A do t lirohet Shqipria?

FRD Dibr, optimiste pr zgjedhjet e qershorit

Sllogani yn: Fund tranzicionit, pr shtetin
dhe qytetarin, vazhdon t jet busulla jon
orientuese. Pr kt dhe n kuadrin e zgjedhjeve
vendore, jemi angazhuar pr riprtritjen dhe
freskimin e strukturave t brendshme t partis.

Viti 2015, ka hyr me zymtsi t theksuar pr shumicn

e familjeve shqiptare. Po i afrohemi momentit final, ku
arkitektt e rrnimit mund t krenohen dhe gzohen fort
pr rrnimin madhshtor q kan krijuar dhe pr dhimbjet e
rrnimit q n popull po ndihen shum t forta.
Armando MOSHO

Adriatik MERDINI

fq. 4

fq. 3
Adresa:
Bulevardi George W. Bush,
Nr.15/1, Tiran
e-mail: gazeta.frymaere@gmail.com
Kryeredaktor: Agim Zeka
Mob: +355 69 21 15 769
Marketing: +355 69 40 55 244

E PRJAVSHME, INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE

VITI 2 Nr. 43 E premte, 30 Janar 2015

SHQETSOHET BUROKRACIA POLITIKE N SHQIPRI

gREQI: Votuesit
qarkullojn elitat politike
SHQIPRI: Mund t vrassh, t
jesh i korruptuar e prsri
je n elitn politike

Sjellja elektorale e votuesve n Greqi, msim pr votuesit tan

Editorial
Administrata shtetrore
nuk bhet asnjher me faj
dhe arsyeja sht shum e
thjesht: Ajo sht gjithnj e
trsisht partiake

vazhdojn takimet me
strukturat e frd npr deg

fq. 2

Arsim

Ne shqiptart, ndoshta sot

prjetojm at fazn: Faji u
b qyrk, e qyrkun nuk e veshi
njeri!

BAMIR TOPI:
Drejtsin e
reformon vetm
nj parlament i
moralshm

Mund t mashtrosh nj pjes

t popullit prher, mund
t mashtrosh tr popullin
pr nj koh, por sht e
pamundur t mashtrosh tr
popullin prher

SAMI GJERGJI:
T rritet
pjesmarrja e
gruas n politikn
e FRD-s

fq. 2

Kultura, jo vagoni i
fundit
Aleksandra TREBICKA

FAJTOR PA FAJ

Brikena Zeneli

Kultur

GAZMEND OKETA:
Domosdoshmri
ndryshimi i ligjit
zgjedhor

Aleksi i Lezhs dhe Aleksi i Athins

Abdurrahim Ashiku

do gj ta shohim n
raport me kohn

fq. 8

Diana BEU

Sociale

SALI SHEHU: FRD,

faktor i rndsishm
n zgjedhjet pr
kryetart e kshillat
vendor

Dorheqja si opsion i alienve

Ilir KORO

fq. 4

fq. 6

Vetvlersim pr vendin
e puns
Entela BINJAKU

fq. 5

Pamflet...

DIMRI DHE HARTIMI

POSHT IZOLIMI
Arben KARAPICI fq. 13

Fryma e Re

FAQE 2

EDITORIAL

E Premte,

30 Janar 2015

Populli thot: Faji u b qyrk, e qyrkun nuk e veshi njeri, por

fajtori mbeti gjithnj ai vet, POPULLI...

FAJTOR PA FAJ
Nga Brikena ZENELI

kush e ka me INUK-un
Administrata shtetrore nuk
Fajtor, po dihet pa dysbhet asnjher me faj dhe arsyeja
him sht gjithnj, POPULLI. Posts Shqiptare, por prmes Pasi t gjith e dim se, udia
sht shum e thjesht: Ajo sht
Kjo administrat sipas bankave private t huaja.
m e madhe, 3 dit zgjat.
gjithnj e trsisht partiake
asaj q shohim e gjithka

enomeni
i
shumprfolur e
diskutuar i kohve t fundit,
ai i mospagesave t energjis
elektrike, me siguri sht nj
rast unik dhe ndoshta i paprecedent n mbar botn. Kan
t drejt ata q shpjegojn se
sipas ligjeve t ekonomis,
energjia sht mall dhe si e
tille ajo ka vler, e cila duhet
paguar pr ta prfituar. Konsumatort dhe blersit jan
t njohur, po shitsi kush t
jet vall?
uditrisht, deri m
sot t vetmit t ndshkuar, le
ta quajm t ksaj beteje,
jan vetm konsumatort ose
blersit. Shitsi apo i zoti i
mallit si thuhet n gjuhn
e tregtis, q sipas gjasave e
paska shitur pr badiava mallin, duke mos krkuar para n
shkmbim, mbetet i panjohur
dhe deri m sot i pafajshm.
Ky fenomen fatkeqsisht po
pasohet nga situata t tjera t
ngjashme, si pr shembull me
ujin e pijshm, apo s fundmi
edhe skandali i mosderdhjes
s kontributeve t sigurimeve
shndetsore e shoqrore

Ne shqiptart, ndoshta sot

prjetojm at fazn: Faji u
b qyrk, e qyrkun nuk e veshi
njeri!
nga institucionet publike dhe
private.
Fajtori pa dyshim deri
n kt moment, ka vetm nj
emr: POPULLI.
Justifikimet jan nga
m t ndryshmet e t habitshmet, thuhet n fakt se
kur konsumatori ka paguar
rregullisht, ato (pagesat) nuk
jan hedhur n sistem, nuk na
qenkrkan derdhur n buxhet e shum t tjera si kto,
justifikime q edhe mund t
qndrojn, por ne populli i
thjesht duam t kuptojm e
t gjenden shkaktart e ktyre
dukurive.
M duhet ta pranoj se
bashk me modestin, me t
ciln e trajtojm veten si popull q nuk kuptojm, jemi
aq t ndrgjegjshm sa t kemi
kuptuar se shkaktari sigurisht
e ka nj emr, me t cilin
identifikohet dhe ky sht,

APARATI SHTETROR,
detyra kryesore e t cilit nga
ku buron edhe pagesa e tij
sht, administrimi i ktij
malli, apo pasurie publike.
Administrata q kryen
funksionet e saj npr zyra
t ndrtesave private me qira
prej dhjetra mijra eurosh,
ka si detyr kryesore shrbimin e konsumatorit dhe
mbledhjen e parave q vijn
nga pagesat e shrbimeve,
por udia m e madhe sht
se vet punonjsit e saj, n
fund t dits, muajit, vitit
etj., rezultojn debitort m
t mdhenj t energjis dhe jo
vetm. T mos harrojm ktu
lojrat me ndrtesat e luksit t
marra me qira dhe blerjen e
Hotel Dajtit pr shembull t
Fullanit, q i peshonte parat
me thas q po kalben e q po
shemben dhe presin t bhen
funksionale, apo lojrat e ka

V z h g i m
Nga Aleksandra
TREBICKA
Gjat vizits s tij n Shqipri, papa Francesku, sikundr t
gjith e pam, solli si dhurat nj
kopje t Mesharit t Gjon Buzukut,
t cilin si u tha, vet kryeministri
shqiptar e kishte krkuar. Bhet
fjal pr librin e par t gjuhs
shqipe. Dhe mes entusiazmit t
madh, njerzit nuk e lan pas dore
as kt detaj.
Ekziston nj pyetje, e cila
prej kohsh i tundon studjuesit.
A sht vrtet Meshari vepra e

par e gjuhs shqipe? Vet Gjon

Buzuku kshtu mendonte. N
pasthnien e shkurtr t librit t tij,
ai e quan at, ma e para vepr.
Megjithat ka fakte q tregojn se
gjuha shqipe mund t jet shkruar
dhe m hert. Mes t dhnave t
shumta, dshmia m e qart duket
se sht ajo e Marin Barletit, n
veprn e tij, Rrethimi i Shkodrs.
N kt vepr, Barleti flet pr
anale ose kronika q i referohen
rindrtimit t kalas. Kto shkrime,
sipas autorit, nuk ishin shkruar n
latinisht, por n gjuhn popullore,
si thot ai, Vernacula lingua.
Ndonse sht pr tu theksuar, se
gjat ktyre viteve tranzicioni, gjuha shqipe dhe kultura n prgjithsi
po kalojn nj nga sprovat e saj m
t vshtira. Gjesti simbolik i sjelljes

ndodh, paska vetm nj

detyr, t prgatis thast me
para pr tu lehtsuar punn
hajdutve q jan aq t pafat
sa i humbasin ato kazinove!!
M ekzaltuesja n gjith
kt maskarad q po luhet,
sht fakti se vet shteti po na
tregon do dit se nuk ka besim te kjo administrat. Edhe
pse do dit flitet, zbulohet e
diskutohet pr nj administrat t paaft profesionalisht,
shteti nuk vepron, sepse ata
duhen aty politikisht paka
se vegjetojn e paguhen nga
taksapaguesi shqiptar.
Kjo sht lehtsisht e
verifikueshme dhe po aq e
dukshme, secili prej nesh
sht n dijeni t faktit se, i
bindur n paaftsin dhe pavlefshmrin e ksaj administrate, shteti krkon asistenc
dhe menaxhim t huaj n
sektort ky t ekonomis
dhe ktu na vjen n vmendje
nj thirrje q t bn sa t
qeshsh, po aq edhe t qash,
at t kryerjes s pagesave
t ndryshme q shkojn n
arkn e shtetit jo nprmjet

Kuptoj gjithashtu
shum drejt se kur t ofrohet
nj shrbim apo nj mall nga
shteti e privati, secili ka detyrimin t paguaj at q merr
dhe n kt rast t gjith jemi
n rolin e kontribuesit, por
kur vjen radha q ne si popull
t jemi n rolin e prfituesit,
fjala bie n njohjen dhe kthimin e pronave, ndodh?!
A, sht faji i popullit
q ka 25 vjet q vuan pasojat
e mosfunksionimit t qllimshm t shtetit ligjor?
Kshtu, edhe nse do t
vazhdojm t marrim shembuj, t cilt nuk mungojn, pa
dyshim n asnj rast t vetm
administrata shtetrore nuk
bhet asnjher me faj dhe
arsyeja prse, sht shum e
thjesht: Ajo sht trsisht
partiake, ndaj edhe nuk kemi
pse t presim me ankth e
shpres pr ndshkime, ashtu
si sht premtuar nga politikant e t gjitha ngjyrave
Lojn tanim t gjith e
kemi pagzuar me nj emr:
Tymnaj, ulritje, ngrdheshje, akuza t ndrsjella
deri n skandalin e rradhs.

Nuk kemi pr ta patur

kurr nj shtet, prsa koh pr
do gj q ndodh, qeveria fajson popullin e vet, e dnon
at dhe nuk ka as dshirn
m t vogl t tregoj qoft
edhe nj fije vullnet pr t
korrigjuar apo ndshkuar
administratn e vet.
Po, sht e vrtet nga
ana tjetr se populli ka nj
faj, madje shum t madh:
Nuk di t zgjedh, por mbyll
syt para kutis s votimit,
bn hesapin e dits dhe jo t
s ardhmes.
Megjithat i mbetem
besimplot thnies s famshme t presidentit amerikan,
Abraham Linkoln:

Mund t mashtrosh
nj pjes t popullit
prher, mund t
mashtrosh tr
popullin pr nj koh,
por sht e pamundur
t mashtrosh tr
popullin prher

Kultura, jo vagoni i fundit

s Mesharit (kopjes), ndonse ngjan

pak me at propagandn e vjetruar
t kthimit t gjrave t shenjta n
shtpi, ishte nj risi n llojin e vet.
Pr her t par po kthehej nj libr,
ndonse jo ai vet, por kopja e tij.
Kjo mbase duhet marr si ftes pr
ti kthyer syt nga kultura, t cils
i jan ngushtuar shum hapsirat.

Prpjekjet pr reforma kulturore zakonisht kan qen t

vakta. Kultura vazhdon t mbetet
vagoni i fundit i zhvillimit t
vendit. Ndrsa artistt vijojn t
trajtohen n mnyr t mangt
pavarsisht kontributeve t mdha
q kan. Gjat ktyre viteve sht
br shum pak, pr t mos thn

asgj, pr t drejtat e autorit. Mendimi

se kemi probleme t tjera sa t duash,
sht vetm nj alibi pr t prligjur
indiferencn ndaj kulturs. Trajtimi i
saj si sektor jo parsor, sht nj gabim
i prsritur historik. Flitet gjithmon pr
vepra madhore; pr nj koh t gjat u fol
pr ndrtimin e nj parlamenti t denj
pr nj vend demokratik, por rrall flitet
pr ndrtimin e nj Bibliotek Kombtare, si n do vend tjetr t qytetruar.
N fund t fundit qytetrimet njihen
dhe kujtohen nga bibliotekat e tyre.
Edhe reformat q po kryhen n arsim,
ngjajn m shum si nj turbullim uji.
Ngjarjet e fundit npr shkolla tregojn
se problemi sht m i madh sesa nj
test intiligjence pr msimdhnsit.
N kt kontekst, nse do t bhej m
shum pr kulturn, gjesti i mikpritjes
s Meshtarit, do t ishte m domethns
dhe jo vetm nj gjetje e bukur

FAQE 3

Fryma e Re

A K TU A L IT E T

E Premte,

30 Janar 2015

Sot Shqipria ka nevoj pr forca politike q e shohin dhe e

vlersojn me realizm situatn

FRD, po prgatitet seriozisht pr zgjedhjet administrative

TOPI: sht koha kur shoqria
shqiptare duhet t ndahet
prfundimisht nga politikant
q abuzojn dhe mashtrojn
me premtime boshe.

rejtuesit kryesor
t FRD-s ishin t
enjten paradite n Peshkopi,
ku zhvilluan nj takim me
drejtuesit e ksaj partie n
qarkun e Dibrs. Kryetari,
Bamir Topi, gjat fjals s tij
u ndal n prgjegjsit dhe
detyrat e strukturave drejtuese t partis n t gjitha
qarqet, n prag t zgjedhjeve
si dhe n situatn politike n
vend . Ndr t tjera ai vuri
n dukje se FRD po vazhdon
takimet me strukturat e saj n
t gjith vendin, ndrkoh q
jan n fazn e prsosjes s
skems organizative si dhe
t prgatitjes s strukturave
pr zgjedhjet administrative. Koha ecn shpejt, tha
z. Topi, ndaj mund t themi
se jemi n vigjilje t nj momenti t rndsishm zgjedhor. Vrtet jan zgjedhje
pr pushtetin vendor, por ne
mendojm se ato, ndonse
nuk jan apolitike, cilsohen
t rndsishme, sepse jan
zgjedhje q ju prekin drejtprdrejt juve si qytetar,
nnvizoi kryetari Topi.
N zgjedhjet e prgjithshme politike, FRD n qarkun
e Dibrs bri nj prezantim
serioz, ndonse kjo parti ishte
n fillimet saj si veprimtari politike. Ndrsa shprehu
knaqsin q sot ka nj
zgjerim t saj me njerz t
rinj. Kryetari i FRD-s bri
dhe nj vrejtje t drejtprdrejt n drejtim t rolit t
gruas n FRD. Ne jemi
mbshtets t shtimit t radhve t partis me zonja dhe
zonjusha, por pa prcaktuar
kushte, ne jemi pr pjesmarrjen e tyre n politik pa asnj
lloj paragjykimi. Ndaj ju bj
thirrje pr ti dhn jet tiparit
karakteristik t FRD-s si nj
forc politike e moderuar dhe
e emancipuar, t prkrahim
pa kushte prfshirjen e gruas
n do struktur t partis.
sht shum e nevojshme
t prgatitemi pr t qen
t suksesshm n zgjedhjet
e 21 qershorit, sepse kto
zgjedhje nuk bhen vetm
pr riprtritjen e kryetarve
t bashkive, por edhe pr
kshillat bashkiak dhe ven-

dimmarrja n kto kshilla

sht e rndsishme, vlersoi
z. Topi gjat fjals s tij n
Peshkopi.
Ish-presidenti Topi,
duke i hedhur nj vshtrim
situats politike n vend theksoi se ajo sht e paqart, nj
politik q ai e vlersoi si
t pashndetshme. Partit
qeverisse e vlersojn situatn m nota shum pozitive,
ndrsa pjesa tjetr e rreshtuar
n opozit, e quan situatn
n vend shum t rnd. Un
mendoj se asnj prej ktyre
vlersimeve nuk qndron.
Sot Shqipria ka nevoj pr
forca politike q e shohin
dhe e vlersojn me realizm
situatn, u shpreh ai. Sipas
z. Topi, shkaku kryesor i
ksaj gjendjeje t vshtir
jan politikant, e pranojn t
gjith kt, por askush nuk e
v gishtin mbi plag. Flasim
pr drejtsin, q nuk po futet
n rrugn e drejt, ndrkoh
drejtsia do dit vazhdon, si
deri tani, t bhet m e varur
nga politika.
FRD ka t drejtn
legjitime t
akuzoj dy forcat
tradicionale pr
nj vizion kriminal
pr mnyrn se si
i ndryshojn ligjet
dhe kushtetutn,
pr mnyrn se si
drejtojn kt vend
si dhe pr marrjen
e vendimeve me
prmbajtje kriminale.
Nuk mund t presim
as reforma n
drejtsi mbi bazn
e ktij kontingjenti
me vizion dhe
prmbajtje kriminale.
Ata ndryshojn ligjin
zgjedhor, kontrollojn paturpsisht proceset zgjedhore,
masakrojn votat e partive
q nuk kan prfaqsues n
komisione, i denigrojn bizneset e tyre, duke br gjyqe
politike pr kto biznese,
u shpreh kryetari i FRD-s,
Bamir Topi.
Ai u ndal edhe n situ-

atn politike n Greqi, duke

thn se pr FRD nuk ka
rndsi se far prfaqson
partia fituese n zgjedhjet
politike t s diels, sepse
sht nj parti e ekstremit t
majt q nuk sht n linjn
e Fryms s Re Demokratike,
por askush nuk ka t drejt t
kritikoj popullin grek pse
e votoi at. Sipas z. Topi,
nj situat e ngjashme sht
edhe n Shqipri, por jo n
shtjen e reflektimit ndaj
ndryshimeve t modelit politik. Sot ka vetm nj rrug:
Njerzit duhet t sensibilizohen dhe t prkrahin forma-

cione politike t tjera q kan

nj kndvshtrim tjetr pr
situatn si dhe nj vizion t
ndryshm politik, u shpreh z.
Topi, duke u br thirrje shqiptarve t ridimensionojn
kndvshtrimin politik dhe
t mos u besojm m partive
t provuara dhe t paafta pr
t sjell nj politik t shndosh si dhe pr t ndrtuar
nj ekonomi t shndetshme.
sht koha kur shoqria shqiptare duhet t ndahet prfundimisht nga politikant
q abuzojn dhe mashtrojn
me premtime boshe. Po ashtu
kryetari i FRD-s u bri thirrje

mbshtetsve antarve dhe

drejtuesve t strukturave t
FRD-s t shfrytzojn do
moment t dits pr t shprehur nevojat q ka politika
shqiptare pr tu ridimensionuar, sepse politika nuk
sht fush veprimi vetm i
disa personave, po ashtu edhe
ekonomia nuk sht monopol
vetm i disave. Duke u afruar
koha e zgjedhjeve, u shpreh
z. Topi, po shohim se si deputet t Kuvendit q duhet
t prfundojn mandatin q
u kan besuar zgjedhsit,
po krkojn t kandidojn
pr kryetar bashkish. Sipas

z. Topi, ata krkojn t ln

mandatin e deputetit thjesht
pr interesa material, pr
influenca n botn e biznesit
dhe pr t shtuar pasurit q
kan.
Z. Topi riprsriti qndrimin e FRD-s se kjo parti i
ka t hapura t gjitha opsionet
pr hyrjen n zgjedhje, duke
thn m tej se nj gj sht e
sigurt: brenda moralit politik,
brenda programit t FRD-s,
sigurisht q do t shihet edhe
interesi i qart i prfaqsimit
politik brenda strukturave t
pushtetit vendor.
Koresp. Fryma e Re

FRD Dibr, optimiste

pr zgjedhjet e qershorit
Adriatik MERDINI
Sekretar i FRD, Dibr

Megjithse rezultati i zgjedhjeve t 23 qershorit 2013, nuk

qe ai i pritshmi, pr arsye t nj terrori
psikologjik, fizik, verbal e administrativ
q ushtroi ish-mazhoranca e PD-s, ishte
ndr m t mirt n shkall republike.
Kjo ka krijuar nj baz solide pr veprimtarin e degs son n Dibr, pr t
arritur rezultate positive n zgjedhjet e
ardhshme administrative, m 21 qershor
t ktij viti.
Pas mbledhjes s par t Asamblese, q u zhvillua n shtator t vitit 2013,
edhe n degn ton filloi riorganizimi n
vartsi t situatave t reja.
Fillimisht u b analiza e puns n
nivel seksionesh dhe pastaj t kryesis
s degs, pas t cilave u programua veprimtaria e mtejshme etj. Me rndsi
t vecant ishte edhe mbledhja e fundit
e Asambles s degs, m 8 janar 2015,
ku u prcaktuan detyrat pr riorganizimin
e partis n funksion t ndarjes s re
administrative dhe zgjedhjeve vendore,

Sllogani yn: Fund tranzicionit, pr

shtetin dhe qytetarin, vazhdon t
jet busulla jon orientuese. Pr kt
dhe n kuadrin e zgjedhjeve vendore,
jemi angazhuar pr riprtritjen dhe
freskimin e strukturave t brendshme
t partis.
si regjistrimin e antarsis, prgatitjen
dhe realizimin s shpejti t zgjedhjeve
n parti sipas parimit nj antar nj vot.
Ne jemi t vetdijshm pr vazhdimsin e misionit ton. Duke qen pjes
e spektrit t djatht, pavarsisht nga
koalicionet e mundshme, n zgjedhjet
vendore, ne nuk do t jemi kopertur as
e ish-mazhorancs dhe as e mazhorancs
s sotme. Ne mbshtesim reformat
strukturore pr t cilat ka nevoj vendi,
sidomos ato n kuadr t integrimit
euroatllantik, por nuk jemi dakord me
mnyrat dhe metodat me t cilat ato
zbatohen.
Sllogani yn: Fund tranzicionit,
pr shtetin dhe qytetarin, vazhdon t
jet busulla jon orientuese. Pr kt dhe
n kuadrin e zgjedhjeve vendore, jemi
angazhuar pr riprtritjen dhe freskimin

e strukturave t brendshme t partis.

N kryesi, kemi hartuar planin e
veprimit pr periudhn shkurt qershor,
duke u shtrir n rrafshin vertikal dhe
horizontal. Nj rndsi t vecant u kemi
kushtuar seksioneve n cdo fshat dhe n
cdo lagje t qytetit. Madje mundsisht,
do t aktivizojm grupe t vogla kontakti
pr cdo lagje e cdo pallat.
Ditt po ikin me shpejtsi dhe koha
sht n kufijt e fushats s ardhshme
elektorale, prandaj ftojm t gjith
antart e simpatizantt e FRD-s q,
mesazhet e z. Topi dhe udhheqsve t
tjer t lart t partis, ti prcjellim n
mnyr kapilare n t gjith hapsirn
e qarkut ton me nivelin dhe cilsin e
duhur. Jemi optimist se n zgjedhjet e
qershorit, do t rrisim prfaqsimin ton
n vendimarrjen e ardhshme vendore.

Fryma e Re

FAQE 4

P O L ITI K

E Premte,

Tani ndoshta sht koha q shqiptart t kuptojn edhe m drejt

thirrjen e FRD-s, Pr shtetin dhe qytetart

A do t lirohet Shqipria?
Armando MOSHO

logani i FRD-s
n zgjedhjet e
qershorit 2013 ishte: Pr
shtetin dhe qytetart. Ky
slogan ishte kuptimplot dhe
gjithprfshirs. Prpjekja
pr ti dhn shtetit shqiptar
fizionomin q i mungon
prej kohsh, krijoi panik t
madh n disa qarqe t caktuara, t cilat jan aktive prej
vitesh n dm t interesave
t shqiptarve. Intensiteti i
sulmit ndaj forcs m t re
q proklamonte forcimin e
shtetit shqiptar, ishte edhe m
i madh se sulmi ndaj kundrshtarit t drejtprdrejt. Halli
nuk qndronte m te dorzimi
i pushtetit te kundrshtari
direkt, halli ishte q forca
q proklamonte forcimin
e shtetit dhe pr rrjedhoj
mirqenie reale dhe afatgjat
t shqiptarve, t mos prfaqsohej n Kuvend.
Prfaqsimi i FRD-s
do t frenonte sharrimin e
kmbve t shtetit shqiptar,
duke prbr nj rrezik pr t
ndalur projektet e nisura n
dm t shqiptarve. Historia
e prjetuar n Shqipri gjat
erek-shekullit t fundit, pa
frik mund t konsiderohet
edhe si historia e sjelljes s
nj fuqie t huaj ndaj vendasve q tenton ti spastroj
etnikisht. Aq e vrtet sht
kjo, saq po t lexosh tezat
e Serbit antishqiptar, Vaso
ubrillovi pr prpjekjet e
spastrimit etnik t Kosovs
nga shqiptart, prputhen
katriprisht me prjetimet
ndr vite n Shqipri. N vitin
1937, ubrillovi hartoi nj
program kolonizimi t Kosovs, duke synuar detyrimin
e shqiptarve t Kosovs drejt
emigrimit masiv. Metodat q
ai propozonte pr t mrzitur
shqiptart n mnyr q m
pas t largoheshin ishin:
Hyrja n fuqi e ligjeve
q bjn t pamundur qndrimin e shqiptarve, t tilla si
ndshkime t ashpra pr vjedhje banale, ndshkimet pr bajgzimet e kuajve ose lopve
n pronsi t shqiptarve,
ndshkime pr dmtimet
n bujqsi, ndshkime pr
mbajtjen e qenve t palidhur
dhe masa t tjera q nj forc

Viti 2015, ka hyr me zymtsi t theksuar pr

shumicn e familjeve shqiptare. Nga bisedat q
zhvillohen gjithkund, ndihet se atdheu fatkeqsisht
po dshton tu ofroj perspektivn shtetasve t tij.
Po i afrohemi momentit final, ku arkitektt e rrnimit
mund t krenohen dhe gzohen fort pr rrnimin
madhshtor q kan krijuar dhe pr dhimbjet e
rrnimit q n popull po ndihen shum t forta.
politike me eksperienc duhet
t shpikte. N aspektin ekonomik ubrillovi propozonte:
refuzimin pr njohjen e dokumenteve t vjetra mbi tokn
(tapive), marrja n pronsi e
t gjitha kullotave shtetrore
dhe komunale. N aspektin fetar, autori theksonte
se shqiptart jan shum t
ndjeshm, prandaj ata duhet
t ngacmohen n kt pik,
dhe si mjet pr realizimin e
ksaj ishte keqtrajtimi i fes

30 Janar 2015

s tyre, shkatrrimi i varrezave. Autori theksonte se

duheshin prdorur metodat
q ishin prdorur me sukses
n vitin 1878, me djegien
e fsheht t fshatrave dhe
lagjeve t shqiptarve.
Po n vitin 1938, politika zyrtare serbe lejonte posedimin pr efekte bujqsore
t vetm 4 dynym tok pr
familje. Ashtu si paraqitet
n dokumentet e politiks
serbe: kjo siprfaqe toke (pr

kohn) sht nn minimumin

jetik, por ky ishte dhe qllimi
i tyre, pr t`ua br jetesn sa
m t pamundur ktyre shqiptarve dhe pr ti detyruar
t emigrojn.
T gjitha kto teza e
veprime t serbve ndaj shqiptarve t Kosovs, qeverit
shqiptare i kan implementuar dhe vazhdojn ti implementojn ndaj shtetasve
shqiptar brenda kufijve t
Shqipris. Me sa duket, pr

klasn politike shqiptare, n

Shqipri ende kan mbetur
shum shqiptar brenda kufijve shtetror q synohen
dhe duhen larguar ende. Viti
2015, ka hyr me zymtsi
t theksuar pr shumicn e
familjeve shqiptare. Nga bisedat q zhvillohen gjithkund,
ndihet se atdheu fatkeqsisht
po dshton tu ofroj perspektivn shtetasve t tij. Po i
afrohemi momentit final, ku
arkitektt e rrnimit mund t
krenohen dhe gzohen fort
pr rrnimin madhshtor q
kan krijuar dhe pr dhimbjet
e rrnimit q n popull po
ndihen shum t forta.
Tani ndoshta sht koha
q shqiptart t kuptojn edhe
m drejt thirrjen e FRD-s,
Pr shtetin dhe qytetart,
tani sht koha t kmbngulim pr tua marr nga dora

A R S IM

do gj ta shohim n raport me kohn

Diana BEU

ideo q qarkulloi koht e

fundit n internet, me ngjarjen n shkolln e Koplikut, l shkas
pr ta par shtjen n thelb, pr t diskutuar pr t djeshmen dhe t sotmen
n arsim, n lidhje me familjen, shkolln. T gjith e dim se pr prindrit
fmija sht gjithka, sht engjlli i
frutit t dashuris, sht vrtetimi i
ekzistencs s qnies njerzore t tyre,
sht vazhdimsia e njerzimit.
Jan pikrisht fmijt, q prve
lumturis s madhe q sjellin n jetn
familjare, u kujtojn prindrve se
tashm prgjegjsia pr rritjen dhe
edukimin e tyre, nuk sht vetm
prkdhelja apo dhuratat, por nj
detyr shum e rndsishme pr edukimin dhe dalngadal ecurin e fmijve n jetn shoqrore, n momentin
q ata shkojn n shkoll. Sigurisht
sht detyr dhe e psikologve t
prkushtojn punn e tyre n studimin e ecuris s fmijve q n hapat
e par t jets, t kushteve familjare,
ambientit dhe mnyrn se si rriten kta
fmij,me qllim paraprgatitjen e
prindrve pr komunikim me fmijt
n momentin kur fillojn jetn shkollore, sepse tema: Fmija lind, apo
bhet, ka shum vend pr studim,
sidomos n ditt e sotme, pr arsye t
ndryshimit t vet kushteve t jets

dhe zhvillimit t teknologjis.

Brezi im si fmij, u rrit n ato
kushte q t gjith i kemi jetuar, n
kushtet e kufizimit dhe t diskutimit
prind fmij, pr arsye t sistemit, q
n shumicn e rasteve, disa diskutime
ishin t turpshme q prindi, nna ti
shpjegonte nj fmije se nga lindi, por
ngadonjher t shkulnin veshin pr
ndonj gabim, ose ndonj pllmb duke
dgjuar fjaln ndshkim pr gabimet q
bnin si fmij dhe sigurisht kt t drejt n disa raste ua jepnin dhe msuesve
n shkoll. Ather, n ato vite ne shkonim vet n shkoll, bheshim bashk
me nxnsit e tjer q kishim n lagje.
N disa raste, qysh n moshn
13vjeare, disa fmij, sidomos npr
fshatra, punonin mbasditeve duke
ndihmuar n ekonomin e famijes. Pra
kushtet e vshtira ekonomike bnin q
disa fmij t fillonin nga hallet q n
mosh t vogl. Ather t gjith dim
se pr arsye t vet sistemit, marrdhniet
msuesnxns ishin pothuajse t mira.

Por ajo koh iku, me t mirat dhe t

metat e sistemit t kohs. Tani jemi n
nj situat tjetr, m t lir n mnyrn
e t shprehurit, kemi lirin e fjals dhe
t vet jets.
Vet koha krkon nga t gjith
ne t komunikojm n mnyrn m
t sinqert me fmijt, pr tiu br t
qart disa rregulla brenda dhe jasht
familjes, por dhe rregullat n lidhje me
shoqrin. Por a ndodh kjo gj n t
gjitha familjet? A kan t gjth fmijt
t njjtat kushte brenda familjes? T
gjith jemi t ndrgjegjshm se nuk
kan t njjtat kushte. Duke u ndodhur
prpara nj realiteti t pashmangshm,
ktu fillon puna pr mbshtetjen e
fmijve nga ana e psikologve q
nuk kan t njjtat kushte, por dhe me
vet prindrit.
Zhvillimi i teknologjis, n
rastin konkret prdorimi i internetit,
tabletave, celularit duhet t jet nj
nga temat pr t diskutuar psikologt,
prindrit, msuesit me t gjith nxnsit, duke ua br t qart, n ciln
mosh mund ti prdorin dhe ku e pr
far duhet ti prdorin.
Nuk bhet fjal vetm pr t diskutuar dhunn q prdori msuesja te
nxnsi, por bht fjal t analizojn
t gjith shkaqet q uan msuesen
t prdor dhunn, bht fjal pr
lindjen e ideve t reja me t cilat do
t shmangim mnyrat e pahijshme t

atdheun atyre q na e prdhosn pr dekada me radh.

Nuk do t mund ta perifrazoja
m mir si e ka perifrazuar
kolegu yn n FRD, zv/kryetari i degs s Tirans, ing.
Fatos Xhafa, kmbnguljen
pr ti qndruar atdheut ton:
M mir i ngusht atdheu yt,
sesa t humbsh n gjersit e
atdhet e t tjerve. Ata q e
ngushtojn at, duan q ti t
krijosh hapsir pr ata, q ti
t iksh.
Le tua hapim syt
bashkqytetarve tan, tu
ofrojm alternativn e drejt
dhe qelit t mos i provojn
vetm ata q kan realizuar
vjedhje banale, por ta tundim
kt sistem t kalbur shoqror
nga themeli. T fillohet prej
atyre q e mendojn se mbi
ta nuk qndron askush. Tua
zvoglojm atyre mundsit
pr t vijuar t`ju dmtojn
dhe gradualisht ti bjm t
prballen dhe japin llogari pr
far kan br e nuk i kan
br atdheut.

sjelljeve t nxnsve, pr mos t

shkaktuar zhurm n orn e msimit
dhe njkohsisht t analizohet pse
nuk duhet t prdorin nxnsit
celulart n orn e msimit, akoma
m keq kur filmojn m celular at
ka ndodh gjat msimit, pr vet
arsyen se nj filmim mund t bht
shkas pr prdorim, pse jo edhe si
dokument pr t krcnuar e shantazhuar msuesen.
Figura e msuesit sht shembulli i par pr nxnsit, q nga
mnyra e t sjlellurit dhe deri te
komunikimi. Sigurisht n rastin q
nj nxens i shkakton zhurm n
orn e msimit, nuk sht aspak e
mir si pr msuesen, por dhe pr
nxnsit e tjer q jan n t njjtn
klase, por n asnj mnyr nuk ka
vend pr dhun. Pr kt sugjeroj q
n klasa t vendoset nj karrige q
mund t quhet: Karrikia e t menduarit, me qllim q n momentin
q nxnsi shkakton zhurmn, apo
ndonj veprim tjetr, t ulet aty
dhe n nj fletore t shkruaj pr
gabimin q bri, por dhe mnyrn
se si do t krkoj falje te msuesja
dhe shokt e klass.
Prsa u prket msuesve,
kuptohet duhet punuar shum, jo
vetm me seminare, por dhe me
mbshtetje nga ana e psikologve,
sepse puna e tyre sht sa e rndsishme, aq dhe e vshtir. Le ta
studjoj me vmndje jo vetm
Ministria e Arsimit, por dhe ajo e
shtjeve Sociale, me qllim t nj
ecurie prpara t brezave, t cilt
jan e ardhmja jo vetm e vendit,
por dhe e jets vet.

FAQE 5

Fryma e Re

E Premte,

S OCI A L E
Vetvlersim pr vendin e puns
Nga Entela BINJAKU,
sociologe

as viteve 90-t, zhvillimet shoqrore

n vendin ton njohn risi t
lidhura edhe me tregun e puns.
Profesione t reja, profesione
drejt humbjes, apo t humbura
trsisht, papunsia po ashtu,
krijuan nj tjetr tablo jete,
pr t ciln shoqria shqiptare
ishte thuajse e paprgatitur.
Megjithat, modelet e vendeve
t zhvilluara duhet t mbeten
udhrrfyese pr trajtimin e
mjaft prej situatave t krijuara,
pasi ato kan kaluar npr situata t tilla, koh m par.
Panorama aktuale n
vendin e puns te ne, sht e
trisht. Njerzit vetmjaftohen
me gjetjen e nj vendi pune,
pasi mundsit jan t pakta.
Fronti publik dhe ai jopublik
i punsimit, prej vitesh sht
i kufizuar, gj q ka br q
shtje t lidhura pr shembull
me aspekte t vetvlersimit,

as nuk arrijn t trajtohen si

shqetsim, prvese n biseda
private e informale.
Psikologjia e puns sht
nj fush e veant q merret
me mnyrn sesi sillen njerzit
n vendin e puns. Ndrkoh
q n vendet perndimore,
kjo fush ka njohura sfida t
reja t prparimit, te ne sht
edhe pas 20 vjetsh t hapjes
s Fakultetit t Psikologjis si
drejtim universitar, ende e panjohur. Pr aq koh sa nuk kemi
nj deg t posame kushtuar
studimit t sjelljes s njeriut n
pun, mirqnies s tij n vendin e puns, do ti referohemi
vzhgimit sociologjik, apo
intervistave q zhvillojm me
njerz t ndryshm. N cilindo
vend pune qoft, prball vendosen psikologjia, personaliteti, rrethanat dhe kultura vetjake e t angazhuarve. Pr kt
arsye, hera-hers, vetvlersimi
i lart sht i nevojshm, pasi
mund t lehtsoj shum prej
barrierave q mund t krijohen
mes aktorve. Vetvlersimi n
pun tregon se njerzit jan m
t motivuar dhe m t prkushtuar ndaj aktivitetit q kryejn
dhe vet ata nuk i dshirojn
situatat q krijohen pr hir t

dallimeve t siprprmendura.
Kultura e vetvlersimit
n pun sht shum e nevojshme, por kjo krkon padyshim investim t madh nga
ana e aktorve. N kushtet
tona, kur pagat jan t ulta,
kur mungon stimuli moral,
promovimet jan selektive apo
preferenciale, trsisht t pajustifikuara, vshtir t flassh pr
vetvlersimin n pun.
N shum prej kontakteve t prditshme, zor se
gjen njerz kaq t motivuar
dhe vlersuar n vendin e
puns, edhe pr arsyet e siprprmendura. N shoqrit
modern, t qnit n pun sht
e rndsishme pr ruajtjen
vetvlersimit, por edhe n
kulturn ton shprehja, puna
t bn njeri, sht shprfaqje
e rndsishme e mendsis
shqiptare n drejtim t saj.
Edhe ather kur kushtet
e puns nuk jan ato t dshiruarat dhe detyrat q duhet t
kryhen jan larg preferencave,
puna sht nj faktor strukturues i rndsishm n ndrtimin psikologjik t njerzve.
Ndaj dhe shoqrit e zhvilluara punojn n drejtim t
ndrtimit t nj atmosfere pune

t atill, q spaku ajo t shrbej si motivuese pr vetvlersimin e njerzve n vendin

e puns. N kt drejtim, te ne
ka shum pun pr t br, gj
q krkon seriozitet t lart n
trajtimin e dukurive q i lindin
shoqris nga mungesa e vetvlersimit t individit n vendin
e puns. Puna sht nj ndr
aktivitetet e rndsishme t
jets s njeriut dhe pr t gjitha
kulturat shoqrore sht baza e
sistemit ekonomik. Ajo duhet
t jet burimi i mirqnies, i
dinjitetit dhe prestigjit social
pr kdo. Kurajoja, durimi,
drejtsia, kujdesi ose maturia
s bashku, e bjn nj njeri
t virtytshm profesionalisht,
por n kushtet e mungess s
besimit te vetja, ky virtyt zor
se mund t arrihet. Cilado pun
qoft, kur kryhet n mnyr
ciklike, ndikon dukshm edhe
n vet formatimin psikologjik
t njeriut, por dinamizmi i jets
shoqrore e ka vn shoqrin
ton prball situatave t reja
t grshetuara me krkesa dhe
problematika t panjohura, q
krkojn latimin e disa tipareve
t veanta t personalitetit, si
sht vetbesimi, kurajoja,
devotshmria etj.

Puna nnkupton prpjekje mendore dhe fizike q

ojn n prodhimin e t mirave
dhe shrbimeve pr plotsimin
e nevojave tona shoqrore; besimi te vetja, vetvlersimi do
ti bnte t angazhuarit shum
m produktiv. N konceptin
q kemi ne, me pun ne njohim vetm at q paguhet, por
t mos harrojm q punt e
shtpis dhe ekonomia jozyrtare, jan element t rndsishm t puns s papaguar me
rrog, por q japin nj kontribut
t konsiderueshm n t ardhurat e prgjithshme.
N Kushtetutn e vendit tone, nprmjet nenit 49,
sanksionohet e drejta pr tu
punsuar: do njeri ka t
drejt t fitoj mjetet e jetess
s tij me pun t ligjshme q
e ka zgjedhur ose pranuar
vet. Ai sht i lir t zgjedh
profesionin, vendin e puns si
dhe sistemin e kualifikimit t
vet profesional. Prvoja ka
treguar q njerz me besim t
lart te vetja, e krkojn m
shum suksesin n vendin e
puns; shoqrit moderne e
mojn t qnit n pun si nj
ndr mundsit e njeriut pr t
qen i vetvlersuar.

30 Janar 2015

Pr kt arsye hartohen
politika t tra dhe vizionare
q synojn punsimin apo
arsimimin e vazhdueshm.
Analizat tregojn se pa t ardhurat q njeriu i siguron nga
puna, jeta sht e pasigurt
dhe vetbesimi sht m i ult.
Dihet se shum prej aftsive t
njeriut mprihen fal ushtrimit
n nj vend pune t caktuar.
Pa kto mundsi punsimi, pa
kto shanse t ushtrimit, edhe
energjia q posedojn njerzit
mbetet e pashfrytzuar dhe
niveli i vetbesimit mbetet
srish i ult. Punsimi rrit
mundsit pr jetn sociale, e
bn jetn m t larmishme e
m aktive dhe u jep mundsin
njerzve t rrisin identitetin e
tyre personal.
Shoqrit e emancipuara
vn n veprim strategji t
vetkontrollit, t cilat bjn
t mundur stabilitetin e tyre.
Kto strategji ushtrohen mbi
individt prmes nj presioni
t vazhdueshm, derisa garantohet rregulli dhe mbarvajtja
n fusha t caktuara. Shoqrit
e zhvilluara e kan nxitur kt
mirqnie fal ruajtjes s stabilitetit n vendin e puns,
rritjes s kontrollit shoqror
ndaj gjrave q nuk shkojn,
stimulimit t meritokracis dhe
vlersimit pr m t virtytshmit
profesionalisht.

N vend t fejtonit
KARTA E SHNDETIT, NJ HAP PARA GJERMANIS?!
Thon se nj njeriu i ishte mbushur mendja q sht kokrr misri dhe se
do ta hante gjeli. E uan n spital psikiatrik dhe i mbushn mendjen se ai nuk
sht kokrr misri, por njeri. Nn shoqrimin e mjekut la spitalin dhe po ecte
bulevardit. Befas nga nj rrugic i del prpara nj gjel. Shtangu dhe u mbshtet
fort pas doktorit.
- far ke?- e pyet doktori
- Gjeli, thot - Do t m haj.
- Po ti nuk je kokrr misri, por njeri - vazhdon doktori me leksionin e tij.
- Un e di se nuk jam kokrr misri, po gjeli a e din?

inistri yn i shndetsis, i mbushi

mbrmjen e s mrkurs
ekranet e vegjl t televizioneve, me z dhe figur, por dhe
faqet e gazetave t s enjtes, pr t prcjell lajmin se
shqiptart tani e tutje do t
ken n xhep kartn elektronike t shndetit, n vend
t librezs s vjetr t shndetit.
Shqipria po tregon se po ecn
me shpejtsi prpara, madje
edhe m shpejt se Gjermania
n... letra, n karta elektronike.
Madje kt e ka shprehur edhe
n organizimin shtetror, duke
ua ka kaluar edhe Evrops edhe
t katr kontinenteve t tjer, kur
ka nj Ministri Inovacioni, institucion q po ta prkthesh shqip
do t thoshte Ministria e Risive.
sht mir q synojm lart,
por lartsia arrihet duke u kacavjerr e ngjitur me trungun e pems dhe jo duke

krcyer drejt e n maj.

Shqiptart, si u tha vite
m par, kan pasaportn
biometrike m t sofistikuar
me element t siguris s
lart, por si po thuhet tani,
ajo duhet zvendsuar me nj
pasaport tjetr me element
t rinj m t sofistikuar!?
Letrnjoftimi (karta e identitetit
si thuhet rndom), kur doli
n qarkullim u tha se i ka t
gjitha brenda dhe se tani e
tutje nuk do t krkohet n
institucionet shtetrore, certifikat lindjeje apo certifikat
familjare. U tha se n zgjedhje
t pushtetit vendor apo qendror,
letrnjoftimi (karta e identitetit)
do t kaloj npr nj aparat
pran do qendre votimi, q
do t regjistroj automatikisht
n sistem faktin q ti ke votuar. Deri tani mund t themi
pr nj funksion t vdekur.
T dhnat q ka n brendsi

letrnjoftimi shqiptar, thuhej

se do t jen t pranueshme
edhe n shrbimet n shtetet e
huaja, shrbime q veanrisht
emigrantt shqiptar i kan
jetike. E lexuar n sistem nga
administrata greke, n krkesat
e saj pr certifikata familjare e
vetjake pr mrgimtart, do t
thoshte q pr disa sekonda ajo
do ta kishte n dor dokumentin
e krkuar. Do t thoshte shuarje
t maratons s dhimbshme
t legalizimit t nj certifikate...
Gjendje civile, Ministria e
Jashtme, faturat n banka, Ambasada greke, Ministria e Jashtme greke...
Ather kur letrnjoftimi
zyrtar elektronik shqiptar
nuk lexohet dhe nuk pranohet, prse duhet t ekzistoj?
Tani, ministri yn i shndetsis, i gzuar dhe i qeshur foli
pr kartn elektronike t shndetit. Bukur, po A e di gjeli?!

Ministri mbase e ka msuar

mir prdorimin e karts s
shndetit, por nuk e di nse kt
e kan msuar edhe mjekt n
t gjith hapsirn gjeografike
t Shqipris, nga Vermoshi
n Konispol. A jan pajisur
mjekt e familjes me aparat pr
leximin e karts s shndetit?
Kemi vite n mrgim dhe prej
dits s legalizimit jemi pajisur
me librez shndeti, n t ciln
do ti gjesh t gjitha vizitat dhe
mjekimet pr do rast. Kur
paraqitemi te mjeku, ai merr nga
libreza dy numra, t cilt pasi i
fut n sistem ku dalin t gjitha
t dhnat shndetsore. Receta
e shkruar nga mjeku kalon
edhe n sistemin farmaceutik.
Nuk jemi kundr karts s
shndetit dhe as kundr risive,
por prpara tyre sht e domosdoshme t shikohen prioritetet
dhe t shpenzohen parat pr
ato shrbime q jan urgjente.
do dit n median e shkruar
dhe at elektronike, brtitet me
t madhe pr faturat e energjis
elektrike. Flitet edhe pr punonjs t shrbimit zyrtar shtetror,
Posts Shqiptare, q kan firmosur e vulosur librezat dhe parat
i kan futur n xhep, madje
jan arratisur pa ln gjum.

Kur merr n dor dhe shikon

librezat e pagimit t energjis
eletktrike apo t ujit, koha t
kthen 25 vjet t shkuara me
t njjtin format, me t njjtn
praktik, por me pamundsin
e asaj kohe q arktari i elektrikut t vjedh parat tuaja.
N kohn ton t vjedhjes n
sistem, shteti shqiptar do t duhej
q kartat elektroniketi vendoste n sistemin e administrimit
dhe pagess s energjie elektrike, ujit e shrbimeve t tjera.
Flitet, madje kryeministri, po
na e servir se ia kalojm edhe
Gjermanis, pr mats elektrik
inteligjent q sigurisht, po qe
se vendosen, do t marrin nga
xhepat e shqiptarve qindra
milion dollar. Kryeministri do t bnte mir q, prpara se t shihte n lartsin
e trupit t tij, t shihte n
lartsin e trupit t Merkelit.
Nuk e dim si sht ndrtuar
sistemi i kontrollit dhe i matjes
n Gjermani, por po prshkruajm n mnyr siprfaqsore si

veprohet n Greqi. Kontrollori i shpenzimit t energjis

elektrike vjen me nj aparat
n dor dhe kontrollon rrotullimin e sahatit. Shifra q hedh
n aparat kalon menjher
n sistem. Nga analiza elektronike del fatura. Me t n dor
shkojm n pikat e pagess s
energjis elektrike, ku brenda
2-3 sekondave regjistrohet n
sistem pagesa jon. Ky veprim
pagese, n mnyrn klasike,
bhet edhe pr ujin, telefonin,
internetin etj. N mnyrn
moderne bhet me nj veprim
t thjesht nga shtpia pa qen
nevoja q t shkosh n radha...
N ecjen prpara, Shqipria,
n shum raste i ngjan asaj
prralls s Mbretit Lakuriq,
prrall q tashm sht denoncuar jo nga fmija, por nga
shoqria. Karta e shndetit
i takon t nesrmes. Sot duhen
jo karta, por karton pr
t mbuluar lakuriqsin q
solln qeverit gjat ktyre 25
vjetve...
Durim MADHI

Fryma e Re

FAQE 6

K o m e n t

E Premte,

T jemi t drejt, para se t krkojm t drejt.

Duke krkuar arsyen

Majlinda BUSHJA

dodh jo rrall n
Shqipri e jo vetm,
q moszgjidhja e problemve
tiu faturohet atyre q qeverisin.
Qytetari shpesh drejton gishtin
pr shkaktarin e problemeve t
tij t shumta, mungesn e ujit
t pijshm, dritave, rrugve
t pashtruara, papunsis, pr
mimet e larta t produkteve
ushqimore, mungesn e cilsis
s ktyre produkteve, korrupsionit, etj. Gjithmon diskutohet pr raportin midis cilsis
s produkteve dhe shrbimeve

q ofrohen dhe asaj q duhet

t ofrohet n raport me vendet
e tjera t Evrops. Meqense,
krahasimi bn diferencn e
vrtet, debati sht gjithmon
i pranishm, po aq sa sht
shkundja nga faji. Secila pal
pozicionohet n kahun e vet,
duke u mbrojtuar me t gjith
mnyrat, pr t fituar t drejtn,
sepse Faji mbet gjithmon
jetim, thot nj fjal e urt e
popullit.
do koh ka problemet
e veta, por kto tonat mbarten
nga e kaluara dhe po t njjtat
i prcillen s tashmes. Shum
pak gj ka lvizur nga e shkuara, mes arsyes pr t gjetur
shkakun e progresit t avasht
dhe shkaktarve t vrtet
t bllokimit t ktij progresi.
Prirja prgjithsisht sht pr ti
ndar gjrat me thik, ku vetm
njra pal duhet t jet shkaku i
gjendjes. Ndrkoh q, e drejta
nuk mund t pozicionohet n
nj kah, prsa koh qytetari dhe
autoritetet mendojn se kan

t drejt, nisur nga arsyetimi i

tyre pr at, q konsiderojn t
drejt. Tendenca pr t fituar
t drejtn n kt form nuk
bn gj tjetr vese on dm
kohn q duhet pr zgjidhjen e
problemeve konkretisht.
Problemi sht se e drejta
ndryshon me kalimin e kohs,
pasi ajo q quhej e drejt dje,
quhet e padrejt sot, pasi kompleksohet nga faktor jo t
njjt me kohn. Ndodh t jet
kshtu, por jo pr gjithka.
N diskutimin pr t gjetur
se kush ka t drejt dhe pse
ka t drejt ai q mendon se
ka t drejt, ne nuk bjm gj
tjetr vese humasim kohn
e nevojshme pr t br analizn e vetvetes. Gjykojm
pa par nga vetja dhe, pr sa
koh nuk kemi par nga vetja,
gjithmon konkluzionet do t
jen t pasakta e problemet do
t mbesin pa zgjidhje. Gjithsesi
ne gjithmon jemi n krkim t
shkaktarve, ndonse mund t
jemi vet pjes e shkakut.

Ajo q na mungon
shpesh sht ndrgjegjsimi
pr t br pjesn ton si qytetar. T jemi t drejt, para se
t krkojm t drejt. Ndodh jo
rrall t jetojm n nj ambient
indiferent prball problemeve.
Pr t dhn nj dor n at q
konsiderohet e rndsishme pr
t gjith. N morin e halleve t
prditshme, q nuk jan t pakta pr hir s vrtets, t gjithve
na ka rastisur t shohim mbeturina t hedhura gjithandej npr
trotuare, n rrug, n kanale,
ku ka qendra t banuara dhe
larg tyre. Por sa bjm ne si
qytetar pr mbajtjen pastr
t ambjentit ton? Shum pak.
Edhe aksionet e vazhdueshme
pr pastrimin e ambienteve t
prbashkta nuk kan dhn
rezultate t knaqshme. Sa m
shum i largohesh qendrs s
Tirans, aq m shum ndesh
me nj ambient aspak t kndshm pr syrin. Aksionet pr
pastrimin e Shqipris, si ato
n nj dit kan ikur e spo i

shihim m, pavarsisht se, pr

nj ambient t prbashkt,
kujdesi duhet t jet i prbashkt.

T qenit i
prgjegjshm
sht elsi i
zgjidhjes s
Tashm ky sht nj
prej problemeve t shumta q na shoqron do dit.
Por duke qen se ka probleme m madhore jetike, q na
shqetsojn pa gjetur zgjidhje,
ky mbet gjithmon n hije. Jo
se nuk ka rndsi, por kriza
ekonomike prej disa vitesh
q ka tkurrur ekonomin e
vendit, papunsia, varfria, s
fundi frika nga terrorizmi, kan
trhequr vmendjen n nj
tjetr drejtim. Shpesh spostohet
zgjidhja e nj problemi, sepse
nj problem m i rndsishm
krkon zgjidhje. Kshtu ndodh

Dorheqja si opsion i alienve

Ilir KORO

as videoskandalit t prfolur shum n QSUT,

reagimet qen pak ose aspak. Po
ashtu, pas kallzimit t nj punonjsi t gards pr ryshfet e shum
punonjsve t posts shqiptare pr
abuzime me fondet shtetrore e
shum e shum t tjera si kto n
ditt e muajt e mparshm, m bjn
t ndihem sikur jetoj n nj vend t
uditshm.
Kemi thn se, nse nj gj
e till do kishte ndodhur n botn
e qytetruar, m e pakta do ishte
dorheqja e nj ministri apo funksionari t lart prgjegjs.
Por lind pyetja: cilin t vsh n
vend t tij? Duket sikur do shqiptar
sht i infektuar nga virusi i shkeljes
s ligjit, sa her i jepet mundsia.
Vorbulla ku vrtitemi t gjith, sht
fitimi i shpejt, shkelja e do standardi t demokracis dhe vrasja e
do virtyti q ushqen shpirtin dhe
shoqrin. Shqipria i ngjan nj vendhedhje mbeturinash mendore dhe
materiale, subjektive dhe objektive.
Ajo i ngjan nj varreze, nga e cila
prfitohen vetm gazrat helmues,
t cilt helmojn do qeliz t re q
mundohet t lind.
Amullia e realitetit ka rrnj
t thella dhe i prshtatet qenies s

klonuar q ka emrin shqiptar.

Varfria dhe bastardimi i koncepteve
moralizuese bjn q ti thuren lavde
do kukulle prej balte q vihet n podium. Perceptimi i bots nga kndvshtrimi yn sht nj tmerr q vetm nj
tru i smur psikik mund ta realizoj
n nj skenar t tij. Bashkjetesa n
shoqri sht nj monedh e shitjes s
shpirtit dhe ritualeve t nj ceremonie
vrasse ku viktimat jemi t gjith ne.
Paprgjegjshmria n do aspekt t bn t ndihesh si viktima e
par e nj sulmi t mundshm nga nj
kope egrsirash q livadhisin n kt
xhungl t quajtur shoqri shqiptare. Mnyra e shprfilljes s do lloj
institucioni sht faktor brejts dhe u
ngjan atyre prangave titanike, ku ishte
mbrthyer Prometheu, nga t cilat
nuk ka lirim.
Kalimi i viteve me prplasje
gotash dhe thyerje shpresash, me nj
rrug t gjat fundi i s cils mbaron
gjithmon m nj humner, tek e cila
dokush derdh ndrrat dhe dshirat,
sht nj tragjedi q pak popuj me
pasuri t tilla natyrore e kan mallkim.
N do 4-vjear, n prag zgjedhjesh, duket sikur do t lind nj
diell i ri. Por pas do dite q kalon,
dokush e kupton se ai diell nuk kish
qen vese feneri i ndezur i nj makine
qe largohet n udhn pa ndalim, duke
marr me vete si ngarkes, jo vetm
dritn e diellit t shum pritur, por dhe
do pasuri e knaqsi t ktij populli,

30 Janar 2015

jorgan qellin e hapur.

Grryerja dhe grabitja e do pasurie natyrore
t falur nga i madhi Zot,
me mirsin e tij reflekton
babzin groteske t
dallkaukut fatkeq, i cili
vdiq nga nepsi i tij. T jesh
shqiptar, duket sikur ke lindur me
duar t ngjitura n kazma dhe si nj
makineri robotike je i programuar t
rrnosh do gj q syri i lig sheh rreth
e rrotull tij.
Mosprshtatja me t mirn dhe
pr t mirn, sht nj kromozom
m tepr q ndodhet vetm n ADNn e kombit ton. Prplitja dhe agonia
pr t br keq pr tjetrin (pa ditur q
n t njjtn koh i bn keq dhe vetes),
sht si barsoleta e atij q priste degn
ku kish hipur vet. Kotsia e do rituali, n do moment t dits apo nats,
prligj mjegullnajn q gjithkush e
ka n tru e shpirt, por q mundohet
me fener dore ta largoj pr t mos e
par tjetri.
Nse Darvini do t ishte gjall,
do t magjepsej me majmunrin
e tezs s tij t prejardhjes s racs
ton t prshtatur n mnyrn m
ekselente n vendin tim. Njlloj
fytyra e karakterit ton, bn q edhe
t huajt ta ken t vshtir te ambientohen n abitatin ton t uditshm.
Rigoroziteti me t cilin specia
jon ndjek paraardhsin, sht nj nga
prshtatjet m domethnse q vendi

Mosprshtatja me t mirn
dhe pr t mirn, sht nj
kromozom m tepr q
ndodhet vetm n ADN-n
e kombit ton.
duke i ln atij errsirn dhe dritn e
zbeht t nj qiriu n mendje pr t
pritur 4-vitet e ardhshm se mos bn
vaki e ndodh mrekullia.
Balloja e maskave q nuk
mbulon vetm fytyrat, por dhe aspiratat e s ardhmes, sht kthyer n nj
karnaval, ku populli prqesh vetveten.
Kultura provinciale e maskotave
sht moda apo atelieja e mods,
ku vrapojn t blejn produkte do
kokbosh buratino, q lajkat dhe
servilizmin i kan br t besoj se
sht Mesia vet mbi tok.
Boshllku i ens intelektuale,
bn q n kt vend, edhe luga m
e mbl e mjaltit t t duket si vreri
i mbledhur n pjalmin e shafranit.
Buzqeshja e atij q shkmbehesh n
rrug si provokimi m ofendues dhe
nj shkak pr znkn me barbar, q
mund ti krijoj qenies s vet njeriu.
Pasiguria dhe frika e denoncimit t
nj t keqeje, e cila i kanoset ksaj
shoqrie, sepse dihet q askush nuk t
mbron ve vetvetes, bn q n perceptimin e donjrit nga ne shteti ts marr
pamjen e Djallit, i cili kamxhikon e
rreh n tortura do mjeran q nett i
gdhin duke pasur shtrat rrugn dhe

shesh. Sfida pr mbijetes na

zhvesh nga prgjegjsit e
ashtquajtura t vogla.
Duke krkuar pr arsyen
e problemeve tona m imediate, lem mnjan ato q na
shqetsojn m pak. Por, ajo q
sot n dukje na shqetson m
pak, nesr kthehet n nj rrezik
pr shndetin ton. Pavarsisht
se themi se shndeti vjen i pari,
n t vrtet nuk po rezulton
kshtu. Megjithse koha sht
e mjaftueshme pr gjithka t
mir, ne nuk jemi t gatshm
pr t gjetur zgjidhje. Por, sa
her nuk na plqen t gjejm
zgjidhje, gjejm shkaqe pr
tu justifikuar pr problemet
tona. Ndodh shpesh si n kt
rast q nj problem t mos jet
i pari n vargun e problemeve
t prditshme, duke mos gjetur
zgjidhje asnjher. Ajo q vihet
re sht se, qytetari sheh problemin e problemeve t tij te t
zgjedhurit e vet dhe t zgjedhurit te qytetart e tyre. Kjo prplasje e prhershme, jo vetm
nuk krijon bashkpunim, por
l mnjan zgjidhjen e shum
problemeve t rndsishme.
Gjithsesi, ne krkojm arsye,
duke e larguar arsyen q na bn
vet fajtor, duke harruar kshtu,
se t qenit i prgjegjshm
sht elsi i zgjidhjes s do
problemi.

yn mbijeton . Verbria e ecjes n

rrugn e pakontrolluar, sht instinkt
q jo shum popuj e kan prshtatur.
Besimi te gnjeshtra, gjithnj e m
shum po bhet nj alibi (dshir),
q njeriu yn e do ta prtyp do dit.
Sepse raftet e asaj qe dshiron pr mir
t sotmen e t nesrmen jan bosh.
Njeriu pr vet natyrn sht specie
q konsumon dhe si e till do ti duhet
t konsumoj gjithka, pavarsisht se
ajo e vret. Dhe n fund, korrupsioni
kaq shum i prfolur, m bn t besoj
se sht shpikje dhe merit e shoqris
son, pr t ciln duhet krkuar n
institucionet ndrkombtare, tu njihet
shqiptarve si vler e shtuar e tyre.
Prfundimi m bn t pohoj se
dorheqja n rast shkelje ligji, moralin
e demokracis, virtytet e saj,abuzon,
vjedh, korruptohesh, dshiron pasuri
brenda mandatit tnd si funksionar,
dshira pr mua dhe jo ty t shoh
mir, sht nj opsion i paimagjinuar
i klass son t lart.
do prpjekje e jona sporadike
pr ti ndriuar shpirtin e kallur n
pisin e nats, i ngjet pranvers s
parakohshme q i zhgnjen lulet me
eljen e burbuqeve, ku nj ngric e
paparashikuar i vret.
Barbarizmi i pjells q vret
prindin, bn q te ne t shihet me
dyshim realiteti i nj shoqrie t
ndrgjegjshme. Shpifja dhe e vjella
dhe jo prpunimi i produkteve ndjesore, pamore dhe mendsore, na bjn
t dshirojm te adaptohemi nga
prindr t huaj, me shpresn e rehabilitimit t dalldis son jetsore. rregullimi i ksaj shoqrie le pak,shum
pak vend pr nj lindje t suksesshme
t s nesrmes.

FAQE 7

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

K O S OV A
QEVERI TEKNIKE DHE ZGJEDHJE T REJA

Analistt e vlersojn
t dshtuar koalicionin
PDK-LDK
PACOLLI: LDK REFUZOI
S

ociologu Fadil Makoku, duke arsyetuar t gjitha shkaqet e nxitjes

s protestave t fundit n Prishtin dhe mungesn e gatishmris politike pr dialog n mes pozits dhe opozits pr t gjetur nj
rrugzgjidhje, nuk e prjashton rrezikun e rrshqitjes s vendit n trazira.
Analisti Blerim Burjani, konsideron se qasja e shpejt politike e Qeveris aktuale pr
zgjidhjen e problemeve t grumbulluara prgjat nj dekade e gjysm, mund ta shptoj
vendin nga nj katastrof e zhvillimeve t padshirueshme, shkruan Kosova sot.
Un kam thn q kjo Qeveri e prbr prej njerzve t njjt, jo profesionist
dhe t panjohur pr sektort q udhheqin, nuk jep shpres q shteti do t psoj ndonj
ndryshim pozitiv, tha ai.
Pr profesorin Riza Smaka, hapja e dialogut pr qeveri teknike dhe aranzhimi i
nj kalendari t ri zgjedhor, do t duhej t ndodhte pasi t jet arritur paraprakisht nj
akord politik pr disa detyra, q duhet t kryhen nga qeveria aktuale.
Shkurtimin e shpejt t mandatit qeveritar t ktij koalicioni, Smaka e sheh si
domosdoshmri pr shkak t trheqjes publik t partnerve t koalicionit nga zotimet
zgjedhore, n saje t s cilave i ka marr votat.

Ne duam t shijojm
karrotat e BE-s
Ministri kosovar i Integrimeve Evropiane, Bekim
ollaku ka thn pr gazetn austriake Der
Standard, se procesi i liberalizmit t vizave,
q ndodhet n duart e BE-s, mund ti jap fund
emigrimit ilegal
Ne duam t shijojm karotat e BE-s.
Kshtu titullohet intervista qgazeta austriake, Der Standard, ka br me ministrin
kosovar tIntegrimeve Evropiane, Bekim
ollaku. Liberalizimi ivizave, Marrveshja
e Stabilizim-Asociimit, emigrimi dhe dialogu
me Serbin ishin disa nga shtjet pr t cilat
foliministri.
Duke folur pr MSA-n, ollaku theksoi
se n takimin me Komisionerin pr Zgjerim,
Johannes Hahn, BE nuk ka asnj krkes
shtes nga shtetet antare. Sipas tij, dokumenti
po prkthehet dhesapo t prfundoj, mund
t bhet edhe nnshkrimi. Ne presim q kjo
t ndodh shum shpejt, n prill ose maj, sa
m shpejt aq m mir, ka shtuar ollaku.
Lidhur me procesin eliberalizmit t vizave,
ministri ka thn se ky proces tashm ndodhet
n duart e shteteve antare t BE-s. Un do
t isha shum i zhgnjyer, ashtu si do t ishin
qytetart e Kosovs, nse liberalizimi i vizave
nuk do t ndodh deri n fund t ktij viti,tha
ai. Sipas ollakut, syt jan n dhjetor nga
Bashkimi Evropian, meq n at koh prezantohen lajmet e mira dhe t kqija pr shtetet q
synojn antarsimin n Bashkimin Evropian.

PROJEKTLIGJIN TON
PR TREPN
P

residenti i AKR-s, Behgjet Pacolli, thot se nuk sht e habitshme q projektligji pr Trepn ka ngecur dhe nuk po kalon n Kuvend. N nj emision
televiziv, ai tha se Serbia n vazhdimsi ka refuzuar do gj n Kosov, por Trepa nuk
do t duhej as t diskutohej.
Serbia refuzon do gj n Kosov, refuzon ekzistencn e shtetit t Kosovs, qeverin
dhe nj refuzim i till, pr kalimin e nj ligji pr Trepn, sht e rndomt pr serbt dhe
ne nuk sht dashur absolutisht t debatojm pr kt shtje, ka thn Pacolli.
Por duhet t kthehem, gjrat e suksesshme, t mira bhen duke pasur parasysh
faktorin koh dhe njeri. Ka qen nj koh kur njerzit kan punuar pr Trepn, tha ve
tjerash Pacolli.
Ai ka thn se LDK ka qen partia q m s shumti e ka kundrshtuar projektligjin
pr Trepn, t cilin e kishte prgatitur AKR-ja.
N fillim t vitit t kaluar, me inicimin e AKR-s sht br nj projektligj dhe sht
prgatitur nga njerz t ditur. Ky ligj ka kaluar n qeveri dhe ka mbetur n Parlament i
kundrshtuar nga LDK-ja. Kjo parti ka qen refuzuesi m i madh i ktij ligji. Q prej asaj
kohe, nuk sht br asgj n kt drejtim, tha Pacolli.

RRUG E GJAT E
KOSOVS DERI N
KSHILLIN E EVROPS
S

I pyetur pr emigrimin ilegal, ministri kosovar tha se aimund t marr fund, nse
liberalizohen vizat. Liberalizimi i vizave
mund t ndal n mas t konsiderueshme
migrimin ilegal. Nse ne bhemi pjes e zons Shengen, duhet ti respektojm rregullat
e tyre. Rritja e numrit t migracionit prbn
shqetsim edhe pr ne. Ne jemi duke ndrmarr hapa pr t parandaluar migrimin ilegal,
por kjo nuk sht aq e thjesht, ka thn ai.
N kt pik, ollaku ka akuzuar Serbin
pr munges vullneti pr t bashkpunuar
n parandalimin e migrimit ilegal.Ai sht
prgjigjur edhe prTrepn, duke thn se
ajo i takon Kosovs dhe se lidhur me tnuk
do t ket dialog me asnj shtet.

ekretari i Prgjithshm i Kshilli t Evrops, Torbjern Jagland

ka deklaruar se krkesa e Kosovs pr
antarsim n kt trup nuk ka arritur
n Strasbourg. Sipas tij, rruga deri tek
antarsimi do t jet e gjat.
Edhe nse arrin krkesa e Prishtins, ekzistojn procedura, prfshir monitorimin dhe prmbushjen e kushteve. Do
t jet nj proces i gjat. Ekziston edhe
aspekti politik. Mendoj se askush tani nuk
dshiron ta dmtoj procesin e dialogut
q po vazhdon ndrmjet Beogradit e
Prishtins dhe i cili lehtson BE-n, ka
thn Jagland n intervistn pr gazetn
e Beogradit Novosti.
N pyetjen se, sa sht reale q
krkesa t merret n shqyrtim sivjet, ashtu
si ka thn koh m par n bised me
t ministri i jashtm i Kosovs Hashim
Thai, Jagland u prgjigj se kjo shtje

varet krejtsisht nga vendet q e prbjn

Kshillin e Evrops.
sht fakt se dy t tretat e vendeve
tona antare e kan njohur pavarsin
e Kosovs, por ne nuk e dim se cilat
nga ato q e kan njohur dshirojn q
Kosova t jet antare e prhershme e
ktij institucioni Evropian, ka thn
Jagland.
Ai ka theksuar se dialogu i Beogradit me autoritetet n Prishtin sht
shum i rndsishm.

FAQE 8

E MIGR A CION

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

QENDR KULTURORE N NJQIND METRO KATRORE?!

Urojm q
nesr t
shkruajm
pr nj
Qendr
Kulturore,
jo n nj
apartament,
por n nj
vil me
hapsira t
mdha, nj
detyrim i
shtetit dhe
i shoqris
shqiptare pr
nj t tretn
e popullsis
s saj q po
ndikon n
ndrtimin e
Shqipris...

aq sht, rreth njqind metro katrore,

me tri dhoma dhe nj sallon...
E gjen leht. sht nj krcim trehapsh nga qendra e
Athins, Omonia, n Kapodistriu 38 & Triti Septemvriu.
Nj hapsir me qira e marr nga
Federata e Shoqatave Shqiptare
n Athin. N prezantimin zyrtar,
n mjetet e komunikimit elektronik
shkruhet: N Qendrn kulturore
zhvillohen msimi i gjuhs shqipe,
i gjuhs angleze, i gjuhs greke,
prova teatrale, ekspozita fotografike, si dhe funksionojn grupet
polifonike labe dhe grupet e rapsodve t veriut, grupet e valleve
tradicionale shqiptare, zhvillohen
promovime librash etj. N kt
qendr ka selin e saj Kombtarja
e Futbollit t Komunitetit Shqiptar
n Greqi. Gjithashtu funksionon
nj bibliotek me nj numr t konsiderueshm librash t autorve
shqiptar dhe t huaj...
Nj dendsi kaq e madhe
veprimtarish, n nj hapsir kaq
t vogl prbn nj rast unikal.
Nuk sht pr tu uditur, por pr
tu prshndetur. Pas nj erek
shekulli mrgimi, shqiptart n

Athin e kan nj fole ku mblidhen t kndojn e vallzojn, t

flasin shqip e madje t mbledhin

fmijt pr tu msuar atyre si ta
shkruajn, lexojn e kndojn
gjuhn e prindrve dhe gjyshrve
t tyre. E vogl, por me vler t
madhe, vlern e shkndis q

shqiptare pr afro nj t
tretn e shqiptarve q

punojn e jetojn n Athin e n

hapsirn toksore e detare t
Greqis si emigrant ekonomik.
N nenin 8 t Kushtetuts s
Shqipris thuhet:
1. Republika e Shqipris

mbase do ta ndez motorin e mbron t drejtat kombtare t

vmendjes pr detyrimin ligjor popullit shqiptar q jeton jasht
kushtetues t shtetit e shoqris kufijve t saj.

ALEKSI I LEZHS DHE

ALEKSI I ATHINS

Andej ku kam lindur dhe ku kam kaluar vitet m

t gjata t jets sime n Atdhe, pr vrasjen ka
nj fjal t urt: Pr t trhequr kmbzn e
patllakes duhet nj pend qe...

Abdurahim ASHIKU

leksandr i quajn t dy,

Aleks i thrresin, babai,
nna, motrat, shokt, miqt...
I pari sht nga Gryk Manatia e
Lezhs, fshat n t cilin n vitin 1962,
kur isha student, pata pi nj kafe si
din ta pjekin e shtrojn njerzit e
mir, n dit t mir.
I dyti, Aleksi i Eksarqies sht
nga Athina, kryeqytet i vendit, nga e
ka prejardhjen fjala demokraci, fjal
q na vjen nga mse tremij vjet jet
njerzore.
I pari, Aleksi i Gryk Manatis
ishte i papun, baba i tri vajzave dhe
vlla i katr motrave. Oh sa lot, sa
dhimbje...

I dyti, Aleksi i Athins ishte nxns shkolle, katrmbdhjet pranvera

par e shijuar. Ishte bir i nj familjeje
t mesme greke.
I pari, Aleksandri i Lezhs, doli
n demonstrat pr t krkuar pun
pr t mbajtur gjall familjen e tij,
vocrrakt q zgjatnin duart si zogjt
n fole.
I dyti, Aleksandri i Athins,
doli t shtis n lagjen Eksarqia me
moshatart e vet, shtitje pafajsie
fmijsh n gzim e hare.
I pari, Aleksi i Lezhs mori nj
plumb n kok nga policia e shtetit, nj
plumb q ka nj autor kolektiv.
I dyti, Aleksi i Athins mori nj
plumb rikoshet nga nj polic q shtiu
n tok pr t treguar forcn e shtetit
n lngat.

2. Republika e Shqipris
mbron t drejtat e shtetasve shqiptar me banim t prkohshm
ose t prhershm jasht kufijve
t vet.
3. Republika e Shqipris
u siguron ndihm shtetasve
shqiptar q jetojn e punojn
jasht shtetit pr t ruajtur e pr t
zhvilluar lidhjet me trashgimin
kulturore kombtare.
sht trsisht e qart.
Kushtetuta e Shqipris n
mnyr t prer deklaron se
shteti shqiptar u siguron ndihm
shtetasve shqiptar q jetojn
e punojn jasht shtetit pr t
ruajtur e pr t zhvilluar lidhjet me trashgimin kulturore
kombtare.
Nuk ka nevoj pr koment. Mrgimtart shqiptar
n do takim, n do letr t
hapur, n do peticion, asn-

jher nuk e kan hequr nga

krkesat e tyre hapjen e nj
Qendre Kulturore Shqiptare
n Athin. Jemi dshmitar
t takimeve dhe premtimeve
n tubime publike t t gjith
kryetarve t partive politike dhe
kryeministrave pr kt krkes.
Fjal n vesh t mbyllur pushtetarsh, t vetmbyllur me
nj indiferenc q ska fjal
t shqipes q i prshtatet.
E ndoqm me vmendje prurimin e Qendrs Kulturore
t Emigrantve shqiptar n
Athin. Ishte i pranishm edhe
ambasadori i Republiks s
Shqipris, z. Dashnor Dervishi,
drejtues t shoqatave shqiptare
n Athin, miq grek dhe t tjer.
N Athin u hap Qendra
Kulturore e Emigrantve
Shqiptar n Athin...
Lajm i mir dhe domethns.
Por, urojm q nesr t shkruajm pr nj Qendr Kulturore,
jo n nj apartament, por n nj
vil me hapsira t mdha, nj
detyrim i shtetit dhe i shoqris
shqiptare pr nj t tretn e popullsis s saj q e ka ndikuar n
ndrtimin e Shqipris...
Koresp. Fryma e Re

Pr t parin, Aleks Nikn nuk

do t ket drejtsi, nuk do t ulet njeri
n bankn e t akuzuarit.
Pr t dytin, Alexandros Grigoropoulos u zhvillua nj gjyq. Polici,
edhe pse e mbajti grykn e revolverit
n tok, u dnua me burgim t prjetshm.
Pr t vrart nga plumbat e
shtetit, demonstruesit bn nj mullar
t madh me lule t freskta n vendin ku derdhn gjakun, lule q dora
vrasse i fshiu me fshesn e friks deri
n palc pr tr natn...
N Eksarkia, vendin ku u vra
pesmbdhjetvjeari grek, do dit,
edhe pas kaq vitesh, do t gjesh lule
t freskta...
Pr Aleksin e Greqis u dogj
Athina, u zhvilluan zgjedhje t para-

kohshme. N kujtim t tij, prej asaj

kohe, do vit n ditn e vrasjes, zhvillohen demonstrata t dhunshme,
digjet Athina.
T hnn e par t janarit, pas
gjasht muaj bojkoti t pakics, u
mblodh Kuvendi i Shqipris. U
mblodh dy dit prpara se Aleksandri i Lezhs, vet i katrt, t mbushte
katr vjet prgjakje t papar n
koh dhe hapsir, n historin e
Shqipris; ditn me diell, nn vzhgimin e objektivve fotografik e televiziv, drejtprdrejt, me z e figur.
U mblodh dhe vendosi t ngrej nj
komision kuvendor pr Serverin e
Tatimeve...
Ironi e madhe e kohs. Pr vrasjen e katr demonstrueseve paqsor
me shnjestr t drejtprdrejt, me
plumb n ball e n zemr u hesht
dhe vazhdon t heshtet pr shuarjen e serverit t kryeministris,
dshmitarin me z dhe figur t
urdhrdhnsve t vrasjes s shekullit?! Pr nj shpull n mjedise
t mbyllura t Kuvendit, opozita
shqiptare n Kuvend gjasht muaj
brodhi t gjitha qytetet e Shqipris
dhe kryeqytetet e Evrops s Bashkuar me flamurin, Na kan rrahur...
Shpulla sht n gjykat, prej muajsh flitet e shkruhet. I ra, si ra!? - si

n meselen e bishtit t dhelprs..., E

lagu, se lagu!?
Prej vitesh Aleksandi i Lezhs,
vet i katrti, krkon drejtsi, krkon
q ata q morn shnjestr ndaj jets
s tyre, ata q urdhruan vrasjen e tyre
t gjykohen...
N Athin, pr nj plumb rikoshet, polici fajtor u dnua me burgim
t prjetshm...
N Shqipri, pr vrasjen e katr
vetve dhe plagosjen e shum t
tjerve, askush nuk sht ulur n
bankn e t akuzuarve, askush nuk
sht dnuar. As ata q trhoqn
kmbzn e kallashnikovit, as ata q
urdhruan zjarr!
Aleksin e Lezhs, vet i katrti,
partit politike dhe shoqria shqiptare
i kan harruar...
Aleksin e Athins, do vit,
n ditn kur plumbi i mori jetn n
moshn m t bukur t fmijris, e
prkujtojn me demonstrata t fuqishme q nisin n vendin ku e vran
dhe pushtojn sheshet qendrore t
kryeqytetit grek.
Andej ku kam lindur un dhe ku
kam kaluar vitet m t gjata t jets
sime n Atdhe, pr vrasjen ka nj fjal
t urt: Pr t trhequr kmbzn e
patllakes, duhet nj pend qe...

FAQE 9

A K TU A L IT E T

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

Janullatosi ka deklaruar: Njerzit n Perndim duhet ta kuptojn se islamizmi sht

n thelb nj fe politike

Koha t ringrihet madhshtia e Ortodoksis Fanoliane

Nga Prof.dr. Eshref
YMERI

faqen e internetit t
gazets Mapo t
dats 24 dhjetor 2014, lexova artikullin e zotris Ndriim Kulla, me
titullTradita jon e krishter dhe
sfida e autoqefalis.
N faqen e internetit Res
Publika, po t dats 24 dhjetor
2014, lexova informacionin me
titull Kshilltari i Presidentit t
Republiks: Ti jepet fund periudhs s Janullatosit n KOASH, apo
modeleve t ngjashme q mund t
pasojn. N kt informacion,
thuhet: Kshilltari i Presidentit t
Republiks, botuesi Ndriim Kulla,
shkruan sot n gazetn Mapo pr
traditn e autoqefalis s Kishs
Ortodokse. Kulla hyn ndr ata
njerz publik q shkruajn pr
fen nga pozitat e nacionalistit,
duke ln mnjan faktin tjetr
se formalisht ai i prket nj feje
tjetr nga ajo pr t ciln shkruan.
Pasi bn nj historik t shkurtr,
me theks te veprimtaria e Visarion Xhuvanit dhe Kristofor Kisit,
kshilltari i Presidentit, q sipas
reklams kushtetuese thuhet se
prfaqson unitetin, prfundon me
kt mesazh:
sht n dobin imperative t Shqipris q edhe kjo
aventur e autoqefalis, si periudh afatgjat e historis s saj, t
prfundoj me ndarjen njher e
prgjithmon nga epoka e tranzicionit mbi 20-vjear dhe t
ngjashmve me t q mund ta
zvendsojn, t ec n gjurmt
e tradits e t prmbushet si dhe
shum her t tjera me fitoren e
shpirtit t kombit, ka do t thot,
me konsolidimin prfundimtar t
tradits n zbatimin e prhershm
t formuls pr klerin ortodoks
shqiptar dhe me parimet kombtare
t udhheqjes s tij.
Vetm nga ky pasazh mund
t kuptohen dy gjra: q Kulla
shkruan fjalimet e presidentit
dhe s dyti, q pr KOASH, pra,
pasuesin e Janullatosit, do t ket
ndrhyrje nga shteti. Pra, q nuk
do t pranohet asnj pasues q nuk
kuptohet si prcjells i shpirtit t
kombit.

Mercenarizmi tradhtar
pirroist, prball
atdhetarizmit luarasist
N rubrikn Komente t
gazets Mapo, ishin botuar dy
reagime me prmbajtje krejtsisht
t kundrta. Autor i komentit t
par sht i nj burracaku shembullor me emrin Pirro, i cili nuk kuturis
t dal n sheshin e mejdanit me
emr dhe me mbiemr, por fshihet
si puna e miut npr zgrbonjat e
nj peme t rrzuar n kalbzim
e sipr, apo si puna e krimbit q
rrmon posht pirgut t plehut.
Autor i komentit t dyt
sht Petro Luarasi, i cili, si pasardhs i nj familjeje t shquar
atdhetare q e ka shkrir jetn pr

shqiptarin, n luft t pandrprer

kundr shovinizmit dhe kishs
greke, n komentin e vet prezantohet me emr dhe me mbiemr.
N prkrahje t zotris Ndriim
Kulla dhe t zotris Petro Luarasi,
del zonja Elida Jorgoni, nj ortodokse atdhetare me dinjitet t lart
kombtar. Lexuesit e nderuar le
t bjn ballafaqimin e ktyre dy
komenteve dhe t gjykojn vet se
prfaqson komentuesi i par dhe
prfaqson komentuesi i dyt.
Kur i krahasova kto dy
komente, arrita n prfundimin
se dalin n spikam disa gjra
interesante.
S pari, Pirroja sht nj
komentues mjeran n shrbim t
Janullatosit, sepse n komentin e
tij, gjuhn shqipe e shkruan me nj
sintaks t prudnuar dhe nuk respekton rregullat elementare t drejtshkrimit, ka dshmon se ai sht
nj njeri me kultur gjysmake.
S dyti, Pirroja sht mercenar me stazh t gjat n shrbim
t Janullatosit. Duke hyr kok e
kmb n shrbim t Janullatosit, ai
ka hyr n rrugn e tradhtis kombtare. Kjo pr faktin se Janullatosi
sht armik i maskuar i kombit
shqiptar. Armiqsin e vet ndaj
kombit shqiptar, Janullatosi e ka
shprehur publikisht si m posht:
a. Janullatosi sht takuar
me ministra grek dhe ka biseduar
me ta pr problemet e minoritetit,
ndrkoh q n Shqipri sht
nj parti politike q merret me
problemet e minoritetit n fjal,
ka dshmon se ai sht drguar
n Shqipri jo pr rimkmbjen e
Kishs Ortodokse Shqiptare, por
pr t tjera qllime q nuk kan
lidhje me fen.
b. Janullatosi, n gazetn
Katerinimis, ka deklaruar: Nuk
e kuptoj iden e shqiptarve q
feja e shqiptarit sht shqiptaria.
Kt tez do ta luftojm, duke dal
hapur kundr Rilindjes Kombtare
Shqiptare.
c. Janullatosi sht shprehur
kundr ndrhyrjes s NATO-s n
Kosov, rrjedhimisht, ka marr
ann e serbve pr masakrimin e
popullit shqiptar t Kosovs.
. Janullatosi ka krkuar
q Bashkimi Evropian t jet nj
bashkim politik i krishter, ku sigurisht, t mos marr pjes Shqipria
q shumicn e popullsis e ka t
fes islame.
d. N intervistn q i ka
dhn gazetarit amerikan Fred
Reed, Janullatosi ka deklaruar:
Njerzit n Perndim duhet ta
kuptojn se islamizmi sht n
thelb nj fe politike, duke anashkaluar n mnyr cinike faktin q
feja n Greqi drejton shtetin.
dh. Janullatosi, n vitin
1996, kur president i vendit ishte
zotri Berisha, ka deklaruar n
gazetnKaterinimis: Agjenci t
rndsishme t qeveris shqiptare
jan n duar t fundamentalistve
mysliman. Forca t fuqishme
antiortodokse duan t krijojn
republikn e par islamike n Evrop, pikrisht ktu, nj Shqipri t
Madhe q do t prfshij Kosovn
dhe nj pjes t Maqedonis.
Pra, Janullatosi ka shpifur pr
forca antiortodokse n Shqipri dhe
sht ngritur kundr Preambuls s
Kushtetuts s Republiks s Shqipris pr ribashkimin e trojeve
etnike shqiptare.

2015-ta, sht vit jubilar pr disa figura t shquara patriotike

dhe t Ortodoksis shqiptare, si: Fan Noli, 50-vjetori i
vdekjes, Visarion Xhuvani, 50-vjetori i vdekjes, Koto Hoxhi,
120-vjetori i vdekjes, Dhaskasl Todri, 210-vjetori i vdekjes,
Papa Kristo Negovani, 110-vjetori i vrasjes barbare,
JaniVreto, 115-vjetori i vdekjes, Kostandin Kristoforidhi,
120-vjetori i vdekjes, Sknder Luarasi, 115-vjetori i lindjes,
Aristidh Kola, 15-vjetori i vdekjes nga helmi... Normalisht,
kta prvjetor duhet t prkujtohen nga Kisha Ortodokse
Fanoliane. Por kjo kish nuk ekziston m, se Janullatosi e
ka shndrruar n filial t kishs shoviniste greke. Dikur Noli
i Madh pati parashikuar me dshprim: Pas vdekjes sime,
kishn do ta pushtojn grekt... Kt parashikim profetik
t Nolit e bri realitet pasardhsi i kriminelit Enver Hoxha,
tradhtari Ramiz Alia, i cili n takimin me kryeministrin grek,
Micotaqis, m 13 janar 1991, pranoi pushtimin e Kishs
Fanoliane prej Kishs shoviniste greke dhe ardhjen e
Janullatosit n krye t saj.

Fan S. Noli
e. Njri nga eksponentt
kryesor t partis nazifashiste
Agimi i Art, Kristo Papas, para
do kohsh pati sulmuar me shpifje
t poshtra emigrantt shqiptar,
duke deklaruar: Erdhn te ne dhe
n vend q t puthnin dorn q u
jepte buk, e kafshonin at.
Por, uditrisht, n bashkrendim t plot me qndrimin
e nazifashistve t Athins kundr
emigrantve shqiptar, duke br
kauz me partin fashiste Agimi
i Art, sht shprehur edhe Janullatosi, i cili ka deklaruar publikisht:
emigrantt abuzuan me mikpritjen e treguar dhe shfaqn sjellje
kriminale (Citohet sipas faqes s
internetit t gazets Tema, 22
janar 2013).
sht e natyrshme q midis
emigrantve ka pasur edhe individ
t veant, t kriminalizuar, si n
do vend t bots, por pr sjellje
kriminale nuk mund t akuzohen
t gjith emigrantt shqiptar dhe
t sulmohen me shpifje t tilla
fashiste, sepse ata, n shumicn
drrmuese, kan dhn dhe vazhdojn t japin nj kontribut t madh
n frontet m t vshtira t puns n
Greqi, e cila deri dje, na e mbante
veten pr aristokrate t Evrops
q si lejonte vetes t merrej me
pun dosido.
S treti, Pirroja, n komentin
e vet, ka zbritur n nivelet e nj
njeriu q urrejtjen kundr zotit
Kulla, e shpreh n nj mnyr
tribale, duke e etiketuar me nofkn
Errsim, si antonim t emrit t tij
t respektuar, Ndriim. sht n

Janullatos
natyrn e tradhtarve, t cilt, duke
u vn kok e kmb n shrbim t
t huajve, i lejojn vetes t zbresin
deri n nivele t tilla mjerimi.
S katrti, n komentin e vet,
Pirroja, ky burracak mbiemrhumbur, n sulmin prej shqytari t
verbr t kishs shoviniste greke,
shpreh tr respektin e vet prej
argati kurrizdal ndaj agait t vet
Janullatos. Dikur, edhe nj servil
dhe argat i thekur i kishs shoviniste greke, me emrin Isidor Koti, q
punonte edhe si pedagog n Universitetin e Elbasanit, e mbronte
me zjarr Janullatosin kur dikush
ngrihej kundr tij, si uzurpator i
kreut t kishs ortodokse fanoliane.
Por rezultoi q ky pedagogu mitmarrs na paskej qen edhe gazetar
i kishs s Janullatosit dhe nj dit
t bukur policia i hodhi hekurat n
dyert e Universitetit t Elbasanit
pr grabitjen q u bnte studentve.
N sulmin q ndrmerr
kundr Kshilltarit t Presidentit,
mbiemrhumburi me emrin Pirro,
deklaron se pr shqiptart do t
ishte mir q edhe qeverit shqiptare t ardhme t drejtohen nga
t huajt.
Pr mendimin tim, kto
nuk jan fjalt e Pirros. Kto jan
fjalt e Janullatosit, q fshihet
prapa argatit t tij me emrin Pirro.
Sigurisht q smund t ndodh
ndryshe, prderisa klasa politike
shqiptare e lejon Janullatosin ta
mbaj t pushtuar kishn ortodokse
fanoliane, qprej 02 gushtit 1992,
kur u vetemrua kryepeshkop.
Kjo deklarat skandaloze e Pirros,

reflekton t vrtetn tragjike q ka

zbuluar para disa vjetsh historiani
shovinist grek Nikolas Stavros, i
cili n librin e vet me titull, Grekt
dhe ballkanasit e rinj, ka shkruar:
Futja n dor e kishs shqiptare,
sht fitorja m e madhe e jona n
Shqipri n shek. XX.
Me deklaratn e lartprmendur, Pirroja i Janullatositi bn
nj paralajmrim krcnues klass
politike shqiptare, pra, Tirans
zyrtare, se n Shqipri mund t provokohen edhe trmete t paparashikuara politike, n qoft se tentohet
q Janullatosi t shkurorzohet nga
posti i kryepeshkopit. Kjo deklarat
besoj se sht e mjaftueshme q
shrbimi sekret shqiptar t zbuloj
se cili sht mbiemri i shqytarit
janullatist me emrin Pirro dhe
kundr tij t ngrihet akuza pr
krcnim t klass politike shqiptare dhe pr tradhti kombtare
n shrbim t t huajve, t cilt
krkojn ta kthejn Shqiprin n
nj vend kolonial se, nuk qenka
n gjendje t vetqeveriset. Kjo
deklarat e Pirros, vjen n nj
gjatsi vale me deklaratn e presidentit t shovinizmit serbomadh
Tomas Nikoli, i cili pas ndeshjes
s 14 tetorit n Beograd, u shpreh
se, e konsideron Shqiprin nj
vend q do t krkoj dekada dhe
ndoshta shekuj pr tu br nj
shtet normal.
Tirana zyrtare duhet t jet
e ndrgjegjshme se gjat ktyre
mse 23 vjetve, e ka lejuar Janullatosin t ngrej nj shtet brenda
shtetit. Janullatosi sht marr

me ngritje kishash edhe atje ku

nuk ka asnj kmb ortodoksi dhe
Tirana zyrtare ka heshtur. Janullatosi ka drejtuar direkt blerjen e
eshtrave t t vdekurve n Kosin
t Prmetit, pr ti pasur si eshtra
ushtarsh agresor grek, pr t
ngritur varreza n nderim t tyre
dhe mandej pr ti shoqruar ato
edhe me manastire dhe me memoriale dhe Tirana zyrtare prsri ka
heshtur. Marrdhniet diplomatike
me Greqin u vendosn m 08
maj 1971, por shovinizmi grek
dhe kisha shoviniste greke, deri n
dhjetorin e vitit 1990, nuk kuturisn
kurr t shtronin krkesa pr ngritje
varrezash, kishash, manastiresh
dhe memorialesh n nderim t
ushtarve agresor grek. Por kto
krkesa u shtruan me forc n
periudhn e pluralizmit, kur kishin
krijuar bindjen se Shqipria ishte
katandisur tashm si nj vend pa
zot. Por ajo q duhet theksuar edhe
m shum, sht se Janullatosi, si
nj prfaqsues i lart i shtetit grek
brenda shtetit shqiptar, i ka vn
kryqin prfundimisht trashgimis kombtare t Ortodoksis s
Shquar Fanoliane. N praktikn e
veprimtaris janullatiste n Shqipri, emrat e Figurave t Shquara
t Ortodoksis shqiptare, duke
filluar nga Papa Kristo Negovani,
Naum Veqil Harxhi, Pandeli Sotiri,
Anastas Kullurioti, Petro Nini
Luarasi, At Stath Melani q na
i vrau helmi, thika dhe pushka e
kishs shoviniste greke, si edhe emrat e themeluesve t Pavarsis s
Kishs Ortodokse Shqiptare, si Fan
Noli, Visarion Xhuvani, Kristofor
Kisi etj., jan hedhur prfundimisht
n humnern e harress s madhe.
Ky sht nj lshim shum i rnd
q Tirana zyrtare u ka br kishs
e shovinizmit grek, lshim q bie
er tradhti kombtare. Pr m tepr,
Tirana zyrtare hesht kur Janullatosi
shpik eshtra tShn Kozmait dhe
ditn pr diell organizon mesh
festive n nderim t tij n nj
fshat t Fierit, kur dihet botrisht
qShn Kozmai ka qen armik i
betuar i gjuhs shqipe dhe i mbar
kombit shqiptar. Pra, Janullatosi
nderon me madhshti armikun e
trbuar t gjuhs shqipe e t etnis
shqiptare dhe prandaj nuk mund t
organizoj mesha prkujtimore n
nderim t figurave emblematike
t Ortodoksis Shqiptare. Sepse
detyra kryesore q shovinizmi
grek dhe kisha greke i ka ngarkuar
Janullatosit, ka qen dhe mbetet
fshirja nga kujtesa historike e
kombit shqiptar dhe hedhja n
defterin e t vdekurve e emrave t
figurave t shquara t Ortodoksis
Shqiptare dhe t krejt historis s
kombit shqiptar. Edhe sa koh do
t lejohet q Janullatosi t vazhdoj
ta ushtroj veprimtarin e vet si
nj shtet brenda shtetit? Vall a
jemi t bindur se ka ardhur koha t
ringrihet Madhshtia e Ortodoksis
Fanoliane, n mnyr q Kisha
Ortodokse Shqiptare t ket n krye
nj Kryepeshkop me gjak, prejardhje dhe me shtetsi shqiptare?
A kujtohen fjalt e mikeshs
s shquar t popullit shqiptar Edit
Durham, e cila n veprn e vet
me titull, Brenga e Ballkanit,
shkruante se tek udhtonte npr
Shqiprin e Jugut, gjithandej
dgjonte thirrjen, na shptoni
nga prifti grek!
San Diego, Kaliforni

Fryma e Re

FAQE 10

Libri...

1) Latinisht. N Kishn Katolike

Romake, sht nxitsi i besimit,
i cili shqyrton me sy kritik jetn
dhe mrekullit q i vishen personit
t parashtruar pr hyjnizimin apo
kanunizimin. Quhet kshtu sepse
paraqitja e fakteve nga ana e tij
prfshin gjithka t pavolitshme
q ka lidhje me mtuesin. Duket
q termin n fjal e paraqiti papa
Leo X n fillim t shekullit t 15t, por ai q e zyrtarizoi detyrn qe
Siksti V. Kjo detyr u shfuqizua
kur papa Gjon Pali II rishikoi ecurit e kanunizimit m 1979.

30 Janar 2015

N shqip nga Shtpia Botuese 100% non fiction, HELGAs SECRETS Titulli i veprs n origjinal: The Road to Wigan Pier George Orwell

vijon nga numri i kaluar

... sht e nevojshme tia
nissh duke u hedhur n sulm
kundr tij.
N tri krert pararends
jam munduar t analizoj
vshtirsit e sistemit ton
klasor anakronik; do t m
duhet ta cek rishtas at shtje,
ngase jam i besimit q trajtimi
i tanishm tmerrsisht i marr
i shtjes klasore mund t
bj q nj numr i madh
socialistsh t dynden drejt
fashizmit. N kreun pasues
dshiroj ta shtjelloj kt nn
disa hamendje t nndheshme
q i thuajn mendjet e arsyeshme nga socializmi. Por, n
kreun e tanishm, do t merrem vetm me kundrshtimet
paraprake t dukshme ato
gjra q personat q nuk jan
socialist (me kt nuk nnkuptoj ata lloj njerzish q thon:
Ne jemi vetm me ata q na
japin t holla!) t cilt ia fillojn gjithmon kur i padit pr
shtjen e lartprmendur. Disa
prej ktyre kundrshtimeve
mund t ngjajn t pavlera apo
q bien n trokarje me veten,
porse kjo nuk ka lidhje me
shtjen ton; un thjesht po
shtjelloj simptomat. do gj
ka lidhje me njra-tjetrn, gj
q ndihmon pr t qartsuar se
prse socializmi nuk pranohet.
Dhe ju lutem, vini re se un po
argumentoj pr socializmin,
e jo kundr tij. Por, njher
pr njher jam advocatus
diaboli1. Kt shtje po e
zbrthej pr ata persona q u
plqejn synimet themelore
t socializmit, pr ata q kan
tru pr t kuptuar se socializmi
do t bj pun por q, n t
vrtet, gjithnj ia mbathin kur
prmendet ai.
Nse i pyet persona t
till, shpesh do t marrsh
prgjigjen e cekt: Un nuk
e kam me socializmin, por me
socialistt. Ndonse, logjikisht ky sht nj argument i
dobt, prapseprap ngre pesh
te nj shumsi njerzish. Njsoj
si me fen e krishtere, reklama
m e keqe pr socializmin jan
vet prkrahsit e tij.

E Premte,

Gjja e par q i l
mbres do vzhguesi t
jashtm sht se socializmi, n
trajtn e tij t zhvilluar, sht
nj teori q kufizohet krejtsisht me shtresn e mesme t
shoqris. Socialisti tipik nuk
sht, sikurse mund t prfytyroj ndonj zonj e moshuar
e friksuar, puntor me pamje
t rrept, me kominoshe me
graso dhe me z t ngjirur. Ai
ose sht nj snob-bolshevik
riosh q, brenda pes vjetsh,
ka shum mundsi t martohet
me ndonj grua t kamur dhe t
kthehet n katolicizmin romak,
ose, n mnyr m tipike, nj
burrec i mbajtur mir q bn
pun zyre, zakonisht antialkoolist i fsheht dhe, shpesh,
me prirje prej vegjetariani, me
nj histori antikomformizmi
mbi vete dhe, mbi t gjitha,
me nj pozit shoqrore t
ciln ai nuk ka ndr mend ta
lshoj nga dora. uditrisht,
ky tipi i fundit sht m se i
zakonshm n partit socialiste
t t gjitha ngjyrave; mbase
kt e ka marr en bloc2 nga
Partia Liberale e vjetr. Ktyre
shtoju edhe mbizotrimin e
maniakve t lemerisur, t cilt
jan vrtet shqetsues, kurdoher q socialistt mblidhen s
toku. Ndonjher t krijohet
prshtypja se vet fjalt socializm dhe komunizm
trheqin drejt vetes me nj
forc magnetike t gjith ata
q pin lngje frutash, nudist,
mbaths sandalesh, maniakt
seksual, kuaker, mjekt, pacifistt dhe feministt e Anglis.
Nj dit, vern e sivjetshme,
teksa po udhtoja me autobus
npr Leurth, pasi ky ndaloi,
n t hipn dy burra t thyer n
mosh me pamje q t kallnin
datn. Si njri, edhe tjetri, qen
afrsisht gjashtdhjetvjear,
nj pllmb prmbi tok,
kuqalash, topolak pa kapela.
Njri prej tyre tulln e kish fort
t shmtuar ndrsa tjetri flokt
e gjat i kishte lidhur sipas
modelit t Llojd Xhorxhit3. Ata
kishin veshur kmisha ngjyr
fstku e pantallona n ngjyrn
e hurms tek t cilat t ndenjurat rrinin kaq t ngjeshura sa
mund tu dalloje vrimat. Me
2) Frngjisht, plotsisht, trsisht,
t gjith njhersh, etj.
3) David Llojd Xhorxh, konti i
par i Duajforit (18631945) dhe
shtetar britanik. Ai, si kryeministri i fundit liberal i Mbretris
s Bashkuar (19161922), ishte
udhheqs i fort gjat Lufts I
Botrore. Gjat ofiqit t tij, Irlands i dha t drejtn e vetqeverisjes (1920).

Nderim Katalonjs sht socializmi?

t hipur ata, pamja e tyre krijoi

njfar turbullire t frikshme.
Udhtari ngjitur me mua, nj
tregtar shtits, m hodhi nj
vshtrim t shpejt mua, pastaj
atyre, pasktaj prap mua dhe
tha npr dhmb: Socialist, sikur me kt t donte
t thoshte: Lkurkuqt e
Ameriks. Mbase, ai kishte
plotsisht t drejt, pasi P.P.P.a po mbanin shkolln e tyre
verore n Leurth. Por, puna
sht se pr t, si njeri i zakonshm q qe, me rrebant
nnkuptonte socialistt dhe
anasjelltas. Kishte shum t
ngjar q ai t ishte i mendjes se
do socialist sigurisht q duhej
t ishte paksa i uditshm. E
nocione t tilla duket se ekzistojn ende edhe n gjirin e vet
socialistve. Pr shembull, me
vete kam programin e nj tjetr
shkolle veriore me an t t
cilit, pasi bn t ditur kushtet
javore, m pas pyet nse jam
vegjetarian apo mishngrns.
Si e shikoni atyre u duket e
zakonshme se sht e domosdoshme ta drejtojn nj pyetje
t till. Mirpo, kjo mjafton pr
t larguar njerz prsmbari
me shumic. E instinkti i tyre
nuk ka kurrfar t mete, pasi
nazemdhenjt prkufizohen
si persona q, me vullnet, i
shkputin lidhjet me shoqrin
njerzore me shpres pr ti
shtuar edhe pes vjet t tjer
jet coftinave t tyre, domethn, ata jan persona q
nuk i lidh asgj me njerzit e
zakonshm.
Ksaj shtoji edhe faktin
e shmtuar q shumica drrmuese e socialistve q e
kan prejardhjen nga shtresa e
mesme e shoqris, ndrkoh
q, n teori, jan t dshiruar
pr nj shoqri pa shtresa, i
ngjiten si me zamk atij pak
prestigji shoqror mjeran q
kan. M kujtohen ndjenjat e
friks q prjetova kur ndoqa
pr her t par mbledhjen e
degs s P.P.P.-s q u mbajt
n Londr. (Ajo do t kishte
qen mjaft m ndryshe nse
do t mbahej n veri t vendit,
ku borgjezia sht m pak e
prndar.) Kta egrsira t vogla dhe zemrngusht, mendova un, qenkan mbrojtsit
e klass puntore?! Ngaq,
do person i pranishm atje,
qoft mashkull qoft femr, i
vinte era eprsi t shtress s
mesme shoqrore. N rast se

ndonj puntor i vrtet, ndonj

minator q qe br pis nga puna
n minier, pr shembull, do
t futej papritur e papandehur
n mes tyre, ather ata do t
ziheshin ngusht, do t inatoseshin dhe do t ndienin t
ndot ndaj tij; ma do mendja
q disa prej tyre do t shkonin
gjer aty sa tia thernin vrapit
duke mbajtur hundt me dor.
T njjtn prirje e dallon edhe
n letrsin socialiste e cila,
edhe kur nuk shkruhet haptas
de haut en bas 4, ajo sht
plotsisht e larguar qoft n
gjuh e qoft n mnyrn e
t menduarit, pr sa i prket
shtress n fjal. Coles, ebbs,
Stracheys e t tjer, nuk jan
aspak shkrimtar proletar.
sht e dyshimt nse tani ka
dika q mund t prshkruhet
si letrsi proletare madje edhe
Daily orker shkruhet n
anglishten jugore zyrtare por
edhe nj komediograf teatrosh
variete i zoti mund t shkruaj
m mir at lloj letrsie sesa
do shkrimtar socialist q m
vjen ndr mendje. Ndrsa, sa
i prket zhargonit t komunistve, ai sht aq i largt
me t folmen e prditshme
4 ) Frngjisht, nga lart posht,
d.m.th., me shprfillje, pr ta br
tjetrin t ndihet m i ult.

sa sht edhe gjuha e do

libri msimor t matematiks.
M kujtohet kur dgjova nj
kuvendues komunist t zot
tu drejtohej t pranishmve
q prbheshin nga antar
t puntoris. Ligjrata e tij
prbhej kryesisht nga ato q
gjenden zakonisht npr libra,
plot e prplot me fjali t gjata,
t ndrshtna, pavarsisht
se dhe dashur pa dashur,
prve zhargonit t zakonshm
t ideologjis, vetdijes
klasore, solidaritetit proletar dhe gjith t tjerave.
Mbas tij u ngrit nj puntor nga
Lankashiri q i foli turms me
zhargonin q ajo e kuptonte.
Nuk kishte aspak dyshim se cili
prej atyre t dyve qe m afr
t pranishmve por, pr asnj
ast, nuk ma merr mendja q
puntori nga Lankashiri t ishte
komunist ortodoks.
Por nuk duhet harruar
q puntori, pr sa koh q
mbetet puntor i vrtet, rrall
ose kurr nuk sht socialist
n kuptimin e plot, logjik e
t vrtet t fjals. Me gjas
ai voton Partin e Puns, ose
madje edhe at Komuniste n
iu dhn rasti, mirpo koncepti
q ka pr socializmin ndryshon kryekput nga ai i eprorit
socialist q konceptin n fjal
e ka nga librat. Pr puntorin

e zakonshm, t cilin mund

ta rastissh n do klub t
shtunave mbrma, socializmi
nuk nnkupton tjetr vese
rroga m t larta, pun me
orar t shkurtuar dhe kurrknd
q ta marr npr kmb. Pr
tipin m revolucionar, robin
q merr pjes n demonstratat
e t papunve dhe q sht n
listn e zez t pundhnsve,
bota sht vese kushtrim pr
tu ngritur kundr forcave
shtypse, nj kanosje e vagullt
e dhuns s ardhshme. Mirpo,
me aq sa kam prvoj, asnj
puntor i iltr nuk e kupton
nnkuptimin m t thell t
socializmit. N m t shumtn
e rasteve, sipas mendimit tim,
ai sht socialist m i drejt
sesa marksisti ortodoks, ngaq
ai nuk e harron, at q t tjerve
shpesh u del nga mendja, se
socializmi nnkupton drejtsi
dhe ndershmri e prgjithshme.
Por, ai nuk kupton se socializmi nuk mund t kufizohet
dot n nj drejtsi t thjesht
ekonomike dhe se nj reform
e nj rndsie t till do t
shkaktonte patjetr ndryshime
t jashtzakonshme n qytetrimin ton dhe n mnyrn e tij
t jetess. Prfytyrimi q ai
ka pr ardhmrin socialiste
sht vegimi pr shoqrin
e tanishme pa t kqijat e
tmerrshme, ku interesi i tij
prqendrohet tek t njjtat gjra
si tani: jeta familjare, pijetorja,
futbolli dhe politika vendore.
Sa i prket ans filozofike t
marksizmit, ky bn me dinakri, si n lojn me zare,
me tri subjektet e mistershme:
teza, kundrteza dhe sinteza,
e un kurr nuk kam takuar
asnj punonjs q t ket pasur
sadopak interes pr to. sht
m se e vrtet se nj numr
mjaft i madh antarsh q vijn
nga puntoria jan socialist n
teori, sipas librave. Mirpo, ata
nuk jan kurr njerz q kan
mbetur puntor, sepse nuk
zn pun me dor. Ata ose i
prkasin llojit q prmenda n
kreun e kaluar, t cilt arrijn
t dalin me mundim t madh
nga shtresa q jan dhe ngjiten
n at t mesme nprmjet
inteligjencs letrare, apo jan
nga lloji q bhen deputet t
Partis s Puns, apo kryetar zyrtar sindikatash. Ky i
fundit sht nj nga shfaqjet
m mjerane t bots. Ndonse
- vijon -

FAQE 11

BOT A
Kur nuk je n pushtet nuk
t kushton gj t mbrosh t
dobtit dhe tu premtosh se do
tu prmirsosh jetesn. Kt e
dinte mir Cipras e shokt e tij
dhe brenda dy viteve, pothuajse
t gjith votuesit e Pasokut,
dendsuan radht e Syrizas.

Nga Kristo
ZHARKALLI
Athin

r zgjedhjet e parakohshme n Greqi,

gjat ditve paraelektorale, u
b shum zhurm. T gjitha
agjencit e lajmeve n bot,
shtypi dhe mjetet elektronike,
jepnin prdit lajme nga Athina. Komentuesit dhe opinionistt botonin mendimet
dhe parashikimet e tyre (n
t shumtat e hers t zymta)
se far do t ndodhte n
Athin pas zgjedhjeve, madje
shumica e tyre shpresonte dhe
uronte t mos fitonte e majta
Syriza e Aleksi Ciprasit! N
vend ishte krijuar nj atmosfer frike, si nga premtimet e
teprta t Cipras, por kryesisht
nga propaganda e shfrenuar e
qeveris konservatore t
Andonis Samaras. Kjo qeveri
q para tre viteve mori pushtetin duke rrzuar qeverin e
ligjshme t Papandreut t asaj
kohe, kishte premtuar se do
t nxirrte vendin nga kriza n
mnyre magjike. Ndrkoh
koha kalonte dhe vendi zhytej
prher e m thell n krizn
ekonomike.
Megjithat, si ish kryeministri Samaras, ashtu
dhe zvends kryeministri
(kryetari i PASOK-ut t mbetur, Venizellos), deklaronin
pr dit se kriza po kalohej,
se s shpejti borxhet do t
jen nn kontroll, merreshin
vazhdimisht masa t rrepta
shtrnguese ndaj npunsve
e pensionistve, papunsia
nuk dukej kurrsesi t ulej,
kurse tregtia, shtylla kurrizore e ekonomis greke,
po falimentonte n mnyr
marramendse. Sektori i ndrtimit ka pushuar s ekzistuari,
duke ln papun dhjetra
e qindra mijra puntor.

Shum ndrtesa kan mbetur

pa mbaruar se nuk ka blers,
kurse mijra apartamente kan
mbetur bosh, gj q ka ndikuar edhe n largimin e shum
familjeve t emigrantve, jo
vetm shqiptar. Qeveria e
Samaras Venizellos, kishte
gjetur mjetin e vetm pr t
shtuar t ardhurat e shtetit:
taksat e rnda dhe t paprballueshme nga populli, kurse pr
shlyerjen e ksteve t borxhit,
merrnin borxhe t reja. Ksisoj, ndrsa n vitin 2010
borxhi arrinte shifrn 125%
t t ardhurave kombtare, n
vitin 2014 arriti shifrn marramendse 175%! Me fjal t
tjera, megjith masat e marra,
Greqia nuk mundi t zvogloj borxhin, si kishte premtuar
qeveria n largim, por n t
kundrtn e rriti n mnyr t
rrezikshme. N kto kushte
nuk kishte mundsi t lehtsonte taksat q t prmirsonte jetesn e popullit, nuk
mund t mos keqsoheshin
shrbimet shndetsore, arsimore e t tjera. Sigurisht pr
kt nuk mund t akuzojm
qeverin Samaras Venizellos, se borxhin nuk e krijuan
ata, por e gjetn nga qeverit
e mparshme, prandaj nuk
duhej ti premtonte popullit
se do ta nxirrnin nga kriza dhe
se gjoja akoma dhe pak koh
u duhej q kriza ekonomike
t kalohej. Pas shum premtimesh, populli nuk u zinte m
bes fjalve dhe premtimeve
t tyre, prandaj filluan t braktisin radht e Dermokracis s
re, kurse prkrahsit e Pasokut
e braktisn partin e tyre masivisht
N kto rrethana, n
mbrojtje t popullit doli
SYRYZA, q drejtohet nga
politikani dyzetvjear, Aleksi
Cipras. Para katr viteve,
partia e tij e majt, me
zor kalonte 3% q t hynte
n Parlament, kur papritur,
pas shthurjes t PASOKut, nisi t ngjitet, derisa n
zgjedhjet pr Parlamentin
Evropian, u b partia e par
n vend, duke ia kaluar dhe
Demokracis s re. N kto
kushte, demokratt dhe
pasokxhinjt e mbetur, duke
par rrezikun q u kanosej n
pushtet, nisn luftn e egr
politike kundr ksaj force

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

ZGJEDHJET N GREQI

CIPRAS KRYEMINISTR
DHE PASTAJ?
t re politike. Akuzat dhe
sharjet e tyre kaluan do kufi.
E quanin parti anarkistsh,
komunistsh, madje nuk ngurronin ta lidhnin akoma dhe me
terroristt. Sigurisht Cipras
nuk trembej, mbrohej nga
kto akuza, duke folur prher
pr vuajtjet e popullit, duke

do t dbohet nga Bashkimi

Evropian, do t braktis euron
dhe do t kthehet prsri n
drahmes, madje parashikonin
dhe paralajmronin votuesit
se vendi do t shpallte menjher falimentimin, duke
mos paguar as rrogat e punonjsve as dhe pensionet,

gjitha kanalet televizive dhe

shtypin dshtoi n mnyr
t turpshme. Populli ia dha
votn Cipras, i cili u betua si
Kryeministr i ri i vendit.
Dhe tani? Sigurisht asnj katastrof nuk ngjau dhe
as do t ngjas n vend. Evropiant q vetm para disa

Demokracia e Re sulmon SYRIZA-n n

ditn e par t puns

dhnsi i partis konservatore greke,

Demokracia e Re, q humbi zgjedhjet parlamentare t 25 janarit, Kostas Karagunis,
deklaroi se prshndesim qeverin e vogl me
40 ministra t zotit Aleksis Tsipras. Zdhnsi
i ksaj partie q drejtohet nga ish-kryeministri
Antonis Samaras, tha pr qeverin e re se sht
pa destinacion dhe me ekuilibra t brisht midis
komponentve t ndryshm, brenda dhe jasht
SYRIZA-s. Shprehim shqetsimin ton t
thell pr pjesmarrjen n qeveri t personave
q kan shprehur qndrime t rrezikshme pr
zhvillimin ekonomik, privatizimet, anulimin
e investimeve, madje dhe kufij t hapur
pr do emigrant, shtoi zdhnsi.
Demokracia e re sht prezente pr t
gjykuar, pr t vlersuar, por edhe pr t penguar politika t dmshme pr interesat kombtare dhe
qytetart grek, veanrisht n momentet kritike q po vijn, prfundon zdhnsi Karagunis.
Ndrkoh, PASOK-u vren se qeveria e re do t vlersohet nga puna dhe jo nga prbrja,
ndrsa Lumi komenton se, me disa prjashtime, sht nj skem e keqe qeveritare.
mbrojtur t papunt dhe shtresat e varfra, gj q e bnte
m shpresdhnse pr ata
q vuanin nga papunsia dhe
taksat e rnda. Nuk do mend
se, kur nuk je n pushtet nuk
t kushton gj t mbrosh t
dobtit dhe tu premtosh se do
tu prmirsosh jetesn. Kt e
dinte mir Cipras e shokt e tij
dhe brenda dy viteve, pothuajse
t gjith votuesit e Pasokut,
dendsuan radht e Syrizas.
Kjo parti pra, dukej se kishte
fituar prkrahjen e pjess m t
madhe t popullit, prandaj kur
qeveria u prpoq t zgjidhte
Presidentin e ri t Republiks
Syriza, me prkrahjen e partis
s djatht ANEL, nuk i dhan
Samarait shumicn e duhur
(180) t votave q t zgjidhej
presidenti i ri, gj q detyroi
qeverin Samara-Venizellos t
shpallnin zgjedhjet e reja, m
25 janar.
Fushata elektorale ishte
shum e egr. Qeveria konservatore (bashk me ishsocialistt) akuzuan egrsisht
partin e opozits. Thoshin
se po t fitoj Syriza, vendi

vendi nuk do t ket drita

dhe uj dhe taksat do t jen
kaq t egra, sa njerzit do
t braktisin dhe shtpit e
tyre. Me fjal t tjera, me
ardhjen e Syriza-s, katastrofa
ekonomiko-shoqrore ishte
a pashmangshme. Frika po
na hynte n palc, por nga
ana tjetr kishim prgjigjen
e Syrizas, me premtime t
teprta q me zor bheshin
t besueshme. Por dihet se
premtimet paraelektorale jan
t zakonshme dhe shum pak
nga ato mund t plotsohen.
Megjithat populli nuk kishte
asgj t priste nga qeveria
Samaras - Venizellos. Varfria
dhe papunsia nuk ka pse t
trembet nga falimentimi i vendit, kur varfria e papunsia
po mbyt masa t gjra popullore. gj m t keqe mund t
prisnin ata nga Syriza, q tek e
fundit u premtonte nj parajs
t re mbitoksore? Kt faktor
nuk mori parasysh qeveria n
ikje, me tmerrin dhe frikn
q donte ti kallte popullit. Aparati propagandistik i
qeveris q kontrollonte t

njzetekatrorsh krcnonin
dhe paralajmronin dbimin
e Greqis nga BE nse do
t zgjidhej Cipras, ndrruan
avaz menjher dhe nisn ti
buzqeshin kryeministrit t ri,
madje kan filluar ta lavdrojn! Duket qart se Evropa
konservatore, ka filluar t kuptoj se nuk mund t vazhdohet
politika e egr antipopullore q
po zhvesh popujt nga t gjitha
privilegjet dhe t drejtat q
kishin fituar me luft ose nga
frika komuniste vite m par. U
prpoqn t rikrijojn nj kapitalizm t egr, duke dashur t
harrojn t kaluarn, prderisa
armiku i tyre kryesor, komunizmi, u vetvra nga mkatet e
tij t tmerrshme. Por popujt nuk
do t qndrojn duarkryq dhe
nuk do t lejoj t humbasin ato
t drejta q kan fituar me gjak.
Sigurisht kapitalizmi mburret,
me t drejt, me demokracin
dhe lirin e popujve, por kto
nuk duhet t cenohen. Dhe kt,
edhe njher, po e tregon populli grek me votn e tij t lir
Sigurisht zgjedhjet e
lira nuk do t thot se do t

plotsohen
t gjitha premtimet e
Cipras, madje as populli
i beson kto. Patjetr ama,
njfar prmirsimi do t ket.
Rndsi ka se populli grek
po bhet shembull pr shum
popuj evropian t Jugut dhe
se kapitalistt e egr t vendeve
t pasura si Gjermania e disa
t tjera, do t zmbrapsen pak
q edhe populli grek t marr
frym lirisht. Un nuk besoj se
do t vrtetohen Kasandrat e s
keqes. Gnjehen ata q besojn
se Evropa do t braktis Greqin, ose do t lejoj q vendi
t falimentoj, ose t dbohet
nga Bashkimi Evropian dhe
nga euro. Sa her sht gjendur n rrezik vendi i helenve,
evropiant dhe amerikant i
kan hedhur dorn dhe e kan
shptuar Nuk mund t lihet
Greqia e Demokracis s par
njerzore, Greqia e kulturs
madhshtore t lashtsis, t
mbytet se ka shum borxhe.
Prandaj, do t pajtohen edhe
me Cipras, megjithse edhe ai
nuk do t mund t plotsoj t
gjitha premtimet e dhna, por
do t prpiqet t bj sa ka
mundsi. Vendi i helenve do
t mbetet n gjirin e Evrops,
i prkdhelur akoma edhe
nga superfuqia e prtej Atlantikut. Sigurisht, edhe Cipras
do t bhet djal i mir
dhe do t harroj gradualisht
shpalljet revolucionare t
rinis.

Fryma e Re

FAQE 12

E Premte,

30 Janar 2015

GJEOPOLITIK
SHQETSIM PR ZHVILLIM
KRCNUES T ISIS
Mentar TOPIAJ

Shtetet e Bashkuara do t
vazhdojn t ruajn t drejtn
e tyre t veprimit n mnyr
t njanshme, q kur Obama
mori detyrn: Duke i eliminuar
terroristt q prbjn
krcnim t drejtprdrejt
pr ne dhe aleatt tan, ka
thn Obama. Por, rnia e
qeveris dhe situata e trazuar
n Jemen i ka vshtirsuar
gjrat. Ndrkaq, besimi sht,
se Arabia Saudite do jet po ai
aleat i SHBA n rajon.

drsa n Lindjen
e Mesme, aviont amerikan kan vazhduar
sulmet kundr shtetit Islamik
t ISIS, n fjalimin e tij,
presidenti Barak Obama, i
mbajti veanrisht t larta
tonet e retoriks s ashpr
ndaj terrorizmit. Ai deklaroi t luftoj vendosmrisht
kundr t gjitha krcnimeve
ndaj Shteteve t Bashkuara
dhe aleatve t tyre, q i
jan bashkangjitur ksaj lufte
kundr terrorizmit t ISIS.
Megjithse administrata e
tij thot se ka br prparim,
shqetsimet serioze se krcnimi i terrorizmit sht
n rritje, ishin t pranishme
n fjalimin antiterrorist t
Obams.
T gjitha arsyet e ktij
shqetsimi qndrojn te fakti
se ky problem ka marr tashm
prmasa globale. Prandaj presidenti Obama theksoi, se do t
vazhdohet me kmbngulje:
T gjurmojm terroristt dhe
t shprbjm rrjetet e tyre.
Ndrkoh, q Shtetet e Bashkuara t Ameriks, si theksoi shefi i Shtpis s Bardh
prpara Kongresit Amerikan,
do t vazhdojn t ruajn t
drejtn e tyre t veprimit n
mnyr t njanshme, si sht
vepruar q kur Obama mori
detyrn: Duke eliminuar terroristt, q prbjn krcnim
t drejtprdrejt pr ne dhe pr
aleatt tan.
Analistt jan t nj
mendimi se SHBA-t e kan
provuar se mundet ti zbulojn dhe t godasin terroristt
aty ku fshihen. Sidoqoft dhe
pavarsisht sulmeve ajrore
amerikane, Shteti Islamik i
ISIS nuk sht zmbrapsur dhe
vazhdon t paraqes n ekran
pengje, q krcnon ti ekzeku-

toj. Sipas David Gartenshtain,

i Fondacionit pr Mbrojtjen e
Demokracive, nuk sht pr
tu habitur aspak nga aftsit
riprtritse t ktij grupi. N
prgjithsi, krcnimi prej aktorve jo-shtetror t ideologjis xhihadiste sht rritur
masivisht gjat katr viteve t
fundit. Nuk jemi duke lvizur
n drejtimin e duhur, thot
Gartenshtain, sipas t cilit faji
pjesor pr kt sht i administrats s presidentit Obama.
Pr shkak t zgjedhjeve t
bra, sht mendimi i drejtorit
t Fondacionit.
N analizn e tij David
Gartenshtajn i prmbahet mendimit se shum prej gabimeve
kan lidhje me faktin q administrata preferoi revolucionet
demokratike ndaj stabilitetit.
N veanti, vendimi pr t
ndrhyr n Libi ka qen me
kosto, se far do t bnin
m tutje grupet xhihadiste.
Gjat revoltave t Pranvers
Arabe, Presidenti Obama u
shpreh se Shtetet e Bashkuara
t Ameriks e mirpresin ndryshimin, i cili nxit vetvendosjen
dhe mundsit e reja, prball
asaj q Obama e quajti pushteti absolut i nj diktatori.
Megjithat, zyrtar amerikan
tashm besojn se ka disa qindra lufttar t Shtetit Islamik
q po trajnohen n kampet e
Libis lindore. Grupe t tjera po
e prdorin gjithashtu Libin, si
vend dislokimi pr lufttart e
tyre, pr t krijuar lidhje t reja
dhe pr t prfituar furnizim
me armatim. Madje edhe n
vendet ku SHBA-t shnuan
prparim, si Jemeni, situata atje
ndryshoi me shpejtsi, duke krijuar rishtazi destabilitet, q do t
favorizonte Al-Kaedn e Gadishullit Arabik, tashm e lidhur
me sulmet terroriste t Parisit.
Pas trazirash t dhunshme n
Jemen, kur rebelt Huthi

sulmuan Pallatin Presidencial

dhe izoluan presidentin, e ardhmja politike e vendit sht e
pasigurt. Presidenti dhe qeveria
dhan dorheqjen, pasi milicia e
grupit Huthi rrethoi ndrtesat
qeveritare me krkesn, q projekt-kushtetuta t ndryshohej.
Drguari i OKB-s Benomar
tha, se kriza politike zgjidhet
vetm nse grupet rivale respektojn marrveshjet e arritura
m par pr bashkqeverisjen e
dy grupeve rivale dhe ti jepet
fund dhuns. Mbshtetja pr
institucionet gjithprfshirse

n Jemen pasoi dhunn, q u

prit natyrisht me shqetsim
nga komuniteti ndrkombtar.
Rebelt e Huthi dhe lvizja
separatiste Hirak kan t
drejt pr tu emruar n t
gjith institucionet e vendit
n Jemenin e trazuar tashm.
Nga Jemeni u largua edhe nj
pjes t stafit t ambasads
amerikane. Zdhnsja e Departamentit t Shtetit, Xhejn
Psaki tha, se SHBA mbshtet
nj tranzicion paqsor n Jemen. Jemeni ka qen nj aleat
kryesor i Shteteve t Bashkuara

LUFTIME T ASHPRA N
LINDJE T UKRAINS
Donald Tusk, ish kryeministr i
Polonis q tani kryeson takimet
e nivelit t lart t Bashkimit
Evropian, prmes nj mesazhi n
Tweeter shprehej se "u provua
prsri se mos-mbajtja e nj
qndrimi t fort, nxit agresorin
pr akte m t mdha dhune.

yrtart e NATO-s u mblodhn n nj takim t

jashtzakonshm pr t diskutuar rreth shtimit
t luftimeve n pjesn lindore t Ukrains. Takimi i 28
ambasadorve t NATO-s n Bruksel, prfshi ambasadorin
e Shqipris n Aleancn Atlantike, bhet me krkes t
Kievit. Zyrtart ukrainas thane, se 7 ushtar u vran gjat
luftimeve n rajonin lindor. Sipas tyre, t paktn 24 ushtar
t tjer jan plagosur. Luftimet mes forcave ukrainase dhe
rebelve pro-rus, ditve t fundit, kan qen m t ashprat,
q pas marrveshjes s armpushimit n shtatorin e kaluar.
Presidenti Barak Obama dhe udhheqs evropian,
krcnuan se do t shpallin sanksione t tjera kundr Rusis,
pas sulmit t rebelve me raketa n qytetin port t Mariupolit,
nga i cili u vran t paktn 30 persona dhe u plagosn m
shum se 80 t tjer. Presidenti Obama e fajsoi Rusin dhe
vuri para prgjegjsis pr sulmin duke thn se separatistt veprojn me mbshtetjen e Rusis. Me pajisjet ruse,
financimin rus, trajnimin rus dhe me mbshtetjen e trupave
ruse, tha Obama.
Qndrimi i Rusis dhe veprimet e presidentit rus Putin
n Ukrain e kan rigjallruar ndjeshm NATO-n dhe kan
frymzuar ndrmarrjen e nj sr hapash t argumentuar
pr forcimin e mbrojtjes dhe t siguris aleate. Kto masa
prfshijn m shum manovra ushtarake n Ukrainn Perndimore si dhe vendosjen e m shum trupave n Poloni dhe
n shtetet baltike.
Disa udhheqs evropian kishin diskutuar, tani s
fundmi, rreth mundsis s lehtsimit t sanksioneve ekonomike kundr Mosks, por Donald Tusk ish-kryeministr
i Polonis q kryeson takimet nivel t lart t Bashkimit
Evropian, prmes nj mesazhi, i paralajmroi partnert
t mos ndrmarrin asnj hap lehtsues, sepse: "U provua
prsri, se mbajtja e nj qndrimi t but, e nxit agresorin
pr akte m t mdha dhune.

n luftn kundr Al-Kaeds.

Vetm katr muaj m par,
presidenti Obama e prmendi
Jemenin duke thn se sht nj
model i suksesshm i partneritetit kundr terrorizmit. Dhe
ja si degjeneroi situata atje.
Vdekja e Mbretit t Arabis Saudite, Abdullah si edhe
rrzimi i qeveris n Jemen,
kan krijuar njfar pasigurie
pr Shtetet t Bashkuara q ato
t luftojn militantt e ISIS-it n
Lindjen e Mesme. N Shtpin
e Bardh shpresat jan q
sauditt t vazhdojn t bashkpunojn pr t parandaluar
vendosjen e ekstremistve n
Jemen si baz pr organizimin
e sulmeve terroriste. N kufij
t prbashkt me Jemenin n
jug t vendit, Arabia Saudite
sht veanrisht e interesuar
pr t parandaluar aktivitetin e ekstremistve. Qeveria e rrzuar n Jemen kishte
mbshtetjen SHBA dhe udhheqja e mparshme i lejoi
Shtetet e Bashkuara t zhvillonin sulme ajrore me avion
pa pilot kundr objektivave t
Al-Kaeds n kt vend, kurse
vazhdimi i operacioneve antiterroriste tani duket se sht i
pasigurt. Ndrkaq, n lidhje
me Jemenin dhe luftn kundr
Shtetit Islamik ISIS, Arabia
Saudite ka qen nj partner
shum i fort i Shteteve t
Bashkuara t Ameriks.
N Shtpin e Bardh,
besimi dhe pritshmrit jan q
mbreti i ri Selman t vazhdoj
n rrugn e t vllait Abdullah
si nj aleat i vendosur i SHBA.
Megjithat, aleanca amerikanosaudite duket paksa e trazuar
n raport me Iranin, pr diplomacin n zhvillim t Uashingtonit me Teheranin, lidhur me
problemin brthamor t Iranit,
ndrsa Arabia Saudite i druhet
ndjeshm fuqizimit t Iranit.
Sipas analistve pr Lindjen e
Mesme tani, kohrat jan shum
t pasigurta n kt rajon.
Nj nga analistt, nga
m t njohurit e terrorizmit
n Shtetet e Bashkuara, Mak
Abrams mendon se lloji i sulmeve t tilla terroriste, si ky q
u pa Paris, do t vazhdojn t
krcnojn edhe m tej.
Ka nj numr t pacaktuar njerzish t lidhur me AlKaeda dhe me Shtetin Islamik
ISIS, thot ai.
Zyrtart amerikan t
zbulimit thon, se prej rreth 19
mij lufttarsh t huaj q kan
shkuar drejt Siris dhe Irakut,
nj e treta e tyre jan nga Lindja
e Mesme dhe Afrika Veriore.

Ekspertt jan t shqetsuar

prej numrit n rritje dhe jan t
gjith t rinj t indoktrinuar. T
paktn 3400 jan ata, t rinj, t
cilt shkojn e vijn nga vendet perndimore n nj betej
globale, q analistt thon, se
ka marr nj drejtim shum
t rrezikshm n at dhe nga
ai rajon.
Kt jav policia dhe
forcat e siguris n Finland
dhe n Suedi bn t ditur
se dhjetra shtetas t tyre po
luftojn me militantt ISIS n
Siri dhe Irak. Rreth 50 t rinj
nga Finlanda, 76 pr qind e tyre
kan pasaporta finlandeze dhe
rreth 20 pr qind e t cilve jan
finlandez etnik kan shkuar
t gjith n zon e rrezikut.
Ndrsa qllimi i forcave t
siguris sht t parandalojn
udhtimin n zonat e lufts.
Ashtu si edhe vendet e tjera evropiane, Finlanda sht shum
e shqetsuar pr krcnimet q
paraqesin shtetasit e saj, t cilt
kthehen nga lufta n Siri. Edhe
n Suedin fqinje, shrbimet e
siguris konfirmuan se s paku
100 suedez i jan bashkuar
grupit terrorist t Shtetit Islamik
ISIS t Irakut dhe Siris. Si
bhet e ditur nga burimet policore t vendit n Suedi jetojn
disa mijra refugjat afgan,
megjithse n Stokholm raportohet, se Suedia sht duke i
refuzuar aplikimet e azilkrkuesve nga Afganistani.
Nga rajoni n luft vijn
dhe lajme t mira, se forcat
kurde kan rimarr n duart
e tyre kontrollin e qytetit kufitar sirian t Kobanit dhe kan
sprapsur militantt e Shtetit
Islamik ISIS-it pas nj beteje
katr mujore. Sipas Grupit
monitorues me qendr n
Londr Organizata, Vzhguesi Sirian pr t Drejtat e
Njeriut lufttart kurd, t
mbshtetur dhe nga sulmet
ajrore amerikane, pothuaj i
kan dbuar gjith militantt
nga zona prgjat kufirit me
Turqin. Banort civil ishin
larguar nga qyteti i Kobanit, q
kur Shteti Islamik filloi sulmin
ndaj tij n shtator. N fillim t
ksaj jave, ushtria amerikane
dhe forcat e koalicionit kundr
Shtetit Islamik i prqendruan
t gjitha goditjet e tyre ajrore
kundr militantve ISIS n
Kobani. Pas katr vjetsh luft
civile, Siria prballet me nj
konflikt t dyt t brendshm,
ndrsa Shteti Islamik ka marr
nn kontroll gjat vitit t kaluar
territore n veri dhe lindje t
vendit.

FAQE 13

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

Rrfenja burimore talebane

DIMRI DHE HARTIMI POSHT IZOLIMI

Nga Arben KARAPICI

cari i dimrit u zgjodh

tem hartimi pr nxnsit e klass s 5-t t shkolls
Martanesh. Dhe ja, far shkruante
njri n klas t pest i shkolls n
Batr Matanesh: Osht ftoft, po bi
bor ujku pyllit osht i modh, baba e ka
pushkn plot. Uku do qingj, dhelpna
do furrik. Kur Rafmoni boni dasm,
ujku ia au vathn. Nuk ishte vigjilent Rafmoni dhe uku delet i mori.
Uku osh egrsin si imperializmi,
dhelpna osht revizjonizmi. Bora
ska men me pushu dhe i ftofti ska
maru, klasa ska dru furra, ska buk,
furriku ska pul, dimni rjep lkur.
Mishi u tret, kocka u mbet, uku n
pyll kocka n fyt, i ngect n rryll.
Osh ftoft po bi bor, zogj e mlleja
mledh garumll. Rroft partija jon
e puns!
Rrfenja po thoshte, se ky i
klass s 5-t i shkolls Martanesh,
merrte gjithmon dhjet n or
diktimi dhe n pun drejtshkrimi.
Kaq duhej vlersuar, edhe hartimi,
tha rrfenja. Ather kshtu lere,
pa qortime pa vrejtje. Meriton ti
japsh notn dhjet, i kishte thn
msuesit inxhinieri Ismet. Asnj
vrejtje, mos bj korrigjim, dhjet e
ka hakun. Dhe ska diskutim. Kemi
miq e shok kudo npr bot dhe na
mbajn ngroht, spyesim pr ftoht,
pr kallkanin jo
U tha dhe u b. Pastaj, dor
m dor, fletorja drejt e n dhom
t shokut Drejtor. Ai bri vetm
kaq: Nnshkroi, U pa. M grotesk
nuk ka me dimrin kallkan, ndrsa
grotesku nuk mbaroi me aq.
T nesrmen u pa n stendn
e talenteve hartimi. E meritonte
nxnsi, shenj lavdrimi. Hartimi
meritonte edhe nj korniz florini, si
kromi flori, kur dilte nga pasurimi.
Dhe na e merrte Al-Qafiri. Vese nj
or qndroi n stend hartimi. Ndryshe, ai i Kshillit do bnte denoncimin dhe hapsann nj hap e kishim.
Kur u hoq hartimi, n stend u pa
nj thirrje, dukej si thirrje ironimi.
Kromi an bllokadn. Posht izolimi. Parulln, pastaj, e hoqn nga
stenda, se socializmi nuk sht izolim, kishte thn Sekretari i Byros
Faslli. Dhe parulln e vendosi
brenda telash t rrethimit! Duhej t
ndjeheshin t rehatuar tani. Ata t
hapsans nuk quheshin t izoluar.
Pastaj n kamp u b qetsi,
n hapsan nuk ndjehej njeri. Ishin
n or t meditimit rreth shtjes s
izolimit. Dhe kjo po bhej gjithnj e
m shpesh n hapsann Martanesh.
Pastaj bagtia njerzore, numrohej
me krer, dilte nga vatha, hynte n
humbell. Nga humbella dilej edhe
shtrir n vig puna sprishej fare,
hi dhe asnj ik. Gardiant, katr

Po thoshim, se rrfenja filloi t mekej dhe zri po i shuhej. Po i

binte t fikt, gati-gati. Kshtu e kishte psuar nj e moshuar
grua, n radha t gjata pr bukn. T nesrmen, n vitrinn e
buks, u pa njoftimi, se e ndjera na kishte marr udhn. Bukn
nn banak e merrje me hara, por nuk mbaronte kshtu loja.
Fmijve, n shkoll, ua merrnin bukn nga goja.

mjaftonin dhe pa pikllim, m tutje

e onin, pa gur, pa mbishkrim N
kamp e qanin me ngashrim dhe
dgjohej ve ndonj got alumini,
prplasur, si pa dashje, kundr izolimit. N heshtje dhe pa br zhurm, hanin n pjat supn me uj
Shkonin pastaj, t tejkalonin, planin
e partis pr nxjerrjen e kromit. N
zgafell dhe n skterr, dit e nat
dhe paprer.
N parti dhe qeveri ngrihej
dollia pr kromin flori. Pastaj, aty te
mensa, prball telave me gjemba,
u shfaq edhe parulla e hanit me dy
porta, por jo t na hynin derrat dhe
dosat. T jetojm si n rrethim,
grusht eliku rreth partis, tha sekretari Faslli. Rrethuar gjembash si
un si ti, ama jetojm n liri po i
thoshte magazinieri Ruzhdi. Faslliu
bri, se nuk dgjoi dhe u ngrit pastaj
dhe shkoi.
Magazinieri me emrin Ruzhdi vinte n mens do dit dhe
e kishte, si pr fillim, t pinte uj
pa mbarim. Liri e madhe o shok,
pi uj sa t dush, njeri st ndalon
kush. Pastaj ai me emrin Ruzhdi
prplaste ibrikun bosh, n tavolinn
zhul dhe brllok. Pastaj, n mens
vinte turni 3-t, tavolinat zhul dhe
asgj m tepr. Pinin uj dhe mir u
gdhifshi nesr
Po thoshim, se rrfenja filloi
t mekej dhe zri po i shuhej. Po
i binte t fikt, gati-gati. Kshtu e
kishte psuar nj e moshuar grua
n radha t gjata pr bukn. T

nesrmen n vitrinn e buks u pa

njoftimi, se e ndjera kishte marr
udhn. Bukn nn banak e merrje
me hara, por nuk mbaronte kshtu
loja, fmijve n shkoll ua merrnin
bukn nga goja.
Pastaj npr radha na u pan
t rinjt, q prisnin t hanin me
lug t florinjt. Po ju, e mira ju
solli ktu?! Ne, q skemi t bjm
gjkund, ne po presim t ham nj
mut!
Ai q pritej, doemos po vinte.
Muti me lug t madhe n do sofr
ishte. Mileti i stanit, tanim jo vetm
gjysma, i jepte shum t drejt liderit
t Frontit Kombtar t s Djathts
franceze, q e kishte prsritur dy
her fjaln lyps, kur foli pr rrzimin e komunizmit. A e pat se ju
bri socializmi fitimtar? E kishin
par dhe far t par se! Vitrinat
e buks mbushur me njoftime dhe
frytet e fitimtarit par dhe ngrn,
bile
Pas artikullit me Anvaristan
dhe Qafiristan, ju quajeni si t doni,
buka po paksohej n treg. Thuhej,
pr munges t lnds s par.
Pastaj, tregu u furnizua me buk,
si e Burgut t popullores socialiste:
Me lnd t dyt. Artikulli pr Anvaristanin ishte shoqruar, m pas, me
80 prqindshin e pags, pr munges lnde t par. Megjithat, n Anvaristan po jetohej lumturisht, edhe
me lnd t dyt. Bile, me lnd t
tret, m e lumturishme bhej jeta
n Iblizistan. Mjaft ta gllabroje at

q mileti i kazas lshonte n sabah,

kishte thn rrfenja. Tani tiganisuni
me dhjamin tuaj kishte thn edhe
Ligagoja.
Nj gj e realizoi laneti n
mnyrn m t prsosur, duke
kombinuar angazhimin e tij t
madh ndaj komunizmit me jetn e
vet private familjare mes luksit dhe
mondanitetit Nj qen vrapon dhe
tremb pulat n rrugn e pluhurosur
t varrezave. Pastaj qndron te varri
i lanetit dhe e sprkat mir e mir.
Ku, e prze nj veteran, q shkon
aty. Pastaj nxjerr nga xhepi shamin
dhe fshin mir e mir at, q la qeni
mbi pllakn e mermert. Mallngjehet dhe fshin me shami lott, q
po i shkojn urk. Pastaj veterani
vendosi nj kuror me lule. Pastaj
u lexon t pranishmve nj hartim
pr xhaxhin Anvar t ruajtur q nga
tetvjearja. Pasi ka fotografuar
qenin duke sprkatur mbi varr, nj
gazetar i huaj fotografon veteranin,
q po lexon hartimin patetik. Pak
m tutje, n rrugn e pluhurosur
t varrezave, tregu me suveniret e
Lugatit sht plot, megjithse gzon
prbuzjen e kalimtarve. Shum
pak, prej tyre, shum pak, interesohen pr stemat me Lanet-surrat dhe
me bustet Lugat, q mbushin tezgat
n varreza e vitrinat n dyqane.
Jezit-biznes sht edhe kjo pun,
po thoshte dikush nejse. Pastaj,
portretin e Anvarit, e morn dhe e
vun n ball t lapidarit. U ul e u
prkul, pastaj qeveritari

Fotot e gazetarit me qeni dhe

veterani, natyr e qet Anvaristani,
po bnin xhiro kudo bots, kurse
ARTV-ja i binte fyellit n vrim t
Avarit. Mos u merakosni, se ky stan
kt bylmet ka, i pati ngushlluar
tellalli i kasabas dhe mileti i stanit
nginjej me bulmetin e Anvarit.
Vetm Hanmja Hixhma dhe Danmja Domuz nuk po kishin fare

t ngopur, kur n Radiotelevizion,

zyra e par majtas korridori n
ulluk t tret, ishte thyer dhe br
cop dhe thrrime busti i Al Qafirit.
Qe br ashtu Al Qafiri nga era korrent dyer-dritaresh ln hapur nj
nat m par, ndrsa n Ullukun e
Tret punohej pr transmetimin e
Veprs dhe ishte kundr revizionizmit modern.
Me at vepr nuk bhej shaka, se bhej nj debat i madh, nse
je, apo nuk je sovran dhe jo vetm
kaq. Ju, q u shitt tek imperializmi, pr 30 aspra u shitt! Por
far jan, kto, asprat? N vend
t bots prdoren ato?! Un nuk e
prkthej dot, se n fjalor nuk po e
gjej. Si e ka teksti, ashtu do ta le.
Lere, lere, po ta mbajti, por kjo do
edhe nj shpjegim, pa t do t thon
ti sditke prkthim! Un vet e kam
t leht, i tha terxhuman ruska dhe
i prktheu asprat n rubla.
Nejse. Ajo, q ngjau at nat nuk
kishte aspak nj shtje prkthimi. Nuk ishte aspak as pun
sabotimi. Ishte atentat mirfilli,
kundr bustit t Al Qafirit. Viktima ishte nj kolege jona, n ulluk
t tret. Tri her past rahmet, n
paqe u preht! Kurse denoncimin
e patn shprblyer. O zot, sa ishte
shprblyer ai denoncim!

Fryma e Re

FAQE 14

SHENDET

E Premte,

30 Janar 2015

Zinkusht nj mikroelement shpeshher i harruar, prve

adoleshentve, t cilt kan akne. Sasia e zinkut pr t ciln
organizmi yn ka nevoj sht e vogl, por megjithat ne
rrezikojm t na mungoj ky mikroelement q luan nj numr t
pabesueshm rolesh n organizmin ton.

KENI DGJUAR PR OLIGOMINERALET?

pr far shrben ZINKU?
Zinku: nj
oligoelement
i rndsishm
Z

inku, ky metal gjendet n formn e nj krip minerale n disa vende t bots

(Kin,Peru, Australi). Ai prdoret shum n industri n procesin e galvanizimit
t hekurit pr ta mbrojtur at nga oksidimi (ndryshku) etj.
N trupin ton, zinku gjendet n sasi shum t vogl, nga 2deri n 3g.
Kjo sht dhe arsyeja e termit oligoelement, q i sht dhn ktij elementi, oligoorigjinn e ka nga greqishtja e vjetr q ka kuptim pak me bollk.
Sasia 2deri n 3gzinksht pabarazisht e shprndar n trupin ton: 60deri 65%
gjendet e ruajtur n muskujt, ndrsa pjesa tjetr n kockat. Por ai qarkullon kudo n trupin
ton, pr t vepruar aty ku sht e nevojshme.

Zinku: aktivuez
i enzimave
E

nzima (ose fermenti) sht nj molekul me origjin proteinike q lehtson nj

apo disa reaksione kimike n trupin ton. Ka me mijra enzima q veprojn n
t gjitha qelizat tona.
Kto reaksione kimike jan shum komplekse dhe ato zhvillohen si n nj loj dominoje, njri pas tjetrit.
Enzimat e nevojshme pr organizmin e njeriut kan nevoj pr nj shtys, q vjen nga
nj molekul tjetr. Zinku sht njri prej tyre: ai vjen n veprim m shum se qindra nga
kto procese enzimatike. E thn ndryshe, ai ndrhyn kudo n organizmin ton.

Zinku: n zemr t
qelizave tona
Z

inku sht i nevojshm pr sintezn e ADN-s dhe t ARN-s, aminoacidet e

trashgimis, q drejtojn formimin e t gjitha proteinave tona. Ai luan nj rol
parsor n procesin e rritjes s organizmit. Zinku sht element q gjendet n hormonet,
si testosteroni e insulina dhe ndrhyn gjithashtu n metabolizmin e saj. Ky mikroelement
sht i nevojshm pr nj funksionim t mir t imunitetit ton, luan rol t rndsishm n
koagulimin e gjakut dhe funksionimit t tiroides. Shikimi, shija dhe nuhatja, kan gjithashtu
nevoj pr zink pr t funksionuar mir.
Zinku ka gjithashtu fuqi antioksidues shum t rndsishme. Ai luan nj rol pozitiv
n parandalimin e smundjeve kardiovaskularedhe degjenerimin muskulor.

Zinku dhe seksi

Duke qen se zinku sht i nevojshm pr prodhimin e testosteronit (hormon mashkullor), q gjendet shum n prostat dhe n sperm,zinku konsiderohet dhe si mikroelementi afrodiziak .
Sa m shum mplaket njeriu, aq m tepr paksohet niveli i testosteronit. Pra rekomandohet t konsumoni ushqime t pasura me zink.

Zinku dhe lkura

I domosdoshm pr prodhimin e proteinave dhe n t njjtn koh antioksidant, zinku

vepron n mnyr t paevitueshme edhe mbi lkurn. Ai favorizon cikatrizimin pas nj plage.
sht evidentuar roli i tij n prmirsimin e aknes. Nnat mjekojn kofsht e irrituara
t bebeve t tyre me nj pomad q prmban zink.
Mungesa e zinkut shfaqet me tharje t lkurs, coptim t thonjve dhe rnie t flokve.

Si t mos na mungoj zinku?

Nevojat pr zinkjan nga 13deri n 15mg n dit tek adoleshentt dhe t rriturit,
ndrsa te grat shtatzna dhe me fmij n gji, nga 13deri n 23mg n dit.
Pamjaftueshmria n organizm e zinkut vrehet shpesh kur prdoren n tushqyer
produktet industriale t kripura dhe t sheqerosura, q zen vend t rndsishm si dhe n
personat me diet vegjetariani. Theksojm se proteinat me origjin shtazore, favorizojn
thithjen e zinkutn organizm.
Nse konsumoni rregullisht guaskat (frutat e detit), perimet e thata dhe, nse mishi
dhe peshku gjenden n menyn tuaj t prditshme t shoqruar me perime, nuk ka rrezik
t keni munges t ktij mikroelementi t rndsishm t metabolizmit.

A duhet t marrim zink dhe kur n ushqimet q

prdorim?

Kjo kshillohet, sidomos gjat shtatzanis dhe sasia shtes e zinkut n ushqime duhet
br gjithmon me kujdes, sepse doza e teprt e zinkut mund t shkaktoj probleme serioze
pr organizmin. Doza prej 50mg n dit e sasis s zinkut, nuk duhet kaluar asnjher.
N qoft se bni nj kur me zink, sepse ju coptohen thonjt, apo ju bien flokt, bni
kujdes t mos merrni n t njjtn koh ushqime plotsuese me shum vitamina dhe minerale.

FAQE 15

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

S P ORT
L

uft frontale mes

Sknderbeut dhe
Kuksit. shtja Olayinka
ka br q mes dy klubeve
pretendent pr titullin t
krijohet nj klim tensioni
e shoqruar me akuza t
ndrsjella. Klubi verilindor
ka reaguar ndaj deklaratave
t Presidentit t Sknderbeut
Ardian Takaj, qw e akuzonte
Kuksin pr gar t pandershme, me nj deklarat pr
shtyp me tone t forta ku nn
kampiont nuk i kan kursyer
akuzat e rnda n drejtim t
skuadrs korare.
Deklarata e Kuksit
- FK Kuksi, ka mirpritur nj vendim t vonuar t
Komisionit t Apelit pran
FSHF-s, q pezullon pr
katr muaj lojtarin, Peter
Olayinka, lojtar me kontrat
t rregullt q n nisje t sezonit me Kuksin dhe i marr
vjedhurazi nga Sknderbeu
n banesn e tij, por nga
ana tjetr na habit mrzia
q ka kapur z. Ardian Takaj,
pas ktij vendimi. Ne kemi
ruajtur qetsin dhe kemi
ndjekur hapat ligjor pr kt
problem dhe t njjtn rrug
do vijojm deri n FIFA. Z.
Takaj duhet t krkoj ndjes
pr marrjen forcrisht dhe n
mnyr t parregullt t ktij
lojtari dhe t mos zgjatet
deri n Shkodr e t kapet
fort pas akuzave q bn nj
person, i paprgjegjshm dhe
dashakeqs ndaj nesh dhe
ekipit t tij Vllaznia.
Zoti Takaj mesa duket,
po e sheh se hegjemonia dhe
diktatit, q ia ka vn prej
katr vitesh mbi futbollin
shqiptar, po shembet. At
e shqetson fakti se t tjer
ekipe me mund dhe djers
duan t arrijn kreun.
Ne nuk akuzojm, por
po sjellim n vmendje disa
fakte, q i jan servirur publikut n kto katr vitet e
fundit. Opinioni sportiv dhe
dashamirsit e futbollit e din
mir dhe jan t informuar
nga mediat vendase dhe te
huaja se Sknderbeu sipas
tyre, ka prishur do bukuri t
futbollit shqiptar. Nse Takaj
beson nj person t vetmuar
dhe dashakeqs n Shkodr,
ather ne duhet t besojm
te shum t tjer personalitete
dhe organizma sportiv, q
e kan akuzuar Takajn pr
lojra jo t rregullta dhe se
me shtysa politike, ai mundi
t grabis katr tituj dhe
t fundos ekipe me emr t
futbollit shqiptar. Sknderbeu dhe z. Takaj edhe tani
jan prmendur n shtypin
evropian pr nj tur t dys-

Luft edhe jasht fushe

Kuksi: Sknderbeu me lojra

politike, ka grabitur 4 tituj
himt jasht vendit dhe nuk
e akuzojm ne, por ata q
po e hetojn pr kto lojra. Vende dhe organizma
evropian t futbollit kt i
din mir dhe po e hetojn. I
kujtojm z. Takaj se Kuksi
ka br at q nuk e ka br
askush n futbollin shqiptar.
Vetm loja e ndershme dhe
me dinjitet e oi Kuksin n
turin e katrt n Evropa Lig
dhe n prmbysje rezultatesh
me ekipe t forta dhe jo me
eliminime t dyshimta dhe t
prfolura. Pr kto suksese
dhe loj t rregullt, Kuksi
ka marr mirnjohje nga vet
UEFA dhe Presidenti i saj.
Vlersime maksimale kan
ardhur dhe nga shum klube
dhe personalitete evropiane t
futbollit, nga autoritet m t

larta shtetrore shqiptare dhe

nga mbar shqiptart, q jan
krenuar me Kuksin .
Z. Takaj hamendsimet

e tij pr aleanca t Kuksit

dhe blerje mund ti faktoj
n organizmat sportiv dhe
organet e drejtsis. Ai ska

Magani: Tirans nuk i shijojn

pikt e dhuruara

rajneri i Tirans Gugash

Magani sht i bindur se
mungesat objektive nuk do t ndikojn n lojn q do t zhvilloj Tirana n sfidn q do t luhet kundr
Flamurtarit t premten n 18:00 n
Elbasan. Bulku dhe Karabeci nuk
jan t disponueshm ndrkoh q
Ristevski nuk sht ende n gjendjen
e tij m t mir. Tirana i ka marr
deri tani 4 pik Flamurtarit duke
fituar 1-0 n Tiran n fazn e par e duke barazuar 0-0 n fazn
e dyt n Vlor. Pr shkak kartonsh do te mungoje kapiteni
Bulku. Ristevski nuk sht ne kondicionin e duhur ndaj nuk do
te jete. Rikthehet Bakaj dhe ky do t jet nj lajm i mir. Edhe
Karabeci po i afrohet kondicionit qe nevojitet, ka thn Magani.
Lajmet negative q kan prfshir futbollin shqiptar pr Maganin
nuk jan nj kompetenc q duhet diskutuar nga niveli teknik. Ai
gjithsesi garanton se Tirana nuk do t kontribuoj negativisht n
kt drejtim, por njherazi askush nuk mund t garantoj sjelljen e
rivalve. Po nse dikush i hap portn Tirans n 5 minutat e fundit
far do t ndodh? Kemi biseduar me lojtart dhe klubin. Nuk
mund t marr prsipr t komentoj problematikat q kan pasur
ndeshjet n takimet e tjera. Nuk m plqen asnj tolerim sepse
asnj trajneri nuk i plqen t marr 3 pik t dhuruara, madje as
nj trofe n mnyr t till nuk t shijon, ka mbyllur Magani
prononcimin e tij. Tirana aktualisht ndodhet n vendin e tret n
kuotn e 38 pikve tre pik larg vendit t par q mbahet nga
rivalt e Kuksit. Tirana-Flamurtari n Elbasan t premten n
18.00 sht ndeshja e par e javs s 20 t Kategoris Superiore.
Ndeshjet e tjera do t luhen ditn e shtun.

asnj baz pr ato q flet, por

sht i tronditur se po i tronditet perandoria e diktatit q
ka ngritur. Takaj sheh fundin

e kampionatit, q sivjet duket

se nuk do jet pron e tij
. Ai vazhdimisht ka lakuar
Kuksin si rivalin direkt t
Sknderbeut dhe tani vetm
nga nj vendim i Komisionit
t Apelit, ka ndryshuar kurs.
N ndeshjen q ai citon, kur
nj person hyri n fush,
askush nga stafi dhe lojtart
e Sknderbeut nuk e prekn,
madje u duartrokitn. Vet z.
Takaj ka pranuar se n fazn e
par ai fitoi me arbitra n Kor ndaj Kuksit. Presidenti i
Kors bn mir q t shoh
punt e Sknderbeut dhe t
lr t lir futbollin shqiptar t
ec n rrugn e pastr dhe t
lojs s rregullt. Kujtesa sht
e hidhur, por ajo nuk harron. E
sigurojm z. Takaj dhe gjith
ata q mendojn si ai, se ne
do vazhdojm rrugn ton pa
hile, dredha dhe mashtrime.
Kush ka zgjedhur rrug tjetr,
e mbar i qoft.

Doingu n peshngritje,
hetime nga jasht vendit
D

opingu ka
shkaktuar
nj trmet t vrtet n
peshngritjen Shqiptare
dhe ky fenomen ishte
n fokusin edhe t Ministris s Arsimit dhe
Sportit duke prbr nj
nga temat e diskutimit
gjat nj seminari pr
nj platform t re t
Edukimit fizik dhe Sportiv. N t merrte pjes edhe profesori italian,
Alesandro Donati, kshilltar i Agjencis Botrore t anti-dopingut i cili
evidentoi nevojn e domosdoshme pr nisjen e nj hetimi t detajuar
n lidhje me rezultimin pozitiv ndaj substancs s ndaluar stanozolol
t peshngritsve shqiptar t elits gjat botrorit t vitit t kaluar n
Kazakistan. Skandali n peshngritje ka prekur shum vende t bots,
jo vetm Shqiprin. Fakti q disa sportist rezultuan pozitiv me doping
sht dika e rnd. N raste t tilla sht e rndsishme q t kuptohet
se sportisti nuk vepron asnj her i vetm. Rreth tij ka persona t tjer t
prgjegjshm. sht e qart q nj shtje e till duhet t hetohet n thellsi
pr t kuptuar se cilat jan prgjegjsit e sportistit, u shpreh Donati.
Drejtuesit e Federats Shqiptare t Peshngritjes ende nuk kan dhn
asnj sinjal pr nj nisje t hetimit apo s paku t nj analize me nxjerrjen
e prgjegjsive pas skandalit q prfshiu sportin m elitar n vend pas
rezultimit pozitiv t sportistve Daniel Godelli, Romela Begaj e Hysen
Pulaku. Pr Begajn dhe Pulakun sht konfirmuar prania e substancs s
ndaluar edhe n testet B, ndrkoh q jan kthyer n nj enigm t vrtet
kundranalizat e Daniel Godellit, pr t cilat ende nuk ka nj rezultat edhe
pse ky duhet t kishte dal prej disa javsh.

FAQE 16

Fryma e Re

E Premte,

30 Janar 2015

S P ORT

Milani gjen sulmues, Destro

pranon ofertn
O

rt e gjat t pritjes kan marr fund

dhe Milani e ka tashm bomberin
e tij t ri. Mattia Destro i ka thn po kuqezinjve, dhe q nga ky ast mund t konsiderohet
n kuptimin e plot t fjals futbollisti m i ri
i Milanit. Drejtuesit e 7 her kampionve t
Evrops e kishin arritur prej disa ditsh akordin
me Romn pr transferimin e 23-vjearit n
Milano, megjithat prgjigjja e Destros ishte ajo
q po mbante n ankth kuqezinjt. Por po-ja e
futbollistit tashm ka ardhur dhe Milani mund
ti prqendroj t gjitha baterit n kampionat
ku synon t pozicionohet n zonn e kupave t
Evrops. Destro transferohet kshtu te 18 her
kampiont e Italis n formn e huazimit pr 700
mij Euro, dhe n baz t paraqitjeve t tij me

fanelln kuqezi, Milani nse dshiron mund ta

blej sulmuesin italian n vern e ardhshme pr
16 milion Euro, shifr t ciln drejtuesit e klubit
nga San Siro mund tia paguajn Roms n tre
kste t ndryshme. Largimi i Fernando Torres
pr te Atletiko e Madridit dhe forma jo e mir q
ka shfaqur Giampaolo Pazzini n takimet fundit,
bn q Milani t hidhte vshtrimin nga Destro,
dhe 23-vjeari sht prforcimi q i nevojitej
trajnerit Filipo Inzaghi. Mbyllet n kt mnyr
aventura e sulmuesit me fanelln e Roms q
prej tranferimit t tij te verdhekuqt n vern e
vitit 2012. N 52 paraqitje me klubin kryeqytetas
gjat ktyre dy sezoneve e gjysm n Serin A,
Destro ka arritur t realizoj 23 gola.

Gerson, Juventus gjen

pasuesin e Pogbas
J

uventusi ka gjetur Pogban e ri.

Quhet Gerson, sht brazilian dhe
ka lindur n vitin 1997. Klubi bardhezi e ka
bllokuar q tani dhe nse gjithka shkon si
duhet Juventusi n qershor do t paguaj 11
milion Euro pr t marr n Itali brazilianin
m t fort ndr moshatart e tij. Shifra sht
e madhe por ka nj justifikim. Gerson po
luan n Uruguaj kampionatin e Ameriks s

Jugut pr U-20 , turne ku luajn futbollist

m t mdhenj se ai dhe po bn diferencn.
Gerson mund t luaj si mesfushor, si sulmues
krahu apo edhe sulmues i dyt, si bn me
Flumininesen, skuadrn e tij. Me Brazilin
luan n qendr t mesfushs dhe nga shum
zbulues talentesh cilsohet si futbollisti m i
mir i Selecaos U-20.

Alonso: Bayerni synon t

fitoj do trofe
B

ayerni i Mynihut sht gati pr startin e fazs s dyt t Bundesligs.

Edhe pse kt t premte bavarezt do t ken nj sfid delikate n
letr pasi do t sfidojn Wolsburgun e vendit t dyt n Wolkswagen Arena,
n kampin e kampionve t Gjermanis optimizmi pr nj fitore t mundshme
sht shum i madh. Mesfushori spanjoll Xabi Alonso pavarsisht mungesave
q do t ket Bayerni n kt prballje sht i bindur se skuadra e tij do t zhvilloj nj paraqitje t mir. Un mendoj se t gjithve u ka munguar Bundesliga,
megjithat kampionati tashm do t rifilloj. Ne gjat ktyre tre javve jemi
strvitur mir dhe jemi gati pr t zhvilluar nj faz t dyt pozitive. Sfida jon
e par do t jet ndaj Wolfsburgut, nj skuadr q me merit mban vendin e
dyt n klasifikim, un mendoj se kjo do t jet nj ndeshje e vshtir pr ne,
por kam besim se mund t fitojm. Bayerni kryeson Bundeslign gjermane
me 11 pik avantazh ndaj Wolsburgut, gjithsesi Xabi Alonso krkon prqendrim nga skuadra e tij n pjesn e mbetur t sezonit, pasi sipas mesfushorit
iberik bavarezt nuk kan fituar ende asgj. I pyetur pr objektivat e ekipit t
Guardiols n kt sezon, 33-vjeari ishte mse i qart n prgjigjen e tij. Ne
duhet ti marim ndeshjet nj e nga nj, pasi sezoni sht akoma shum i gjat
dhe asgj nuk ka prfunduar. Duhet t jemi n formn ton optimale pasi vetm
kshtu mund t arrim objektivat q i kemi vn vetes. Kemi prpara sfida
shum t forta, gjithsesi t jeni t sigurt se ne si Bayern do t bjm gjithka
pr t triumfuar n Bundeslig, n Kupn e Gjermanis dhe mbi t gjitha n
Uefa Champions League kt sezon, ka mbyllur Alonso.

Cuadrador nj hap larg

Chelsea-t, duhen
35 milion euro
J

uan Guillermo Cuadrado

ndodhet vetm nj hap larg
transferimit te Chelsea. E prditshmja
britanike Daily Mail bn me dije se
presidenti i bluve t Londrs rusi Roman Abramovich sht gati ti paguaj
Fiorentins klauzoln e largimit t
lojtarit q kap shifrn e 35 milion
eurove, dhe n ort e ardhshme kolumbiani pritet t shndrrohet zyrtarisht
n nj futbollist i Chelsea-it. Madje
Daily May shkon edhe m tej teksa
shkruan se Cuadrado do t jet gati t
ndihmoj skuadrn e tij t re n sfidn
e ksaj fundjave q blut do t ken
ndaj Manchester City-it. Megjithat
pr t br t mundur transferimin
e 26-vjearit amerikano-jugor n
Stamford Bridge, drejtuesit e Chelsea-t m par duhet t arrijn akordin
pr transferimin e Andre Schurrles
te Borussia e Dortmundit ose Wolfsburgu. Kto dy skuadra jan n gar
me njra tjetrn pr t firmosur me
futbollistin q u shpall kampion bote
me Gjermanin n Brazil, megjithat
Chelsea krkon plot 30 milion Euro
pr t ln t lir 24-vjearin, nj shifr
disi e lart kjo pr arkat e Dortmundit

apo Wolfsburgut. Gjithsesi sipas t

gjitha gjasave rikthimi i Schurrles n
Bundeslig do t realizohet me sukses
dhe Chelsea, parat e fituara nga ky
operacion mund t shpenzoj t gjitha pr t transferuar Cuadradon n
Londr. Fakti q kolumbiani mund t
aktivizohet edhe n Uefa Champions
League sht nj faktor ky q po
ndikon shum pr kalimin e tij te blut,
pasi trajneri i Chelsea-it Jose Mourinho pr kraht e sulmit plqen edhe
brazilianin Douglas Costa q luan pr
Shaktar Donetsk, por ky fundit nuk
mund t akitivizohet n Championsin
e ktij sezoni pasi ka luajtur n fazn
e grupeve me skuadrn ukrainase.