Professional Documents
Culture Documents
Nota Pengamiran
Nota Pengamiran
Matematik II (B 2001)
dx
dy
2.Kurangkan
indek sebanyak 1
f(x) = 2 * 4x2-1
8x
y = 4x2
3. Tambah indeks x
sebanyak 1
8x dx
8x 11
2
4. Bahagi dengan
indeks baru
Rumus Kamiran xn
n
x dx
x n1
c dengan syarat n -1
n 1
Bahagi dengan
indeks baru
Tambah
pemalar c
Tambah indeks x sebanyak 1
June/JMSK/PPD/750621
1
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
n
ax dx
ax n1
c dengan syarat n -1
n 1
Tambah
pemalar c
Bahagi dengan
indeks baru
Contoh Soalan
4x 2
c 2x 2 c
2
7x 3
7 x4
7x 4
2.
dx
c
c
2
2 4
8
t6
3. t5 dt
c
6
1.
4x dx
4.
23 dy 23y c
5.
10 dz 10z c
6.
5k dk =
5k 2
c
2
b)
Contoh:
a. [2x 3]dx 2x dx 3 dx
=
b.
[3t
2x 3
3x c
3
2t
2t
] dt 3t 5 dt dt
3
3
=
3t 6 2t 2
c
6
3 2
c.
Tambah satu
pemalar sahaja
t6 t2
c
2 3
Tambah satu
pemalar sahaja
x 2] dx
x 2 dx
June/JMSK/PPD/750621
2
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
6x 3 x 2
2x c
3
2
= 2x 3
d.
x2
2x c
2
4x 3 2x 5
4x 3 2x 5
dx [
] dx
x
x
x
4x
4x 3 2x 5
c
3
5
dx 2x 4 dx
(2x 3)
dx
Gantikan (2x-3)
dengan u
Penyelesaian : anggap u = 2x 3.
du
du
2 dx
Maka,
dx
2
(2x 3)
du
dx u5
Ganti semula
u = (2x-3)
2u du
1 u51
c
2 5 1
(2x 3)6
c
26
(2x 3)6
c
12
Gantikan dx dengan
Contoh :
a. Cari kamiran bagi
(3x 5)
Anggap : u = 3x + 5
dx
Gantikan
(3x+5) dengan
u
June/JMSK/PPD/750621
3
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
du
du
3 dx
dx
3
Gantikan dx dengan
du
(3x 5) dx u 3
6
1 u7
c
3 7
(3x 5)7
c
21
ax b
n
ax b dx a n 1
n 1
Tambah indeks n
sebanyak 1
c , n 1
Tambah
pemalar c
a. (2x 1) dx
(2x 1) 2
c
22
(2x 1)2
c
4
(4t 7)5
(4t
7)
dt
4 5
c.
(4t 7)5
c
20
b.
2
(3x 4) dx
(3x 4)3
c
33
Gantikan semula
u dengan 3x + 5
d.
2
(3k 1) dk
(3x 4)3
c
9
(3k 1) 1
c
3 (1)
(3k 1) 1
c
3
1
;
x
Semua nilai
mesti +ve
June/JMSK/PPD/750621
4
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
x dx ln x c
ax b dx a ln ax b c
1
f' x
ax n b dx f x dx
Contoh
a)
c)
2x dx 2 x dx
d)
2t 3 dt 2 ln 2t 3 c
f)
5x 2 dx 5 ln 5x 2 c
1
ln x c
2
5x dx 5 x dx
3
1
dx 3 dx
x
x
3ln x c
b)
1
ln x c
5
e)
5 - 2x dx 2 ln 5 - 2x c
g)
h)
x
dx
3
katakan f x x 2 3
f' x 2x
maka
Tulis semula
dalam
bentuk
x
1
2x
dx 2
dx
2 x 3
3
1
ln x 2 3 c
2
p4
dp
3
katakan f x p 5 3
f' x 5p 4
Tulis semula
dalam
bentuk
maka
p4
1 5p 4
dp
dp
p5 3
5 p5 3
1
ln p 5 3 c
5
sin x dx kos x c
kos x dx sin x c
sek x dx tan x c
2
sin ax dx a kos ax c
June/JMSK/PPD/750621
5
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
5.
kos ax dx a sin ax c
6.
sek
7.
8.
9.
sek
Contoh:
a)
3 kos x dx 3 kos x dx
ax dx
1
tan ax c
a
1
b)
c)
(ax b) dx
1
tan (ax b) c
a
3 sin x c
sek 2 x
1
2
2 dx 2 sek x dx
1
tan x c
2
2
kos
4x
dx
2 kos 4x dx
d)
1
sin 4x c
4
1
sin 4x c
2
e)
f)
5 sek
June/JMSK/PPD/750621
6
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
g)
sin x
tan x dx kos x dx
Tulis semula
dalam
bentuk
katakan f x kos x
f' x sin x
maka
sin x
kos x
dx
- sin x
kos x
dx
ln kos x c
h)
kos x
kot x dx sin x
dx
Tulis semula
dalam
bentuk
katakan f x sin x
f' x kos x
maka
kos x
sin x
dx
kos x
sin x
dx
ln sin x c
Jika soalan trigo yang mempunyai kuasa maka penyelesaian masalah mesti
menggunakan identiti trigo.
Langkah-langkah penyelesaian masalah
1. Tukar ke bentuk yg boleh dikamirkar dgn menggunakan identiti trigo.
pilih identiti trigo yg sesuai
2. salin balik soalan yg telah ditukat bentuk dan selesaikan.
2
Diketahui : kos 2A 2kos2 A 1
kos 3x dx
1 Gantikan : A 3x
1
(kos 6x 1)dx
kos 2(3x) 2kos2 3x 1
2
a)
1
kos 6x dx 1 dx
2
1 1
sin 6x x c
2 6
1
1
sin 6x x c
12
2
b)
tan 3x dx
(sek 3x 1) dx
sek 3x dx 1 dx
2
1
tan 3x x c
3
kos2 3x
2
1
June/JMSK/PPD/750621
7
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
c)
2
sin
x
dx
3
2 (1 kos 3 x)dx
1
2
(1 kos x)dx
2
3
1
2
1 dx kos x dx
2
3
1
1
2
x
sin x c
2
2
3
3
1
3
2
x sin x c
2
2
3
1
3
2
x sin x c
2
4
3
1.
ax
dx e x c
1 ax
e c
a
1
ax b
dx e ax b c
3. e
a
Contoh:
2.
a)
b)
c)
d)
dx
4x
dx
1
x
2
1 2x
dx
e c
1
2
dx e x c
1 4x
e c
4
1
2e
3x 5
dx
1
x
2
1 3x 5
e
c
3
Soalan Latihan
1. Cari setiap kamiran berikut.
x4 4 3
a. [ x 3 4 x 2 ]dx =
x c
4 3
b.
[3t
c.
2
x
1
3
1
]dt = t 4 2 c
3
4
t
2t
3]dx =
2
3x c
x
June/JMSK/PPD/750621
8
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
3.
a.
[k
b.
(2 z 3)
c.
4k 4]dk =
k3
2k 2 4k c
3
4 3
z 6z 2 9z c
3
2
2 4x 5
dx = x 4 c
2
x
x
2
dz =
2t 3 dt =
10
x
6 x
4
2
dx =
9x
2 t5
c
5
10
c
3x 3
x dx = 2 x 3
9 2 2 3
x
x c
2
3
4x3
10 x 2 25 x c
3
4. Tuliskan semula ungkapan berikut supaya ia boleh diselesaikan
menggunakan rumus hasil tambah dan hasil tolak pengamiran.
a.
(3x - 2)2 = 3 x 3 6 x 2 4 x c
e.
b.
c.
5.
2 x 5
dz =
dengan
1
1
x 2 ( x 1)
c
=
2
5
x
2x
x
(k 1)(k 1)
1
= k c
2
k
k
Selesaikan:
a.
4 3s
b.
(6 7 x )
ds = 4s
2
3 4
s c
4
dz = 36 x 21x 2
49 3
x c
3
Soalan Latihan
1.
( 2 x 3) 5
c
10
(5 7t ) 6
5
c. (5 7t ) dt =
c
42
a.
4
(2 x 3) dx =
b.
d.
(3 z 6) 4
c
12
3( 4 x 8) 4
3
c
6(4 x 8) dx =
8
3
(3z 6) dz =
June/JMSK/PPD/750621
9
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
e.
(7 x 2)
dx
1
c
14(7 x 2) 2
c
3(1 3t )
1
1
dx =
c
g.
3
(4 x 5)
8(4 x 5) 2
1
c
6(3 x 5) 3
f.
(1 3t )
h.
2(3x 5)
dt =
a.
dx =
1 k3 c
24
1
3 3
2
2 3
b. (3 z z ) (3 3 z )dz = 3s s c
3
2
2
p 1
dp = 1 p 3 3 p 3 c
c. 3 3
p 3p
2
a.
(1 k 3 ) 7 dk =
PENGAMIRAN TENTU
Gantikan x = a
f ( x)
[ F ( x )]ba
F ( b) F ( a )
Hasil pengamiran
Gantikan x = b
CONTOH
a.
2
0
(x 1) dx [
x
x ]20
2
June/JMSK/PPD/750621
10
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
22
2) (0 0)
2
4
(
b.
2
1
2x 3 3x 2
2
3
(2x 2 3x) dx
22
3 2 2 2 13 3 12
3
2
3
2
16
2 3
6
3
3 2
1
6
3
x3
(4x
x
)
dx
2x
1
3
c.
2
(1)3
2 (1)2
2 2 2
3
3
8
1
8 2
3
3
3
3
SOALAN LATIHAN
a)
(x 2 5x) dx
2
3
x3
5x 2
(x 5x) dx
2
3
3
5 3
2
3
2 3 5 2
3 2
27 45 8 20
2 3 2
3
27 22
2
3
1
37
6
atau
6
6
b)
x 4 5x
dx
x3
June/JMSK/PPD/750621
11
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
x 4 5x
dx (x 5x 2 ) dx
3
x
2
x2 5
x
2
(1)
5 (2)2
5
2
(1)
2
(2)
5
1
5 2
2
2
11 9
2 2
1
2
c)
2
4
(1 3t)(1 2t) dt
4
(1 3t)(1 2t) dt ( 1 t 6t 2 ) dt
2
t2
t
2t 3
2
4
22
4
2(4)3 2
2(2)3
2
2
116
2
d)
2x
3) dx
3
2x 2
2x
3) dx
3x
3
3
3
0
3
2(3)
2(0) 2
3(3)
3(0)
6
6
18
9 6
6
e)
2x
3
6x 1 dx
June/JMSK/PPD/750621
12
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
2x 3 6x 2
2x 6x 1 dx
x
2
3
1
3
2x
3x 2 x
3
1
2 3
2 3
2
2
3 3 3 3 1 31 1
3
3
18 27 3 3 1
3
8
42
3
118
1
atau 39
3
3
3
f) Satu objek dicampakkan ke bawah daripada sebuah helikopter pada masa sifar (t=0).
Objek itu mempunyai halaju v=13 +10t meter per saat. Jika objek itu mencecah tanah
selepas 10 saat, apakah jarak helikopter daripada tanah pada masa t = 10 saat?
10
( 13 10t )dt
0
10
10t 2
13t
13(10) 5(10) 2 0
630
5
3
5
3
3f(x) dx
5
3 f(x) dx
3
36
b)
5
3
( 2 f(x) 3) dx
5
3
f(x) dx
2 6 3x 3
5
3
3 dx
18
Ingat!
12 15 9
6
dinilaikan
berasingan
June/JMSK/PPD/750621
13
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
f(x) dx
f(x) dx
CONTOH :
Diberi
a)
5
1
1
5
b)
h(x) dx
12
1
5
(8h(x) 2x) dx
h(x) dx
5
1
h(x) dx
(8 12) x 2
Tukar tanda
1
5
2x dx
1
5
96 (1 25)
72
c
a
f(x) dx
b
a
f(x)
c
b
f(x) dx
CONTOH:
Diberi
a)
6
2
6
2
3f(x) dx
6
3 f(x) dx
2
b)
6
2
(3f(x) 2) dx
6
3 f(x) dx
2
35
(3 5) 2x
15
15 (12 4)
15 8
23
Ingat!
6
2
2 dx
6
2
dinilaikan
berasingan
June/JMSK/PPD/750621
14
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
CONTOH SOALAN
1. Jika
f(x) dx
a.
7
dan
2
f(x) dx
2
1
2
1
f(x) dx
2f(x) dx
3
, nilaikan yang berikut.
2
2
b.
f(x) dx
2
2
7
2 f(x) dx
1
2
7
3
2
2
2
13
2
1
6
2
c.
f(x) dx
f(x) dx
7 3
2 2
5
f(x) dx 2 f(x) dx
2
2
7
2 f(x) dx
1
2
3
7
2
2
2
13
1
atau 6
2
2
3
2
3
2
f(x) dx 1 dan
b.
(3f(x) 1) dx
3
2
3f(x)dx 1 dx
3
3 (3 2)
3 1
4
3
1
g(x) dx 4
3(1) x 2
2 g(x) dx 2 f(x) dx
1
2(4) 2(1)
82
10
x x
dx
Andaikan
u = x2 + 2
du
= 2x
dx
KESIMPULANNYA
1.
Andaikan U
2.
Bezakan U
3.
dx jadikan tajuk
4.
5.
June/JMSK/PPD/750621
15
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
du
2x
Apabila x = 0 maka u = 0 + 2 = 2
Apabila x = 1 maka u = 1 + 2 = 3
dx =
3
x u
2
du 1 3
u du
2x 2 2
1 u4
2 4
1 3
24
2 4
4
1 81 16
2 4
4
65
b.
3
dt
t3
Andaikan
u=t+3
du
=1
dt
du = dt
Apabila t = 1 maka u = 1 + 3 = 4
Apabila t = 6 maka u = 6 + 3 = 9
Maka kamiran menjadi :
June/JMSK/PPD/750621
16
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
9
3
3
dt
dt
t3
u
4
9
3 u 2 du
4
1
2
u
1
1
2
3 2u
6 9 4
6(3 2)
6
CONTOH SOALAN :
1
1.
2 2x 1
dx
Andaikan
u = 2x + 1
du
=2
dx
du
dx =
2
Apabila x = 0 maka u = 2(0) + 1 = 1
Apabila x = 1 maka u = 2(1) + 1 = 4
Maka kamiran menjadi :
3
3
2 u
1
du
u3 du
2
1
u4
34 14
4
4
81 1
4 4
20
3
2.
2z
2
4z
2
dz
June/JMSK/PPD/750621
17
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
Andaikan
u = 2z2 + 1
du
= 4z
dz
du
dz =
4z
Apabila z = 0 maka u = 2(2) 2 + 1 = 9
Apabila z = 1 maka u = 2(3) 2 + 1 = 19
Maka kamiran menjadi :
19
4z du
9 u2 4z
19
du
19
u-2 du
9
u-1
-1
19
9
19
1
u 9
1 1
19 9
- 9 19
171
10
171
3.
t 5t
3
1 dt
-1
Andaikan
u = 5t4 + 1
du
= 20t3
dt
dt =
du
20t 3
June/JMSK/PPD/750621
18
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
81
3
t u
6
81
du
1
u du
3
20t
20 6
1 u2
20 2
81
1 812 6 2
20 2
2
1 6561 36
20 2
2
1 6525
20 2
6525
40
1
163
8
4.
dk
k2 1
Andaikan
u = k2 + 1
du
= 2k
dk
du
dk =
2k
Apabila k = 0 maka u = 1
Apabila k = 3 maka u = 4
Maka kamiran menjadi :
June/JMSK/PPD/750621
19
BAB 4 : Pengamiran
Matematik II (B 2001)
k 1
2
dk
k
du
u 2k
1
u 2 du
2 1
1
2
1 u
2 1
2
1
2u
2
1
2
1
u2
1
4
4 1
2 -1
1
SOALAN LATIHAN
1. Dengan menggunakan kaedah kamiran berhad, kamirkan setiap yang berikut:
a)
c)
e)
x 1 dx
2x x dx
kos x x dx
2
0
0
-2
0
b)
d)
f)
-2
2x 3x dx
x 3x dx
2 tan x dx
3
1
4
2
3
c)
2x x 2 3 dx
3x
-2
6x
2
dx
b)
3 3x x
3
d)
x2 -2
dx
dx
June/JMSK/PPD/750621
20