Professional Documents
Culture Documents
Leskaflar
Hitt og etta
slenska sem anna tunguml
Hitt og etta
slenska sem anna tunguml
ISBN 978-9979-0-1370-9
2009 Jacqueline Fririksdttir og Ragnheiur Valgerur Sigtryggsdttir.
2009 Ingi Jensson bls. 24, 26, 28, 30, 31, 32, 38, 40, 48, 50, 52,
54, 56, 64, 66, 68, 70. Arar teikningar eru eftir Bvar Les.
Ritstjri: Sylva Gumundsdttir.
ll rttindi skilin
1. tgfa 2009
Nmsgagnastofnun
Kpavogi
tlit og umbrot: Nmsgagnastofnun
Prentvinnsla: Litrf Hagprent ehf.
Hitt og etta
slenska sem anna tunguml
Leskaflar og verkefni
Nmsgagnastofnun
2 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Efni syfi rl i t
Unglingar vs vegar heiminum . . . . . . . . . . 4
Miguel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Alisha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Fred . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Fjlbreytt og venjuleg hugaml. . . . . . . . 10
hugaml . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
venjulegt hugaml . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Lisa Clayton vildi sigla umhverfis jrina. . . . . . . . 14
Lisa Clayton lt drauminn rtast . . . . . . . . . . . . . 16
Merkisdagar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1. aprl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Valentnusardagur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Lsumessa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Jl um allan heim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Jlin Kna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Jlin stralu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Jlin Mexk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Jlin Hollandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Jlin Lithen og Pllandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Frttir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Bakpokaferamaur fr Birmingham . . . . . . . . . . 34
Heimsmeistarakeppnin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Treystu fjlskyldunni og ekki bankanum! . . . . . . . 38
Kom inn!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Matarvenjur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Efnisyfirlit
Gludr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Gludr eru mismunandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Gludr eru gir flagar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
reyttur hundur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
venjulegur pakki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Efni syfi rl i t
Sklamltir nokkrum lndum . . . . . . . . . 52
Noregur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Finnland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Indland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Frakkland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Spnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Japan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Krea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Netinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Notkun Netsins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Ungt flk og Neti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Httur Netinu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Sklar nokkrum lndum . . . . . . . . . . . . . . . 64
Sklar Talandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Sklar Vetnam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Sklar Kena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Sklar Rsslandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Sklar Englandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Sklar Kna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Matslisti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Kri nemandi!
essari bk eru stuttir kaflar til a lesa og hlusta .
Markmii er a
btir orafora inn slensku
fist a lesa og skilja slenska texta
fist a hlusta slenskan frambur
kflunum eru eflaust mrg or sem hefur ekki s ur.
Skrifau ingu eirra nu murmli glsubkina.
getur btt fleiri orum vi ara glsubk.
G vinnuafer
1. Lestu kaflann og hlustau hljbkina.
2. Skoau orin glsubkinni og merktu vi nnur or sem skilur ekki.
3. Spuru kennara, bekkjarflaga ea ara hva au a ea notau orabk.
4. Lestu kaflann aftur hlji.
5. Leystu verkefnin.
6. Merktu vi matslistanum bls. 72.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
4 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Teenagers in different parts
of the world
You are going to read about and listen to at the same time the daily lives of
teenagers in different parts of the world.
Read and listen to part 1 about the daily life of Miguel, a Mexican boy.
Miguel
Miguel lives in Mexico. He is 18 years old and has just started university.
This is his normal daily routine. He gets up at 5:30 a.m.
His classes start at 7 and are over at 9.
After classes he has to work.
He works at his fathers jewellery shop.
He works there from 10:30 to 2 p.m.
Then he goes home to eat.
From 4 p.m. to 7 he has more classes
at the university.
Not all his life is work and study.
Most Wednesdays he goes to the cinema,
as the price of the ticket is half the price of other days.
At the weekends he sometimes goes to a disco.
He cannot go that often as it is quite expensive to get in, and then there is
the cost of a taxi to get home.
Miguel thinks he is lucky to be able to work and study at the same time.
Most employers do not want to employ teenagers, because they cannot
work a full day. The people who do employ students pay very low wages.
Working in a supermarket lling shelves, one of the most common jobs,
you earn 22 dollars a week, working 6 hours a day, 6 days a week.
Therefore many young people in Mexico cannot afford to study.
Miguels parents help him to pay for his studies and give him
pocket money too. He also gets support from his grandparents.
1
06425 5
Unglingar vs vegar heiminum
Miguel
Miguel heima Mexk. Hann er 18 ra
og er nbyrjaur hskla.
etta er venjulegur dagur hj honum.
Hann vaknar klukkan hlf sex morgnana.
Hann er sklanum fr klukkan sj til klukkan nu.
egar sklinn er binn fer hann vinnuna.
Hann vinnur skartgripaverslun fur sns.
Hann vinnur ar fr klukkan tu til tv.
fer hann heim a bora. Klukkan fjgur
fer hann aftur sklann og er ar til klukkan sj.
En lfi hans er ekki bara vinna og skli.
Hann gerir mislegt anna frstundunum.
Flesta mivikudaga fer hann b af v a
er miinn hlfviri. Um helgar fer hann stundum disktek.
Hann getur ekki fari oft af v a a kostar svo miki.
a er lka drt a taka leigubl heim.
Miguel finnst hann heppinn a geta bi
veri vinnu og skla.
Flestir atvinnurekendur vilja ekki ra unglinga
af v a eir geta ekki unni allan daginn.
Margir unglingar vinna vi a fylla hillur bum.
eir sem ra unglinga borga eim lg laun.
ess vegna eru margir unglingar Mexk
sem hafa ekki efni a fara skla. Foreldrar Miguels hjlpa
honum a borga nmi og gefa honum vasapeninga.
Amma hans og afi hjlpa honum lka.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
5
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
LJKTU VI SETNINGAR 16 ME ENDINGUNUM ag.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
nbyrjaur ________________
venjulegur _________________
skartgripaverslun ___________
frstundir __________________
hlfviri __________________
heppinn __________________
atvinnurekendur ____________
hafa efni ________________
1. Miguel fer b mivikudgum af v a
________________________________________________________
2. Hann fer ekki oft disktek af v a
________________________________________________________
3. Flestir vinnuveitendur vilja ekki ra unglinga af v a
________________________________________________________
4. Margt ungt flk Mexk getur ekki stunda nm af v a
________________________________________________________
5. Miguel finnst hann vera heppinn af v a
________________________________________________________
6. Miguel getur stunda nm af v a
________________________________________________________
a a er of drt.
b hann getur unni og stunda nm sama tma.
d miarnir eru hlfviri.
e a hefur ekki efni v.
f fjlskylda hans styur hann.
g eir geta ekki unni fullan vinnudag.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
6 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Read and listen to part 2 about the daily life of Alisha,
an Indian girl.
Alisha
Alisha is a 17-year-old Indian girl.
She lives in Madras, which is on the east coast of
southern India, with her parents and older sister.
She comes from a high-income family.
This means she can enjoy many of the things
that teenagers in Iceland do.
She goes to the mall, the theatre and cinema,
hangs out in coffee bars with her friends, and surfs the net.
She has a mobile phone and her own TV in her bedroom.
She has a privileged life style unlike many Indian teenagers and
young children living in both towns and villages. Their life is extremely hard.
They have to work to support their families and have little or no education.
Alisha started school at the age of three and has just completed high school.
School is from 8 to 3.
Teenagers from rich families go to a private school for extra lessons
to make sure that they get good grades.
These classes go on until 7 or 8 in the evening.
Alisha attended private classes so her school day was extremely long.
Next year Alisha will go to college and wants to become a photographer.
Alisha has not got a boyfriend. Dating is not very common in India.
Indian girls wait for Mr Right to come along.
Girls from low-income families marry young.
In the past, child marriages were very common.
These marriages were arranged by the parents.
There are still arranged marriages in India;
that is the parents choose their childrens partner.
However, in middle- and high-income families, the children have a free choice.
1
06425 8
Alisha
Alisha er indversk. Hn er 17 ra.
Hn heima borginni Madras sem er
austurstrnd Indlands. Hn br me
foreldrum snum og eldri systur.
Fjlskylda hennar er efnu.
Hn getur ess vegna gert miki af v sama
og unglingar slandi.
Hn fer bir og b, hn gemsa
og er me sjnvarp herberginu snu.
Alisha tilheyrir forrttindahpi, lkt mrgum
indverskum brnum og unglingum.
Lf margra eirra er mjg erfitt.
au urfa a vinna til ess a hjlpa fjlskyldum snum
og f litla ea enga menntun.
Alisha byrjai skla egar hn var riggja ra
og er nbin me menntaskla. Sklinn er fr tta til rj.
Unglingar r rkum fjlskyldum fara einkatma eftir skla
til ess a vera vissir um a f gar einkunnir.
essir tmar eru til klukkan sj ea tta kvldin.
nsta ri byrjar Alisha hskla.
Hana langar til a vera ljsmyndari.
Alisha ekki krasta. a er ekki algengt Indlandi
a strkur og stelpa su saman. Indverskar stlkur ba
einfaldlega eftir a s rtti birtist. Stelpur r ftkum
fjlskyldum giftast ungar. Barnabrkaup voru mjg
algeng ur fyrr. a er enn algengt Indlandi a
foreldrar kvei hverjum brn eirra giftast. millisttt
og hj efnuum fjlskyldum f brnin samt sem ur
a kvea sjlf hverjum au giftast.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
7 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
FINNDU ANDHEITI ORANNA TEXTANUM.
efnu ____________________
tilheyra ___________________
forrttindi _________________
menntun __________________
menntaskli _______________
ljsmyndari _______________
1. hvaa htt er Alisha lk r?
________________________________________________________
________________________________________________________
2. Hvernig er lf hennar lkt nu lfi?
________________________________________________________
________________________________________________________
3. Hvernig er lf barna r ftkum fjlskyldum Indlandi
lkt nu lfi. Skrifau niur rj atrii.
________________________________________________________
________________________________________________________
sjaldgft _________________
yngri _____________________
auvelt ___________________
fullornir __________________
ftk ____________________
httir ____________________
vesturstrnd _______________
gamlar ___________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
8 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Read and listen to part 3 about the daily life of Fred,
a Uganda boy.
Fred
Fred is a 14-year-old boy from Uganda in East Africa.
When he was 6 years old his father died of AIDS.
A year before that his mother had died
of the same disease.
At the age of six Fred was an orphan and had
to take care of himself and his 3-year-old brother, Sid.
His relatives on his fathers side chased both boys
out of his home in the village and shared all that
the boys owned among themselves.
They blamed Freds mother for his fathers death.
A neighbour helped them make a rough shelter
on his coffee farm and gave them some food.
They stayed there for two years.
Needing money for food and school,
Fred set about looking for work.
He fetched water for the men working on a building site
and earned the equivalent of 20 US cents a day.
This was not enough money to send Sid to school.
Fortunately for Fred and Sid, a Christian aid organization
discovered the boys.
The organisation gave the boys food, clothes and money for school.
They now live in a proper house with a garden and four goats.
They grow bananas, sweet potatoes and beans.
They both attend school and want to become doctors.
1
06425 12
Fred
Fred er fjrtn ra. Hann er fr ganda Austur-Afrku.
Pabbi hans d r AIDS egar Fred var sex ra.
ri ur hafi mamma hans di r sama sjkdmi.
Sex ra gamall var Fred munaarlaus
og urfti a sj um sig og Sid brur sinn.
Sid var riggja ra.
ttingjar pabba eirra rku brurna burt
fr heimili snu orpinu og tku allt sem eir ttu.
eir sgu a a vri mmmu strkanna
a kenna a pabbi eirra d.
Hjlpsamur ngranni bj til skli handa eim
kaffiekrunni sinni og gaf eim mat.
ar voru brurnir tv r.
Fred urfti a leita a vinnu
til ess a borga fyrir skla og mat.
Hann ni vatn fyrir menn byggingarvinnu
og vann sr inn nokkrar krnur dag.
etta var ekki ng til ess a senda Sid skla.
Sem betur fer fann kristin hjlparstofnun drengina.
Hjlparstofnunin gaf eim mat, ft og peninga fyrir skla.
Fred og Sid ba n litlu hsi me gari og fjrum geitum.
eir rkta banana, star kartflur og baunir.
eir eru bir skla og langar til ess a vera lknar.
Ungl i ngar v s vegar hei mi num
9 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
sjkdmur ________________
munaarlaus ______________
rku (a reka) _____________
ttingjar _________________
a kenna (um) _____________
skli _____________________
byggingarvinna ____________
a vinna sr inn ____________
hjlparstofnun _____________
rkta ____________________
Hva kom fyrir Fred egar hann var sex ra?
________________________________________________________
Hvern urfti Fred a hugsa um?
________________________________________________________
Af hverju rku ttingjarnir Sid og Fred r orpinu?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hvernig hjlpai ngranninn eim?
________________________________________________________
Af hverju urfti Fred a vinna?
________________________________________________________
Hvernig vinnu fkk Fred?
________________________________________________________
Hvernig hjlpai hjlparstofnunin Fred og Sid?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hva langar til a gera egar eir vera fullornir?
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
10 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
Fjlbreytt og venjuleg hugaml
hugaml
Hr eru myndir sem sna hugaml. Skrifau nafni hugamlinu
undir myndirnar. Notau orin listanum hr fyrir nean.
hugamlin listanum eru:
dans
horfa sjnvarp
ba til mdel
hnefaleikar
kfun
hlusta tnlist
svifdrekaflug
lestur
ljsmyndun
hjlabretti
klettaklifur
tlvuleikir
teygjustkk
vera me vinum
11 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
SKOAU LISTANN BLS. 10 OG SVARAU SPURNINGUNUM.
Veldu rj hugaml sem r finnst mest spennandi, og rj sem r
finnst leiinleg. Ef r finnst til dmis teygjustkk mest spennandi
skrifar a fyrst.
Skemmtilegustu Leiinlegustu
hugamlin eru: hugamlin eru:
__________________ __________________
__________________ __________________
__________________ __________________
a er drt a taka tt sumum hugamlum en nnur eru dr, sum
eru httuleg og nnur ekki.
Hvaa hugamlum listanum heldur a s drt a taka tt ?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hvaa hugaml kosta lti? _________________________________
________________________________________________________
Hvaa hugaml eru httuleg? _______________________________
________________________________________________________
Hvaa hugaml listanum eru rugg? ________________________
________________________________________________________
Nefndu nokkur hugaml vibt. ____________________________
________________________________________________________
Hvaa hugaml hefur ? __________________________________
________________________________________________________
12 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
venjulegt hugaml
Alain Robert er Frakki
me venjulegt hugaml.
Hann klifrar upp mjg har byggingar.
Hann hefur leyfisleysi klifra upp
meira en 30 byggingar.
ar meal er Empire State byggingin New York
og Sears Tower Chicago sem er 110 hir.
Robert reyndi nlega a klifra upp
60 ha skjakljf Singapore.
Hann var stoppaur af lgreglunni
egar hann var kominn upp 21. h.
Vegfarandi sem s Robert hanga
utan hsinu hlt a hann vri
a reyna a fremja sjlfsmor.
Robert sagist vera mjg feginn
egar lgreglan ni honum niur.
Robert var spurur a v vitali
af hverju hann stundai ennan hskaleik.
fyrsta lagi klifra g utan hsum af v a
au eru til en lka vegna ess a hsin eru fjllin
borgunum okkar, sagi Robert.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
13 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU SPURNINGARNAR OG SKRIFAU R VI RTT SVR.
venjulegt ________________
klifra _____________________
byggingar _________________
leyfisleysi ________________
h _____________________
skjakljfur _______________
vegfarandi ________________
sjlfsmor _________________
feginn ____________________
hskaleikur ________________
Hvenr var hann stoppaur af lgreglu?
Fr hvaa landi er Alain Robert?
Af hverju klifrar Alain Robert utan hsum?
Hva hefur hann klifra upp margar byggingar?
Hva sagi hann egar lgreglan ni honum niur?
Spurning: ________________________________________________
Svar: Hann er fr Frakklandi?
Spurning: ________________________________________________
Svar: Meira en 30.
Spurning: ________________________________________________
Svar: egar hann var kominn upp 21. h.
Spurning: ________________________________________________
Svar: Hann sagist vera feginn.
Spurning: ________________________________________________
Svar: Af v a au eru til.
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
14 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Lisa Clayton vildi sigla umhverfis jrina
17. september 1994 lagi Lisa Clayton af sta
fr Englandi seglbtnum Spirit of Birmingham.
Hn tlai a sigla umhverfis hnttinn
n ess a stoppa. Hn var alein btnum.
50.000 klmetrum og 285 dgum seinna
var hn fyrsta konan sem afrekai etta.
Lisa lt drauminn rtast.
Lestu hr a sem Lisa skrifai dagbkina sna.
17. september 1994 1. dagur
g lagi af sta dag og mr lur mjg illa.
Foreldrar mnir komu til ess a kveja mig.
g veit hva au voru a hugsa:
tli vi sjum Lisu nokkurn tmann aftur?
5. desember 1994 80. dagur
dag kom g til Hfaborgar Suur-Afrku.
Hinga til hefur sjrinn veri lygn.
dag breyttist veri og er mjg slmt.
g ver a halda fram.
g er hrdd og fr a grta
egar g lagi af sta.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
15 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
seglbtur _________________
a sigla umhverfis __________
afrek _____________________
lygn _____________________
a lta drauminn rtast
________________________
breytast __________________
Hver var draumur Lisu Clayton?
________________________________________________________
Hva heitir bturinn hennar?
________________________________________________________
Af hverju voru foreldrar hennar hyggjufullir?
________________________________________________________
Hvernig var veri leiinni til Suur-Afrku?
________________________________________________________
Af hverju var Lisa hrdd egar hn lagi af sta fr Hfaborg?
________________________________________________________
Lisa er fr _____________________________________________
Bturinn hennar heitir ____________________________________
Lisa ____________ umhverfis _____________________________
Lsa lt _________________ rtast.
Lsa _____________ dagbk.
sigldi skrifai Englandi hnttinn drauminn Spirit of Birmingham
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
SETTU RTT OR EYURNAR.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
16 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Lisa Clayton lt drauminn rtast
3. mars 1995 167. dagur
egar g vaknai var g vr vi storm fjarska.
Hann ni btnum mnum klukkan fjgur.
Eitt segli rifnai.
g kastaist t sj egar g var a reyna a gera vi a.
g hugsai: etta eru endalokin
en ldurnar kstuu mr aftur upp btinn.
4. mars 1995 168. dagur
Stormurinn versnai.
g batt sjlfa mig vi stl.
Bturinn lagist hliina nokkrum sinnum.
g rak hfui og missti mevitund.
egar g vaknai var stormurinn binn.
21. aprl 1995 217. dagur
g hef oft veri hrdd essari fer
en dagurinn dag var gur.
Hvalur synti me btnum margar klukkustundir.
Hann var 12 metra langur.
29. jn 1995 286. dagur
Ferinni er loki.
Mrg sund manns biu eftir mr
egar g sigldi inn hfnina.
Flugeldum var skoti loft
til ess a fagna mr.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
17
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
fjarska __________________
segl ______________________
endalok ___________________
ldur _____________________
stormur __________________
missa mevitund ___________
hvalur ____________________
flugeldar __________________
HVENR HUGSAI LISA ETTA? SKRIFAU RTTA DAGSETNINGU.
Fj l breytt og venj ul eg hugaml
Hva tli hvalurinn
syndi lengi me
btnum?
tli s ekki best
a g bindi mig
vi stlinn?
g er hrdd
en g ver
a halda fram.
Hvernig g a
gera vi seglin
essu veri?
etta eru
endalokin.
Aumingja mamma,
g oli ekki a sj
hana grta.
Mr tkst
etta!
Veri er a
breytast, a er
stormur fjarska.
18 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Merki sdagar
Merkisdagar
1. aprl
mrgum stum heiminum skemmtir flk sr 1. aprl.
ann dag tt a reyna a hrekkja
fjlskyldu na, vini og kennara.
En hvenr hfst essi venja a reyna
a hrekkja og gabba flk 1. aprl?
a er ekki vita hvernig etta byrjai.
ri 1562 kom Gregory pfi nju
dagatali hinum kristna heimi.
a var kvei a ntt r byrjai 1. janar
en ur byrjai a 1. aprl.
Sumir tru ekki a bi vri
a breyta dagatalinu,
og sumir vildu ekki
fara eftir breytingunum.
etta flk hlt fram a halda upp
nrsdag 1. aprl.
Mrgum fannst etta flk vera kjnar.
19
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Merki sdagar
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
FINNDU SAMHEITI ORANNA TEXTANUM.
hrekkja ___________________
venja ____________________
gabba ____________________
pfi ______________________
dagatal ___________________
tra _____________________
breyta ____________________
kjni _____________________
Hva gera margir sr til skemmtunar 1. aprl?
________________________________________________________
Hvenr voru ramt fyrir ri 1562?
________________________________________________________
Hva geri Gregory pfi ri 1562?
________________________________________________________
Hverju breytti a?
________________________________________________________
Hverjir voru litnir kjnar?
________________________________________________________
almanak __________________
bjlfi _____________________
flagi _____________________
siur _____________________
plata _____________________
glest ____________________
gera sr dagamun __________
stra ____________________
20 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
SVARAU SPURNINGUNUM.
Valentnusardagur
Valentnusardagur er 14. febrar.
etta er dagur star og rmantkur.
Bretlandi sendir flk hvort ru kort.
veist ekki fr hverjum kortin eru.
arft a geta upp hver sendi r a.
N til dags gefur stfangi flk stundum
hvort ru gjafir.
En hver var essi Valentnus?
Ein saga segir a Valentnus hafi veri prestur
sem lifi riju ld eftir Krist.
eim tma mttu hermenn ekki kvnast.
Keisarinn hlt a kvntir menn vru betri hermenn.
Valentnusi fannst essi lg grimmdarleg.
Hann gifti ung pr laumi.
Kldus keisari komst a v hva hann var a gera.
Hann setti Valentnus fangelsi.
Valentnus var stfanginn
af dttur fangavararins fangelsinu.
Daginn sem tti a taka hann af lfi,
ann 14. febrar ri 270, sendi hann stlkunni skilabo.
Hann skrifai: From your Val enti ne.
etta er oft nota dag
egar stfangi flk sendir hvort ru kort.
Merki sdagar
Hver er rmantskasta gjfin sem gtir gefi?
________________________________________________________
Hvaa gjf tti r rmantskt a f?
________________________________________________________
21
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
SKRIFAU ORI UNDIR RTTA MYND.
rmantk __________________
kort ______________________
kvnast __________________
grimmdarleg _______________
gifta _____________________
fangelsi ___________________
taka af lfi _________________
skilabo ___________________
Merki sdagar
r
appelsna
blm
konfekt
hringur
panna
vottavl
ilmvatn
bll
22 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Lsumessa
Lsumessa er haldin htleg Svj 13. desember.
essi snska ljsa-ht er haldin til ess a auka birtu
svartasta skammdeginu desember.
Lsumessu fra snsk brn foreldrum snum
morgunmat rmi eldsnemma.
Stelpurnar leika Lsu. r eru hvtum kjlum
me ljsa-krnu hfinu.
ur fyrr kviknai stundum hrinu eim
af v voru notu lifandi kertaljs.
Strkarnir halda kerti.
eir eru hvtum ftum sem lkjast nttftum
og me oddmjan hatt me gullstjrnum.
En hver var Lsa?
Lsa fddist Sikiley fjru ld.
Hn var kristin en eim tma var lglegt
mrgum lndum a vera kristinn.
a er sagt a Lsa hafi komi me mat
til kristinna manna sem voru felum dimmum gngum.
Til ess a lsa veginn var hn me kerta-krnu hfinu.
Sagt er a Lsa hafi birst vatni Svj hvtum kjl
me mat og drykk handa ftku og sveltandi flki.
ess vegna halda Svar Lsuht.
Merki sdagar
23
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LJKTU VI SETNINGAR 16 ME ENDINGUNUM ag.
ljsaht _________________
skammdegi ________________
krna ___________________
kertaljs __________________
oddmjr __________________
lglegt ___________________
gng _____________________
sveltandi __________________
1. Svj er Lsumessa
________________________________________________________
2. Htin er haldin til ess
________________________________________________________
3. Lsumessu fra brn
________________________________________________________
4. ur fyrr kviknai stundum
________________________________________________________
5. Strkarnir eru me oddmjan hatt
________________________________________________________
6. Sagt er a Lsa hafi birst
________________________________________________________
a foreldrum snum morgunmat rmi.
b vatni Svj hvtum kjl.
d hrinu stelpunum.
e haldin htleg 13. desember.
f me gullstjrnum.
g a auka birtu skammdeginu.
Merki sdagar
24 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Jl um allan heim
Jlin eru ein strsta ht sem haldin er
heiminum. eim er fagna af kristnu flki
og lka eim sem ekki eru kristnir.
Lengd htahaldanna og hefir, skreytingar
og matur eru mismunandi eftir lndum, en andi
jlanna er s sami um allan heim, jlin eru
ht krleika og friar.
Jlin Kna
Kna er 25. desember ekki frdagur nema
borginni Macau, sem var portglsk nlenda,
og Hong Kong sem var bresk nlenda.
strstu borgum Kna skreytir flk samt
hsin sn me fallegum luktum um jlin.
Knverjar hafa lka jlatr sem eir skreyta
me blmum og luktum r lituum pappr.
Fyrir tuttugu rum hlt enginn upp jlin Kna.
a er vegna ess a jlin eru kristin ht og
aeins eitt prsent Knverja eru kristnir.
Nna eru hins vegar merki um jlahald t um allt
knverskum strborgum, aallega fyrir feramenn.
sveitunum er ekkert jlaskraut.
Mikilvgasta htin Kna eru ramtin.
Knverjar taka mti nju ri janar ea febrar.
f brn n ft og leikfng. Flk borar htamat
og horfir flugeldasningar.
Jl um al l an hei m
25 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
FINNDU ANDHEITI ORANNA TEXTANUM.
RAAU ORUNUM RTTA R.
kristin ____________________
htahld ________________
hef _____________________
skreyting _________________
mismunandi _______________
krleikur _________________
friur _____________________
frdagur ___________________
nlenda ___________________
lukt ______________________
Hve str prsenta af Knverjum er kristin?
________________________________________________________
F knversk brn jlafr sklanum?
________________________________________________________
Hvenr eru knversku ramtin?
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
vinnudagur _______________
gmul ___________________
ljtum ___________________
friar __________________
heimamenn ______________
minnstu _________________
jlaskraut ekkert er sveitunum
________________________________________________________
Kna Mikilvgasta ramtin htin eru
________________________________________________________
Jl um al l an hei m
26 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Jlin stralu
Jlin stralu eru um mitt sumar.
jladag, ann 25. desember, er aalhtin.
skiptast menn gjfum og grilla oft strndinni.
Sumar jlaskreytingarnar eru eins og Evrpu
en stralskar plntur eru lka algengar
skreytingum. Sj m kengrur og kalabirni
me jlasveinahfur og raua trefla.
Jlasveinninn stralu kemur ekki ofan r
fjllum heldur strndina brimbretti
og sundsklu.
Jlin eru fjlskylduhti stralu.
Eins og mrgum rum lndum reyna
fjlskyldur a vera saman um jlin.
stralu er langt milli borga og sumt flk
ferast langar leiir jlafrinu til a hitta fjlskyldu sna.
Jlamaturinn er mismunandi. Sumir elda
hefbundinn jlamat en arir elda mat
sem hentar betur sumrin.
Hefbundin jlasteik me ssum og melti
getur veri ungmelt sumarhitanum.
Margir velja lttan mat og hafa hlabor me
sjvarrttum ea kaldri skinku, kalkn og salati.
Af v a jlin eru um mitt sumar fara margir
strndina, bora ti nttrunni ea fara krikket.
Sumarfri sklunum byrjar afangadag.
Krakkarnir hafa v yfir mrgu a glejast.
Jl um al l an hei m
27
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
MERKTU S FYRIR SATT OG FYRIR SATT EFTIR V SEM VI .
grilla _____________________
plntur ___________________
kalabjrn ________________
kengra __________________
brimbretti _________________
jlasteik __________________
melti __________________
hlabor __________________
Jlin stralu eru desember.
Aalhtin er 24. desember.
a er kalt stralu um jlin.
stralu eru ekki gefnar jlagjafir.
stralskar plntur eru algengar jlaskreytingar.
Sumir grilla jlunum.
Jlaveinninn stralu kemur r fjllunum.
Fjlskyldur stralu eru aldrei saman um jlin.
Sumir ferast langar leiir jlafrinu.
Margir fara strndina jlunum.
strala er lti land.
Allir bora sama jlamatinn.
Um jlin fara margir krikket.
Sumarfri byrjar afangadag.
Jl um al l an hei m
28 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Jlin Mexk
Um jlin er veri heitt og milt Mexk.
Fjlskyldur fara saman markainn og
kaupa gjafir, skreytingar og gan mat.
Allir ba til ljsker til a lsa upp bi og
orp og skreyta hsin sn me grnum
greinum. Jlastjrnur me fallegum, rauum
blmum eru flestum heimilum jlunum.
Jlahtin Mexk hefst 16. desember.
afangadagskvld ganga brnin hp kirkju
og leggja bru af Jesbarninu jtu. San fara
allir messu. Eftir messuna hringja kirkjuklukkurnar
og flugeldar lsa upp himininn. Mrg mexksk brn
f gjafir fr Jesbarninu etta kvld.
jladag fer flk aftur kirkju. Jlamltin
byrjar spu me baunum og sterkum chilipipar.
San er boraur kalknn og salat me ferskum vxtum
og grnmeti.
ann 6. janar heimskja vitringarnir rr brnin
lei sinni til Betlehem og gefa eim gjafir.
Brnin lta skinn gluggakistuna. Nsta morgun
er hann fullur af gjfum. Um kvldi f fjlskyldur og
vinir sr saman heitt skkulai og kku. S sem fr
snei me ltilli dkku a halda veislu 2. febrar
sem er kyndilmessa. a er sasti dagur
jlahtahaldanna Mexk.
Jlahtin Mexk stendur yfir meira en mnu.
Jl um al l an hei m
29 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
milt ______________________
markaur _________________
afangadagskvld __________
__________________________
jata ______________________
messa ____________________
vitringarnir rr _____________
__________________________
veri jlin Mexk er heitt Um og milt
_______________________________________________________ .
flk fer aftur jladag kirkju
_______________________________________________________ .
morgun fullur Nsta gjfum hann af er
_______________________________________________________ .
Hvernig skreytir flk Mexk fyrir jlin?
_______________________________________________________ .
_______________________________________________________ .
Hva gera margir Mexkbar afangadagskvld?
_______________________________________________________ .
_______________________________________________________ .
Hvernig er jlamaturinn Mexk?
_______________________________________________________ .
_______________________________________________________ .
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
RAAU ORUNUM RTTA R.
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
Jl um al l an hei m
30 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Jlin Hollandi
Jlin eru srstakur tmi Hollandi
eins og mrgum rum lndum.
Jlasveinninn kemur ekki me gjafir
afangadagskvld.
stainn gefur heilagur Nikuls gum brnum
gjafir Nikulsarmessu sem er 6. desember.
Hollensk brn hlakka miki til Nikulsarmessu.
au setja hey t gtu handa hvta hestinum hans
Nikulsar og vonast til ess a f slgti og gjafir
skinn sinn stainn.
afangadagskvld borar fjlskyldan
htamat og ntur ess a vera saman.
Hollendingar undirba jlin me v a
skreyta heimili sn og verslanir.
Margir eru me jlatr en alls ekki allir.
Sumir fara kirkju afangadagskvld
ea jladagsmorgun.
jladag hittast fjlskyldurnar oft
og bora saman vi kertaljs.
Jlabori er skreytt me grnum, hvtum
og rauum skreytingum.
Villibr, gs og kalknn eru hefbundinn
jlamatur. Sklarnir eru lokair tvr vikur
essum rstma.
Jl um al l an hei m
31 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LJKTU VI SETNINGAR 16 ME ENDINGUNUM ag.
srstakur _________________
heilagur __________________
hey ______________________
undirbningur ______________
kertaljs __________________
villibr ___________________
1. Nikulsarmessu, 6. desember,
________________________________________________________
2. Heilagur Nikuls
________________________________________________________
3. afangadagskvld
________________________________________________________
4. Rauar, grnar og hvtar
________________________________________________________
5. Jlamaturinn hj mrgum er
________________________________________________________
6. a er fr sklanum
________________________________________________________
a skreytingar eru jlaborinu.
b villibr, gs ea kalknn.
d tvr vikur um jlin Hollandi.
e f g brn gjafir.
f fara sumir kirkju.
g hvtan hest.
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Jl um al l an hei m
32 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Jlin Lithen og Pllandi
Jlahtahldin hefjast me aventunni,
fjrum sunnudgum fyrir jl,
og enda kyndilmessu ann 2. febrar.
afangadag rfur flk hsin sn
en flestir byrja a rfa viku ur.
Skipt er um rmft,
og allir fara ba og hrein ft.
afangadagskvld er jlabori skreytt.
Hey er lagt bori til ess a minna
a Jess var lagur jtu. Hvtur dkur er lagur
bori og a skreytt me kertum.
Maturinn afangadagskvld
er srstakur og hefbundinn. Tlf lkir
rttir eru bornir fram. eir tkna postulana
tlf ea tlf mnui rsins. Ekkert kjt er
rttunum og engar mjlkurvrur.
Vi bori er alltaf aukastll og diskur
ef vntan gest ber a gari.
egar fyrsta stjarnan birtist himninum setjast
allir til bors. Ef a er skja hefst mltin
egar pabbinn ea afinn segja gjri svo vel.
Lithen og Pllandi er hvetur um jlin.
Ef a snjar eftir kvldmat eiga krnar a
mjlka vel. Aeins hvt jl eru alvru jl.
Allir eru v glair ef a snjar um jlin.
Jl um al l an hei m
33 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU AFTUR TEXTANA BLS. 24, 26, 28, 30 OG 32
OG SKRIFAU HVAA LAND EA LND TT ER VI.
aventa ___________________
skipta um _________________
srstakur __________________
hefbundinn _______________
postular __________________
vntur __________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Jl um al l an hei m
Jlahtin
er lengst hrna.
Flk eyir jlunum
strndinni.
Haldi er upp
jlin sl
og hita.
a eru bornir
fram tlf rttir
afangadagskvld.
Flestir urfa a
vinna um jlin
essu landi.
a er enginn
jlasveinn hrna.
essu landi
f brn gjafir
6. desember.
Jlamltin
byrjar spu
me baunum.
Aeins hvt jl
eru alvru jl.
34 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Stories in the news
Read and listen to part 1 of some stories found in newspapers.
Do you believe everything you read in the newspaper? Here are a number
of news articles. Some of them are funny, some are strange, some illustrate
stupidity and some greed. They are all interesting, but are they true?
A backpacker from Birmingham
Diana Green, a 20-year-old backpacker
from Birmingham in England
was given a 10-year prison sentence
yesterday for smuggling drugs
out of India.
When the sentence was passed
she broke down and cried.
She claimed she had been tricked
into smuggling 11 kilos of cannabis
in her suitcase.
An Israeli man, who she claimed
had asked her to carry the suitcase,
was freed because of lack of evidence.
She was arrested four years ago
at Bombay airport when cannabis
was found in a secret compartment in her suitcase.
She claimed she had no idea that the drugs were there.
She has already spent four years in a hellhole
of an Indian prison awaiting trial.
She hopes she will be allowed to serve
the rest of her sentence in Britain.
4
06425 34
Frtti r
Frttir
Trir llu sem lest blunum?
essum kafla eru nokkrar blaagreinar.
Sumar eru fyndnar, sumar eru furulegar,
sumar lsa heimsku og sumar grgi.
r eru allar hugaverar, en eru r sannar?
Bakpokaferamaur fr Birmingham
Diane Green, 20 ra gamall bakpokaferalangur
fr Birmingham Englandi, var gr dmd
10 ra fangelsi fyrir a hafa
smygla eiturlyfjum fr Indlandi.
egar dmurinn var kveinn upp
brotnai hn saman og grt.
Hn hlt v fram a hn hefi
veri pltu til ess a smygla
11 klum af kannabis feratsku.
Hn fullyrti a kunnur maur hefi bei
hana a halda tskunni.
Maurinn var ltinn laus
vegna skorts snnunarggnum.
Diane var handtekin flugvellinum
Bombay fyrir fjrum rum egar eiturlyfin
fundust leynihlfi tskunni.
Hn sagi a hn hefi enga hugmynd um
hvernig efnin komust tskuna.
35 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Frtti r
blaagrein _________________
furulegar _________________
heimska __________________
grgi ___________________
hugaverar _______________
bakpokaferalangur _________
fangelsi ___________________
dma ____________________
smygla ___________________
brotna saman _____________
snnunarggn ______________
leynihlf __________________
Hva var Diane Green a gera Indlandi fyrir fjrum rum?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hva geri hn rangt?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hva sagi hn a hefi komi fyrir?
________________________________________________________
Hvar fundust eiturlyfin? _____________________________________
________________________________________________________
Hva geri Diane egar dmurinn var kveinn upp?
________________________________________________________
Hvort finnst r essi frtt lsa grgi ea heimsku? Af hverju?
________________________________________________________
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM
36 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
She was arrested four years ago _______________ Bombay airport
when the cannabis was found in a _______________ compartment in her
suitcase, She claimed she had _______________ idea that the drugs
were there. She _______________ already spent four years in a
_______________ of an Indian prison awaiting ________________.
She hopes she will be allowed to _______________ the rest of her
sentence in Britain.
Read and listen to part 2 about an event that happend
during the World Cup.
The World Cup
The next story is funny.
This story happened during the World Cup
of 2006.
Two England football supporters
parked their car in Cologne in Germany
and then went off to watch a football match.
They carefully noted down the name of the street
Einbahnstrasse so that they would remember where
they had parked the car after the match.
However, after the match
they could not nd their car.
Einbahnstrasse in German means one-way street
in English, and in Cologne
there are hundreds of them.
4
06425 37
RAAU STFUNUM RTTA R.
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Heimsmeistarakeppnin
essi frtt er fyndin.
etta gerist egar heimsmeistarakeppnin
ftbolta var haldin ri 2006 skalandi.
Tveir stuningsmenn Englands
lgu blnum snum sti borginni Kln skalandi
og fru svo a horfa ftboltaleik.
eir skrifuu hj sr nafni gtunni Einbahnstrasse.
eir vildu vera vissir um a finna blinn aftur eftir leikinn.
En a fr ruvsi en eir hfu hugsa sr.
eir fundu ekki blinn sinn.
Einbahnstrasse sku ir nefnilega einstefna
og Kln eru mrg hundru einstefnugtur.
stuningsmenn _____________
leggja sti ______________
skrifa hj sr ______________
einstefna _________________
Frtti r
mskepphei t arani mei s gst ei nt ur ef nu
______________________ ______________________
37 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
LEIRTTU SETNINGARNAR.
Hva voru Englendingarnir a gera Kln?
________________________________________________________
Af hverju skrifuu eir hj sr nafni gtunni?
________________________________________________________
________________________________________________________
Var nafni gtunni rtt skrifa?
________________________________________________________
Af hverju var erfitt fyrir a finna blinn aftur?
________________________________________________________
________________________________________________________
Heimsmeistarakeppnin handbolta var haldin Frakklandi ri 2006.
________________________________________________________
________________________________________________________
Kln er borg Portgal.
________________________________________________________
ska ori Einbahnstrasse ir hringtorg.
________________________________________________________
Englendingarnir komu til Klnar mtorhjli.
________________________________________________________
Kln eru mjg far einstefnugtur.
________________________________________________________
Frtti r
mskepphei t arani mei s gst ei nt ur ef nu
______________________ ______________________
38 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Treystu fjlskyldunni og ekki bankanum!
Fjlskylda Hnnu hafi veri rk.
au ttu heima fallegu hsi Jersalem.
Vegna llegra fjrfestinga misstu au allar eigur snar.
au kenndu bnkunum um og eftir etta missti
Hanna alla tr bnkum.
Hn kva a geyma sparif sitt rmdnunni sinni.
a er tali a sparif hennar hafi jafngilt
20 milljnum slenskra krna.
Elstu dttur Hnnu, sem ht Ester, fannst
mmmu sna vanta nja dnu.
Gamla dnan var hr og sktug.
Hn keypti v nja dnu til a gleja mmmu sna
og koma henni vart.
Ester hringdi flutningabl og lt keyra
gmlu dnuna ruslahauga.
egar Hanna s fallegu, nju dnuna rminu snu
fr hn a hgrta.
Hvar er dnan mn? hrpai hn.
Allt sparif mitt er inni dnunni.
San hafa Ester og Hanna leita ruslahaugum
ngrenninu en r hafa ekki fundi dnuna.
Frtti r
39 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
PARAU SAMAN SPURNINGAR 110 OG SVR aj.
banki _____________________
llegra ____________________
fjrfesting _________________
sparif ____________________
rmdna __________________
jafngilt ___________________
ruslahaugur _______________
koma vart ______________
rena fr ba.
r
h
e
im
ili m
e
s
e
x
b
rn
u
m
,
tv
e
ru
y
n
g
ri e
n
rig
g
ja
ra
.
H
a
n
n
j
is
t a
f s
v
e
fn
le
y
s
i.
M
g
k
o
m
a
m
e
h
o
n
u
m
m
o
rg
u
n
?
Gl udr
49
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
PARAU SAMAN ANDHEITIN.
hlsl ____________________
greinilegt _________________
endurtaka _________________
forvitin ___________________
ljfur _____________________
skilabo __________________
jst _____________________
svefnleysi _________________
Hva geri hundurinn hj gmlu konunni?
________________________________________________________
________________________________________________________
Af hverju var hundurinn svona reyttur?
________________________________________________________
________________________________________________________
reyttur leiinleg
gamall ntt
ljfur hress
sofna gamlan
njan vakna
yngri eldri
skemmtileg grimmur
dagur ungur
Gl udr
50 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
venjulegur pakki
Jimmy heima Boston Massachusetts Bandarkjunum.
Hann vinnur hj pstinum.
Sasta fstudag br honum illilega
egar hann var a tma einn pstkassann.
Nokkurra vikna kettlingur var brfahrgunni kassanum.
Eigandinn hafi greinilega vilja losa sig vi kettlinginn og fannst
lagi a troa honum inn um lguna
og lta hann detta niur.
Sem betur fer var kettlingurinn meiddur.
Jimmy fr me hann draathvarf.
Starfsmaurinn draathvarfinu sagi Jimmy
a sfellt fleira flk losai sig vi gludr.
stan sem flki nefndi vri skortur peningum,
a sagist ekki hafa efni a halda drunum.
Ef ert fundinn sekur um a losa ig vi gludr
lgmtan htt Massachusetts tt httu
a f ha sekt og allt a fimm ra fangelsi.
Gl udr
51 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU TEXTANN AFTUR OG SVARAU SPURNINGUNUM.
FINNDU ANDHEITI ORANNA TEXTANUM.
venjulegur ________________
pstur ____________________
illilega ____________________
lga _____________________
Vi hva vinnur Jimmy?
________________________________________________________
Hva var venjulegt vi pstinn sem hann ni fstudag?
________________________________________________________
Af hverju setti eigandi kettlingsins hann pstkassann?
________________________________________________________
Hvert fr Jimmy me kettlinginn?
________________________________________________________
Af hverju eru svona margir sem vilja losa sig vi gludrin sn?
________________________________________________________
Hvaa viurlg eru vi v a losa sig vi gludr lgmtan htt
Massachusetts?
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
lga _____________________
slasaur __________________
frra _____________________
gng ___________________
saklaus ___________________
fylla ______________________
Gl udr
52 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Skl aml t i r nokkrum l ndum
Sklamltir nokkrum lndum
Hva bora nemendur sklanum?
Noregur
norskum sklum eru engir matsalir.
Norskir krakkar bora hollan mat hdeginu
og koma me nesti a heiman.
Venjulega er nesti samlokur me osti ea kjtleggi.
mrgum sklum geta krakkar keypt
dra mjlk, jgrt ea vexti.
Hdegishli er aeins 30 mntur og allir nemendur
bora sklastofunum snum.
Hva bora nemendur sklanum?
Finnland
Finnlandi f allir nemendur keypis mat sklanum.
Venjulega er ekki hgt a velja mat.
a verur algengara a boi s upp
srmat fyrir grnmetistur.
Maturinn finnskum sklum er hollur.
flestum stum eru matselar vikunnar
birtir frttablainu stanum til ess a foreldrar
geti fylgst me hva brnin eirra f a bora sklanum.
Indland
mrgum sklum ftkum hruum Indlandi
er boi upp hdegismat.
a er gert til a hvetja foreldra til ess a
senda brnin sn sklann.
Brn sem koma sklann f rugglega
eina mlt dag.
Hdegismaturinn er hrsgrjn og grnmetiskarr,
aldrei kjt. Maturinn er keypis.
53
DDU ORIN ITT MURML OG TSKRU AU MUNNLEGA
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Skl aml t i r nokkrum l ndum
matsalur __________________
hollur ____________________
kjtlegg _________________
hdegishl ________________
keypis ___________________
grnmetista _____________
matseill _________________
stanum ________________
Hva bora slensk brn sklanum?
________________________________________________________
________________________________________________________
Hva borar sklanum?
________________________________________________________
________________________________________________________
Ef hefur veri skla ru landi en slandi, hva borair ar
hdeginu?
________________________________________________________
________________________________________________________
SVARAU SPURNINGUNUM.
SKRIFAU HVAA LANDI EA LNDUM.
Nemendur
bora
sklastofunum.
hdegismat
er aldrei kjt.
Maturinn
er keypis.
Sklamatseillinn
er birtur
frttablai.
Nemendur koma
me nesti
a heiman.
54 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Frakkland
frnskum sklum er fjgurra rtta hdegismatur.
Fyrst er forrttur me vxtum ea grnmeti.
Aalrtturinn er grilla kjt ea fiskur,
san er ostur og loks eftirrttur.
Einu sinni viku eru franskar kartflur bornar fram
til dmis me laxi, ekki me pylsum og hamborgurum.
a er ekkert val, krakkarnir vera a bora
a sem er boi ea fara heim hdeginu.
Hdegismatur frnskum sklum er dr en mjg gur.
Spnn
Spni fara flest brn heim til sn a bora.
Hdegishli er 23 klukkustundir, mismunandi eftir sklum.
Ef foreldrar barnanna vinna utan heimilis
geta brnin fengi a bora sklanum,
en au f ekki a velja matinn.
Foreldrar f sendan matseil einu sinni viku
svo a eir viti hva brnin eirra bora sklanum.
Hdegismaturinn er aalmltin Spni.
Krakkar bora yfirleitt tvo rtti, grnmeti og fisk,
ea kjt me pasta, hrsgrjnum ea kartflum.
eftirrtt f eir vexti ea jgrt.
Skl aml t i r nokkrum l ndum
55 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
FINNDU SETNINGAR SEM A A SAMA TEXTANUM OG SKRIFAU R.
HVA LANGAR IG A BORA HDEGINU. BU TIL MATSEIL FYRIR VIKUNA.
forrttur __________________
aalrttur _________________
eftirrttur _________________
bera fram _________________
sklum Frakklandi eru fjrir rttir hdeginu.
________________________________________________________
Frakklandi er hdegismaturinn ekki dr en hann er gur.
________________________________________________________
Flest brn Spni fara heim hdeginu.
________________________________________________________
Spni f krakkarnir vexti ea jgrt eftirrtt.
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
MATSEILL
mnudagur
rijudagur
mivikudagur
fimmtudagur
fstudagur
laugardagur
sunnudagur
Skl aml t i r nokkrum l ndum
56 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Japan
Japan bora allir hdegismat saman sklanum.
Nemendur og kennarar, skrifstofuflk og sklastjrinn.
au f mjlkurglas og hrsgrjnaskl, venjulega er lka fiskur,
salat og spa me tf og grnmeti og loks f allir vexti.
Matseillinn breytist dag fr degi.
Nemendur urfa a borga fyrir matinn.
Krea
Kreu er ekki boi upp mat sklum.
Brnin koma me matarpakka a heiman
og bora sklastofunum.
Borunum er raa annig a 48 nemendur
sitja saman vi hvert bor.
a sem er hugavert er a brnin deila matnum snum.
Engum dettur hug a sitja einn me sinn matarpakka.
Murnar tba ekki heldur nesti ea matarpakkann
aeins handa snu barni heldur lka handa rum bekknum.
Mltirnar innihalda yfirleitt hrsgrjn, kjtrtt, egg
og smvegis af grnmeti.
Skl aml t i r nokkrum l ndum
57 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
LESTU AFTUR TEXTANA BLS. 52, 54 OG 56 OG SVARAU SPURNINGUM.
skrifstofuflk ______________
venjulega _________________
tf _____________________
matarpakki ________________
hugavert _________________
deila _____________________
Hvaa brn bora samlokur hdeginu?
________________________________________________________
hvaa landi er srmatur fyrir grnmetistur?
________________________________________________________
hvaa landi fara krakkarnir heim hdeginu?
________________________________________________________
Af hverju er gott a fara heim hdeginu?
________________________________________________________
hvaa landi koma krakkarnir me matarpakka sklann?
________________________________________________________
hvaa lndum f krakkarnir keypis mat sklanum?
________________________________________________________
Af hverju er mikilvgt a krakkar Indlandi fi keypis mat sklanum?
________________________________________________________
hvaa landi deila krakkarnir matnum snum?
________________________________________________________
hvaa landi bora allir saman hdegismat sklanum?
________________________________________________________
DDU ORIN YFIR ITT MURML EA TSKRU AU
SLENSKU. STRIKAU SVO UNDIR AU TEXTANUM.
Skl aml t i r nokkrum l ndum
58 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Lei t Lei t
Neti nu
Netinu
Notkun Netsins
Notkun Internetsins ea Netsins Norur-Amerku
hefur aukist um 133% san ri 2000.
knnun sem var ger jn 2009
kom fram a 251 735 500 bar ea 73%
allra fullorinna nota Interneti.
Tlur sna a a eru aeins fleiri karlar
en konur sem fara Neti Norur-Amerku.
Afrku nota aeins 6,7% banna Interneti.
Asu nota 18,5% Neti.
slandi er tlvunotkun enn algengari.
nlegri knnun kemur fram a a eru
tlvur 92% slenskra heimila, og 93%
landsmanna aldrinum 16 til 74 ra
notuu tlvur og Neti egar
knnunin var ger.
Flestir nota Neti til a senda tlvupst
og til a leita upplsinga leitarvlum,
til dmis um farmia, gistingu og mislegt
sambandi vi mat og lyf.
Ungt flk notar Neti til a hlaa niur tnlist
og kvikmyndum og spila leiki.
59 Hitt og etta Leskaflar og verkefni Nmsgagnastofnun 2009 06185
Neti nu
Interneti _________________
bar _____________________
knnun ___________________
notkun ___________________
leitarvl __________________
lyf _______________________
a eru margar stur fyrir v a flk notar Neti.
Skoau listann hr fyrir nean og merktu vi til hvers ,
foreldrar nar ea arir fullornir nota a.
foreldrar arir
nir fullornir
heimabanki
finna vinnu
finna hsni
versla
tala vi vini
kaupa flugmia
skrifa ritger
senda tlvupst
skila skattaskrslu
finna upplsingar
spila netleiki