakimi i telit
Masat mbrojtse n pun gjat profilimit t llamarinave

RM 4 Nxnsi kryn detyra,ndarje dhe lidhjen
Prmbajtja
Lidhjet e pamontueshme
Prmasat e gozhdave (ribatinave)
Llojet e lidhjeve me gozhda
Prcaktimi i numrit t gozhdave dhe renditja e tyre
Lidhja me ngjitje

Procedurat e
vlersimit


KR Nxnsi duhet :
T dij t zgjedh detyrat
T bj klasifikimindhe ndarjen e materialeve
T bj sharitje me dor
T prdor ekanin
T dij t prdor grshrat
T dij t prdor brisqt pr prerje
T mirmbaj mjetet
T dij t prdor masat e mbrojtjes

RM 2 IV
Vlersimi i nxnsit prmes vzhgimit gjat realizimit t

KR
Nxnsi duhet t dij:
Rndsin e profilimit
Teknikn e drejtimit t llamarinave
T drejtoj punn me dor dhe me makin
T bj lakimin e llamarin
95

T prcaktoj gjrsin e llamarins
T formoj pjest konike
T lakoj gypat
T lakoj telin
T prdor masat mbrojtse n pun


T zgjedh detyrat
T zbatoj metodat e lidhjeve
T prcaktoj prmasat e gozhdave (ribatinave)
T dij t caktoj renditjen e gozhdave (ribarinave)

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
sht e nevojshme.
trajton moduli.
msimit

Baza materiale e
domosdoshme
sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e
mposhtme:
96

Tornim

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

Numri i
modulit
4

Qllimi i
modulit

Nxnsi me prpunimin e tornimit duhet t msoj q t kryej
operacionin e prpunimit me gdhendje
Kohzgjatja e
modulit
6 kredi ( 36 or )

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi duhet t msohet t punoj me prdorimin dhe
ndarjen e tornimit.
Prmbajtja
Prdorimi i tornimit
Ndarja e tornave
Parimi i puns s tornave
Prshkrimi i pjesve t tornos universale
Veglat gjat prpunimit me tornim varsisht nga
cilsia e siprfaqes s prpunuar dhe nga lloji i kalimit
Shpimi dhe zgjerimi i vrimave me tornim
Zgjedhja e elementeve kryesore t regjimit t
prpunimit ma tornim
Llogaritja e kohs gjat tornimit

RM 2 Nxnsi zbaton praktikisht shpimin,zgjerimin dhe punimine
filetave.
Prmbajtja
Nocioni dhe prdorimi i shpimit dh i zgjerimit
Veglat pr shpim dhe zgjerim
Elementet konstruktive dhe gjeometrike t puntos spirale
Zgjerimi i vrimave m par t shpuara
Shpimi i vrimave t thella
Shpimi me punto speciale spirale
Makinat e tavolins pr shpim
Pajisjet pr shtrngimin e veglave dhe t pjesve punuese
gjat shpimit
Rregullat e puns gjat shpimit dhe zgjerimit
Mprehja e puntove spirale
Veglat pr punimin e filetave me dor

RM 3 Nxnsi t njoftohet mbi frezimin.
Prmbajtja
Frezini dhe ndarja e makinave frezuese
97
Parimi i puns s makins frezuese universale
Prshkrimi i pjesve
Makinat frezuese universale
Veglat pr frezim
Ndarja e frezave sipas forms dhe pozits gjat prerjes
Llogaritja e kohs kryesore gjat frezimit

RM 4 Nxnsi duhet t bj montimin dhe montimin e detaleve.
Prmbajtja
Rndsia dhe llojet e lidhjeve t montueshme
Lidhjet e gypave
Lidhja e gypave me saldim
Lidhjet e gypave prmes elementeve lidhse me fileta
Nocioni dhe llojet e vendosjeve
Veglat dhe pajisjet pr montim dhe montim
Teknologjia e montimit dhe montimit
Kontrolli i cilsis s punve gjat montimit
Pastrimi dhe shprndarja e detaleve para montimit

Procedurat e
vlersimit


KR Nxnsi duhet t dij t kryej kto pun:
T bj prpunimin gjatsor( t jashtm dhe t
mbrendshm)
T bj prpunimin ballor
T bj prpunimin e kanaleve rrethore ( t jashtme
dhe t mbrendshme )
T bj prpunimin e pjesve konike
T bj prpunimin e sferave
T bj prerjen e pjess punuese
T bj shpimin e vrimave


T bj shpimin dhe zgjerimin
T prdor veglat pr shpim dhe zgjerim
T prdor pajisjet pr shtrngimin e veglave
98
Rregullat e puns pr shpim dhe zgjerim
T prdor veglat pr punimin e filoetave me dor


Ndarejen e makinave frezuese
Parimin e puns t makins frezuese
Q t prshkruaj pjest
Ndarjen sipas forms dhe pozits
T llogarit kohn gjat frezimit


Rndsin e lidhjeve dhe montimeve
Lidhjen e gypave
Llojet e vendosjeve
Veglat dhe pajisjet q prdoren pr montim dhe
montim
Teknologjin e montimit dhe montimit
T bj pastrimin dhe shprndarjen e detaleve para
montimit

Metodat e
rekomanduara t
msuarit
sht e nevojshme.
trajton moduli.
msimit

Baza materiale e
domosdoshme

99

Saldim

Lmi: Elektroteknik
Niveli: I
Klasa: 11

Numri i
modulit
5
Qllimi i
modulit

Ky modul ka pr qllim procesin e bashkimit t detajeve apo
konstruksioneve n mnyr t pazbrthyeshme.
Kohzgjatja e
modulit
6 kredi ( 36 or )

Rezultatet e t
msuarit (RM)
dhe prmbajtja
RM 1 Nxnsi njoftohet pr ecurin e puns prakrike t saldimit.
Prmbajtja
Ndarja e saldimit
Vendsaldimi
Pajisjet, veglat dhe mjetet e vendsaldimit
Disciplina punuese dhe teknologjike
Masat dhe mjetet e mbrojtjes n pun
Pastrimi dhe mirmbajtja e vendsaldimit
Disa terma themelore t saldimit

RM 2 Nxnsi duhet t punoj me makinat m t prhapura t
rryms salduese (transformatort,gjeneratort dhe drejtuesit e
rryms salduese ).
Prmbajtja
Makinat e rryms elektrike pr saldim
Transformatort e rryms salduese
Drejtuesit pr saldim
Gjeneratort pr saldim
Mirmbajtja e makinave salduese
Mjetet pr saldim
Kabllot salduese
Mbajtsi i elektrods(kanela)
Shtrngueset pr materialin baz
Lidhset dhe kyset e kabllove
Tertorja (terja) e elektrodave

RM 3 Nxnsi njoftohet mbi elektrodat pr saldim.
Prmbajtja
Elektrodat pr saldim
Elektrodat e mbshtjella pr saldim me hark elektrik me dor
Roli i mbshtlellsi t elektrods
Ndarja e elektrodave ,varsisht nga mbshtjellsi
Ndarja e elektrodave sipas prdorimit
100
Ndarja e elektrodave sipas materialit baz
Ndarja e elektrodave sipas veorive t veanta
teknologjike
Standardizimi e simbolizimi i elektrodave me
mbshtjells
Saldimi ballor
Saldimi kndor
Saldimi rrethor
Saldimi i gypave
Saldimi i konstruksioneve t thjeshta

RM 4 Nxnsi punon n mbushje,plotsim ose prtritje t vendit
t prgatitur me material regjenerues.
Prmbajtja
Regjenerimi
Dallimi n mes t saldimit dhe regjenerimit
Dukurit gjat regjenerimit
Materiali regjenerues
Ngjitja
Ngjitja me plastmasa
Ngjitja e but
Ngjitja e fort
Metalizimi
Prdorimi
Materiali metalizues
Metalizimi me tel kontinual
Metalizimi me pluhur

Procedurat e
vlersimit


KR Nxnsi duhet t:
Njoftohet mbi saldimin
Bj ndarjen e saldimit
Caktoj vendin e vendsaldimit
T manipuloj me pajisjet,veglat dhe mjetet pr
saldim
Mbrohet n pun me mjetet
Termat themelore t saldimit

101

KR Nxnsi duhet :
T manipuloj me makinat e rryms elektrike pr
saldim
T manipuloj me drejtuesit pr saldim
T manipuloj me gjeneratort pr saldim
T mirmbaj makinat salduese
T njoftohet me mjetet pr saldim
T dij ti prdor kabllot salduese dhe mbajtsit e
elektrods
T dij t manipuloj me shtrnguesit pr materialin
baz


KR Nxnsi duhet:
Ta njoh materialin e elektrodave pr saldim
Ta dij rolin e mbshtjellsit t elektrods
T bj ndarjen e elektrodave mvarsisht nga
mbshtjellsi
Ta bj ndarjen e elektrodave sipas prdorimit
Ta bj ndarjen e elektrodave sipas materialit baz
Ta bj ndarjen e elektrodave sipas veorive t
veanta teknologjike
T dij t saldoj konstruksionet e thjeshta


KR Nxnsi duhet :
T dij t regjeneroj punn
T dij dallimin n mes t saldimit dhe regjenerimit
T dij cilat jan dukurit gjat regjenerimit
T dij far veti karakteristike prkatse ka materiali
regjenerues
T dij se far procesi paraqet ngjitja
T dij mbi materialin q prdoren p metalizim
Duhet patjetr t punoj me mjete mbrojtse
Patjetr ti laj duart pas ngjitjes

102
Metodat e
rekomanduara t
msuarit

Baza materiale e
domosdoshme

103
LITERATURA

KLASA 10.

1. Bazat e elektrotekniks 1
Nexhat Orana, Salem Lepaja, Bazat e elektrotekniks, Prishtin, 2000
Stefan Verli, Elektroteknika elementare, Tiran,
2. Materialet dhe komponentet elektroteknike
Alajdin Abazi, J usuf Krasniqi, Materialet elektroteknike, UP, Prishtin, 1997
Bernard Chardonnens, Maksim Konini, Skemat elektrike, Swisscontact, GREME-
LEP, Tiran, 2001.
4. Teknologjia e informacionit
Agni Dika dhe Seb Rodiqi, Teknologjia e informacionit dhe komunikimit
Ahmet Geca, Agron Pajaziti, Mekanika - Statika, Libri Shkollor, Prishtin, 1998
Fehmi Krasniqi, Sebahate Krasniqi, Mekanika Kinematika dhe Dinamika, Libri
Shkollor, Prishtin, 1999
6. Moduli: Mbrojtja n pun
P. Cipo, J . Agalliu, F. Basha, I. Xhamaj, Teknologjia 4 Moduli Teknologjia e
elektricitetit, ShBLSh, Tiran, 2001

KLASA 11.

- Nexhat Orana, J usuf Gacaferi, Shahin Berisha, Luan Ahma, 1988 Prishtin
2. Matje elektrike
J usuf Gacaferri, Matje elektrike, Prishtin
3.Bazat e elektroniks
Edita Tahiri, Elektronik, Prishtin
4.Bazat e programimit
4.1. C++ How to Program - H.M. Deitel, P. J. Deitel, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New
Jersey.
4.2. C++ Programming Language - Bjarne Stroustrup, Addison-Wesley Publishing
Company, Massachusetts
4.3. Teach Yourself C++ in 21 Days - J esse Libery, Sams Publishing, Indianapolis,
Indiana.
4.4. C/C++ Programmer's Bible - Kris Jamsa, Lars Klander, Gulf Publishing Company,
Houston, Texas
4.5. Bazat e Programimit ne C++ - Agni Dika, Prishtin
4.6. Algoritmet me programe n C++ - Agni Dika, Prishtin
4.7. MSDN 2003 dhe udhzimet e integruara n Visual Studio
4.8. Literatur dhe shembuj nga Interneti
5. Mekanika precize
- Rusov L.Beograd 1978
- Grupi i autorve
- Mabie H. dhe Osvirk F ( New York 1983)
- Literatur nga Interneti
104
6. Moduli ( 2, 3, 4,5 )
Izjadin Reica (Msim praktik me teknologji)
Bajrush Bytyqi, Nebih J ashari (Doracak pr msim praktik me teknologji pr
saldator)
J usuf H. Gacaferri, Shahin Berisha, Ali Gashi (Matjet elektrike me ushtrime)
105
NORMATIVI PR MSIMDHNS

LMI: Elektroteknik
PROFILI: Mekatronik

KLASA 10 dhe 11

Inxhinier i diplomuar i elektrotekniks
2. Materialet dhe komponentet elektroteknike
Inxhinier i diplomuar i makineris
5. Teknologjia e informacionit
6. Praktika profesionale klasa 10
8. Matje elektrike
9. Bazat e elektroniks
10.Mekanika precize
11. Bazat e programimit
12. Praktika profesionale klasa 11

EKSPERTT E GRUPIT PUNUES PR MEKATRONIK KLASA 10
NEBI CAKA
XHEVDET SPAHIU
ENVER HAMITI
LUAN AHMA

EKSPERTT E GRUPIT PUNUES PR MEKATRONIK KLASA 11

XHEVDET SPAHIU
NEBI CAKA
ENVER HAMITI
ADNAN MAXHUNI
106

Korniza Mekatronika 29.08.08

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Korniza Mekatronika 29.08.08

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis

You might also like