UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU

SAOBRAAJNI FAKULTET
DOBOJ

SEMINARSKI RAD

Tema :
Zvuni izvor
Zvuni talas.Jaina zvuka
Rezonancija kod zvuka i interferencija

Predmet: Fizika
Profesor: dr Dragoljub Mirjani
Asistent: mr Zoran urguz dipl. fiz.

Student: Ahmed Isi 614/13

Seminarski rad - Fizika

Sadraj
Uvod.......................................................................................................................3
1. Zvu....................................................................................................................4
1.1 Oscilovanje ica..............................................................................................4
1.2 Oscilovanje tapova.......................................................................................4
1.3 Oscilovanje vazdunih stubova....................................................................6
1.4 Oscilovanje ploa i membrana......................................................................7
2. Zvuni talas. Jaina zvuka...............................................................................8
2.1 Zvuni talasi..................................................................................................8
3.Jaina zvuka.....................................................................................................10
3. Rezonancija kod zvuka i interferencija...........................................................12
3.1 Rezonancija....................................................................................................12
3.2 Interferencija...................................................................................................14

Uvod

Pod zvukom u uem smislu smatramo pojavu koju osjeamo ulom sluha.
Mehanike oscilacije tijela, koje se vre veim frekvencijama, ire se kroz elastinu
sredinu, najee kroz vazduh i kao talasno kretanje dolaze do naeg uha, gdje
izazivaju osjeaj zvuka.
Oblast fizike u kojoj se analiziraju zvune pojave zove se akustika. Akustika
se dijeli na fizioloku i fiziku, a esto i muziku akustiku.
Fizioloka akustika se bavi prouavanjem slunog organa (uha) i procesa kod
sluanja, a isto tako prouava i organ za formiranje zvuka (grlo).
Fizika akustika prouava pojave koje su vezane za mehanike oscilacije ije
se frekvencije kreu u granicama osjetljivosti ula sluha.
Akustika prouava ne samo talase koji se uju, ve i talase sa viim i niim
frekvencijama od granice ujnosti, ali ije se djelovanje moe osjetiti.
ovjek uje zvuk ije se frekvencije kreu od 20 Hz do 20000 Hz. Ove granice
su individualne i ne treba smatrati da su one strogo odreene. Osjetljivost uha je
najvea na frekvenciji od 2000 do 3000 Hz, a zatim se osjetljivost smanjuje i ka
manjim i ka veim frekvencijama. Kod mlaih osoba gornja granica je via , dok kod
starijih pada i do 13000 Hz. Pri obinom govoru frekvencija ne prelazi 1000 Hz, dok
se u muzici frekvencija kree od 100 do 5000 Hz.
Oscilacije ispod 20Hz ne osjeamo ulom sluha i nazivamo ih infrazvukom. U
takve pojave spadaju razni drhtaji, zemljotres, potresi od saobraaja itd. Frekvencije
iznad 20000 Hz takoer ne moemo uti, te takve oscilacije ine podruje ultrazvuka.
Ovakve frekvencije se mogu proizvesti pomoi pomou raznih elektrinih ili
magnetnih metoda, sve do 5 x 108 Hz. Ultrazvuk se danas u velikoj mjeri primjenjuje
u hemiji, medicini, ispitivanju materijala, navigacije itd.
Da bi nae uho izvjesni zvuni talas osjetilo kao zvuk nije dovoljno da
frekvencija bude u granicama od 20 Hz do 20000 Hz, nego je potrebno da zvuni
talas ima odreenu energiju. Najmanja energija koju treba da ima zvuni talas pa da
ga uhom osjetimo zove se donji prag ujnosti. Ako energija prekorai odreenu
granicu tzv. gornji prag ujnosti, uho e takav talas osjetiti kao bol.

Seminarski rad - Fizika

1. Zvuni izvori

Izvor zvuka moe svako tjeli ili mehaniki oscilator koji moe pravilno da
osciluje u opsegu frekvencija zvuka.

1.1. Oscilovanje ica

Zategnuta ica osciluje tranzvenzalnim oscilacijama. Ako se na zategnutoj ici
izazove na jednom mjestu transvenzalna deformacija, ona e se prenositi du ice
brzinom c. Na uvrenim krajevima ice takav trasverzalan talas e se odbiti i
interferencijom povratnog talasa sa prvobitnim talasom nastaje stojei talas
(slika 2.1.1). Na krajevima A i B ice moraju uvijek biti vorovi stojeeg talasa.
Ako ica treperi tako da osim vorova na utvrenim krajevima nema drugih
vorova, onda kaemo da ona daje osnovni ton.
Osnovni ton je vlastiti ton sa najmanjim brojem
oscilacija u sekundi. Oznaimo li sa l duinu ice
onda je talasna duina osnovnog tona :0l pa je
C
C

frekvencija osnovnog tona :

. Kako
0 2 l
je brzina prostiranja transvenzalnog talasa du
F
ice data obrascom: C
gdje je F- sila

Slika 1.1.1

zatezanja ice, - masa jedinice duine ice

m V Sl
1

S ) , dobivamo : 0
e
e
e
2l

1
F
2l
S

Ovo je Tajlorova formula iz koje vidimo da je visina tona ice obrnuto

proporcionalna njenoj duini, upravo proporcionalna kvadratnom korjenu iz sile kojom
je ica zategnuta, a obrnuto proporcionalna kvadratnom korjenu iz presjeka i
gustoe.

1.2 Oscilovanje tapova

Oscilacije tapova mogu biti transvenzalne i longitudinalne. Ako tap, koji je
uvren na jednom kraju, izvedena iz ravnotenog poloaja on e poeti oscilovati
transvenzalno. Stojei transvenzalni talas se obrazuje tako da je na uvrenom
kraju uvijek vor na slobodnom trbuh (slika 2.2.1.).

Seminarski rad - Fizika

Vidimo da osnovni ton ima talasnu duinu: 0=4l

dok su talasne duine viih harmonijskih tonova : 0

4l
, n 0,1,2,...
2n 1

Prema tome, frekvencije koje daje tap pri transvenzalnom oscilovanju su :

( 2n l )

C
4

Slika1.2.1 i 1.2.2 a,b,c

tj. frekvencija tonova pti transvenzalnom treperenju tapa odnose se kao niz
neparnih prirodnih brojeva
Longitudinalna treperenja tapa mogu se proizvesti ako se tap tare koom
premazanom kalafonijumom ili mokrom krpom du njegova pravca. Kada se obrazuje
stojei talas, estice osciluju u pravcu tapa i to tako da e na krajevima tapa
najivlje oscilovati, tj. na krajevima e biti trbusi stojeeg talasa, a u taki u kojoj je
tap uvren nee biti oscilovanja, odnosno obrazovae se vor stojeeg talasa. Da
bi se formirali stojei talasi tap se moe uvrstiti na 1/1, 1/4, 1/6 duine tapa.
Kod amplitude longitudinalnih oscilacija prenesemo u trnasvenzalnom pravcu,
dobije se grafikon longitudinalnog stojeeg talasa, koji je izvuen takastim linijama
na slici 1.2.2. Na slici 1.2.2.a prikazan je stojei talas na tapu uvrenom u jednoj
taki. Na slici 1.2.2.b na tapu uvrenom u tri take. vorovi se moraju javiti u
2l
nc
uvrenim takama, pa je : n , n 1,2,3,... odnosno : n , n 1,2,3,...
n
2l
gdje je n broj vorova, l duina tapa, a c brzina longitudinalnog talasa u
tapu, koja se znatno razlikuje od brzine transvenzalnog talasa. Tonovi tapova
upotrebljeni su u muzici kod trijangla i ksilofona.

Seminarski rad - Fizika

1.3 Oscilovanje vazdunih stubova

Oscilovanje vazdunih stubova moe se ostvariti u cijevima koje nazivamo

sviralama. U njima tonovi nastaju longitudinalnim treperenjem vazduha. Kod svirala
razlikujemo dva dijela, dio gdje se formira ton i dio gdje se ton pojaava (rezonator).
Prema djelu gdje se formira ton razlikujemo :
-

svirala sa usnom ili svirala na brid

svirala sa jezikom
svirala na lijevak

Kod svirala na brid(slika 1.3.1a) vazduna struja prolazi kroz kanal A i dolazi u
komoru B. Iz komore B vazduna struja udara na usnu (brid) U, gdje se cijepa pa
nastaju vrtlozi u struji vazduha. Zbog toga nastaje zguenje i razreenje vazduha,
koje se prenosi na vazduni stub S i on zatitra. U svirale na brid spadaju: frule, diple,
orgulje i flauta.
Kod svitala sa jezikom(slika 1.3.1b) vazduh struji uz jeziak J, koji
treperenjem periodiki otvara i zatvara struju vazduha, pa na taj nain nastaje
zguenje i razreenje vazduha u cijevi S. U svirale sa jezikom spadaju: klarinet,
rog, usna harmonika itd.
Kod svirala na lijevak (slika 1.3.1c) zguenje i razreenje vazduha proizvodi
svira svojim usnama. U svirala na lijevak spadaju razne trube.

Slika1.3.1 a,b,c

Seminarski rad - Fizika

Talas koji nastaje na poetku svake svirale odbija se na njenom kraju i

interferencijom sa progresivnim talasom nastaje stojei talas u cijevi S. Budui da je
treperenje najivlje na poetku cijevi, tj. tamo gdje duvamo, jasno je da tu uvijek
nastaje trbuh stojeeg talasa. Na drugom kraju cijevi postaje ili trbuh ili vor, ve
prema tome da li je svirala otvorena ili zatvorena.

1.4 Oscilovanje ploa i membrana

Ploe i membrane slue kao povrinski izvori tonova. Izmeu ploa i
membrana je razlika kao izmeu tapova i ica. Kao materijal za membrane moe
posluiti papir (zvunik), koa (dobo, talambas) i metalni listovi (slualice). Ploe su
uglavnom metalne.
Budui da membrane ne daju skoro nikakav otpor promjeni oblika, moramo ih
spoljanjim silama privesti u napeto stanje da bismo ih mogli privesti u elastina
treperenja. Kod ploa to nije sluaj jer se mogu privesti u treperenje usljed njihove
vrstoe i otpora. Membranje i ploe mogu vriti i longitudinalna i transvenzalna
treperenja, ali su od praktine vanosti samo transvenzalna treperenja.

slika 1.4.1

Seminarski rad - Fizika

Na ploama i membranama se obrazuje dvodimenzionalni stojei talas, te

se na ploi (membrani) javljaju vorovi stojeih talasa du izvjesnih linija, koje se
zovu vorne linije. Raspored i oblik vornih linija je vrlo razliit i zavisi od dimenzija i
oblika ploe (membrane), nain privoenja ploe u treperenje i nain privrivanja
ploa.
vorne linije mogu se uiniti vidljivim, ako se ploa postavi horizontalno,
pospe sitnim lakim prahom i dovede u oscilovanje, npr. Tako da povuemo gudalom
po rubu ploe. Tada se prah skuplja po vornim linijama, jer biva odbaen od mjesta
gdje se vre najivlje oscilacije. vorne linije se mogu obrazovati u razliitim, esto
vrlo sloene oblike koje nazivamo Hladnijevim figurama. Na slici 1.4.1 su dati neki
primjeri vornih linija na kvadratnim ploama.
Ako krunu plou slabije zakrivimo, dobiemo talas ili gong. Jako zakrivljenja
kruna ploa zove se zvono.

2.Zvuni talas. Jaina zvuka

2.1 Zvuni talasi

Zvuni talasi predstavljaju jedno podruje mehanikih talasa. Zvuni talasi u

gasovima i tenostima mogu biti samo longitudinalni, dok u vrstim tjelima mogu biti
kako longitudinalni tako i transvenzalni, ali znaajniju ulogu igraju longitudinalni.
Zvuni talasi u atmosferskom vazduhu za normalne jaine zvuka imaju vrlo
malu amplitudu koja se kree oko 10 11 m, to je manje od prenika molekula. I
pored ovako malih pomjeranja estica vazduha iz ravnotenog poloaja, pritisak
vazduha se poveava ili smanjuje u odnosu na normalni.
Ravna longitudinalne talase moe prouavati ili pomou elongancije estica
ili pomou primjene pritiska dp.
Prema Hukovom zakonu promjena pritiska dp izaziva relativnu deformaciju
dV
sredine, pa vai da je : dp Ev
V
gdje je Ev- zapreminski modul elastinosti. Znak minus dolazi zbog toga to se pri
porastu pritiska zapremina smanjuje, odnosno relativna deformacija je negativna.
8

Seminarski rad - Fizika

Posmatrajmo ravni longitudinalni talas koji se prostire u gasovitoj sredini

(vazduh) u smjeru x ose. Taj talas moemo predstaviti jednainom A sin(t kx)
Relativna deformacija sredine izazvana prostiranjem longitudinalnog talasa je

,
x

. Budui da je
Ak cos(t kx) bie
x
x
dp kEvAcos(t kx) . Odma vidimo da kEvA predstavlja amplitudu ove funkcije, tj.

pa dobivamo da je: dp Ev

amplituda promjene pritiska. Stavljanjem da je kEVA=po, dobiva se: dp=pocos(t-kx)

Iz relacija slijedi kada je longitudinalni talas predstavljen sinusnom funkcijom, onda je
talas pritiska kosinusna funkcija (slika 2.1.2.) To znai da je u takama du talasa u
kojima su elongacije maksimalne (/2,3/2,...) promjena pritiska je jednaka nuli
(dp=0) ili u tim takama pritisak ima vrijednost koju je imao prije prolaska talasa.
Obrnuto pak, u takama gdje je deformacija slojeva vazduha jednala nuli(,2...)
promjena pritiska glasa je maksimalna (slika 2.1.1)

slika 2.1.1

Amplituda promjena pritiska, pri najveoj jaini zvuka prelazi 30 N/m 2, tj. po<30Pa.
Granica bola pri po=20 Pa, to je neznatno na atmosferski pritisak koji iznosi
pa=105 Pa.
Snaga P koja se prenese zvunim talasom bie jednaka koliini energije koju
prenese zvuni talas u jedinici vremena, kroz povrinu presjeka S normalno na
pravac irenja talasa, tj. P=E/t=Fv
Sila F data je izrazom F=dp S
gdje je S presjek kroz koji se prenosi snaga, a dp elongacija promjene pritiska.

Seminarski rad - Fizika

A cos(t kx) dobivamo izraz

t
snage: P=Fv=dp Sv odnosno: P=poSacos2(t-kx)

Budui da je dp=po cos(t-kx) a brzina v

Ovo je izraz za trenutnu snagu udaljenosti x od izvora zvuka. Da naemo srednju

snagu u proizvoljnom vremenskom intervalu, treba nai srednju vrijednost za
cos2(t-kx), koja iznosi 1/2 (slika 2.1.2). Prema tome, srednja snaga je :
_
1
P 2 SApo

Slika.2.1.2

Ampituda A talasa se teko mjeri, pa izrazimo snagu preko amplitude pritiska po.
Uzimajui u obzir relaciju za amplitudu pritiska : po=kEV A

2.2 Jaina zvuka

Jaina ili intenzitet zvuka odreuje se srednjom snagom koju val zvuka prenosi po
jedinici povrine normalne na pravac prostiranja vala, odnosno koliina energije koju
prenosi val u jedinici vremena kroz povrinu normalnu na pravac prostiranja vala.
P
I SR
S
1 p 02
Koristei izraz za srednju snagu dobitemo da je intenzitet zvuka jednak I
2
intenzitet zvuka je razmjeran kvadratu amplitude pritiska a obrnuto razmjeran
proizvodugustoe sredine i brzine zvuka.U ovom izrazu se ne pojavljuje amplituda
A koja se praktino teko mjeri, to nije sluaj sa amplitudom pritiska po.

10

Seminarski rad - Fizika

Jedinica intenziteta zvuka u SI - sistemu je W/m2.Koritenje ove jedinicenije pogodno

jer je raspon intenziteta zvuka, koji se javlja u svakodnevnom ivotu izraen u
ovim jedinicama
puta vei od onog minimalnog koji se moeuti. S druge strane ulo sluha
detektirazvuk po logaritamskom zakonu.Prema zakonu Weber - Fechnerovom
(Veber-Fehnerov), psihofiziki zakon,ulo sluha osjeajagradaciju jaine zvuka
priblino kao logaritam intenziteta zvuka.
Na osnovu ove zakonitosti ustanovljena je skala nivoa jaine zvuka.Zvuni val koji
jo moeizazvati osjeaj zvuka mora imatiminimalnu vrijednost Io koja se naziva prag
W
ujnosti i iznosi priblino 10 12 2 , pri frekvenciji od 1000 Hz. Nivo jaine zvuka
m
I
definie se na sljedei nain L k log
gdje je k koeficijent
I0
proporcionalnosti.Stavljanjem k = 1 nivo jaine je izraen u belima premaGrahamu
Bellu (Bel).
U praksi se koristi 10 puta manja jedinica koja se nazivadecibeloznaka dB.
I
p
L 10 log
20 log
I0
p0
Ako je jaina jednog zvunog izvora jednaka I = I o, prema gornjem izrazu njegov nivo
jaine je jednak nuli. Zvuk koji je 10 puta vei tj. I = 10 Io ima nivo jaine 10 dB.
Jaini od 21 mW
odgovaranivo jaine 120 dB. Pri ovim i veim intenzitetima, uho prestaje da prima val
kao zvuk, a uhu seizaziva osjeaj bola ili pritiska, i naziva se prag osjeaja bola. Prag
ujnosti i prag osjeaja bola su razliiti za razne frekvencije. Najvea osjetljivost
ovjekovog uha je u oblasti frekvencije od 3000 do5000 Hz. U ovom intervalu
frekvencije nalazi se minimum praga ujnosti (-5 dB). Prema proraunima,u tom
frekventnom podru ju, zvuni pritiska Brownovog (Braun) molekularnog kretanja je
samo zaoko 15 dB nii od praga ujnosti(pri temperaturi 27 0C).

11

Seminarski rad - Fizika

3 Rezonancija kod zvuka i interferencija

3.1 Rezonancija
Na horizontalnom zategnutom koncu MN (slika 3.1.1)objesimo na jednakim
odstojanjima tri klatna A, B i C, od kojih klatna A i B imaju jednake duine, a klatno C
veu. im klatno A stavimo u oscilovanje zapaziemo da i klatno B poinje da
oscilovati, dok e klatno C jedva primjetno oscilovati.
Svaki oscilator (klatno) ima vlastitu
frekvenciju, kojom osciluje kad je preputen
samom sebi. Meutim, oscilator moe oscilovati i
pomou neke vanjske periodine sile. Takve
oscilacije se nazivaju prinudnim. Kod spomenuta
tri klatna imali smo prinudne oscilacije. Klatno A
oscilujui izaziva periodina zatezanja konca MN,
koja se prenose na klatna B i C, tj. periodina sila
saoptava oscilatorima izvjestan rad. Frekvencija
klatna A se razlikuje od sopstvene frekvencije klatna C, pa periodina sila stoji nekad
u fazi sa sopstvenom oscilacijom oscilatora C, a nekad u suprotnoj, To znai da
periodina sila as saoptava rad oscilatoru C, a as ga koi odnosno oduzima rad.
Usljed ovih injenica oscilator C jedva primjetno osciluje. S druge strane, frekvencija
klatna A je jednaka sopstvenoj frekvenciji klatna B, odnosno frekvencija prinudne
periodine sile jednaka je frekvenciji oscilatora B, te periodina sila permanentno
saoptava rad oscilatoru B. S obzirom da oscilator B stalno prima rad, njegova
energija mora da raste i amplituda oscilatora B se jako poveavaju. Ova pojava
naziva se rezonancija.
Slika 3.1.1

Rezonancija je pojava izazivanja oscilacija u jednom tjelu oscilacijama

drugog tijela, koje s prvim ima jednaku frekvenciju.
Rezonancija je ustvari jedan poseban oblik prenoenja energije sa jednog
tijela na drugo, koji se ne javlja samo kod mehanikih oscilacija, nego i kod zvunih i
elektrinih. Budui da je ova pojava najprije uoena kod zvuka nazvana je
rezonancija.
U svim oblastima fizike, koje se osnivaju na oscilacijama, rezonancija igra
veliku ulogu. Pna je presudna kad neko tijelo treba da primi energiju oscilovanja od
drugog tijela. Rezonancija ini da male periodine sile mogu izvriti velika dejstva.
Zbog toga pojavu rezonancije tehnika primjenjuje u irokoj mjeri.
S druge strane, rezonancija u izvjesnim sluajevima moe biti veoma tetna.
Ona moe da prouzorokuje pretjerano naprezanje i lomljenje materijala, pa se tada
12

Seminarski rad - Fizika

naziva opasna rezonancija. Zato se vojnicima zabranjuje da idu pod korak proko
mosta jer bi se, pri rezonanciji, mogle izazvati takve oscilacije mosta koje bi mogle
dovesti do njegova ruenja. Poznat je sluaj ruenja jednog lananog mosta, koje je
nastalo usljed rezonancije izazvane udarima vjetra.
O pojavi opasne rezonancije naroito se mora voditi rauna pri konstrukciji
raznih maina kod kojih se javljaju periodine sile, kao npr. Kod oscilatornog kretanja
klipa, obrtanja neuravnoteenih masa itd.. Kod stabilnih maina mora se voditi
rauna da njihova frekvencija ne poklapa sa sopstvenom frekvencijom djelova
zgrade koji mogu da osciluju, jer u tom sluaju postoji opasnost za samu zgradu.
Zato se maine postavljaju na posebna postolja.

Slika 3.1.2a,b

Pojavu rezonancije u akustici moemo lako eksperimentalno utvdriti. Ako zvunu

viljuku (dijapazon) udarimo u drku joj drimo u ruci, slabije emo uti njen ton
nego kad joj drku prislonimo na sto ili kakvu kutiju. To nastaje zbog toga to u
drugom sluaju sa viljukom zajedno trepere i dijelei rijela na koje smo prislonili
viljuku, tj. zatreperi ve masa pa je zvuk jai. Dakle, oscilacije sa viljuke prenjele su
se i na sto (kutiju), pa je sto (kutija) poeo treperiti usljed rezonanvije.
Svako tijelo koje moe zvuati, moe i rezonovati. Pri tome nije potrebno da
tijelo bude u neposrednom dodiru sa zvunim izvorom, jer se oscilacije mogu prenjeti
i kroz vazduh. To dokazuje slledei ogled. Neka se na stolu nalaze dvije zvune
viljuke A i B (slika 3.1.2.a) koje daju ton iste visine. Ako prvu viljuku udarimo
batiem, ona e zvuati, a za to vrijeme e klatno prislonjeno uz drugu viljuku
odskakati, to znai da i ona zvui. I zaista, ako rukom uhvatimo prvu viljuku i
prekinemo njeno treperenje, uemo zvuk druge viljuke, samo dosta slabije.
Ako stavljanjem zavrtznja z na viljuku b (slika 3.1.2.b) promjenimo njenu
frekvenciju, pa udarimo viljuku A, klatno postavljeno uz viljuku B nee treperiti, niti
emo uti zvuk viljuke B kada rukom uhvatimo viljuku A. Rezonancija nije nastupila
zato to se frekvencije obje viljuke ne poklapaju.

13

Seminarski rad - Fizika

3.2Interferencija
Interferencija je opta pojava kod talasnog kretanja. Te e se svakako i javiti i
kod zvuka. Meutim irenje zvuka u obinim prostorijama je veoma sloeno zbog
toga to se pored osnovnog zvunog talasa javljaju i mnogi talasi koji su odbijeni od
okolnih predmeta i zidova. Ako bi postojali samo osnovni talasi, efekt interferencije bi
se javljao uvijek kada postoje dva zvuna izvora. Tada bi se u prostoru gdje zvue
dva izvora javljala mjesta gdje se vri pojaanje zvuka. Meutim, u obinim
prostorijama se ovakvi efekti ne javljaju zbog mjeanja odbojnih talasa. Ako bi u
prostoriji bilo spijeeno svako odbijanje zvaka ( gluha soba) pojave interferencije bi
se mogle uoiti.
Efekti interferencije mogu se pratiti u Kvinkovoj cijevi. Zvuk se proputa kroz
cijev, koja se rava u dvije grane, tako da se duina jedne grane moe po elji
mijenjati uvlaenjem i izvlaenjem pokretnog dijela cijevi. Obje grane se opet kod A
spajaju u jednu cijev.

Slika 3.2.1

Kada se zvuni izvor (glazbena viljuka) stavi u 0 ispred ulaza u cijev, onda se zvuk
u cijevi dijeli na dva talasa, koji prelaze razliite puteve i ponovo se sastaju na izlazu
iz cijevi u A. U taki A postoje povoljne okolnosti za interferenciju. Pomou Kvinkove
cijevi moemo izmjeriti talasnu duinu, odnosno frekvenciju zvunog izvora.

14

Seminarski rad - Fizika

15