You are on page 1of 29

g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f,

gful/s p8\8og lgodfjnL, @)%*


klxnf] ;+zf]wg @)&).@.#)

-r_

g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f P]g, @)%# sf] bkmf #$ n] lbPsf] clwsf/
k|of]u u/L g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0fn] b]xfosf lgodx? agfPsf] 5 .
kl/R5]b!
k|f/lDes
!=

@=

;+lIfKt gfd / k|f/De M


-!_ oL lgodx?sf] gfd g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f, gful/s
p8\8og lgodfjnL, @)%* /x]sf] 5 .
-@_ of] lgodfjnL g]kfn ;/sf/af6 :jLs[lt k|fKt ePsf ldltaf6
nfu" x'g]5 .
-#_ of] lgodfjnLnfO{ c+u|]hLdf l;len PlePzg /]u'n]zg /
5f]6s/Ldf l;=P=cf/= elgg]5 .
kl/efiff M ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df of] lgodfjnLdf,
-s_ P]g eGgfn] g]kfn gful/s p8\8og k|flws/0f P]g, @)%#
;Demg' k5{ .
-v_ 6fOk k|df0fkq eGgfn] jfo'ofgsf] k|s[lt cg';f/sf] ljz]if
k|sf/sf] k|df0fkqnfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] jfo'ofgsf] k|sf/
Pj+ JolQmn] k|fKt u/]sf] bIftf ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-u_ dxf;lGw eGgfn] & l8;Da/ !($$ df lzsfuf]df x:tfIf/sf]
nflu v'Nnf /flvPsf] cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;DaGwL
dxf;lGw ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
-!_ ;f] dxf;lGwsf] wf/f ($ -s_ adf]lhd nfu" ePsf] / b'a}
kIfn] cg'df]bg u/]sf] To;sf] s'g} ;+zf]wgx?, /
-@_ lgwf{l/t ;doleq b'a} kIfsf nflu nfu" ePsf] xb;Dd
;f] dxf;lGwsf] wf/f () adf]lhd kfl/t ePsf] s'g}
Pg]S; jf To:tf] Pg]S;df ePsf] s'g} ;+zf]wg ;d]tnfO{
hgfpF5 .
-3_ Pg]S; eGgfn] cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;DaGwL
dxf;lGw;Fu cfj4 e} ;f] ;+u7gf/f lgwf{l/t cGt/f{li6o :t/ /
cg';+lzt ljlw -OG6/g]zgn :6f088\{; P08 l/sd]G8]8 k|flS6;];_
;Demg' k5{ .
-_ Dofg'cn eGgfn] cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gaf6
1

-5_
-h_

-em_

-`_

-6_

-7_

klxnf]
klxnf]
klxnf]
klxnf]

lgwf{l/t lgod, Dofg'cn tyf :6f088{\x?sf] sfof{Gjogsf] nflu


k|flws/0fn] P]g / o; lgodfjnLsf] ljkl/t gx'g] u/L lgod *@
adf]lhd agfPsf] Dofg'cn, l/Sjfo/d]06; tyf 8fO/]lS6E;
;d]tnfO{ ;Demg' k5{ .
q'm eGgfn] P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd JolQmut
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq k|fKt jfo'ofg rfns -kfOn6_
jfo'ofg ;xrfns -sf]kfOn6_, nfO{6 OlGhlgo/, /]l8of]
clkm;/, nfO{6 g]leu]6/, Po/ xf]:6];, s]lag P6]08]06 / k;{/x?
;Demg' k5{ .
JolQmut Ohfhtkq -k;{g]n nfO;]G;L_, /]l6+u tyf k|df0fkq
eGgfn] lgod ## adf]lhd k|bfg ul/g] JolQmut Ohfhtkq,
/]l6 tyf k|df0fkq ;Demg'k5{ .
cfly{s jif{{ eGgfn] k|To]s jif{sf] >fj0f ;qmflGtb]lv csf]{
jif{sf] cfiff9 d;fGt;Ddsf cjlw ;Demg'k5{ .
;]jf k|bfos eGgfn] jfo'ofg ;~rfns, ljdfg:yn ;~rfns,
Po/ g]leu]zg ;]jf k|bfos, xjfO{ tflnd ;+:yf, p8\8og
;DaGwL dd{t tyf ;Def/ ug{ o; lgodfjnL adf]lhd cg'dlt
tyf k|df0fkq k|fKt ;+:yf ;Demg' kb{5 .
Po/ g]leu]zg ;]jf eGgfn] Po/ 6flkms ;~rfngsf] ;a}
r/0fdf k|bfg ul/g] Po/ 6flkms Joj:yfkg, ;~rf/p8\8og
;xfolgu/fgL, p8\8og df};d, vf]h tyf p4f/ tyf p8\8og
;"rgf ;]jf ;d]tnfO{ ;Demg' kb{5 .
dgf]Q]hs kbfy{ eGgfn] cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;DaGwL
dxf;lGw, !($$ sf] Pg]S; ! n] Psychoactive Substance
-;fOsf]PS6Le ;A:6]G;_ egL kl/eflift u/]sf kbfYf{x ;Demg'
kb{5 .
;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0f eGgfn] ;'/lIft p8fg
;~rfngsf nflu cfjZos kg]{ ;~rf/ pks/0f, ky k|b{zg
pks/0f, lgu/fgL pks/0f tyf P=l6=;L= sG;f]n ;d]tnfO{
;Demg' kb{5 .

;+zf]wgaf6
;+zf]wgaf6
;+zf]wgjf6
;+zf]wgjf6

yk
yk
yk
yk

.
.
.
.
2

-#_

-8_ lg/LIfs eGgfn] o; lgodfjnL adf]lhd lg/LIf0f Pjd\ hfFrsf


nflu ;DalGwt ljifosf] of]Uotf k|fKt u/L dxflgb]{zsaf6
clwsf/ k|fKt JolQm ;Demg' k5{ .

-9_ dGqfno eGgfn] ;:s[lt, ko{6g tyf gful/s p8\8og


dGqfno ;Demg' k5{ .
kl/R5]b@
jfo';]jf ;~rfng ;DaGWfL Joj:yf
#=
$=

cg'dlt tyf k|df0fkq glnO{ jfo';]jf ;~rfng ug{ gx'g]M P]gsf] bkmf %
sf] v08 -s_ adf]lhd cg'dlt tyf k|df0fkq glnO{ s;}n] klg jfo';]jf
;~rfng ug'{ x'Fb}g .
jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq M
-!_ k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfhtkq k|fKt jfo';]jf ;~rfng
;+:yfn] jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq lng rfx]df

jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq ;DaGwL cfjZostfx -Air


Operator Certificate Requirements_ df pNn]v eP adf]lhdsf]
9fFrfdf cfjZos ljj/0fx? v'nfO{ cg':f"rL! df pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf dxflgb]{zsn] To:tf]
b/vf:t pk/ cfjZos hfFra'em u/L u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg
;DaGWfL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, jfo';]jf ;~rfng
k|df0fkq ;DaGwL cfjZostfx -Air Operator Certificate
Requirements) df plNnlvt cGo Joj:yfx?sf] clwgdf /xL
b/vf:tjfnfnfO{ jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq ;DaGwL
cfjZostfx (Air Operator Certificate Requirements) df pNn]v
ePsf] 9fFrfdf jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq lbg
;Sg]5 .

%=

^=

pklgod -@_ adf]lhd jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq


k|bfg ubf{ dxflgb]{zsn] jfo';]jf ;~rfng ;'/lIft, lgoldt,
:t/Lo / k|efjsf/L ?kdf ;~rfng ug]{ ;DaGwdf
cfjZostfg';f/ zt{x? tf]Sg ;Sg]5 .
-$_ pklgod -!_, -@_ / -#_ adf]lhd jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf
k|df0fkqsf] nflu b/vf:t lbg], jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf
k|df0fkq lbg] tyf jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq lb+bf
zt{ tf]Sg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq
;DaGwL cfjZostfx -Air Operator Certificate Requirements)
df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
cg'dlt tyf k|df0fkqsf] cjlw / gjLs/0f ;DaGwL Joj:yf M
-!_ lgod $ adf]lhd k|bfg ul/Psf] jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf
k|df0fkqsf] cjlw lgod ^ adf]lhd cufj} /2 ul/Psf] cj:yfdf
afx]s a9Ldf Ps jif{ sf] x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd cjlw ;dfKt x'g' cufa} cg'dltkq tyf
k|df0fkq gjLs/0fsf] nflu cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf]
gjLs/0f z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf / cg'dltkq tyf
k|df0fkq gjLs/0f ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq tyf cg'dltkq lgnDjg jf /2 ug]{M
-!_ lgod $ adf]lhd cg'dlt tyf k|df0fkq k|fKt jfo';]jf ;~rfng
;+:yfn] jfo';]jf ;~rfng ubf{ u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGwL
k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt
Joj:yf / jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq k|bfg ubf{
pNn]v ePsf] zt{sf] kfngf gu/]df jf To:tf] Joj:yf / zt{
ljkl/t sfo{ u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] jfo';]jf ;~rfng
;+:yfnfO{ k|bfg ul/Psf] jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq
a9Ldf 5 dlxgf ;Ddsf] nflu lgnDjg jf jfo';]jf ;~rfng
cg'dlt tyf k|df0fkq /2 ug{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
bf]>f] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
4

-@_

-#_

pklgod -!_ adf]lhd s'g} jfo';]jf ;~rfng ;+:yfsf] jfo';]jf


;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq lgnDjg jf /2 ug]{ cfb]z
lbPsf]df To:fsf] hfgsf/L Ohfht lbg] / ;+:yf btf{ ug]{
sfof{nonfO{ klg lbg' kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq
lgnDjg jf /2 ug]{ cfb]z lbg' cl3 To:tf] jfo';]jf ;~rfng
;+:yfnfO{ cfgf] ;kmfO{ k]z ug{ d'gfl;a dflkmssf] df}sf lbg'
kg]{5 .

^s= jflif{s ;'/Iff cl86 ug'{ kg]{M


-!_ lgod $ adf]lhd jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq k|fKt jfo';]jf
sDkgLn] o; lgodfjnL, jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq ;DaGwL
cfjZostfx? tyf cg'dlt tyf k|df0fkq k|bfg ubf{ tf]lsPsf
zt{sf] kfngf u/] gu/]sf] tyf k|fljlws b[li6n] ;'/lIft ;]jf k|bfg
u/] gu/]sf] ;DaGwdf dxflgb]{zsn] jflif{s ?kdf ;'/Iff cl86 ug'{
kg]{5 .
-@_ dxflgb]{zsn] cfjZos ;Dem]sf] a]nfdf ;'/Iff cl86 jf hfFr ug{
u/fpg pklgod -!_ n] s'g} jfwf k'ofPsf] dflgg] 5}g .
-#_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhdsf] ;'/Iff cl86 ug]{ k|of]hgsf] nflu
cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gn] tof/ u/]sf] ;f] ;DjGwL
Dofg'cn tyf dfkb08sf] cfwf/df dxflgb]{zsn] sfo{ljlw agfO{
nfu" ug]{5 .
-$_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhd ;'/Iff cl86sf] qmddf jfo';]jf
;~rfng k|df0fkq k|fKt jfo';]jf sDkgLn] o; lgodfjnL,
jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq ;DaGwL cfjZostfx? tyf cg'dlt
tyf k|df0fkq k|bfg ubf{ tf]lsPsf zt{sf] kfngf gu/]sf] tyf
k|fljlws b[li6n] ;'/lIft ;]jf k|bfg gu/]sf] kfOPdf dxflgb]{zsn]
;do l;df tf]sL ;f]sf] kl/kfng ug{ cfb]z lbg]5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhd lbPsf] cfb]z ;DalGwt jfo';]jf ;+rfng
;+:yfn] kfng ug'{ kg{]5 .

;]jfdf sfo{/t /xL cjsfz k|fKt u/]sf jf s'g} sf/0faf6 k|flws/0fsf]


;]jfaf6 cnu ePsf b]xfosf sd{rf/LnfO{ To;/L cjsfz k|fKt u/]sf]
jf ;]jfaf6 cnu ePsf] ldltn] b'O{ jif{;Dd sfddf nufpg x'Fb}g .
-s_ xjfO{ p8fg ;'/Iffsf] hfFr ug{ k|ToIf ?kdf ;+nUg ePsf .
-v_ jfo' ;]jf ;~rfng ;+:yfsf] lgodg tyf cg'udg ug]{ sfo{df
k|ToIf ?kdf ;+nUg ePsf .

^u= ljb]zL jfo'ofgsf] p8fg ;'/Iff ;'kl/j]If0f ;DaGwL Joj:yfM


-!_ g]kfndf ;]jf ;+rfng ug]{ ljb]zdf btf{ ePsf] jfo';]jf ;~rfng
;+:yf tyf jfo'ofgsf] p8fg ;'/Iff ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/
dxflgb]{zsnfO{ x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd p8fg ;'/Iff ;'kl/j]If0f ug]{ k|of]hgsf] nflu
dxflgb]{zsn] sfo{ljlw agfO{ nfu" ug]{5 .
kl/R5]b #
jfo'ofgsf] btf{ tyf /fli6o lrGx c+lst ug]{ ;DaGWfL Joj:yf
&=
*=

^v= k|flws/0fsf] k"j{ sd{rf/Lsf] ;]jf lng] ;DaGwdfM lgod $ adf]lhd


cg'dlt tyf k|df0fkq k|fKt jfo' ;]jf ;~rfng ;+:yfn] k|flws/0fsf]

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

btf{ gePsf] jfo'ofg p8fpg gx'g]M s'g} klg d'n'sdf btf{ gePsf]
jfo'ofg g]kfn /fHosf] xjfO{ If]qdf p8fg ug'{ x'Fb}g .
jfo'ofg btf{ M
-!_ lgod $ adf]lhd jfo';]jf ;~rfng ug{ cg'dlt tyf k|df0fkq
k|fKt jfo';]jf ;~rfng ;+:yfn] v/Lb u/L NofPsf] jf ef8fdf
NofPsf] jfo';]jf Jofkfl/s k|of]hgsf]] nflu g]kfn /fHodf btf{
ug{ rfx]df Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf]
9fFrfdf cfjZos ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v ePsf]
z'Ns ;+NfUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ s'g} JolQm jf ;+:yfn] Jofkfl/s k|of]hg afx]s gLlh k|of]hgsf]
nflu jfo'ofg btf{ ug{ rfx]df ;f] JolQm jf ;+:yfn] Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx?
v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v ePsf] z'Ns ;+NfUg u/L dxflgb]{zs
;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhd jfo'ofg btf{sf] nflu s:f}sf]
b/vf:t kg{ cfPdf dxflgb]{zsn] To:tf] b/vf:t pk/ cfjZos
hfFra'em u/L u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt sfg"g, o;
lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt Joj:yf /
;DalGwt jfo';]jf ;~rfng ;+:yfnfO{ k|bfg ul/Psf] jfo';]jf

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
6

-$_

-%_
-^_
-&_

(=

ef8f
-!_

-@_
-#_

-$_

;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkqdf plNnlvt zt{x?sf] clwgdf


/xL jfo'ofg btf{ ug{ cfb]z lbg' kg]{5 . h'g k|of]hgsf] nflu
jfo'ofg btf{ ePsf] 5 ;f]xL k|of]hgsf] nflu dfq k|of]u ug'{
kg]{5 .
pklgod -#_ adf]lhd jfo'ofg btf{ ug]{ lg0f{o ePsf]df
dxflgb]{zsn] Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf]
9fFrfdf v8f ul/Psf] jfo'ofg btf{ lstfjdf jfo'ofg btf{ u/L
b/vf:tjfnfnfO{ Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf]
9fFrfdf jfo'ofg btf{sf] k|df0fkq lbg' kg]{5 .
pklgod -$_ adf]lhd btf{ ePsf] jfo'ofgnfO{ g]kfnL jfo'ofg
dflgg]5 .
jfo'ofgsf] :JffldTj jfo'ofg wgLsf] x'g]5 .
o; lgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg g]kfn ;/sf/ /
k|flws/0fnfO{ a'emfpg' kg]{ /sd ga'emfP;Dd s'g} klg
jfo'ofgsf] btf{ ul/g] 5}g . ;fy} jfo'ofg ;~rfng ug]{ cg'dlt
tyf k|df0fkq k|fKt ;+:yfn] g]kfn ;/sf/ / k|flws/0fnfO{
a'emfpg' kg]{ /sd ga'emfPdf pQm ;+:yfsf] gofF jfo'ofg btf{
ul/g] 5}Gf / btf{ e};s]sf] jfo'ofgsf] btf{ vf/]h ul/g]5 .
-lnh_ df jfo'ofg lng] jf lbg] ;DaGwL Joj:yfM
lgod $ adf]lhd cg'dlt tyf k|df0fkq k|fKt jfo';]jf ;~rfng
;+:yfn] jfo'ofg ef8fdf lng' jf lbg' kg]{ ePdf ;f] sf] cg'dlt
kfpF egL Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf
cfjZos ljj/0fx? v'nfO{ cg':f"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf]
z'Ns ;+NfUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lbFbf jfo'ofg ef8fdf lng] jf
lbg] ;DaGwdf ;Demf}tfsf k|ltx? ;d]t ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
o; lgod adf]lhd jfo'ofg ef8fdf lnPsf] jf lbPsf] jfo'ofgsf]
;~rfng kl/jt{g ug'{ k/]df cg';"rL! df pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
pklgod -!_ / -#_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPdf dxflgb]{zsn]
cfjZos hfFra'em u/L ljdfg ef8fdf lng] jf lbg] tyf ef8fdf
lnPsf] jfo'ofgsf] :jfldTj tyf ;~rfns kl/jt{g ug]{ cg'dlt
lbg' kg]{5 . o;/L cg'dlt lbFbf ;Demf}tfsf zt{x?df kl/jt{gsf
;fy} dxflgb]{zsn] cGo cfjZos zt{x? tf]Sg ;Sg]5 .

=====================================================
-%_ pklgod -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg g]kfn ;/sf/
/ k|flws/0fnfO{ a'emfpg afFsL /x]sf] /sd a'emfPsf] k|dfl0ft
geP;Dd To:tf] cg'dlt lbOg] 5}g .
-^_ o; lgod adf]lhd ef8fdf lng] lbg] ;DaGwdf eP u/]sf cGo
sfd sf/jfxL / ;Demf}tfdf yk36 Pj+ ;+zf]wg ePdf tT;DaGwL
sfuhftx? ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .

-(s_ -!_ ljb]zL /fi6df btf{ ePsf] jfo'ofg ef8fdf NofO{ ;+rfng ubf{
jf g]kfndf btf{ ePsf] jfo'ofg ljb]zdf ef8fdf ;+rfng ubf{
jfo'ofg btf{ /x]sf] /fi6df lglxt ;+rfng tyf k|flwljs
lgodgsf] bfloTj k|flws/0f tyf ;Dj ljb]zL /fi6sf] gful/s
p8\8og lgods lgsfo aLr cfk;L ;dembf/Lsf] cfwf/df
kfngf ug{ u/fpg ;lsg] 5 .
-@_

-#_

!)=

pklgod -!_ adf]lhd cfk;L ;dembf/Lsf] cfwf/df ;~rfng


tyf k|fljlws lgodgsf] bfloTj kfngf ubf{ u/fpg] ;DjGwL
cGo sfo{ljlw jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq ;DaGwL
cfjZostfx?df tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
pklgod -!_ adf]lhd ;~rfng tyf k|fljlws lgodgsf]
bfloTj kfngf ug]{ u/fpg] ;DjGwdf ePsf] cfk;L ;dembf/L
dxflgb]{zsn] dGqfno cGt/f{li6o p8\8og ;+u7g tyf cGo
;Dj /fi6x?nfO{ ;d]t hfgs/L u/fpg' kg]{5 .

jfo'ofg btf{ gfd;f/L M


-!_ lgod * adf]lhd s'g} JolQm jf ;+:yfsf] gfddf btf{ ePsf]
jfo'ofg v/Lb laqmL jf cGo s'g} Joxf]/faf6 cGo s'g} JolQm jf
;+:yfsf] gfddf x:tfGt/0f ug{'{ k/]df To:tf] jfo'ofgsf] btf{
gfd;f/L ug'{ kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd jfo'ofgsf] btf{ rfxg] JolQm jf ;+:yfn]
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfjZos

bf]>f] ;+zf]wgf/f vf/]h .


bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .
8

!!=

!@=

ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v ePsf] z'Ns ;+nUg u/L


dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd b/vf:t lb+bf jfo'ofgsf] btf{ gfd;f/L
ug{ rfxg] b'a} kIfaLr ePsf] s/f/, dGh'/Lgfdf jf cGo To:t}
k|sf/sf] lnvt dxflgb]{zs ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pklgod -@_ adf]lhd jfo'ofg btf{ gfd;f/Lsf] nflu kg{ cfPsf]
b/vf:t pk/ dxflgb]{zsn] cfjZos hfFra'em u/L u}/ ;}lgs
xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf
Dofg'cndf plNnlvt Joj:yfx?sf] clwgdf /xL Ps JolQm jf
;+:yfsf] gfddf /x]sf] To:tf] jfo'ofg csf]{ JolQm jf ;+:yfsf]
gfddf btf{ gfd;f/L ug]{ cfb]z lbg ;Sg]5 .
-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] jfo'ofgsf] btf{ gfd;f/L ug]{ lg0f{o
ePsf]df dxflgb]{zsn] lgod * sf] pklgod -$_ adf]lhd v8f
ul/Psf] jfo'ofg btf{ lstfjdf ;fljssf] jfo'ofgsf] wgL jf
jfo';]jf ;~rfng ;+:yfsf] gfd x6fO{ gofF wgL jf jfo';]jf
;~rfng ;+:yfsf] gfd hgfpg' kg]{5 .
-^_ pklgod -%_ adf]lhd jfo'ofg btf{ lstfjdf jfo'ofg wgL jf
jfo';]jf ;~rfng ;+:yfsf] gfd hgfO{ ;s]kl5 To:tf] wgL jf
jfo';]jf ;~rfng ;+:yfsf] gfddf Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v
eP adf]lhsf] 9fFrfdf jfo'ofg btf{ k|df0fkq hf/L ug'{ kg]{5 .
-&_ o; lgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} ;+:yfn] g]kfn
;/sf/ / k|flws/0fsf] a'emfpg' kg]{ /sd ga'emfP;Dd jfo'ofg
btf{ gfd;f/L ul/g] 5}g .
jfo'ofg btf{ gul/g]M o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
ePtf klg b]xfosf s'g} jfo'ofgnfO{ o; lgodfjnL adf]lhd btf{ ul/g]
5}g M
-s_ cGo d'n'sdf btf{ e}/x]sf] jfo'ofg,
-v_ g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L / eG;f/sf] :jfldTjdf /x]sf] jfo'ofg,
-u_ g]kfnL 6fOk k|df0fkq jf 6fOk Pk|f]en k|fKt gu/]sf] jfo'ofgsf]
xsdf ;DalGwt jfo';]jf ;~rfng ;+:yf tyf k|flws/0fsf
hgzlQmnfO{ k|ljlw x:tfGt/0f of]hgf gePsf] .
6fOk k|df0fkqM
-!_ g]kfn /fHodf btf{ gePsf] s'g} lsl;dsf] jfo'ofgsf] 6fOk
k|df0fkq lng rfxg] jfo'ofg wgL, ;+:yf jf jfo'ofg lgdf{tf
cfkm}n] Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns
;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg ;Sg]5 .
9

-@_
-#_

-$_

-%_

pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lbFbf To:tf] jfo'ofgsf] l8hfOg


k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{ kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:t pk/ dxflgb]{zsn]
cfjZos hfFra'em u/L u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGWfL k|rlnt
sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt
Joj:yfx?sf] clwgdf /xL Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf]
9fFrfdf b/vf:tjfnfnfO{ jfo'ofgsf] 6fOk k|df0fkq lbOg]5 .
of] lgodfjnL k|f/De x'g] cufj} cfoft ul/Psf s'g} jfo'ofgsf]
6fOk k|df0fkq glnPsf] eP To:tf] jfo'ofg ;~rfng ug]{
;+:yfn] jfo'ofg ;~rfng cg'dlt tyf k|df0fkq gjLs/0f ubf{
o; lgod adf]lhd 6fOk k|df0fkq lng' kg]{5 .
6fOk k|df0fkq lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

!#= jfo'ofgsf] btf{ vf/]hLM g]kfn /fHodf s'g} JolQm jf ;+:yfsf] gfpdf
btf{ ePsf] jf ef8fdf NofO{ ;~rfng ul/Psf] jfo'ofg rnfpg g;lsg]
u/L gfl;Pdf jf g]kfn /fHodf ;~rfng gug]{ u/L :yfoL ?kaf6 s'g}
lsl;daf6 :jb]z aflx/ k7fpg] ePdf jf laqmL lat/0f u/]df To:tf]
jfo'ofgsf] wgLn] jf To:tf] jfo'ofg ef8fdf NofO{ ;~rfng ug]{ JolQm
jf ;+:yfn] ;f] jfo'ofg btf{ vf/]hLsf] nflu jfo'ofgsf] btf{ k|df0fkq
;d]t ;+nUg /fvL dxflgb]{zsn] tf]s]sf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx?
v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
!$= /fli6o lrGx c+lst gePsf] jfo'ofg p8fg tyf ;~rfng ug{ gx'g ]M
jfo'ofg btf{ ePsf] d'n'ssf] /fli6o lrGx c+lst gePsf] s'g}klg
jfo'ofg g]kfn /fHosf] xjfO{ If]qdf p8fg ug'{ u/fpg' x'Fb}g .
!%= jfo'ofgsf] /fli6o lrGx M
-!_ g]kfn /fHodf btf{ ePsf] jfo'ofgsf] g]kfnL /fli6o lrGx c+s /
cIf/df 9N x'g]5 / /fli6o lrGx kl5 Ps ;fgf] wsf]{ -_ tfgL
tLg /f]dg cIf/ /flvg]5 . klxnf] jfo'ofgsf] xsdf tLg /f]dg
cIf/sf] /lhi6]zg lrGx 9N-AAA /xg]5 . Ps eGbf a9L To:tf]
jfo'ofg ePdf /f]dg cIf/ qmdzM B, C, D ub}{ nlug]5 .
t/ le=le=cfO{= kL= nfO6sf] jfo'ofgdf /fli6o lrGx kl5 csf]{
w;f]{ -_ tfgL To;kl5 R eGg] k|i6 Ps /f]dg cIf/ / cGtdf

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


10

b'O{ csf]{ /f]dg cIf/ h:tf]ls 9N-RAA /xg]5 . Ps eGbf a9L


To:tf] jfo'ofg ePdf 9N-R kl5 qmdzM B, C, D ub}{ nlug]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd jfo'ofgsf] /fli6o lrGx lbg] clwsf/
dxflgb]{zsnfO{ x'g]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd jfo'ofgdf /fli6o lrGx c+lst ug]{


;DaGwL cGo Joj:yf k|flws/0faf6 hf/L ul/Psf] g]kfn l;len
Po/ jlb{g]z l/Sjfo/d]G6\; (Nepal Civil Airworthiness
Requirements) (NCAR) df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-@_

!(=

kl/R5]b $
p8fg of]Uotf -Po/ jlb{g]z_ ;DaGwL Joj:yf

!^= p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq -;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_M


-!_ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq -;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_ k|fKt
gu/]sf] s'g}klg jfo'ofg g]kfn /fHosf] xjfO{ If]qdf p8fg ug'{
u/fpg' x'Fb}g .
t/ kl/If0f p8fg tyf kf]lh;g nfO6sf] xsdf dxflgb]{zsaf6
k6s] p8fg cg'dlt -k/ld6 6' nfO6_ hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq k|fKt gu/L jf p8fg of]Uotfsf]
k|df0fkqsf] Dofb ;dfKt ePsf] jfo'ofg g]kfn /fHoleq p8fg
u/]df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] To:tf] jfo'ofg tTsfn
lgoGq0fdf lnO{ cfjZos sf/jfxL ug]{5 .
!&= p8fg of]Uotfsf] :t/M
-!_ g]kfn /fHodf nfu" x'g] xjfO{ p8fg of]Uotfsf] :t/ Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNNf]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd :t/ pNn]v gtf]lsP;Dd cGt/f{li6o
gful/s p8\8og ;+3sf] h'g ;b:o /fi6sf] clVtof/jfnfn] xjfO{
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq lbPsf]5 ;f]xL d'n'ssf] nfu" /x]sf]
xjfO{ p8fg of]Uotfsf] :t/ g]kfndf nfu" /xg]5 .
!*= p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq ;DaGWfL Joj:yf M
-!_ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq lbg] clwsf/ dxflgb]{zsnfO{ x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

@)=

@!=

11

p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqsf] nflu lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf, p8fg


of]Uotfsf] k|df0fkqsf] 9fFrf / tT;DaGwL cGo sfo{ljlw tyf
ljj/0f Pg]S; tyf Dofg'cndf pNNf]v eP adf]lhd x'g]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd b/vf:t lb+bf cg';"rL! adf]lhd xjfO{
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq z'Ns a'emfpg' kg]{5 .
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqsf] cjlw / gjLs/0f ;DaGwL Joj:yfM
-!_ o; lgodfjnL adf]lhd jfo'ofgsf] lgoldt lg/LIf0fsf] qmddf
s'g} jfo'ofg ;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] p8fg ug{ gx'g] u/L lalu|Psf]
cj:yfdf km]nf k/]df ;f]sf] dd{tsf] nflu dxflgb]{zsn] cGoyf
cfb]z lbPsf]df afx]s o; lgodfjnL adf]lhd lbOPsf] p8fg
of]Uotfsf] k|df0fkqsf] cjlw a9Ldf Ps jif{sf] x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd cjlw ;dfKt x'g' cufj} p8fg of]Uotfsf]
k|df0fkq gjLs/0fsf] nflu cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf]
gjLs/0f z'Ns ;+NfUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf / xjfO{ p8fg
of]Uotfsf] k|df0fkq gjLs/0f ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq vf/]h jf lgnDjgM
-!_ s'g} jfo'ofgsf] ;DaGwdf k|bfg ul/Psf] p8fg of]Uotfsf]
k|df0fkqdf pNn]lvt zt{, u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGWfL
k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt
Joj:yfsf] ljkl/t jfo'ofg p8fg u/]df dxflgb]{zsn] To:tf]
jfo'ofgsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq vf/]h ug]{ jf ;f]xL
cfb]zdf pNn]v ePsf] cjlw;Ddsf] nflu lgnDjg ug]{ cfb]z
lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq vf/]h jf
lgnDjg ug]{ cfb]z lbg' cl3 ;DalGwt ;+:yfnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{
dgfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
jfo'ofg aflx/ k7fpbfsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq -PS;kf]6{
;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_ M
-!_ g]kfn /fHodf s'g} JolQm jf ;+:yfsf] gfpdf btf{ ePsf] jf
ef8fdf NofO{ ;~rfng ul/Psf] jfo'ofg rnfpg g;lsg] u/L

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


12

-@_

-#_

gfl;Pdf afx]s g]kfn /fHodf p8fg tyf ;~rfng gug]{ u/L


:yfoL ?kaf6 s'g} jfo'ofg :jb]z aflx/ k7fpg] ePdf jf lgod
!# adf]lhd jfo'ofgsf] btf{ vf/]h ePsf] cj:yfdf To:tf]
jfo'ofgsf] wgLn] jf To:tf] jfo'ofg ef8fdf NofO{ ;~rfng ug]{
JolQm jf ;+:yfn] ;f] jfo'ofg aflx/ k7fpbf p8fg of]Uotfsf]
k|df0fkq -PS;kf]6{ ;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_ sf] nflu Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df ePsf] z'Ns ;+nUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L g]kfn ;/sf/ / k|flws/0fnfO{ a'emfpg' kg]{ /sd
a'emfPsf] b]lvPdf Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
To:tf] jfo'ofgnfO{ aflx/ k7fpF+bfsf] p8fg of]Uoftfsf] k|df0fkq
-PS;kf]6{ ;l6{lkms]6 ckm Pc/ jlb{g]z_ lbOg]5 .
jfo'ofgnfO{ aflx/ k7fpF+bfsf] p8fg of]Uoftfsf] k|df0fkq
-PS;kf]6{ ;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_ lbg] ;DaGwL cGo
sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
kl/R5]b%
jfo'ofgsf] dd{t tyf ;+ef/ ;DaGwL Joj:yf

@$=

@%=

@@= dd{t, ;++ef/ gu/L jfo'ofgsf] p8fg tyf ;~rfng ug{ gx'g]M
-!_ s'g} jfo'ofgsf] ;DaGwdf lgod !* adf]lhd k|bfg ul/Psf] xjfO{
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqdf pNn]v eP adf]lhd jfo'ofg tyf
jfo'ofgsf] OlGhg tyf cGo kf6{k"hf{x?sf] k|flws/0fn] tf]s]sf]
cjlw leq lgoldt dd{t tyf ;+ef/ gu/L To:tf] jfo'ofg p8fg
tyf ;~rfng ug{' x'Fb}g .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd jfo'ofg dd{t ;+ef/ ubf{ ;DalGwt hxfh
lgdf{tf sDkgLn] ;DalGwt 6fOksf] hxfhsf] nflu lgwf{l/t
:t/eGbf sd :t/sf] kf6{k"hf{ tyf pks/0fsf] k|of]u ug{' x'Fb}g .
@#= jfo'ofgsf] dd{t tyf ;+ef/ M
-!_ lgod @@ adf]lhd jfo'ofgsf] lgoldt dd{t tyf ;+ef/ u/fpg kg]{
cj:yfdf afx]s ;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] s'g} jfo'ofgsf] cfsl:ds dd{t
tyf ;+ef/ u/fpg] jf To;sf] s'g} kf6{k"hf{ km]g{ dxflgb]{zsn] cfjZos

@^=

klxnf] ;+zf]wgjf6 ;fljssf] Joj:yfnfO{ pklgod -!_ agfO{ pklgod -@_ yk .


13

b]v]df ;DalGwt jfo'ofgsf] wgL, jfo';]jf ;~rfns ;+:yf jf ;DalGwt


dd{t tyf ;+ef/ OlGhlgo/nfO{ cfjZos cfb]z lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf] cfb]z adf]lhd jfo'ofgsf] dd{t
tyf ;+ef/ gu/L jf kf6{k"hf{ gkm]/L To:tf] jfo'ofgsf] p8fg ug'{
x'Fb}g .
-#_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhd jfo'ofgsf] dd{t tyf ;+ef/ ug]{
tl/sf Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
cg'dlt jf dfGotf k|fKt ;+:yfaf6 dfq dd{t tyf ;+ef/ ug{' kg]{M
-!_ lgod @@ jf @# adf]lhd jfo'ofg tyf jfo'ofgsf] OlGhg tyf
cGo kf6{k"hf{x?sf] lgoldt jf cfsl:ds ?kdf dd{t tyf ;+ef/
u/fpFbf lgod @* sf] pklgod -@_ adf]lhd cg'dlt k|fKt jf
lgod $( sf] pklgod -@_ adf]lhd dfGotf k|fKt ;+:yfaf6 dfq
g]kfnL jfo'ofgsf] OlGhg tyf kf6{k"hf{sf] dd{t tyf ;+ef/
u/fpg' kg]{5 .
-@_ jfo'ofgsf] lgoldt cf]e/xn dd{t ug]{ / ;f] Joxf]/f k|dfl0ft
u/fpg] ;DaGwL cGo Joj:yf Pg]S; tyf Dofg'cndf Joj:yf
eP adf]lhd x'g]5 .
jfo'ofg dd{t ;+ef/ clen]vM lgod @@ / @# adf]lhd jfo'ofgsf]
lgoldt tyf cfsl:ds dd{t tyf ;+ef/ ul/Psf]df ;DalGwt ;+:yfn]
;f] Joxf]/f Pg]S; tyf Dofg'cndf pNNf]v ePsf] 9fFrfdf cBfjlws
?kdf k|dfl0ft ul/lbg' kg]{5 .
lgoldt lg/LIf0fM
-!_ s'g} klg jfo'ofg p8fg ug'{ cl3 pQm jfo'ofgsf] h8fg tyf
;~rfngsf] lgldQ cfjZos kg]{ ;a} oGq / ;/;fdfgx? 7Ls
cj:Yffdf p8fg ePsf 5g egL lgod #@ sf] v08 -k_
adf]lhd Po/qmf6 d]G6]g]G; ;l6{lkms]6 k|fKt k|fljlws jf lgod
$( sf] pklgod -@_ adf]lhd dfGotf k|fKt Po/qmfK6 d]G6]g]G;
;l6{lkms]6 jfxs -k|fljlws_ n] lg/LIf0f u/L k|dfl0ft gu/];Dd
pQm jfo'ofgsf] p8fg ug{ x'Fb}g .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd jfo'ofgsf] lgoldt lg/LIf0f ;DaGwL cGo


Joj:yf k|flws/0faf6 hf/L ul/Psf] nfO{6 ck/];G;
l/Sjfo/d]G6; (Flight Operations Requirements) (FOR), g]kfn
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
14

@&=

@*=

l;len Po/ jlb{g]z l/Sjfo/d]G6\; (Nepal Civil Airworthiness


Requirements) (NCAR), jfo';]jf ;+rfng k|df0fkq ;DaGwL
cfjZostfx? (Air Operator Certificate Requirements) (AOCR)
tyf Pg]S; Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
nu a"s M
-!_ g]kfn /fHodf bt{f ePsf] k|To]s jfo'ofgn] b]xfo adf]lhdsf] nu
a"s cBfjlws ?kdf sfod /fVg' kg]{5 M
s= ofqf nua"s,
v= jfo'ofg nua"s,
u= Ps OlGhg ePsf] jfo'ofgsf] xsdf Ps OlGhg nu a"s
/ Ps eGbf a9L OlGhg eGbf a9L OlGhg ePsf]
jfo'ofgdf k|To]s OlGhgsf] nflu 5'f 5'} OlGhg nu
a"s,
3= Ps kLr k|f]k]n/ ePsf] jfo'ofgsf] xsdf Ps kLr k|f]k]n/
nu a"s / Ps eGbf a9L kLr k|f]k]n/ ePsf] jfo'ofgdf
k|To]s kLr k|f]k]n/sf] nflu 5'f 5'} kLr k|f]k]n/ nu a"s,

/]l8of] kf6\{; /x]sf] jfo'ofgsf] xsdf /]l8of] kf6\{; nu


a"s .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] nu a"sx? Hff/L ug]{ clwsf/
dxflgb]{zsnfO{ x'g]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] nu a"s cBfjlws ?kdf /fVg' kg]{
;DaGwL cGo sfo{ljlw tyf ljj/0fx? Pg]S; tyf Dofg'cndf
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
jfo'ofg tyf jfo'ofgsf] kf6{k"hf{sf] pTkfbg, dd{t tyf k/LIf0f ;+ef/
;lxtsf] lj:t[t dd{t -cf]e/cn_ ug]{ ;+:yf ;DaGwL Joj:yf M
-!_ k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfht k|fKt jfo'ofg tyf jfo'ofgsf]
kf6{k"hf{x?sf] pTkfbg, dd{t tyf k/LIf0f ;lxtsf] lj:t[t dd{t
-cf]e/cn_ ug{ rfxg] ;+:yfn] To:tf] sfo{ ug]{ cg'dltsf] nflu
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df plNnlvt z'Ns ;+nUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd s'g} ;+:yfsf] b/vf:t kg{ cfPdf
dxflgb]{zsn] cfjZos hfFra'em u/L b/vf:tjfnfnfO{ u}/ ;}lgs
xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf
Dofg'cndf plNnlvt cGo Joj:yfsf] clwgdf /xL jfo'ofg tyf
jfo'ofgsf] kf6k"hf{x?sf] pTkfbg, dd{t tyf k/LIf0f ;lxtsf]
lj:t[t dd{t -cf]e/cn_ ug{ cg'dlt lbg] ;Sg]5 .
15

-#_

@(=

#)=

pklgod -@_ adf]lhd lbOPsf] cg'dltsf] cjlw Ps cflY{fs


jif{sf] x'g]5 / cjlw ;dfKt x'g] cufj} cg';"rL! df pNn]v eP
adf]lhd z'Ns lt/L gljs/0fsf] nflu dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t
lbg' kg]{5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf / cg'dlt gjLs/0f
;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .
jfo'ofg tyf jfo'ofgsf] kf6{k"hf{sf] pTkfbg, dd{t tyf k/LIf0f ;+ef/
;lxtsf] lj:t[t dd{t -cf]e/cn_ ug]{ ;+:yfsf] cg'dlt :ylut jf /2
ug]{M
-!_ lgod @* adf]lhd cg'dlt k|fKt ;+:yfn] u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg
;DaGwL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf
plNnlvt Joj:yfsf] kfngf gu/]df jf To:tf] Joj:yf ljkl/t
sfo{ u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] cg'dlt cfb]zdf pNn]v ePsf]
cjlw;Ddsf] nflu lgnDjg jf vf/]h ug{] cfb]z lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgnDjg jf vf/]hLsf] cfb]z lbPsf]df ;f]
sf] hfgsf/L k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfht lbg] / ;+:yf btf{
ug]{ sfo{fno ;d]tnfO{ lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd lgnDjg jf vf/]h ug'{ cl3 ;DalGwt
;+:yfnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ d'gfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
jfo'ofgsf] kf6{k"hf{ cfoft, lgof{t, ;+ro tyf laqmL lat/0f ug]{ ;+:yf
tyf Ph]G6 ;DaGWfL Joj:yfM
-!_ k|rlnt sfg"g adf]lhd jfo'ofg / jfo'ofgsf] kf6{k"hf{ cfoft,
;+ro tyf laqmL lat/0f ug]{ ;+:yf jf To:tf] ;+:yfsf] Ph]G6 lnO{
Joj;fo ;~rfng ug{ rfxg] JolQm jf ;+:yfn] To:tf] sfo{ ug]{
cg'dltsf] nflu dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .

-!s_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lgod $ / @*


adf]lhd k|df0fkq k|fKt ;+:yf cfkm}n] jfo'ofg / jfo'ofgsf]
kf6{k"hf{ cfoft tyf ;+ro ug{ pklgod -!_ adf]lhdsf] cg'dlt
cfjZos kg]{ 5}g .
-@_
pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L b/vf:tjfnfnfO{ jfo'ofgsf] kf6{k"hf{ cfoft,
lgof{t, ;+ro tyf laqmL lat/0fsf] Joj:ffo ;~rfng ug{ jf
To:tf] ;+:yfsf] Ph]G6 eO{ Joj;fo ;~rfng ug{ Pg]S; tyf

klxnf] ;+zf]wgaf6 yk .
16

Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cg';"rL! df


plNnlvt z'Ns lnO{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-@s_ pklgod -@_ adf]lhd cg'dlt k|fKt ;+:yf jf To;sf] Ph]06n]


;DalGwt 6fO{ksf] jfo'ofgsf] nflu ;DalGwt jfo'ofg lgdf{tf
sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf] :t/eGbf sd :t/sf] kf6{k"hf{ tyf
pks/0f cfoft, ;+ro tyf laqmL lat/0f ug{ x'Fb}g .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOPsf] cg'dltsf] cjlw a9Ldf Ps
jif{sf] x'g]5 / cjlw ;dfKt x'g' cufj} cg';"rL! df pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns lt/L gjLs/0fsf] nflu dxflgb]{zs ;dIf
b/vf:t lbg' kg]{5 .
-$_ pklgod -!_ / -#_ adf]lhd cg'dlt Pj+ gjLs/0fsf] nflu
dxflgb]{zs ;dIf lbg] b/vf:tsf] 9fFrf tyf ;f] ;DaGwL cGo
ljj/0f / sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd
x'g]5 .

jif{sf] nflu Ohfhtkq wf/ssf] ;'kl/j]If0fdf /xg]


u/L sfd sfhdf nufpg] cfb]z lbg ;Sg]5 .
-@_ ljz]if kl/l:yltdf ljz]if p2]Zo / ;Lldt cjlwsf]
nflu jfo'ofg tyf cGo pks/0f lgdf{tf tyf
k|lzIf0f lbg] /fi6af6 lemsfOPsf ;DalGwt If]qsf
bIfnfO{ cGo k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL
dxflgb]{zsn] sfd ug]{ cg'dlt k|bfg ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b^
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq ;DaGwL Joj:yf

#!= JolQmut Ohfhtkq, /]l6 k|df0fkq k|fKt gu/L sfd ug{ gx'g]M
-!_ JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq jf lgod %! adf]lhd
;f] sf] dfGotf k|fKt gu/L s;}n] klg b]xfosf] k|s[ltsf] sfd ug{'
u/fpg' x'Fb}gM
-s_ jfo'ofgsf] p8fg ;~rfng,
-v_ jfo'ofg dd{t ;+ef/,
-u_ nfO6 l8:Koflr,
-3_ Po/ 6flkms sG6f]n,
-_ ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0fsf] :jLs[lt
-Acceptance/Certification), h8fg tyf dd{t ;+ef/ .
t/,
-!_ s'g} vf; vf; of]Uotf k'u]sf] JolQmnfO{ vf;
k|s[ltsf] sfddf nufpg JolQmut Ohfhtkq /]l6
tyf k|df0fkq gePtf klg dxflgb]{zsn] a9Ldf Ps

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

17

#@= JolQmut Ohfhtkq -k;{g]n nfO;]lG;_ /]l6 tyf k|df0fkq hf/L ug]{
clwsf/LM b]xfo adf]lhdsf JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq
lbg] clwsf/ dxflgb]{zsnfO{ x'g]5M
-s_ ljBfyL{ jfo'ofg rfns Ohfhtkq,
-v_ JolQmut -k|fOe]6_ jfo'ofg rfns Ohfhtkq,
-u_ sdl;{on jfo'ofg rfns Ohfhtkq,
-3_ Po/nfOg 6fG;kf]6{ jfo'ofg rfns Ohfhtkq,
-_ OG:6'd]G6 /]l6+u,
-r_ nfO6 OGi6S6/ /]l6+u,
-5_ u|fp08 OGi6S6/ k|df0fkq,
-h_ UnfO8/ rfns Ohfhtkq,
-em_ cN6fnfO6 rfns Ohfhtkq,
-`_ ljBfyL{ p8fg ;~rfng -nfO6 l8:Kofr/_ Ohfhtq,
-6_ k\mnfO6 ck/]zg clkm;/ jf Pc/qmf6 l8:Kofr/ Ohfhtkq,
-7_ nfO6 O{lGhlgo/ Ohfhtkq,
-8_ nfO6 /]l8of] 6]lnkmf]g ;~rfns Ohfhtkq,
-9_ /]l8of] g]leu]zg ;~rfng Ohfhtkq,
-0f_ :6'8]G6 Po/ 6flkms sG6f]n/ Ohfhtkq,
-t_ Po/ 6flkms sG6f]n/ Ohfhtkq/]l6+u,
-y_ Ps jf ;f] eGbf a9L lsl;dsf] jfo'ofgsf] /]l6,
-b_ xjfO{ p8fg lg/LIf0f k|df0fkq,
-w_ Po/ 6flkms ;]6L On]S6f]lGfS; Ohfhtkq/]l6,
-g_ On]lS6sn tyf d]sflgsn ;DjGWfL Ohfhtkq,

-k_ Po/qmf6 d]G6]g]G; Ohfhtkq -P=Pd=Pn=_,


-km_ P/f]gl6sn
:6]zg
6]lSgl;ogOlGhlgo/
Ohfhtkq
-P=Pd=l6=Pn=_-P=Pd=O=Pn=_,
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
18

##=

-a_ u|fp08 /]l8of] ;~rfng k|df0fkq,


-e_ Sofljg qm' k|df0fkq,
-d_ a]n'g rfns Ohfhtkq .

-o_ r]s kfOn6 k/LIfs k|df0fkq


JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq kfpgsf] nflu cfjZos
of]UotfM JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq kfpgsf] nflu b]xfo
adf]lhdsf] of]Uotf k"/f u/]sf] x'g' kg]{5 M
s= Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf,
pd]/ / cGo of]Uotf k|fKt u/]sf],
v= lgod #$ adf]lhd :jf:Yo of]Uotf ePsf],
u= lgod #^ adf]lhd k|flws/0faf6 lnOPsf] of]Uotf ;DaGWfL k/LIff
pQL{0f u/]sf] .

gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfssf] -Civil Aviation Medical


Examiner_ ?kdf tf]Sg]5 .
-$_ gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfs tf]Sbf PlePzg d]l8l;g tyf
PlePzg jftfj/0f ;DaGwL Aojxfl/s 1fg tyf cg'ej ePsf]
JolQm dWo]af6 ;fj{hlgs ;"rgfsf] dfWodaf6 lj1fkg u/L

gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/LIfssf] l;kmfl/;df pklgod -#_


adf]lhd gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfs tf]Sg' kg]{5 .
-%_ gful/s p8\8og :jf:Yo kl/Ifsxaf6 k|fKt :jf:Yo k|ltj]bgsf]
hfFr u/L lgod #$ adf]lhd cfjZos kg]{ :jf:Yo of]Uotf
ljBdfg /x] g/x]sf] k|dfl0ft ug]{ lhDd]jf/L gful/s p8\8og
:jf:Yo ;'k/Lj]Ifssf] x'g]5 .
-^_ gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifs tyf gful/s p8\8og
:jf:Yo k/LIfssf] cjlw ;fdfGoto b'O{ jif{sf] x'g]5 .
dxflgb]{zsn] lghxsf] sfo{ bIftf, Ifdtf tyf cfr/0fnfO{
d'Nofg u/L k'gM lgo'lQm ug{ / tf]Sg ;Sg]5 .
-&_ gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfsxn] lng] :jf:Yo k/LIf0f z'Ns
gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifssf] l;kmfl/;df dxflgb]{zsn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-*_ gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifssf] kfl/>lds tyf cGo
;'ljwfx k|flws/0fn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-(_ gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifs tyf gful/s p8\8og
:jf:Yo k/LIfsxsf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ tyf of]Uotf,
tfnLd tyf cg'ej k|flws/0fn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-!)_ gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifs tyf gful/s p8\8og
:jf:Yo k/LIfsn] :jf:Yo k/LIf0f k|dfl0ft tyf hfFr ug]{
;DaGwL cGo ljlw k|flws/0ff/f hf/L ul/g] PlePzg d]l8sn
l/Sofj/d]G6;df tf]s] adf]lhd x'g]5 .

-!!_ gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfssf] sfo{ Ifdtfsf] cefj jf


v/fa cfr/0fn] lghnfO{ ;f] lhDd]jf/Laf6 x6fpg' kg]{ egL
gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifsaf6 l;kmfl/; eO{ cfPdf
dxflgb]{zsn] lghnfO{ gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfssf]
lhDd]jf/Laf6 x6fpg ;Sg]5 .

#$= :jf:Yo ;DaGwL of]UotfM JolQmut Ohfhtkqsf] nflu cfjZos kg]{


:jf:Yo ;DaGwL of]Uotf k|flws/0faf6 hf/L PlePzg d]l8sn
l/Sjfo/d]06\; (Aviation Medical Requirements) df pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .

#%= :jf:Yo k/LIf0f tyf hfFrM

-!_ JolQmut Ohfhtkqsf] nflu cfjZos :jf:Yo ;DaGwL of]Uotf


k|dfl0ft ug{sf] nflu ;+rfns ;ldltsf] ;b:osf] ;+of]hTjdf
u7g ePsf] laz]if1 ;lxtsf] pk ;ldltaf6 al/i7 lrlsT;snfO{
dxflgb]{zsn] gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifs -Civil Aviation
Medical Assessor) sf] ?kdf lgo'Qm ug]{5 .
-@_ gful/s p8\8og, PlePzg d]l8l;g tyf p8fg ;'/Iffdf c;/
kfg{ ;Sg] :jf:Yo cj:yfsf] ljZn]if0f tyf d'Nof+sg ug{ ;Sg]
of]Uotf ePsf] JolQm dWo]af6 ;fj{hlgs ;"rgfsf] dfWodaf6
lj1fkg u/L pko'Qm pDd]b\jf/sf] 5gf}6 u/L pklgod -!_
adf]lhd gful/s p8\8og :jf:Yo ;'k/Lj]Ifs lgo'Qm ug'{ kg]{5 .
-#_ JolQmut Ohfhtkqsf] nflu zfl/l/s tyf dfgl;s :jf:Yo
;DaGwL of]Uotf k/LIf0f ug{ gful/s p8\8og :jf:Yo
;'kl/j]Ifssf] l;kmfl/;df dxflgb]{zsn] cfjZos ;+Vofdf

bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt

bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt


bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .

bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .

19

20

#^=

#&=

-!@_ gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfssf] sfo{Ifdtfsf] cefj jf v/fj


cfr/0fn] lghnfO{ ;f] lhDd]jf/Laf6 x6fpg' kg]{ egL ;Grfns
;ldltsf] ;b:osf] ;+of]hTjdf u7g ePsf] ljz]if1 ;lxtsf]
pk;ldltaf6 l;kmfl/; eO{ cfPdf dxflgb]{zsn] lghnfO{ gful/s
p8\8og :jf:Yo k/LIfssf] lhDd]jf/Laf6 x6fpg] ;Sg]5 .

-!#_ pk lgod -!@_ -!#_ adf]lhd lhDd]jf/Laf6 x6fpg] l;kmfl/; ug'{


cl3 To:tf] gful/s p8\8og :jf:Yo k/LIfs tyf gful/s p8\8og
:jf:Yo ;'k/Lj]IfsnfO{ cfkmgf] ;kmfO{ k]z ug{ d'gfl;j dflkmssf] df}sf
lbg' kg]{5 .
k/LIff / TfT;DaGwL sfo{ljlw M
-!_ k|flws/0fn] lnPsf] k/LIff plTf0f{ gu/]sf] s'g}klg JolQmnfO{
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq lbOg] 5}g .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lnOg] k/LIffsf] kf7\oqmd / kf7\of+zef/
lgwf{/0f u/L k/LIff ;~rfng ug{ k|flws/0fn] k/LIff ;~rfng
;ldlt u7g ug]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd ul7t k/LIff ;~rfng ;ldltsf] sfd,
st{Jo / clwsf/ nufot k/LIff ;~rfng ;DaGWfL Joj:yf
sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-$_ xjfO{ p8fg ;'/Iffsf] k/LIff lgDglnlvt dWo] s'g} Ps jf
PseGbf a9L k|s[off/f lng ;lsg]5 .
s= lnlvt,
v= df}lvs,
u= k|of]ufTds
3= r]s/fO8,
= l;d'n]zg,
r= ljljw .
-%_ pklgod -!_ adf]lhd lnOg] k/LIff z'Ns cg';"rL! df pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 . k|To]s ljifosf] k/LIffsf]nflu 5'f 5'} k/LIff
z'Ns nfUg]5 .
Ohfhtkq, /]l6 tyf cGo k|df0fkq / z'Ns M
-!_ JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq kfpgsf] nflu
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 . To;/L b/vf:t lb+bf

bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .
bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .

-@_

21

b/vf:t ;fy To:tf] Ohfhtkq, /]]l6 tyf k|df0fkq jfkt


cg';"rL! adf]lhdsf] z'Ns a'emfpg' kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd lbOg] b/vf:tsf] 9Ff+rf / Ohfhtkq, /]l6
tyf k|df0fkq lbg] ;DaGWfL cGo s'/fx? Pg]S; tyf Dofg'cndf
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

#&s= k|flws/0fsf] axfnjfnf sd{rf/Lsf] z'Ns k|flws/0fn] Joxf]g]{M lgod #^ /


#& adf]lhd ltg'{ a'emfpg' kg]{ z'Ns k|flws/0fsf] axfnjfnf sd{rf/Lsf]
xsdf k|flws/0fn] Joxf]g]{5 .
#*= Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] cjlwM lgod #@ adf]lhd hf/L ePsf]
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq lgod $) adf]lhd cufj}
vf/]h ePdf afx]s k|flws/0faf6 hf/L ul/Psf] k;{g]n nfO;]lG;
l/Sjfo/d]G6; (Personnel Licensing Requirements) df tf]lsPsf]
cjlw;Dd dfGo x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
22

#(=

JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] gjLs/0f ;DaGWfL Joj:yf M


-!_ lgod #* adf]lhd pNn]v ePsf] cjlw ;dfKt ePsf
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] gjLs/0fsf] nflu dxflgb]{zs
;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lb+bf To:tf JolQmut Ohfhtkq,
/]l6 tyf k|df0fkq gjLs/0f afkt cg';"rL! adf]lhsf] z'Ns
;d]t a'emfpg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd lbOg] b/vf:tsf] 9fFrf / JolQmut
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq gjLs/0f ;DaGWfL cGo sfo{ljlw
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

z'Ns ;lxt cfjZos k|df0f ;lxt dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbPdf


dxflgb]{zsn] k|ltlnlk pknAw u/fpg cfb]z lbg]5 .

$)= JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] lgnDjg jf /2 ug]{ ;DaGwL


Joj:yfM
-!_ JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq afxsn] gful/s
p8\8og ;DaGwL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf
Dofg'cndf plNnlvt Joj:yfsf] pNn\3g u/]df jf To:tf]
Joj:yf ljkl/t JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf]
k|of]u u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] afxssf] Ohfhtkq, /]l6 tyf
k|df0fkq tf]lsPsf] cjlw;Ddsf] nflu lgnDjg jf /2 ;d]t ug{
;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq
lgnDjg jf /2 ug{ cfb]z lbg' cl3 ;DalGwt JolQmut
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq afxsnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{
d'gfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
-#_ s'g} b'3{6gf jf 36gfsf] 5fgljgsf] ;Gbe{df s;}n] k|fKt u/]sf]
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] clwsf/ k|of]u ug{
gkfpg] u/L dxflgb]{zsn] Ps} k6s jf k6s k6s u/L a9Ldf ^
dlxgf ;Ddsf] nflu /f]s nufpg ;Sg]5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd dxflgb]{zsn] u/]sf] sf/jfxLsf] cBfjlws
ljj/0f /fVg' kg]{5 .

$!= AolQmut Ohfht kq /]l6 jf k|df0fkq ;DjGwL of]Uotfdf 5'6 lbg


;Sg]
-!_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg s'g}
;}lgs xjfO{ p8fg bnsf] ;b:otf k|fKt u/]sf] jf u}/ ;}lgs
xjfO{ p8fgdf ;/sf/L dfGotf k|fKt p8fg ;DaGwL cg'ej jf
xjfO{ p8fg ;DaGwL k|fljlws 1fg ePsf] jf dxflgb]{zsn]
tf]s]sf] s'g} ljz]if k/LIff ;Gtf]ifhgs ?kaf6 pQL0f{ ePsf] s'g}
jfo'ofg rfnssf] ;DaGWfdf dxflgb]{zsn] lghsf] k|fljlws 1fg
/ Ifdtfsf] ;d]t larf/ u/L JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf
cGo k|df0fkqsf] nflu rflxg] of]Uotfx dWo] s]xL of]Uotfxdf
5"6 lbg ;Sg]5 .
-@_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg lgod
#@ cGtu{t k|bfg ul/g] Ohfhtkqsf] nflu cfjZos cg'ej
;DaGwL of]Uotfdf dxflgb]{zsn] pko'Qm 7fg]df p8fg ;'/Iffdf
c;/ gkg]{ ;'lGflZrt x'g] u/L s]xL 5'6 lbg ;Sg]5 . t/ o;
lsl;dsf] 5'6 s'g} JolQmsf] xsdf Ps k6s dfq k|bfg ug{
;lsg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOPsf] 5'6sf] ljj/0f dxflgb]{zsn] /fVg'
kg]{5 .

$)s= k|ltlnlk Ohfhtkq jf k|df0fkq ;DaGwL Joj:yfM Ohfhtkq jf


k|df0fkq x/fPdf jf gfl;Pdf ;f] sf] k|ltlnlk k|fKt ug{ Ohfhtkq jf
k|df0fkq gjLs/0f ubf{ nfUg] cg';"rL! adf]lhdsf] z'Nssf] cfwf

$)v= ysfg -km]l6u_ df sfddf nufpg gx'g]M


-!_ Ohfhtkq k|fKt jfo'ofg rfns tyf Po/ 6flkms sG6f]n/nfO{
ysfg -km]l6u_ sf] cj:yfdf sfddf nufpg x'Fb}g .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ysfg ;DaGwL cGo Joj:yf
dxflgb]{zsn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

23

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
24

kl/R5]b&
xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yf, jfo'ofg l;d'n]6/ tyf laleGg gful/s
p8\8og ljifout u|fp08 sIff ;~rfng ;DaGwL Joj:yf

$@= xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yf ;~rfng ug]{ cg'dlt tyf
k|df0fkqsf] nflu b/vf:t lbg]M
-!_ k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfht k|fKt xjfO{ p8fg ;DaGwL
k|lzIf0f ;+:yfn] xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;~rfng ug]{

cg'dlt tyf k|df0fkq sf] nflu Pg]S; tyf Dofg'cndf pNNf]v


ePsf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx? v'nfO{ dxflgb]{zs ;dIf
b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lb+bf xjfO{ p8fg ;DaGwL
k|lzIf0f ;~rfng ug]{ cg'dlt tyf k|df0fkq afkt cg';"rL!
adf]lhdsf] z'Ns a'emfpg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L b/vf:tjfnfsf] dfu cg';f/ jf cfjZos ;+zf]wg
u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
b/vf:tjfnfnfO{ xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;~rfng ug]{

cg'dlt tyf k|df0fkq lbg ;Sg]5 .


t/ To:tf ;+:yfx?n] ;~rfng ug]{ ljifoj:t' / qm]l86 ;do
dxflgb]{zs jf lghn] tf]s]sf] bIfaf6 Ohfht k|fKt u/]sf] x'g'
kg]{5 .
-$_ xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;~rfng ug]{ cg'dlt tyf
k|df0fkq sf] b/vf:t lbg] / cg'dlt tyf k|df0fkq k|bfg ug]{
;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .

$#= ljleGg gful/s p8\8og ljifout u|fp08 sIff ;~rfng ;+:yf ;DaGwL
Joj:yfM
-!_ gful/s p8\8og ;DaGwL laleGg ljifosf] u|fp08 sIff ;~rfng
ug{ k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfht k|fKt jfo';]jf tyf ;+:yfn]
To:tf] sIff ;~rfng ug]{ cg'dltsf] nflu Pg]S; tyf Dofg'cndf
pNn]v ePsf] 9fFrfdf cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhsf z'Ns
;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
b/vf:tjfnfnfO{ gful/s p8\8og ;DaGwL laleGg ljifosf]
u|fp08 sIff ;~rfng ug{] cg'dlt tyf k|df0fkq lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd cg'dlt tyf k|df0fkq k|fKt jfo';]jf tyf
;+:yfn] To:tf] sIff ;~rfng ug'{ k"j{ ;~rfng ul/g] sIffsf]
ljifoj:t' kf7\oqmd, kf7\of+zef/ tyf k|lzIf0fdf ;+nUg
k|lzIfsx?sf] of]Uotf tyf tfnLd Dofg'cn / To;df ;do
;dodf kl/dfh{g ug'{ k/]df ;f] ;d]t :jLs[ltsf] nflu
dxflgb]{zs ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lbg] / cg'dlt tyf k|df0fkq lbg]
;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .

$#s= p8fg k|lzIf0f lng k"j{ :jLs[lt lng' kg]{M


-!_ lgod $@ adf]lhd cg'dlt k|fKt u/L lgod $# adf]lhd
kf7\oqmd tyf tfnLd Dofg'cn :jLs[t k|fKt k|lzIf0f ;+:yfaf6
k|lzIf0f lng rfxg] JolQmn] dxflgb]{zssf] k"j{ :jLs[lt k|fKt ug'{
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] :JfLs[ltsf] nfUg] nflu nfUg] z'Ns
cg';"rL! df tf]s] adf]lhd x'g]5 .

$$=

==k|lzIf0f

;+:yf ;~rfng ug]{ cg'dltkq /2 jf lgnDjg ug]{M

-!_ lgod $@ / $# adf]lhd === k|lzIf0f ;~rfng ug]{ cg'dltkq


k|fKt xjfO{ p8fg ;~rfng ug]{ ;+:yfn] u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg
klxnf]
klxnf]
klxnf]
klxnf]
klxnf]
klxnf]

;+zf]wgf/f
;+zf]wgf/f
;+zf]wgf/f
;+zf]wgf/f
;+zf]wgf/f
;+zf]wgf/f

;+zf]lwt
;+zf]lwt
;+zf]lwt
;+zf]lwt
;+zf]lwt
;+zf]lwt

.
.
.
.
.
.

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] .

klxnf] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] .

25

26

;DaGwL k|rlnt sfg"g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf


plNnlvt Joj:yfsf] kfngf gu/]df jf To:tf] Joj:yf lakl/t
sfo{ u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] == k|lzIf0f ;~rfng ug]{
cg'dlt kq /2 ug{ jf ;f]xL cfb]zdf pNn]v ePsf] cjlw;Ddsf]
nflu lgnDjg ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd /2 jf lgnDjg ug]{ cfb]z lbPsf]df ;f]sf]
hfgsf/L k|rlnt sfg"g adf]lhd To:tf] ;+:yf btf{ ug]{
sfof{NfonfO{ klg lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd /2 jf lgnDjg ug]{ cfb]z lbg' cl3
;DalGwt == k|lzIf0f ;~rfng ug]{ ;+:yfnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{
d'gfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .

-#_
-$_

-%_

kl/R5]b*
dfGotf lbg] tyf dfGotf lkmtf{ lng] ;DaGwL Joj:yf

$$s= cg'dlt tyf k|df0fkqsf] cjlw / gjLs/0f ;DaGwL Joj:yfM


-!_ o; lgodfjnLsf] lgod $@ / $# adf]lhd k|bfg ul/Psf]
cg'dlt tyf k|df0fkqsf] cjlw lgod $$ adf]lhd cufa} /2
ul/Psf] cj:yfdf afx]s a9Ldf Ps jif{sf] x'g]5 .
-@_ gful/s p8\8og ljifout u|fp08 sIff ;~rfng ug]{] cg'dltsf]
k|df0fkq gjLs/0fsf] pklgod -!_ adf]lhd cjlw ;dfKt x'g'
cufj} cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] gjLs/0f z'Ns
;lxt Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrf /
sfo{ljlw adf]lhd b/vf:t lbg' kg]{5 .
$%= jfo'ofg l;d'n]6/ cg'dltM
-!_ lgod $@ adf]lhd cg'dltkq k|fKt xjfO{ p8fg ;DaGWfL
k|lzIf0f ;+:yfn] nfO6 l;d'n]6/ ;~rfng ug{ rfx]df Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns
;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
To:tf] xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yfnfO{ jfo'ofg l;d'n]6/
;~rfng ug]{ cg'dlt kq lbg]5 .

klxnf] ;+zf]wgf/f lemlsPsf] .


klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

27

xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yfnfO{ jfo'ofg l;d'n]6/


;~rfng ug]{ cg'dltkq lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
s'g} JolQm jf ;+:yfn] p8fg ;DaGWfL lab]zL k|lzIf0f s]Gb| jf
l;d'n]6/df k|lzIf0f lng rfx]df cg';"rL! df pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
pklgod -$_ cg';f/sf] b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] To:tf]
s]Gb| jf l;d'n]6/sf] ;Dej eP;Dd :t/Lotf k/LIf0f u/L
cg'dlt lbg ;Sg]5 .

$^=

6fOk k|df0fkqsf] dfGotfM


-!_ cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6 jf To:tf]
/fi6af6 clVtof/ k|fKt JolQm jf ;+:yfaf6 s'g} jfo'ofgsf]
;DaGwdf k|bfg ul/Psf] 6fOk k|df0fkqsf] dfGotf k|fKt ug{
rfxg] jfo'ofg lgdf{tf cfkm}n] jf jfo';]jf ;~rfng ug]{ ;+:yfn]
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx?
v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns ;+NfUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t lb+bf To:tf] jfo'ofgsf] l8hfOg
k|df0fkq ;d]t ;+nUg ug'{ kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
To:tf] jfo'ofgsf] 6fOk k|df0fkqnfO{ dfGotf lbg]5 .
-$_ pklgod -#_ adf]lhd lbO{Psf] dfGotf ;DalGwt 6fOk
k|df0fkqsf] cleGg c+u x'g]5 .
-%_ pklgod -#_ adf]lhd lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
$&= xjfO{ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqsf] dfGotfM
-!_ cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6 jf To:tf]
/fi6af6 clVtof/ k|fKt JolQm jf ;+u7gaf6 xjfO{ p8fg
of]Uotfsf] k|df0fkq k|fKt jfo'ofg g]kfn /fHodf p8fpg rfx]df
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx?
v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
28

-@_

pklgod -!_ adf]lhdsf] b/vf:t k/]df dxflgb]{zsn] cfjZos


hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
To:tf] k|df0fkqnfO{ s'g} zt{ tf]sL jf gtf]sL dfGotf lbg
;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOPsf] dfGotf ;DalGwt xjfO{ p8fg
of]Uotfsf] k|df0fkqsf] cleGg c+u dflgg]5 .
-$_ pklgod -@_ adf]lhd dfGotf lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
$*= xjfO{ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqsf] dfGotf lkmtf{ lng ;lsg]M
-!_ lgod $& adf]lhd dfGotf k|bfg ul/Psf] xjfO{ p8fg of]Uotfsf]
k|df0fkq k|fKt jfo'ofgnfO{ To:tf] dfGotf k|bfg ubf{ pNn]v
ePsf] zt{, u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGWfL k|rlnt sfg"g, o;
lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt zt{ lakl/t p8fg
u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] jfo'ofgsf] ;DaGWfdf lbOPsf] xjfO{
p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqsf] dfGotf lkmtf{ lng ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd xjfO{ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkqdf dfGotf
lkmt{f lng' cl3 ;DalGwt jfo'ofg wgL jf ;~rfnsnfO{ ;kmfO{
k]z ug{] d'gfl;j dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
$(= jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/ ;+:yfsf] dfGotfM
-!_ cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6 jf / To:tf]
/fi6af6 clVtof/ k|fKt JolQm jf ;+:yfaf6 jfo'ofg dd{t tyf
;+ef/ ;+:yf ;DaGwL pBf]u Joj;fo ;~rfng ug{ k|bfg u/]sf]
Ohfhtkq cg';f/ :yfkgf u/]sf] jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/
;+:yfn] g]kfnL jfo'ofg dd{t ;+ef/ ug]{ ePdf To:tf] ;+:yfn]
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos ljj/0fx?
v'nfO{ cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L
dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ jdf]lhd b/vf:t k/]df dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf
To:tf] ;+:yfnfO{ s'g} zt{ tf]sL g]kfnL jfo'ofgsf] dd{t tyf
;+ef/ / cf]e/xn ug{ kfpg] u/L dfGotf lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd dfGotf lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
%)= jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/ ;+:yfsf] dfGotf lkmtf{ lng ;lsg]M
-!_
lgod $( adf]lhd dfGotf k|fKt jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/
;+:yfaf6 g]kfNfL jfo'ofgsf] dd{t tyf ;+ef/ jf cf]e/xn ubf{
Uf}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt P]g, o; lgodfjnL,
29

%!=

%@=

Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt Joj:yfsf] kfngf gu/]df jf


To:tf] Joj:yf ljkl/t s'g} sfo{ u/]df dxflgb]{zsn] To:tf]
jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/ ;+:yfsf] dfGotf lkmtf{ lng ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd dfGotf lkmtf{ lng' cl3 ;DalGwt jfo'ofg
dd{t tyf ;+ef/ -Po/ jS;{_ ;+:yfnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ d'gfl;a
dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] dfGotfM
-!_ cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6 jf / To:tf]
/fi6af6 clVtof/ k|fKt JolQm jf ;+u7gaf6 k|bfg ul/Psf]
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 jf k|df0fkq To:tf] JolQmut
Ohfhtkq, /]l6 jf k|df0fkqdf pNn]v ePsf] cjlw;Ddsf]
nflu g]kfndf btf{ ePsf] jfo'ofgsf] xsdf pkof]u ug{ dfGotf
kfpF egL Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ cg';"rL! Dff pNn]v eP adf]lhd z'Ns ;+nUg
u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]df dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePs]f 9fFrfdf
To:tf] k|df0fkqnfO{ s'g} zt{ aGb]h tf]sL jf gtf]sL dfGotf lbg
;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbPsf] dfGotf ;DalGwt JolQmut
Ohfhtkq /]l6 tyf k|df0fkqsf] cleGg c+u dflgg]5 .
-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] dfGotf lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw
Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-%_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg cGt/f{li6o


gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6af6 g]kfnL gful/snfO{
k|bfg ul/Psf] AolQmut Ohfhtkq tyf bIftf k|df0f kq slDk6]G;L ;l6{lkms]6_ nfO{ g]kfnsf] xjfO{ If]qdf p8fg ug{]
k|of]hgsf nflu dfGotf lbg dxflgb]{zsn] cl:jsf/ ug{ ;Sg]5 .
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] dfGotf lkmtf{ lng ;lsg]M
-!_ lgod %! Afdf]lhd dfGotf lbOPsf JolQmut Ohfhtkq, /]l6
tyf k|df0fkq afxsn] dfGotf lb+bf tf]s]sf] zt{ tyf u}/ ;}lgs
xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt P]g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf

bf]>f] ;+zf]wgJbf/f ;+zf]lwt .


bf]>f] ;+zf]wgJbf/f yk .
30

Dofg'cn lakl/t x'g] u/L JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf


k|df0fkqsf] k|of]u u/]df dxflgb]{zsn] To:tf] JolQmut
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqsf] dfGotf lkmtf{ lng ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf
k|df0fkqsf] dfGotf lkmtf{ lng] cfb]z lbg' cl3 ;DalGwt
JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq afxsnfO{ ;kmfO{ k]z
ug{ d'gfl;a dflkmssf] df}sf lbg' kg]{5 .
%#= jfo'ofg, jfo'ofgsf] kf6{k"hf{ cfoft, ;+ro, cf]e/xn tyf laqmL lat/0f
ug]{ k|df0fkqsf] dfGotfM
-!_ cGt/f{li6o gful/s p8\8og ;+u7gsf] ;b:o /fi6 jf / To:tf]
/fi6af6 clVtof/ k|fKt JolQm jf ;+:yfaf6 jfo'ofgsf] kf6{k"hf{
cfoft ;+ro, cf]e/xn tyf laqmL lat/0f ug]{ ;+:yf ;DaGWfL
pBf]u Joj;fo ;~rfng ug{ k|bfg u/]sf] Ohfhtkq cg';f/
:yfkgf u/]sf] jfo'ofgsf] kf6{k"hf{ cfoft, ;+ro, cf]e/xn tyf
laqmL ljt/0f ug]{ ;+:yfn] Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf]
9fFrfdf cfjZos ljj/0f v'nfO{ cg';"rL! Dff pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] b/vf:t k/]df dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf]
9fFrfdf To:tf] ;+:yfnfO{ zt{ tf]sL jf gtf]sL g]kfnL jfo'ofgsf]
cfoft, ;+ro, cf]e/xn tyf laqmL lat/0f ug{ kfpg] u/L
dfGotf lbg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd dfGotf lbg] ;DaGwL cGo sfo{ljlw Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
%$= o; lgodfjnLsf] lgod $^, $&, $(, %!, %# cg';f/ lbO{g] k|df0fkqsf]
dfGotf ;DaGWfL Ohfht z'Ns ;f] ;DaGwL cg'dlt jf k|df0fkq lb+bf
nfUg] z'Ns ;/x x'g]5 .
kl/R5]b(
p8fg, cjt/0f, ljdfg:yn k|of]u / ?6 ;]S6/ cg'dlt
;DaGwL Joj:yf
%%=
%^=

p8fg cg'dlt glnO{ jfo'ofg p8fg ug{ gx'g]M lgod %^ adf]lhd p8fg
cg'dlt glnO s;}n] klg g]kfn /fHosf] jfo' If]qdf xjfO{ p8fg
;~rfng ug'{ u/fpg' x'Fb}g .
p8fg cg'dlt lng' kg]{M
31

-!_

-@_

-#_

-$_
-%_
-^_

-&_

g]kfn /fHosf] xjfO If]qleq s'g} jfo'ofg p8fg ug{ jf s'g}


ljdfg:ynsf] wfjgdfu{ tyf x]lnKof8df p8fg tyf cjt/0f ug]{
cg'dltsf] nflu ;DalGwt jfo'ofg wgL jf jfo';]jf ;~rfng
;+:yfn] Pg]S; tyf Dofg'cndf pNn]v ePsf] 9fFrfdf cfjZos
ljj/0fx? v'nfO{ dxflgb{]zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
pklgod -!_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] cg'dlt lbg'
kg]{ jfo'ofgsf] k|fljlws kIf, ljdfg:yn / ljdfg:ynsf]
wfjgdfu{ ;d]tnfO{ larf/ u/L b/vf:tjfnfsf] dfu cg';f/ jf
cfjZos zt{x? ;d]t tf]sL p8fg tyf cjt/0f cg'dlt lbg
;Sg]5 .
pklgod -@_ sf] clwgdf /xL dxflgb]{zsn] b]xfo adf]lhd
p8fg tyf cjt/0f cg'dlt k|bfg ug{ ;Sg]5 M
-s_ lkIfLo tyf ax'kIfLo xjfO{ ;]jf ;+emf}tf eO{ :f~rfng x'g]
lgoldt -;]8\o"N8_ cGt/f{li6o p8fg,
-v_ clglZrt -gg ;]8\o"N8_ / cfGtl/s tyf cGt/f{li6o rf6{/
p8fg,
-u_ cfsl:ds p8fg -h:t} p4f/, PDa'n]G; cflb p8fgx?_,
-3_ s'6g}lts p8fg,
-_ k/LIf0f p8fg,
-r_ lghL p8fg,
-5_ UnfO8/, x}+u UnfO8/, Kof/f UnfO8/, a]n"g, dfOqmf]nfO{6
tyf ;]nKn]g p8fg,
-Hf_ Pl/on ;e]{ tyf s[lif ;DaGwL p8fg,
-Efm_ ;a} lsl;dsf cfGtl/s p8fg .
pklgod -#_ sf] v08 -u_ cg';f/sf] p8fg cg'dlt
cfjZostfg';f/ df}lvs ?kdf klg dfUg / lbg] ;lsg]5 . o;/L
lbPsf] cg'dltsf] clen]v /fVg' kg]{5 .
pklgod -#_ sf] v08 -v_ / -5_ adf]lhdsf] p8fg cg'dlt
z'Ns cg';"rL! df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
/fli6o tyf cGt/f{li6o jfo';]jfx?n] lgoldt p8fgsf nflu
Pg]S;, Dofg'cn tyf 8fO/]lS6\E;df pNn]v eP adf]lhd cfgf]
p8fg tfnLsf dxflgb]{zs ;dIf k]z ug'{ kg]{5 / dxflgb]{zsaf6
:jLs[t eP kl5 dfq p8fg ;~rfng ug'{ kg]{5 .
cGt/f{li6o rf6{/ p8fg ;~rfngsf] nflu p8fg cg'dlt lb+bf
dxflgb]{zsn] cfjZos zt{x? tf]sL lbg ;Sg]5 .

32

%^s= p8fgsf nflu ljz]if zt{ cfjZos kg]{M dxflgb]{zsn] p8fg ;'/Iffsf]
b[li6n] ef}uf]lns ljs6tfsf] cfwf/df ljdfg:ynx?df jfo'ofg
;~rfngsf nflu ljz]if zt{x? tf]Sg ;Sg]5 .
%&= ljdfg:yn ;~rfng tyf p8fg cg'dlt ;DaGwL Joj:yfM
-!_ Pg]S; tyf Dofg'cn tyf 8fO/]lS6\e;\df pNn]v eP adf]lhd
ljdfg:yndf v'Nnf /fvL xjfO{ ck/];g ;]jf pknAw ul/g]5 .
-@_ Pg]S;, Dofg'cn tyf 8fO/]lS6\E;df lglb{i6 ul/Psf] ;do aflx/
ljdfg:yn v'Nnf /fvL xjfO{ ck/]zg ;]jf rfxg] ;DalGwt
jfo'ofg wgL jf jfo';]jf ;~rfng ;+:yfn] cfjZos ljj/0f
v'nfO{ dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd b/vf:t k/]kl5 dxflgb]{zsn] jfo'ofgsf]
k|fljlws kIf, ljdfg:yn / ljdfg:ynsf] ;'ljwf ;d]tnfO{
larf/ u/L cfjZos zt{x? / k|rlnt sfg"gdf pNn]v ePsf]
z'Ns afx]s ljdfg:yn k|of]u ubf{ vr{ x'g cfpg] /sd -Cost
Recovery) ;d]t tf]sL ck/]zg ;]jf ;~rfng cg'dlt lbg
;Sg]5 .
-$_ lkIfLo tyf ax'kIfLo xjfO{ ;]jf ;+emf}tf eO{ ;~rfng x'g]
lgoldt ;~rfng x'g] :jb]zL ljdfg ;]jfx?nfO{ ?6 ;]S6/ tyf
lkm|Sj]G;L k|flws/0faf6 ;do ;dodf tf]s] adf]lhd x'g]5 .

%&s= Po/ 6flkms ;]jf ;DaGwL Joj:yfM


-!_ g]kfn /fHodf k|bfg ul/g] Po/ 6flkms ;]jf k|flws/0faf6 hf/L
ul/Psf] l;len PlePzg l/Sjf/d]06\;n] tf]s]sf] :t/ adf]lhd
x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ sf] :t/ adf]lhd ;]jf ;'lGflZrt ug]{ lhDd]jf/L
;DalGwt ljdfg:yn k|d'vsf] x'g]5 .
-#_ Po/ 6flkms sG6f]n/n] Kf|bfg ug]{ lgb]{zg p8fgsf] bf}/fgdf ;a}
jfo'ofg rfnsn] kfngf ug'{ kg]{5 .
-$_ pklgod -$_ adf]lhd Po/ 6flkms sG6f]n/n] lbPsf] cfb]z
p8fg ;'/Iffsf] b[li6n] kl/kfng ug{ g;lsg] cj:yf pTkGg ePdf
jfo'ofg rfnsn] clanDj ;f] sf] hfgsf/L Po/ 6flkms
sG6f]n/nfO{ u/fpg' kg]{5 .

-%_ Po/ 6flkms ;]jf ;DaGwL s'g} klg 36gf jf p8fg ;'/Iffdf c;/
kg]{ jf kg{ ;Sg] s'g} klg ;"rgf tyf hfgsf/L cljnDj
dxflgb]{zsnfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

%&v= P/f]gl6sn OGkmd]{;g ;]jf ;DaGwL Joj:yfM


-!_ gful/s p8\8og ;DaGwL ;"rgf tyf hfgsf/L Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]lvt 9fFrfdf P/f]gl6sn OGkmd]{;g ;]jf dfkm{t
lgoldt ?kdf k|sfzg ul/g]5 .
%&u= xjfO{ dfu{ ;DaGwL Joj:yfM
-!_ g]kfnsf] xjfO{ If]qleq p8fg ug{ k|of]u x'g] xjfO dfu{ tyf
ljleGg ljdfg:ynx cfudg tyf k|:yfgsf] nflu k|of]u ul/g]
oflGqs p8fg ljlw (Instrument Flight Procedures) tyf
b[li6uf]r/ p8fg ljlwx (Visual Flight Procedures) dxflgb]{zsn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sfo{ k|flws/0faf6 cg'dlt k|fKt ;+:yf
jf JolQmxaf6 dfq ;Dkfbg u/fpg' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] cg'dltsf] nflu cg';"lr ! df tf]lsP
adf]lhdsf] z'NsM ;lxt Pg]S; tyf Dofg'cndf pNNf]v eP
adf]lhdsf] 9fFrf tyf sfo{ljlw adf]lhd b/vf:t lbg' kg]{5 .
-$_ o; lgod adf]lhd lbOg] cg'dltsf] cjlw b'O{ jif{ sf] x'g]5 .

%&3= xjfO{ ef8f b/ cg'udg ug]{M


-!_ g]kfn /fHodf ;~rfng x'g] cfGtl/s jfo';]jfxn] lgwf{l/t
xjfO{ ef8f b/ kfngf u/] gu/]sf] jf/]df dxflgb{]zsn]] cg'udg
ug]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd cg'udg ubf{ lgwf{l/t xjfO{ ef8f b/
kfngf gu/]sf] kfOPdf To:tf] jfo' ;]jf ;~rfng ;+:yfnfO{
dxflgb{]zsn]] cfjZos sf/jfO{ ug]{5 .
%*= p8fg cg'dlt glbOg]M b]xfo adf]lhdsf cfjZostf k"/f gu/]sf s'g}
klg jfo'ofgnfO{ lgod %^ adf]lhd p8fg cg'dlt lbOg] 5}gM
-s_ /fli6o /lhi6]zg lrGx c+lst gu/]sf,

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
33

34

%(=
^)=

t/ lgod %^ sf] pklgod -#_ sf] v08 -5_ adf]lhdsf] p8fgsf]


xsdf dxflgb]{zsn] of] v08 adf]lhdsf] zt{ k"/f gu/]sf] ePtf
klg p8fg cg'dlt lbg ;Sg]5 .
-v_ p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq gePsf],
-u_ JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq gePsf jf cfjZos
;+Vofdf qm' gePsf],
-3_ xjfO{ p8fgsf] nflu cGo cfjZos sfuhft gePsf] .
cg'dlt lbPsf] p8fg afx]s cGo p8fg ug{ gx'g]M lgod %^ adf]lhd
h'g k|sf/sf] p8fgsf] nflu cg'dlt lbOPsf] 5 ;f] adf]lhdsf] p8fg
gu/L cGo s'g} klg k|sf/sf] p8fg ug{ u/fpg x'Fb}g .
Ps sfdsf] nflu lgld{t jfo'ofg csf]{ sfdsf] nflu p8fg ug{ gx'g] M
jfo'ofg lgdf{tfn] h'g sfdsf] k|of]hgsf] nflu jfo'ofg lgdf{0f u/]sf] 5
;f]xL sfdsf] k|of]hgsf] nflu afx]s cGo sfdsf] k|of]hgsf] nflu
pkof]u ug]{ p2]Zon] To:tf] jfo'ofg s;}n] klg p8fg ug{ x'Fb}g .

^)s= jfo'ofgdf /fVg' kg]{ pks/0f ;DaGwL Joj:yfM


-!_ g]kfnL xjfO{ If]qdf ;~rfng x'g] jfo'ofgdf p8fg ;'/Iffsf]
b[li6n] dxflgb]{zsn] tf]s] adf]lhdsf oGq tyf pks/0fx? h8fg
ul/Psf] x'g' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] oGq pks/0f h8fg gePsf] jf h8fg
eP/ klg pkof]udf gNofPsf] kfOPdf dxflgb]{zsn] To:tf]
jfo'ofg ;~rfngdf /f]s nufpg ;Sg]5 .
^!= xjfO{ p8fg tyf jfo'ofg;Fu ;DalGwt sfuhft ;fydf /fVg' kg]{M xjfO{
p8fg tyf jfo'ofg;Fu ;DalGwt b]xfosf sfuhftx? ;fydf g/fvL
s;}n] klg g]kfnL btf{sf] jfo'ofg p8fg ug'{ x'Fb}gM
-s_ jfo'ofg btf{ k|df0fkq,
-v_ jfo'ofgsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq,
-u_ p8fgdf /xg] rfns bnsf k|To]s ;b:osf] JolQmut Ohfhtkq,
-3_ jfo'ofgsf] ofqf clen]v k'l:tsf -Journey log book_,
-_ jfo'ofgdf /]l8of] pks/0f hl8t ePsf] v08df /]l8of] :6]zg
Ohfhtkq,

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
bf]>f] ;+;f]wgf/f ;+zf]lwt

-r_

ofq' jfxs jfo'ofg ePdf ;f] jfo'ofgdf ofqf ug]{ k|To]s


ofq'x?sf] gfd, /fli6otf, k|:Yffg tyf uGtJo :yn v'Ng]
sfuhft,
-5_ sfuf]{ jfxs jfo'ofg ePdf sfuf]{ ;DaGwL lj:t[t ljj/0f v'Ng]
sfuhft .

^!s= OG6/;]K;g cfb]z kfngf ug'{ kg]{ M g]kfnL btf{sf] jfo'ofg jf g]kfnL
jfo';]jf sDkgL jf AolQmn] ef8fdf NofO{ ;~rfng u/]sf] jfo'ofgn]
ljb]zL /fi6sf] xjfO{ If]qdf p8fg/t /x]sf] cj:yfdf pQm /fi6sf]
clwsf/ k|fKt lgsfon] lbPsf] OG6/;]K;g cfb]znfO{ tTsfn kfngf ug'{
kg]{5 .
^@= lgif]lwt If]qdf jfo'ofg p8fg ug{ gx'g]M g]kfn ;/sf/ Pj+ k|flws/0fn]
k"0f{ ?kdf jfo'ofg p8fg ug{ dgfxL u/]sf] If]q / tf]lsPsf] cj:yf tyf
;dodf dfq p8fg ug{ kfpg] egL tf]s]sf] If]qdf To;/L tf]lslbPsf]
cj:yf tyf ;dodf afx]s cGo cj:yf tyf ;dodf s;}n] klg
jfo'ofg p8fpg x'Fb}g .
^#= tf]ls lbPsf] :yfg afx]s cGo :yfgdf jfo'ofg k|j]z, k|:yfg tyf p8fg
ug{ gx'g]M lgod %^ adf]lhd k|fKt cg'dltaf6 tf]s]sf] :yfg afx]s cGo
s'g} klg :yfgaf6 jfo'ofg k|j]z ug{ k|:yfg ug{, p8fg ug{ / cf]/fNg
x'Fb}g .
^$= tTsfn jfo'ofgsf] p8fg /f]Sg ;lsg]M g]kfn ;/sf/ jf k|flws/0fn] s'g}
If]q jf :yfgdf jfo'ofg p8fg ug{ ;'/Iff Pj+ cGo b[li6sf]0faf6 pko'Qm
5}Gf eGg] 7fg]df To:tf] If]q jf :yfgaf6 h'g;'s} jfo'ofgnfO{ k|j]z ug{,
k|:yfg ug{, p8fg ug{ jf cf]/fNg /f]s nufpg] u/L cfb]z lbg ;Sg]5 .
kl/R5]b!)
xjfO{ p8fg ;'/IffTds ;~rfng ;DaGWfL Joj:yf

35

^%= k|d'v jfo'ofg rfns -kfOn6 Og sdf08_ ;Gt'i6 x'g' kg]{M b]xfo
adf]lhdsf] ljifodf k|d'v jfo'ofg rfns -kfOn6 Og sdf08_ ;Gt'i6
geO{ jfo'ofg p8fg ug'{ x'Fb}gM
-s_ jfo'ofgsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq dfGo /x]sf],
-v_ jfo'ofgsf] p8fg dfu{ tyf uGtAo ljdfg:ynsf] df};d p8fg
cjt/0fsf b[li6n] cg's"n /x]sf],
-u_ jfo'ofgsf] s"n tf}n k|:tfljt p8fgsf] nflu ;'/lIft /x]sf],

bf]>f] ;+;f]wgf/f yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
36

-3_

^^=

^&=

jfo'ofgdf /flvPsf ;fdfgx p8fg ;'/lIft x'g] u/L ;Gt'lnt /


arfj6sf ;fy /flvPsf],
-_ k|:tfljt p8fgsf] lgldQ cfjZos / Go"gtd hu]8f kl/df0fdf
OGwg jfo'ofgdf ljBdfg /x]sf],
-r_ cGo b[li6sf]0faf6 jfo'ofg p8fgsf] nflu ;'/lIft /x]sf] .
hLjgf]4f/ ;fdu|Lsf] cefjdf jfo'ofg p8fg ug{ gx'g]M cfsl:ds tyf
;+s6sfnLg l:yltdf ofq'x?sf] hLjgf]f/sf] nflu Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] hLagf]4f/ ;fdu|L tyf To:t} cGo
k|sf/sf pks/0fsf] cefjdf jfo'ofg p8fg tyf ;~rfng ug{ xF'b}g .
clUg lgjf/0f ;fdu|L tyf pks/0fsf] cefjdf jfo'ofg p8fg ug{ gx'g]
M ofq', jfo'ofg, ljdfg:yn tyf cGo s'/fx?sf] ;'/Iffsf] nflu Pg]S;
tyf Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhdsf] clUg lgjf/0f ;fdfu| L tyf
To:t} cGo k|sf/sf pks/0fsf] cefjdf jfo'ofg p8fg tyf ;~rfng
ug{ x'Fb}g .

^*= k|HhjnzLn tyf vt/fhGo a:t' tyf kbfy{ cf];f/ k;f/ ug{ cg'dlt
lng' kg]{M -!_ g]kfn ;/sf/ jf k|flws/0fn] tf]s]sf] k|HjnzLn tyf
vt/fhGo a:t' tyf kbfy{ tf]s]sf] kl/df0f eGbf a9L x'g] u/L/ tf]s]sf]
tl/sf afx]s cGo tl/sfaf6 To:tf a:t' tyf kbfy{ jfo'ofgaf6 cf];f/
k;/f ug{ x'Fb}g .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|HjnzLn tyf vt/fhGo a:t' tyf kbfy{
cf];f/ k;f/ ug]{ cg'dltkqsf nflu cg';rL! df pNn]v eP
adf]lhdsf] z'Ns ;+nUg u/L dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t lbg' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd b/vf:t kg{ cfPkl5 dxflgb]{zsn] cfjZos
hfFra'em u/L cg'dltkq k|bfg ug{ ;Sg]5 .
-$_
k|HjnzLn tyf vt/fhGo a:t' tyf kbfy{ cf];f/ k;f/
;DjGWfL cGo Aoj:yf dxflgb]{zsaf6 hf/L ePsf] vt/fhGo a:t' tyf
kbfy{ cf];f/ k;f/ ;DjGwL cfjZostfx?df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

^*s p8fg bnsf] cfb]z kfng ug'{ kg]{M


-!_ p8fgsf] ;dodf p8fg bnf/f lbOPsf] cfb]z jfo'ofgdf ;jf/
ofq'n] kfngf ug'{ kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbPsf] o:tf] cfb]z kfngf gu/]df ;f]sf]
ljj/0f k|d'v jfo'ofg rfnsn] uGtJo ljdfg:ynsf] k|d'vnfO{
lbg' kg]{5 .
bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

^(=

^(s= Ohfhtkqjfnfn] dgf]Q]hs kbfy{sf] k|efjdf sfo{ ug{ gx'g]M


-!_ dgf]Q]hs kbfy{sf] k|efjdf /x]sf] cj:yfdf p8fgdf ;+nUg
rfns bnsf ;b:on] p8fgdf ;+nUg x'g' xF'b}g .
-@_ JolQmut Ohfhtkq tyf k|df0fkq wf/s JolQmn] dgf]Q]hs
kbfy{sf] k|efjdf /x]sf] cj:yfdf Ohfhtkqsf] clwsf/ k|of]u
ug'{ xF'b}g .
-#_ pklgod -!_ / -@_ ljk/Lt sfo{ u/]df lghsf] JolQmut
Ohfhtkq tyf k|df0fkq tTsfn lgnDag jf /2 ug]{tkm{ sf/jfO{
k|s[of z'? ul/g]5 .
-$_ dxflgb]{zsn] h'g;'s} a]nf Ohfhtkq jf k|df0fkq k|fKt JolQmsf]
:jf:Yo k/LIf0f ug]{ u/fpg] cfb]z lbg ;Sg]5 .
&)= w'd|kfg ug{ gx'g] M jfo'ofg p8fg ;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] k|flws/0fn]
tf]s]sf] cj:yf / ;dodf afx]s jfo'ofg p8fgsf] cGo ;dodf qm' tyf
ofq'x?n] w'd|kfg ug{ x'Fb}g .
&!= cglws[t :yfgdf ofq' tyf dfn;fdfg /fVg gx'g] M ofq' tyf
dfn;fdfg /fVg] lglZrt :yfg afx]s cGo :yfgdf ofq' tyf
dfn;fdfg /fVg' x['Fb}g .
&@= p8fg ;dodf jfo'ofgdf /fVg gx'g] JolQmM dxflgb]{zsn] cGoyf cfb]z
lbPsf]df afx]s b]xfo adf]lhdsf JolQmx?nfO{ hfgL hfgL jfo'ofgdf
/fvL s;}n] klg jfo'ofg p8fg ug{{ x'Fb}g .
-s_ dfgl;s cj:yf 7Ls geO{ xf]; 7]ufgfdf gePsf] jf ax'nfPsf],
-v_ k|rlnt sfg"g adf]lhd s}bsf] ;hfo ef]lu/x]sf] JolQm,
-u_ ulDe/ k|s[ltsf] kmf}Hfbf/L cleof]udf k"k{Ifsf]nflu y'gfdf /x]sf]
JolQm .

37

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ljj/0f k|fKt ePdf ;DalGwt ljdfg:yn


k|d'vn] cfjZos hfFra'em ubf{ ofq'n] cfb]z pNn\3g u/]sf]
b]lvPdf P]gsf] bkmf @% sf] pkbkmf -$_ adf]lhd ;hfo ug{
;Sg]5 .
qm'n] dlb/fhGo k]o kbfy{ ;]jg ug{ gx'g]M qm'n] p8fg sfo{sf] Ifdtfdf
k|lts"n c;/ kg]{ u/L dlb/fhGo k]o kbfy{ ;]jg u/L jfo'ofg p8fg
ug{ x'Fb}g .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
38

&#=

hLj, hGt', r/f cflbnfO{ p8fg ;dodf jfo'ofgdf /fVg gx'g] M


dxflgb]{zsn] cGoyf cfb]z lbPsf]df afx]s p8fg ;dodf hLj, hGt',
r/f cflbnfO{ jfo'ofgdf /fVg x'Fb}g .

-^_

kl/R5]b!!
;~rf/ / ljdfg:yn ;'/Iff ;DaGWfL Joj:yf
&$= k|flws/0f afx]s c?n] k|sfz / ;+s]tsf] Joj:yf ug{ gx'g] M
-!_ ljdfg:yn, ljdfg:yn If]q / jfo'ofg k|:yfg ug]{ tyf cf]x|fNg]
egL pNn]v ePsf] :yfgdf cGo s;}n] 6x/f, 6fj/, n7\7f, ?v
Hf:tf s'g} s'/f v8f u/L jfo'ofg rfnsnfO{ e|d kg]{ lsl;dsf]
s'g} k|sf/sf] k|sfzsf] Joj:yf ug'{ x'Fb}g .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|flws/0fn] k|sfzsf] Joj:yf ubf{
ckgfpg' kg]{ cGo k|fljlws zt{ aGb]h Pg]S; tyf Dofg'cndf
pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-&_

&%= ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0f ;DaGWfL Joj:yfM


-!_ g]kfn /fHodf xjfO{ ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo ;DaGwL
pks/0f h8fg tyf ;~rfng ubf{ lgdf{tf /fi6af6 6fOk
cg'dlt k|fKt pks/0f dfq ug'{ kg]{5 .
-@_ lgdf{tf /fi6n] lgwf{/0f u/]sf] tyf Pg]S;df tf]lsPsf] k|fjwfg
cg'?k ePsf xjfO{ ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0fsf]
h8fg tyf ;~rfngsf] nflu dxflgb]{zsn] :jLs[lt lbg]5 .
dxflgb]{zsn] cfjZostf cg';f/ yk zt{x tf]Sg ;Sg]5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhd :jLs[t xjfO{ ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo
pks/0f h8fg tyf ;~rfng ug]{ of]Uo 5 egL lgod #@ sf]
v08 -w_ adf]lhd Ohfhtkq k|fKt k|fljlwsn] ;~rfng of]Uo
/x]sf] egL k|dfl0ft u/]sf] x'g' kg]{5 .
-$_ pklgod -@_ / -#_ adf]lhd :jLs[t tyf k|dfl0ft xjfO{ ;~rf/
tyf p8\8og ;xfo pks/0f h8fg tyf ;~rfng ug]{ lhDd]jf/L
;DalGwt ljdfg:yn k|d'vsf] x'g]5 .
-%_ ;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0f dd{t ;Def/sf] clen]v
tf]s]sf] 9fFrfdf cBfjlws u/L /fVg' kg]{ lhDd]jf/L ;DalGwt
ljdfg:yn k|d'vsf] x'g]5 .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


39

p8\8og ;xfo tyf cGo pks/0fxsf] pks/0f lgdf{tf tyf


Pg]S;df tf]s]sf] ljlw
adf]lhd p8fg lg/LIf0f
-Flight Inspection_ ug'{ kg]{5 . To:tf] lg/LIf0f ;DalGwt /fi6af6
p8fg lg/LIf0fsf] cg'dlt k|fKt ;+:yfaf6 dfq u/fpg' kg]{5 .
;~rf/ tyf p8\8og ;xfo pks/0fxsf] ;~rfngdf p8fg
;'/Iffdf c;/ kg]{ s'g} cj/f]w cfPdf tTsfn ;f] sf] hfgsf/L
dxflgb]{zsnfO{ u/fpg' kg]{5 .

&%s= ljdfg:yn tyf cGoq h8fg x'g] k|sfz tyf p8fg b[li6 ;xfos
pks/0fx? (Visual Aids) ;DaGwL Joj:yfM
-!_ jfo'ofg p8fg cjt/0f k|of]hgsf] nflu ljdfg:yn tyf p8fg
If]qdf h8fg tyf k|of]u x'g] k|sfz tyf b[li6 ;xfos pks/0fx?
(Visual Aids) lgdf{tf /fi6af6 6fOk cg'dlt k|fKt u/]sf x'g'
kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] pks/0f g]kfn /fHodf h8fg tyf
;~rfng ug{ dxflgb]{zssf] k"j{ :jLs[lt lng' kg]{5 .
-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] :jLs[lt lbFbf dxflgb]{zsn] tL
pks/0fx?sf] ;~rfng tyf dd{t ;+ef/ pks/0f lgdf{tfn]
lgwf{/0f u/] adf]lhd tyf Pg]S;df tf]lsPsf] k|fjwfg cg'?k x'g]
;'lglZrt u/L cfjZostfg';f/ ;~rfngsf nflu yk zt{x? ;d]t
tf]Sg ;Sg]5 .
-$_ dxflgb]{zsaf6 cg'dlt k|fKt k|fljlwsn] dfq jfo'ofg p8fg
cjt/0f k|of]hgsf] nflu k|of]u x'g] k|sfz tyf b[li6 ;xfos
pks/0fx? (Visual Aids) sf] dd{t ;Def/ ug'{ kg]{5 / To;sf]
clen]v dxflgb]{Zfsn] tf]s]sf] 9fFrfdf tf]s]sf] cjlw;Dd
cBfjlws /fVg' kg]{5
-%_ jfo'ofg p8fg cjt/0f k|of]hgsf] nflu k|of]u x'g] k|sfz tyf
b[li6 ;xfos pks/0fx? (Visual Aids) sf] lgdf{tfn] tf]s] adf]lhd
p8fg lg/LIf0f -Flight Inspection_ ug'{ kg]{5 . To:tf] lg/LIf0f
;DalGwt /fi6af6 p8fg lg/LIf0fsf] cg'dlt k|fKt ;+:yfaf6 dfq
u/fpg' kg]{5 .
-^_ jfo'ofg p8fg / cjt/0f k|of]hgsf] nflu k|of]u x'g] k|sfz tyf
b[li6 ;xfos pks/0fx? (Visual Aids) sf] ;~rfngsf] qmddf
p8fg ;'/Iffdf c;/ kg{ ;Sg] u/L s'g} lsl;dsf] cj/f]w cfPdf
tTsfn tf]lsPsf] 9fFrfdf ;f]sf] hfgsf/L dxflgb]{zsnfO{ lbg'
kg]{5 .
klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
40

&^=

&&=
&*=

cg'dlt lagf ljdfg:yn lglif4 If]qdf k|j]z ug{ gx'g]M


-!_ ;DalGwt ljdfg:yn k|d'vn] tf]s]sf] lglif4 If]qdf cg'dlt lagf
k|j]z ug{ xF'b}g .
-@_ ofqf tyf p8fg ;DaGwL j}w sfuhft tyf xjfO{ l6s6 jfxs
ofq'nfO{ lghn] ofqf ug{ to ePsf] jfo'ofg;Dd k'Ugsf] nflu
ljdfg:yn sfof{non] tf]s]sf] dfu{af6 k|j]z cg'dlt lbg
;Sg]]5 .
jwzfnf :yfkgf ug{ gx'g]M ljdfg:yn If]qsf] tLg lsnf]ld6/ j/k/
s;}n] klg v'nf ?kdf awzfnf :yfkgf ug'{ xF'b}g .
jftfj/0f b'lift kfg{ gx'g] M
-!_ ljdfg:yn If]qleq s;}n] kmf]xf]/ d}nf cJoal:yt ?kdf /fVg
kfOg] 5}g .
-@_ hyfefjL kmf]xf]/ d}nf ug]{ JolQm jf ;+:yfnfO{ k|flws/0fn] ;do
;dodf lgwf{/0f u/] cg';f/ b08 hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .
-#_ ljdfg:ynsf] jl/k/L slDtdf tLg lsnf]ld6/sf] If]qdf s;}n]
klg jftfj/0fnfO{ b"lift kfg]{ lsl;dn] v'nf ?kdf kmf]x/d}nf
cflb cJojl:yt tj/n] y'kfg{ / ofSg xF'b}g .
-$_ ;f+:s[lts ;Dkbf, jfo'd08n tyf jftfj/0fdf kg{ ;Sg] k|b"if0fsf]
k|efj sd ug{ k|flws/0fn] lgwf{/0f u/]sf] k|b"if0fsf] ;xg ;Ldf
gfWg] u/L s;}n] klg jfo'ofg p8fg ug{ tyf ;~rfng ug{
xF'b}g .
-%_ ljdfg:yndf lbuf] jftfj/0f /fVgsf] nflu k|lt cjt/0f /
p8fgdf k|flws/0fn] 5'} z'Ns ;do ;dodf lgwf{/0f ug{
;Sg]5 .

41

42

kl/R5]b!@
ljljw
&(=

b'u{d If]q xjfO{ ;]jf sf]ifsf] :yfkg / ;~rfng ;DaGwL Joj:yfM


-!_ ;8s oftfoft gk'u]sf b'u{d If]qsf g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf]
ljdfg:yndf g]kfn ;/sf/n] lgwf{/0f ul/lbPsf] sd d"Nodf
p8fg ug]{ jfo'ofg p8fg ubf{ sdL x'g cfpg] /sd dWo] s]xL
/sd cg'bfg lbg] k|of]hgsf] nflu g]kfn ;/sf/n] b'u{d If]q
xjfO{ ;]jf sf]if :yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd sf]if :yfkgf ePdf cfGtl/s p8fgsf]
;]S6/df lab]zL ko{6s;+u g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf] ko{6s
ef8f -8n/ k]mo/_ lnO{ p8fg ;~rfng ug]{ jfo';]jfn] b]xfo
adf]lhdsf] /sd pQm sf]ifdf hDdf ug'{ kg]{5 M
-s_ kj{tLo p8fgsf] k|lt lab]zL ko{6s ofq'cd]/LsL 8n/
rf/sf b/n] .
-v_ cGo ;]S6/sf] p8fgsf] k|lt lab]zL ko{6s ofq'cd]/LsL
8n/ b'O{sf b/n]
-u_ rf6{/ ug]{ x]lnsf]K6/ nufotsf jfo'ofgn] rf6{/ kf6L{af6
k|fKt ug]{ ef8f /sdsf] b'O{ k|ltztsf b/n] .
-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] /sd p8fg ePsf] ldltn] PSsfO;
lbgleq hDdf ul/;Sg' kg]{5 . ;f] ldltb]lv yk tL; lbg;Dd
hDdf ug]{ jfo';]jfnfO{ bz k|ltzt hl/jfgf nfUg]5 / pQm ldlt
leq hDdf gug]{ jfo';]jfsf] jfo';]jf ;~rfng cg'dlt tyf
k|df0fkq lgnDjg ul/g]5 .
-$_ o; lgodfjnL adf]lhd sf]ifsf] ;~rfng g]kfn ;/sf/n]
tf]lslbPsf] sfo{ljlw cGtu{t /xL k|flws/0fn] ug]{5 .

&(s= t]>f] kIfLo bfloTj nufotsf aLdf u/fpg' kg]{M o; lgod adf]lhd
jfo';]jf ;~rfng k|df0fkq k|fKt jfo';]jf ;~rfng ;+:yfn] k|flws/0fn]
tf]s] adf]lhd t]>f] kIfLo bfloTj nufotsf aLdf u/fpg' kg]{5 .
*)= cfb]z tyf lgb]{zg lbg ;Sg]M
-!_ u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg P]g, k|flws/0f P]g tyf cGo k|rlnt P]g
tyf o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL k|flws/0fn] Pg]S; tyf
Dofg'cnsf] kfngf ug{ u/fpgsf] nflu ;DalGwt lgsfo, ;+:yf
tyf JolQmx?nfO{ cfjZos cfb]z tyf lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
43

-@_

pklgod -!_ adf]lhd cfb]z tyf lgb]{zg lb+bf vf; u/L b]xfosf]
ljifodf lbg ;lsg]5M
-s_ jfo'ofgsf] btf{ / lrGx ;DaGWfdf,
-v_ jfo'ofgsf] lg/LIf0f / k|df0fkq lbg] ;DaGwdf,
-u_ ljdfg:yn tyf jfo'ofgdf h8fg ul/g] pks/0f tyf cGo
ef}lts rLh a:t'sf] ;DaGwdf,
-3_ qm', jfo'ofg dd{t tyf ;+ef/ / Po/ 6flkms sG6f]n/
;DaGwL JolQmut Ohfhtkq jfxsnfO{ lghx?af6
;Dkfbg ul/g] sfdsf] ;DaGWfdf,
-_ leh'cn / OG:6'd]G6 p8fg ;~rfng ;DaGwdf,
-r_ Po/ 6flkms sG6f]n, p8fg ;"rgf / ;r]t ;]jfsf] :yfkgf
/ ;~rfng ;DaGwdf,
-5_ lgwf{l/t ;'/Iff Joj:yf ckgfpg' kg]{ ;DaGwdf,
-Hf_ jfo'ofg 36gf tyf b'3{6gf ;DaGwdf hfgsf/L lbg],
k|fljlws hfFra'em ug]{ / ;f] ;DaGWfL ;"rgf k|jfx ug]{
;DaGwdf,
-Efm_ xjfO{ p8fg ;~rfngdf df};d ;DaGwL ;"rgf k|jfx ug]{
;DaGwdf,
-`_ Po/ 6flkms sG6f]n / Po/ g]leu]zg l;i6d ;DaGWfL
;"rgf lbg] ;DaGwdf,
-6_ Po/ g]leu]zgdf :t/Lo ;+rf/ pks/0f h8fg ug]{ /
To:tf pks/0f ;~rfng ug]{ k|s[of lgwf{/0f ug]{
;DaGWfdf,
-7_ jfo'ofg p8fg / ;~rfngsf] nflu tT;DaGWfL ;"rgfx?sf]
;+sng / k|jfx ug]{ ;DaGwdf,
-8_ xjfO{ ;'/Iff clea[l ;DaGwdf,
-9_ lbuf] tyf :jR5 jftfj/0f /fVg] ;DaGwdf,
-0f_ 8lDk ;fO6 lgdf{0f ug]{ ;DaGwdf,
-Tf_ p8fg ;'/Iff clea[l ug]{ ;DaGwdf,
-Yf_ ljdfg:yn ;'ljwf clea[l ug]{ ;DaGwdf,
-b_ jfo'ofgsf] 36gf tyf b'3{6gfsf] hfFra'emsf nflu jfo'ofg
tyf kf6{k"hf{x?nfO{ ;'/lIft /fVg] ;DaGwdf,
-w_ p8fg ;'/Iff ;DaGWfL hfFr -;]6L cl86_ sf] l;kmfl/;
sfof{Gjog ug]{ ;DaGwdf,
-g_ jfo'ofgsf] 36gf tyf b'3{6gf hfFr k|ltj]bgsf l;kmfl/;
sfof{Gjog ug]{ ;DaGwdf,
-Kf_ o; lgodfjnLdf pNn]v ePsf cGo ljifox?sf
;DaGwdf .
44

*!=

Pg]S; tyf Dofg'cn nfu" ug{ ;lsg]M k|flws/0faf6 cGt/f{li6o gful/s


p8\8og ;+u7gaf6 hf/L ePsf Pg]S; jf ;f] sf] s'g} v08 / Dofg'cn
tyf 8s'd]G6\; jf ;f] sf] s'g} v08 u}/ ;}lgs xjfO{ p8fgnfO{ ;'/lIft,
lgoldt / Jojl:yt t'Nofpg] b[li6sf]0fn] cfjZostf tyf cf}lrTotfsf]
cfwf/df nfu" ug{ ;Sg]5 .
*@= Dofg'cn, l/Sjfo/d]G6\; tyf 8fO/]lS6E; agfpg ;Sg]M
-!_ jfo';]jf ;~rfng ;DaGwdf cGt/f{li6o ;+:yfaf6 lgwf{l/t
lgod, Pg]S; tyf Dofg'cn tyf :6fo088{x?sf] sfof{Gjogsf]
nflu k|flws/0fn] u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg ;DaGwL k|rlnt sfg"g,
P]g / o; lgodfjnLsf] lakl/t gx'g] u/L /fli6o tyf
cGt/f{li6o dfGotfx?nfO{ ;d]t Wofgdf /fvL cg';"rL# / cGo
ljleGg ljifodf Dofg'cn, l/Sjfo/d]G6\; tyf 8fO/]lS6E;
agfpg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd ag]sf Dofg'cn, l/Sjfo/d]G6\; tyf
8fO/]lS6\edf /x]sf] Joj:yf jfo';]jf ;~rfng;+u ;Da4 ;a}
kIfx?nfO{ nfu" x'g]5 .

*@s= o; lgodfjnL jf ;f] cGtu{t ag]sf] l/Sjfo/d]G6\;df 5"6 lbg ;Sg] M


-!_ o; lgodfjnL cGtu{t ag]sf] s'g} l/Sjfo/d]G6\;df jfo'ofg ;~rfng,
jfo'ofg dd{t ;Def/, p8\8og tfnLd ;+:yf, ljdfg:yn ;~rfng, Po/
g]leu]zg ;]jf ;~rfng jf p8\8og ;'/Iff;+u ;DjlGwt s'g} ;]jf jf ;'ljwfsf]
;Grfng ;DjGwdf lgwf{l/t k|fjwfgx?df cfjZostf tyf cf}lrTotfsf]
cfwf/df dxflgb]{zsn] s'g} 5'6 lbg ;Sg]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhd dxflgb]{zsn] s'g} 5'6 lb+bf ;'/Iff hf]lvd hfFr ;]6L l/S; P;];d]G6_ sf] dfWodJbf/f p8fg ;'/Iffdf k|lts"n c;/ gkg]{
;'lglZrt ug'{ kg]{5 .
-#_ pklgod -!_ adf]lhd 5'6 lbPsf] ;+:yf, 5'6 lbPsf] laifo, 5'6sf]
;dof;Ldf tyf pfg ;'/Iffdf k|efj gkg]{ ;DjGwL ljj/0f :ki6 ?kdf v'nfO{
;DjlGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf] nflu ;"rgf lbg' kg]{5 .
*#= dfGotf lbg] ;lsg]M lgod *@ adf]lhd Dofg'cn, l/Sjfo/d]G6\; tyf
8fO/]lS6E; gagfP;Dd xjfO{ p8fg tyf xjfO{ ;]jf ;~rfng ;DaGwdf
g]kfn ;/sf/ jf cGt/f{li6o ;+:yfx?af6 lgwf{l/t lgod tyf
:6fo088{x?nfO{ k|flws/0fn] dfGotf lbO{ nfu" u/fpg ;Sg]5 .

*#s= ;'/Iff Joj:yfkg -;]6L Dofg]hd]G6_ ;DaGwL Joj:yfM


-!_ o; lgodfjnL adf]lhd cg'dlt tyf k|df0fkq k|fKt ;]jf k|bfos
;+:yfn] ;]jf ;~rfng ubf{ gful/s p8\8og;+u ;DalGwt
tf]lsPsf ;'/Iff Joj:yfkg k|0ffnL nfu" u/fO{ sfof{Gjog ug'{
u/fpg' kg]{5 .
-@_ ;'/Iff Jo:yfkg k|0ffnL ;DaGwL cGo Joj:yfx? k|flws/0fn] hf/L
u/]sf] ;]6L Dofg]hd]06 l/Sjf/d]06;\df tf]s] adf]lhd x'g]5 .

*#v= 36gf tyf b'3{6gf hfFra'em ug]{M


-!_ gful/s p8\8og;+u ;DalGwt s'g} klg 36gf tyf b'3{6gfx
ePdf ;f] sf] k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] hfFra'emsf] cltl/Qm
dxflgb{]zs cfkm+}n] ;f] af/]df hfFra'em ug{]5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] hfFra'em gful/s p8\8og;+u ;DalGwt
;'/Iff Joj:yfsf] kl/kfngf eP gePsf] ljifodf x'g]5 /
k|flws/0fn] tT;DaGwL sfd sf/jfxLsf] ljj/0f clen]v cBfjlws
?kdf /fVg' kg]{5 .

*#u= p8fg ;'/Iff ;DaGwL 36gf tyf ;"rgf pknAw u/fpg' kg{]M
-!_ p8fg ;'/Iff ;DaGwL 36gf tyf ;"rgfx ;+sng ug{]
k|of]hgsf nflu dxflgb]{zsn] ef]lnG6]/L OGkm/d];g l/kf]l6{
k|0ffnL / Dofg8]6/L OGkm/d];g l/kf]l6{ k|0ffnL nfu" ug]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ef]lnG6]/L OGkm/d];g l/kf]l6{
k|0ffnLaf6 k|fKt x'g] ;"rgf tyf ;"rgf k|bfg ug]{ JolQmsf]
uf]klgotf sfod /fVg' kg]{5 . To:tf] ;"rgf lbPsf] sf/0faf6
dfq ;"rgfstf{nfO{ s'g} lsl;dsf] bfloTj jxg u/fOg] 5}g .
*$= p8fg ;'/Iff lg/LIf0f, hfFra'em tyf sf/afxLM
-!_ o; lgodfjnL adf]lhd k|bfg ul/Psf] jf dfGotf lbPsf] s'g}
klg Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq k|fKt JolQm jf ;+:yfn]
To:tf] Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkqdf plNnlvt sfo{ ubf{
P]g, o; lgodfjnL, Pg]S; tyf Dofg'cndf plNnlvt Joj:yf /
lgod *) adf]lhd lbOPsf] cfb]z tyf lgb]{zg adf]lhdsf]

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

bf]>f]] ;+zf]wgjf6 yk .
45

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
46

-@_
-#_

-$_

-%_

;'/Iff Joj:yf sfod u/] gu/]sf] jf/]df lg/LIf0f, hfFra'em tyf


sf/jfO{ ug]{ u/fpg] lhDd]jf/L dxflgb]{zssf] x'g]5 .
pklgod -!_ adf]lhdsf] lg/LIf0f jf hfFrsf] nflu dxflgb]{zsn]
;DalGwt If]qsf] ljz]if1 hgzlQmnfO{ cfjZos clwsf/
k|Tofof]hg u/L lg/LIfssf] ?kdf tf]Sg ;Sg]5 .
pklgod -@_ adf]lhd tf]lsPsf] lg/LIfsnfO{ jfo'ofg,
ljdfg:ynjf p8\8og ;]jf jf ;'ljwf;+u ;DjlGwt ;+/rfg jf
:yfgdf lg/LIf0fsf] nflu k|j]z ug]{, ;DjGw AolQm tyf lgsfo;+u
;f]wk'5 ug]{, lnlvt jf df}lvs Afofg lng], sfuhftx?sf]
5fgjLg ug]{ jf sAhfdf lng],;a't k|df0f ;+sng ug]{ nufotsf]
clwsf/ x'g]5 .
pklgod -#_ adf]lhd lg/LIf0fsn] lg/LIf0fsf] qmddf s'g}
jfo'ofg, pks/0f, ;]jf jf ;'ljwfsf] ;Grfng p8fg ;'/Iffsf]
b[li6n] ;'/lIft g/x]sf] b]v]df To:tf] jfo'ofg pks/0f ;]jf jf
;'ljwfsf] ;Grfngdf /f]s nufpg] jf To:tf] ;Grfng sfo{df
;+nUg AolQm jf ;+:yfnfO{ o; lgodfjnL adf]lhd k|bfg ul/Psf]
Ohfhtkq, k|df0f kq jf cGo s'g} sfuhftaf6 k|fKt clwsf/sf]
k|of]hgdf TfTsfn aGb]h jf /f]s nufpg ;Sg]5 .
o; lgod adf]lhd ul/g] lg/LIf0f hfFrsf] l;nl;nfdf nfUg]
z'Ns jf vr{ ;DalGwt ;]jf k|bfosn] g]kfn gful/s p8\8og
k|flws/0fnfO{ a'emfpg' kg]{5 .

*^=

*$s= lgoldt lg/LIf0f ;DaGwL clwsf/ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]M


-!_ dxflgb]{zsn] jfo'ofgsf] p8fg ;~rfng tyf dd{t ;+ef/sf]
lgoldt lg/LIf0fsf] nflu cfjZos 7fg]df ;DalGwt jfo';]jf
;~rfng ;+:yfnfO{ zt{ ;lxt s]xL clwsf/ tf]lsPsf] cjlwsf]
nflu k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

*$v= cfrf/ ;+lxtfM xjfO{ p8\8og ;'/Iff;Fu ;Da4 sfo{df lgodg ug]{
sd{rf/Lsf] nflu dxflgb]{zsn] cfrf/ ;+lxtf agfO{ nfu" ug]{5 .
*%= k/fdz{bftf -sG;N6]G;L_ tyf hg/n ;]N; Ph]G6 ;]jf k|bfg ug{
cg'dlt lng' kg]{M
-!_ k|rlnt sfg"g adf]lhd Ohfht k|fKt ;+:yfn] xjfO{ p8\8og
;DaGwdf k/fdz{bftf jf hg/n ;]N; ;]jf ;~rfng ug{ rfx]df

To:tf] ;]jf ;~rfng ug{sf] nflu dxflgb]{zs ;dIf b/vf:t


lbg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] b/vf:t kg{ cfPdf dxflgb]{zsn] s'g}
zt{ tf]sL jf gtf]sL To:tf] JolQm jf ;+:yfnfO{ k/fdz{bftf jf
hg/n ;]N; Ph]G6 ;]jf k|bfg ug{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lbOg] cg'dlt jfktsf] z'Ns cg';"rL!


df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

-$_ of] lgodfjnL hf/L x'g' k"j{ ;~rfngdf cfPsf ;+:yfx?n] of]
lgodfjnL nfu" ePsf] 5 dlxgf leq cg'dlt lnO{ ;Sg' kg]{5 .
-%_ o; lgod adf]lhd ul/g] lg/LIf0f hfFrsf] l;nl;nfdf nfUg]
z'Ns jf vr{ ;DjGwL ;]jf k|bfosn] g]kfn gful/s p8\8og
k|flws/0fnfO{ a'emfpg' kg]{5 .

-^_ pklgod -!_ adf]lhd sf/jfxL ;DjGwL cGo Aoj:yf


dxflgb]{zsn] hf/L u/]sf] Ogkmf];{d]06 Dofg'cndf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .
k|df0fkq gjLs/0f / b/vf:t b:t'/M
-!_ o; lgodfjnLdf pNn]v ePsf Ohfht, cg'dlt jf k|df0fkqsf]
Dofb o; lgodfjnLdf pNn]v ePsf]df pNn]v eP adf]lhdsf]
cjlw;Dd / pNn]v gePsf]df k|To]s cfly{s jif{sf] c;f/
d;fGt;Dd jxfn /xg]5 . k|To]s JolQm jf ;+:yfn] Ohfht
cg'dlt jf k|df0fkqsf] Dofb ;lsg] kGw| lbg k"Jf{ lgod
adf]lhdsf] z'Ns lt/L gjLs/0f u/fpg' kg]{5 .
-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] Dofb leq gjLs/0f gu/fO lgDg
;doleq gjLs/0f ug{ cfPdf lgDg adf]lhdsf] yk lanDj
z'Ns nfUg]5 .
-s_ Dofb ;dfKt ePsf] k}lt; lbg leq kRrL; k|ltzt,
-v_ Dofb ;dfKt ePsf] gAa] lbg leq kRff; k|ltzt,
-u_ Dofb ;dfKt ePsf] Ps;o c:;L lbg leq kRfxQ/
k|ltzt .
-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] Dofb leqklg gjLs/0f u/fpg gcfPdf
To:tf] Ohfht, cg'dlt jf k|df0fkq :jtM /2 x'g]5 . Ohfht,
cg'dlt jf k|df0fkq k'gM lng rfx]df o; lgodfjnL adf]lhdsf]
k|s[of k'/f ug'{ kg]{5 .

bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .

bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .

klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
klxnf] ;+zf]wgjf6 yk .
47

48

*&=

clwsf/ k|Tofof]hgM o; lgodfjnL adf]lhd dxflgb]{zsnfO{ ePsf]


clwsf/x? dWo] s]xL clwsf/ dxflgb]{zsn] cfkm" dftxtsf
clwsf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
**= cg';"rL x]/km]/ / yk36 ug{ ;Sg]M k|flws/0fn] cfjZostfg';f/
cg';"rLdf cfjZos x]/km]/ / yk36 ug{ ;Sg]5 .
*(= arfpM
-!_ u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg lgodfjnL, @)%@ adf]lhd k|bfg ul/Psf
;a} k|sf/sf Ohfhtkq, /]l6 tyf cGo k|df0fkqx? o;
lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s o;} lgodfjnL adf]lhd
k|bfg ul/Psf] dflgg]5 . o; lgodfjnLdf n]lvPsf] s'/fdf o;}
lgodfjnL adf]lhd / gn]lvPsf] s'/fsf] xsdf Pg]S; tyf
Dofg'cndf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-@_ oL lgodfjnL k|f/De x'g' k"j{ :jLs[t eO{ nfu" ePsf] Pg]S; tyf
Dofg'cn o;} lgodfjnLsf] c+z dflgg]5 .
gf]6M

g]kfn clw/fHo eGg] zJbnfO{ g]kfn /fHo, >L % sf] ;/sf/ eGg] zAbnfO{
g]kfn ;/sf/ tyf zfxL g]kfnL ;]gf eGg] zAbnfO{ g]kfnL ;]gf egL ?kfGt/0f
ul/Psf]5 .

49

cg';"rL !
-lgod $-!_, % -@_, *-!_ / -@_, ( -!_ / -#_,!) -@_,!@ -!_,!# -!_ !* -#_,!(@_,@! -!_,@*-!_,/ -#_,#) -$_ / -%_,#^ -%_#& -!_,#(-@_,$@-@_,$#-!_,%#-%_/
*% -#_ ;Fu ;DjlGwt_
z'Ns
!=
jfo';]jf ;+rfng cg'dlt tyf k|df0fkq (AOC)
jfo'ofgsf] k|sf/ cg'dlt tyf k|df0fkq z'Ns gjLs/0f z'Ns
-s_
cGt/f{li6o p8fg tkm{
klxnf] %&)) s]=hL= ;Ddsf]
o"=P;=8n/
o"=P;=8n/
-!_ lgoldt ;]8\o'N8_
clglZrt -gg\ ;]8\o'N8_
rf6{/ tyf k|m]6/ k|To]ssf]
!@,%)).
@,%)).
-@_ To;kl5 k|To]s bz xhf/
s]=hL= ;Ddsf] yk b:t'/
!,))).
%)).
-v_
cfGtl/s -8f]d]li6s_ p8fg
klxnf] &%)) s]=hL= ;Ddsf]
o"=P;=8n/
o"=P;=8n/
-!_ lgoldt -;]8\o'N8_,
ofq',sfuf{],clglZrt -gg\ ;]8\o'N8_
rf6{/ tyf k|m]6/ ;d]t_
%,))).
@,%)).
-@_ To;kl5 k|To]s bz xhf/
s]=hL=;Ddsf] yk b:t'/
%)).
@%).
-#_ hg/n PlePzg / PlePzg
:kf]6{; -UnfO8/, x}u UnfO8/,
tyf ;]n Kn]g cflb p8fg_
!,@%).
@%).
-$_ cGo s[lif ;e]{ cflb p8fg
!,@%).
@%).
-u_
jfo'ofg Fleet yksf] k|df0fkq b:t'/sf] cfwf
@
jfo'ofg btf{ z'Ns M
o"=P;=8n/
-s_ klxnf] %,&)) s]=hL= ;Ddsf]
p8fg tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu
#)).
-v_ To;kl5sf] k|To]s bzxhf/ s]=hL=sf]
nflu yk
!@%.
-u_ UnfO8/, x}u+ UnfO8/, a]n'g dfOqmf]nfO6
tyf ;]n Kn]gsf]
!)).
#=
jfo'ofg gfd;f/L z'Ns M
-s_ klxnf] %,&)) s]=hL= ;Ddsf] p8fg
tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
50

$=

%=

^=

&=

x]lnsf]K6/sf] nflu o"=P;=8n/


btf{ z'Nssf] cfwf
-v_ To;kl5sf] k|To]s bz xhf/
s]=hL=sf] nflu yk o"=P;=8n/
btf{ z'Nssf] cfwf
-u_ UnfO8/, x}u+ UnfO8/, a]n'g
dfOqmf]nfO6 tyf ;]n Kn]gsf]
o"=P;=8n/
6fOk k|df0fkq dfGotf z'Ns
o"=P;=8n/
-s_ UnfO8/ ,x}u+ UnfO8/, a]n'g
dfOqmf]nfO6 tyf ;]n Kn]gsf]
%&)) s]=hL= ;Ddsf]
^@%.
-v_ %&)) s]=hL= b]lv dfly cGo jfo'ofgsf]
6fOk k|df0fkq z'Ns
!,@%).
-u_ v08 -v_ adf]lhdsf] 6fOk k|df0fkqsf]
dfGotf z'Ns
!,@%).
-3_ UnfO8/ ,x}u+ UnfO8/, a]n'g
dfOqmf]nfO6 tyf ;]n Kn]gsf] nflu
6fOk k|df0fkqsf] dfGotf z'Ns
^@%.
-s_ ef8fdf (Lease) jfo'ofg lng] jf
lbg] u/L ;+rfng u/]df
!,@@%.
-v_ ef8fdf lnPsf] jfo'ofgsf] :jfldTj
jf ;+rfng kl/jt{g u/]df #)).
jfo'ofg btf{ vf/]hL M
o"=P;=8n/
-s_ %,&)) s]=hL= eGbf a9L p8fg
tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu
#)).
-v_ %,&)) s]=hL= eGbf sd p8fg
tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu
!@%.
-u_ UnfO8/, x}u+ UnfO8/, a]n'g
dfOqmf]nfO6 tyf ;]n Kn]gsf] nflu
!)).
p8fg of]Uotf -Po/ alb{g]z_ k|df0fkq tyf gjLs/0f z'Ns M
k|df0f kq
o"=P;=8n/ gjLs/0f z'Ns
-s_ klxnf] %,&)) s]=hL= ;Ddsf]
p8fg tf}n ePsf] jfo'ofg
tyf x]lnsf]K6/sf] nflu
!,@%). k|df0fkq z'Nssf] cfwf
-v_ To;kl5sf] k|To]s bz xhf/
s]=hL=sf] nflu yk
@%).
k|df0fkq z'Nssf] cfwf
-u_ UnfO8/, x}u+ UnfO8/,
51

*=

(=

!)=

!!=

!@=

a]n'g dfOqmf]nfO6 tyf


;]n Kn]gsf]
!)).
k|df0fkq z'Nssf] cfwf
jfo'ofg /]l8of] df]jfOn jf cGo k|of]hg Ohfhtkq tyf gjLs/0f z'Ns
-k|lt lk|mSj]G;L_
btf{ z'Nssf] cfwf
k|df0fkq z'Ns gjLs/0f z'Ns
o"=P;=8n/
o"=P;=8n/
-s_ klxnf] %,&)) s]=hL= ;Ddsf]
p8fg tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu jf cGo
k|of]hg
!%).
&%.
-v_ %,&)) s]=hL=eGbf hlt;'s} a9L
p8fg tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu jf cGo
k|of]hg
#@).
!^).
-u_ cGo k|of]hg
!)).
%).
jfo'ofg aflx/ k7fpbfsf] p8fg of]Uotfsf] k|df0fkq -PS;kf]6{
;l6{lkms]6 ckm Po/ jlb{g]z_ z'Ns
o"=P;=8n/
-s_ klxnf] %,&)) s]=hL= ;Ddsf]
p8fg tf}n ePsf] jfo'ofg tyf
x]lnsf]K6/sf] nflu
^@%.
-v_ To;kl5sf] k|To]s bz xhf/ s]=hL=sf]
nflu yk
!@%.
-u_ UnfO8/, x}u+ UnfO8/, a]n'g
dfOqmf]nfO6 tyf ;]n Kn]gsf]
%).
jfo'ofg dd{t ;Def/ ;+:yfsf] cg'dlt tyf gjLs/0f z'Ns
o"=P;=8n/
jfo'ofg dd{t ;Def/ ;+:Yffsf] cg'dlt z'Ns
!,@%).
P]=sf] k|df0fkqsf] dfGotf
!,@%).
jfo'ofg,jfo'ofgsf] kf6{k'hf{ cfoft, ;~ro tyf lalqm ljt/0f ug]{
cg'dlt z'Ns
o"=P;=8n/
jfo'ofgsf] kf6{k'hf{ cfoft, ;~ro tyf lalqm
ljt/0f ug]{
!,@%).
P]=sf] k|df0fkqsf] dfGotf
!,@%).
jfo'ofg,jfo'ofg ;DjGwL kf6k"hf{ cfoft tyf
lgof{t ug]{ ljb]zL jf xjfO p8\8og ;DaGwL
sG;N6]G;L ;]jf ;DjGwL cg'dlt z'Ns
!,@%).
P]=sf] gljs/0f b:t'/
%)).
52

!#=

JolQmut OHffhtkq, /]l6 k/LIff z'Ns


b]xfo adf]lhdsf JolQmut Ohfhtkq, /]l6sf] k/LIff z'Ns b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
o"=P;=8n/
-s_ jfo'ofg rfns cfwf/e"t
k/LIff k|To]s ljifosf]
&%.
-v_ lgod ## cg';f/sf] jfo'ofg rfns
k/LIff -k|To]s k|fljlws ljifosf]_
%).
-u_ Po/qmf6 d]G6]g]G; 6]lSglzog k|df0fkq -P=Pd=6L=_
cfwf/e"t k/LIffsf -k|To]s k|fljlws ljifosf]_
!%.
-3_ Po/qmf6 d]G6]g]G; 6]lSglzog k/LIff
-P=Pd=6L=_ k|To]s Sof6]uf]/L, /]l6
tyf jfo'ofgsf] sfdsf] lsl;d cg';f/
k||To]s k/LIffsf]
@%.
-_ v08 -s_,-v_,-u_ / -3_ adf]lhd
lnOg] k/LIff afx]s cGo k|To]s
k|fljlws k/LIffsf]
!%.
-r_ k|flws/0faf6 lnOg] k|fljlws k/LIffsf]
cfj]bg kmf/fd b:t'/
%.

!$= JolQmut Ohfhtkq, /]l6++u tyf k|df0fkq z'Ns M


b]xfo adf]lhdsf JolQmut Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq z'Ns /
gjLs/0f z'Ns b]xfo adf]lhd x'g]5 M
Ohfhtkq, /]l6 tyf k|df0fkq z'Ns
o'=P;=8n/
s_ ljBfyL{ jfo'ofg rfns Ohfhtkq
!%.
v_ JolQmut jfo'ofg rfns Ohfhtkq
@%.
u_ k/LIf0f -;fdlos_, c:yfoL
jf k|ltalGwt jfo'ofg rfns
Ohfhtkq
@%.
3_ Jofkfl/s jfo'ofg rfns Ohfhtkq
&).
_ Po/nfOg 6fG;kf]6{ jfo'ofg
rfns Ohfhtkq
!)).
r_ OGi6|'d]06 /]l6+u
!%.
5_ p8fg OGi6S6/ /]l6+u
@%.

gjLs/0f z'Ns
o'=P;=8n/
*.
!%.
!%.
#%.
%).
*.
!%.

h_ u|fp08 OGi6S6/ k|df0fkq


@%.
!%.
em_ UnfO8/ a]n'g rfns Ohfhtkq
!%.
*.

`_ cN6fnfO6 jfo'ofg rfns Ohfhtkq &).


#%.
6_ p8fg ;+rfng clws[t
-nfO6 ck/]zg clkm;/_ jf
Po/qmf6 l8:Kofr/ k|To]s 6fOksf]
Ohfhtkq
!%.
*.
7_ p8fg OlGhgLo/ Ohfhtkq
%).
@%.
8_ p8fg /]l8of] 6]lnkmf]g ;~rfns
Ohfhtkq
@%.
!%.
9_ p8fg /]l8of] ;~rfns Ohfhtkq
@%.
!%.
0f_ jfo'ofg /]l8of] df]afOn /fVg] Ohfhtkq @%.
!%.
t_ u|fp08 /]l8of] /fVg] Ohfhtkq
k|To]s lk|mSj]G;Lsf]
@%.
!%.
y_ /]l8of] g]leu]zg ;~rfng Ohfhtkq
@%.
!%.
b_ Po/ 6flkms sG6f]n/ Ohfhtkq
!).
%.
w_ Ps eGbf a9L lsl;dsf] jfo'ofg
/]l6+u, k|To]s 6fOk, /]l6+usf] nflu
@%.
!%.
g_ xjfO p8fg lg/LIfs k|df0fkq
!%.
*.
k_ r]s kfOn6 k/LIfs k|df0fkq
@%.
!%.
km_ 6]lg kfOn6 clwsf/kq
@%.
!%.
a_ ljBfyL{ Po/ 6flkms sG6f]n Ohfhtkq
!) .
%.
e_ Po/ 6flkms sG6f]n k|To]s Ohfht
kq/]l6
!) .
%.

d_ Po/s|f6 d]G6]g]G; 6]lSglzog jf Po/s|f6 d]G6]g]G; OlGhlgo/ Ohfhtkq


-P=Pd=6L=P=Pd=O=_ k|To]s Sof6]uf]/L,
/]l6+u tyf jfo'ofgsf] sfdsf] lsl;d
cg';f/ 5'6[f 5'6[}
@%.
!%.
o_ P/f]gl6sn :6]zg ck/]6/ / nfO6
;le{; ck/]6/ Ohfhtkq / /]l6+u
!).
%.
/_ u|fp08 /]l8of] ;~rfng k|df0fkq
!).
%.
n_ Po/ 6flkms ;]6L On]S6f]lgS; k|To]s
Ohfhtkq/]l6
!).
%.

klxnf] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


53

bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .


bf]>f] ;+zf]wgf/f ;+zf]lwt .
54

j_ On]lS6sn tyf d]sflgsn OlGhlgol/


;DjGWfL Ohfhtkq
!).
%.
z_ Sofljg qm' k|df0fkq
!%.
*.
if_ lg/LIfs k|df0fkq
!%.
*.
;_ Eofln8]zg k|df0fkqEofln8]zg n]6/ jfkt Hf'g nfO;]G;/]l6nfO{
Eofln8]zg ug]{ xf] ;f]xL ;/xsf] z'Ns nfUg]5 .
!%= xjfO{ p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yf ljleGg gful/s pog ljifout
u|f|p08 sIff ;~rfng cg'dltkq / gjLs/0f z''Ns M
o'P;=8n/
s_ xjfO p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yf
;~rfng cg'dltkq z'Ns
@,%)).
xjfO p8fg ;DaGwL k|lzIf0f ;+:yf
;~rfng cg'dltkq gjLs/0f z'Ns
%)).
v_ pog ls|ofsnfk;Fu ;Da4 sG;N6]G;L
tyf hg/n ;]N; Ph]G6
@%).
u_ gful/s pog u|fp08 sIff ;~rfng
jfo';]jf ;+3 tyf ;+:yf cg'dltkq z'Ns
!,))).
3_ ljb]zL k|lzIf0f s]Gb| jf nfO :s"nsf]
dfGotf l;kmfl/; jf Ohfhtkq
!)).
!^= jfo'ofg l;d'n]6/ cg'dltkq z'Ns M
o'=P;=8n/
s_ jfo'ofg l;d'n]6/ ;~rfng cg'dlt kqsf]
nflu
^@%.
v_ gjLs/0fsf] nflu
#)).
u_ jfo'ofg l;d'n]6/ k|lzIf0f cg'dlt jf dfGotf
%)).
!&= p8fg cg'dlt z''Ns M
o'=P;=8n/
s_ hg/n PlePzg / PlePzg :kf]6{;
-UnfO8/, x}u+ UnfO8/, a]n'g, dfOqmf]nfO6
tyf ;]n Kn]g cflb_ klxnf] kGw| lbgsf]
nflu p8fg cg'dlt z'Ns
%).
v_ To;kl5sf] k|To]s yk kGw| lbgsf] nflu
@%.

!*= k|HjnzLn tyf vt/fhGo a:t' tyf kbfy{ cf];f/ k;f/ ug]{
cg'dltkq z'Ns
s_ cg'dltkq z'Ns cd]/LsL 8n/ !)))
v_ cg'dltkq gjLs/0f z'Ns 8n/ %))
b|i6Ao M g]kfnL ?k}ofFdf ltg{ kfpg] jfo';]jfn] cd]l/sL 8n/df plNnlvt z'Ns
;f] p8fg ePsf] lbgsf] g]kfn /fi6 a}+saf6 k|sflzt d'b|f ljlgdosf]
laqmL b/ cg';f/sf] g]kfnL ?k}ofFdf a'emfpg ;Sg]5 .

55

bf]>f] ;+zf]wgf/f yk .
56

cg';"rL @
-lgod !% sf] pklgod -#_ ;u ;DalGwt_
jfo'ofgdf /fli6o lrGx c+lst ug]{ Joj:yf
!=
@=
#=

$=
%=
^=
&=

*=
(=
!)=
!!=
!@=

jfo'ofgdf /fli6o / /lhi6]zg lrGx /+ufP/ n]lvPsf jf c? s'g lsl;dn]


/+ufO :YffoL ?kn] /xg] u/L 6fFluPsf] x'g'k5{ / tL lrGxx? ;b}j ;kmf /
:ki6 b]lvg] u/L /fVg' k5{ .
lrGx kv]6fsf] tNnf] ;txdf /fVg' k5{ . oyf;Dej ;f] lrGx kv]6fsf]
cl3Nnf] / kl5Nnf] efuaf6 plQs} 6f9f kg]{ aLr efudf /fVg' k5{ .
cIf/sf] lz/ kv]6fsf] cl3Nnf] efu lt/ x'g'k5{ .
jfo'ofgsf] kv]6fx? / k'R5/sf] ;txsf] aLrsf] o"hnfhsf] b'j}tkm{ jf
k'R5/sf] 7f8f] -el6{sn_ ;txsf] dflyNnf] cfwf efux?df b]lvg] u/L
lrGxx? /fVg' kb{5 . k'R5/sf] 7f8f] efusf] ;txdf dfq To:tf] lrGx
/flvg] eP tL lrGxx? b'a}tkm{ n]lvPsf] jf 6fFluPsf] x'g'k5{ . dlN6
el6{sn k'R5/sf] 7f8f] efudf /flvg] ePdf ;txsf] aflx/L efudf n]lvg'
k5{ .
c+s / cIf/x? 5'f 5'} lrGx ;d"xdf a/fa/ gfksf] x'g'k5{ .
kv]6fdf /x]sf] lrGxsf] nDafO{ tL; ;]lG6ld6/ -afX O{Gr_ sf] x'g'k5{ .
o"hnfhdf /xg] lrGxx? o"hnfhsf] aflx/L 3]/f;Dd k'Ug] u/L /fVg'
x'Fb}g .
7f8f] -el6{sn_ k'R5/sf] ;txdf /xg] lrGx b'a} lsgf/fb]lv sd ;] sd
kfFr ;]lG6ld6/ -b'O{ O{Gr_ 6f9f x'g'k5{ .
qmd ;FVof ^ / & df pNn]v ePsf] lrGxx?sf] prfO{ kGw| ;]lG6ld6/ -5
O{Gr_ eGbf a9L x'g] 5}g .
cIf/x? /f]dg lnlkdf lagf a'6[fsf 7"nf cIf/n] / c+sx? c/jL lnlkdf
lagf a'6[fsf x'g'k5{ .
/f]dg cIf/ -cfO_ / c/aL -c+s_ Ps afx]s k|To]s cIf/sf rf}8fO / wsf{
-_ sf] nDafO ;f] cIf/sf] prfO b'O{ ltxfO{ x'g'k5{ .
k|To]s cIf/ / wsf{ -_ 7f]; nfOgdf jfo'ofgsf] /+u;Fu d]n gvfg] /+udf
c+lst x'g' kb{5 . 7f]; nfOgx?sf] df]6fO cIf/sf] prfOsf] 5 v08sf]
Ps v08 x'g'k5{ .
k|To]s cIf/ cl3Nnf] jf kl5Nnf] cIf/af6 cIf/sf rf}8fOsf] Ps rf}yfOsf]
lx;fjn] 5'l6[Psf] x'g' kb{5 . of] v08sf] tfTko{sf] nflu wsf]{ -_ klg
cIf/ ;/x dflgg]5 .
xjfO{ hxfh afx]s cGo lsl;dsf jfo'ofgx? h:tf]M x]lnsf]K6/sf]
kf6k"hf{x? xjfO{ hxfhsf] h:tf] gePdf o; cg';"rLdf pNn]v ePsf
lrGxx? :ki6 b]lvg] u/L pko'Qm :yfgdf /fVg ;lsg]5 .

57

cg';"rL #
-lgod *@ ;u ;DalGwt_
Dofg'cn, l/Sjfo/d]06\; tyf 8fO/]lS6E;
!=
@=
#=
$=
%=
^=
&=
*=
(=
!)=
!!=
!@=
!#=
!$=
!%=
!^=
!&=
!*=
!(=
@)=
@!=
@@=
@#=

nfO6 ck/]zG; Dofg'cn


Po/ 6flkms sG6f]n Dofg'cn tyf l/Sjfo/d]06\;
nfO6 ;le{; Dofg'cn
sDo"lgs]zg Dofg'cn
P/f]gl6sn OGkmd{]zg klAns]zg
clUg lgjf/0f tyf hLjgf]4f/ Dofg'cn
vf]h tyf p4f/ Dofg'cn
xjfO{ ;]jf ;~rfng k|df0fkq l/Sjfo/d]06\; (AOCR)
6]lg Dofg'cn
ljdfg:yn -Po/kf]6{_ Dofg'cn
Po/ jlb{g]z Dofg'cn
ljdfg:yn ;+s6sfnLg of]hgf -Po/kf]6{ Odh]{G;L Knflg_ Dofg'cn
P/f]gl6sn OGkmd{]zg ;le{;]h Dofg'cn
Po/ 6fG;kf]6{ Dofg'cn
xjfO{ ;'/Iff Dofg'cn
Po/j]h OlGhlgol/ Dofg'cn
nfO6 ck/];G; l/Sjfo/d]06\; (FOR)
g]kfnL l;len Po/ jlb{g]z l/Sjfo/d]06\; (NCAR)
nfO6 :6]088{ 8fO/]lS6E;
Po/ jlb{gz 8fO/]lS6E;
P/f]gl6sn kl/kqx? -;s'{n/_
gf]6fd -gf]l6z 6' Po/ Dofg_
k|flws/af6 ;~rfng x'g] -xjfO{_ p8fg k/LIf0f k4lt lgb]{lzsf tyf
sfo{ljlw
@$= r/f r'?+uL lgoGq0f tyf ljdfg:yn j/k/ lbuf] :jR5 jftfj/0f ;DaGwL
Dofg'cn
@%= p8fg ;'/Iff lg/LIf0f ;DaGwL Dofg'cn
@^= ljdfg:ynx]lnKof8 Dofg'cn
@&= ;do ;dodf dxflgb]{zsn] tf]s]sf Dofg'cN; .
gf]6 M ;'/Iff afx]s cGo Dofg'cn, l/Sjf/d]06\; tyf 8fO/]lS6E;x?
dxflgb]{zsn] tf]s]sf] d'No lt/L vl/b ug{ ;lsg]5 .

58

You might also like