Sayfa 1 / 16

TÜNEL KALIP

ÇALIŞMALARINDA

İŞ GÜVENLİĞİ

TEDBİRLERİ

F.ÜNAL TOKTAŞ
ELEK. Y. MÜH.
A SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
unaltoktas.com
 Sayfa 2 / 16

1) TÜNEL KALIBIN TANIMI:

Tünel kalıp , inşa edilen binanın bir katının ,duvar,kolon, kiriş ve döşemesinin, yani yatay ve
düşey taşıyıcı elemanların ayni anda dökümünü temin eden, her bir odası veya boşluğunu içten
kapatan , soğuk havalarda çabuk priz almasını temin etmek üzere içten ısıtılan çelik bir kalıp
sistemidir.Tünel kalıplar,inşa edilecek olan binanın oda ölçüleri dikkate alınarak özel olarak imal
edilir.Bina içindeki kapı ve pencere gibi yerlere boşluk rezervasyonları konur.Bu sistemde,genelde
bütün duvarlar demir donatılı bir beton perde şeklindedir. Yani bu sistemde bu duvarlar bir dolgu
duvarı değil ve fakat demir donatılı taşıyıcı bir duvardır. Tünel kalıp sisteminde, bir katın demir
donatısı içinde, diğer klasik betonarme kalıplarının içinde ayrı ayrı yer alan kolon ,kiriş ve döşeme
donatıları bir bütün olarak yer alır.Demir donatılı perde duvar kullanıldığı ve bu donatı da döşeme
donatılarına bağlandığı için,bu sistemde ayrı bir kolon ve kiriş kalıbı veya donatısı bahis konusu
değildir.Bu sebeple tünel kalıp sistemi ile yapılan binaların katlarında oda duvarlarında kolon ve
kiriş çıkıntıları görülmez.Bu ise oda hacminden kazanç demektir.Tünel kalıp sistemi ile inşaat,
mutlaka bir kule vincinin desteği ile yapılabilir.

2) TÜNEL KALIPLARIN ÇEŞİTLERİ :

Tünel kalıpları genelde iki gruba ayrılır.Bunlar mekanik veya hidrolik tipte olabilir.

2-1) Yarım Tünel Kalıpları : Bir bina odasının yarısını, yani duvar perdesi ile döşeme
kalıbının yarısını teşkil eden bir kalıptır.Ancak tek başına kullanılmaz.Yanına ikinci, bir simetrik
yarım tünel kalıp getirilip birbirine bağlandıktan sonra betonu dökülür.

2-2) Tam Tünel Kalıpları : Bu ise , iki adet yarım tünel kalıbının birbirine birleştirilmiş
halidir.Yani bu kalıpla,binanın bir odasının her iki yanındaki perde duvarları ile tavanındaki
döşeme betonu dökülür
 Sayfa 3 / 16

3) TÜNEL KALIP SİSTEMİNİN AVANTAJLARI:

3-1) HIZ: İnşaat süresini diğer klasik beton kalıp ve beton dökme sistemleri ile
karşılaştırılmayacak kadar kısaltır. Hızlı bir üretim yapılmasını sağlar. Örneğin şartlar yerine
getirilirse her gün bir kat üretebilme imkânı sağlanabilir. Yani 10 katlı bir bina 10 günde bu
sistemle inşa edilebilir. Bu sebeple iş gücü ve ana para kaybını önler, yatırımın en kısa zamanda
amortismanını sağlar...

3-2) EKONOMİKLİK : Kalıbın yüzlerce kere aynı kalitede kullanılması yapım maliyetini
çok azaltır. Yapılarda ahşap kullanılmaması, sınırlı ahşap kaynaklarına sahip ülkemiz için çok
önemlidir.

3-3) DÜZGÜN KALIP YÜZEYİ : Sıva gerektirmeyen düzgün yüzeyler elde edilir.
Ölçülerin kesin oluşu hem prekast elemanların standartlaşmasını hem de konut yan sanayinin
fabrikasyonlaşmasını sağlar, bu da yapı üretiminde kalite ve ekonomiklik demektir.

3-4) UYGULAMA KOLAYLIĞI : Her yerde kullanılabilir. Ancak kaldırma ve taşıma

işlerini iyi bilen ve iş güvenliğine önem veren elemanlar tarafından uygulanmalıdır. Bu ekibin
başında da yetkili teknik bir nezaretçi bulunmalıdır. 8 kişilik bir ekip bir kalıbı bir günde rahatlıkla
tamamlayabilir.

3-5) DEPREME DAYANIKLILIK: Yatay ve düşey taşıyıcı sistemlerin birlikte dökülmesi

ve ara bölme duvarlarının da taşıyıcı duvar niteliğinde olması sebebiyle monolitik ve stabil bir
yapı elde edilir. Bu ise Türkiye gibi deprem kuşağında olan bölgeler için en uygun sistemdir

4) TÜNEL KALIP SİSTEMİNDE DOĞABİLECEK İSG (İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİ) RİSKLERİ :

Bu sistemde karşılaşılabilecek İSG riskleri aşağıda belirtilmiştir:

4-1) Gerek dış cepheden ve gerekse binanın içindeki boşluklardan aşağıya düşme riski,
 Sayfa 4 / 16

4-2) Kaldırılan veya taşınan tünel kalıplar ile çıkartma iskelelerinin insana çarpması
neticesinde aşağıya düşme riski,

4-3) Kaldırılan ve taşınan ağır malzemenin altında kalma veya bu malzemelerin çalışanlara
çarpma riski,

4-4) Soğuk havalarda betonun çabuk priz alması için kullanılan LPG veya Doğal gazlı
ısıtıcılar sebebiyle ortaya çıkabilecek olan zehirlenme, yanma ve yangın riski,

4-5) Sivri ve çıkıntılı yerlere vücut organlarının çarpılması riski,

4-6) Tünel kalıpların katlardan çıkartılması sırasında üzerinde bırakılan malzeme ve malzeme
artıklarının aşağıya düşerek geçenlere çarpma riski,

4-7) Kullanılan elektrik tesisatı ve elektrikli el aletlerinin sebep olabileceği elektriğe çarpılma
riski,

5) ALINMASI GEREKEN İŞ GÜVENLİĞİ TEDBİRLERİ :

5-1) Tünel kalıp ile yapılan her türlü çalışmalarda (kalıp transferi, kalıp yerleştirilmesi, beton
dökülmesi…gibi) işçiler aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımı kullanmalıdır.

5-1-1) Başın korunması için baret,

5-1-2) Ağır malzeme kaldırılıp taşındığı için emniyet ayakkabısı (tercihan S-3 tipinde, tabanı
çelik plaka korumalı),

5-1-3) Vücudun korunması için uygun bir iş elbisesi,

5-1-4) Ellerin korunması için uygun bir iş eldiveni.

5-1-5) Tünel kalıbın içeriye alınması ve dışarıya ittirilmesi işlemlerinde, düşmelere karşı
vücut tipi emniyet kemeri,

5-1-6) Yapılacak her türlü kesme ve taşlama işlerinde koruma gözlüğü,

5-1-7) Oksijen kesme ve kaynak işlerinde oksijen gözlüğü veya yüz siperi,

5-1-8) Elektrik ark kaynağında kaynakçı maskesi, eldiveni ve önlüğü

5-2) Vinç ile kaldırılan kalıpların yerine yerleştirilmesi, yerinden alınması ve her türlü kalıp
deplasmanı esnasında yükün güvenli bir şekilde sevki için vinç operatörü ile koordineli bir şekilde
çalışacak bir işaretçi görevlendirilmelidir. Vinç operatörüne bu iş için görevlendirilen işaretçiden
başka hiç kimse müdahale etmemelidir. Ancak çalışma alanında, oluşabilecek bir kaza tehlikesini
işaretçinin veya vinç operatörünün görmemiş olduğu durumlarda her çalışan vinç hareketinin
durdurulması ile ilgili olarak işaretçiye veya vinç operatörüne derhal DUR işaretini verebilir. Bu
konuda bu kitabın kule vinçler ile malzeme kaldırılması ve taşınması işlerinde iş güvenliği
bölümündeki tedbirler alınmalıdır.
 Sayfa 5 / 16

5-3) Tünel kalıplarının ve kalıp çıkarma iskelelerinin yere konması sırasında,kalıp ve iskele
dengesi kontrol edilmeli,dar ve dış kalıpların devrilmemesi için yeterli destek (teleskobik direkler)
konulmalıdır.

5-4) Tünel kalıpları, hiçbir şekilde düz olmayan eğimli yerlere, nemli ve ıslak yerlere, yerden
geçen seyyar uzatma kabloları üzerine konmamalıdır.

5-5) Tünel kalıpların kule vinç kancasından çıkarılmasından önce, dikme tekerlekleri
bastırılarak kalıp dengesi sağlanmalı, yetkili personel üçgen bağlantı kelebeğini veya sapanını
sökmeli ve kaldırma işaretini ondan sonra vinç operatörüne vermelidir.

5-6) Tünel kalıplar kaldırılmadan önce, tüm bağlantılar yetkili personel tarafından kontrol
edilmeli ve bu personelin vereceği işarete göre kaldırılmalıdır.

5-7) Kalıp kaldırma noktaları, kalıbın ağırlık merkezinde olmalıdır. Ağırlık merkezini
kaydıracak şekilde, kalıba yük ilaveleri yapılmamalıdır. Özel yük ilavelerinde, yeni duruma göre
ağırlık merkezi bulunmalı ve kalıp bu noktadan kaldırılmalıdır.

5-8) Tünel kalıpların kaldırılması, taşınması ve indirilmesi işlemlerinde, bu kitabın kaldırma

işleri ve makinaları bölümündeki hükümlere aynen uyulmalıdır.

5-9) Tünel kalıplar dik olarak kaldırılmalı ve indirilmelidir. Tünel kalıba kesinlikle yan yük
bindirilmemelidir. Bunu temin etmek üzere, önce kaldırma ve sonra da yatay aktarma (vinç arabası
ile) işlemleri veya tersi, yani yatay aktarma ve indirme işlemleri yapılmalıdır.Hız kazanmak için
her iki işlem aynı anda yapılmamalıdır

5-10) Kaldırılan, taşınan ve indirilen kalıpların altına girilmemeli ve altından geçilmemelidir.

Zeminde çalışanlar, bir yerden öteki yere giderken üst tarafı sürekli olarak kontrol etmelidir. Vinç
operatörleri de aşağıda çalışanlar üzerinden yük geçirmemeli, böyle bir zorunluluk varsa vinç
kornası ile sesli uyarı yapmalı ve onların tehlikeli bölgeden çekilmesini sağlamalıdır.

5-11) Tünel kalıp iskeleleri önlerindeki file korkuluklar mutlaka takılmalıdır,bunların

bozulmaması için azami dikkat gösterilmelidir.Bunlar çalışma durumlarına göre, aşağıdaki
fotoğraflarda da gösterildiği gibi, yatay veya eğik pozisyonda tutulmalıdır.Tünel kalıplar bina içine
alınırken ve binadan çıkarılırken bu korkuluklar yatay vaziyette olmalı ve fakat bütün öteki
çalışmalar süresinde dik veya dike yakın vaziyette tutulmalıdır. Genellikle inşaat şantiyelerinde
bunların şeklini değiştirmeye üşenilmektedir.
 Sayfa 6 / 16

5-12) Bir binanın katına monte edilen tünel kalıp iskelelerinin binanın bütün çevresini
çevrelemesi gereklidir. Çünkü bir katın bütün dış cephelerindeki duvarların beton dökümü
yapılacaktır. Bina köşelerinden ve binanın kör cephelerinden emniyetli geçişi temin etmek üzere,
etraflarında korkuluk bulunan özel köşe geçiş platformları kullanılmalıdır. Bu korkuluklar sürekli
takılı olarak bulundurulmalı ve bozulmamalıdır. Bu köşe geçiş platform ve korkulukları, şekillerde
yapılabilir:
 Sayfa 7 / 16

5-13) Pratik bir çözüm olarak bu korkuluklar mafsallı olarak yapılabilir. Bunun için çelik boru
malzeme kullanılmalı ve bunlar birbirlerine kendi eksenleri etrafında dönebilen çift kelepçe ile
bağlanmalıdır. Aşağıda soldaki fotoğrafta bunların toplanmış haldeki durumu ile, sağdaki
fotoğrafta ise takılmış hali görülmektedir.

5-14) Aşağıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi köşe geçiş platformu kenarlarına sıkıştırmalı
korkuluk dikmeleri konup ve araları çelik hasır ile çevrelenebilir.
 Sayfa 8 / 16

5-15) Aşağıdaki fotoğrafta, tünel kalıp iskelesinin baştaki dizaynı aşamasında düşünülmüş ve
gerçekleştirilmiş olan, mükemmel köşe geçiş platform ve korkulukları görülmektedir. Binanın kör
tarafına da uygun ölçülerde metal boru iskelet üzerine monteli ahşap platform ve kenarlarında da
metal iskelete monteli korkuluk dikmeleri ile iki sıralı 5x10 cm ebadında ahşap latalı korkuluklar
vardır.

5-16) Aşağıdaki fotoğraflarda başka bir şekilde yapılan uygulama görülmektedir. Bu

uygulamada korkuluk olarak, metal çerçeveli ve içi sık dokumalı fens malzeme ile çevrili olan
korkuluklar kullanılmıştır.
Sayfa 9 / 16
 Sayfa 10 / 16

5-17) İçine kalıp kurulmayacak olan bina modülleri arasında (örneğin merdiven boşluğu gibi)
boşlukların tabanında da , yan taraftaki fotoğrafta görüldüğü gibi, kalıp iskelelerine benzer
iskeleler bulunmalı ve bunların önlerindeki takılıp sökülebilen boru korkuluklar da sürekli takılı
olarak bulundurulacaktır.

5-18) Binanın iki odasına veya bölümüne ait iki adet kalıp iskelesi arasında boşluk
olmamalıdır. Bu boşluk olmasının sebebi iki bölüm arasındaki 20-25 cm enindeki perde betonu
bulunmasıdır. Aşağıdaki fotoğraflarda da belirtildiği gibi, bunu temin etmek üzere, kalıp
iskelelerinin yan tarafları biraz çıkıntılı ( yani enli) olmalıdır. Böylece birbirine komşu olan iki
adet iskelenin bu çıkıntıları ,monte edildikten sonra arada boşluk olmasını engellenmiş olacaktır.
 Sayfa 11 / 16

5-19) Tünel kalıp sökülmesi, takılması ve iskele aktarılması işlemlerinde iskeleler ve kalıplar
üzerlerinde bu işlemlere engel olacak olan aks köşebendi,LPG tüpü,boşluk rezervasyonları,alet
edevat,takım sandığı gibi malzeme bulunmadığından emin olunmalıdır.Aksi takdirde bunların
aşağı düşmesi ile ciddi iş kazaları olabilir.

5-20) Tünel kalıplar arasındaki geçiş için emniyetsiz kestirme yollar kullanılmamalı,
emniyetli olan geçit ve yollar kullanılacaktır.

5-21) İniş ve çıkış için tünel kalıp üzerindeki merdivenler haricindeki tehlikeli yerler
kullanılmamalıdır.

5-22) Tünel kalıp teknolojisi ile yapılan bir binada, ana ve yangın merdiveni prekast merdiven
basamakları ve sahanlıklarının montajı da kat montajına paralel olarak yürümelidir. Eğer bunların
montajı gecikirse, bu merdiven sahanlıklarının önleri boşta kalır ve büyük bir düşme riski doğurur.
Aşağıda sol taraftaki fotoğrafta böyle bir binanın montajı yapılmamış merdiven sahanlığı
korkulukları görülmektedir. Ayrıca merdivenler monte edilemediği için katlar arasındaki iniş ve
çıkışlar kat tabanlarındaki boşluk rezervasyonlarından seyyar merdivenler ile yapılır. Bu
boşluklardan inip çıkmak da belli bir risk doğurur. Bu bakımdan bir binanın prekast merdiven ve
sahanlıkları önceden hazırlanmalı ve inşa edilecek blok yanına getirilmeli ve zamanında monte
edilmelidir. Sağ taraftaki fotoğrafta, böyle bir boşluğa monte edilmiş ahşap seyyar merdiven
gözükmektedir. Genelde bu boşluklar yan yanadır. Merdiven altındaki boşlukların üzerleri,
düşmelerin önlenmesi için kapatılmalıdır.Bu merdivenler görüldüğü gibi alt ve üst taraftan
sabitlenmelidir.Ahşap merdiven yerine metal merdiven kullanılması tavsiye edilir.
 Sayfa 12 / 16

5-23) Kule vinç ile indirilen bir yükün altında kalan sapanların çekilmesi için vinç
operatörüne işaret verilmeden önce, etraftaki işçilerin güvenliği sağlanmalıdır.

5-24) Tünel kalıp iskele aktarmalarında, prekast merdiven sahanlık, dış cephe elemanları
montajında, iskelesiz ve korkuluksuz yerlerde yapılan çalışmalarda mutlaka emniyet kemeri
kullanılmalıdır. Emniyet kemeri takılabilmesi için, özel düzenekler yapılmalı , gerekirse kemer
halatı uzatılmalı veya can halatları kullanılmalıdır.

5-25) Her gün mesai başlangıcında kalıp kaldırma aparatlarının, kaldırma halatlarının ve tünel
kalıplar üzerindeki sabit korkulukların eksiksiz ve kusursuz olduğu tünel kalıp sorumlusu
tarafından tespit edilmelidir. Bağlantı yerleri kopuk, korkuluk fileleri yırtık olan iskelelerin
onarımları yapıldıktan sonra iskele aktarma işlemi yapılmalıdır. Kalıp çıkarma iskele yanlarındaki
korkulukların sürekli olarak takılı olması sağlanmalıdır. Bir kusur tespit edildiğinde bu kusurlar
derhal giderilmeli ve giderilemediği hallerde çalışma başlatılmamalıdır.

5-26) Tünel kalıpların içinde veya üzerinde yük ve insan taşınması kesinlikle yasaklanmalıdır.

5-27) Hiçbir şekilde, mesai içinde veya dışında yerdeki tünel kalıp ve çıkartma iskeleleri
içinde oturulmamalı, yatılmamalı veya uyunulmamalıdır.

5-28) Aks köşebentlerinin montaj ve aktarma işlemlerinde, her köşebendin iki noktasından
sapan bağlantısı yapıldıktan sonra, kule vinçle kaldırma işlemi yapılmalıdır.

5-29) Kalıp montajı yapılacak kattaki tüm dış cephe ve kalıp çıkartma iskelelerinin aktarma
işlemi yapıldıktan sonra o katın kalıp montajına başlanmalıdır. Çıkartma ve taşıma iskeleleri
montaj edilmeden kesinlikle kalıp konmasına başlanmamalıdır. İskeleler montaj edildiğinde
 Sayfa 13 / 16

korkulukları derhal kurulmalı böylece döşemede, yüksekten düşmeye karşı çalışma emniyeti
alınmalıdır.

5-30) Kalıp kurumu ve sökümü, tekniğine uygun olarak yapılmalıdır.

5-31) Kalıbı sökülen döşemenin dayanıklılığını geçici olarak emniyet alabilmek için, aşağı
katta teleskopik kalıp dikmeleri ile desteklenmesi derhal yapılmalıdır.

5-32) Dış cephedeki tünel kalıpların birbirlerine tijlerle bağlanması esnasında tij
rezervasyonları (konikler), geniş tarafları içeriye bakacak şekilde monte edilmelidir. Böylece
söküm aşamasında bunların bina içine düşmeleri sağlanmış olacaktır. Eğer bunlar dış tarafa
bakacak olursa, sökülmeleri esnasında, bunlara vurulunca, bunlar kontrolsüz olarak yukarıdan
aşağıya düşebilir ve kazalara sebep olabilir.

5-33) Dış cephe kalıplarının sökümü esnasında, dış cephe kalıpları vince bağlanmadan,
kesinlikle tijler sökülmemelidir. Ayrıca dış cephe kalıplarının alımı esnasında yürüme iskelelerinin
korkuluklarının zarar görmemesine dikkat edilmelidir.

5-34) Tünel dış kalıplarının montajı esnası ve sonrasında dış kalıbı tutucu çenelerinin
yerlerine tam olarak geçtiğine mutlaka dikkat edilmelidir.

5-35) Demir donatı montajı esnasında artık metal çubuklar ve her türlü demir malzeme bir
kova içinde toplanarak iş bitiminde toplu halde çalışma mahallinden uzaklaştırılmalıdır. Her ne
ebatta olursa olsun demir parçaların çalışma mahallinden aşağıya atılması veya kalıp içinde
bırakılması kesinlikle yasaklanmalıdır.

5-36) Eğer beton pompa operatörü, beton döküm yerini tam olarak göremiyorsa, hem
operatörü ve hem de döküm yerini tam olarak görebilen yetkili ve ehil bir işaretçiden alacağı
kumandalara göre, beton pompasını çalıştırmalıdır.

5-37) Beton dökümü esnasında, pompa hortumunu tutan betoncular ile vibratörcüler sırtlarını
kesinlikle dış cepheye dönmemelidir. Bunların sırtları sürekli döşemeye, yan iç tarafa doğru dönük
olmalıdır. Aksi takdirde, basınç altında kırbaçlama etkisi ile hortumun işçiye çarparak onu aşağıya
düşürmesi riski doğacaktır. Bu tip kazalar olmuştur.

5-38) Beton dökümü sırasında veya sonrasında kullanılacak olan vibratörlerin, beton içine
giren korumalı lastik kablolu kısmı yeterli bir uzunlukta olmalıdır. Bunun ötesindeki elektrik
besleme kablosu kimyasal ve fiziksel etkilere karşı korunmalıdır. Her çalışmaya başlamadan önce
vibratörlerin gövdelerinde kaçak akım olup olmadığı kontrol edilmelidir.

5-39) Soğuk havalarda dökülen tünel kalıp betonunun çabuk priz alması için, tünel
kalıplarının ısıtılması gerekir.Bu ısıtma ve LPG tüpleri ile ilgili olarak ,aşağıda belirtilen tedbirler
alınmalıdır :

5-39-1) Bu ısıtma işi, bu iş için yetkili kılınmış kişiler tarafından yapılmalıdır. Bu kişilerin
LPG ‘ nin zararlı etkilerine karşı bilgilendirilmesi gereklidir.Bu nedenle LPG ile ilgili aşağıdaki
basit talimat ilgili bütün çalışanlara imza karşılığı tebliğ edilmelidir:
 Sayfa 14 / 16

LPG (LİKİD PETROL GAZI) TALİMATI

1) LPG gazı ham petrolün rafine edilmesi sırasında elde edilen bir gaz olup, esas maddesi
bütan ve propan gazlarının belli oranlarındaki karışımıdır.

2) Gaz halinde iken, havadan yaklaşık 1,5-2 defa daha ağırdır ve bu sebeple kaçak yaptığı
zaman tabanda birikir.

3) Esasen renksiz ve kokusuz bir gazdır. Ancak, kaçak yaptığı zaman duyulsun diye içine pis
kokulu bir madde (etil merkeptan ve tiyofen…gibi) ilave edilmiştir.

4) Kendisine has kokusu duyulduğu zaman, kaçak ortamı tabandan havalandırılmalıdır.

Bunun için taban süpürülür gibi yapılarak bu gaz dışarıya atılmalıdır.

5) Gaz konsantrasyonunu azaltmak için kaçak oluşmuş ortam havalandırılmalıdır.

6) Havanın oksijeni ile yanıcı ve hatta şartlar elverişli ise patlayıcı bir karışım yapar.
Havadaki %1,5 ila %9 oranları arasındaki konsantrasyonları patlayıcı bir karışım meydana getirir.

7) Kaçak durumunda kesinlikle sigara içilmemeli, açık alevli araçlar kullanılmamalı, kesme,
taşlama ve tavlama işleri yapılmamalıdır.

8) Bu gaz zehirleyici değil ve fakat boğucu bir gazdır. Ortamdaki oksijenin yerine geçerek
oksijen oranını azaltır. Ortamdaki konsantrasyon oranı belli bir oranın üzerine çıkınca baygınlığa
sebep olur.

9) Gaz kaçağı hissedilince, tüplerin ana vanası derhal kapatılmalıdır.

5-39-2) LPG tüpleri, LPG ocaklarının bulunduğu brandalarla kapatılmış olan, kapalı bölümde
bulundurulmamalıdır. Bu tüpler bu kısmın dışında açık havada bulundurulmalıdır. Bu tüpler dik
vaziyette bulundurulmalı ve devrilmemeleri için uygun bir şekilde bağlanmalıdır.

5-39-3) LPG ocaklarında alev kesildiği zaman LPG akışını kesecek bir düzenek bulunmalıdır.

5-39-4) Kapalı bölüm içinde tahta, bez, boya, boya incelticisi gibi öteki yanıcı ve parlayıcı
maddeler bulundurulmamalıdır.

5-39-5) Isıtma alanında LPG gazının yanması sürekli bir havaya ihtiyaç vardır. Bu bakımdan
yanma odaları içlerine belli bir miktarda hava akışının girmesine izin verilmelidir. Aksi takdirde
yanma olayı süreklilik kazanmaz. Bu bakımdan, binaların tesisat ve havalandırma boşluklarının
hava geçirmez kapaklarla kapatılması tavsiye edilmez. Düşmelerin önlenmesi için bu boşlukların
sık dokumalı kafes tipe malzeme ile kapatılmasında yarar vardır.

5-39-6) Bağlantı hortumları TSE 1846’ya uygun ve eksiz olmalıdır. Eskiyen, çatlayan,
yumuşayan veya imalinden itibaren 1 yılı doldurmuş hortumlar değiştirilmelidir. Her türlü hortum
bağlantısı kelepçe ile tekniğine uygun şekilde yapılmalı ve bu maksatla tel kullanılmamalıdır.

5-39-7) Valfler ve basınç düşürücüler bir patlama veya yangın halinde kolayca müdahale
edilebilecek bir yerde bulundurulmalıdır.
 Sayfa 15 / 16

5-39-8) LPG tüplerinin gaz kaçağı kontrolü sabunlu su veya benzeri bir madde ile
yapılmalıdır, kibrit çakmak gibi açık ateş kaynakları kesinlikle kullanılmamalıdır.

5-39-9) Tünellerde uygulanacak ısıtma süreleri, hava koşullarına bağlı olarak şantiye şefliğine
sorularak öğrenilmelidir.

5-39-10) Yakıcılar, hortumlar ve bağlantı elemanları (kelepçeler) gibi bütün yakma ekipmanı
ve tüpler her kullanımdan önce kontrol edilmelidir.

5-39-11) Isıtma mahalline yakın ve fakat açık ortamda kolaylıkla erişilebilecek yerde seyyar
yangın söndürme cihazları bulundurulmalıdır.

5-39-12) Bir yangın vukuunda önce gaz kaynağı ana valften kesilmelidir.

5-39-13) Yangın çıkması halinde Şantiye Yangın Talimatı’ na uygun olarak hareket
edilmelidir.

5-39-14) LPG tüpleri depolanma ve her türlü taşıma esnasında dik konumda tutulmalıdır.

5-39-15) LPG tüpleri bu tüplerin taşınması için yapılmış yüksekliği tüplerin yüksekliğine
yakın ,tabanı kalın saçtan yapılmış,kenarında eteklik bulunan ve yan duvarları da sık dokumalı bir
malzeme ile kaplanmış özel metal sepetlerle taşınmalıdır. Kesinlikle tüplerin başlarındaki yerlere
sapan takılarak bu tüpler taşınmamalıdır.

5-39-16) LPG tüplerinin depolanması dış mahalde, düz, temiz bir beton zemin üzerinde
yapılmalıdır. Depolama mahallinin çevresi minimum 2 metre yüksekliğinde kafes tel ile çevrili
olmalı ve kapısı kilitli tutulmalıdır. Depolama mahallinde üstünde tüplerin devamlı güneş ışığına
maruz kalmaması için bir sundurma yapılmalıdır. Bu yere ayrıca “Dikkat LPG”, “Açık Alev ve
ateşle Yaklaşma”, “Sigara İçilmez” şeklinde ikaz levhaları da asılmalıdır.

5-39-17) Boş ve dolu tüpler belli olacak şekilde ayrı depolanmalıdır. Tüpler boş dahi olsa
çamur, beton vs. gibi kirletici etkenlerden korunmalı eğer kirlenmişse temizlendikten sonra
depolanmalıdır.

5-39-18) Betonun çabuk priz alması için LPG ile ısıtma yapılan kapalı bölüm ve hücreler
içine girilmemeli, buralarda oturulmamalı ve uyunulmamalıdır. Aksi takdirde, oksijen yetersizliği
ve boğucu olan LPG gazı kaçakları sebebiyle boğulma neticesi ağır yaralanma veya ölüm olayları
olabilir.

5-40) Tünel Kalıpların monte edildikleri binalardan çıkartılmadan önce, kalıp üzerinde
bulunan her türlü malzeme (anahtarlar, demir malzeme, kalaslar, moloz ve her türlü artıklar)
temizlenmeli ve ondan sonra çıkartma işlemi yapılmalıdır. Aksi takdirde kalıp çıkartılması işlemi
esnasında bunlar aşağıya düşüp oradan geçenleri yaralayabilir. Örneğin aşağıdaki fotoğraflar
çekilirken, iskele üzerindeki malzeme artıkları alınmadığı için, aşağıya düşmüş ve oradan geçen bir
minibüse maddi zarar vermiştir.

5-41) Ayrıca bu kalıp çıkartılması işinde, vincin bomuna yatay kuvvet bineceği için dikkatli
olunmalı ve eğer zorlukla karşılaşılıyorsa daha fazla zorlanmamalıdır. Bu işlem sırasında, orada
bulunan kişiler kesinlikle, iskelenin dışarıya çıkma doğrultusu içinde bulunmamalıdır. Aksi
takdirde iskelenin çarpması neticesinde aşağıya düşme riski ortaya çıkabilir.
Sayfa 16 / 16