Professional Documents
Culture Documents
Phil Lit Tagalog
Phil Lit Tagalog
Maadlaw morag haligi, magabii murag pagi. Sagot: banig Sa araw ay parang
poste, sa gabiy parang pagi.
Mga Impluwensya ng Kastila sa ating Panitikan: 1.Nahalinan ng Alpabetong
Romano ang Alibata 2.Naituro ang Doctrina Cristiana 3.Naging Bahagi ng
Wikang Filipino ang maraming salita sa Kastila 4.Nadala ang ilang akdang
pampanitikan ng Europa at tradisyong Europeo na naging bahagi ng ating
panitikan gaya ng awit, corido, moro-moro at iba pa.
Ang Doctrina Cristiana ang pinakaunang aklat na naipalimbag sa Pilipinas
5. Nasinop at nasalin ang makalumang panitikan sa Tagalog sa ibang wikain
6. Nailathala ang ibat ibang aklat pambalarila sa wikang Filipino tulad ng
Tagalog, Ilokano at Bisaya 7. Nagkaroon ng makarelihiyong himig ang mga
akda
Mga Unang Aklat: a.Ang Doctrina Cristiana (1593) Padre Juan de
Placencia at Padre Dominga Nieva b.Nuestra Senora del Rosario (1602)
Padre Blancas de San Jose c.Ang Barlaan at Josaphat (nobelang Tagalog)
Padre Antonio de Borja d.Ang Pasyon ibat ibang bersyon sa Tagalog
(Mariano Pilapil, Gaspar Aquino de Belen, Anecito de la Merced at Luis de
Guia) e.Ang Urbana at Felisa Modesto de Castro (Ama ng klasikang
tuluyan sa Tagalog)
Mga Akdang Pangwika: a. Arte Y Reglas de la Lengua Tagala b. Compendio
de la lengua Tagala c. Vocabulario de la Lengua Tagala d. Vocabulario de la
Lengua Pampango e. Vocabulario de la Lengua Bisaya f. Arte de la Lengua
Bicolana g. Arte de la Lengua Iloka
Mga Kantang Bayan: a.Leron leron sinta (tagalog)
b.Pamulinawen (Ilocano) Huwag Kang Magtampo
Mga Pahayagan: 1.El Nuevo Dia (Ang Bagong Araw) ni Sergio Osmena
(1900) 2.El Grito del Pueblo (Ang Sigaw ng Bayan) itinatag ni Pascual
Poblete (1900) 3.El Renacimiento (Muling Pagsilang) itinatag ni Rafael
Palma (1900)
Mga Dulang Pinatigil:
1. Kahapon Ngayon at Bukas Aurelio Tolentino
2. Tanikalang Ginto Juan Abad
3. Walang Sugat Severino Reyes
Ilang kilaKasaysayan ng Panitikan sa PILIPINAS Sinaunang Panahon
Kasalukuyan Panahon ng Kastila Panahon ng Batas Militar Panahon ng
Propaganda Panahon ng Bagong Kalayaan Panahon ng Amerikano Panahon
ng Hapon INTRO
Kasaysayan NG PANITIKANG PILIPINO
Ang kahalagahan ng panitikan sa bawat bansa sa daigdig ay katulad
ng isang walang katapusang daloy ng tubig sa batisan.M agwawakas
lamang ito kung ang mga nakalimbag na titik ay mawawala sa daigdig at
kung ang mga tao ay mawawalan na ng kakayahan sa pagpapahayag ng
kaisipan, damdamin at karanasan. - Mula sa aklat na Panitikang Filipino
(Pandalubhasaan) ni Consolacion Sauco et al.
Repapips! Paano nga ba nagsimula ang panitikan sa Pilipinas?
Bago pa man dumating ang mga kastila sinasabing may sarili na tayong
panitikan... Karamihan ay nagpalipat-lipat lamang sa mga bibig ng mga tao .
Kadalasan ay nasa anyong alamat, kwentongbayan, kantahing bayan, epiko
at mga karunungang bayan..
nasa tao ang gawa. Kapampangan: 3. Eca man magmanang salapi, usto me
ing mayap a ugali. Salin: Hindi man magmamana ng salapi tama na yong
mabuting ugali.
Bugtong Gilubag ang walay sala, Nagpatulo ug daghang luha Pinipilit ang
walang sala, Tumulo ang maraming luha. Sagot: Damit na nilabhan
Maadlaw morag haligi, magabii murag pagi. Sagot: banig Sa araw ay parang
poste, sa gabiy parang pagi.
Mga Impluwensya ng Kastila sa ating Panitikan:
1.Nahalinan ng Alpabetong Romano ang Alibata
2.Naituro ang Doctrina Cristiana
3.Naging Bahagi ng Wikang Filipino ang maraming salita sa Kastila
4.Nadala ang ilang akdang pampanitikan ng Europa at tradisyong Europeo
na naging bahagi ng ating panitikan gaya ng awit, corido, moro-moro at iba
pa.
Ang Doctrina Cristiana ang pinakaunang aklat na naipalimbag sa Pilipinas
5. Nasinop at nasalin ang makalumang panitikan sa Tagalog sa ibang wikain
6. Nailathala ang ibat ibang aklat pambalarila sa wikang Filipino tulad ng
Tagalog, Ilokano at Bisaya 7. Nagkaroon ng makarelihiyong himig ang mga
akda
Mga Unang Aklat: a.Ang Doctrina Cristiana (1593) Padre Juan de
Placencia at Padre Dominga Nieva b.Nuestra Senora del Rosario (1602)
Padre Blancas de San Jose c.Ang Barlaan at Josaphat (nobelang Tagalog)
Padre Antonio de Borja d.Ang Pasyon ibat ibang bersyon sa Tagalog
(Mariano Pilapil, Gaspar Aquino de Belen, Anecito de la Merced at Luis de
Tanggal/Aswang
1.
KATUTUBONG PANAHON
MgaNegrito,IndonesatMalayang mga prinsipal na
mamamayan ng Pilipinas.Naganappa ang iba
pangmigrasyonsa pamamagitan ng pagbiyahe sa tubig at
nangyari sa loob ngilang libong taon.Naging laganap ang
sosyal at pulitikal na organisasyon ngpopulasyonsa mga
pulo. Angmgamagsasakalamang ngHilagang Luzonang
nagkaroon ng konsepto ngteritoryalismo.
[1]
Ang simpleng yunit ngpamahalaanay angbarangay,na isang
grupongpinamunuan ng isangdatu.Sa isang barangay, ang
mga sosyal na dibisyon ay angmga
maharlika
,kung saan kasama ang datu; ang mga
timawa
;at ang mga
alipin
. Maraming kategorya ang mga alipin: ang mga
magsasakang walang lupa; ang mgatimawang nawalan ng
kalayaan dahil sa pagkakautang o parusa sakrimenat ang
mgabihag ngdigmaan. Dinala angIslamng
mgamangangalakalat mgamisyonaryomula saIndonesia.
[2]
PANAHONG NG KASTILA
Nang lumapag si Magellan sa Pulo ng Limasawa noong ika16 ng Marso 1521, angPilipinas ay isa ng Bansa ng mga
Muslim sa kadahilanang ang karamihan ng populasyonay
mga Muslim na.Pinatutunayan din sa kasaysayan na noong
dumating si Legaspi (ang pumalit kayMagellan na napatay ni
Lapu-Lapu), ang kaharian ng mga Muslim ay naitatag na
saBatangas, Pampanga, Mindoro, Panay, Catanduanes,
Cebu, Bohol, Samar, Manila,Palawan, na hindi pa kasali ang
solidong mga Pulo ng Mindanao.
pANITIKAN
Ang pagbabasa at pagsusulat ay mabilis na natutuhan ng
mga Pilipino kayat nakasulat silang aklat. Ipinakilala ng mga
Kastila ang mga likhang-sulat na pawang mga romansa at
korido.Walang kalayaan sa pagsusulat noon kayat ang mga
manunulat na Pilipino ay nagtiyaga nalamang sa mga
paksang nais na pamahalaan ng Simbahan. Ang mga
paaralang itinatag ng mgaEspanyol ay nag-iwan ng malaking
epekto sa kamalayan at isipan ng mga Pilipino lalo na
nungmag-umpisang magsulat ang iba nilang
kababayan.Lalong umunlad ang antas ng
kaalaman,kasanayan at pagpapahalaga nila. Nakita nila
angkahalagahan ng edukasyon upang umunlad ang kanilang
buhay. Naunawaan nila na makakaya
matandang babaengsumisipsip ng dugo ng sanggol. Sa
kanyangpaglalakbay, iniiwan ang kalahati ngkaniyang
katawan.
Tama-Tama
Kapre
Salot
nagsasabog ng sakit
Pananakop ng Amerikano
ang
pelikula
.
ang
Tanikalang Ginto
.
Pananakop ng Hapon
Dahil sa dinalang
haiku
(maikling tulang may tatlong taludtod at may bilang na pantig
na5-7-5 sa taludtod), nagkaroon ang mga Pilipino ng
tanaga
(maikling tulang may apat na taludtodat ang bilang ng pantig
ay 7-7-7-7)
-akda/
Himala
at
Oro, Plata, Mata
), Lino Brocka (tagadirehe/
Maynila sa Mga Kuko ng Liwanag
)
Ang Salawikain o Kasabihan ay madalas nating naririnig banggitin ng mga matatanda bilang paalala o
pangaral sa atin subalit hindi binibigyan ng pansin ang mga salita lalo na ng mga kabataan. Ang mga salita ay
matalinghaga subalit may kahulugan upang mapag ingatan natin ang mga sarili at mapaghandaan ang
kinabukasan.
-Pagkahaba-haba man ng prusisyon, sa simbahan din ang tuloy.
-Kahulugan: Sa tinagal-tagal man ng samahan ng magkasintahan, sa bandang huli ay humahantong din ito sa
kasalan.
Salawikain: Lahat ng gubat ay may ahas.
-Kahulugan: Saan man sa ating lipunan ay may mga taong traydor na gumagawa ng mga bagay na
nakalalason o nakasisira sa samahan ng bawat isa.
Ang palaisipan ay isang suliranin o uri ng bugtong (enigma) na sinusubok ang katalinuhan ng lumulutas nito.
Sa karaniwang palaisipan, inaasahan na lutasin ang palaisipan sa pamamagitan ng pagsama-sama ng mga
piraso sa isang lohikal na paraan para mabuo ang solusyon. Kadalasang nililikha ang mga palaisipan bilang
isang uri ng libangan, ngunit maaari rin namang magmula ito sa seryosong matematikal at lohistikal na
suliranin sa mga ganitong kaso, ang kanilang matagumpay na pagkalutas ay isang mahalagang ambag sa
pagsaliksik sa matematika.[1]
2. May isang bilog na bahay. Any lolo ay napatay. Ang mga suspects ay ang ate, kuya, tatay, nanay, lola
Ito ay nasabi nila:
Ate- nagagawa ako ng HW
Kuya - Na sa eskuwelahan ako
tatay - nagagawa ng trabaho ako
Ang kawikaan ay kagay din ng mga tanaga, bugtong salawikain atbp. ito rin ay may dalang aral at
kaalaman sa mga mambabasa ng mga ito. Ang kaibahan lang nito ay ang anyo nito. Ang panaludturan
nito ay tatatluhin.
1."ANg maggawa ngaun, Huwag ng ipagpabukas"
2."Kung anong taas ng lipad, Siyang lakas ng lagapak"
3."Ang tapat na kasagutan, Ay tanda ng mabubuting pagkakaibigan"
4."Sa malambing na pakiusap pusong bato'y mababagabag, pati na ang hari ay mahihikayat"
5."Ang karunungan ay higit na Mabuti kaysa kalakasan"
Ang bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng mga sinaunang tao sa kapuluan ng Pilipinas.
Sa kasalukuyan, ang salitang ito ay may iba nang kahulugan sa wikang Tagalog ng Maynila, subalit
nanatili pa rin ang tunay na pakahulugan nito sa ilang mga lalawigan sa Katagalugan, Kabisayaan at
Kabikulan. Isang panalangin ang bulong binuhay dahil sa pagnanais na makamtan ang isang pangyayari
o pagbabago sa hinaharap na mga pangyayari sa kapalaran. Isang halimbawa ng uri ng bulong na
nagtataboy ng masasamang diwa o maligno ang Xristac Ortac Aminatac.