Sayfa 1 / 15

GIRGIR
VİNÇLERDE
( YER VEYA DAM
VİNÇLERİNDE)
İŞ GÜVENLİĞİ
TEDBİRLERİ

F. Ünal TOKTAŞ
Elek. Y. Müh.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
ÇSGB Eski İş Güvenliği Müfettişi ve Grup Başkanı
 Sayfa 2 / 15

1) Gırgır vinç tanımı : Gırgır vinç yerine göre zemine (ki bu durumda yer vinci olarak
isimlendirilir) veya inşa edilen binanın üst katlarından birisinde taban ve tavan arasına sıkıştırılarak
monte edilebilen (ki bu durumda dam vinci olarak isimlendirilir) , kaldırma kapasitesi 350 kg’ a
kadar değişebilen ,yukarıda bir makara bloğu ile sehpası bulunan, malzeme taşımaya yarayan
kendisine özel bir kovası veya el arabası bulunan bir vinçtir. Bu vinçle yukarıya tuğla, kum, kireç,
alçı ve harç gibi çeşitli inşaat malzemesi taşınır. Tuğla taşınmasında genellikle daha büyük kafes
biçimi sepetler kullanılır. Ancak kalıp dikmesi, demir ve boru gibi uzun malzemeler de uygun bir
şekilde bağlanmak suretiyle yukarıya taşınabilir. Son zamanlarda üst katlara monte edilebilen dam
vinçleri yerine daha ziyade yer vinçleri kullanılmaktadır.

2) Elektrik enerjisinin bulunmadığı şantiyelerde dizel motor ile çalışan yer vinçleri de vardır.
Bunlardan bir tanesi aşağıdaki fotoğrafta görülmektedir. Bunlarda elektrik enerjisi olmadığı için
topraklanmalarına gerek yoktur. Çünkü elektrik çarpma riski mevcut değildir.

Dizel yer vinci, oturma yeri, kayış kasnak koruyucusu yok, ancak operatör ne hikmetse
baret giyiyor.
 Sayfa 3 / 15

3) Bu vinçler mutlaka yetkili ve ehil vinç operatörleri tarafından kullanılmalıdır. Bu kişiler

önce bir teorik ve sonra da vinç üzerinde pratik olarak, bir komisyon tarafından eğitilmeli ve
kendilerine birer operatör sertifikası verilmelidir. Bu komisyon İş Güvenliği Uzmanı, Makine
Mühendisi ve operatörün bağlı bulunduğu amir tarafından oluşturulmalıdır. Vinçleri yetkisiz
kişilerin kullanması engellenmelidir.

4) Bu vinçlere ait işletme ve iş güvenliği talimatları hazırlanmalı ve vinç operatörlerine imza

karşılığı tebliğ edilmelidir. Bu talimat ayrıca vinçlerin yanında naylon kaplama ile kaplanarak
asılmalıdır. “Yer Vinci Talimatı” , EK:1’ dedir.

5) Bu vinçlerde en önemli sorunlardan birisi hareketli kısımlarında ( kayış kasnaklarında)

koruyucu olmamasıdır. Genelde bu vinci imal eden firmalar fabrika çıkışı olarak bu koruyucuyu
yapmamaktadır. Bunu maliyet arttırıcı bir faktör olarak görmektedirler. Ancak bu koruyucunun
yapılması işi, haliyle bu vinci satın alan ve inşaat işyerinde kullanan işverenlere kalmaktadır. Bu
kayış kasnak sistemi ise birbirine bağlı ayrı iki ayrı eksende döndüğü için kompleks bir yapıya
sahiptir. Bu nedenle küçük şantiye olanakları ile bu koruyucunun yapılmasında zorlanılmaktadır.
Aşağıda sol tarafta orijinal fabrika çıkışı olarak yapılan bir koruyucu görülmektedir. Öteki
fotoğraflarda ise, şantiyede sonradan yapılan metal ve ahşap koruyucular görülmektedir.
 Sayfa 4 / 15

6) İkinci en önemli sorun elektrik enerjisi ile çalışan bu vinçlerin topraklanmasıdır. Vincin
besleme kablosu içindeki dördüncü iletken ile topraklanması pek tavsiye edilmez. Bu nedenle lokal
olarak topraklanmalıdır. Bu maksatla yer vincinin yanında toprağa tercihen 1,5 veya 2 metre
uzunluğunda bakır çubuk, galvanizli boru veya köşebentten bir topraklama elektrotu çakılmalıdır.
Bu topraklama, vinç yer değiştirirken vinçle beraber taşınacağı için , bir karışlık üst kısmı toprağa
çakılmamalı ve toprak üzerinde bırakılmalıdır. Bu elektrot en az 50 mm2 kesitinde bir topraklama
iletkeni ile vincin boyası kazınmış olan bir metalik gövdesine pullu ve cıvatalı olarak sıkıca
bağlanmalıdır. Bu tesisat haliyle vincin bir aksesuarı olacak ve vinçle beraber taşınacaktır. Vincin
kurulduğu yerde iyi bir toprak bulunamaması ihtimaline karşılık, bu topraklama iletkeni biraz uzun
olarak tutulmalı ve kablo uzunluğunun yetebileceği iyi bir toprağa çakılmalıdır. Yukarıya monte
edilen dam vinçlerinde ise iyi bir toprak zemin ancak zeminde bina yanında olabileceği için, haliyle
topraklama elektrodu zeminde iyi bir toprağa çakılır ve topraklama kablosu yukarıya kadar
uzatılarak vincin madeni aksamına bağlanır.

7) Vinçlerin kumanda kollarında mutlaka yalıtkan muhafazalar bulunmalıdır. İmalatçı

tarafından takılan muhafazalar eskimiş ve yırtılmış veya yerlerinden çıkartılmış ise, bu kollara su
hortumu parçalarından yalıtkan muhafazalar geçirilmelidir. Bu hortumlar, uçlardan belli bir miktar
çıkacak şekilde takılmalıdır. Çünkü hortum içindeki demir tutma koluna el değmemelidir. Böylece
herhangi bir sebeple vincin gövdesine kaçak akım intikal etmesi durumunda, operatörün ellerine
geçmesi önlenmiş olacaktır.

8) Bütün bunlara rağmen, operatörün bütün çalışma boyunca yalıtkan özellikte bir eldiven
giymesinde de yarar vardır.

9) Bu vinçlerin kaldırma kapasiteleri, vincin üzerinde motorun gücü ile orantılıdır. Bu

vinçlerin motor güçleri 3-5,5 HP aralığında olup, kaldırma kapasiteleri ise, 250-500 Kg arasında
değişir.

10) Bu vinçlerin imalatındaki öteki önemli bir sorun ise ,çelik kaldırma halatının çapı ile
ilgilidir. Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’ nün 137/5 maddesi gereğince bu halatın
çapının minimum 12 mm olması gereklidir. Ancak imalatçılar ise en fazla 8 mm çapında halat
seçmektedir. Gerekçileri ise, 12 mm çapında halat seçilirse, bu çaptaki halatın tambura
sığmayacağıdır. Yani bu durumda tamburun daha büyük olarak seçilmesi gerekecektir. Ancak acaba
hakikaten tüzüğün dediği gibi bu çap 12 mm mi olmalıdır? Örneğin TSE 1918/1 sayılı standarda
göre 1X7 ‘ sarımlı 8 mm çapında bir çelik halatın teorik kopma kuvveti 6190 Kg’ dır. İşçi Sağlığı
ve İş Güvenliği Tüzüğünün 431 ‘ inci maddesine göre çelik halatlarda emniyet katsayısı 6’ dır. Buna
göre halatın azami çalışma yükü 6190/6 = 1031 Kg olmalıdır. Bu ise çok çok yeterlidir. Çünkü bu
vinçlerle kaldırılan azami yük en fazla 500 Kg’ dır.

11) Yer vinçleri, inşa edilen binanın yüksekliğine uygun olarak, binaya belli bir uzaklıkta yere
monte edilmelidir. Bu yer ,binaya ne yakın ve ne de uzak mesafede olmalıdır.

12) Yer vinçlerinin monte edileceği zemin sert ve düz olmalıdır. Herhangi bir kayma veya
göçme tehlikesi olan bir kazı yeri kenarına monte edilmemelidir.

13) Yer vinçlerinin zemine tespiti şöyle yapılmalıdır. Ön ve arkada ikişer adet olmak üzeri
dört adet 14 veya 16 mm çapında demirden yapılmış U biçimli saplama ile toprağa iyice tespit
edilmelidir. Bu saplamaların uzunluğu çakılabilecek derinlik göz önüne alınarak seçilmelidir. Sert
zeminlerde bunları çakmak zor olabilir. Ayrıca vincin altında iki adet 5x20 veya 5X25 kesitinde en
 Sayfa 5 / 15

az 2 metre uzunluğunda kalasın geçirilebileceği aralıklar bulunmalı, bu kalaslar bu aralıklardan

geçirilmeli ,önde ve arkada bu kalasların üzerlerine birer içleri kum dolu olan variller konmalıdır.

15) Yer vincinin yukarıda bir kaldırma makara bloğu bulunur. Bu makaradan kaldırma halatı
geçer. Bunun yükün taşınabileceği yerin daha üst kotuna yerleştirilmesi gereklidir. Genelde bu
makara blokları aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi inşa edilen binaların çatılarına üç ayaklı bir
sehpa (tripod) üzerine monte edilir. Bu sehpa ise, çatı katı tabanındaki demir filizlere kaynatılmalı
veya gerideki sağlam yerlere 6 veya 8 mm çapında demirlerle bağlanmalıdır.

16) Ancak ince inşaat aşamasına geçildiği için, içeride yapılan imalatın suya karşı korunması
gereklidir. Bu bakımdan, eğer binanın çatısı bu maksatla kapatılmış ise bu makara bloğunun çatıya
monte olanağı olmayacaktır. Bu durumlarda bu makara bloğunun bağlı olduğu demir boru ,bina
içinde en üst kat taban ve tavanı arasına sıkıştırılmış olan en az iki adet teleskopik kalıp dikmeleri
arasına sıkıştırılabilir. Ancak bu halde her gün çalışmaya başlamadan önce ve çalışma süresi
boyunca bu dikmelerin tam düşey pozisyonda olup olmadığı, taban ve tavandaki pabuçların
gevşeyip gevşemediği kontrol edilmelidir. Bu tip uygulamada aşağıdaki fotoğrafta görülmektedir.
 Sayfa 6 / 15

17) Diğer önemli bir konu makara bloğu milindeki sıkıştırma cıvatasıdır. Sürekli hareket ve
titreşim sebebiyle bu cıvata yerinden gevşeyebilir.Mil sonuna ikinci bir kontra somunu daha
takılmalı veya mevcut olan tek somun kopilyalı olmalı ve bu kopilya ile gevşememesi için
sabitlenmelidir.

18) Yer veya dam vinçlerinde kaldırılan kovanın yukarıda

makara bloğuna çarpmaması için, bir limit şalter veya üst limit
düzeneği bulunmalıdır. Bu işi pratikte vinç operatörleri şu
şekilde yapar: Kovanın en üste çıktığı pozisyonda, tambur
önündeki halat kısmı belli bir ende örneğin kırmızı renge
boyanır veya buraya bir kırmızı şerit bağlanır. Tabii ki, böyle
bir uygulama uygun değildir. Çünkü operatör bir taraftan
yukarıya çıkan kovanın hareketini takip ederken, diğer taraftan
tambur üzerinden açılmakta olan halatı gözleyeceği için dikkati
dağılacaktır.

19) Vincin tamburunun çapı ,genişliği ve yanlarındaki

setler çelik halatın uzunluğuna uygun olmalıdır. Tersinden
düşünürsek, her vincin kaldırma yüksekliğine uygun uzunlukta
halat uzunluğu , kaldırma kapasitesine göre halat çapı seçilmeli
ve bunlara göre de tambur ölçülerine karar verilmelidir.

20) Tambur yanlarındaki setler, çelik halatın tamburdan

fırlamasına engel olacak yükseklikte ve dizaynda olmalıdır. Yük
altında gergin olan bir halatın tamburdan kurtulması ve orada bulunan
veya geçen birisine çarpması halinde ciddi iş kazaları olabilir.

21) Tamburdan çelik halat fırlamasının öteki bir sebebi de

tambur eksenine dik olan eksenin , yukarıdaki makara eksenine dik
olan eksen doğrultusunda olmamasıdır. Yani bu durumda halata yan
kuvvet binmekte ve halat sarılırken veya açılırken ,halat tambur
yanlarındaki setlere çarpmakta ve icabında oradan
kurtulabilmektedir.

22) Bu vinçlerde öteki önemli bir husus çelik halatın kova veya
sepetlere bağlandığı kancasıdır. Bu kanca klasik vinç kancaları
olabileceği gibi yanda belirtilen şekildeki gibi de olabilir. Burada en
önemli husus bu kancada emniyet mandalı veya bileziğinin
bulunmasıdır.

23) Çelik halatın kancaya bağlantısı da önemlidir. Çelik halatın kancaya bağlandığı yerdeki
göze, halatın zedelenmemesi için ,halat çapına uygun oyuklukta bir metal buvata konmalıdır. Çelik
halata da en az 3 adet gene halat çapına uygun klemens takılmalıdır. Klemenslerin somunlu sıkma
tarafları yükü taşıyan uzun (canlı) halat tarafında olmalıdır. Bu halat bağlantısı, Bölüm:32 ‘ de
belirtilen şekillere uygun olarak takılmalıdır.

24) Ayrıca halatın boşta aşağıya veya yukarıya düzgün ve gergin bir şekilde inip
çıkabilmesini temin etmek üzere halatın kancaya bağlandığı yere bir ağırlık da takılmalıdır.
 Sayfa 7 / 15

25) Yukarıda sağ taraftaki fotoğrafta görülen kanca uygun değildir. Emniyet bileziği yerinden
çıkartılmıştır. Ayrıca halat gözünde metal buvata yoktur. Kelepçenin büyüklüğü sıkacağı çelik halat
çapına göre uygun değildir. İki kelepçeden sadece birisi doğru olarak takılmıştır. Böyle bir
bağlantıda her an için yük kovası kancadan kurtulabilir veya halat kelepçeden sıyrılabilir ve buvata
olmadığı için zedelenebilir.

26) Çelik halatların son kısımları saçaklanırsa çıkan tel taneleri elleri kesebilir. Bu bakımdan
bu halat sonlarına ince tele sarılarak toplu bir halde tutulmalıdır.

27) Gerek vinç operatörleri ve gerekse vinç kovalarına malzeme yükleyen işçiler mutlaka ,
başlarını korumak üzere uygun özellikte baret, ağır malzeme kaldırılıp taşındığı için emniyet
ayakkabısı giymelidir.

28) Kovanın indiği yer yukarıdan malzeme düşmesi açısından çok riskli bir yerdir. Bu
bakımdan bu sahanın üç tarafının ,yani operatörün bulunduğu taraf hariç öteki tarafların geçici
barikat veya korkuluklarla çevrelenmesi gereklidir. Ayrıca malzeme düşme riski bulunduğuna ve
girilmemesine dair ikaz levhaları da asılmalıdır. Bu kısma yetkisiz kişiler sokulmamalıdır. Binalara
bu taraftan giriş ve çıkışlar yasaklanmalıdır. Bu hususun temininden vinç operatörleri, kovalara
malzeme yükleyenler ve ekip başları sorumlu olmalıdır.
 Sayfa 8 / 15

29) Bu vinçlerle çalışırken doğabilecek en önemli risklerden birisi de yukarıya çıkan malzeme
kova veya arabalarının içeriye doğru çekilmesi işlemidir. Çünkü kovayı istenen kata almak üzere
dışarıya doğru belli bir miktar uzanılması gerekmektedir. Bu sırada denge kaybı sebebiyle düşme
olayı olabilir. Bunu önlemek üzere , kovaları katlara alan işçiler mutlaka emniyet kemeri takmalıdır.
Kemerin takılabilmesi için şöyle bir düzenek yapılmalıdır. Kovanın alındığı katın kenarında 1,5
metre içeride, katın tabanı ile tavanı arasında teleskopik bir kalıp dikmesi çok iyi bir şekilde
sıkıştırılmalı ve emniyet kemerinin kancası bu dikmenin sıkıştırma koluna veya gövdesine
takılmalıdır. Böylece işçi bu direk etrafında ,kemerin halatının uzunluğu kadar, yani 1,5 metre
çapında bir alan içinde güvenlikle hareket edebilir.

30) Vinçlerle yukarıya aşağıdaki şekillerde malzeme çıkartılır:

30-1) Bazı vinçlerde, bu vinçlere özel ve alt tarafları menteşeli ve bir açma kolu olan
dikdörtgen kesitli metal kovalar vardır. Bu kovalar yukarıya alındığında alt taraflarındaki menteşeli
kapak bir kolla açılır ve içindeki örneğin kum gibi malzeme istenen kata dökülür. Başka bir tipinde
ise, altta menteşeli kapak yerine, kova bir sabitleme kolu serbest bırakılarak aşağıya doğru
devrilerek içindeki malzeme boşaltılabilir. Ancak bu tip kovalar yukarıya kaldırılmadan önce bu kol
kilitlenmelidir. Aksi takdirde kaldırma işlemi esnasında kova alabora olur ve içindeki malzeme
aşağıya dökülerek risk doğurur.

30-2) Bazılarında tekerlekli malzeme arabaları kullanılır. Bu arabanın avantaj ve

dezevantajları vardır. Dezevantajı, arabanın kollarının yukarıya kaldırılırken kat boşluk ve
kenarlarına takılması ve çarpması neticesinde malzemenin aşağıya devrilmesi veya arabanın yük
kancasından kurtularak aşağıya düşmesi riskidir. Avantajı ise, vinçle kat kenarına yerleştirilen araba
içindeki malzeme kolaylıkla katın öteki odalarına taşınabilir.

30-3) Özellikle tuğla çıkartılmasında ise fotoğrafta görülen metal sepetler kullanılır. Bu
sepetlerin yan duvarlarının aralıkları, aralarından aşağıya malzeme düşmeyecek sıklıkta olmalıdır.
 Sayfa 9 / 15

31) Bütün bunlara malzemeler taşmayacak ve

sarkmayacak şekilde konmalıdır. Çok fazla çıkıntılı
malzeme yüklenmemelidir.

32) Yukarıya malzeme kaldırılırken, takılma riski

olan yerlerde vincin kaldırma hızı azaltılmalı ve böyle
yerlerden dikkat geçilmelidir.

33) Bu vinçlerle yukarıya kovasız malzeme de

mecburiyetten çıkartılabilir. Örneğin kalıp kalasları,
teleskopik kalıp dikmeleri, yerlerine monte edilecek sabit
korkuluklar gibi. Bunlar vinç halatına iyi bir şekilde sıkıca
bağlanmalı ve gerekirse kenarlarına iyi bir sıkıştırmayı
sağlayacak olan tahta takozlar konmalıdır. Bunların
yukarıya çıkartılmasında, kenarlara takılma riski çok daha
fazla olduğu için dikkatli olunmalıdır.

34) Binaların katlarına monte edilen ve piyasada dam

vinci olarak adlandırılan vinçler, yer vinçleri kadar pratik
değildir. Zira elektrik ve topraklama kablosu bulunduğu
kata kadar çıkarılacağı için bunların iyi bir şekilde
korunması gereklidir. Ayrıca monte edildikleri kolonun çok
sağlam bir şekilde sıkıştırılması gereklidir. Aksi takdirde
kolon ile beraber vinç de aşağıya düşebilir. Binaların katlarına monte edilen dam vinçlerinde ise
aşağıda belirtilen iş güvenliği tedbirleri alınmalıdır:

34-1) Vincin kendisinin monte edildiği kolon ahşap ise, bunun kesiti minimum ( 20 X 20 cm)
olmalıdır. Bu kolon sağa ve sola yalpa yapmayacak şekilde ve ayrıca tam dikey pozisyonda monte
edilmelidir. Tercihan bu kolonda ek yeri olmamalıdır. Ek yeri olması halinde dört bir tarafından ek
yeri sağlamlaştırılmalıdır.

34-2) Eğer bu kolon metal ise , vincin sıkıştırma kelepçesi çapına uygun çapta olmalıdır.
 Sayfa 10 / 15

34-3) Bu vinç yukarıdan çalıştırıldığı için, vinç operatörü hem vinci çalıştırmak, durdurmak
ve hem de kendi kat hizasına gelen kovayı içeriyi almakla görevlidir. Yani iş yükü oldukça fazladır.

34-4) Bu bakımdan bu kişi ,aşağıda çalışan operatörlere ilaveten emniyet kemeri de

takmalıdır. Emniyet kemerinin kancasını vinç kolonuna takabilirler.

35) Gır Gır Vinçlerinin kontrolleri aşağıdaki gibi yapılmalıdır:

1) “Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü”’ nün 137 maddesinin 18 fıkrasına
göre, gırgır vinçlerin en az haftada bir defa ve ayrıca her yer değişiminde kontrol edilmesi ve kontrol
neticelerinin yapı iş defterine yazılması gerekmektedir. Bu kontroller basit kontroller olup, vincin
bakılması gereken önemli yerlerine bakılır ve neticeleri yazılır.

2) Gırgır vinçler netice itibariyle, “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ‘nün 378 maddesinde
tanımı yapılan bir kaldırma aracı olduğu için, bu madde gereğince de kapsamlı olarak, yetkili bir
kişi tarafından kontrol edilerek ağırlık testinin yapılması ve bir kontrol raporu düzenlenmesi
gereklidir. Bu kişi, şantiyede görevli olan bir İş Güvenliği Mühendisi ve/veya Makine Mühendisi
olabilir. Bu raporlarda sorulan soruların cevapları araştırılmalı ve cevaplandırılmalıdır. Eğer
uygunsuz durumlar varsa , bunlar düzeltilmeli ve rapor tekrar düzenlenmelidir. “Yer Vinci
Periyodik Kontrol Raporu” örneği, EK:2 ‘ ve “Dam Vinci Periyodik Kontrol Raporu” örneği
ise EK:3 ’ dedir.
 Sayfa 11 / 15

EK:1

YER VİNCİ (GIR GIR VİNÇ) TALİMATI

1) YER VİNCİ DÜZ , STABİL VE KAYMAZ SERT BİR ZEMİN ÜZERİNE MONTE
EDİLECEKTİR.

2) YÜK KALDIRMA İŞLEMİ SIRASINDA HAREKET ETMEMESİ İÇİN ZEMİNE DÖRT

TARAFINDAN BELLİ KALINLIKTAKİ SAPLAMALAR İLE TESPİT
EDİLECEKTİR.AYRICA VİNCİN ALT TABLASI İÇİNDEKİ ARALIKLARDAN EN AZ İKİ
ADET 5X20 CM KESİDİNDE KALAS GEÇİRİLECEK VE BU KALASLARIN ÖN VE
ARKALARINDA ÜZERLERİNE İÇİ KUM DOLU VARİLLER KONACAKTIR.

3) YER VİNCİ, KAÇAK AKIMLARA KARŞI LOKAL OLARAK

TOPRAKLANACAKTIR.BUNUN İÇİN TOPRAKLAMA ELEKTRODU OLARAK BİR BAKIR
ÇUBUK KULLANILACAK VE BUNUN BİR KARIŞLIK KISMI TOPRAK ÜZERİNDE
OLACAK ŞEKİLDE YERE ÇAKILACAKTIR.BU ELEKTROD İYİ BİR TOPRAĞA
ÇAKILACAKTIR.BU BAKIMDAN TOPRAKLAMA İLETKENİ YETER DERECEDE UZUN
OLACAKTIR.TOPRAKLAMA İLETKENİ VİNCİN BOYASI KAZINMIŞ OLAN BİR YERİNE
PULLU VE CİVATALI OLARAK SIKICA BAĞLANACAKTIR.BU TOPRAKLAMA VİNÇLE
BERABER TAŞINACAKTIR.

4) YER VİNCİNİN ELEKTRİK KABLOLARI FİZİKSEL VE KİMYASAL ETKİLERE

KARŞI KORUNACAKTIR.ÜZERİNDE EK YERİ OLMAYACAK, ISLAK VE ÇAMURLU
YERLERDEN GEÇMEYECEKTİR.

5) YER VİNCİNİN KAYIŞ VE KASNAKLARI ÜZERLERİNE UYGUN VE SAĞLAM

KORUYUCULAR YAPILACAKTIR.BU KORUYUCULAR SÜREKLİ TAKILI OLARAK
BULUNDURULACAKTIR.

6) VİNÇ KUMANDA KOLLARINA LASTİK SU HORTUMLARINDAN YALITKAN

MUHAFAZALAR GEÇİRİLECEKTİR.BÖYLECE MADENİ AKSAMDA OLUŞABİLECEK
KAÇAK AKIMLARIN OPERATÖRE GEÇMESİ ÖNLENMİŞ OLACAKTIR.

7) VİNÇ OPERATÖRÜ, ELLERİNE MUTLAKA YALITKAN ÖZELLİKTE OLAN BİR

ELDİVEN GİYECEKTİR.BÖYLECE HERHANGİ BİR SEBEPLE GÖVDEYE İNTİKAL
EDECEK OLAN KAÇAK AKIMLAR ÜZERİNDEN DEVREYİ TAMAMLAMAYACAKTIR.

8) VİNCİN ELEKTRİK MOTORU VE AKSAMINA YETKİSİZ OLARAK MÜDAHALE

EDİLMEYECEKTİR.MEYDANA GELEN ELEKTRİK ARIZALARI YETKİLİ ŞANTİYE
ELEKTRİKÇİSİNE BİLDİRİLECEK VE GEREĞİ ONUN TARAFINDAN YAPILACAKTIR.

9) OPERATÖR KALDIRILAN VİNÇ KOVASININ YUKARIDAKİ MAKARA BLOĞUNA

ÇARPMAMASI İÇİN, MAKSİMUM KALDIRMA POZİSYONUNDA TAMBUR ÜZERİNDEKİ
ÇELİK HALATA ÖZEL BİR İŞARET KOYACAKTIR.

10) VİNÇ KOVASININ ZEMİNDE İNDİĞİ YERİN ÜÇ TARAFI GEÇİCİ BARİKATLARLA

ÇEVRELENECEK VE İKAZ LEVHASI İLE İKAZLANDIRILACAKTIR. KİŞİLERİN
TEHLİKELİ OLAN BU ALANA GİRMELERİ ÖNLENECEKTİR.BU HUSUSUN
 Sayfa 12 / 15

TEMİNİNDEN VİNÇ OPERATÖRÜ İLE VİNÇ KOVCASINA MALZEME YÜKLEYEN İŞÇİ

MÜŞTEREKEN SORUMLU OLACAKTIR.

11) VİNCİN MAKARA BLOĞU İNŞA EDİLEN BİNANIN TERCİHAN ÇATI KATINDA
MONTE EDİLEN BİR ÜÇ AYAKLI SEHPA ÜZERİNE TAKILACAKTIR.BU SEHPA
KALDIRILAN AZAMİ YÜKÜN EN AZ 5 KATI DAYANIKLIKTA OLACAKTIR.MAKARA
BLOĞUNUN MİLİNDEKİ SAPLAMA SONUNDAKİ SIKIŞTIRMA SOMUNUNDA
MUTLAKA KOPİLYA (SOMUNUN GEVŞEMESİNİ ÖNLEYEN FİRKETE)
BULUNACAKTIR.

12) EĞER ÇATI ÜZERİ KAPLANMIŞ VE ÇATIYA BU SEHPA

KONAMIYORSA,MECBUREN VİNCİN MAKARA BLOĞUNUN TAKILDIĞI BORU
DONANIM, EN ÜST KATTA TABAN VE TAVAN ARASINA KONAN TELESKOPİK KALIP
DİKMELERİ İLE İYİCE SIKIŞTIRILACAKTIR.AYRICA BU BORU DONANIMI,EĞER
BULUNABİLİRSE,BİNANIN BETONARME YAPISINDAKİ DEMİR BİR FİLİZE
KAYNATILACAK VEYA BİR ARKA ODA DUVARINDA İKİ ADET DELİK AÇILARAK
BURADAN GEÇİRİLECEK 8 MM’ LİK KALIN DEMİRLERLE
SABİTLENECEKTİR.TELESKOPİK KALIP DİKMELERİNİN SIKILIĞI VE DİKLİĞİ HER
GÜN İŞE BAŞLAMADAN ÖNCE KONTROL EDİLECEKTİR.

13) VİNÇ KOVALARINI YUKARIDA BİNA KATLARINA ÇEKEREK ALAN İŞÇİLER

MUTLAKA EMNİYET KEMERİ TAKACAKLARDIR.KEMERLERİN TAKILMASI
İÇİN,KEMERİN HALAT UZUNLUĞU DA DÜŞÜNÜLEREK KAT TABAN VE TAVANI
ARASINDA UYGUN BİR YERE, BİR TELESKOPİK KALIP DİKMESİ İYİCE
SIKIŞTIRILACAK VE EMNİYET KEMERİNİN KANCASI BU KALIP DİKMESİNE
TAKILACAKTIR.HER GÜN ÇALIŞMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE, BU DİKME İLE
KULLANILACAK EMNİYET KEMERİNİN SAĞLAMLIĞI KONTROL
EDİLECEKTİR.AYRICA BURADA EMNİYET KEMERİ TAKILMASINA DAİR BİR İKAZ
LEVHASI DA BULUNACAKTIR.

14) VİNÇ OPERATÖRÜ İLE VİNÇ KOVASINA MALZEME YÜKLEYEN İŞÇİLER

MUTLAKA BARET GİYECEKTİR.

15) VİNÇ KOVASINA MALZEME YÜKLEYEN İŞÇİ , YÜKLEMEYİ BİTİRİNCE

KOVANIN YANINDAN AYRILACAK VE EMNİYETLİ BİR MESAFE GİDECEK VE
OPERATÖRE KALDIR İŞARETİNİ VERECEKTİR.

16) VİNÇ KOVASINA KOVA ÜST HİZASINI GEÇMEYECEK ŞEKİLDE MALZEME

KONACAKTIR.

17) VİNÇ KOVASI KANCASINA BAĞLANAN ÇELİK HALAT GÖZÜNDE, HALATIN

ZEDELENMEMESİ İÇİN METAL BUVATA BULUNACAK VE EN AZ 3 ADET HALAT
ÇAPINA UYGUN KELEPÇE, SOMUNLU SIKMA NOKTALARI YÜKÜ TAŞIYAN UZUN
HALAT TARAFINDA BULUNACAKTIR.

18) YÜKÜN KANCADAN KURTULMASINI ÖNLEMEK ÜZERE, VİNÇ KOVASI

KANCASINDA, BİR EMNİYET MANDALI VEYA BİLEZİĞİ BULUNACAKTIR.

19) YER VİNÇLERİNİN AZAMİ KALDIRMA KAPASİTESİ 350 KG’ DIR. HİÇ BİR
ŞEKİLDE BU DEĞERİN ÜZERİNE ÇIKILMAYACAKTIR.
 Sayfa 13 / 15

20) VİNÇ OPERATÖRÜ DOLU VİNÇ KOVASINI YUKARIYA DOĞRU ÇIKARTIRKEN,

HALATIN DÖNMESİ SEBEBİYLE KOVANIN BİNAYA VEYA BİNANIN ÇIKINTILI
YERLERİNE ÇARPMAMASI İÇİN AZAMİ DİKKAT GÖSTERECEK VE SÜREKLİ OLARAK
KALDIRILMAKTA OLAN YÜKÜ GÖZLEYECEKTİR.

21) YER VİNCİ SADECE MALZEME KALDIRMAK İÇİNDİR. HİÇ ŞEKİLDE İNSAN
TAŞINMAYACAKTIR.

22) YER VİNCİ İLE GENELDE YUKARIYA İNŞAAT MALZEMESİ ( KUM,

KİREÇ,HARÇ…GİBİ) VİNCE AİT ÖZEL VİNÇ KOVASI İÇİNDE TAŞINACAKTIR.KOVA
HARİCİNDEKİ , KALAS,KALIP,DEMİR VE BENZERİ MALZEMELERİN TAŞINMASI
YETKİLİ BİR KİŞİNİN NEZARETİNDE UYGUN VE SAĞLAM BAĞLAMA SAPANLARI
KULLANILARAK YAPILACAKTIR.

23) YER VİNCİ HAFTADA BİR DEFA, İŞYERİNİN İŞ GÜVENLİĞİ SORUMLUSU

TARAFINDAN KONTROL EDİLECEK, BU VİNCİN ZEMİN TESPİTİNİN, ELEKTRİK VE
TOPRAKLAMA KABLOLARININ, TAMBURUNUN, KAYIŞ KASNAK
KORUYUCUSUNUN, HALAT TAMBURUNUN, ÇELİK HALATININ ,VİNÇ
KOVASININ,KOVA KANCASI BAĞLANTISININ VE EMNİYET HALKASININ
,YUKARIDAKİ MAKARA BLOĞU BAĞLANTISININ UYGUN OLUP OLMADIĞI
ARAŞTIRILACAK VE NETİCELERİ BİR KONTROL BELGESİNE KAYDEDİLECEKTİR.
 Sayfa 14 / 15

YER VİNCİ PERİYODİK KONTROL RAPORU EK:2

İŞYERİNİN:
ÜNVANI: KONTROL TARİHİ:
ADRESİ: RAPOR TARİHİ:
RAPOR NO :
TEKNİK ÖZELLİKLER:
Markası : Kapasitesi (Kg) :
Seri No : Kaldırma Yüksekliği (m) :
Yapım Yılı : Deneme Ağırlığı (Kg) :
YAPILAN KONTROLLER :
1)Vinç zemine sağlam olarak tespit edilmiş mi?, Arkasında ve önünde denge ağırlığı var mı?:
2)Vincin kayış kasnak koruyucusu var mı? Uygun mu?:
3)Vincin madeni aksamı uygun bir şekilde topraklanmış mı?:
4)Vinç kumanda kollarında yalıtkan muhafaza var mı?:
5)Vincin çatıdaki makara bloğunun bağlı olduğu tripotun tespiti sağlam mı?:
6)Bu tripot döşeme içindeki filizlere bağlanmış mı?:
7)Vinç makara bloğu kancasında emniyet mandalı var mı?:
8)Vinç kanca bloğu milinde kontra somun veya kopilya var mı?:
9)Vincin celik halatının çapı en az 12 mm mi?:
10)Vincin çelik halatında zedelenme ve tel kopukluğu var mı?:
11)Çelik halat gözünde metal buvata ve doğru takılmış, en az 3 adet U klemens var mı?:
12)Vincin tambur yuvası, halatın çapına uygun mu?:
13)Vinç tamburu halatın uzunluk ve çapına göre uygun kapasitede mi?:
14)Çelik halatın tamburdan dışarıya fırlaması riski var mı?:
15)Vincin frenleme durumu ve fren balatası iyi mi?:
16)Vinçte üst limit şalter var mı? Görev yapıyor mu?:
17)Vinç kovası uygun mu? Kilitli açılır kapanır kapağı var mı?:
18)Kovanın alabora olmaması için, kova sapı kenarında kilitli mandal var mı?:
19)Kovanın dönmemesi için kancasında fırdöndü var mı?:
20)Vinç kancasında, kovanın kurtulmasını önleyecek emniyet mandalı var mı?:
21)Vinç kovasının indiği yerin üç tarafı barikatlarla çevrilmiş mi?
22)Vinci kullanan işçi lastik eldiven giyiyor mu?:
23)Vinç operatörü ve kovaya malzeme koyan işçi baret giyiyor mu?:
24)Vinç kovalarını bina katlarına alan işçilerin emniyet kemeri takması için düzenek var mı?:
25)Vinç kovalarını bina katlarına alan işçiler düşmelere karşı emniyet kemeri takıyor mu?:
26)Vinç operatörü, vincin özellikleri ve çalışması konusunda eğitilmiş mi?:
NOTLAR :

SONUÇ :

Kontrolü Yapanların İş Güvenliği Uzmanı İskele Sorumlusu

Adı ve Soyadı :
Mesleği ve Okulu :
Sertifika, Diploma Tarih ve No:
İmzası
 Sayfa 15 / 15

DAM VİNCİ PERİYODİK KONTROL RAPORU EK:3

İŞYERİNİN:
ÜNVANI: KONTROL TARİHİ:
ADRESİ: RAPOR TARİHİ:
RAPOR NO :
TEKNİK ÖZELLİKLER:
Markası : Kapasitesi (Kg) :
Seri No : Kaldırma Yüksekliği (m) :
Yapım Yılı : Deneme Ağırlığı (Kg) :
YAPILAN KONTROLLER :
1)Vincin madeni aksamı uygun bir şekilde topraklanmış mı?:
2)Vinç kumanda kollarında yalıtkan muhafaza var mı?:
3)Vincin monte edildiği kolon ahşap ise, kesiti 20x20 cm mi?:
4)Bu kolon sallanmayacak şekilde tespit edilmiş mi?:
5)Bu kolon metal boru ise, çapı 10 cm mi? Taban ve tavan bağlantısı sağlam mı?
6)Bu kolon ekli ise, dört yüzünde uygun ve sağlam ekleme yapılmış mı?:
7)Vincin çelik halatının çapı en az 12 mm mi?:
8)Vincin çelik halatında zedelenme ve tel kopukluğu var mı?:
9)Çelik halat gözünde metal buvata ve doğru takılmış, en az 3 adet U klemens var mı?:
10)Vincin tambur yuvası, halatın çapına uygun mu?:
11)Vinç tamburu halatın uzunluk ve çapına göre uygun kapasitede mi?:
12)Çelik halatın tamburdan dışarıya fırlaması riski var mı?:
13)Vinçte üst limit şalter var mı?,görev yapıyor mu?:
14)Vinç kovası uygun mu?Kilitli açılır kapanır kapağı var mı?:
15)Kovanın alabora olmaması için,kova sapı kenarında kilitli mandal var mı?:
16)Kovanın dönmemesi için kancasında fırdöndü var mı?:
17)Vinç kancasında, kovanın kurtulmasını önleyecek emniyet mandalı var mı?:
18)Vinç kovasının indiği yerin etrafı barikatlarla çevrilmiş mi?:
19)Vinci kullanan işçi lastik eldiven giyiyor mu ?:
20)Vinç kovasına zeminde malzeme koyan işçi baret giyiyor mu?:
21)Vinç kovalarını bina katlarına alan işçilerin emniyet kemeri takması için düzenek var mı?:
22)Vinç kovalarını bina katlarına alan işçiler düşmelere karşı emniyet kemeri takıyor mu?:
23)Vinç operatörü, vincin özellikleri ve çalışması konusunda eğitilmiş mi?:
NOTLAR :

SONUÇ :

Kontrolü Yapanların İş Güvenliği Uzmanı Vinç Sorumlusu

Adı ve Soyadı
Mesleği , Okulu
Sertifika, Diploma No
İmzası