4.

2 Pergerakan keluar dan masuk sel

Pengangkutan pasif: Resapan,
osmosis
Pengangkutan aktif
Endositosis dan eksositosis
Peta konsep
Pergerakan
keluar
masuk
bahan
merentasi
membran
plasma
Pengangkutan pasif
-mengikut kecerunan
kepekatan
-tidak perlukan tenaga
Osmosis
Resapan
Resapan
berbantu
Resapan
mudah
Pengangkutan aktif
- Menentang gradien
kepekatan
-memerlukan tenaga
-perlu protein pembawa

Pengangkutan melalui sel
Setiap sel hidup melakukan proses:
(a) Pengambilan air, garam mineral dan bahan makanan
dari persekitarannya
(b) Pertukaran gas oksigen dan karbon dioksida
(c) Penyingkiran bahan kumuh

Bahan-bahan yg diperlukan diangkut masuk ke dalam
sel manakala bahan kumuh diangkut keluar
Dua jenis pengangkutan:
1.Pengangkutan pasif
2. Pengangkutan aktif



Pengangkutan pasif
Pengangkutan pasif tidak memerlukan tenaga
1. RESAPAN
Proses pergerakan rawak zarah suatu bahan dari
kawasan berkepekatan tinggi ke kawasan
berkepekatan rendah
Perbezaan kepekatan yang wujud antara dua kawasan
dipanggil kecerunan kepekatan/gradien kepekatan
cth: resapan gas oksigen dan karbon dioksida semasa
respirasi dan fotosintesis

Kesan kepekatan berbeza larutan larutan
Sel Tumbuhan
Bentuk dan
saiz kekal
Sel segah
Sel
plasmolisis
Larutan
Isotonik
Larutan
hipotonik
Larutan
hipertonik
Sel Haiwan
Bentuk dan
saiz kekal
lisis
krenasi
Pengangkutan pasif
2. OSMOSIS
Proses pergerakan molekul pelarut (cth. Air) dari
larutan cair ke larutan pekat melalui membran
separa telap
Membran separa telap: membran yang
membenarkan air dan zat terlarut tertentu sahaja
melaluinya
Pergerakan pelarut akan berterusan sehingga
larutan di kedua-dua belah membran mempunyai
kepekatan yang sama
Istilah-istilah berkaitan osmosis:
Tekanan osmotik tinggi larutan pekat
Tekanan osmotik rendah larutan cair
Hipertonik larutan persekitaran yang lebih
pekat daripada kepekatan sap sel
Hipotonik - larutan persekitaran yang kurang
pekat daripada kepekatan sap sel
Isotonik - larutan persekitaran yang sama
pekat dengan kepekatan sap sel
Istilah-istilah berkaitan osmosis:
Segah cecair sitoplasma menekan membran sel ke
dinding sel. Tekanan yg dikenakan oleh cecair ini
dinamakan tekanan segah
Plasmolisis air keluar dari sel segah yang diletakkan dalam
larutan hipertonik, menyebabkan pengecutan sitoplasma,
membran sel tertarik menjauhi dinding sel
Deplasmolisis- sel yang mengalami plasmolisis diletakkan
dalam larutan hipotonik (air), kemali ke keadaan asal
Hemolisis sel haiwan yang pecah apabila diletakkan ke
dalam larutan hipotonik kerana air masuk secara osmosis,
sel pecah kerana tiada dinding sel
Krenasi sel haiwan menjadi berkedut apabila diletakkan
dalam larutan hipertonik kerana air akan keluar dari sel
secara osmosis
krenasi normal hemolisis
plasmolisis

Pengangkutan aktif
DEFINISI:
Pergerakan bahan dari kawasan berkepekatan
rendah ke kawasan berkepekatan tinggi
(menentang kecerunan kepekatan)
Tenaga dalam bentuk ATP diperlukan
Melibatkan molekul protin pembawa
Cth: pam natrium kalium di dalam sel
Hipotesis pembawa:
Mencadangkan bahawa sejenis molekul protein
yang terbenam di dalam membran plasma
berfungsi sebagai molekul pembawa yang
mengangkut bahan-bahan itu menerusi membran
sel
Pengangkutan aktif menetang kecerunan kepekatan
Kawasan luar sel Membran plasma sitoplasma





Kompleks molekul
pembawa




Molekul erkepekatan
rendah di luar sel
























Molekul berkepekatan tinggi
dalam sitoplasma
P P
ADP
ATP
Perbezaan osmosis dan pengangkutan aktif
Osmosis Pengangkutan aktif
Tidak memerlukan tenaga Memerlukan tenaga (ATP)
Melalui membran separa
telap
Melalui membran sel yang
hidup
Melibatkan pergerakan air
atau pelarut sahaja
Melibatkan pergerakan air
dan garam mineral
Molekul pelarut (bahan)
diangkut mengikut
kecerunana kepekatan
Ion atau molekul (bahan)
diangkut menentang
kecerunan kepekatan
Mencapai keseimbangan
dalam kepekatan larutan
Mengakibatkan bahan
terkumpul atau tersingkir
daripada sel
Endositosis
Bahan-bahan diambil masuk ke dalam sel
melalui invaginasi membran plasma
Invaginasi membentuk struktur kecil seperti
pundi yg akan terpisah daripada membran
plasma dan dibawa ke dalam sitoplasma
bersama dengan bahan yang dilingkunginya
Dua jenis iaitu :
Fagositosis
pinositosis
Fagositosis: cell eating iaitu bahan yang
dibawa masuk adalah pepejal iaitu zarah-zarah
yang besar atau kompleks seperti bakteria

Pinositosis cell drinking iaitu bahan yang
dibawa masuk bersaiz kecil seperti glukosa,
asid amino dan ion-ion

Eksositosis
Pengeluaran molekul-molekul yang telah
disintesiskan oleh sel ke bahagian luar sel
Cth: hormon