You are on page 1of 17

;/sf/L d'2f ;DjGwL P]g, @)$(

nfndf]x/ / k| sfzg ldlt


@)$(.(.*
;+zf]w g ug]{ P]g
!= s]xL g]kfn P]g ;+ zf] w g ug]{ P] g, @)%% @)%%.!).&
@= s] xL g]kfn sfg"g ;+ zf] wg ug{] P] g, @)^# @)^#.^.@*
@)$( ;fnsf] P]g g+= $#
;/sf/L d'2f ;DjGwdf Joj:yf ug{ ag] sf] P] g
k|:tfjgf M g]kfn ;/sf/ jfbL eO{ rnfO{ g] d'2 fsf] ;DjGwdf / g] kfn ;/sf/ lj?4 bfo/ x' g] d'2fsf]
k|lt/Iff ug]{ ;DjGwdf ;dfofg' s" n sfg"gL Joj:yf ug{ af~5gLo ePsf] n],
>L % dxf/fhflw/fh jL/] Gb| jL/ ljqmd zfxb]jsf] zf;gsfnsf] PSsfO;f}+ jif{ df ;+ ; bn] of] P]g
agfPsf] 5 .
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De -!_ o; P] gsf] gfd æ;/sf/L d' 2f ;DjGwL P] g, @)$(Æ /x] sf] 5 .
-@_ of] P]g t'?Gt k| f/De x' g]5 .
@= kl/efiff M ljifo / k| ;+u n] csf]{ cy{ gnfu] df o; P]g df,

-s_ æ;/sf/L jsLnÆ eGgfn] dxfGofoflwjQmf, gfojdxfGofoflwjQmf, ;xGofoflwjQmf,
pkGofoflwjQmf, lhNnfGofoflwjQmf / ;xfos lhNnfGofoflwjQmfnfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
dxfGofoflwjQmfn] ;/sf/L jlsn eO{ sfd ug{ tf] s]sf] s' g} sd{rf/L ;d] tnfO{ hgfpF 5 .
-v_ æcbfntÆ eGgfn] GofofwL;sf] Ohnf; ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] s' g} d'2fsf]
;DjGwdf Goflos sfd ug{ k|rlnt sfg"g cGtu{ t clwsf/ k|fKt clwsf/LnfO{ ;d]t
hgfpg] 5 .
-u_ æ;/sf/L jsLn sfof{ noÆ eGgfn] dxfGofoflwjQmfsf] sfof{ no tyf ;f] dftxtsf
k'g/fj] bg ;/sf/L jsLn sfof{ n o / lhNnf ;/sf/L jlsnsf] sfof{n o ;Demg' k5{ .
-3_ ætf]lsPsf] Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P] g cGtu{ t ag] s f] lgoddf
tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .

s]xL g] kfn P] g ;+ zf]wg ug]{ P]g, @)%% åf/f ;+ zf]lwt .

1
#= ck/fwsf] ;"r gf M -!_ cg' ;"r L ! df n]lvPsf] s' g} ck/fw ePsf] jf eO/x] sf] jf x' g nfu]s f] 5
eGg] s' /f yfxf kfpg] JolQm n] tT;DjGwL ck/fw af/] cfkm" ;Fu ePsf] jf cfkm"n] b]v]
hfg] ; Ddsf] ;a" b k| df0f v' nfO{ oyfzL3| ;f] s' /fsf] lnlvt b/vf:t jf df}lvs ;"r gf glhssf]
k|x/L sfof{n odf lbg' kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lnlvt b/vf:t lbg] JolQmn] b/vf:tdf ;s]; Dd b] xfosf
s'/fx? v' nfpg' kg]{5 M
-s_ ck/fw ePsf] jf eO/x]s f] jf x'g] ;+efjgf ePsf] ldlt, ;do / 7fpF .
-v_ ck/fw ug]{ JolQmsf] gfd, 7]ufgf / x'lnof .
-u_ ck/fw;F u ;DjlGwt ;a" t k| df0f .
-3_ ck/fwsf] k| s[lt / ck/fw;Fu ;DjlGwt cGo ljj/0f .
-#_ ck/fwsf] ;"r gf ug{ cfPsf] JolQmn] To:tf] ;"rgf df}lvs ?kdf lbPsf]df ;DjlGwt
k|x/L sd{ rf/Ln] p;n] eg]sf ;a} s' /fx? / pkbkmf -@_ adf]lhdsf s' /f ;d]t v'n fO{ n] vL
lghnfO{ k9L afF rL ;' gfO{ lghsf] ;lx5fk ;d] t u/fO{ /fVg' kg]{ 5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd jf k| x/L sd{rf/Ln] cGoq st}af6 k|fKt u/] sf] ck/fwsf]
;"rgfnfO{ tf]lsPsf 9fFr fsf] btf{ lstfadf btf{ u/L /fVg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd ;DjlGwt k| x/L sd{rf/Ln] ck/fwsf] ;" rgf btf{ ug{ OGsf/
u/] df ck/fwsf] ;" rgf ug]{ JolQmn] ;f] s' /f v' nfO{ ;DalGwt k| d'v lhNnf clwsf/L jf To;/L
ck/fwsf] ;" rgf btf{ ug'{ kg]{ k| x/L sfof{ no eGbf dflyNnf] k|x/L sfof{nodf ck/fwsf] ;"r gf
lbg ;Sg]5 . To;/L ;"rgf k|fKt ug]{ k| d'v lhNnf clwsf/L jf k| x/L sfof{n osf k| x/L
sd{rf/Ln] ;f] s' /fsf] clen] v /fvL cfjZos lgb]{zg ;lxt lnlvt?kdf To:tf] ck/fwsf]
;"rgf cfjZos sf/jfxLsf] nflu ;DjlGwt k| x/L sfof{n odf k7fpg' kg]{5 .
-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd k| fKt x'g cfPsf] ck/fwsf] ;"r gfnfO{ ;DjlGwt k| x/L
sfof{ non] pkbkmf -$_ adf]lhd btf{ ug'{ kg]{ 5 .
$= k|df0f nf]k jf gfz x'g glbg] / ck/fwL pDsg gkfpg] Joj:yf ug] ug{ M -!_ s' g} k| x/L sd{rf/Ln]
cg' ;'rL ! df pNn]lvt s'g} ck/fw ePsf] jf eO{ /x]s f] jf x'g nfu]sf] hfgsf/L kfPdf lghn]
oyflz3| ck/fwnfO{ /f]Sg] , ck/fw;Fu ;DjlGwt s' g} k| df0f nf]k jf gfz x' g glbg] / ck/fwL
efUg, pDsg gkfpg] Joj:yf ug'{ kg]{5 . tT;DjGwdf tTsfn} sf/jfxL gu/] df ck/fw x' g] jf
ck/fw;Fu ;DjlGwt s' g} k| df0f nf]k jf gfz x' g] jf ck/fwL efUg] , pDsg] ;+ efjgf ePdf ;f]
k|x/L sd{ rf/Ln] cfjZostfg'; f/ csf]{ k|x/L sfof{ nosf] If]qdf ;d]t uO{ To; ;DjGwdf
cfjZos sf/jfxL ug{ ;Sg] 5 .

2
t/ ;f] adf]lhd csf]{ k|x/L sfof{ nosf] If]qdf uO{ s' g} sf/jfxL u/] s f]df To;sf] ;"r gf
oyf;+ej rfF 8f] ;f] k| x/L sfof{nonfO{ lbg' kg]{ 5 .
-@_ s'g} k|x/L sd{rf/Ln] s' g} ck/fwnfO{ /f]Sg, ck/fw;Fu ;DjlGwt s'g} k| df0f nf]k jf
gfz x'g glbg jf ck/fwLnfO{ kqmfp ug{ s' g} JolQm jf lgsfo;Fu d2t dfUg ;Sg]5 .
%= cGo k|x/L sfof{no If]qleqsf] ck/fw ePdf ;DjlGwt sfof{n onfO{ ;"rgf lbg] M s' g} k| x/L
sfof{ nodf cg';' rL ! df pNn]lvt s' g} ck/fwsf] ;DjGwdf k|fKt ePsf] ;"rgfsf] Joxf] /faf6
;f] ck/fw cGo k| x/L sfof{ nosf] If]qleq ePsf] jf eO{ /x]sf] jf x' g nfu] sf] b]lvPdf ;"r gf
k|fKt ug]{ k|x/L sfof{ non] To:tf] ;" rgf oyfzL3| ;DjlGwt k| x/L sfof{ nodf k7fO{ lbg' kg]{5 /
cfjZostf cg'; f/ ;"r gf lbg] JolQmnfO{ klg ;f] k|x/L sfof{n odf pkl:yt x' g hfgsf/L lbg'
kg]{ 5 .
^= k|f/lDes k|ltj]bg k7fpg] M -!_ bkmf & adf]lhd s' g} ck/fwsf] txlssft z'? ug'{ eGbf klxn]
txlssft ug]{ k| x/L sd{ rf/Ln] txlssft ug]{ s' /fx? v'n fO{ ;DalGwt ;/sf/L jsLn
sfof{ nodf ck/fw ;DjGwL k|f/lDes k|ltj] bg k7fpg' kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k| f/lDes k|ltj] bg k| fKt ePkl5 ;/sf/L jsLnn] ck/fwsf]
txlssftsf] ;DjGwdf txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/LnfO{ cfjZos lgb]{ zg lbg ;Sg]5 .
&= ug{ M -!_ s' g} k|x/L sfof{n onfO{ cg' ;"rL ! df pNn]lvt
txlssft u/L ;a"b k|df0f ;+s ng ug]
s'g} ck/fw ePsf] jf eO{/x] sf] jf x' g nfu]s f] hfgsf/L k| fKt ePdf ;f] k| x/L sfof{ nosf]
slDtdf k| x/L ;xfos lg/LIfs bhf{ sf] k|x/L sd{ rf/Ln] oyfzL3| To;sf] txlssft u/L ;a"b
k|df0f ;+ sng ug'{ kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/Ln] oyf;+ej lgDglnlvt s' /fx?
v'nfO{ d' r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 M
-s_ ck/fw ePsf] 7fpF sf] ljj/0f,
-v_ ;f] 7fpF sf] j:t'l:ylt tyf ck/fw jf ck/fwL;Fu To;sf] ;DjGw, /
-u_ ck/fw ePsf] 7fpF jf To;sf] j/k/ b]lvPsf] jf kfOPsf] cGo s' g} pNn]vgLo s' /f
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd a:t'l:ylt ;DjGwL d'r'Nsf tof/ ug'{ sf] cltl/Qm txlssft
ug]{ k|x/L sd{rf/Ln] oyf;+e j ;f] 7fpF s f] / ;f] 7fpF df b]l vPsf] jf kfOPsf] cf}+n f jf v'§fsf]
kfO{ nfsf] lrGx jf cGo s' g} dxTjk"0f{ s' /fsf] kmf] 6f] ;d]t lng ;Sg] 5 .
-$_ txlssft ug]{ k| x/L sd{rf/Ln] ck/fw;F u ;DjlGwt sfuhft jf j:t' km]n f kf/] df
To;nfO{ sAhfdf lng' kg]{ 5 .

3
-%_ of] bkmf adf]lhd txlssft ubf{ ;DjlGwt k|x/L sd{ rf/Ln] s'g} ljifodf ;/sf/L
jsLnsf] /fo ;Nnfx dfu] df To:tf] /fo ;Nnfx lbg' ;/sf/L jsLnsf] st{Jo x' g]5 .
*= /f]xj/df /fVg' kg]{ M s'g} ck/fwsf] txlssftsf] l;nl;nfdf s'g} 3/ jf 7fpFsf] j:t'l:ylt
;DjGwL d' r'Nsf tof/ ubf{ jf s'g} JolQm jf j:t' jf 7fpF sf] vfgtnf;L lnF bf jf nfz hfFr
ubf{ To:tf] 7fpF df ePsf slDtdf b' O{hgf :yfgLo JolQmx? / ;DjlGwt ufpF ljsf; ;ldlt jf
gu/kflnsfsf Pshgf ;b:o jf To:tf] ;b:o geP s'g} ;/sf/L sfof{ nosf] Pshgf
sd{rf/LnfO{ / km]nf k/] ;Ddsf cleo' Qm / ck/fwsf] ;"r gf lbg] JolQmnfO{ ;d]t /f] xj/df /fVg'
kg]{ 5 .
t/ cleo' Qm jf ck/fwsf] ;"rgf lbg] JolQm /f]xa/df g/fv] s f] sf/0fn] dfq
To:tf] sfd sf/jfxL ab/ x'g] 5} g .
(= aofg lng] / ;f]w k'5 ug]{ M -!_ cg';" rL ! df pNn]l vt s' g} klg ck/fwsf] ;DjGwdf txlssft
ug]{ k|x/L sd{ rf/Ln] ;/sf/L jsLn ;dIf ;DjlGwt cleo' Qmsf] aofg lng] 5 .
-@_ cg';"rL ! df pNn]lvt s'g} ck/fwsf] ;DjGwdf z+sf:kb b]lvPsf] tyf
tT;DjGwdf s' g} dxTjk" 0f{ s'/f yfxf 5 eGg] ljZjf; ug'{ kg]{ s'g} dgfl;a sf/0f ePsf]
JolQmnfO{ txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/Ln] ;f] wk' 5 u/L cfjZos b] v]df lghsf] s'/f aofgsf]
¿kdf n] va4 u/L /fVg] 5 .
!)= vfgtnf;L M -!_ s'g} ck/fwsf] ;DjGwdf txlssft ug]{ k|x/L sd{r f/Ln] To:tf] ck/fw;Fu
;DjlGwt s' g} JolQm jf bzL k| df0f s' g} JolQm;F u jf s'g} 7fpF df 5 eGg] z+ sf ug'{ kg]{ dgfl;a
sf/0f ePdf lghn] To:tf] JolQm jf 7fpF sf] tf]l sP adf]lhd vfgtnf;L lng ;Sg] 5 .
t/ s'g} dlxnfsf] lhpsf] tnf;L lng kbf{ dlxnf k| x/L jf cGo s'g} dlxnfåf/f
g} lng nufpg' kg]{ 5 .
-@_ vfgtnf;L lng' kg]{ JolQm jf 7fpF cGo k| x/L sfof{no If] qdf kg]{ eP txlssft
ug]{ k|x/L sd{rf/Ln] ;f] k| x/L sfof{nonfO{ To:tf] JolQm jf 7fpF s f] vfgtnf;L lng lnlvt
cg' /f] w ug{ ;Sg] 5 / To;/L cg' /f] w ePdf ;f] k|x/L sfof{n osf] slDtdf k| x/L ;xfos lg/LIfs
bhf{s f] k|x/L sd{rf/Ln] To:tf] JolQm jf 7fpFs f] vfgtnf;L lnO{ pkbkmf -#_ adf]lhd tof/
ePsf] d'r'Nsf To;/L cg' /f] w ug]{ k| x/L sd{ rf/L sxfF k7fpg' kg]{ 5 .
t/ ;f] adf]lhd cGo k| x/L sfof{ nodf n] vL k7fpFbf s' g} k| df0f nf]k jf gfz
x'g] ;+efjgf 5 eGg] nfu] df txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/L cfkm}+n] vfgtnf;L lng' kg]{ JolQm
sxfF jf 7fpF df uO{ o; bkmf adf]lhd vfgtnf;L lng ;Sg]5 / ;f] sf] ;" r gf ;DjlGwt k| x/L
sfof{ nonfO{ lbg' kg]{5 .

4
-#_ vfgtnf;L ln+ bf kfOPsf] ck/fw;Fu ;DjlGwt j:t's f] ljj/0f / To:tf] j:t'
kfOPsf] 7fpF / cj:yf v'nfO{ vfgtnf;L lng] sd{r f/Ln] b' O{ k|lt d'r'Nsf tof/ u/L Ps k|lt
;DjlGwt JolQmnfO{ lbO{ Ps k|lt ldl;n ;fd] n /fVg' kg]{ 5 . vfgtnf;L lng] sd{r f/Ln] To:tf]
s'g} j:t' cfˆgf] ;fydf n} hfg rfx] df ;DjlGwt JolQmnfO{ To;sf] e/kfO{ lbP/ dfq n}h fg'
kg]{ 5 .
!!= nf; hfFr M -!_ s' g} k| x/L sfof{ nosf] If] qleq s'g} JolQm st{Jo jf b' 3{6gf eO{ jf cfTdxTof
u/L jf s'g} ck/fwsf] kl/0ffd :j?k z+ sf:kb l:yltdf d/]s f] hfgsf/L k|fKt ePdf ;f] If] qsf]
k|x/L sfof{n osf] slDtdf k| x/L gfoa lg/LIfs bhf{sf] k|x/L sd{rf/Ln] oyfzL3| nfz /x] sf]
7fpF df uO{ nfz hfFr u/L oyf;Dej lgDglnlvt s' /fx? ;d]t v' nfO{ d' r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5
/ ;Dej eP;Dd nfzsf] / ;DjlGwt 7fpF sf] kmf]6f] ;d]t lvRg' kg]{5 M
-s_ nfzsf] ;gfvt x' g] ljj/0f,
-v_ nfz /x] sf] 7fpF / nfzsf] cj:yf,
-u_ nfzdf s' g} 3fp, rf]6, gLn jf 8fd b]lvPdf To:tf] 3fp, rf]6 , gLn jf 8fd
b]lvPsf] 7fpF , ;+Vof, nDafO{ , rf}8fO{, ulx/fO{ ;d]t sf] k| To] s 3fp, rf]6, gL
8fdsf] ljj/0f
-3_ d[To' u/fpg] ;+e fljt ;fwg / nfzdf b]v f k/] sf tT;DjGwL nIf0f,
-ª_ d[To' sf] sf/0f yfxf kfpg ;xfotf x' g] nfzdf b]lvPsf] cGo s' g} nIf0f /
-r_ cGo pNn] vgLo s' /f .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;' s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg d'n'sL P] g Hofg ;DjGwL dxnsf] @
g+= adf]lhd clws[t JolQmn] nfz hfF r ug]{ s' /fnfO{ afwf k'¥ofPsf] dflgg] 5} g .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd nfz hfFr ubf{ s'g} ck/fwsf] kl/0ffd:j¿k jf z+ sf:kb
l:yltdf d[T o' ePsf] b]lvg cfPdf ;DjlGwt k|x/L sd{r f/Ln] ;f] nfznfO{ zj k/LIf0fsf] lgldQ
;/sf/L vr{ df ;/sf/L lrlsT;s ;dIf k7fpg' kg]{5 .
-$_ nfz ;8L unL hfFr ug{ g;lsg] cj:yf ePdf jf b]lvPdf ;DjlGwt k| x/L
sd{rf/Ln] ;f] s' /f v' nfO{ d' r'Nsf v8f u/L /fVg' kg]{5 / pkbkmf -#_ adf]lhd sf/jfxL ug{
cfjZos kg]{ 5} g .
-%_ nfz hfF r e};s]kl5 jf pkbkmf -$_ adf]lhd d'r'Nsf v8f ePkl5 ;DjlGwt k| x/L
sd{rf/Ln] xsjfnfnfO{ e/kfO{ u/fO{ nfz a'e mfpg' k5{ . xsjfnfn] nfz a'e mL glnPdf jf s'g}
xsjfnf pkl:yt gePdf ;DjlGwt k|x/L sd{r f/Ln] ;/sf/L vr{ df k|x/L P]g adf]lhd nfzsf]
;b\ ut u/fpg' kg]{5 .

5
!@= /ut, jLo{ OToflb hfFr ug]{ M ck/fwsf] k| s[ltaf6 kqmfpdf k/]s f JolQmsf] /ut, jLo{ jf
z/L/sf] s' g} c+u jf cGo s'g} s' /fsf] hfF r ul/Pdf ck/fw ;DjGwL k| df0f pknAw x'g ;St5
eGg] ljZjf; ug]{ dgfl;a cfwf/ ePdf txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/Ln] ;/sf/L lrlsT;såf/f
jf k| of] uzfnfdf To:tf] /ut, jLo{, c+u jf s' g} s'/fsf] hfF r u/fpg ;Sg] 5 .
t/ s'g} dlxnfsf] zf/Ll/s c+u hfF r ug'{ k/] df kfP;Dd s' g} dlxnf
lrlsT;såf/f jf k' ?if lrlsT;ssf] lgb]{z gdf s' g} dlxnfåf/f u/fpg' kg]{ 5 .
!#= ljz]if1sf] /fo lng] M ck/fwsf] txlssft ug]{ k| x/L sd{r f/Ln] cfjZos ;Dem]df ck/fw;Fu
;DjlGwt s'g} s' /fsf] ;DjGwdf ljz] if1sf] /fo lng ;Sg]5 .
!$= kqmfp ug]{ M -!_ o; P] g adf]lhd s'g} ck/fwsf] ;DjGwdf txlssft ug]{ k|x/L sd{rf/Ln]
To:tf] ck/fwdf ;+nUg /x] sf] 5 eGg] z+sf ug'{ kg]{ dgfl;a sf/0f ePsf] JolQmnfO{ kqmfp ug{
;Sg]5 / To;/L kqmfp ul/Psf] JolQmnfO{ kqmfp ul/Psf] sf/0f ;lxtsf] ;" rgf glbO{ y'g fdf
/flvg] 5} g .
-@_ s'g} ck/fw ePsf] b] Vg] JolQmn] To:tf] ck/fw ug]{ JolQmnfO{ kqmL glhssf] k| x/L
sfof{ nodf a'emfpg ;Sg] 5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd s' g} JolQmnfO{ kqmfp ug'{ kbf{ lghnfO{ kqmfp ug'{ kg]{ sf/0f
vf] nL ;DemfO{ cfTd;dk{0f ug]{ cfb] z lbg' kg]{5 . s' g} JolQmn] cfTd;dk{0f gu/L kqmfpaf6
aRg] jf efUg] pDsg] k|o Tg u/]df lghnfO{ kqmg k| x/L sd{r f/Ln] cfjZos an k|of]u ;Sg] 5 .
-$_ s' g} dlxnfnfO{ kqmfp ug'{ k/]df oyf;+ej dlxnf k|x/Låf/f kqmg nufpg' kg]{5 .
-%_ o; bkmf adf]lhd klqmPsf] JolQmsf] tnf;L ln+ bf km]nf k/] sf] s'g} k| df0f lnvt jf
cGo s'g} rLh jf v/vhfgf, xft xltof/ kqmfp ug]{ k| x/L sd{ rf/Ln] cfkm\gf] sAhfdf lnO{
To;sf] d'r'Nsf v8f u/L /fVg' kg]{5 .
!%= txlssftsf] nflu y'gfdf /fVg ;lsg] cjlw / tT;DjGwL sfo{ k|0ffnL M -!_ of] bkmf adf]lhd
cGoyf x' g] ePdf afx] s s'g} klg JolQmnfO{ ck/fwsf] txlssftsf] nflu rf}aL; 306f eGbf
a9L y' gfdf /fVg' x'F b}g .
:ki6Ls/0f M y' gfdf k/] s f] JolQmnfO{ pkbkmf -@_ adf]lhd cbfntdf pkl:yt u/fpg
k|x/L sfof{ nodf Nofpg jf k| x/L sfof{ noaf6 cbftndf k'¥ofpg af6f] df nfUg] cjlwnfO{ of]
bkmfsf] k| of]h gsf] nflu y' gfsf] cjlwdf u0fgf ul/g] 5}g .
-@_ cg' ;"rL ! df pNn]lvt s'g} ck/fwsf] txlssftsf] l;nl;nfdf kqmfp ul/Psf] /
y'gfdf /flvPsf] JolQmsf] ;DjGwdf rf} aL; 306fleq txlssft k" /f gx'g] eO{ lghnfO{ y'g fdf
/fvL txlssft hf/L /fVg' kg]{ b]lvPdf txlssft ug]{ k| x/L sd{ rf/Ln] lghnfO{ cbfnt ;dIf
pkl:yt u/fO{ cbfntaf6 cg' dlt lnP/ dfq y'g fdf /fVg' kg]{ 5 . ;f] adf]lhd cbfnt;Fu
6
cg' dlt dfUbf y' gfdf k/] sf] JolQm pk/sf] cleof]u, To;sf] cfwf/, lghnfO{ y'gfd} /fvL
txlssft ug'{ kg]{ sf/0f / lghsf] aofg sfuh eO{ ; s]s f] eP aofg sfuhsf] Joxf]/f :ki6
?kdf pNn]v ug'{ kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd y' gfdf /fVg] cg' dltsf] nflu cbfntdf pkl:yt u/fOPsf]
JolQmn] To;/L cbfntdf pkl:yt x'Fbf cfkm\gf] zf/Ll/s hfFhsf] nflu cbfnt ;dIf lgj] bg
lbg ;Sg] 5 .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd y' gfdf /fVg] cg' dlt dfu] df cbfntn] ;DjlGwt sfuhftx?
x]/L txlssft ;Gtf] ifhgs ¿kdf eP jf gePsf] larf/ u/L ;Gtf]ifhgs ¿kdf txlssft
e}/x] s f] b]lvPdf Ps} k6s jf k6s k6s u/L a9Ldf kRrL; lbg;Dd y' gfdf /fVg] cg' dlt lbg
;Sg]5 .
!^= ;gfvt M -!_ s' g} d' 2fdf s' g} cleo' Qmsf] ;gfvt u/fpg' kg]{ ePdf k|x/L ;xfos
lg/LIfs;Ddsf] k| x/L sd{ rf/Ln] k|rlnt sfg" gsf] /Lt k'¥ofO{ ;gfvt u/fpg ;Sg]5 .
-@_ s' g} d'2 f;Fu ;DjlGwt bzL jf lrh j:t' nfO{ k|x/L ;xfos lg/LIfs;Ddsf] k| x/L
sd{rf/Ln] tf]l sP adf]lhdsf] /Lt k'¥ofO{ ;gfvt u/fpg ;Sg] 5 .
!&= /fo ;lxtsf] k|ltj]bg k7fpg' kg]{ M -!_ cg';"rL ! df pNn]lvt s'g} ck/fwsf] txlssft k" /f
ePkl5 txlssft ug]{ k|x/L sd{rf/Ln] ck/fw ePsf] / ;a} jf s] xL cleo'Qm pk/ d'2f
rnfpg k| df0f k'U g] b]lvPsf] df ;f]xL s' /f vf] nL tyf ck/fw gePsf] b]l vPsf] jf ck/fw ePsf]
eP klg cleo' Qm oxL xf] eGg] v' Ng g;s] sf] jf s' g} klg cleo' Qm pk/ d'2f rnfpg k| df0f
gk'U g] b]lvPsf] df ;f]xL Joxf] /f v'n fO{ cfkm\ gf] /fo ;lxt y' g'jf gePsf] d'2 f eP ;DjlGwt
sfg"g sf] xbDofb k'Ug] slDtdf kGw| lbg cufj} / y'g'jf ePsf] d'2 f eP d'2f rNg] jf grNg]
lg0f{o ug]{ / cleof]ukq tof/ u/L cbfntdf bfo/ ug{ nfUg] ;donfO{ ;d]t Wofgdf /fvL
ldl;n sfuhsf] ;Ssn / gSsn k|lt, b;L k| df0f ;lxt ;/sf/L jsLn sfof{nodf k7fpg'
kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k| x/Lsf] /fo ;lxtsf] ldl;n k|fKt ePkl5 ;/sf/L jsLnn]
ldl;n cWoog u/L d'2 f rnfpg] jf grnfpg] ;DjGwdf clGtd lg0f{o sf] nflu
dxfGofoflwjQmf ;dIf ldl;n k7fpg' kg]{ 5 .
t/ ;+ljwfgsf] wf/f !!) sf] pkwf/f -@_ adf]lhd dxfGofoflwjQmfn] cfkm\ gf]
clwsf/ ;f] xL wf/fsf] pkwf/f -%_ adf]lhd ;/sf/L jsLnnfO{ ;'l DkPsf] df ;DjlGwt ;/sf/L
jsLnn] ;'l DkPsf] clwsf/ adf]lhd lg0f{ o ug]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd d'2f rNg] jf grNg] lg0f{ o ug]{ l;nl;nfdf ldl;n cWoog
ubf{ ;/sf/L jsLnn] yk ;a" b k| df0f ;+ sng ug{ jf s'g} JolQm;Fu ;f]w k'5 ug{ cfjZos
b]v]df To:tf] ;a" b k| df0f ;+ sng u/L k7fpg jf To:tf] JolQm;Fu ;f]wk'5 u/L k7fpg

7
txlssft ug]{ k|x/L sd{ rf/LnfO{ lgb]{ zg lbg ;Sg] 5 / To:tf] lgb]{ zgsf] kfngf ug'{ ;DjlGwt
k|x/L sd{rf/Lsf] st{Jo x'g]5 .
!*= cleof]ukq M -!_ bkmf !& sf] pkbkmf -@_ adf]lhd d'2f rNg] jf grNg] lg0f{o ug]{ l;nl;nfdf
ldl;n cWoog ubf{ d'2f rNg] b]lvPdf ;/sf/L jsLnn] b] xfosf s'/fx? pNn]v u/L tf]l sPsf]
9fFrfdf cleof]ukq tof/ u/L b;L k| df0f tyf ck/fw;Fu ;DjlGwt rLh jf j:t' / y' g'jf eP
y'g'j f ;lxt Dofbleq} ;DjlGwt cbfntdf bfo/ ug'{ kg]{ 5 M
-s_ cleo' Qmsf] k" /f gfd, y/ / jtg
-v_ ck/fw ;DjGwL ;"r gfsf] Joxf] /f,
-u_ ck/fw ;DjGwL ljj/0f
-3_ cleo' Qm pk/ nufOPsf] cleof]u / tT;DjGwL k| df0f
-ª_ ;DjlGwt sfg" g,
-r_ cleo'QmnfO{ x'g' kg]{ ;hfo /
-5_ ck/fwaf6 Iflt k'u] s f] JolQmnfO{ Ifltk"lt{ e/fO{ lbg' kg]{ eP ;f] Ifltk"lt{sf] /sd .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd bfo/ ul/g] cleof]ukqdf cleof]usf] pNn] v ubf{ cleo' Qm
pk/ cleof]u nufpg vf]lhPsf] ck/fwsf] k|rlnt sfg" gdf s'g} vf; gfdfs/0f ul/Psf] /x]5
eg] ;f] ck/fwsf] ;DjGwdf ;f] gfdsf] pNn]v ug'{ kg]{ 5 . k|rlnt sfg"g df s'g} gfdfs/0f
gul/Psf] ck/fwsf] xsdf cleo' Qmn] cfkm" dfly nufOPsf] cleof] u :ki6 ?kdf a'em\ g ;Sg] u/L
ck/fwsf] tTjx? pNn] v ug'{ kg]{ 5 .
-#_ cleo' Qmn] klxn] klg s' g} ck/fwdf ;hfo kfO;s] sf] sf/0fn] a9L ;hfo x'g' kg]{
cj:yf /x]5 eg] lghn] klxn] ;hfo kfPsf] ldlt / ;hfo ug]{ cbfntsf] gfd klg pNn] v ug'{
kg]{ 5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd cbfntdf cleof]ukq bfo/ ubf{ s' g} ck/fwsf] ;DjGwdf
g]kfn ;/sf/sf] jf g]kfn ;/sf/af6 clwsf/ k|fKt clws[t sf] jf s' g} sfg" gåf/f tf]l sPsf] s'g}
clws[tsf] :jLs[lt rflxg] ePdf To:tf] :jLs[ltsf] lnvt txlssftsf] ldl;n tyf
txlssftsf] l;nl;nfdf km]nf k/] sf k| df0fx? klg ;fy} k] z ug'{ kg]{ 5 / cleo' Qm kqmfpdf
k/] sf] eP lghnfO{ klg cbfntdf pkl:yt u/fpg' kg]{ 5 .
!(= ;'/lIft /fVg] M ;/sf/L jsLnsf] d'2f grNg] lg0f{ o u/]sf] df ldl;n nufotsf b;L k| df0fsf
rLh jf j:t' ;DjlGwt k|x/L sfof{ nodf lkmtf{ k7fpg' kg]{ 5 / To:tf] ldl;n nufotsf b;L
k|df0fsf rLh jf j:t' k| x/Ln] tf]lsPsf] cjlw;Dd ;'/lIft /fVg' kg]{5 .

8
@)= hfx]/jfnfnfO{ ;"rgf lbg' kg]
kg{ M s'g} ck/fwsf] ;DjGwdf d'2f grnfpg] lg0f{ o ePkl5 ;DjlGwt
k|x/L sd{rf/Ln] To;sf] ;"r gf hfx]/jfnfnfO{ lbg' kg]{ 5 .
@!= lx/f;tdf /x]sf] JolQmnfO{ k| x/Ln] 5f8\g ;Sg] M o; P]g adf]lhd txlssftsf] l;nl;nfdf
k|x/L lx/f;tdf /x] sf] s' g} JolQmnfO{ lx/f;tdf /flv/xg cfjZos gb]lvPdf tf]l sP adf]lhd
;/sf/L jsLnsf] ;xdtL lnO{ jf cj:yfg' ;f/ glnO{ dgfl;a sf/0f ;lxtsf] krf{ v8f u/L
k|x/L sd{rf/Ln] To:tf] JolQmnfO{ xflh/ hdfgLdf 5f8\g ;Sg] 5 .
@@= b]jfgL d'2fsf] hfFr a'em / bfo/L M -!_ cg';" rL @ df n]lvPsf] d' 2f / k| rlnt sfg" gdf
;/sf/jfbL elgPsf] b]jfgL d'2f rnfpg rfxg] JolQmn] To:tf] d'2 fsf] ljifodf cfkm";Fu ePsf]
jf cfkm" n] b]v] hfg] ;Ddsf] ;a" b k| df0f v' nfO{ g]kfn ;/sf/af6 o; ;DjGwdf g] kfn /fhkqdf
;"rgf k|sflzt u/L tf]s]s f] jf k|rlnt sfg"g df tf]l sPsf] clws[tnfO{ lnlvt b/vf:t jf
df}l vs vj/ lbg' k5{ df}l vs vj/ lbPsf] df ;DjlGwt clws[tn] To:tf] JolQmsf] s'/f
b/vf:tsf] ?kdf n]v L lghsf] ;lx5fk u/fO{ lng' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] b/vf:t af/] ;DjlGwt clws[t n] cfjZostf
cg' ;f/ gfkL gS;f jf c? hfF r a'em u/L d'2f rnfpg] jf grnfpg] lg0f{ osf] nflu ;+ s ng
ul/Psf] ;a" b k| df0f / cfkm\gf] /fo ;d] t pNn]v u/L ;DjlGwt sfg" gsf] xbDofb k'U g] slDtdf
kGw| lbg cufj} ldl;n sfuhsf] ;Ssn / gSsn k|lt ;DjlGwt lhNnfsf] ;/sf/L jsLn ;dIf
k7fpg' kg]{ 5 .
-#_ s;} s f] b/vf:t gk/] klg ;DjlGwt clws[ t cfkm}+n] d'2 f rnfpg kg]{ sf/0f b] v] df
cfjZos k| df0f ;+s ng u/L pkbkmf -@_ adf]lhd sfo{ljlw k" /f u/L ;/sf/L jsLn ;dIf
ldl;n k7fpg' kg]{ 5 .
-$_ ;DjlGwt clws[tn] pkbkmf -@_ jf -#_ adf]lhd ;/sf/L jsLn ;dIf ldl;n
k7fpFbf ;/sf/L jsLnnfO{ d'2f rNg] grNg] lg0f{ o ug{ nfUg] ;do / ;/sf/L jsLnaf6 d'2f
rNg] lg0f{o ePdf lkm/fbkq tof/ u/L d'2 f bfo/ ug{ nfUg] ;donfO{ ;d]t Wofgdf /fvL
;dod} k7fpg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -@_ jf -#_ adf]lhd k|fKt ldl;ndf d'2f rnfpg] jf grnfpg] lg0f{o ug]{
;DjGwdf o; P] gsf] bkmf -!&_ sf] pkbkmf -@_ sf] Joj:yf nfu" x'g] 5 .
-^_ pkbkmf -@_ jf -#_ adf]lhd k|fKt ldl;n cWoog u/L d'2f rNg] jf grNg] lg0f{o
ug]{ l;nl;nfdf ldl;n cWoog ubf{ d'2f rNg] b] v] df ;/sf/L jsLnn] lkm/fbkq tof/ u/L
;a" b k| df0f ;lxt ;DjlGwt cbfntdf d'2f bfo/ ug'{ kg]{5 .
-&_ ;/sf/L jsLnn] d'2f grNg] lg0f{o u/] sf] df ldl;n / ;a" b k| df0f ;DjlGwt
clws[t sxfF lkmtf{ k7fpg' kg]{5 / To:tf] ldl;n / ;a" b k| df0f ;DjlGwt clws[t n] tf]lsPsf]
cjlw;Dd ;' /lIft /fVg' kg]{5 .

9
@#= g]kfn ;/sf/ jfbL x'g] M cg';"r L ! jf @ df n]lvPsf] d'2 f g] kfn ;/sf/ jfbL eO{ rNg]5 g\ /
To:tf] d'2f ;DjGwL ;"rgf lbg] JolQm jfbL kIfsf] ujfx dflgg] 5 .
t/ txlssft ub}{ hfF bf ;a"b k| df0faf6 cg' ;"rL ! jf @ sf] ck/fw jf cj:yf
gb]l vO{ k|rlnt sfg" g adf]lhd dsf{ kg]{ JolQm cfkm}+n] gfln; ug'{ kg]{ b]l vPdf ;f] xL s'/f
pNn]v u/L ;/sf/L jsLnn] lg0f{o u/L ;DjlGwt JolQmnfO{ ;"r gf lbg' egL k|x/L jf ;DjlGwt
clws[tnfO{ hgfp lbg] 5 . To:tf] hgfp kfPsf] ldltn] ;DjlGwt JolQmsf] xsdf k|rlnt sfg"g
adf]lhdsf] xbDofbsf] u0fgf x'g] 5 .
@$= k'g/fj]bg jf k'g /fjnf]s g ubf{ ug]{ M -!_ cg';"rL ! jf @ df n]lvPsf d'2f / s' g} P] gdf g]k fn
;/sf/ jfbL x' g] egL n]lvPsf] d'2fdf k' /fj] bg jf k' g/fjnf] sg jf tT;DjGwL s' g} lgj] bg lbg'
kbf{ ;DjlGwt ;/sf/L jsLnn] lbg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPb]lv afx]s g]kfn ;/sf/ kIf jf ljkIf ePsf] d'2 fdf
k'g/fj] bg jf k' g/fjnf] s g jf tT;DjGwL s'g} lgj] bg lbg' kbf{ ;DjlGwt clws[ t jf sfof{ no
k|d'v cfkm}+ n] lbg ;Sg] 5 .
t/ ;DjlGwt clws[t jf sfof{ no k| d'vn] n] vL k7fPdf ;DjlGwt ;/sf/L
jsLnn] k'g/fj] bg, kg/fjnf] sg jf tT;DjGwL s' g} lgj] bg lbg ;Sg] 5 .
-#_ ;/sf/L sfd sf/jfxLsf] ;DjGwdf s'g} ;/sf/L sd{r f/L jfbL jf k|ltjfbL eO{
rn] sf] d' 2fdf k' g/fj] bg jf k'g/fjnf]sg jf lgjb]g ug{ kg]{ cj:yfdf jfbL jf k|ltjfbL ePsf]
sd{rf/L To; kbdf /x] g5 eg] To; kbdf axfn /x] sf sd{rf/Lsf] gfdaf6 k'g /fj]bg jf
k'g/fjnf] sg jf lgj] bg lbg ;lsg] 5 .
@%= gkfn
]kfn ;/sf/ jf ;/sf/L sd{r f/L pk/ gfln; ph"/ lbg] lbg] / ;dfJXfg
;dfJXfg Otnfogfdf OTofl
OToflb
tfd]n ug]{ M -!_ g] kfn ;/sf/n] u/]sf] sfd sf/jfxLsf] ;DjGwdf gfln; jf ph" / ubf{ g]k fn
;/sf/nfO{ kIf agfpg' kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] d'2fdf ;/sf/L jsLn dfkm{t Otnfogfdf jf ;" rgf tfd]n
ul/g] 5 .
-#_ ;/sf/L sfd sf/jfxLsf] ;DjGwdf s' g} ;/sf/L sd{r f/L pk/ gfln; jf ph"/
k/] sf] df ;DjlGwt sd{rf/L jf lghsf] ;§fdf sfd ug]{ sd{rf/L sxfF ;dfAxfg, Otnfogfdf jf
;"rgf k7fpg' k5{ . To:tf] ;dfAxfg, Otnfogfdf jf ;"r gfdf kb / sfof{nosf] 7] ufgf;Dd
n]v] k'U5 .
t/ ;/sf/L jf u} / ;/sf/L sfdsf] ;DjGwdf s' g} ;/sf/L sd{ rf/L pk/
JolQmut ta/af6 kg{ cfPsf] gfln; jf ph" /Lsf] ;dfAxfg, Otnfogfdf jf ;" rgf kfpg] df of]
bkmfsf] s' g} s' /f nfu" x'g] 5} g .

10
@^= Dofb lbg M -!_ cg' ;"rL ! jf @ df n]lvPsf] d'2fdf k' g/fj]bgsf] Dofb lbFbf cbfntn] ;Q/L
lbgsf] Dofb lbg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd Dofb u'h| L ;DjlGwt kIfn] dgfl;a dflkmssf] sf/0f b]v fO{
cbfntnfO{ lgjb]g u/] df cGo k|rlnt sfg"gn] ydfpg kfpg] Dofbdf cbfntn] a9Ldf tL;
lbg;Dd yk ug{ ;Sg] 5 .
-#_ g]kfn ;/sf/sf] tkm{ af6 s' g} JolQmsf] gfpF df b]j fgL ljifodf gfln; ug{ kg]{ ePdf
k|rlnt sfg"gdf ;f] ljifodf g]kfn ;/sf/n] gfln; ph" / ug{ xbDofb tf]l sPsf] eP ;f] xL
Dofbleq / To:tf] xb Dofb gtf]lsPsf] df ;f] gfln; ug'{ kg]{ ePsf] s'/f g]k fn ;/sf/nfO{ yfxf
ePsf] ldltn] b' O{ jif{leq gfln; ug'{ kg]{5 .
t/ k| rlnt sfg" gdf gfln; ug{n fO{ xbDofb x'F b}g eGg] / hlxn] ;'s} klg
gfln; nfU5 eGg] n]lvPsf] df hlxn] ;' s} klg gfln; ph" / nfUg ;Sg]5 .
:ki6Ls/0f M g] kfn ;/sf/sf] ;DjlGwt clws[tn] yfxf kfPsf] nfO{ g]kfn ;/sf/n] yfxf
kfPsf] dflgg] 5 .
@&= ;/f]s f/jfnf JolQmnfO{ kIf sfod ug]{ M o; P] g adf]lhd g] kfn ;/sf/ jfbL eO{ bfo/ ePsf]
s'g} d'2f cg';"rL ! jf @ leq gkg]{ eGg] b]l vPdf cbfntn] cfb] z lbO{ ;/f] sf/jfnf JolQmnfO{
lemsfO{ lghn] ;sf/ u/] df jfbL kIf sfod u/L ;f] xL d' 2fsf] ldl;naf6 k|rlnt sfg"g
adf]lhd sf/jfxL lsgf/f ug'{ kg]{5 .
@*= kf]n ph"/ u/] jfktsf] ;hfodf 5'6 M -!_ cg' ;"rL ! jf @ df n]lvPsf] d'2 fdf kf]n ph" / u/]
jfktsf] ;hfo x' g] 5} g .
-@_ pkbkmf -!_ df h' g;' s} s' /f n]lvPsf] ePtfklg cfkm" ujfx eO{ g] kfn ;/sf/, k| x/L
sd{rf/L jf cGo clwsf/LnfO{ ljZjf; kg]{ lsl;d;+u s' /f jf ;a" b k| df0f b] vfO{ kf]n ph"/
u/] sf] af6 cbfntdf d'2f rln;s] kl5 ;f] s'/f jf ;a" b k| df0f em'§f jf agfj6L xf] eGg] b]lvPdf
cbfntn] b] xfo adf]lhd ;hfo ug{ ;Sg]5 M
-s_ To:tf] em'§ f s'/f n] vL lbg] jf agfj6L k| df0f k]z ug]{ ujfxnfO{ tLxhf/
?k}ofF; Dd h/Ljfgf jf tLg dxLgf;Dd s} b jf b' a} ;hfo ug{ ;Sg] 5 .
t/ To;/L ;hfo ubf{ s;" /bf/nfO{ x' g] ;hfosf] cfwf eGbf a9L
hl/jfgf jf s} b ug'{ x'F b}g .
-v_ To:tf] em'§f s'/f n]vL lbg] jf agfj6L k| df0f k] z ug]{ sfd kf] n ph"/ ug]{ ujfxn]
dgfl;a dflkmssf] sf/0f geO{ l/;OaLn] u/] sf] eGg] cbfntnfO{ nfu] df ;kmfO{
kfpg] k|ltjfbLnfO{ To:tf] ujfxaf6 d'2fsf] cj:yf ljrf/ u/L kfFrxhf/
?k}ofF; Dd Ifltk"lt{ To;} d' 2faf6 e/fO{ lbg ;Sg] 5 .
11
@(= ;/sf/L d'2f lkmtf{
lkmtf{ lng] jf ldnfkq ug]{ M -!_ k| rlnt sfg"g adf]lhd g]kfn ;/sf/ jfbL e}
x]l/g] jf g]k fn ;/sf/sf] tkm{ af6 rnfOPsf] jf g]k fn ;/sf/ pk/ k/]sf] d'2 f dflnnf g]k fn
;/sf/sf] cfb] z ePdf ;/sf/L jsLnn] c? kIfsf] ;xdltn] To:tf] d'2f ldnfkq ug]{ jf
cbfntsf] dGh" /Ln] To:tf] d'2f dWo] g]k fn ;/sf/ jfbL ePsf] kmf}Hbf/L d'2 f lkmtf{ lng x' G5 /
;f] ePdf b] xfosf s' /fdf b]xfo adf]lhd x'g] 5 M
-s_ d'2f ldnfkq u/] sf] df s;} nfO{ aS;f} gL nfUg] 5} g .
-v_ d'2fdf lkmtf{ lnPsf]df kmf} Hbf/L cleof] u jf ;/sf/L bfjL ;dfKt eO{ k|ltjfbLn]
km' ;{t kfpF 5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g ;'s} s' /f n]l vPsf] ePtfklg s' g} u} / ;/sf/L JolQmsf] ;DklQ
;DaGwL s'/fdf c;/ kg]{ /x] 5 eg] To:tf] d'2f o; bkmf adf]lhd cbfntaf6 lkmt{ lng lbg
x'Fb}g .
#)= ;/sf/L jsLnsf] cGo sfd M -!_ cg' ;"rL ! jf @ df n]lvPsf] d'2f tyf g]kfn ;/sf/nfO{
;/f]s f/ kg]{ cGo h' g;' s} d'2fdf ;fIfL asfpg] tyf k|df0f k]z ug]{ sfd ;/sf/L jsLnn]
ug]{5 .
-@_ cg' ;"rL ! df n]l vPsf d'2fsf ;fIfL k| df0fx? cbfntn] vf] h]s f lbg ;/sf/L
vr{ df ;/sf/L jsLn dfkm{t pkl:yt u/fpg] st{ Jo k| x/Lsf] x' g]5 .
-#_ cg';"rL @ df n]l vPsf d'2 f / g] kfn ;/sf/ jfbL jf k|ltjfbL ePsf] cGo d'2fsf
;fIfL k| df0fx? cbfntn] vf]h]s f lbg ;/sf/L jsLn dfkm{t pkl:yt u/fpg] st{ Jo ;DjlGwt
clws[tsf] x'g] 5 .
#!= cg'; "rL ! jf @ df n]l vPsf] afx]ssf d'2fsf ;DjGwdf M -!_ cg';"rL ! jf @ df n]l vPsf d'2f
afx] s g]k fn ;/sf/sf] tkm{af6 rnfOg] cGo d'2fsf ;DjGwdf ;DjlGwt sfg"gdf jf g]k fn
;/sf/n] d'2f rnfpg] jf ;a"b k| df0f ;+sng ug]{ s'g} clwsf/L tf]lslbPsf] eP To:tf]
clwsf/Laf6 / To:tf] clwsf/L gtf]l sPsf] df ;DjlGwt sfof{n o k| d'v n] ;a" b k| df0f ;+ s ng
u/L cleof]u kq jf lkm/fbkq bfo/ ug{ Dofb ggfWg] u/L cfkm\ gf] /fo ;lxt d'2 f rNg] jf
grNg] lg0f{o sf] nflu ;DjlGwt ;/sf/L jsLn ;dIf ldl;n Pj+ ;a" b k|df0f k] z ug'{ kg]{ 5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k| fKt ldl;ndf d'2 f rnfpg] jf grnfpg] lg0f{o ug]{
;DjGwdf o; P] gsf] bkmf !& sf] pkbkmf -@_ sf] Joj:yf nfu" x' g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ldl;n k|fKt ePkl5 d'2 f rNg] jf grNg] lg0f{ o u/L d'2 f rNg]
eP s'g sfg"gsf] s' g cleof]udf s–s;nfO{ d' 2f rnfpg] ;f] ;d]t pNn]v u/L d'2 f bfo/ ug{
Dofb ggfWg] u/L k|fKt ldl;n lkmtf{ k7fpg' kg]{ 5 .

12
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd ;/sf/L jsLnaf6 d'2f rnfpg] lg0f{ o k| fKt ePkl5
cleof]ukq jf lkm/fbkq tof/ u/L k|rlnt sfg"g df tf]lsPsf] JolQmn] ;lx u/L y' g'jf eP
y'g'j f ;d]t nuL Dofb leq} ;DjlGwt cbfnt ;dIf d'2f bfo/ u/L ldl;nsf] Ps k|lt gSsn
;/sf/L jsLnnfO{ pknAw u/fpg' kg]{ 5 .
-%_ ;/sf/L jsLnn] d'2f grNg] lg0f{o u/] sf] df tf]lsPsf] cjlw;Dd ldl;n ;' /lIft
/fVg' kg]{5 .
#@= ;DjlGwt lgsfodf k7fpg ;lsg] M o; P]g df cGoq h'g;' s} s' /f n]lvPsf] ePtfklg cg';" rL
! jf @ df kg]{ egL txlssft ul/Psf] s' g} d' 2f txlssft ub}{ hfF bf o; P]g cGtu{t gkg]{
b]lvPdf ;DjlGwt lgsfodf k7fpg ;lsg] 5 .
##= ;/sf/L jsLnn] ax; k}/jL ug]{ M -!_ cg' ;"rL ! jf @ df n]lvPsf] d'2 f / g]k fn ;/sf/ jfbL
x'g] egL s' g} sfg" gdf n]lvPsf] d'2fdf ;/sf/L jsLnn] ax; k}/jL / k|lt/Iff ug]{ 5 . ;f] afx]s
g]kfn ;/sf/nfO{ ljkIfL agfPsf] jf g]k fn ;/sf/n] jfbL eO{ rnfPsf] d'2fdf ;DjlGwt
lgsfoaf6 cg' /f]w eO{ cfPdf ;/sf/L jsLnn] ax; k} /jL jf k|lt/Iff u/L lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvP b]l v afx]ssf] g] kfn ;/sf/nfO{ ;/f]s f/ kg]{ h' g;'s} d'2 fdf
k|lt/Iffsf] nflu ;DjlGwt clwsf/Ln] dxfGofoflwjQmfnfO{ ;f]e m} cg' /f] w u/L k7fPdf To:tf]
d'2fdf dxfGofoflwjQmfn] ;/sf/L jsLnnfO{ ax; k} /jL jf k|lt/Iffsf] nflu v6fpg ;Sg] 5 .
#$= dflyNnf] txsf sd{r f/Lsf] clwsf/ M of] P] g jf o; P] g cGtu{t ag] sf] lgod adf]lhd ;/sf/L
jsLn jf k|x/L sd{ rf/Ln] ug{ ;Sg] jf ug'{ kg]{ s'g} sfd b] xfosf] ;/sf/L jsLn jf k| x/L
sd{rf/Ln] ug'{ x'G 5 M
-s_ ;f] k|x/L sd{ rf/L eGbf dflyNnf] bhf{s f] ;DjlGwt If]qsf] s'g} k|x/L sd{rf/Ln]
/ dflyNnf] bhf{ sf] ;/sf/L jsLnn] .
-v_ ;f] k| x/L sd{rf/Lsf] cg'/f]w df cGo k|x/L sfof{n sf] ;dfg jf dflyNnf] :t/sf]
s'g} k| x/L sd{rf/Ln] / cGo sfof{nosf] dflyNnf] :t/sf] ;/sf/L jsLnn] .
#%= cg'; "rLdf yk36 ug{ ;Sg] M g] kfn ;/sf/n] g] kfn /fhkqdf ;"r gf k| sflzt u/L cg';"rL !
jf @ df n]l vPsf] d' 2fx?df yk36 ug{ ;Sg] 5 .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPsf] clwsf/sf] ;j{ ;fdfGotfdf s'g} k|lts"n k|efj gkg]{ u/L
b]xfossf ljifox?df lgod aGg ;Sg] 5 M
-s_ ;/sf/L jsLnsf] sfd, st{ Jo / clwsf/ tf] Sg] ,
-v_ g]kfn ;/sf/nfO{ ;/f] sf/ kg]{ d'2f rnfpg] / k|lt/Iff ug]{ .
-u_ txlssft ;DjGwL cfjZos s' /fx? .
13
#^= lgod agfpg] clwsf/ M -!_ of] P] gsf] p2]Zo sfof{lGjt ug{ g]k fn ;/sf/n] lgod agfpg
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPsf] clwsf/sf] ;j{;fdfGotof s' g} k|lts"n k|efj gkg]{ u/L
b]xfosf ljifox¿df lgod aGg ;Sg] 5M–
-s_ ;/sf/L jsLnsf] sfd, st{ Jo / clwsf/ tf] Sg] ,
-v_ g]kfn ;/sf/nfO{ ;/f] sf/ kg]{ d'2f rnfpg] / k|lt/Iff ug]{,
-u_ txlssft ;DaGwL cfjZos s' /fx¿ .
#&= vf/]h L M ;/sf/L d' 2f ;DjGwL P] g, @)!& vf/] h ul/Psf] 5 .

#*= =================


s]xL g]k fn P]g ;+zf] w g ug]{ P] g, @)%% åf/f lemlsPsf] .

b|i6Jo M s]xL g] kfn P]g ;+zf]wg ug]{ P] g, @)%% åf/f k|rlnt sfg" gdf 7fpF 7fpF k| of]u ePsf b]x fosf zAbx? /fvL
?kfGt/0f ul/Psf] 5 M
-s_ æbfgf hfFrsLÆ sf] ;§f æbfgf lg/LIfsÆ
-v_ æal/i6 ;/sf/L clwjQmfÆ sf] ;§f ægfojdxfGofoflwjQmf Æ
-u_ æ;/sf/L clwjQmfÆ sf] ;§f æ;xGofoflwjQmfÆ
-3_ æpk;/sf/L clwjQmfÆ sf] ;§f æpkGofoflwjQmfÆ
-ª_ ælhNnf ;/sf/L clwjQmfÆ sf] ;§f ælhNnfGofoflwjQmfÆ
-r_ æ;xfos lhNnf ;/sf/L clwjQmfÆ sf] ;§f æ;xfos lhNnf GofoflwjQmfÆ
-5_ æ;/sf/L d'2f ;DjGwL P] g, @)!&Æ sf] ;§f æ;/sf/L d'2 f ;DjGwL P] g, @)$(Æ
-h_ æsDkgL P] g, @)@!Æ sf] ;§f æsDkgL P] g, @)%# .Æ

14
cg' ;"r L !

!= /fhu2L jf /fhkl/jf/sf] ufy ;DjGwL d'2f .


@= /fHo lj?4sf] ck/fw / ;hfo P] g, @)$^ cGtu{t ;hfo x' g] d'2 f .
#= d'n'sL P] g Hofg ;DjGwLsf] dxnn] ;hfo x' g] d'2 f .
$= d'n'sL P] g ha/h:tL s/0fLsf] dxnn] ;hfo x' g] d'2f .
%= d'n'sL P] g rf] /Lsf] dxnn] ;hfo x' g] d'2 f -hf/L rf] /L afx] s_ .

^= d'n'sL P] g cfuf] nufpg] sf] dxnn] ;hfo x' g] d'2 f .
&= uf] aw ;DjGwL jf d'n' sL P] g rf}k fofsf] dxnsf] * g+= cGtu{ t ;hfo x'g] d'2f .
*= ;/sf/L jf c? ;fj{hlgs wgdfn gf] S;fg jf lxgfldgf u/] sf] d' 2f .
(= xft xltof/ v/vhfgf ;DjGwL d'2f .
!)= d'n'sL P] g vf] 6f rngsf] dxnn] ;hfo x' g] d'2f .
!!= hf];' s};+u /xg] eP klg ;/sf/L 5fk b:tvt jf ;f] 5fk b:tvt ePsf] jf ;/sf/L sfddf
s'g} sd{ rf/Lsf] 5fk b:tvt ePsf] sfuh lst]{ u/]s f] d'2f .
!@= c?sf wd{df vnn kg]{ u/L s' g} wd{ k|r f/ ug]{ , s;} sf] wd{ kl/jt{ g ug]{ u/fpg] jf ;f] s' /fsf]
pBf]u u/] sf] d'2f .
!#= h'jf ;DjGwL d'2f .
!$= d'n'sL P] g hLp df:g] a]Rg] sf] dxnn] ;hfo x' g] d'2f .
!%= x'nfs P] g, @)!( cGtu{t ;hfo x'g] d'2 f .
!^= hf;" ;L P] g, @)!* cGtu{t ;hfo x' g] d'2f .
!&= g]kfn gful/stf P] g, @)@) cGtu{ t ;hfo x'g] d'2f .
!*= k|frLg :df/s ;+ /If0f P]g , @)!# cGtu{t ;hfo x' g] d'2 f .
!(= o; P]gsf] cg' ;"r L ! jf @ cGtu{ tsf d'2fsf] hl/ofaf6 p7]sf] lst]{ jf hfn;fhL d'2 f .
@)= s]xL ;fj{ hlgs -ck/fw / ;hfo_ P] g, @)@& cGtu{t ;hfo x' g] d'2 f .
@!= nfu" cf}ifw -lgoGq0f_ P] g, @)## cGtu{ t ;hfo x'g] d'2f .
@@= cfjZos ;]jf ;~rfng P]g , @)!$ cGtu{ t ;hfo x'g] d'2f .
@#= sfnf] ahf/ tyf s] xL cGo ;fdflhs ck/fw / ;hfo P] g, @)#@ cGtu{t ;hfo x' g] d'2f .
@$= ckfË ;+ /If0f tyf sNof0f P]g , @)#( cGtu{t ;hfo x' g] d'2f .
@%= lnvtx?sf] uf]Kotf ;DjGwL P]g , @)#( cGtu{t ;hfo x'g] d'2f .
@^= /fxbfgL P]g, @)$$ cGtu{t ;hfo x'g] d'2f .
@&= d'n'sL P] g 7uLsf] dxnn] ;hfo x'g] d' 2f .

@*= d'n'sL P]g laxfjf/Lsf] dxnsf] @ g+= cGtu{t ;hfo x'g] d'2f / h'g ;'s} tl/sfaf6 nf]Ug] :jf:gL
sfod x'g] u/L csf]{ :jf:gL NofPdf jf ljjfx u/] df jf /fv] df ;f] xL dxnsf] !) g+= cGtu{t
;hfo x'g] d'2f .

ldlt @)%%.#.@( ut] sf] g]kfn /fhkqdf k| sflzt ;"r gfåf/f qm=;= ^ sf] ;f§f /flvPsf] .

ldlt @)$(.(.* sf] ;"r gfåf/f qmd;+V of @* sf] ;§f /flvPsf] . -g]=/f=k= @)$(.(.*_

15

@(= ======================
#)= Hofg ;DjGwLsf] dxn / rf}kfofsf] dxnn] ;hfo x' g] afx] s dflg;, ufO{, ;f9]+ / uf] ? d/]s f] df
;jf/L ;DjGwL k|rlnt sfg"g adf]lhd ;hfo x'g] d'2f .

#)s= d'n'sL P] g cbnsf] dxnsf] !)v= g+= cGtu{t ;hfo x' g] d'2 f .
#!= hLp df:g] a]Rg] sfo{ -lgoGq0f_ P] g @)$# cGtu{t ;hfo x' g] d'2f .
#@= a}+ s jf g]k fn ;/sfsf] k"0 f{ jf cf+l zs :jfldTj ePsf] ;+ul7t ;+:yfsf] gubL jf lhG;L
;DjlGwt a}+ s jf ;+: yfsf] sd{ rf/L;+u ldnf]dtf] u/L jf gu/L cGo s' g} JolQmn] d;f]6 jf
lxgfldgf u/] sf] d'2f .
##= a}+ s jf g]kfn ;/sf/sf] k" 0f{ jf cf+lzs :jfldTj ePsf] ;+ul7t ;+:yfdf lst]{ sfuhft k]z u/L
7uL u/]s f] lst]{ tyf 7uL d'2f .
#$= aunLdf/f rf] /L d'2f .
#%= s'g} P] gdf g} of] cg';" rLdf ;dfj] z ePsf] dflgg] 5 egL n]l vPsf] d'2 f .
o; cGtu{t ;dfj] z x'g] d'2fx¿ M
-s_ lzIff P]g, @)@* sf] bkmf !& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 !-s_ adf]lhdsf] d' 2f .
-v_ clVtof/ b'?kof] u cg' ;Gwfg cfof]u P] g, @)$* cGtu{t e| i6frf/sf] cf/f]k df rn] sf]
d'2f -P] gsf] bf] >f] ;+ zf] wgåf/f_ .
-u_ ag P] g @)$( cGtu{t sf] d'2 f .
-3_ dtbftf gfdfjnL ;DjGwL P] g, @)%@ cGtu{ tsf] d'2f .
-ª_ b" / ;~rf/ P]g , @)%# sf] bkmf $& sf] pkbkmf -%_ cg';f/sf] d'2f -P] g ldlt @)%$.&.!*
b]lv k|f/De_
-r_ pkef] Qmf ;+ /If0f P] g, @)%$ cGtu{tsf] d'2f .
-5_ dfgj z/L/sf] cË k|T of/f]k0f -lgoldt tyf lgif] w _ P] g, @)%% cGtu{t sf] d' 2f -P]g ldlt
@)%*.!).@@ af6 k|f/De_
-h_ kz' :jf:Yo tyf kz' ;]jf P] g, @)%% cGtu{t sf] d'2f .
-em_ cfof] 8Lg o' Qm g' g -pTkfbg tyf laqmL ljt/0f_ P] g, @)%% cGtu{t sf] d'2f .
-`_ kz' aBzfnf / df;' hfFr P]g , @)%% cGtu{t sf] d'2f .
-6_ laB't rf] /L lgoGq0f P]g , @)%* cGtu{tsf] d'2f .
-7_ g]kfn /fi6« a}+s P] g, @)%* sf] bkmf (% df pNn]lvt s;" / ;DjGwL d'2f .
-8_ cfos/ P]g , @)%* sf] kl/R5] b @# cGtu{ tsf] d'2 f .
-9_ cftÍsf/L tyf ljWj+; fTds sfo{ -lgoGq0f tyf ;hfo_ P]g, @)%* cGtu{t sf] d'2f -of]
P]g ldlt @)%*.!@.@*_ df k| f/De eO{ b' O{ jif{; Dd axfn /x] sf] _ .
-0f_ k|ltlnlk clwsf/ P] g, @)%( sf] bkmf @& / @* cGtu{tsf] d'2f .


a}b]l zs /f]huf/ -bf] >f] ;+ zf] wg_ P]g, @)%$ åf/f vf/]h .

 s] xL g]kfn sfg"g ;+ zf] wg ug{] P] g, @)^# 4f/f yk .

16
-#^_ of] P] g adf]lhd g] kfn ;/sf/ afbL x'g] egL g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf g] kfn /fhkqdf
;"rgf k|sflzt u/L tf] s] sf] c? s' g} kmf}Hbf/L ck/fw ;DjGwL d'2f .

;jf/L ;fwgaf6 s' g} dflg;sf] c+ ue+u ePsf] tyf s' g} dflg; 3fOt] ePsf] d'2f .

cfjZos j:t' ;+ /If0f P] g, @)!@ cGtu{t ;hfo x' g] d'2 f .

d'2fx? ;dfj]z u/]s f] M
-s_ lj:kmf] 6s kbfy{ P] g, @)!* cGtu{t sf] d'2f .
-v_ u}/ ;}lgs xjfO{ p8fg -l;len PleP;g_ P] g, @)%! sf] bkmf ( s cGtu{t sf] d'2f
-u_ rGbf P] g, @)#) cGtu{t sf] d'2f .
-3_ d'n'sL P] g, s' 6kL6sf] dxn cGtu{tsf] c+ue+u ;DjGwL d'2f .

lr6\7f P]g, @)@% cGtu{t sf] d'2 f o; P] g cGtu{t g]k fn ;/sf/ jfbL x' g] egL
tf]lsPsf] .

5fkfvfgf / k| sfz ;DjGwL P] g, @)$* sf] bkmf & adf]lhd k| df0fkq glnO{ k|sfzg
u/] sf] s;"/ tyf bkmf !$ / !% sf] s;" / ;DjGwL d'2f .

d'n'sL P] g cbnsf] dxnsf] !) s= g+= cGtu{ t ;hfo x'g] d' 2f .


ldlt @)%).$ .#@ sf] ;"rgfåf/f ;dfj]z ul/Psf] . -g]=/f=k= @)%).$.#@_

ldlt @)%).!).!! df g]kfn /fhkqdf k| sflzt ;"r gfåf/f ;dfj] z ul/Psf] .

ldlt @)%%.#.@( df g]kfn /fhkqdf k| sflzt ;"r gfåf/f ;dfj] z ul/Psf] .

ldlt @)%^.$.@% df g]kfn /fhkqdf k|sflzt ;" r gfåf/f ;dfj] z ul/Psf] .

ldlt @)%&.!.!@ df g]kfn /fhkqdf k| sflzt ;" rgfåf/f ;dfj]z ul/Psf] .

ldlt @)^).$.!@ df g]kfn /fhkqdf k| sflzt ;"r gfåf/f ;dfj]z ul/Psf] .

17

You might also like