ETM VE BLG LEM

DARE BAKANLII
YKSEK GERLM TEHZATLARI

E.Levent YCELER
Tel:212 69 00-2675
E-Mail:levent.yuceler@euas.gov.tr.

TEK
TRKYE ELEKTRK KURUMU
1970
EDM
ENERJ DAITIM MESSESES
1982

TEA
TRKYE ELEKT.A.
1993

EA

TEA

2001

TETA

TEDA
TRKYE ELEKT.DA.A.

ELEKTRK ENERJSNN ALAK GERLM VE

YKSEK GERLM LE LETLMESNN
KARILATIRILMASI

Elektrik enerjisi generatrlerden elde

edilen k gerilimi ile iletildiinde iletim
akm, iletken kesiti ve ap yksek gerilim
ile iletime kyasla daha byktr.
Bu nedenle yksek gerilim ile iletim
yapldnda;

-Devreden az akm geeceinden g

kayb az olur.
-Enerji nakil hatt sonunda gerilim
dm az olur.
-iletken kesiti daha kk olduundan
iletimde kullanlan direkler ve dier
yksek gerilim tehizat hacim
bakmndan daha kk ve hafif olur.
Sonuta da elektrik enerjisi daha ucuza
mal olur.

ENERJ NAKL HATLARI KAPASTF

ZELLK TRANSPOZSYON LEM

Enerji nakil hatlarnda kapasitif zellik

iletkenlerin birbiri ile ve de iletkenlerin
toprakla olan pozisyonlarndan
kaynaklanan kondansatr yapsndan
olumaktadr.
Kapasitenin bykl iletim akmna,
letkenler aras mesafeye ve de iletkenlerin
toprakla olan uzaklklarna baldr.

Kapasitif zelliklerinden dolay

E.N.H.da oluan kapasitif gerilim artlar
hattn uzunluuna ve iletim gerilimine ve
direk tipine baml olarak hat sonu gerilimi
ile hat ba gerilimi farkllk gstermektedir.
Bu farkllk ebekemizde hat nt reaktrleri
ve trafo merkezindeki reaktrlerle yok
edilmektedir.

Ayrca fazlar arasndaki dengesiz

kapasitif gerilim artlarn dengelemek iin
E.N.H.gzergahnda TRANSPOZSYON
ilemi yaplr.
Faz sralarnn hat ba ile hat sonunda
ayn olmas iin gzergah boyunca uygun
yerlerde 3 veya 3n katlar saysnca yaplr.

BR TRANSPOZSYON LEM
( I+II+III )

ENERJ NAKL HATLARI NDKTF

ZELLK

Endktif zellik E.N.Hda

kullanlan elik alminyum (StAl) iletkeninin yapsndan
kaynaklanmada ve Endktif
(Reaktif )yk olarak karmza
kmaktadr.

Alminyum damarlarn her birinden

geen iletim akm her damar iletkeni
etrafnda bir magnetik alan meydana getirir
ve bu manetik alan dier damarlar
tarafndan kesilir.
Bu olay LENZ kanununa gre
(Kendisini meydana getiren ebekeye kar
koyma) damarlar zerinde bir zt E.M.Knn
oluumunu salar. Bu olay iletkenin
direncinin artmasna neden olur. te bu
diren Endktif reaktans olarak tanmlanr.

E.N.Hnn endktanslar sistemin;

faz saysna,
iletkenlerin direk zerindeki pozisyonlarna,
iletken apna ve iletkenler aras mesafeyle
orantldr.

Bu zelliin ebekemizdeki mahsurlar

nt kapasitrlerle nlenmektedir.

KORANA OLAYI

Nemli ve sisli havalarda enerji nakil hatt faz

iletkenlerinin yzeyinde havann iyonize olmas
ile mor renkli kl halkalar grnr. Bu duruma
korona olay denir. letkenin yzeyindeki bu mor
renkli kl silindirin birbirine temas edecek
kadar arttnda delinme olur. Bu srada slk
sesine benzer ses titreimleri duyulabilir .

Nemli ve sisli havann iletken yzeyine

temas ederek arpmas neticesinde iyonize
olduu gerilime kritik korona (Uo) denir. Faz
iletkenleri etrafnda mor renkli parlak kl
silindir halkalarn grld veya dearzn
devaml bir ekilde kendini besledii
gerilime ise grnr korona gerlimi (Uk)
denir.

Korona olay s, ses ve kimyasal

reaksiyonlar eklinde kendini gsteren bir
enerji kaybdr.
Korona olay sonucu meydana gelen
kayplara iletme gerilimi, frekans, iletkenin
yar ap, faz iletkenleri arasndaki uzaklk
etkilidir. Ayrca havann nemli,sisli, yamurlu
ve karl oluu da kayb artrr. letkenin
yzeyinin dzgn olmamas ve damar says
da korona olay sonucunda meydana gelen
kayplar artrr.

KORONA GERLMNE TESR

EDEN FAKTRLER
Nakillerin yaraplar
Nakiller aras aklk
Hava artlar ( scaklk, basn, rutubet,
yamur, kar, sis v.s.)
Nakillerin przll.

KORONA KAYIPLARINI
AZALTAN FAKTRLER
Demet iletkenler
Korona emberi(halkas)