Dariusz SOBALA1

Jacek SZARO2
Wojciech TOMAKA3
Radosaw MUCHALSKI2

elbetowe pale prefabrykowane wbijane w fundamentach podpr

staych i tymczasowych mostu drogowego przez Wisok w Rzeszowie
Wprowadzenie
Planowanie budowy pnocnej obwodnicy Rzeszowa rozpoczto w 1992 roku od
zapisania inwestycji w planie rozwoju miasta. Prace przyspieszyy w 2005 dziki budowie
poczeniu drogi DK4 (rondo Pobitno) z ul. Rzecha nad magistraln lini kolejow E30.
Kolejnym silnym bodcem dla kontynuacji budowy obwodnicy pnocnej stao si
uruchomienie obwodnicy autostradowej Rzeszowa (paradoksalnie rwnie pnocnej) i
przeduenie wybudowanego wczeniej cznika do wza autostrady A4/S19 RzeszwZachd.
W 2014 roku firma Bilfinger Infrastructure SA rozpocza budow krtkiego odcinka
obwodnicy pnocnej o dugoci 1.8km (droga klasy G) pomidzy ulicami Zask a Lubelsk
(rys. 1). Budowany odcinek ulicy:
zastpi ul. Ciepownicz w przeprowadzaniu cikiego ruchu tranzytowego przez
pnocn cz Rzeszowa;
usprawni komunikacj lokaln w pnocnej czci Rzeszowa wpisujc si w cig
zmodernizowanych ulic, tj. al. Wyzwolenia i ul. Lubelskiej;
domknie pierwszy wewntrzny piercie gwnych ulic miejskich w Rzeszowie (wraz z
miejskim odcinkiem DK4);
zbliy komunikacyjnie cz przemysow Rzeszowa do lotniska w Jasionce oraz
pooonej wok niego specjalnej strefy ekonomicznej.
Najwaniejszym elementem budowanego odcinka pnocnej obwodnicy Rzeszowa jest
duy most podwieszony przez rzek Wisok o dugoci cakowitej 482,0m i szerokoci przsa
rwnej 28,5m. Mostem przeprowadzona zostanie ulica z czterema pasami ruchu, obustronne
chodniki i cieki rowerowe, co pozwoli take na przeduenie cieek rowerowych i
deptakw zlokalizowanych na terenie miasta wzdu Wisoka. Most podzielony zosta na pi
przse o rozpitociach 30,0 + 30,0 + 30,0 + 150,0 + 240,0m i podparty na szeciu podporach,
dr in., Zakad Drg i Mostw, Politechnika Rzeszowska, Aarsleff sp. z o.o.
mgr in., Aarsleff Sp. z o.o.
3
dr in., Aarsleff Sp. z o.o.
1
2

w tym na dwch przyczkach (podpory 1 i 6), trzech filarach kotwicych przso (podpory 2,
3 i 4) oraz pylonie (podpora 5) o wysokoci ok. 108.5m ponad poziom terenu. Schemat mostu
przedstawia rysunek 2.

Rys. 1. Lokalizacja mostu na tle sieci gwnych ulic Rzeszowa

Odcinek obwodnicy wraz z mostem przebiega przez tereny przemysowe. W
ssiedztwie terenu budowy funkcjonuj midzy innymi oczyszczalnia ciekw i
elektrociepownia wraz towarzyszcymi licznymi sieciami, w tym ciepocigiem stanowicym
gwne rdo dostaw energii cieplnej do miasta, liniami energetycznymi i
charakterystycznym zbiornikiem wody technologicznej dla elektrociepowni. Konieczno
przekroczenia tego zbiornika jednym przsem zadecydowaa o przyjtej rozpitoci
maksymalnej przsa i wykorzystaniu konstrukcji podwieszonej.
Budowa mostu, oprcz fundamentw podpr staych, wymagaa posadowienia
licznych podpr tymczasowych, co w przypadku omawianego obiektu stanowio powane
wyzwanie techniczne i organizacyjne. Do posadowienia mostu i podpr tymczasowych
wykorzystano jedn, uniwersaln technologi posadowienia, jak okazay si elbetowe,
prefabrykowane pale wbijane. Realizacja kontraktu w formule projektuj i buduj powoduje,
e oprcz licznych wymaga technicznych i technologicznych przyjte rozwizanie
posadowienia musiao spenia rwnie ostre kryteria ekonomiczne towarzyszce tego rodzaju
kontraktom. Wykonawc robt palowych bya firma Aarsleff sp. z o.o..

108.50

PODWIESZONY MOST DROGOWY

przez Wisok w Rzeszowie

Ul. Rzecha

Ul. Lubelska

30.00

30.00

30.00

150.00

240.00

K
WISO

Ok. 50.00

Rys. 2. Schemat konstrukcji mostu

ZBIORNIK EC RZESZW (PGE)

Ok. 170.00

480.00

Rys. 3. Lokalizacja mostu wzgldem gwnych przeszkd

Warunki fundamentowania podpr staych i tymczasowych
Profil gruntowy, charakterystyczny dla Rzeszowa i doliny Wisoka, buduj
zalegajce bezporednio pod powierzchni terenu osady czwartorzdowe. W grnych
warstwach s to gwnie sabonone mady rzeczne z wkadkami gruntw organicznych. Mady
podcielone s warstw zagszczonych lub rednio zagszczonych wirw i pospek o rnej
gruboci. Poniej warstw czwartorzdowych zalega, ciga z technicznego punktu widzenia,
warstwa trzeciorzdowych iw, iw pylastych, iw przewarstwionych wkadkami pylastymi
i ioupkw w stanie od twardoplastycznego do pzwartego.
W ramach budowy mostu przewidziano posadowienie 6 podpr staych na ldzie oraz
11x2=22szt. podpr tymczasowych, w tym 4x2=8szt. zlokalizowanych na ldzie, 6x2=12szt.
do wykonania z platformy pywajcej w dnie zbiornika elektrociepowni oraz 1x2=2szt. w
dnie koryta rzeki Wisok z przygotowanej tymczasowej grobli. Wrd wykonanych
fundamentw wikszo pracuje na wciskanie lub wciskanie ze zginaniem. Dla filarw
podstawowym schematem pacy jest wycignie.
Decyzja o wykorzystaniu elbetowych pali prefabrykowanych w fundamentach
mostu i konstrukcji tymczasowych w opisanych warunkach gruntowych podyktowana bya:
wysok wydajnoci robt palowych w przyjtej technologii;
moliwoci efektywnego przenoszenia obcie na grunt zarwno w warunkach
wciskania jak i wycigania;
pozytywnymi dowiadczeniami wynikajcymi z szerokiego wykorzystania technologii w
warunkach gruntowych Podkarpacia (autostrada A4, droga ekspresowa S19, farmy
wiatrowe);
moliwoci atwej, biecej kontroli efektw prowadzonych robt palowych;
moliwoci kompleksowego rozwizania rnych problemw posadowienia przy uyciu
jednej technologii (palowanie z ldu, z wody i w korycie rzeki).
Bardzo istotna okazaa si rwnie moliwo wykorzystania pasywnych chemicznie
prefabrykatw elbetowych pali do budowy podpr tymczasowych w uszczelnionym
membran dnie zbiornika wody technologicznej elektrociepowni. Elektrociepownia
Rzeszw nie wyrazia zgody na posadowienie adnych trwaych obiektw bezporednio przy
zbiorniku lub w jego dnie. Obawiano si rozszczelnienia zbiornika, co w konsekwencji

mogoby zagrozi bezpieczestwu energetycznemu miasta i regionu. Zbiornik zabezpiecza

niezbdn ilo wody na potrzeby produkcyjne w okresie niskich poziomw wody w Wisoku.
Zbiornik ma pojemnoci ok. 73600m3, powierzchni cakowit 3.74ha, redni szeroko 150m
i maksymaln dugo 240m. Utrzymywany poziom wody w zbiorniku zapewnia gboko
od 1.5 do 4.0m. Zbiornik zosta zbudowany, jako konstrukcja z dnem trudno przepuszczalnym
z gruntu spoistego. Dno o takiej konstrukcji nie wytrzymao jednak prby czasu. Ubytki
(przesczenia do rzeki) wody byy zbyt due i nie zapewniay odpowiedniego bezpieczestwa
procesw technologicznych elektrociepowni. Dlatego, okoo 20 lat temu, cae dno, skarpy i
ciany (od strony Wisoka zbiornik jest obudowany elbetow konstrukcj oporow) zbiornika
zabezpieczono wykadajc je foli. Zbiornik obecnie jest zarybiony i peni take dodatkow
funkcj rekreacyjnego stawu rybnego dla koa wdkarskiego przy elektrociepowni.
Spenienie wszystkich wymaga waciciela zbiornika zostao zrealizowane przez
budow przsa o rozpitoci ok. 240m. Przyjcie konstrukcji podwieszonej umoliwiao
teoretycznie monta przsa nad zbiornikiem metod wspornikow, jednak ze wzgldw
ekonomicznych byo to rozwizanie nieracjonalne. Zdecydowano na zlokalizowanie w
zbiorniku podpr tymczasowych umoliwiajcych nasunicie konstrukcji stalowej przsa z
brzegw, co z kolei pocigno za sob konieczno wykonania w dnie zbiornika pali z
jednoczesnym zapewnieniem jego szczelnoci. Przyjto podpory tymczasowe o konstrukcji
stalowej zamocowane do pyt elbetowych zwieczajcych elbetowe pale prefabrykowane
wbite i uszczelnione przy dnie zbiornika. Rozwizanie to uzgodniono z wacicielem zbiornika
(rys. 7).
Fundamenty podpr staych
Fundamenty przyczkw - podpr nr 1 i 6

Rys. 4. Plan palowania przyczka 1 i 6 schemat

W fundamentach przyczkw wykorzystano pale o przekroju 0.4x0.4m i dugoci
cakowitej 7 i 9m dostosowanej do warunkw gruntowych w lokalizacji podpory. Pale w
przednich rzdach pochylono w zakresie od 5 do 15 stopni w kierunku przeszkody

Fundament filarw podpr nr 2, 3 i 4

12.55

O dwigara
O mostu

5.30

2.00

O podpory nr 2

Zwieczenie
Pale elbetowe prefabrykowane 0.4x0.4m, Lc=8m, pionowe
Rys. 5. Przykadowy plan palowania filara wyciganego podpora nr 2
W fundamentach filarw kotwicych przso wbito pale proste o przekroju 0.4x0.4m
i dugociach 7 i 8 metrw. Pocztkowo w jednym z filarw zlokalizowanym pod lini
energetyczn wysokiego napicia przewidywano wykonanie mikropali. Krtki, dwudniowy
okres moliwego wyczenia linii szybko zweryfikowa to rozwizanie i rwnie w tym
fundamencie wbito ostatecznie pale prefabrykowane.
Fundament pylonu - podpora nr 5

Fot. 1. Wbijanie pali w fundamencie pylonu podpora 5

W fundamencie pylonu (podpora 5) zaprojektowano i wbito (fot. 1) pale

prefabrykowane o przekroju 0.4x0.4m i dugoci cakowitej 13m. W przewizce midzy
stopami zlokalizowanymi pod nogami pylonu wykorzystano pale o dugoci cakowitej 10m
(rys. 5). Wyliczone osiadania cakowite podpory wynosz ok. 0.14m. Zdecydowana wikszo
osiada wystpi jednak jeszcze w trakcie budowy obiektu. Na fundamencie pylonu
zainstalowano repery, na ktrych zaplanowano wykonanie niwelacji. Wyniki niwelacji
posu do biecej kontroli przyrostu osiada w trakcie budowy pylonu i montau przsa.
Wyniki pomiarw umoliwi z jednej strony weryfikacj przyjtego modelu obliczeniowego,
a z drugiej rektyfikacj konstrukcji w trakcie budowy i dostosowanie jej do rzeczywistych
wartoci osiada.

Rys. 6. Schemat fundamentu podpory nr 5 elbetowe pale prefabrykowane 0.4x0.4m o

dugoci cakowitej 10 i 13m
Fundamenty podpr tymczasowych
Fundamenty palowe podpr tymczasowych w zbiorniku EC Rzeszw
Pale w dno zbiornika wbijano kafarem ustawianym na specjalnej pywajcej
platformie roboczej (fot. 2). Wykorzystanie platformy pywajcej byo moliwe ze wzgldu

na wystarczajco du gboko wody w zbiorniku. Wbiciu pali w dno towarzyszyo

wykonanie specjalnego zabezpieczenia i uszczelnienia styku dno-foliapal. Przyjto te
odpowiedni kolejno wykonania robt palowych z dodatkowymi czynnociami
technologicznymi:
w miejscu wbicia pala w dnie nacinano foli, aby unikn jej niekontrolowanego
przerwania w trakcie wbijania pala, nastpnie
wbijano pal na wymagan rzdn,
nakadano na pal specjalny, prefabrykowany konierz z folii PEHD,
konierz dociskano do folii dna betonowym krgiem, a przestrze pomidzy palem i
krgiem wypeniono kruszywem.
Po zakoczeniu budowy planuje si obcicie pali i dociniecie/uzupenienie krgw betonem
ukadanym pod wod. Prace prowadzono z udziaem nurkw. Wykonane specjalnie
dodatkowe uszczelnienie wok pali wbitych w dno zbiornika spenio stawiane przed nim
wymagania. Suby techniczne EC Rzeszw monitorujce stan zbiornika nie stwierdziy
istotnego wypywu wody przez dno, pomimo wbicia w nie 75szt. pali prefabrykowanych.

Rys. 7. Schemat podpory tymczasowej na elbetowych palach prefabrykowanych w

zbiorniku Elektrociepowni Rzeszw
Pale zwieczone zostay oczepem elbetowym, na ktrym wniesiono typow podpor
montaow z klatek stalowych (rys. 7, fot. 3).

Fot. 2. Wbijanie pali w fundamentach podpr tymczasowych w zbiorniku Elektrociepowni

Rzeszw

Fot. 3. Podpory tymczasowe w zbiorniku Elektrociepowni Rzeszw

Fundamenty palowe podpr tymczasowych ldowych

Obawy dotyczce moliwoci uszkodzenia konstrukcji zbiornika dotyczyy rwnie
wbijania pali w podpor tymczasow pomidzy konstrukcj oporow (stanowic i obudow
zbiornika od strony Wisoka) i pylonem (okoo 18m od konstrukcji oporowej) oraz pali
stanowicych fundament pylonu (okoo 48m od konstrukcji oporowej). Dno zbiornika w
rejonie konstrukcji oporowej jest na rzdnej ok. 197.0m, a spd zwieczenia pali w
fundamencie ssiadujcej podpory tymczasowej na rzdnej 194.69m (ok. 2.3m poniej dna
zbiornika), natomiast spd zwieczenia pylonu (podpora 5) na rzdnej 190.27m (ok. 6.7m
poniej dna zbiornika oraz ok. 3.25m poniej redniego poziomu wody w Wisoku).
Niepokojono si o stan konstrukcji oporowej, ktr ju wczeniej obserwowano i
monitorowano wystpujce w niej pknicia i przecieki. Nadmierne pknicie mogo
doprowadzi do gwatownego wycieku wody ze zbiornika, a take do zalania placu budowy
podpr, ktry znajdowa si poniej jego dna. Dlatego podczas palowania ssiadujcych
fundamentw kontrolowano stan konstrukcji i monitorowano jej drgania.
W trakcie robt mogo take doj do przebicia hydraulicznego z warstwy wirw z
wod pod napiciem przez dno wykopu lub zalania terenu robt palowych i betonowych w
wyniku naturalnego podniesienia poziomu wody w Wisoku. Zagroenie to wyeliminowano
wwibrowujc przeson z krtkich grodzic stalowych i budujc tymczasowy wa ziemny
wok terenu robt.
Roboty palowe zakoczono bez uszkodzenia konstrukcji zbiornika, przebicia
hydraulicznego i koniecznoci wykorzystania wau ziemnego.
Fundamenty palowe podpr tymczasowych w korycie Wisoka
Podpory tymczasowe zlokalizowane w korycie Wisoka wykorzystuj generalnie
rozwizanie konstrukcyjne zastosowane w zbiorniku elektrociepowni. Pale zostay wbite w
dno rzeki przy niskim stanie wody z tymczasowej grobli (fot. 4). Fundament palowy w korycie
Wisoka zosta dodatkowo zabezpieczony obrzutem kamiennym oraz dalb zabezpieczajca
podpor w trakcie ewentualnego lodochodu.

Fot. 4. Palowanie fundamentw podpr tymczasowych w korycie Wisoka

Podsumowanie
Wykorzystanie
elastycznej
i
uniwersalnej
technologii
elbetowych
prefabrykowanych pali wbijanych pozwolio w sposb kontrolowany na szybkie wykonanie:
pracujcych w rnych stanach obcienia fundamentw palowych podpr staych i
tymczasowych budowanego duego mostu drogowego (wciskanie, wyciganie,
wciskanie/wyciganie);
robt palowych z ldu, z wody i z grobli w korycie rzeki.
Cay zakres robt palowych obj wbicie w fundamentach podpr staych 722szt. pali
o przekroju 400x400mm i cznej dugoci 7960mb oraz 140 szt. pali o przekroju 400x400mm
i cznej dugoci 2074mb w fundamentach podpr tymczasowych.
W ramach kontroli efektw robt palowych przeprowadzono:
2 kalibrujce badania statyczne pali (po jednym na wciskanie i wyciganie);
16 bada dynamicznych nonoci pali oraz
oszacowanie nonoci wszystkich wbitych pali na podstawie wpdw.
W przypadku pali wykazujcych due wpdy wykonywano na bieco kontrolne badania
metod dynamiczn. W trakcie robt palowych zapewniono spenienie wymaga stanw
granicznych oraz wysokich wymaga Elektrociepowni Rzeszw w zakresie ochrony
konstrukcji zbiornika wody technologicznej w trakcie i po wykonaniu robt palowych.
Literatura
[1]. Mosty Gdask sp. z o.o. Budowa drogi od ul. Zaskiej do ul. Lubelskiej wraz z budow
mostu na rzece Wisok. Most na rzece Wisok. Projekt wykonawczy. Czerwiec 2014.

PRECAST REINFORCED CONCRETE PILES DRIVEN FOR THE

FOUNDATION OF CABLE STAYED BRIDGE OVER THE WISOK
IN RZESZW, POLAND
Summary
The paper covers the basics of design solutions and works related to the pile driving
for foundation of the road cable stayed bridge over the Wisok currently being under
construction in Rzeszw, the largest in Podkarpacie region and ranking among the biggest
bridge structures in Poland.
The preparatory work is described as well as the volume of piling works, load tests
and engineering surveys. The results of tests and measurements carried out during and upon
the completion of piling works prove:
correctness of the construction and technology solutions of foundations assumed
during the design phase, and
accuracy of their implementation using driven precast reinforced concrete piles.