Buraj Nedir? Nerede, Ne Zaman Yaplr?

Buraj Nedir?
Travers altndan dklk ve ykseklikleri nlemek amacyla balast ekilmesi gibi
ilerdir.
Traverslerin Genel levleri
Travers ray ile balast arasnda bulunan bir st yap elemandr. lk demiryolu hatlarnda
raylar yere dorudan olarak yerletirilen bloklara monte edilirdi. Daha iyi yk dalm
iin travers ve balastlara ihtiya duyulmutur.
Traverslerin aadaki grevleri yapmas beklenir
-Raydan traverslere uygun yk iletimini ve dalmn salamak
-Ekartman korumak
-Raylarn traverslere 1/20 veya 1/40 eimle montesini salamak.
-Yatay ve dey ynlerde yeterli mekanik dayanma sahip olmak

Traverslerde Aranan zellikler
-Anmaya kar mukavemet yani ahap traversler yeteri kadar dayankl olmaldr
-Elastikiyet
-krlmaya ve ezilmeye kar mukavemet
-Raylarn tespitine elverili olmas
-D etkilere kar mukavemet
-styapnn stabilitesi bakmndan ok hafif olmamas ve bakm asndan ok fazla ii
gc gerektirecek kadar da ar olmamas
-Maliyetin uygun olmas
-Elektirikli hatlarda raylar arasnda elektirik yaltmn salamas




Balast nedir ?
Boyutlar en kk 30 mmlik elekten gemeyecek ve 60 mmlik elekten geecek
ekilde olan bazalt , granit , diyorit , dolomit , andezit gibi sert kayalar konkasrle
krlmas ile elde edilen krmataa balast denilir. Balastn grevleri ok eitli ve
nemlidir bu yzden iyi bir balastn aadaki zelliklere sahip olmas gerekir :

-Temiz ve topraksz olmaldr
-Bnyesinde su tutmamal , tabiat artlarna kar dayankl olmaldr
-Basnca kar dayankl olmaldr
-Elle ve makineli yaplan burajlarda darbelere kar dayankl olmaldr
-Traverslerin yanal ve boyuna kaymasn engelleyecek yapda keskin kenarl , keskin
keli ve kbik ekilli olmaldr.
-Yolda yeterli miktarda bulunmaldr

Ayrca balastn kayma direnci balast daneleri arasndaki tutunma isel srtnme
asna baldr. Kirli balastn yuvarlak akl gibi kayma direnci daha dktr. Temiz
balast iin isel srtnme as 63.4 iken , kirli balast ve yuvarlak akl iin 57.4 kadardr.


Geometrik zellikleri
Balast sert , sivri keli (kbik veya ok yzl) , temiz ve btn ebatlar birbirine yakn
olmaldr.
TCDD balast teknik artnamesine gre balast agregas uygun stabiliteye sahip olmal ,
yuvarlak przsz dere akll kullanlmamaldr.Ayrca balast malzemesinin gzle
grlebilir gzeneklilik bulunmayan drenaj kabiliyeti yksek , atlaksz , danarsuz iyi
teekkl etmi olmal travers altnda srtnme direnci salayabilmesi iin krldnda
keskin keli homojen olmaldr.
Mekanik Davran
Trenler geerken oturmalarn ve gerilmelerin llmesi , balast davrannn
elastoplastik olduunu gstermitir. Sahada ve labaratuarda yaplan lmler
sonucunda ilk ykleme annda balast nemli bir derecede plastik deformasyon gsterir.
Balast tabakas denge durumunu koruyabilmek iin hareket eder. ,l yklemeden
sonraki dier yklemelerde oluan plastik deformasyonun toplam deformasyona
katks az olur.
Avantajlar :
-Tnellerde yap yksekliinin azalmas
-Daha az bakm ihtiyac ve bundan dolay daha fazla elverililik
-Artan servis mr
-Trenlerde yalpa teknolojisi ile birlikte hz artlarna imkan veren yksek yanal hat
drenci
-Yksek hzlarda balast sramas sorunun olmamas

Uygulama ekli:
Beton tabaka kalnlklar, kullanlaca yerlere gre deimektedir. Beton tama
tabakas dikdrtgen veya tekne kesitli olabilmekte , 2 mm profil tolerans ile
yaplmaktadr. Beton tabakas zerinde aralarn seyredebilmesi iin basn
mukavemetinin 12N/mm2 olmasna dikkat edilmelidir. Beton tama tabakas , yerine
dkmn dnda , plak ya da ereve eklinde prefabrik olarak da retilebilir. Enine
kuvvetlerin aktarlmas iin prefabrik elemanlarn birbirine balanmas gerekir.

Traversle Yapm Tarz:
Bu zmde genellikle, prefabrik traversler ya elastik ya da sk ekilde beton tayc
plakaya balanrlar. Elastik balantda lastik pabular kullanlmaktadr . Elastiliyet
burada ncelikle travers bloklar altndaki esnek bir tabaka zerinden lastik pabular
yardmyla salanr. Buna karn , rayla travers blou arasndaki ara seletin elastikiyeti
ihmal edilebilecek lde kktr.Travers kullanmnn avantaj , ekartman ve ray
eiminin travers fabrikasnda byk hassasiyetle imal edilebilmesidir.Her ikisi de
yksek hzda dingilin zorlanmadan gitmesi iin ok nemlidir.



KAYNAKLAR:



1- Demiryolu Mhendislii (Do. Dr. Zbeyde ztrk , Dr.Veysel Arl)
2- Demiryolu (Prof. Dr. Gngr Evren)
3- sozluk.insaatbolumu.com/terimler/buraj-nedir