Kujtes...

Me rastin e 7-vjetorit t pavarsis s Kosovs

TOPI: Pavarsia e Kosovs sht nj ngjarje

e madhe n historin e kombit ton, nj dit
kur Kosova nderon bijt martir, presidentin
Rugova, si dhe miqt ndrkombtar

N Shqipri nuk ka breza

q duhet t ikin

KUSH E PRFAQSON
BREZIN E KEQ?

Qemal CENAJ

fq. 4

Adresa:
Bulevardi George W. Bush,
Nr.15/1, Tiran
e-mail: gazeta.frymaere@gmail.com
Kryeredaktor: Agim Zeka
Mob: +355 69 21 15 769
Marketing: +355 69 40 55 244

E PRJAVSHME, INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE

VITI 2 Nr. 46 E premte, 20 Shkurt 2015

20 shkurti, apel pr ndryshimin e elitave politike

Shmblltyra e diktatorit, ende gjall n politik

Politika arkaike mban

peng reformat

FRD inkurajon

optimizmin e
brezit t ri

Editorial

Drejtsi: Hape
kutin e Pandors!
Shkrimtari Ismail Kadare:
Zoti Blloshmi, lidhur me krkesn
tuaj pr zbulimin e dokumentacionit
t fsheht, ashtu si edhe m par
vazhdoj ta mbshtes pa asnj
rezerv... ndrgjegjja e ktij vendi
nuk mund t jet e qet
fq. 2
Bedri BLLOSHMI

FRD vijon takimet npr rrethe

berat e kuov

EMIGRACION

TOPI: Zgjedhjet e 21 qershorit, jan

pr njerzit q do t administrojn
jetn e prditshme t qytetarit
Sali Shehu:

Andi Seferi:

Alfred Cako:

PSE HESHTET PR
VLERAT E MRGATS
SHQIPTARE N GREQI?
Abdurahim ASHIKU

fq. 8

Pamflet...
Kuova e Arit
t Zi, n varfri
ekstreme

Intelektualt
beratas n
mbshtetje t FRD

Berati duhet
ta meritoj
UNESCO-n

PAZARI ANVAR ME
DROG DHE ME ARM
Arben KARAPICI fq. 12

Fryma e Re

FAQE 2

aktualitet
FRD vazhdon takimet e
bashkbisedimet me strukturat
e partis, me antar e
simpatizant t saj n bashki dhe
komuna t vendit. Dje, drejtues t
lart t saj ishin n Kuov dhe
Berat.

ryetari i FRD-s, Bamir Topi, n

fjaln e tij u ndal n rndsin
q kan pr qytetart zgjedhjet administrative, duke vn n dukje dallimet e tyre me
zgjedhjet politike. Ai bri nj panoram t
gjendjes politike n vend. Ne, u shpreh zoti
Topi, konkurruam me dinjitet n zgjedhjet pr
qeverisjen qendrore dhe sot si parti e strukturuar jemi duke zhvilluar bashkbisedime me
qytetar, si nj forc politike q nuk ka asnj
lloj ngarkese negative, nga ato q shfaqin
gjat rrugs partit e tjera. Duke risjell n
kujtes zgjedhjet n Shqipri gjat periudhs
s tranzicionit, kryetari i FRD-s nnvizoi se
partit synojn retorikn politike dhe asnjher
nuk japin llogari pr gjrat q kan kaluar, nuk
japin alternativa apo zgjidhje pr problemet
q na presin.
Si miq dhe si prfaqsues t FRD-s n
Kuov, ju ftoj t dalloni qartsisht periudhn
deri n zgjedhjet e 21 qershorit. Kto nuk jan
zgjedhje pr t prtrir qeverisjen qendrore,
apo pr t zgjedhur presidentin ose prfaqsuesit e institucioneve t pavarura, kto jan
zgjedhje pr njerzit q do t administrojn
jetn e prditshme t qytetarit. Ndaj sht
detyra e strukturave vendore t FRD-s t
orientojn qytetart drejt ktij kndvshtrimi.
N fund t fundit, jeni t majt, t djatht apo

Zoti Blloshmi,
Letra e hapur q m keni
drguar nprmjet gazetave
Albania dhe Sot, sht nj
ndr m t rndsishmet q
jan shkruar e botuar vitet e
fundit n Shqipri. Bashk me
dramn q ka goditur familjen
e fisin tuaj, dram q pati si
akt t fundit pushkatimin e dy
poetve martir, vllain tuaj
Vilson Blloshmi dhe kushririn
tuaj Genc Leka, letra juaj ngre
disa nga shtjet themelore t
moralitetit, jo vetm t kulturs
e letrsis shqiptare, po t krejt
epoks.
Vite m par, nprmjet
historianit Uran Butka, jam
njohur me dosjen e dhimbshme
t dy poetve martir, Blloshmi
dhe Leka. Q nga ajo koh, si
mund t jeni n dijeni, shum
her e n mnyr t prsritur,
n libra, shkrime e intervista,
prpara publikut shqiptar e
ndrkombtar, kam folur pr
kt tragjedi. E bashk me t
kam ngritur shtjen e arkivave
sekrete, duke krkuar hapjen e
tyre pa asnj kusht.
Pr fat t keq, zri im
dhe i disa miqve t mi, ka
mbetur pothuajse i vetmuar,
sidomos kur ka qen fjala pr
letrsin e artin. Miratimi i disa
shkrimtarve dhe artistve, ka
qen i pamjaftueshm pr t
ndryshuar gjendjen. Asnj ak-

TOPI: Zgjedhjet e 21 qershorit, jan

pr njerzit q do t administrojn
jetn e prditshme t qytetarit

alicion mbetet nj mundsi, sepse aleancat

prforcojn fuqin politike t FRD-s. Gjithsesi, sqaroi kryetari i FRD-s, nuk prjashtohet edhe dalja vetm n zgjedhjet vendore.
Ndrkaq z. Topi shprehu besim n vlerat dhe
integritetin e partis n prag t zgjedhjeve.
Forca dhe mbshtetja ndaj ksaj partie, na
bn t besojm se do t kemi prfaqsuesit
tan n kshillat bashkiake, struktura q marrin vendime se si do t projektohet 4 vjeari i
ardhshm. sht koha pr t zgjedhur njerz t

rinj, me vizione dhe ide t qarta, me projekte

konkrete dhe burime financiare pr ti realizuar
ato. N fushata zgjedhore, n vend t britmave,
duhet t flasim konkretisht dhe sht detyr e
strukturave q t prcjellin kto mesazhe n
do qeliz t qytetit.
Kryetari i FRD-s u sugjeroi drejtuesve
vendor t hartojn dhe t ndrtojn projekte
pr qytetin dhe m tej kryesia e partis n
Tiran do ti implementoj n formn e nj
programi nn sigln e FRD-s.

Shkrimtari Ismail Kadare, i kthen prgjigje z. Bedri Blloshmi...

Drejtsi: Hape
nexhmijehoxhiste t bhen
zotruese n nj pjes t mediave tona. Ky sht nj nga
turpet m t mdha t kohs
son. Mbulimi i s vrtets
ka edhe ajo teknikat e saj,
t njohura qyshkur. Prve
falsifikimeve klasike t bra

sion nuk sht marr pr kt,

asnj organizm shtetror ose
shoqror, asnj komitet, OJQ
ose nism tjetr civile nuk ka
mbshtetur me vepra kt
krkes.
Dhe jo vetm kaq. Sa
her sht ngritur kjo shtje,
nj kor shurdhues sht ngritur aty pr aty pr t penguar
zbulimin e s vrtets. Thn
shkurt, nj mur solidariteti me
xhelatt kundr viktimave, me
fajtort kundr t pafajshmve.
Strategjia e ksaj sjelljeje
cinike sht e qart: t mbulohet me do kusht e vrteta e
krimit komunist n kultur. T
zvendsohet ajo e vrtet me
mashtrime e trillime roz, me
dshmi t rreme dhe sht
m e keqja, me mllef e terror psikik kundr viktimave.
Dhe kshtu ka ndodhur ajo q
thoni ju, q fajtort, emrat e t

20 Shkurt 2015

Jeni t majt, t djatht apo t qendrs, ju jetoni n t

njjtin qytet dhe t gjith krkoni nj jet brenda nj
standardi t caktuar

t qendrs, ju jetoni n t njjtin qytet dhe t

gjith krkoni nj jet brenda nj standardi
t caktuar. Problemet e qytetit nuk jan pjes
e administrimit politik, ato jan administrim
i mjedisit, i taksave vendore, i pastrtis s
qytetit, t tregjeve dhe mjediseve t tjera, u
shpreh z. Topi n fjaln e tij gjat takimit n
Kuov.
M tej ai ritheksoi se FRD do t hyj
n zgjedhje duke mbajtur t hapura t gjitha
mundsit, por shtoi se konkurrimi n ko-

EDITORIAL

E Premte,

Kam njzet e kusur vjet q kam krkuar e

vazhdoj t krkoj t hapen dosjet e krimit
45-vjear t diktaturs. Jo se kjo ulrim
dhimbjesh ka rn n vesh t shurdht, po
nuk ka m keq kur nuk duan t dgjojn.
Ktu deri tani, n do lloj qeverisje jan
mbrojtur me fanatizm mkatart, jan
pasuruar tmerrsisht, kan qeverisur dhe
po qeverisin kta katil. Ka filluar prap loja
e kungulleshks, kur krkon njra pal t
hapen dosjet e famkeqit komunizm, pala
tjetr kundrshton t bhet lustracioni, jo
thot gjysma tjetr. Do kujtoj ktu se n vitin
2004, i kam drguar nj letr shkrimtarit t
madh, z. Ismail Kadare pr hapjen e dosjeve
t Sigurimit. Ja dhe prgjigjja se far m
shkruan pr kt problem.
Bedri BLLOSHMI
cilve jan ende t fshehur n
pr dosjet sekrete, t pushtojn dalngadal shtypin dhe
ekranet tona. Dhe kshtu ndodh
n t ashtuquajturat kujtime

nga vet xhelatt ose servilt e

tyre t sotm, ka t tjera mnyra
m t trthorta, pra edhe m
tinzare, pr shprfytyrimin e
historis.

Zvendsimi i s vrtets
me nj surrogat t saj, sht nj
nga m t shpeshtat. Krijohen
ngjarje, heroizma e disidenca
t paqena, t cilat mnjanojn
vetvetiu dramat e vrteta. Kur
dikush pr shembull, prpiqet
ta mbush mendjen se, i paska
drguar nj letr Enver Hoxhs, ku i shkruan fare haptas
se ti Enver Hoxha, bashk me
shokt e tu jeni vrass dhe s
shpejti do ti hani kokat njeritjetrit, kur dikush pra na e servir
kt prrall, n vshtrim t
par, ajo mund t duket si nj
nga ato mburrjet e rndomta
ballkanase, me t cilat sht
mbushur jeta jon. Por n nj
vshtrim m t thell del se kjo
mburrje nuk sht aq e padmshme sa duket. Prkundrazi,
sht thellsisht oroditse,
sepse sipas ksaj prralle, Enver Hoxha nuk del aspak si
diktator, por si nj liberal i
madh. Sepse gjer m sot nuk ka
ndodhur kurr q nj diktator e
sidomos nj diktator komunist,
t marr nj letr t till dhe t
jet aq mshirmadh ndaj shkruesit, sa pas nj ndshkimi t
prkohshm, ti jap prsri t
drejtn e botimit.

Ne t gjith e dim e m
shum se ne jeni ju q e dini se
sa e pavrtet sht kjo. Nuk
sht puna ktu pr pranimin
ose jo t nj mburrjeje. Ktu
sht fjala pr nj prmbysje
t krejt historis s diktaturs
komuniste n Shqipri. N
qoft se pranohet se ka qen
e mundur ti thoshe diktatorit
vrass dhe pas ksaj merrje
prap t drejtn pr t botuar
libra, kjo do t thot t pranosh
se n kt vend nuk ka pasur
diktatur. Sipas ksaj logjike,
pushkatimi i Genc Leks dhe
i vllait tuaj, Vilson Blloshmit,
pr ca vjersha njerzore ku
prshkruhet rnia e gjetheve
dhe zjarri n vatr, tingllon
krejtsisht i pabesueshm. Me
kalimin e viteve, n qoft se
n Shqipri do t vazhdonte
sundimi i trillimeve nexhmijehoxhiste, ky pushkatim
mizor do t quhej prrall,
ngaq surrogati, ai q tiranin
e nxjerr aq t mshirshm, do
ta kishte zvendsuar ndrkaq
t vrtetn.
Nj tjetr mnyr e falsifikimit t historis sht banalizimi, prgjithsimi i s
keqes. N emr t mitit t

FAQE 3

K UJT E S
Teuta NUNAJ

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

Enver Hoxha e ka udhhequr vendin pr dekada dhe, q t

prcaktohet realisht vendi i tij n histori, ka disa kushte, q kan
t bjn me brjen dhe mosbrjen e gjrave prej tij, kundrejt
vendit. Pushtetin e kishte absolut, ndaj dhe bie alibia se nuk kishte
mundsi apo nuk e lejonin.

Shqiptart prball Enver Hoxhs

alldisja me daljet e fotove t diktatorit Enver Hoxha n

takimet kremtuese t 70-vjetorit t lirimit t vendit,
shrbeu si sebep pr t rikthyer n ligjrimin politik dhe jo vetm,
pozicionin, q vet Enver Hoxha z n historiografin shqiptare.
Nuk jam historiane, por edhe pse e kam pasion historin, nuk
marr prsipr t shkruaj histori. Prkundrazi, zri im sht ai i
qytetares dhe i intelektuales, q jetoi at koh, edhe pse n mosh
minore, ku analizat e mendimit nuk ishin t thella, por perceptimet
ishin t forta.
Enver Hoxha e ka udhhequr vendin pr dekada dhe, q t
prcaktohet realisht vendi i tij n histori, ka disa kushte, q kan
t bjn me brjen dhe mosbrjen e gjrave prej tij, kundrejt vendit. Pushtetin e kishte absolut, ndaj dhe bie alibia se nuk kishte
mundsi apo nuk e lejonin.
Nse n Luftn Antifashiste (LAN), ai ishte drejtuesi i
par, apo komandanti i prgjithshm, kjo nuk mjafton q atij ti
akordohen meritat e suksesit dhe fitimit t lufts. Fitorja u arrit, jo
pr shkak t drejtimit t tij, por pr shkak t prpjekjeve heroike
t nj populli t tr, ku bijt m t mir idealist dhan jetn pr
lirimin e vendit. Por njkohsisht ndihmes t mueshme dhe
t rndsishme dhan aleatt, q kontribuuan drejtprdrejt n
fitimin e lufts. Enver Hoxha, pr aktivitetin e tij gjat LAN-it,
akuzohet mbi baz dokumentesh dhe dshmish, se ka urdhruar
nj sr vrasjesh gjakftohta t kundrshtarve t tij politik, gj q
i takon historis ta vrtetoj; apo se lufta e tij pr mbajtje pushteti
prevaloi mbi luftn n dobi t vendit; ai nuk sht shquar dhe as
sht shfaqur si strateg i lufts, si do ia donte titulli i GjeneralKolonelit, t paktn deri m tani, nuk ka pasur teza t tilla historike. Dokumente historike shfaqin se si ai shkatrroi n themel
bashkpunimin mes forcave t ndryshme politike shqiptare; q
dmtoi deri n marrzi ndjenjat dhe prpjekjet demokratike t
intelektualve shqiptar etj. si kto. Ather, nse n nj ast
t dhn, pr rrethana historike dhe motive t caktuara, Enver

Hoxha u vu apo u gjend n krye t LAN-it dhe pas gjith ktyre

veprave t dnueshme q ai ka br, shtrohet pyetja: A meriton ai
t njihet pozitivisht nga historia, si drejtues i lufts? Un mendoj
q jo! Ai nuk mund t jet kurrsesi hero i popullit dhe as i kombit.
Prkundrazi, me veprn e tij, ai tradhtoi kauzn liridashse t
popullit shqiptar. Ndaj edhe medaljet dhe titujt e nderit, q i jan
dhn, duhet ti hiqen.
Etapa e dyt historike, ka t bj me drejtimin prej tij t
diktaturs s proletariatit. T analizosh gjrat pozitive, q jan br
n Shqiprin komuniste n drejtimin e tij, duhet q historiant
t jen t kthjellt, transparent, t paprfshir emocionalisht n
analiz, t aft shkencrisht dhe t zot t ndajn politikn dhe
ndjenjat nga e vrteta. Mbi t gjitha, t mos jen selektiv n fakte
e dokumente, t cilat pr fatin e mir nuk mungojn. Por historin
e bjn edhe dshmitart okular, q pr fatin ton t mir, i kemi
ende nga t dyja periudhat e siprcituara. Ndrkoh q historiant
rendin drejt dokumenteve arkivore brenda dhe jasht vendit, t
shkruara n rrethana dhe koh t ndryshme, duke i paraqitur si
t vetmet t vrteta historike, ata bjn gabimin historik duke

kutin e Pandors!
bashkfajsis gjithka futet
n nj thes. Ashtu si n ferrin
pagan q sht krejt i ndryshm
nga ai dantesk, n jetn ton
krijohet nj mjegullin, brenda
s cils nuk dallohet vlera nga
antivlera, kallzuesi nga viktima, spiuni nga i spiunuari.
Mkatarve tani u vjen shum
pr shtat ky lloj ferri pagan.
Pr t ardhur te letrsia
shqipe e gjysms s dyt t
shekullit, ajo do t gjykohet
ndryshe. Ajo do t gjykohet n
baz t dy parimeve themelore.
E para, parimi i vlerave. E
dyta, ai i moralitetit. Lidhur me
vlerat, dihet se vetm nj pjes
do ti qndroj kohs. Lidhur
me moralitetin, prve asaj
pjese t letrsis q e ka njollosur veten duke nxitur urrejtje
klasore, shtypjen, himnizimin
e Ministris s Brendshme
e t tjera si kto, e vrteta
kryesore mbetet e ndyr n
arkivat e fshehta. Aty ndahen
dy armatat: fajtorja nga e pafajshmja, viktimat nga spiunt.
Kjo sht ndarja themelore,
e pazvendsueshme nga nj
surrogat. E pamshirshme n
vrtetsin e saj, e painterpretueshme sipas ndjes. Kjo sht

ajo q ju me t drejt, n letrn

tuaj, krkoni t zbulohet.
Ky zbulim nuk sht
i gzueshm. Por n kushtet
e historis s sotme shqiptare, n kushtet e mjegulls
orientuese, ai sht i nevojshm. Nj operacion kirurgjikal, pr t ndaluar infektimin e pjess s shndosht t
ndrgjegjes shqiptare.
Kjo ndrhyrje nuk do t
jet e leht. Do t ngrihet prap
muri mbrojts i solidaritetit t
s keqes. Do t bj zhurm
kori i saj. Kur drejtori i Prgjithshm i Arkivave t Shqipris
shpall se do t botoj nj libr
me dokumente t fshehta, q
lidhen me prgjimin, n vend
q ky lajm t zgjoj kureshti,
nxit nervozizm. Gjithfar
dokrrash thuhen me kt rast.
na duhet t hapim telashe t
tilla? Kujt i hyjn n pun ato?
Brezi i ri i sotm as q do tia
dij pr ksi historish, etj., etj.
Vrtet besojn kta avokat t s keqes se brezi i ri
shqiptar mund t ket kujtesn
e nj foke? Brezi i ri, ai q e
di ka ndodhur n kohn e
Hitlerit, t Xhingis Khanit,
apo t Neronit, nuk mund t

jet shprfills ndaj drams s

popullit t vet. sht krejtsisht
normale q ai t dij ka ndodhur ktu, madje ka ndodhur
gjithkund. Ende sot, pas 2000
vjetsh, nuk reshtin prpjekjet
pr t gjetur denoncimin e
fsheht q oi n internim
poetin romak Ovidin. Mirpo
te ne zotron tjetr logjik.
M lejoni tjua prsris se dy
shkrimtar deputet, njri i majt e tjetri i djatht, u ngritn t
part kundr projektit t shefit
t arkivave. Kjo tregonte, ve t
tjerash, q pr disa politikan t
majt ose t djatht, ka nj pik
t errt ku ata takohen.
Zoti Blloshmi,
Si mund ta shihni nga
kjo letr, un prej vitesh kam
qen dhe vazhdoj t jem n nj
mendje me ju. E kuptoj gjith
dhimbjen tuaj, gjith dshprimin dhe revoltn tuaj.
N perandorin komuniste q nga Kuba n Mongoli
e nga Arktiku n Shqipri, jan
br krime monstruoze, t cilat
kan rnduar gjith ndrgjegjen
e shekullit XX. E megjithat
besoj se n krejt historin
e njerzimit, q nga koha e
Neronit e kndej, sht vshtir

t gjendet nj shembull tjetr,

q dy poet t jen pushkatuar
pr disa vjersha t pafajshme
pr gjethet e pr vjeshtn.
Pushkatimi i Vilson
Blloshmit dhe Genc Leks,
ka shnuar nj rekord t ri n
hierarkin e zez t s keqes
n kt planet. Kt rekord t
turpit e ka arritur, pr fat t keq,
Shqipria komuniste.
Prfitoj nga kjo prgjigje
pr tiu drejtuar publikisht
Presidentit t Republiks, q
t ndrhyj me tagrin e tij t
lart, pr t vendosur ngritjen e
nj prmendoreje t dy poetve
martir, ato q u rrzuan nga
arma, pr shkakun e vetm se
shkruan poezi t njerzishme
n nj koh njerzor.
Lidhur me krkesn tuaj
pr zbulimin e dokumentacionit t fsheht, ashtu si dhe
m par vazhdoj ta mbshtes
pa asnj rezerv. Me kt rast
i drejtohem prap Presidentit
pr ti krkuar prpilimin e nj
legjislacioni pr transparencn
lidhur me arkivat e pahapura,
atje sht ndryr nj pesh e
errt, pa zbulimin e s cils,
ndrgjegjja e ktij vendi nuk
mund t jet e qet.

i harruar dhe ln jasht shkrimit t historis dshmitart

okular, q ende jan gjall. Ndaj, pr sa koh kto kritere nuk
jan plotsuar, nuk mund t pretendohet t shkruash historin, si
pasqyr t s vrtets.
Duke qen se periudha diktatoriale ka vetm 24 vjet q sht
mbyllur, kur vendi vijon tranzicionin e tejzgjatur dhe politika e
sotme sht vazhdim i t shkuars, mosprfshirja e saj n shkrimin
e historis, do t vijoj t mbetet ende pretendim.
Pr 40 vjet me radh, Enver Hoxha sundoi mizorisht me
dor t hekurt. N mnyr t vazhdueshme vrau, burgosi dhe
syrgjynosi n internim elitn intelektuale shqiptare; luftoi zrin
demokratik dhe do mendim ndryshe; vetizoloi Shqiprin, duke
e ndar nga bota e qytetruar; ndrpreu lidhjet me shtete t zhvilluara dhe demokratike n emr t nj kauze, q synonte mbajtjen
dhe mbrojtjen e pushtetit t tij gjakatar, duke u hedhur me radh
dhe sipas interesit t ngusht personal pr mbajtje pushteti, n
prehrin e shteteve komuniste e diktatoriale t kohs. Ai e fshiu
trsisht klasn e mesme, duke krijuar nj klas t vetme, at t t
varfrve, q drejtohej e shfrytzohej nga pronart e rinj komunist
t vendit. Fundosi ekonomikisht deri n skaj popullin shqiptar,
prmes nj ekonomie t centralizuar, duke i marr fshatarit do
pron dhe duke i ndaluar, qoft edhe nj pllmb tok bahe,
pr t mbjell pr nevoja t tij apo t rriste dy pula n oborr;
rrnoi qytetarin dhe intelektualin, duke i ndaluar t mendonin me
mendjen e tyre dhe duke ua kufizuar lirit; mbylli kultet fetare,
duke shpallur me ligj ateizmin, duke kthyer besimin nga personal
te Zoti, n shtetror te partia; zbatoi me dor te hekurt diktaturn
e proletariatit, nprmjet Sigurimit t Shtetit, duke krijuar terror
n popull, frik, pasiguri dhe munges besimi pr jetn; vrau
dhjetra njerz n kufi, pr fajin e vetm pse ata donin lirin etj.
Edhe pse prgjat diktaturs u ndrtuan shkolla, spitale,
rrug apo u krye elektrifikimi i vendet, matja e arritjeve bhet
mbi kritere vlersimi, t cilat mbshteten mbi baz mundsish dhe
potencialesh q kishte vendi. Duke qen se ato ishin t shumta,
edhe arritjet vlersohen n proporcion me to.
T pastroj dhe t zhvesh figurn e Enver Hoxhs nga t
pavrtetat, se tashm ajo sht e qart n dritn e diellit, si nj
individ, q punoi kundr vendit t tij; si diktator q dmtoi popullin
e tij; si pseudointelektual q shkatrroi n palc intelektualizmin
dhe kulturn; si shkatrruesi i liris s shqiptarve; si drejtuesi i
nj mekanizmi t tr politik dhe policor q vran, burgosn e
internuan zrat e lir duke i mbytur ata q n brendsi; si nj demon, q ve t mira nuk i ka sjell ktij vendi, ja kto jan gurt
e peshores, me t cilat duhet vlersuar ai.
S fundi, Enver Hoxhs populli dhe historia i dha at q
meritonte. Ashtu si ai trhoqi zvarr padrejtsisht pr dekada,
ashtu ai u trhoq zvarr, n 20 shkurtin 1991, rrugve t Tirans.
Historia sht nga t paktat gjra, q asnjher nuk harron t
shfaq t vrtetn, sado e hidhur t jet dhe sado kok t krkoj.
T krkosh t ridimensionosh apo t rikthesh n kujtesn e shqiptarve, pr rehabilitim figurn m t urryer n historin shqiptare,
t shekullit XX, sht e turpshme. Kjo figur duhet ln n analet
e historis, si fatkeqsia m e madhe e ktij kombi n periudhn
moderne t tij!
Nj njeri i menur dikur m pati kshilluar: Msoje t
keqen pr tu mbrojtur prej saj, jo pr ta prdorur at. Ndaj
mendoj se brezat e rinj duhet ta njohin Enver Hoxhn dhe pasojat
e pushtetit t tij, si nj shembull q nuk duhet kthyer kurr n
Shqipri

FAQE 4

K UJT E S

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

N Shqipri nuk ka breza q duhet t ikin.

KUSH E PRFAQSON BREZIN E KEQ?

nga Qemal CENAJ
Kryetar i FRD, Mat

e si po shkojn punt, po e shohim

t gjith ne, shqiptart. Po
e shikon edhe vet politika,
e cila deri tani ka knduar e
qeshur, ajo pjes q ka qen
n pushtet, ashtu si ka imituar kukuvajkn ajo pjes e
opozits. Pr udi, tani po
dgjojm dhe politikant t
ankohen, se kshtu nuk mund
t shtyhet m tutje. Nj nga
deputett e mazhorancs, n
nj emision televiziv, do t
deklaronte se, e ndjente pr
turp q ishte antar i ktij
Parlamenti! Nn dhmb e
kan thn prej kohsh dhe t
tjer, ashtu si ndonjri sht
munduar t prplitet t lviz
disi nga hullia e diktuar me
hostenin e t parit, por thupra
e politiks shpejt e ka kthyer

drejt shtrungs. Ndrkoh

numri i atyre politikanve, q
po kruhen me politikn e derisotme, duket se sht shtuar.
Megjithat, asgj nuk ka
lvizur n politikn aktuale,
qoft nga mazhoranca me
frymn dhe marshin entuziast,
at q e pati edhe mazhoranca
e kaluar, si dhe opozita me
rrufet e kritikave n qiell
t hapur, pa e ngulur piketn
aty ku t mos ket forc ta
prek, pa ndryshuar m par
situatn dhe pastruar rrugt
nga pengesat.
Mirpo, si pr ironi t
fatit, t zhvillimit e ndryshimit t ktij vendi, n mjediset e ksaj situate t ndezur,
akoma ndesh n mendime
se, pa ikur ky brez nga skena,
vendi nuk bhet. Politikant
e paformuar, pavarsisht nga
mosha, n kto dy dekada e
gjysm kan prvetsuar nj
kajde dhe nj lloj isoje,
at t duartrokitjes e frkimit
t duarve, ather kur u kan
hedhur ndonj kock prpara.
Ndrkoh q militantt, jo t
pakt n shkall vendi, kan
qen gjithmon kori q ka
fryr e mbuluar kngn pa
tekst e melodi t ksaj poli-

tike. Po pr kt gj ata dhe

jan shprblyer, ashtu si figurantt pa rol n xhirimin e nj
filmi. Pr efekt t ndryshimit
t krahut qeveriss, djathtas e
majtas, militantt jan gjithnj n ankes, sa njra e sa
tjetra. Ajo q ndryshon sht
vetm forma e rebelimit t
pals q humb parin, e cila
detyrohet t ngrej zrin pr
t kqijat q po i shfaqen dhe
q m par nuk i kishte par.
Shum nga kjo kategori t
rinjsh, kur nuk gjejn ngushllim tjetr, thon: Sbhet
ky vend, pa ikur ky brez!
Shtrohet pyetja: Pr cilin brez
bhet fjal?

Brezi, gati
m i par
n aktivitet,
mburret se
demokracin
e solln ata.
Brezi q e
pasoi, me t
drejt thot: Po
t mos ishim
dhe ne
Brezi q u lind n demokraci, i msuar q n bel-

bzim, se duhet t ngrej

gishtat apo grushtin, sht n
rrug t paditur, si dhe paraardhsit, q i msuan qysh n
90-tn rrugt e kurbetit, apo
kaluan vite t tra, gjoja n auditore shkollash dhe tani pjesa
m e madhe kan mbetur n
pritje pr sehir. Ather, cili
brez duhet t ik nga skena?
N Shqipri nuk ka breza q
duhet t ikin. Prkundrazi
T ikurve ferrave e telave me
gjemba n kohn e diktaturs,
ata q mundn, pasi shum
u vran n kufi, me ardhjen
e demokracis n Shqipri,
iu zgjua ndrra e iu ngjalln
dhe leckat, pr t ardhur
n vendin e tyre dhe pr tu
integruar n punt e prbashkta. A nuk do t ishim tjetr
kush sot, po t kishin gjetur
ata ambientin e ndrruar?!
Me siguri! Fajet dhe gjynahet
te ne, pr t gjith brezat i
ka jo mosha, por politika e
paprgjegjshme. N t gjitha
kohrat kjo politik ka qen
e keqprdorur, e kompromentuar, pa u peshuar dhe n
asnj koh nuk sht dhn
pr konsum pa hequr m
par lndt e huaja. E kta q
e aplikuan kt lloj politike

ishin individ, q u fryn prej

t ndikuarve dhe q ktyre t
fundit iu rezervuan privilegje.
sht pikrisht kjo kategori
individsh q duhet t ikin.
Jan ata t paaftit e t besuarit
e tyre, q i kan br dme t
mdha vendit, si n ekonomi
ashtu dhe kultur e deri te
njerzit e popullsia n trsi.
sht vrtet pr t ardhur
keq q politikant, tashm
demod, aq m keq nse tentojn t rrin n konsum edhe
n vazhdim, nuk e kuptojn
q ka ardhur koha pr tu
liruar vendin t tjerve. Kta
duhet t ikin dhe jo njerzit e
mir. T mbyturit n z ende
pa folur, t larguarit, pse nuk
denjuan ti binden verbris
s zhvillimit, t pakraht
pse nuk gjetn mundsin
t shprehen e t dgjohen?
Pavarsisht nga mosha, jan
me energji e shpirt pr t
kontribuar pr vendin e vet,
sepse sht i tyre. Por aftsin
e ndershmrin duan ta ln
ktu, si prvoj e zhvillim.
Me njerzit e mir, votuesi,
populli do t ndjehet i ngroht
dhe i besueshm. Kushtetuta
nuk do t ndryshohet me
minuta pr interesa t dikujt,

por do t jet e prshtatur

pr t gjith moshat e brezat.
Besueshmria e vendeve
t puns nuk do t lihet si
shprblim militantsh, por
do t jet pr t aftt, ashtu
si t gjitha institucionet do
t drejtohen me ligjshmri
e jo me urdhra individsh.
Ndrgjegjja pr t kontrolluar detyrat nuk do ti nxjerr
njerzit n shteg pr t t kapur mat e pastaj pr ta ndar
gjahun, por dora-dors do
menaxhohen punt me ligje
e rregulla.

Ather, kush
duhet t ik?
N radh t par spiunt, q si gjithnj kan deprtuar, intrigantt, njerzit e
paaft dhe t korruptuar, ata
q krkojn t mbretrojn, t
paprgjegjshmit q krkojn
t mbrohen ndaj ligjit, nn
petkun e postit e t tjer e
t tjer Tani kjo kategori
drejtuesish sht e zbuluar,
shumica ia bjn me gisht,
ndaj m kot prpiqen t mbrohen nga pakica e zhveshur
njlloj si ata.

KRIZA N UKRAIN

PROVOKACION AJROR MBI BRITANI

Marrdhniet mes Rusis dhe
Perndimit, jan duke u prkeqsuar
edhe pr shkak t nj hetimi n Londr,
rreth vrasjes s ish-spiunit rus, Aleksandr Litvinjenko. Juristt e prfshir
n hetim akuzojn presidentin Vladimir Putin, se ai po drejton nj shtet
mafioz. Ndrkoh, avion t forcave
ajrore britanike, kan interceptuar
avion bombardues rus, fare pran
hapsirs ajrore britanike. Autoritetet
n Londr thirrn urgjent n nj takim
ambasadorin e Mosks.
Dy avion luftarak rus Tupolev
TU-95, u interceptuan pran hapsirs
ajrore britanike. Dhe kto fluturime
jan shpeshtuar, q kur filloi konflikti
n Ukrain, thot Elizabeth Kuintana,
n Institutin e Bashkuar Mbretror, me
qendr n Londr. T dyja palt jan
duke testuar aftsit mbrojtse t njratjetrs, shpejtsin dhe tonet e reagimit
dhe po zbulojn edhe dobsit. Jan
duke drguar, gjithashtu, sinjale paknaqsie dhe nervozizmi njri-tjetrit.

N situata normale, aviont rus kalojn

mbi ann veriore t Britanis. Kt rradh, trajektorja ishte shum e ndryshme.
N kanalin mes Britanis dhe Francs
fluturuan pa sinjale. Krijuan shqetsim
t veant prmes nj trafiku shum t
rnduar transatlantik. Moska i ka drejtuar bombarduesit e saj drejt Britanis si
reagim ndaj nj hetimi publik n Londr
pr vrasjen e ish-spiunit rus Aleksandr
Litvinjenko, tha zonja Kuintana.
Ai u arratis drejt Britanis s
Madhe n vitin 2000, sepse ishte br
kritik shum i ashpr i Kremlinit. Litvinjenko vdiq n vitin 2006, pasi kishte
n trup lndn radioaktive polonium. N
shtratin e vdekjes ai akuzoi presidentin
Vladimir Putin, se urdhroi ekzekutimin. Avokati i familjes Litvinjenko, Ben
Emerson, tani po paraqet prova pr hetimin. Sipas Emerson, vrasja sht akt i
terrorizmit brthamor, i kryer n rrugt
e nj qyteti kryesor, duke rrezikuar jetn
e publikut, si e prcaktoi avokati. Ai
vazhdoi me akuza ndaj Presidentit rus

Vladimir Putin. E vrteta e hidhur do t

zbulohet nga provat dhe e vrteta sht,
se nj pjes e rndsishme e krimit t
organizuar rus sht menaxhuar drejtprdrejt n Kremlin. Rusia e Vladimir
Putinit sht nj shtet mafioz, tha
avokati Ben Emerson.
Qeveria britanike refuzoi fillimisht t hapte hetime, pjesrisht pr
shkak t dmit, q mund tu shkaktohej marrdhnieve me Rusin, por ka
ndrruar vendim vitin e kaluar. E veja
e Aleksandr Litvinjenko, thot se veprimet e Rusis n Ukrain mbshtesin
pikpamjen e saj.
Marrdhniet shum t vshtira
me Perndimin dhe sanksionet ekonomike mbshtesin shtjen ton. Ajo
q po ndodh n Ukrain po provon, se
Rusia mund ta ket urdhruar ajo vet
vrasjen. Procesi i paraqitjes s provave
do t vazhdoj pr rreth 8 jav dhe vzhguesit e ksaj shtjeje hetimore parashikojn, se do t dalin prova pr akuza
t tjera dhe t rnda ndaj qeveris ruse.

LUFT E RE HIBRIDE
Ajo, q n Konferencn e Siguris n Munih u quajt
nga ekspertt, si Lufta Hibride, tani mund t prek m
shum shtete. Instituti Ndrkombtar pr Studimet Strategjike me qendr n Londr ka paralajmruar, se prdorimi i teknikave t fshehta nga ana e Rusis n Ukrain, po
shprfaq n plan t par domosdoshmrin, q NATO-ja t
prgatitet pr prballje, edhe me luftra hibride.
Instituti strategjik n Londr trheq vmendjen se:
Aksionet destabilizuese t Rusis n Ukrain, mund
t frymzojn edhe shtete t tjera gjetk, n rajone t
ndryshme t bots. N raportin e ktij instituti thuhet
se lufta hibride e Rusis n Ukrain, prfshin fushata
t sofistikuara, t cilat kombinojn operacione t nivelit
t ult me operacione speciale, aksione kibernetike dhe
operacione psikologjike. Sipas dokumentit t Institutit
strategjik, kto taktika t lufts hibride paraqesin nj
krcnim shum t rnd. Shumica e ushtrive n bot,
prfshi edhe ushtrit brenda NATO-s, nuk jan t mir
prgatitura pr taktika t tilla.
Ndrkaq, nga Brukseli u njoftua se Bashkimi Evropian e zgjeroi listn e sanksioneve edhe me 19 individ
dhe 9 subjekte ruse, me argumentimin e krcnimit t
integritetit territorial, sovranitetit dhe t pavarsis s
Ukrains nga Rusia. N mesin e 19 personave q do tiu
bllokohen asetet dhe do t ken ndalesa udhtimi, jan
zvendsministrat rus t Mbrojtjes, Arkadi Bakhin dhe
Anatoli Antonov.

FAQE 5

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

GJEOPOLITIK
BISEDIME T VSHTIRA ME TEHERANIN
SHBA DHE IRANI

Mentar TOPIAJ

evolucioni islamik
i muajit shkurt t
vitit 1979 n Iran, q solli n
fuqi Ajatollah Khomeinin,
shkaktoi ndrprerjen e marrdhnieve amerikano-iraniane, gj q vazhdon edhe
sot. Megjithat, presidenti
Barak Obama i ka drguar
sinjale Teheranit se, mes
t dy vendeve mund t ket
dialog, ndrsa Irani ka br
t njjtn gj me Shtetet e
Bashkuara.
M 1 shkurt 1979, udhheqsi shpirtror i Iranit,
Ajatollah Ruhollah Khomeini,
u kthye nga mrgimi i gjat n
Franc. Revolucioni islamik
kishte nisur ather n Iran, por
kthimi i tij n Teheran e bri
edhe m t fort Ajatollah Khomeinin. Disa muaj m von e
pikrisht m 4 nntor 1979, forcat radikale dhe dhjetra roje
t revolucionit kaprcyen
muret e ambasads amerikane
n Teheran, hyn brenda dhe
morn peng 53 veta, diplomat, staf ambasade, si dhe
roje. Kshtu zun fill plot 35
vjet t zemrimit t ndrsjellt
politik dhe prplasjesh shum
t ashpra mes dy vendeve, t
cilat arritn n kulmin n vitin
2002, kur presidenti Xhorxh
Bush e quajti Iranin pjes e
t ashtuquajturit Boshti i s
Keqes.
Irani po krkon t prodhoj me forc armn brthamore
dhe vazhdon t eksportoj terror,
deklaroi aso kohe Xhorxh Bush,
ndrsa udhheqsit e pazgjedhur
n Teheran po shtypin popullin
liridashs iranian. Me ndryshimin e administrats, presidenti
Barak Obama po drgon nj
tjetr mesazh. Mesazhin m t
fundit e proi n nj intervist
me Televizionin Al-Arabia, ku
deklaroi: Nse vende si Irani
kan vullnetin ta lirojn grushtin
e tyre, ne do ti japim dorn.
Zemrimi iranian ndaj
Shteteve t Bashkuara t
Ameriks sht i hershm, 62
vjear dhe buron nga mbshtetja e Uashingtonit pr Shahun e
Iranit, Mohamed Reza Pahlavi.
Ai mori kontrollin e vendit n
vitin 1953, pas nj grushti shteti
t mbshtetur nga CIA kundr
nj qeverie iraniane t majt.
Pr shum iranian, Shahu
Reza Pahlavi, ishte nj diktator i egr q fuqizoi islamikt
n Iran. Shahu nuk lejoi nj
atmosfer politike, ku t kishte
liri fetare apo politike. Gjithka

iu la n dor grupeve fetare, t

cilt i prdorn xhamit dhe
organizata t tjera fetare pr
t transmetuar mesazhin e
tyre. Kur Shtetet e Bashkuara
e lejuan hyrjen n Amerik t
Shahut t smur m 22 tetor
1979, zemrimi antiamerikan
i iranianve arriti kulmin. Dhe
m 4 nntor, radikalt morn
kontrollin e ambasads n Teheran. 53 diplomat amerikan
u mbajtn peng dhe e ashtuquajtura kriza e pengjeve zgjati
pr 444 dit, deri kur u liruan
aty nga mesi i janarit 1981.
N Departamentin e
Shtetit, pengmarrja u mendua se do t ishte simbolike,
por shpejt u kuptua se forcat
radikale, t cilat i drejtuan
studentt t kaprcenin murin e ambasads n Teheran,
kishin pr qllim t nxitnin
dhe nxitn nj zemrim shum
t madh dhe afatgjat antiamerikan n mes iranianve.
Ngjarjet e mpasme do ti
prkeqsonin marrdhniet
mes dy vendeve. Kur diktatori irakian Sadam Huseini,
nisi luftn tetvjeare kundr
Iranit, SHBA e mbshtetn
at. Por pasi trupat amerikane
e larguan nga pushteti Sadam
Huseinin, m 2003, Irani pa
nj dritare mundsie pr t
ushtruar ndikim t dukshm n
Irak, prmes disa kleriksh dhe
partish politike.
Ambiciet iraniane pr
arm brthamore jan pika
kryesore e problemeve mes
Uashingtonit dhe Teheranit. Irani thot, se programi
brthamor i vendit ka vetm
qllime paqsore, por Shtetet
e Bashkuara dhe vende t tjera
besojn, se Irani po ndrton
arm brthamore pr t fituar
pushtet dhe ndikim n rajon,
ndrsa mban marrdhnie me
Sirin bazuar n interesa t
prbashkta, si cilsohen
kto marrdhnie nga ekspertt
e Lindjes s Mesme. Revolucioni iranian po mbush 35 vjet.
Presidenti iranian, Mahmud
Ahmedinexhad, vazhdon t
krkoj nj sr gjrash nga
Shtetet e Bashkuara si kusht,
q Teherani t pranonte rivendosjen e marrdhnieve me
Uashingtonin. Por analistt
thon se zhvillimet n vazhdim mund t ofrojn mundsi
pr shkrirjen e akullit dhe nj
fillim t ri mes t dy vendeve.
Prpjekjet e Sekretarit
amerikan t Shtetit, Xhon
Kerri, pr t zgjidhur krizn
brthamore me Iranin pritet t
vazhdojn edhe n vitin 2015,
sepse Irani dhe gjasht fuqi

Ambiciet iraniane pr arm brthamore, jan pengesa

kryesore dhe maja e konfliktit n bisedimet e vshtira
pr normalizim mes Uashingtonit dhe Teheranit.
Irani thot, se programi brthamor i vendit ka
vetm qllime paqsore, por SHBA dhe vende t
tjera besojn se Irani po ndrton arm brthamore
pr t fituar pushtet e ndikim n rajon, ndrsa mban
marrdhnie t ngushta me Sirin, t bazuara n
interesa t prbashkta. Obama deklaron: Nse
vende si Irani kan vullnetin ta lirojn grushtin, ne do
ti japim dorn.

botrore nuk arritn t bien

dakord. Mundej t arrihej n
nj marrveshje n parim edhe
gjat 2014-s, ndrsa prpjekjet
edhe mund t ndrlikoheshin
pr nj gj t till. N shtator
2013, Sekretari i Shtetit Xhon
Kerri u duk optimist pas takimit
t par zyrtar me ministrin e
Jashtm iranian, Mohamad
Xhavad Zarif, ku ata diskutuan
pr programin brthamor t Iranit. Tani t shohim a mund t
bjm realitet kto q po themi,
n mnyr q t ecim prpara,
tha Xhon Kerri.
Q ather, t dy kryediplomatt jan takuar shum
her, ndrsa negociatort pr
Iranin dhe t pes antart e
prhershm t Kshillit t Sigurimit t OKB-s, plus Gjermania, punojn pr nj marrveshje
pr kufizimin e aktivitetit t pasurimit brthamor t Iranit. Irani
thot se synimet e tij brthamore jan paqsore. Disa fuqi
brthamore shqetsohen, se Irani
mund t prodhoj arm brthamore, ndrsa nj marrveshja pr
kaprcimin e krizs po shihet
si nj arritje e rndsishme, q
do ta lehtsonte Teheranin nga
sanksionet paralizuese amerikane. Pas nj sr takimesh dhe
bisedimesh, mes muajve janar
dhe qershor 2014, negociatort
i zgjatn takimet, deri n 24
nntor dhe n muajin dhjetor u
shtyn prsri.
Kto bisedime nuk do
t bhen m t lehta, vetm pse

po i shtyjm. Ato kan qen

t vshtira dhe do t mbeten
t tilla, tha ministri i jashtm
Mohamad Xhavad Zarif, duke
ln t kuptohet se ekziston
nj penges madhore. Pengesa
qndron te mosbesimi i thell
i palve. Negociatort shpresojn t arrijn nj marrveshje
deri n korrik 2015. Por prpjekjet e tyre mund t pengohen nga ndryshimi n prbrjen
politike t Kongresit. Senati i ri,
i kontrolluar nga republikant
mund t jet pak i prirur t heq
sanksionet menjher pas arritjes s nj marrveshje anti
brthamore. Edhe Presidenti
Barak Obama beson, se me Kongresin e zgjedhur n janar, nuk
mund t krkoj menjher nj
votim pr t hequr sanksionet
anti iraniane. Argumentet pr
nj gj t till mund t ishin m
t forta,vetm nse Agjencia e
Energjis Brthamore arrin n
prfundimin, se Irani po zbaton
kushtet. Ndrkoh, ekziston
mundsia, q ligjvnsit amerikan t kumbisnin durimin, nse
negociatat do t zvarriteshin. N
Kongres mundet t imponojn
sanksione shtes. Dhe kjo mund
ta dmtoj procesin bisedimeve.
Megjithse ka mosmarrveshje
t konsiderueshme, sipas sekretarit t Shtetit Kerri nj marrveshje e plot pr programin
brthamor sht e mundur.
Q mosmarrveshjet
jan t konsiderueshme, u pa
qart nga reagimi i menjher-

shm i ministrit t Jashtm t

Iranit, Mohamad Xhavad Zarif,
kur tha se terminologjia e departamentit amerikan t shtetit
pr t prshkruar marrveshjen,
ndryshon shum nga teksti
i dakordsuar mes Iranit dhe
shteteve pal n bisedimet
pr programin brthamor,
SHBA, Britania, Franca, Rusia,
Kina dhe Gjermania. Versioni
i Shtpis s Bardh, sipas
Xhavad Zarif, minimizon
lshimet e Uashintonit dhe
maksimizon angazhimet e Iranit n at marrveshje.
Si pjes e akordit, Iranit
iu krkua t ul rezervat e uraniumit, q tashm sht pasuruar
n 20%, shum m tepr se sa
niveli prej 5% i nevojshm pr
t gjeneruar energji, por ende
shum posht nivelit pr prodhim arm brthamore. M tej,
marrveshja mandatonte Iranin
t ndalte pasurimin e mtejshm
t uraniumit mbi 5% dhe t
montonte lidhjet teknike t
nevojshme pr pasurimin mbi
5%, sipas t dhnave t Shtpis
s Bardh publikuar pas arritjes fillestare t marrveshjes.
Ministri i jashtm Zarif e akuzoi administratn Obama, se
ajoprpiqet ta paraqes marrveshjen n thelb si nj montim, apo shkatrrim, t programit
brthamor t Iranit.
Ndrkaq, nj autoritet
i lart i Republiks Islamike
paralajmroi se programi pr
pasurimin e uraniumit do t

rritej edhe m tej tha ai, nse

Perndimi do t vendoste masa
t reja sanksionesh shtrnguese
ndaj Iranit. Kreu i parlamentit, Ali Lariani deklaroi, se
ligjvnsit e kan n shqyrtim nj projektligj pasurimi
t uraniumit 60 pr qind, si
kundrmas e sanksioneve t
reja anti iraniane nga vendet
perndimore. Edhe takimi i
par, m 18 janar 2015, pr
zgjidhjen e mosmarrveshjeve,
prfundoi pa ndonj prparim
t dukshm n Gjenev. Prfaqsuesit e t dy palve jan
takuar n Gjenev edhe n
pranin e nj delegacioni t
Bashkimit Evropian.
shtja shtrohet, q Irani
t hiqte dor nga programi i
tij brthamor, n shkmbim
t heqjes s sanksioneve ekonomike anti iraniane nga ana
e Perndimit. Mosbesimi mes
palve duket, sht i thell dhe
ligjvnsit republikan t kongresit paralajmruan t shpallin
sanksione t reja m 30 qershor,
nse nuk ka prparim bisedime.
Presidenti Obama ka nj plan pr
t mos lejuar Iranin t prodhoj
nj arm brthamore, tha Pelosi,
zdhnse e Shtpis s Bardh
dhe Kongresi duhet t shtyj
propozimin pr t votuar pr
shtimin e sanksioneve kundr
Iranit. Me presidentin Obama
jan n krah edhe ministrat e
jashtm t treshes s Bashkimit
Evropian si Gjermania, Franca
dhe Britania, q thon, se sanksionet shtes ndaj Iranit do t
rrezikonin prpjekjet ndrkombtare, n moment kritik si ky.
Ata i bn thirrje t gjithve, q
ti japin nj shans diplomacis.
Sidoqoft, shpresat mbeten, q
dika t ndryshoj. Edhe ministri
i jashtm i Iranit, Mohamad Zarif
deklaroi, se krkohet vullnet pr
prparim dhe prparimi sht i
mundshm sipas tij.
Duket se dhe udhheqsi
suprem i Iranit, Ajatollah Ali
Khamenei sht n favor t
arritjes s nj marrveshjeje
brthamore me SHBA dhe
fuqit botrore, pr sa koh
q pakti nuk bie ndesh me
interesat e vendit. Udhheqsi
iranian i bri komentet n Iran,
prpara personelit t forcs
ajrore kombtare pothuajse
njkohsisht, kur ministri i tij
i jashtm fliste n konferencn
e Mynihut pr mundsin e nj
marrveshje brthamore. N t
njjtn konferenc pr sigurin
globale, sekretari amerikan i
shtetit Xhon Kerri, u shpreh se
pret t arrihet nj marrveshje
paqsore brthamore.

Fryma e Re

FAQE 6

E Premte,

20 Shkurt 2015

GJEOPOLITIK
J

emeni sht prfshir

n trazira politike
muajt e fundit, duke krijuar
rishtas destabilitet n vend, q
do t favorizonte Al Kaedn
e Gadishullit Arabik, e lidhur
me sulmet terroriste n Paris.
N muajin e kaluar, rebelt
shiit Huthi, morn nn
kontroll pallatin presidencial
duke e detyruar presidentin
Abdi Rabuh Mansour Hadi
dhe kabinetin e tij t jepnin
dorheqjen. M pas u dorhoq
edhe qeveria. S fundi, forcat
rebele shprndan parlamentin dhe krijuan nj kshill t
ri presidencial.
Rebelt Huthi n
kryeqytetin e Jemenit kan
grabitur makinat e ambasads
s Shteteve t Bashkuara,
pasi diplomatt amerikan
u larguan nga ky vend duke
e mbyllur ambasadn n
Sana. Makinat u rrmbyen
n parkimin e aeroportit, t
kryeqytetit Sana. SHBA,
Britania dhe Franca i mbylln ambasadat n Jemen, pas
prkeqsimit t situats atje.
Departamenti i Shtetit tha se
personeli i ambasads amerikane u largua nga kryeqyteti
i Jemenit.
Veprimet e njanshme
t kohve t fundit e ndrpren procesin e tranzicionit
politik n Jemen, duke krijuar
rrezikun q dhuna t krcnonte seriozisht jemenasit
dhe komunitetin diplomatik
n Sana, tha zdhnsja e departamentit t Shtetit, Xhejn
Psaki, n nj deklarat.
Shtetet e Bashkuara t
Ameriks vazhdojn t jen
t angazhuara n mbshtetje
t atyre qytetarve jemenas,
q punojn pr nj Jemen
paqsor, t begat dhe t
bashkuar. Ne do t shqyrtojm alternativn, pr kthimin
n Sana, kur t prmirsohet
gjendja n terren, thuhet n
deklaratn e departamentit
t shtetit. Shtetet e Bashkuara t Ameriks, Britania si
edhe Franca i paralajmruan
qytetart e tyre t mos udhtojn m n Jemen dhe ata
q jan n vend, t largohen
menjher.
Pas mbylljes s ambasads s Gjermanis n Sana,
Jemen, edhe ambasadat e
Italis dhe Arabis Saudite
njoftuan pr mbylljen e tyre,
pr shkak t dhuns s shtuar.
M hert gjat javs, edhe
Britania, Franca dhe Shtetet
e Bashkuara t Ameriks e
kishin marr nj vendim t
till. Ministria e Jashtme e
Italis tha se ambasadori italian dhe stafi i tij do t kthehen
n Rom. Arabia Saudite
citoi situatn e prkeqsuar
politike dhe t siguris, si

DESTABILITET I PLOT N JEMEN

Veprimet e njanshme t
kohve t fundit e ndrpren
procesin e tranzicionit politik n
Jemen, duke krijuar rrezikun q
dhuna t krcnonte seriozisht
jemenasit dhe komunitetin
diplomatik n Sana, tha
zdhnsja e departamentit
t Shtetit, Xhejn Psaki, n nj
deklarat. SHBA vazhdojn
t jen t angazhuara n
mbshtetje t atyre qytetarve
jemenas, q punojn pr nj
Jemen paqsor, t begat dhe t
bashkuar.

arsye shum e fort pr ndrprerjen e veprimtaris n ambasad dhe trheqjen e stafit.

Mbretria saudite sht shteti
i par arab q mbyll misionin
diplomatik n Jemen.
Pas disa muajsh trazirash dhe dorheqjes s
presidentit muajin e kaluar,
Jemeni duket se sht zhytur n kolaps, ndrkoh q
grupimet e ndryshme t popullsis nuk po arrijn n nj
gjuh t prbashkt. Rebelt
huthi kan marr nn kontroll
kryeqytetin Sana, duke shkaktuar protesta nga grupet rivale, si dhe nga mbshtetsit.
Udhheqsit e tyre thon se
duan ta ndajn pushtetin me
t tjert n Jemen, por nuk
ka patur hapa t dukshm n
kt drejtim.
Mijra protestues kan
marshuar n Sana e n qytete
t tjera kundr marrjes s
pushtetit nga huthi-t. Udhheqsit e ktij fraksioni
shiit, t ardhur nga malet e
veriut, kan hyr n pallatin
presidencial, shprbn qeverin dhe krijuan nj kshill
pr t drejtuar vendin. Ata
kan mbshtets edhe n
kryeqytetin Sana. Sipas rebelve Huthi, largimi i
diplomatve t huaj nuk do
t ket ndikim te situata n
Jemen. Mbyllja e ktyre
ambasadave n Sana bhet,
sepse ata nuk kan fuqi t
kontrollojn vullnetin e popullit jemenas, i cili sht
kundr ndrhyrjes s huaj.
Me kto trazira tani po
spekulohet se Irani po i armatos rebelt dhe po drejton
lvizjet e tyre, por nj zdhnse e qeveris amerikane
u shpreh, se nuk ka prova t
qarta pr kt.
Huthi kan marrdhnie me Iranin, q prbn
shqetsim dhe ne jemi t

informuar pr mbshtetje
t shumllojshme t ofruar
huthive nga Irani, por nuk
kemi par ndonj prov, se
Irani komandon dhe kontrollon aktivitetin e huthive n
Jemen. Presidenti i Jemenit,
Abdi Rabuh Mansur Hadi,
q dha dorheqjen muajin e
kaluar, pasi huthi-t msyn
pallatin, sht nj ish-ushtarak, q kryesonte nj qeveri
t bashkimit kombtar dhe
ishte nj aleat i SHBA kundr
terrorizmit. Sipas analistve
t shtjeve t Lindjes s
Mesme, largimi ngre frikn se
al-Kaida do t prdor trazirat
politike n avantazhin e saj.
N situatn e re delikate
e krijuar, t trheq vemendjen
nj shkmbim korrespondence mes udhheqsit suprem t Iranit Khamenei dhe
presidentit amerikan Obama,
ndrsa palt po prpiqen
t arrijn nj marrveshje
brthamore. Sipas gazets
The wall street journal,
Ajatollah Khamenei i ishte
prgjigjur nisms s Presidentit Obama pr kt komunikim, ku bhet fjal pr
mundsin e bashkpunimit
t SHBA me Iranin n luftn
kundr Shtetit Islamik ISIS,
nse arrihet nj marrveshje
paqsore brthamore. Lidhur
me korrespondencn, nj diplomat i paidentifikuar iranian
i tha gazets, se prgjigjja
e Khameneit pr presidentin
Obama prmbante tonet e
respektit, por i mungonte
premtimi.
Megjithat ka shenja e
forma t tjera pr mundsin
e bashkpunimit n luft
kundr ISIS. Gjenerali Mohamad Ali Xhafari, komandant i
Gards Revolucionare, thot
se Irani e ka ndihmuar Irakun n luftn kundr Shtetit
Islamik.

Zhvillimet e mtejme
pr bashkpunimet e mundshme po priten me interes
dhe meritojn vemendje
pr stabilitetin e dshiruar.
Udhheqsit huthi jan
shprehur se jan t gatshm
t ndajn pushtetin me rivalt, si dhe t vazhdojn
bashkpunimin me aleatt
tradicional t Jemenit, prfshir Shtetet e Bashkuara.
Ndrkoh, mbshtetsit e tyre
po hedhin parrulla t shumta
me mesazhe dhe prmbajtje
antiamerikane. Gjithashtu
huthi paralajmrojn se
do t kundrshtojn do prpjekje pr t destabilizuar
vendin, ndrsa bjn pikrisht
kt gj. Si rezultat i luftimeve n mes t rebelve shiit
huthi dhe fiseve sunite, n
jug t vendit, kan mbetur t
vdekur s paku 26 persona.
Sipas vlersimit q
Sekretari i Prgjithshm i
OKB-s Ban Ki-Mun i bri
situats n vend, Jemeni sht
n prag t lufts civile. Jemeni po shkatrrohet prpara
syve tan dhe nuk mund t
qndrojm duke vzhguar.
Vendi po prballet me sfida
t shumta. Ndrsa presidenti
dhe kryeministri jan larguar nga detyra, nj kriz
e rrezikshme krcnon t
precipitoj edhe m keq. Zoti
Ban shprehu dhe shqetsimin pr prdorimin tepruar
t forcs pr shprndarjen
e demonstruesve paqsor
dhe pr arrestime t aktivistve t shoqris civile dhe
t gazetarve. N prgjigje
shqetsimit, q e shprehn
edhe vendet e Gadishullit
Arabik, Kshilli i Sigurimit
t OKB-s pritet t vendos
prprdorimin e forcs ushtarake, konform Karts s
Kombeve t Bashkuara, q
e lejon, nse ka shkelje t

paqes dhe akte t agresionit. Paraprakisht, Kshilli i

Sigurimit u ka br thirrje
rebelve Huthi n Jemen q
t dorzojn pushtetin dhe
t negociojn me qeverin
q kan rrzuar. Prmes nj
rezolute t miratuar, Kshilli
ka krkuar nga milicia Huthi
t trheq forcat e saj nga
institucionet, t liroj nga
arresti shtpiak presidentin
Abdi Mansur Hadi dhe zyrtart e tjer qeveritar dhe t
ken besim n negociatat pr
zgjidhje t lufts pr pushtet

n Jemen. Rebelt huthi kontrollojn t gjitha institucionet

e vendit n Jemenin e trazuar
tashm dhe n destabilitet t
plot. Ka qen nj aleat kryesor i Shteteve t Bashkuara
n luftn kundr Al-Kaeds.
Vetm katr muaj m par,
presidenti Barak Obama e pati
prmendur Jemenin se sht
model i suksesshm partneriteti kundr terrorizmit dhe
ja si degjeneroi situata atje.
Ishte aleat Jemeni dhe nuk
dihet, n do t jet.

A sht e
rrezikuar siguria
e Afriks s
veriut?
N

gaq xhihadistt e ISIS, shfrytzojn kaosin n

Libi pr t zgjeruar bazn operative dhe pr t
br aleanc me xhihadistt egjiptian, ata bhen krcnim
real pr sigurin nacionale t Egjiptit dhe Tunizis. Prandaj
nuk ishte e habitshme q pas prerjes s tmerrshme t kokave
t 21 koptve nga xhihadistt e IS, presidenti egjiptian alSisi, krkon nj rezolut t OKB-s pr ndrhyrje ushtarake
ndrkombtar e n vendn e prfshir nga lufta civile.
Pikrisht kt ast duhet t kap Perndimi dhe t bj
do gj t mundshme pr t krijuar nj aleanc egjiptianoturko-saudite kundr IS, mundsisht duke marr n konsiderat islamikt e moderuar, por pa Iranin dhe regjimin e
Assadit t diskredituar ndrkombtarisht. Sepse prfshirja
e Iranit do t ishte m tepr kundrproduktive, pr shkak
t qndrimit ekstrem antishiit t gati t gjith xhihadistve.
Sepse vetm myslimant sunit jan n gjendje t
mundin IS dhe t thajn trungun ideologjik t xhihadizmit.
Perndimi duhet t insistoj n prfshirjen e tyre t vrtet
n veprimtarin e qeveris s Irakut. T tjer partner, m
t dobishm n luftn kundr pseudo-kalifatit IS, Perndimi
nuk ka.

FAQE 7

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

Vzhgim
S
KALI N KARROCN E SHTETIT DHE
UJI Q MBYT E THAN MILETIN
ikur n Shqipri t
mos ishin zbrazur
rezervuart e qiellit, askush
nuk do t lakonte n t gjitha rasat, emrin e prvem
Maskuri. Sikur dikush, nga
Maskuria, Agonas, Golemi
apo Kavaja, mos t kishte
dhn alarmin se uji i rezervuarit t Maskuris ishte gati
t ante dign dhe t zhbinte
nga dheu Golemin me rrethin, askush nuk do t msonte
se mbi kodrat e Golemit dhe
t Kavajs, n fshatin Agonas
ka nj rezervuar me vllim
uji prej 4.5 milion metra
kub, me siprfaqe t pasqyrs
ujore prej 60 hektarsh dhe
me nj basen ujmbledhs
prej 9.2 kilometrash katrore.
Se mbi kt rezervuar, n
vitin 2003, u miratua marrveshja e huas pr financimin e projektit, Furnizim
me uj, Kavaja II, Maskuria, ndrmjet Republiks
s Shqipris dhe Banks
Gjermane pr Rindrtim e Zhvillim. Projekti kishte pr qllim zgjidhjen e problemit t
furnizimit me uj t pijshm
n Kavaj, Golem, fshatin
Agonas, si dhe n zonn e
plazhit, gjithsej nj popullsi
prej rreth 70 000 banorsh.
Sikur n dign e Maskuris,
veshur me xhupa, nn ombrella q rridhnin uj shiu, t mos
kishin shkuar ministrat Tahiri
e Haxhinasto pr t deklaruar solemnisht:Situatn
e kemi trsisht nn kontroll..., askush nuk do t
msonte se n Shqipri ka
nj vend q quhet Maskuri.
Sikur banort e Kavajs t
kishin dal n shesh pr t
protestuar se nuk kan uj
n ezmat e tyre njzet e
katr or dhe ktyre tu bashkoheshin edhe banort dhe
pushuesit e Malit t Robit
dhe t Golemit, as ministri
Tahiri, Haxhinasto e t tjer,
nuk do t kishin shkuar n
dign e rezervuarit, apo n
impiantin e ujsjellsit, pr
t deklaruar se investimi
prej miliona eurosh br nga
gjermant nuk funksionon.
Sikur diga qiellore, t
mos kishte shprthyer dhe
rezervuari i Maskuris, t
mos ishte shndrruar n
nj prbindsh rrnues e
vdekjeprurs, askush nuk
do fliste, shkruante e filmonte. Thjesht frika i detyroi
pushtetart tan t lart t
shkojn mes shiut t dendur
mbi dign e rezervuarit, t
drgojn mjete e marrin masa
deri n procedim penal
pr ata q pa asnj kriter
vun dor mbi dig pr t
marr uj pr t pir banort.
Shteti shqiptar, fatkeqsisht,
ngjan me kalin q trheq
karrocn, bucelat e t cils
grvijn nga aksi pa vaj e
rrezet po dalin nga rrethi.
Kali i karrocs shqiptare
sheh vetm prpara. Meshini
n t djatht e t majt t
syve ia ka privuar shikimin

Shkas i marr
nga Maskuria
n Shqipri dhe
Monroja n Greqi
Sikur fill pas
daljes nga
turbinat e
hidrocentralit
t Shkopetit
uji t futej n
kanal betoni apo
n tuba eliku,
rrjedha e ujit t
pijshm do t
shkonte lirshm
n katet m t
larta t qyteteve
Milot, La,
Fush-Kruj,
Vor, Sukth,
Durrs, Kavaj...
majtas e djathtas. Shqipria,
ndonse z vendin e dyt n
Evrop pr uj t pastr pr
frym t popullsis, sht m
e etura pr uj t pijshm.
sht shembulli m tipik ku
nuk duhet t hidhet vshtrimi
pr prvoj n kt drejtim.
N Shqipri ka nj Maskuri
q ujin e rezervuarit e shndrron n uj t pijshm. Ka
edhe nj Buvill... Ka edhe
nj numr t madh liqenesh
mbi diga hidrocentralesh,
apo rezervuar t mdhenj
n shrbim t bujqsis. Sa
prej ktyre shfrytzohen
pr t furnizuar qytetet dhe
fshatrat me uj t pijshm?
Po qe se kali n karrocn qeveritare shqiptare do t shihte
edhe majtas edhe djathtas,
fqinjt m t afrt, Greqia
ku Athins me dyfishin e
popullsis s Shqipris nuk
i mungon uji i rrjedhshm i
pijshm, pa pompa e rezervuar n tarraca, edhe n pallatet 15 e m shum katshe,
me siguri do t ndodhte q
Shqipria do t prmbytej
me uj t pijshm jo vetm
n qytetet e mdha, por edhe
n fshatrat m t largta.
Po si e ka zgjidhur Greqia furnizimin me uj
t pijshm pr Athinn?
N Greqi, m se 180 kilometra larg Athins rrjedh
lumi i Monros, me gjatsi
70 km, q derdhet n Gjirin e Korinthit, lum me
nj prurje sa i Matit ton.
Lumi Monro, nprmjet nj
dige q citohet t jet diga
m e lart prej dheu n Ev-

rop, me lartsi 126 m,

kthehet n nj liqen, si liqenet e bukur t vendit ton;
ai i Ulzs, Shkopetit, Vaut
t Dejs, Komanit, Fierzs,

Thans dhe s fundmi ai i

Buvills. Ngritja e digs dhe
formimi i liqenit nuk kan
pasur synim prodhimin e
energjis elektrike, por furni-

LUFTA KUNDR ISIS

PLANI
ANTITERRORIST
OBAMA
P

residenti i Shteteve t Bashkuara t Ameriks,

Barak Obama, i krkoi Kongresit autorizim pr
prdorimin e forcs ushtarake toksore kundr militantve
t Shtetit Islamik, ISIS pr tre vjet. Ligjvnsit e informuar
kan thn se plani i Obams pr t luftuar terrorizmin,
krkon prdorimin e forcave speciale t SHBA-s pr
qllime mbrojtse. Shtetet e Bashkuara po kryejn sulme
ajrore kundr Shtetit Islamik ISIS, n Irak dhe Siri, q nga
viti 2014. Kongresi nuk ka votuar pr prdorimin e forcs
ushtarake qysh n vitin 2002, pr luftn n Irak.
Ndrkaq, dy senatort republikan, Xhon Mekein dhe
Lindsi Graham, trhoqn vmendjen e Kongresit se sulmet
ajrore dhe aksionet e tjera q presidenti Obama po ndrmerr
kundr Shtetit Islamik, meritojn nj mbshtetje shum
t fort. Ata konsiderojn se ky sht fillimi i degradimit
dhe fundi gjithashtu i grupit terrorist ISIS, por nuk do ta
shkatrrojn pr nj arsye t vetme se: Administrata e
zotit Obama ende, nuk e ka nj politik efektive, pr largimin e Asadit nga posti i presidentit dhe pr prfundimin
e konfliktit n Siri.

zimin me uj t pijshm t
kryeqytetit grek, Athins dhe
t tr Atiks. Duhet theksuar
se ai nuk sht i vetmi ujmbledhs i krijuar pr t njjtin
qllim. Si ai sht edhe liqeni
i Marathons dhe t tjer.
Duhet theksuar gjithashtu se
ai dhe t gjith ujmbledhsit
e tjer, nuk jan vepra t
kohve t fundit, por me
zanafill masive t viteve
30 t shekullit t kaluar.
Dokumentet e shkruara dhe
veanrisht fotografit e publikuara n internet, flasin
pr nj pun sistematike pr
sigurimin e ujit t pijshm
pr kryeqytetin, por edhe
pr t gjitha zonat e Greqis.
Kanali q lidh ujmbledhsin e Mornos me Athinn,
sht 188.5 kilometra i gjat.
Ai prshkon 67.5 kilometra
tunele, 113,5 kilometra kanale
t sistemit t hapur e t mbyllur, 7.5 kilometra sifone...
Nuk ve dorn n zjarr pr
shifra, vese them q nj
kanal (apo tuba) t shtrir
n hapsirn nga kufiri me
Maqedonin, atje ku Drini
i Zi hyn n Shqipri nuk do
t kishte kt gjatsi, as tr
ato kilometra tunele, sifone e
kanale betoni ku t kalonin

20 metro kub uj n sekond

pr t furnizuar me uj jo
vetm Tirann, por edhe qytetet n rrugtimin e kanalit.
Nuk po vazhdoj m gjat,
nuk them q uji i Drinit t
Zi t prshkoj mes prmes
Shqiprin, vese nj breng
dua ta vazhdoj e ta ndaj me t
gjith. Vendi yn, Shqipria,
ka aq burime uji t pijshm sa,
duke prjashtuar vendet nordike (thon), z vendin e par
n Evrop pr uji burimi
kristal pr frym t popullsis. Vendi yn ka aq liqene
Monro, sa do t furnizonte
me uj t bollshm jo vetm
fqinjt n kufij toksor, por
edhe t kalonte detin. Shkopeti, matur me kilometrat
Monro, sht shum afr Tirans, Durrsit, Kavajs. Vau
i Dejs e Komani jan shum
afr Shkodrs e Lezhs...
Sikur fill pas daljes nga turbinat e hidrocentralit t Shkopetit, uji t futej n kanal
betoni apo n tuba eliku,
rrjedha e ujit t pijshm do t
shkonte lirshm n katet m
t larta t qyteteve Milot, La,
Fush-Kruj, Vor, Sukth,
Durrs, Kavaj...
Sikur...

EGJIPTI KRYEN
SULME AJRORE
U

shtria e Egjiptit njoftoi, se ka kryer nj sr sulme

ajrore kundr caqeve t Shtetit Islamik (ISIS) n Libi.
Sulmet ajrore t avionve luftarak egjiptian filluan menjher
pasi militantt e grupit ekstremist kan publikuar nj video, q
tregon 21 egjiptian t krishter me koka t prera.
Nj zdhns i Komands s Prgjithshme t Forcave t
Armatosura t Egjiptit saktsoi duke thn, se sulmet ajrore kan
qlluar dhe bombarduar me sukses kampet e trajnimit t Shtetit
Islamik dhe depot e tyre t armve n Libi.
Presidenti i Egjiptit, Abdel Fatah Sisi, i prshndeti sulmet
ajrore t ushtris duke deklaruar se vendi i tij ka t drejtn legjitime t prgjigjes ndaj ekzekutimeve me prerje koke nga ana e
terroristve t Shtetit Islamik. 21 shtetas egjiptian, q i prkasin
besimit t krishter, jan rrmbyer gjat muajve dhjetor dhe janar
n Libi, ku ishin edhe t punsuar me kontrata.
Xhamia Al-Azhar e Kajros, e cila sht edhe autoriteti
udhheqs i Islamit sunit, shprndau nj deklarat, duke i dnuar
ashpr kto ekzekutime barbare, q nuk kan t bjn me asnj
lloj feje, apo vlere njerzore, thekson deklarata e xhamis. Pr
ekzekutimin barbar ndaj 21 shtetasve egjiptian n Libi, zdhnsi i Shtpis s Bardh, Josh Ernest, tha se ato vrasje jan t
neveritshme dhe frikacake. Militantt e Shtetit Islamik t ISIS
kan n Libi nj nga bazat m t rndsishme t rekrutimit dhe
pr strvitje, si dhe depo armatimi.
Ndrkoh, Italia njoftoi mbylljen e ambasads n Libi dhe
trhoqi personelin diplomatik, pr shkakun e nj klime dhune t
vazhdueshme, q sundon atje thot komunikata. Trupi diplomatik
italian ishte misioni i fundit evropian q kishte mbetur hapur.
Qeverisje paralele dhe milici t armatosura jan prfshir
n beteja t vazhdueshme dhe vdekjeprurse pr pushtet n Libi,
q kur vdiq Moamar Gedafi, n vitin 2011. Nj baz e mir,

- vijon n faqe 14 -

FAQE 8

EMIGRACION

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

PSE HESHTET PR VLERAT E MRGATS

SHQIPTARE N GREQI?
Abdurahim ASHIKU

j shqiptar n Kallamata t
Greqis vrau t dashurn
dhe m pas vrau veten. U lakua me
z e me figur litsish n t gjith
ekranet e vegjl. T nesrmen, lajmi
zuri faqet e para t gazetave, lexuar
nga lits t t gjith stacioneve
televizive shqiptare... Lajme t tilla,
n kohn m t shkurtr t mundshme, tashm jan br kafe e
mngjesit, hape gjumi e mbrmjes
n median shqiptare: me figur e
z, me fotografi e shkrime, a thua
se kjo sht jeta e tyre larg atdheut.
N Greqi, jo zyrtarisht, punojn e
jetojn, me letra e pa letra, afro nj
milion shqiptar.
Nga kta, her pas here (mos
me thn prdit) shtypi yn i shkruar
dhe elektronik, zgjedh krimin, dik
q ka vrar, ka prdhunuar, ka vjedhur, ka br sherr... N nj milion,
natyrshm do t ket edhe ndonj q
vret, prdhunon, vjedh. Por ky nj
n nj milion nuk prfaqson kurr
mrgatn shqiptare n Greqi. Shtypi
i shkruar dhe ai elektronik shqiptar,
nuk ka pse ta vr lajm t par, ta
prmend me emr e mbiemr, ta
prshkruaj edhe n detaje ngjarjen.

N Greqi punon e jeton komuniteti

m i madh mrgimtar shqiptar n
bot, komunitet q n numr sht
i barabart (mos edhe ia kalon)
banorve t kryeqytetit, Tirans.
Mrgimtart shqiptar n Greqi
vite m par, zyrtarisht, nprmjet
posts apo bankave, drgonin n
Shqipri rreth nj miliard euro,
shum kjo q sht investuar n
ndrtim e biznese t tjera, n bukn
e prditshme t familjeve t emigrantve. Sot nuk drgohen m nj
miliard euro, ka ka alarmuar shtetin. Remitancat (drgimet postare) e
emigrantve kan rn dhe do t bien.
Mrgimtart shqiptar n Greqi
gradualisht po integrohen n shoqrin dhe n shtetin grek. Kan
marr dhe po marrin nnshtetsi,
betohen pr besnikri ndaj Greqis
kur marrin letrnjoftimin, betohen
edhe kur marrin armn dhe kryejn shrbimin ushtarak n radhn
e forcave t armatosura greke. Kjo
sht e natyrshme, ashtu si sht
e natyrshme pr shqiptarin q merr
nnshtetsi t Shteteve t Bashkuara t
Ameriks, bn betimin civil e ushtarak
dhe shkon e jep jetn n Afganistan.
Fjaln e kishim te lajmi i faqes s
par, tek ajo q na vret m shum se
do gj tjetr, tek ajo q na identifikon
me krimin dhe na lakon me kriminelin. Shtypit t shkruar dhe elektronik
n Tiran i ka munguar, i mungon
dhe me gjas do ti mungoj, lajmi i
mir, vlerat e mdha q mrgimtart
shqiptar prcjellin do dit, n pr-

Shtypit t shkruar dhe elektronik n Tiran i ka munguar, i

mungon dhe me gjas do ti mungoj, lajmi i mir, vlerat e
mdha q mrgimtart shqiptar prcjellin do dit, n prmasa
gjithnj e m t mdha, n t gjitha fushat e jets e veanrisht
n atdhetarizmin e tyre n t gjitha drejtimet. Lajmet pr krimet e
mrgimtarve tashm jan br kafe e mngjesit, hape gjumi
e mbrmjes n median shqiptare me figur, z, me fotografi e
shkrime, a thua se kjo sht jeta e tyre larg atdheut...

masa gjithnj e m t mdha, n t

gjitha fushat e jets e veanrisht n
atdhetarizmin e tyre n t gjitha drejtimet. N t njjtn dit me ngjarjen
e Kallamats, n Rafina, nj qytet i
vogl port pr lvizjen e trageteve
n drejtim t ishujve t Cikladeve,
prindrit mblodhn n nj klas
fmijt e tyre dhe ftuan ambasadorin
e Shqipris tu sjell abetaret. Shkollimit shqip t fmijve shqiptar n
Greqi me gjuhn e nns iu shtua edhe
nj shkoll (si i themi me gojn plot).
Nj lajm i till duhet t bnte
vend si krye lajm i televizioneve
shqiptare at nat dhe n faqen e
par t t gjitha gazetave shqiptare t nesrmen. Nuk ndodhi.
Dy jav t shkuara, Ambasada organizoi promovimin e tre librave,
Rilindsit e kohs son, Shkolla
shqiptare e Athins dhe Shkolla
shqipe e Selanikut, ku n mbi njmij
faqe nxirret n pah prkushtimi qytetar
i msueseve shqiptar n Greqi, t
cilt si n asnj vend t bots, q prej
nga viti 2001, mbledhin fmijt dhe
u msojn atyre t shkruajn, lexojn
e kndojn gjuhn e bukur shqipe.
Bashk me ta u dha edhe premiera e
filmit dokumentar Vera-msuesja e
dy ishujve, nj rrfenj pr msuesen
Vera Shkurti, q vullnetarisht, pa asnj

pages, n fundjav u mson gjuhn

shqipe fmijve t ishullit t Tinosit
dhe do t enjte udhton mse nj
or me traget pr t br t njjtn
gj me fmijt e ishullit t Sirosit.
T dieln, m 8 shkurt, Shkolla Shqiptare e Athins, mblodhi nxns e
ish-nxns t shkolls, pr t festuar
10 vjetorin e saj. Nj ngjarje, them
un, pr tu prcjell si lajm i par dhe
n faqe t par t gazetave t Tiran.
Msuesit shqiptar n Greqi prbjn
shembullin unikal t atdhetarizmit, aktualisht n mrgatn shqiptare n bot.
Numri i tyre i ka kaluar 60 (vetm n
Selanik jan 20). Pr ta shteti hesht
dhe shurdhmemecris s tij i bashkohet me heshtjen e vet, edhe shtypi i
shkruar dhe elektronik i Tirans. Tash
katrmbdhjet vjet, nga 7 Marsi i vitit
2001, kur u hap klasa e par e msimit
t gjuhs shqipe nga fmijt e Selanikut, asnj (absolutisht asnj) msues
nuk sht dekoruar nga presidentt e
Republiks, asnj flet nderi nuk
sht dhn nga Ministria e Arsimit.
Para dy javsh me nismn e Federats s Shoqatave Shqiptare n Greqi
n nj apartament me rreth njqind
metra katrore n qendr t Omonias,
u hap Qendra kulturore shqiptare
n Athin. E bn mrgimtart me
dshirn e madhe q ti mbledhin

shqiptart gjat javs e n fundjav

pr tu gzuar me njeri tjetrin. Shteti
shqiptar, ndonse ka marr nj miliard euro n vit nga mrgimtart n
Greqi, nuk e ka mbajtur fjaln pr nj
qendr kulturore dinjitoze pr m se
dyqind mij mrgimtar n Athin.
Shtypi i shkruar dhe ai elektronik
kishin rastin m t mir q prve
lajmit, t bnin edhe komente pr
mungesn e vmendjes s shtetit
ndaj mrgimtarve, pr premtimet e
pambajtura t presidentve e kryeministrave gjat ktij nj erek shekulli,
pr ngritjen e nj Qendre Kulturore
pr mrgimtart shqiptar n Athin.
N Greqi ka nj numr t mjaftueshm
gazetarsh q bashkpunojn me
gazetat dhe televizionet shqiptare.
Faqet e shtypit pr ta jan t hapura
vetm pr raste vdekjesh e krimesh
dhe larg e larg pr ndonj koment
nga komentet e shtypit dhe televizioneve greke pr problemet
aktuale t krizs politike n Greqi.
Mrgata shqiptare n Greqi, mbi nj
e katrta e popullit shqiptar, duhet t
ket zrin e saj t veant n median
shqiptare. N t gjith median. Domosdoshmrish n Radio Televizionin
Publik Shqiptar, institucion i cili mbahet n kmb edhe nga taksapaguesit
emigrant...

LIBRI

VORBULL 91, PREZANTOHET N ATHIN

VORBULL 91,
Demokraci dhe
pushtete, erdhi nga Roma n
Athin. sht libr i Greta Aliajt dhe Arian Melonashit, nj
rrfim n vet t par pr ngjarjet e vitit 1991, rrugn pa rrug
n kthesn e fort q Shqipria
mori n fillimin e dhjetvjearit
t fundit t shekullit t kaluar.
Libri t kthen n koh pr t
rijetuar at q edhe e doje, edhe
se doje, fillimin e epoks s
re (n qoft se do ta quajm
kshtu) dhe rnien e nj dik-

tature, m t egrn n Lindjen e ndar nga Perndimi.

Arian Melonashi, ish-punonjs
i Radiotelevizionit Shqiptar, i
przn dhunshm si shum
intelektual shqiptar, nuk
mund ti linte n harres prjetimet vetjake e kolektive.
M von, kur m shtyn e
me prdhun m detyruan
t mendoj ikjen, shkruan Arian Melonashi, erdhn edhe
momentet e reflektimit... Kur
ndodhesh larg, e her pas here,
nprmjet nj letre, bisede

telefonike a tregimi t nj t
sapoardhuri, ndjen jehonn e
asaj q ndodh n vendin tnd,
n mnyr pothuaj t pavullnetshme shtyhesh n analiz.
Ariani, megjithse thot: Kisha vendosur t mos e dgjoja radion (ishte viti 95 e
ndodhesha n Itali prej disa
muajsh), nuk mund t rrinte
pa e dgjuar, nuk mund ti
mbante t mbyllura prjetimet
e atyre viteve, prjetime q
vijn faqe pas faqeje n t dyqind e tridhjet e njjtat e librit.
Nuk do t flas pr librin, sepse
ende n lexim jam, madje n nj
lexim q ime shoqe, Natasha,
ma merr nga dora sa her ka
pes minuta koh t lir nga
puna e lodhshme e saj jasht e
brenda shtpis. Do t flas si erdhi dhe bri vend Vorull 91

n Athin, duke u br pjes

e biblioteks s mrgimtarit.
Kjo ndodhi m 6 shkurt
2015, n hollin e Ambasads
s Republiks s Shqipris
n Athin. Hyri dhe mbeti
si nj lule mes seris s librave pr msuesit shqiptar
n Greqi, Rilinds t kohs
son dhe filmit dokumentar,
Vera-msuesja e dy ishujve,
ku Arian Melonashi shprehu
talentin e tij, duke na dhn
portretin e paprsritshm t
nj msueseje q tre dit t
javs harron gjithka, kalon
edhe detin me dallg q fmijt e ishullit t Tinosit dhe t
Sirosit t msojn t shkruajn,
lexojn e kndojn n gjuhn
e bukur t nns Shqipri.
Nuk e kisha lexuar librin, por
n takimet e shumta me Ari-

anin dhe Gretn (Greta sht

e prshkruar n nj portret
si msuese e par e shkollimit shqip t fmijve n Itali,
n librin Rilindsit e kohs
son), takime n seminaret pr
msimin plotsues t gjuhs
shqipe n diaspor q organizohen tash dhjet vjet n Kosov,
Shqipri, Strug (Maqedoni)
e Ulqin (Mal t Zi) si dhe n
ditt e realizimit t filmit dokumentar n Tinos dhe Siros,
n kto takime, n biseda dhe
n nj intervist me T, kisha
lexuar mbase m shum se n
nj libr, kisha lexuar dashurin
pr njerzit n mrgim, brengn
pr Atdheun, prkushtimin intelektual t Arianit dhe Grets.
Fola shkurt, si e ndjeja n
shpirt pr tua ln fjaln Ambasadorit Dervishi, kryetarit

t Lidhjes s Msuesve Shqiptar n Greqi, Duri, kryetarit t shoqats Vllazrimi, Dusha dhe miqve t tij, t
cilt morn me autograf librin.
sht gj e bukur q librat e mrgimtarve t promovohen edhe
larg vendbanimit t autorve.
Kt e prjetova at dit. Kt po
e prjetoj duke vazhduar leximin
e librit. Libra t cilat na sjellin
mmdheun, na e marrin mallin
pr ta br mullar, larg nnt
male kaptuar, na e gjallrojn
jetn, na e ngren lart identitetin,
krenarin e t qenit shqiptar.
Faleminderit Greta Aliaj dhe Arian Melonashi pr Vorbull-91!
Urojm q t mos jet i vetmi.
Bota e shqiptarve n mrgim
sht e madhe, ka nevoj pr
pen cilsore. Ka nevoj t lexohet dhe t shkruhet...

FAQE 9

Fryma e Re

KUJTES
K

am biseduar n
jetn time me
shum njerz, por biseda
me Ardita Statovcin ishte e
jashtzakonshme. Ishte nj
ast q nuk do ta harroj kurr.
E bukur, n moshn e luleve
t jets, (vetm 29 vjee) me
nj buzqeshje prej nga kroi
i pastr i zrit t saj rridhte,
si rrjedhin krojet n natyrn
e virgjr t maleve shqiptare.
Ajo q m befasoi tek Ardita
Statovci ishte dhqipja e saj e
pastr q edhe akademikt
e drejtshkrimit t gjuhs letrare, do ta kishin zili.
Ardita vetm katrmbdhjet vjet ka qen n takim
t prditshm me gjuhn
shqipe, vetm n moshn
fminore, madje n dialektin e Kosovs, n gegrisht,
kurse 15 vjet t tjer t jets
i ka kaluar (dhe vazhdon)
me gjuhn gjermane, angleze, franceze, italiane, ku
ka studiuar dhe jep koncertet
e saj t mrekullueshme. N
bisedn me t, n asnj rast,
nuk dgjova t prziej asnj fjal gjermanisht, ku ka
kaluar pjesn m t madhe t
jets, dhe ku jeton edhe sot.
Nj shembull q t bn ta
nderosh dhe respektosh m
tepr se pr duart e shpirtin
e saj mbi tastiern e pianos,
pr gjuhn e pastr shqipe...
Mund t prezantoheni?
Quhem Ardita Statovci.
Kam lindur n Prishtin. N
moshn 15-vjeare shkova n
Austri, n Salzburg, n universitetin e njohur t muziks
Mozart pr t studiuar, ku
kam mbaruar edhe studimet
e magjistraturs. M von
kam studiuar edhe n Universitetin e Indians, n SHB
te pianisti i dgjuar legjendar
87 vjear, Menahem Pressler.
N Itali kam studiuar n
Akademin Pianistike n
Imola, te Franco Scala dhe
Boris Petrushansky. Dhe
tani mbaj koncerte n vende
t ndryshme t Evrops,
Ameriks e kshtu me radh.
Mund ta kujtoni koncertin
tuaj t par?
Po. Me kt rast do tju
tregoja nj prjetim shum
t bukur, ndoshta nj nga
koncertet m t mdha n at
koh kur isha fmij. Ky profesion krkon vazhdimisht
paraqitje para publikut, kjo
do t thot q nuk ishte ashtu
detyrimisht hera e par q
paraqitesha para publikut.
Fitova mimin Talent i

E Premte,

20 Shkurt 2015

Me rastin e 7 vjetorit t lirimit t Kosovs

Bised
me Ardita
Statovcin,
pianisten
e madhe
shqiptare nga
Kosova

Kosovs, n moshn 8-9

vjee. Duhej kaluar nj gar,
gar muzikore e kam fjaln,
konkurse si i quani n Shqipri, prndryshe...
Gar sht fjal shqipe
kurse konkurs...
Epo bravo. Edhe un
dakordohem, prndryshe
nuk ishte e lejuar q fmijt kaq t vegjl t merrnin
pjes. Msuesja ime insistoi
q un t merrja pjes. Me
t vrtet e fitova mimin
Talent i Kosovs. M kujtohet q pata luajtur nj
vals t Shtrausit dhe nj
tokakina nga Kavalevski,
q n at koh ishte shum
e vshtir pr duart e njoma
t nj fmije. E tra ishte
nj mrekulli dhe ende e kam
at ndjesin e paraqitjes.

DERI SOT NUK KAM FTES

PR KONCERT N TIRAN
ne si Kosov, n shekullin
21 luftojm pr lirin e censurs. Ishte shum sfiduese,
por e kisha si qllim parsor, q e kam edhe sot dhe
kjo ishte ajo q m mbante
t vazhdoj edhe m tutje.
Mbas shkolls, cilt ishin
hapat tuaj n bots e
muziks?
Krahas studimeve, koncertet,
q jan qllimi qensor i
pianistes ose studentit q stu-

tregon se si mund ta ruajm

edhe trashgimin kulturore.
I gjith aktiviteti pianistik zhvillohet n nj kala
t qytetit q nga jasht t
duket vetm si monument,
ku mund t shkojn turistt.

e percepton far po dgjon nga interpretuesi dhe

varet thjesht edhe nga momenti. Kjo sht edhe bukuria e muziks s gjall.
Interpretuesi n sken, edhe
nse luan t njjtn vepr
shtatmbdhjet her, ajo
N far skenash keni
do t jet shtatmbdhjet
luajtur?
her ndryshe. Kurr nuk ka
mundsi t prsritet i njjti
interpretim, me ato emoN Gjermani, Austri,
cione n t njjtn mnyr.
Franc, Maqedoni, SpanSecili koncert ka nj veanti.
j, Itali, Kosov, SHBA
Un gzohem natyrisht kur
dhe shum vende t tjer.

Kur ikt nga Kosova?

N vitin 1997, n Salzsburg,
n vendlindjen e Moxartit.
Si iu duk Salzburgu nj
vajze t re kosovare?

Kur shkova n Salzburg

isha vetm 15 vjee. Shkova
n nj nga universitetet m
me fam bot, Mozartum,
ku shkojn njerz nga t
gjith kontinentet. Ishin nj
numr shum i madh konkurrentsh nga e gjith bota. N
klasn e profesorit tim ishin
nga Japonia, Korea Jugore
dhe Kina. Ata jan njerz me
disiplin t hatashme, jan
msuar q fmij t punojn jashtzakonisht shum.
Kishte edhe nga Afrika e
Jugut, nga Australia, pr
t mos folur pr vendet e
tjera t Evrops, Shteteve t
Bashkuara t Ameriks, t
Ameriks Latine etj. Ishte nj
sfid kur shkoje nga nj vend
q nuk kishte mundsin
e shkollave t zhvilluara
pianistike. Ishte sfiduese
prkundr puns n kt
fush ku nevojitet shum
edhe tradita e mbledhur me
koh. Prderisa austriakt,
gjermant, po themi e kan
Bahun, baban e muziks, q
kishte lindur n vitin 1685,

dion piano. Pasi prfundova

n Salzburg edhe magjistraturn, koncertet u intensifikuan edhe npr vende t
ndryshme t bots. M rastisi
fati i mir q t punoja me
pianistin legjendar 87 vjear,
Menahem Pressler, n Indiana University n Bloomington n SHBA, me nj masterplan t shkurtr n Vermond
dhe n vijim t shkoja n
Universitetin e Indians, ku
punova intensivisht duke
krijuar nj prvoj t mrekullueshme. Pressler sht nj
pianist q prkundr namit
q ka, punon nat e dit.
Prve q udhton shum
dhe ushtron gjith kohs.
Pas Ameriks kam qen n
Itali, ku vazhdoj t shkoj
her pas here n Parkun e
Akademis s njohur pianistike n Imola, nj ambient i mrekullueshm q

N ciln sken keni ndjer

krenarin e t qenit kosovare?
Gjithkund. N biografin time, kudo kam
thn se quhem Ardita
Statovci, lindur n Kosov
dhe jam shqiptare...
Ndonj emocion t veant
n shfaqjet tuaja ku kan
marr pjes edhe shqiptar,
emocion q ka lindur nga
prania e tyre?
Koncerti sht nj emocion n vetvete. Nuk mund
ta dish prpara se far do
t ndodh. Varet edhe nga
disponimi momental i publikut, n qoft se e shikon
n rrafshin e psikologjis s
muziks q nga disponimi
momental i publikut se si

ka shqiptar q u interesojn
kto lloj koncertesh, marrin
pjes dhe emocionohen edhe
ata, emocionohem edhe un.
Jan momente t bukura.
Dshironi t luani n
Athin?
Greqia sht nj vend
ku ende nuk kam pasur koncert. Por nse m lejohet
t them edhe n Shqipri...
Edhe n Shqipri nuk keni
luajtur?
Jo, nuk kam luajtur.
Nuk kam pasur ndonj rast
deri tani pr t dhn koncert n Shqipri. N Maqedoni, n Shkup kam mbajtur
koncert ku ka pas shum
shqiptar, n Kosov kuptohet, kurse n Shqipri nuk
m sht dhn rasti ende

akoma. Edhe n Itali ku ka

shqiptar kam dhn po n
Shqipri, n shtetin am,
akoma jo. Do t ishte me t
vrtet nj mundsi e bukur...
Jeta juaj familjare si lidhet?
Nna, nj profesoresh e
nderuar q pata knaqsin
ta dgjoj n Seminarin e
7-t Mbarkombtar pr
Gjuhn Shqipe n Diaspor
n nj leksion brilant pr
veshjen popullore shqiptare...
Do tju tregoj, por pa modesti edhe pr faktin se jeni
n Athin. Vij nga nj familje
shkenctarsh. Jemi tri vajza. Un jam m e vogla.
Babai im ishte personalitet
publik shqiptar, Profesor
Doktor Ejup Statovci, rektor
i Universitetit t Prishtins.
Pikrisht gjat atyre viteve
kur punonim n ato shtpit
shkolla 1991-1997. Ai tani
ka vdekur...
Nna ime, Profesor Doktor Drita HalimiStatovci, sht etnologe.
Etnologjin e kemi tradit
n familje. Gjyshi, Kadri
Halimi, ishte etnologu i par
shqiptar n Kosov. Nna
merret me kt profesion.
sht edhe nj kushrir e
familjes Halimi q vazhdon
me kt profesion. Kemi
br kshtu nj tradit t etnologjis n familje. Dy motrat e mija, njra sht ekonomiste, kurse tjetra sht
inxhiniere e informatiks.
Faleminderit shum.
Ishte nj knaqsi e madhe
pr mua.
Ju faleminderit edhe ju!
Shnim:
Intervistn me pianisten e
madhe Ardita Statovci, ia
prcolla drejtorit t athershm t Teatrit t Opers
dhe Baletit me shnimin
q ta ftojn n nj koncert
n Tiran si plotsim t
ndrrs s saj... Nuk mora
prgjigje.
Dhe tani, katr vjet nga
ajo koh, nuk kam dgjuar
q Ardita t jet ftuar n
Tiran...

Fryma e Re

FAQE 10

Libri...

1) (18901938), shkrimtar ek.

Drama e tij R.U.R. (1921; shkurtim i Robott e prbotshm rossum) satirizon mekanizimin.

20 Shkurt 2015

N shqip nga Shtpia Botuese 100% non fiction, HELGAs SECRETS Titulli i veprs n origjinal: The Road to Wigan Pier George Orwell

vijon nga numri i kaluar

nj ast t vetm. Industrializimi, pasi ngrihet mjaft
lart nga nj shkall e ult,
duhet t shpjer n ndonj
form kolektivizmi. Kjo jo
medoemos on n socializm;
ka shum mundsi q kjo t
oj n shtetin skllavopronar, profetizimi i t cilit sht
fashizmi. Dhe e kundrta sht,
po ashtu, e vrtet. Prodhimi
n seri krkon socializmin,
mirpo ky, si sistem botror,
nnkupton prodhimin n seri,
ngaq krkon disa gjra q nuk
pajtohen me mnyrn parake t
jets. Pr shembull, ai krkon
ndrlidhje t vazhdueshme dhe
shkmbim mallrash midis t
gjitha viseve t toks; krkon
njfar kontrolli t qendrzuar;
krkon prafrsisht nj nivel
jetese t njjt pr tr qeniet
njerzore dhe, mbase, njfar arsimimi t njtrajtshm.
Ndaj i bie t besojm q n
do vend ku sht jetsuar
socializmi ai, s paku, do t
ishte mjaft i mekanizuar si
tani n Shtetet e Bashkuara t
Ameriks, ndoshta edhe shum
m tepr. Sidoqoft, asnj
socialist nuk do ta onte npr
mend ta mohonte kt. Bota
socialiste prshkruhet gjithnj
si plotsisht e mekanizuar, si
jashtzakonisht e organizuar,
e cila varet nga pajisjet, ashtu
sikundrse qytetrimet e lashta
vareshin nga skllevrit.
Deri tani, jemi mir ose
keq. Shum syresh, mbase
shumica drrmuese e njerzve,
mendojn q nuk e duan
qytetrimin e makinerive por,
t gjith ata t cilt sjan t
marr, e din q sht marrzi
t grindesh tani pr makinerit.
Por, e keqja sht se, socializmi, si paraqitet zakonisht,
sht ngushtsisht i lidhur me
prparimin mekanik, jo thjesht
si nj zhvillim i domosdoshm,
por si qllim n vetvete, gatigati si nj lloj feje. Kjo ide sht
e qart, pr shembull, n pjesn
m t madhe t materialit propagandistik q shkruhet pr
prparimin mekanik t shpejt
n Rusin Sovjetike (prita e
Lumit Dnjepr, traktort, etj.,
etj.). Karel apeku1 ia hodhi
paq gjat fundit t llahtarshm
t R.U.R, kur robott, pasi
vran edhe qenien njerzore t
fundit, prpalln qllimin pr
t ndrtuar shum shtpi
(vetm pr hir t ndrtimit t
shtpive, sikundrse mund ta
kuptoni). Personi q e pranon

E Premte,

menjher socializmin sht

po ai q e shikon prparimin
mekanik, n vetvete, me entuziazm. sht pikrisht pr
kt arsye q shpesh socialistt
nuk arrijn t kuptojn se ka
edhe mendime t kundrta.
N prgjithsi, argumenti m
mbushamends q ata ia dalin
t besojn sht kur t thon
se, mekanizimi i tanishm i
bots as q ka t krahasuar
me at q do t shohim pas
vendosjes s socializmit. Atje
ku tani ka vetm nj aeroplan,
ather do t ket pesdhjet t
till! Gjith puna q tani bhet
me dor asohere do t bhet
me makineri: do gj q tani
prbhet prej lkure, leshi apo
guri, n t ardhmen do t prbhet prej kauuku, qelqi apo
eliku; nuk do t ket trazira,
papunsi, as shkrettira, kafsh t egra, baroja, smundje,
varfri, dhembje, e kshtu me
radh. E, mbi t gjitha, bota
socialiste ka pr t qen nj
bot e rregullt, bot e frytshme.
Por, sht bash pr shkak t
vegullis s ardhmris, e cila
ngjason me rrzllimin e bots
uellsiane q njerzit q e kan
mendjen n vend, zmbrapsen.
Ju lutemi t vini re se motrzimi i fryr i prparimit nuk
sht pjes prbrse e doktrins socialiste, por sht menduar si i till, gj q ka sjell,
si pasoj q, konservatorizmi i
tejndjeshm q sht i fshehur
tek t gjith njerzit, mobilizohet pa vshtirsi kundr
socializmit.
Ka raste kur do njeriu
me mend n kok i ngjallen dyshime pr makinerit
dhe, deri n njfar mase, pr
shkencn fizike. Por, sht
me rndsi renditja e arsyeve
t ndryshme t cilat, n koh
t ndryshme, kan ndryshuar
jashtzakonisht, pr shkak t
armiqsis ndaj shkencs dhe
makinerive dhe pr shkak t
shprfilljes s smirs s letrarit
bashkkohor, ngaq shkenca i
ka vjedhur t fshehtn letrsis.
Sulmi m i hershm dhe m i
plot ndaj shkencs dhe makinerive q un njoh, ndodhet n
pjesn e tret t Udhtimeve
t Guliverit. Porse, sulmi i
Suiftit, sado veprim i shklqyer
q mund t jet, sht i pavend
e madje prej t marri, ngase
sht shkruar nga kndvshtrimi mbase kjo sht e uditshme t thuhet pr autorin e
Udhtimeve t Guliverit i
nj njeriu q nuk kishte prfytyrim. Shkenca pr Suiftin
qe vese nj zhbiruese e kot
skandalesh, ndrsa makinerit

Nderim Katalonjs sht socializmi?

qen mjete t pakuptimta q

nuk bnin asnjher pun. Ai
kishte pikpamjen e dobishmris praktike dhe nuk ishte
aq largpams sa t kuptonte se
ai eksperiment, q tani tregon
se nuk sht dobiprurs, mund
t jap fryt n ardhshmri. Ai,
diku n libr, e emrton arritjen
m t madhe rritjen e dy fijeve
bar aty ku dikur rritej vetm
nj, duke mos dalluar, si
duket, se kjo mund t arrihet
prmes makinerive. Ca koh
m pas, makinerit e prbuzura zun t punonin, shkenca
fizike i rriti piksynimet e kjo
shkaktoi prplasjen e fort
midis fes dhe shkencs, gj q
i trazoi gjyshrit tan. Ajo luft
ka mbaruar dhe t dyja palt
jan trhequr duke shpallur secila fitoren, porse n mendjet e
shumics s besimtarve fetar
ende ekziston nj paragjykim
antishkencor. Prgjat gjith
shekullit t nntmbdhjet
pati zra kundrshtues q u
ngritn kundr shkencs dhe
makinerive (pr shembull,
shiko Koh t vshtira t
Dikensit) por, n prgjithsi,
pr arsye fare t cekta, ai industrializim, n fazat e para, qe
i pashpirt e i shmtuar. Sulmi i
Samuel Batlerit kundr makinerive n kreun e mirnjohur
rhon sht nj shtje krejt
tjetr. Mirpo, vet Batleri jeton n nj epok m pak dshpruese me tonn, epok n t
ciln, pr nj njeri q skish t
shar, qe ende e mundur t qe
amator pr nj pjes t kohs;
ksisoj e gjith kjo atij i dukej
si nj ushtrim intelektual. E
shikonte mjaft qart varsin
ton ndaj makinerive, por n
vend q tu gjente zgjidhje
pasojave t tyre paraplqente
q ato ti zmadhonte pr hir t
asaj q ishte vese loj. Vetm
n kohn ton, kur mekanizimi
ka arritur t ngadhnjej, m n
fund, mund t ndiejm prnjmend prirjen e makinerive pr
ta nxjerr jetn e njeriut krejtsisht jasht loje. Me gjas, nuk
ka asnj q t jet n gjendje
t mendoj dhe ndiej, i cili t
mos ket par rastsisht karrige
me gypa gazi dhe t mos ket
menduar se makinerit jan
armiket e jets. Zakonisht, kjo
ndjesi sht instinctive, n vend
se t buroj nga arsyeja.
N nj mnyr a nj
tjetr, njerzit e din se prparimi sht nj mashtrim i

vrtet, porse ata dalin n kt

prfundim nprmes nj lloj
stenografie mendore; puna ime
sht t jap hapat logjike q zakonisht kaprcehen. Por, m s
pari, duhet ngritur pyetja: Pr
far shrbejn makinerit e
ndryshme? Pa dyshim, veprimi
parsor i tyre sht t kursejn pun e, pr personat ku
qytetrimi i makinerive sht
trsisht i pranueshm, m t
rrall shikojn ndonj arsye pr
t pyetur m shum. Ktu, pr
shembull, sht nj person i cili
pohon, apo m sakt brtet, se
atij i bn shpirti rehat n botn e
mekanizuar bashkkohore. Po
citoj nga orld ithout Faith, t
z. Xhon Biverz. Ja se thot ai:
sht menduri t pohosh q pagesa mesatare prej
2 sterlinash e 10 shilingash n
jav q merr do puntor sot,
sht m e ult n krahasim
me merrte nj fusharak q
punonte n ferm n shekullin
e tetmbdhjet. Ose n krahasim me puntort apo fshatart
e tanishm apo t shkuar. Kjo
ska si t jet e vrtet. sht
marrzi t ngresh zrin kundr
pasojave qytetruese t puns
n fusha dhe ferma, njsoj si
bhet n ndonj lokomotiv
t strmadhe apo n ndonj
uzin automobilash. Kurrkush
nuk shkon me qejf n pun. Ne

punojm sepse jemi t detyruar

dhe, kt e bjm q t kemi
koh t lir e ta kalojm at
sa m gzueshm q t kemi
mundsi.
M tutje shkruan:
Njeriu do t ket mjaft
koh e fuqi pr t gjahtuar pr
Perndin e tij n tok, duke
mos e vrar mendjen pr t
mbinatyrshmen. Vet toka do
t kthehet n nj vend aq t
bukur sa prifti dhe famullitari
nuk do t ken shum mundsi
t rrfejn prralla. E n mos
pranofshin t veprojn kshtu,
ather atyre do tu thyhen
hundt, etj., etj., etj.
Ai u kushton ktyre plot
nj krye (Kreu 4 i librit t z.
Biverz), i cili ka njfar interesi si shfaqje e adhurimit t
makinerive n nj trajt tejet
t pahijshme, t paditur dhe t
papjekur. sht zri autentik
i nj pjese t madhe t bots
bashkkohse. do prdorues
aspirine n lagjet e jashtme
do ti bnte jehon me zjarr
asaj. Vreni klithmn jerrse
t zemrimit (Kjo nuk ka si
t jet e vrtet!, etj.) me
t ciln z. Biverz prballon
mendimin se, i gjyshi mund
t ket qen njeri m i mir
se ai; vreni mendimin edhe

m t frikshm se, sikur ne

ti ktheheshim mnyrs m
t thjesht t jetess, ather
atij do ti duhej ti forconte
muskujt duke u marr me
pun krahu. Si e shihni, puna
shrben pr t na pajisur me
koh t lir. Pr far? Ka
shum mundsi pr ti prngjar m tepr z. Biverz. Ndonse, n t vrtet, nisur nga
shtjellimi i tij pr Perndin
n tok, mund ta kuptoni
fare qart se far dshironte
ti ngjante qytetrimi sipas tij;
nj lloj vizitori n Shtpin
e Luanve q rri n saecula
saeculorum 2 q sa vjen e
trashet dhe bhet gjithnj e
m zhurmtar gjat gjith
kohs. E n fardo libri t
atyre q ndihen rehat me
botn e mekanizuar si, pr
shembull, n t gjitha librat
e H. G. Uellsit do t gjeni
paragraf t ngjashm. Sa e
sa her kemi pasur rastin t
dgjojm pr at materialin,
frymzimi i t cilit ngjit si
me zamk pr makinerit,
racn e skllevrve t rinj, e
cila do ta liroj njerzin,
etj., etj., etj. Nga sa duket,
pr njerz t till, i vetmi
rrezik i makinerive sht
prdorimi i tyre i mundshm
pr qllime shkatrrimi, si,
pr shembull, aeroplant q
prdoren n luft. Me prjashtim t luftrave dhe gjmave t paparashikueshme,
ardhmria prfytyrohet bash
si nj marshim i prparimit
mekanik, shpejtsia e t cilit
sa vjen e rritet, gjithnj e
m shum; makineri pr t
kursyer pun, makineri pr t
kursyer t menduarin, makineri pr t kursyer dhembje,
higjien, frytshmri, organizim, m shum higjien,
frytshmri, organizim, makineri t tjera, aq sa, n fund,
zbret n utopin tashm t
mirnjohur uellsiane, karikaturizuar mjeshtrisht nga
Haksli n Bota e re e guximshme, parajsa e trashaluqve
shkurtalaq.
Domosdo, n ndrritjet me sy hapur, burrat
shkurtalaq e barkalec nuk
jan as t dhjamosur e as t
shkurtr, prkundrazi jan
si hyjnit. Po, prse duhet t
jen kshtu, xhanm? Gjith

2) Latinisht, n shekuj t shekujve,

pafundsisht, sa t jet jeta.

- vijon -

FAQE 11

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

Rrfenja burimore talebane

PAZARI ANVAR ME DROG DHE ME ARM

Nga Arben KARAPICI
Monedha me Euro ende
nuk ka dal. Pazari, internacionalist
proletar, pranon vetm monedhn
dollar. Albanistani sht n vend t
par. Ai, q nuk i shet dhe vetm
i mbron parimet, i njeh mir edhe
mimet. Kjo sht vese nj pjes
nga kronika e zez e shtypit borgjez.
Nuk sht lajm pr miletin, sepse
nxin realitetin. E more vesh, far
t thash?! T thash mos gnje
miletin, mos e nxi realitetin. Ti ske
pun me dollar, ke pun vese me
lekun, t thash...
Si i kishte br mir e mir
gjith kto sqarime dhe paralajmrime t nevojshme dhe madje
shum t domosdoshme, rrfenja
nisi dhe po tregonte si m posht
vijon rrfimin pr pazarin Anvar
me drog dhe me arm.
Nuk bnte tregti t bardh
shoku Anvar, as t zezn, se ishte
lanete. Bnte tregtin gri t armve. Kt zanat ngjyrash ia kishte
msuar nj narkoguerilas latinoamerikan. Pat ardhur n Albanistan
pr shtjen e internacionalizmit
proletar. Dhe merrej me drog dhe
arm. Ja dhe kurrikula e tij e plot.
Kush nuk beson, le ta krkoj, n
dosjen sekrete, Komiteti Qendror:
Jam latinoamerikan, shoku
Huan emrin e kam. sht ky identitet
i rrem, t vrtetin se mbaj mend.
N at studion me dy mikrofona,
un flas gjuhn roma pr toma. N
at zyrn me numr pes, un flas
gjuhn me dialekt. At t nns me
siklet dhe t babs pr ibret. Si
sht gjuha, sht dialekti. Kto
prputhen me integritetin, me sekretidentitetin, at t vrtetin Tani po
m kujtohet, i shkreti.
N Kili shkoll Xhebrili, q
nga viti i socialistit deri n vitin e
puistit. N shtatorin 73 Santiago
u mbush me re. Pastaj ra shum
shi, ra shum shi me breshri. Jam
personazhi i filmit dhe shahit i atij
viti. N ngjarjet, q ndodhn n Kili,
kisha rol sindikalisti. Dhe ia dola
me sukses. Bj be, q spo gnjej.
Pastaj bra pun t tjera, hyp n
hatlla dhe dil nga dera. Komunist
nga Kolumbia dhe Marksist nga
Bolivia. Leninist, jam nga Meksika
dhe Puist nga Domenika vendosa
dhe shprtheva mina. Sindikalist
n Paraguaj, Anarshist n Uruguaj.
Pun armsh dhe pr drog, sguxon
kush t m msoj. Bra morte, bra
dasm tek ai Oborr i Pasm. Mbillem rrugs, korrem udhs, mik pr
kok Partin e Puns.
N kurrikul sht dhe shnimi
pr ata t Sigurimit. sht shnimi i
Al-Qafirit: Nuk kam pik dyshimi,
se sht njeri i besimit, por shokun
ta vini n prov prkushtimi! Dhe

Deti Mesdhe, pa hyr Suez. Anija Monrovia njofton, se po sjell

miell dhe sheqer. Pastaj flet me kodet e Engjllit Mbret. Dhe
ska fare hi problem. Lundron me flamurin panamez. Blersit
m t par, valixhet mbushur me dollar, jan gati n Sudan. N
Darfur, katrahur dhe bukur-shum nj luft. Kush i vendosi minat
n Detin e Kuq, kush? Artikulli i gazets n Albanistan po bn
buj, por kjo nuk na shqetson shum. Gazetart atje nuk kan
tjetr pun dhe krkojn mina n Detin e Kuq. H, a u gjet, se
kush?!

duhet br verifikimi, pr ato ngjarjet e Kilit. Si dhe pse mbushur

me re? ishte gjith ai shi! ishte
gjith ajo stihi?!
Pastaj, roli i shokut n shiun
me breshri. Pres t ma sqaroni
mir. Pse, pa adr doli ai, n at
shi, at stihi?! Pastaj kam dhe nj
pietje tjetr, ma sqaroni mir n letr.
Ki, n rol sindikalisti, sht me
socialistin, apo me kt puistin? T
pietet mir edhe skenaristi. Shokun
sekretar n Franc niseni urgjent n
Kan! T na sjell nj radiogram.
N mos, le t sjell nj kart. Shpirti
ende pa i dal, shoku sekretar n
Franc, t na bj, pastaj, pazar. Jo
me anta lajle-lule, duam plot pes
baule. Prplot t jen t pesta, kemi
nipa, kemi mbesa. Dhe bjeni mir
ekspertizn e filmit! Shum t fala
Al-Qafiri.
Desha t them, se shokt
m-l pa identitet edhe pagn e kan
sekret. Qira nuk paguajn, as uj
elektricitet, i shrbejn revolucionit
permanent. Pr nj a m shum
fmij, shoqet marrin kompensim,

kompensim pa kufizim. Shoqet m-l

pa integritet, enkas dhom lindje n
maternitet. Grat, q pjellin gjat
korridorit, me raste, edhe n mes
t oborrit, e quajn Dhom pararoj e revolucionit botror. Por
grave, ne nuk u besojm. I besojm
Partis dhe shokut Al-Qafir q na
mson, kt ngule mir n kok:

T lindurit n mes t oborrit, me

raste prgjat korridorit, kalitin
shpirtin e revolucionit. Megjithat,
grat n maternitet kishin shum t
drejt pr at dhomn pararoj e
revolucionit botror. Politika n
plan t par, pr shokun Al-Qafir
Anvar, donte sa m shum ushtar
t revolucionit proletar, pr triumf n
rang ndrkombtar. I bukur triumfi
i shokut Anvar, merr flori dhe merr
dollar.
Deti Mesdhe pa hyr n Suez.
Anija Monrovia njofton, se po sjell
miell dhe sheqer. Pastaj flet me
kodet e Engjllit Mbret. Dhe ska
fare problem. Lundron me flamurin
panamez. Gjithkush sheh dhe bn
punn e vet dhe pak kush e di, ose asnji, cila sht puna e vrtet. Blersit
m t par, valixhet mbushur me
dollar, jan gati n Sudan. N Darfur katrahur dhe bukur-shum nj
luft. Kush i vendosi minat n Detin
e Kuq, kush? Artikulli i gazets n
Albanistan po bn buj, por kjo
nuk na shqetson shum, gazetart
atje nuk kan tjetr pun. H, a u
gjet, se kush?! N Detin e Kuq,
nj dragamin sht pa flamur, bn
zhurm dhe bum bum. Jan aleatt
tan, shokt narkopartizan. Ata
t Kadafit, baza e Bengazit, po bjn
shum pun. Nga Gjiri i Sirts, i
kan sjell ktu. Nse shikoni mina,
ndrroni shpejt kurs! Avionin Boing n Skoci, atje larg n Lokrbi,
e bn pluhur, e bn hi. Po kt a e
di ti? Shokt e Libis nuk dhan as
kompensim pr viktimat n Lokrbi.

Dhe ta dish, e bn mir.

Pastaj gjemia, flamur panamez, merr kursin e Bririt n Bregun
somalez. Atje na presin t tjer
sekser, njri sht i bardh, t dytt
jan t zez. Seksert presin hisen.
E presin nga t dy palt, blersit
pastaj paguajn dollart. Pastaj malli
shkon n front, por Monrovian nuk e
kthejn bosh, puna bhet me miljeton. E ngarkojn pastaj me drog.
Kushedi, ku do ta oj, kushedi ku
do shkarkoj.
N zhargonin trafikant, Modeli AK-47 sht Engjlli Mbret,
prodhim i Anvarit n kombinatin
e vet. Dhe malli sht i krkuar,
n vende konfliktesh, q skan t
pushuar. N 10 konflikte n Afrik,
8 bhen me modelin e tij. Prse t
vuaje nga Sida 10 vjet, kur mund dhe
vdisje, q tani pa ibret! Tani pa ibret
dhe jo pr 10 vjet, ta siguron Anvari
me mallin e vet, i koduar Engjlli
Mbret. Dhe ik e vdis pa merak i
dashur popull vlla zezak.
Ishte 25 Maj, pr ironi, Dita
e Liris nga sistemi kolonialist i
skllavris. N ditn e liris, dit
kundr skllavris, deri n Liberi,
me shokun e armve, diktatorin
Baptist, shkonte biznesi i shokut
Al-Qafir. Baptisti merr armt, Qafiri
dollart, se Euro ende ska dal.
Dhe pa u ndalur n stan, shkojn dollart n Shfic-land. N Shfic-land,
n kredit bank jan sepetet prplot
me dollar. Atje n Shfic sht
e sigurt, se nuk krkojn hesape
shum, ku i mblodhe, nga i nxore e
t tjera, ku di un. Pr t tjerat me
t tjera un e di ku sht miniera.
Atje, ku kromi an bllokadn, ajo
ende m kall datn, kurse Anvari
grabit dollart.
Kur euro t qarkullohet,
kushedi do t punohet Rrfenja
po thoshte se Euro bashk me
Dollar do t hyjn, t bjn gar.
Kush e kush t dal i par. N gar
do hyjn edhe tant, oligarkt, financiart. Ku po i ojn dollart?!
Euro, pal-pal, shkoi, n bank
iku, fluturoi?! Pritni, se ka koh

AFGANISTAN

TRENDI I TALEBANVE
GANGSTER
O

rganizata e Kombeve
t Bashkuara shprehu
shqetsim, se talebant afgan jan
duke vepruar m shum si gangster t vrtet, sesa si pretendues
t qeveris n Kabul.
Raporti i panelit t ekspertve

t OKB-s, q monitorojn sanksionet

kundr talebanve vren, se grupi fundamentalist islamik, i cili ka sunduar
Afganistanin, prej vitit 1996, deri m 2001,
ka rritur ndjeshm aktivitetet kriminale.
Kto veprimtari, prfshijn trafikime t
narkotikve, t armve, pastrime parash,
si dhe rrmbime dhe hara.

Raporti, q u dorzua kto dit n

Kshill t Sigurimit thekson, se trendi
sht me pasoja reale dhe krcnuese
pr paqen dhe pr sigurin e brendshme
n Afganistan. Si vrejn ekspertt,
kjo gjendje po inkurajon talebant, q
prfitojn nga aktivitetet kriminale, pr t
kundrshtuar do pajtim me qeverin e re.

Fryma
Fryma ee Re
Re

FAQE 12

K UJT E S

to fjal prs
riteshin, kjo pro
pagand ngatrrestare lejohej si
mbrenda, si jasht Shqipnis.
Por, Prisat ton, ata q, nga
ma t part, rrokn Flamurin
Kombtar n dor dhe nisn
luftat pr liri, nuk u dobsuan
as nuk u trembn fare prej ksaj
profetije ogurzez, tue ken se
njihnin thell shpirtin e but t
vllaznve t vet, e dinin mir
sesa jan t lidhun pr gjuhn e,
sesa kryenalt jan Shqiptart
pr vend e kombsi t vet. E,
nuk u gnjyen; provat i kemi
n shesh.
Idea e gjuhs dhe e kombsis triumfoi mbi t gjitha
pengesat.
E, me t vrtet, lidhja e besimit me Shtetin q na
sundonte, nuk i rudhi aspak
Muhamedant Atdhetar me
krkue ndarjen e Shqipnis
nga Turqia. Edhe t Krishtent,
ndonse e dinin mir se Shqipnia
Etnografike, q ata andrronin
t lir do t kishte nj shumic
tepr t madhe Muhamedane,
nuk e morn fare parasysh
kte pun e, as nuk i dhan
randsi konseguencave t saja.
Va z h d u e n , p r a , s
bashku, si vllazn q ishin,
e me zell dit prdit ma t
ngroht e me guxim herprher ma t madh, veprimin dhe
luftn pr gjuh, pr kombsi,
pr liri; e disa prej tyne patn
edhe fatin e bardh me e pa t
realizuem idealin e vet e me gzue edhe frutt e teorive t veta.
N koht e para t Pavarsis son ndodhn me t
vrtet disa ngjarje t kqija,
t cilat u dukn prnjher se
po u epshin t drejt profetve
ogurzez. Kundrshtart e Shqipnis s lir, t mbrendshm
e t jashtm, u trbuen prej
gzimit e besuen pr nj minut,
n fitoren e mendimeve e qllimeve t veta; por veterant
ton me gjith mjerimin q ju
ndjeu zemra, nuk e humbn
besimin as shpresn n fatin e
Atdheut. E patn t drejt. M
n mes t trazimve shpirti
i but i Popullit Shqiptar u
shque ma shum se kurr; e,
lidhjet e gjuhs, t gjakut dhe
t kombsis nuk vonuen me
dal ngallnjyese mbi lvizjet e
ngatrresat jetshkurta.
Po t marrim parasysh
konditat e vshtira e rrethanat
anormale ndrmjet t cilave
lindi Shqipnia, nuk duhet t
uditemi aspak pr kto ngatrresa e trazime, as t ia ngarkojm t gjitha influencs s
besimeve.
Kur ta mendojm Shqip-

nin, t cungueme nga pjest e

saja ma t mira, me kufinj t
prcaktuem e t thurun, me
tokt e pushtueme nga ushtrit
e huaja e me nj Komision
kontrolli Ndrkombtar mbi
kok, duhet t mbrekullohemi
sesi Populli i saj, ka mund
ta mblidhte vetn e, sesi nuk
ka vdek prpara se t fillonte
me rrojt!
Prsa i prket, tashti,
eshtjs fetare e kundrshtimeve
q mund t ngjajn ndrmjet
besimeve t ndryshme, mund
ta thomi me krye nalt se edhe
n kte pik nuk kemi arsye
t kjajm, pikrisht, ma shum
t gzohemi e t shpresojm
n t mirn. Q mos t duket se
knaqem vetm me shpresa e
se, n munges argumentesh ma
t sigurt jam tue u mundue me
rreshtue vetm fjal t bukra pr
ti ba qejfin njenit apo tjetrit, ksaj
her do t sjelli nj shembull tue
e marr prej Irlands.
Po t krahasojm gjendjen shoqnore tIrlands me ate
t Shqipnis, e po t masim
shkalln kulturore t Popullit t
saj me ate t Popullit ton; e po
t kujtojm mandej, se banort
e Ulster-it nuk duen t ndahen
nga Ingilterra e t lidhen me
shumicn e vllaznve t vet Katolik, pr me krkue sbashku
lirin e plot tAtdheut, vetm
nga shkaku se jan Protestant,
duhet t prfundojm tue pohue
pa frik kundrshtimi, se ndryshimi i besimit sjell pengesa
shum ma t mdha n Irlandn
e qytetnueme e t prparueme,
sesa n vndin ton t mjer.
N kte pikpamje, Kombi Shqiptar ep me t vrtet nj
shmbull t shklqyeshm
vllaznimi e butsije shpirti, sa
q rall se gjindet tjetrkund!
Prpara se t prfundojm, po ju, pyes: Si do t sillen,
si do t rregullohen Shqiptart
q t mundn me bashpunue
lirisht pr t mirn e Atdheut,
q t largojn do shkak konflikti e t mos ndeshen n asnj
penges sado t vogl q mund
t rrjedh nga ndryshimi i
besimeve?
Un sjam aspak me ata
q mendojn se n nj mnyr
a n nj tjetr, me t but a me
t fort, duhet t shuhen besimet
pr me largue konfliktet q mund
t shkaktojn. Prve, eshtjes
q feja i prket ndrgjegjs s
njeriut, feja asht nj gja e mir
se asht nj ndihm e madhe pr
jetn e ksaj bote.
Parimet e fes t ndjekuna
mir i bajn njerzit qytetar t
ndershm, i msojn q ti shrbejn Atdheut, q tju shtrohen

20 Shkurt 2015

Bazat e bashkpunimit ndrmjet Shqiptarve Muhamedan e t

Krishten.

Arsyet ma t para e ma t forta q armiqt e nj Shqipnie t lir e

m vete kan prdor ma shpesh pr me kundrshtue q nga fillimi
Lvizjen ton Kombtare, kan ken kto: Shqiptart nuk mund t
lirohen, Shqiptart nuk mund t ndrtojn nj Shtet q t ken jet
t gjat, q t organizohet e t prparoj, mbasi nuk kan ndjesi
kombtare, tue ken se jan t ndam n tre besime t ndryshme.

E Premte,

90 VJET PA TY
Kongresi i Lushnjes,
ngjarje madhore
n historin e
Shqipris
Xhevahir CIRONGU

ligjve t Shtetit. Un besoj, se

qllimi i dshruem, domethan,
nse n mes besimeve largojm
konfliktet, mund t arrihet leht
e vetm e vetm, tue sigurue
me ligj t drejta e t barabarta
lirin e nderimin e besimeve, e
tue ndalue q Shteti t przihet
n punt e tyne.
Ndhymja e Shtetit n
eshtjet fetare jo vetm q asht
e padrejt por, sidomos, n

Muhamedan e t Krishten
duhet t mbeten gjithnj ato
t parat e, duhet t jen kto:
Njsia e Atdheut, bashkimi
i kombsis, lidhja e gjakut
dhe e gjuhs; ide kto, q jan
prshkue npr provn e zjarrit
dhe kan dhan frute t mira.
Prsa i prket mandej, eshtjes
Fetare, parimet q do t ndiqn
jan kto: Besime t lira n
Shtet t lir, mosndrhymje e

Dikur kjo ishte shtpia e Luigj Gurakuqit

Tashti, a e kuptoni pse as kjo shtpi nuk asht ma?
Fritz RADOVANI
Melbourne,
Australi
Shqipni, mund t dal edhe fort
e rrezikshme. Po t filloj e t
przihet Shteti n punt e njenit
apo t tjetrit besim, pr t mir
a pr t keq, sidoq t jet, do
t prishet menjher ekujlibri
ndrmjet tyne, do t shkaktohen hidhrime e paknaqsi, do
t sjellin si rrjedhim vshtirsi
e ngatrresa. Tue ken kshtu
punt, arrijm vetvetiu n kte
prfundim, q bazat e bashpunimit ndrmjet Shqiptarve

Shtetit n eshtjet e besimeve,

nderim i njenitjetrit pr besimin
e shoqi-shoqit.
Tue ushqye kto ide, tue
ndjek kto parime, tue veprue
mbi kto baza, mund t jemi
t sigurt se Shqipnia do t
rroj, se Shteti do t forcohet,
se Populli i yn do t vrapoj
me hapa t shpejt drejt udhs
s qytetnimit dhe t prparimit.
1923 Luigj Gurakuqi

Sa her shfletojm historin, para syve na shfaqet edhe

ajo shtpi e thjesht muze, por me histori t madhe jo vetm
pr qytetin e Lushnjes, e cila t fton pr ta vizituar. Ajo ngrihet
me madhshti n zemrn e myzeqes son. Jan plot 95 vjet
nga ajo dit, kur delegatt e ardhur nga t gjith trojet shqiptare,
thirrn Kongresin e Lushnjes dhe unanimisht vendosn pr fatet
e atdheut ton. Kongresi i Lushnjes i zhvilloi punimet, nga
2131 janar t vitit 1920.
Ishin 68 delegat q prfaqsonin gjith trojet tona, nga
veriu n jug Ata vulosn fatet e Shqipris dhe t shqiptarve.
Me rastin e 95 vjetorit t Kongresit t Lushnjes dhe n nderim t
kontributit t delegatve pjesmarrs n kt kongres, n qytetin
bregdetar t Durrsit, u b promovimi i librit me titull: Kongresi
Kombtar i Lushnjs, me autor Engjll Sh. Zerdelia. Autori
ka lindur n vitin 1958, n Leskovik dhe banon n Lushnje.
Libri ka 220 faqe, ku n brendsi t tij, lexuesi do t njihet me
shum dokumente e fakte historike, por edhe t shoqruar me
fotot e kohs, kur jan zhvilluar ngjarjet. Kjo e fakte t tjera, q
autori na sjell n kt libr historik, pr lexuesin sht nj gur i
muar pr t njohur t djeshmen e historis son dhe vendimet
historike t ktij Kongresi.
Kshtu, n nderim t kontributit q kan dhn edhe
delegatt e Durrsit, Kavajs e Shijakut n kt Kongres, Klubi
i Artit dhe Kulturs, Sigal Uniqa, Durrs, organizoi nj takim
me intelektual, historian, poet, shkrimtar e qytetar, t cilt
u njohn me vlerat historike q mbart libri i autorit Engjll
Zerdelia. Fjaln e hapjes s ktij eventi, e mbajti drejtoresha
e Klub @ Art Kulturs SIGAL, Mimoza Mele. Delegat q
prfaqsonin Durrsin, Kavajn e Shijakun, ishin: Abdi Adem
Toptani, Rexhep Jella, Shazivar Mustafa Alltuni, Xhaferr
Asllan Ypi, Irfan Allaman Ohri. N libr jepet edhe nj foto e
Parlamentit t par Shqiptar, n vitin 1921. Kongresi i Lushnjes,
zgjodhi Qeverin e prbr me 10 ministri. Sulejman Delvina u
zgjodh Kryeministr. Kurse Eshref Frashri zv/Kryeministr. E
rndsishmja e ktij Kongresi ishte edhe fakti, se delegatt dhe
t zgjedhurit n Qeveri, u prkisnin t gjitha besimeve fetare,
sipas shprehjes s famshme t Pashko Vasos, feja e shqiptarit
sht shqiptaria.
N organizimin e ktij aktiviteti historik e kulturor t
promovimit t librit Kongresi Kombtar i Lushnjes, ndihmuan
Naim Kuuku, Ermir Dizdari, etj. N kt aktivitet t 95-vjetorit
t Kongresit t Lushnjes, merrte pjes edhe Kryetari i Shoqats
Durrsi, zoti Shptim Metani. Ndrmjet t tjerve, autori i librit,
Engjll Zerdelia, falnderoi t pranishmit dhe t gjith durrsakt
pr vlersimin q u bjn vlerave atdhetare e patriotike n edukimin e brezave me ndjenjn e atdhedashuris.
N fund u shfaq edhe nj film dokumentar, q i dedikohesh Kongresit t Lushnjes.Aktiviteti u ndoq edhe nga mediet
e shkruara e ato vizive, lokale e qendrore.

FAQE 13

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

OPINION
Artur ZENELI

ashtuquajtura reform n arsim, n

realitet jo vetm nuk ka ndihmuar nrritjen enivelit t
msimdhnies, por m shum
ka rritur neverin ekomunitetit prmodelin e zbatuar.
Vetlavdrimit t Ministris
s Arsimit pr t ashtuquajturn reform,tashm nuk
i beson kush. Prkundrazi,
gjithnj e m tepr krkohet
dalja n siprfaqe e s vrtets q fshihet nga drejtuesit
rajonal t arsimit n qarkun
e Kuksit.
Nuk besojm n asgj
far thuhet nga drejtoresha
rajonale e arsimit, Farije
Zeneli. Sepse na thot se
edhe emrtimet e fshatravet
Kuksit nceremonin e
przgjedhjess shkolls nga
kandidatt fitues t testit t6
dhjetorit,eka br Ministria e
Arsimit, na tregon njri prej
kandidatve, Ervin Dema.
Ervini tregon se ai przgjodhi
Reskun, kur m pas iu tha e
vrteta se kishte przgjedhur Tejdrinn, ku kishte nj
shkollvartse. Pse nuk na
u tha e vrteta se shkolla ishte
n Tejdrine dhe jo n Resk, e
pyeta drejtoren Farije Zeneli.

Reforma arsimore, e mbushur me mashtrime

Dhe prgjigjja ishte: Kshtu

na e kishte drguar Ministria.
Ishte hequr emrtimi i fshatit
ku sht shkolla vartse, duke
dhn vetm emrtimin e
shkolls qendr.
I revoltuar, Ervini
shton: Mashtrime t tilla nga
drejtoresha rajonale e arsimit
nuk jan t vetme. Ministria
e Arsimit i di, por hesht, ndonse vet ajo e ka br t ditur
se, n Kuks jan 236 vende
t lira. Ndrsa ende nuk jan
punsuar 29 fituesit e testit t
6 dhjetorit. Sepsedrejtoresha
rajonale i mban t fshehura
vendet e lira. Veanrisht
ato afr qytetit. Thuhet se
ato vende mbahen vetm
kundrejt njshume t majme
deri n 3000 euro, ose pr t
afrm. Pr t tjert, vendet
afr qytetit jan moll e
ndaluar.poshtrsi!
N kto kushte, sht
paradoksale t flassh pr
rritje t cilsis n procesin
msimor, kurpr tu punsuar
n radh t par krkohet nj
shum e majme, bile edhe kur
fiton teste si ai i 6 dhjetorit,
drejtoresharajonale nxjerr
gnjeshtrn e radhs, sht
Ministria q emrton fshatrat

ku jan vendet e lira.

N kushtet, kur secili
shikon far mund t fitoj,
kur drejtori rajonal i arsimit
ndrrohet do 34 muaj nga
vet Ministria e Arsimit,
askush nuk v re far bhet
brenda mureve t shkolls. T
asaj shkolle,ku thuajse mungojn krejtsisht bibliotekat,
ku msuesi q jep ort e informatiks i thot nxnsit:
Ma ndiz kompjuterin, se
ende nuk di si ndizet.
Drejtoresha rajonale e
arsimit mashtron kur thot
se vendet e puns jan vetm
n zonat m t largta. Kt
e thotjo vetm Ministriae
Arsimit,q pohon se, 236
vende jan t lira, por edhe
fakti se nga vet drejtoria rajonale e arsimit bhet e ditur
se n rrethin e Kuksit jan
mbi 12 pr qind e msuesve
pa arsimin prkats, n rrethin
e Hasit, rreth 22 pr qind dhe
n rrethin e Tropojs rreth 8
pr qinde msuesve pa arsimin prkats.
Mbahen msues pa arsimin prkats, ndrsa drejtoresha rajonale e arsimit vazhdon
t mashtroj msuesit fitues t
testit. do dit q kalon bhet

gjithnj e m e qart se pr t
zn nj vend n sektorin e arsimit nuk vlejn njohurit, por
paratdhe afrsia me ndonj
prej drejtuesve partiak e
shtetror. N kto kushte
vler do t ket testimi q
sipas Ministris s Arsimit do
t kryhet n muajt prill e maj,
t cilit do tinnshtrohen t
gjith msuesit?
N rajonin verilindor,
problem m shqetsues sht
numri i madh i msuesve pa
arsimin prkats, q mbahen
n pun kundrejt paras.
Gjendja e sektorit t arsimit
sht e strnjohur nga i gjith
komuniteti. Vetm drejtuesit
e arsimit nuk duan tia din.
Ata bashk me Ministrin e
Arsimit vazhdojn t flasin
pa ndrprerje pr suksese,
t cilat i shohin vetm vet.
Ndrkoh, heshtin edhe pr
tregun e shitjes s diplomave
t arsimit t mesm, fenomen
q edhe Ministria e Arsimit e
fsheh, por e njehmjaft mir,
si rrjedhoj e nj kontrolli t
ushtruar nga ajo vitin e kaluar.
Po ashtu, sht i njohur mir
tregu i shitjes skrediteve etj.
Pr gjithka Ministria e
Arsimit hesht. Edhe pse situ-

ata po rndohet aq sa shum

prindr po shohin mundsin e largimit t fmijve t
tyrepr ti drguar te t afrmit n Tiran. sht kjo arsyeja enj fenomeni tjetr n
rajonin verilindor:tendenca
n rritje e klasave kolektive,
nj fenomen tashm i shtrir
thuajse n t gjith rajonin.
Tashm nkt rajon,klasat kolektive jan
ndr karakteristikat kryesore
t sistemit arsimor para universitar. Me nj shtrirje t
gjer, aq sa n rrethin e Hasit,
klasat kolektive nuk jan t
pranishme vetm n qytetin e
Krums. Aktualishtn rrethin
e Kuksit numrohen rreth
150 klasa kolektive, ku msojn rreth 2000 nxns.Jan
t shtrir n 42 shkolla me
numr mjaft t ult nxnsish
dhe vartse.
N kto kushte sht
e kot t flassh pr cilsi
n procesin msimor. Aq
m tepr kur fenomeni n
disa fshatra me numr mjaft
t vogl banorsh prfshin
klasa kolektive nga e para
tek e pesta. N t tilla kushte
sht e kot t krkosh nivel
msimdhnieje. Pr m tepr,

T biesh n prsritje
Majlinda BUSHJA

biesh n prsritje
t s njjts ide apo
veprimi n shoqri, krkon mes
t tjerash jo vetm t lsh nj
mesazh, por ta rrnjossh at
thell n mendjen e personave
q iu drejtohesh. Pavarsisht
saktsis apo vrtetsis s
tij, prsritja e vazhdueshme e
ides apo veprimit t njjt, e
bn at m pak t besueshm
pr ata q e dgjojn, aq m
shum kur kta persona besojn
e mendojn t kundrtn. Kjo
sht mnyra q disa njerz t
zakonshm apo t rndsishm
n shoqri, paraqiten para t
tjerve, por q t tjert me
kalimin e kohs nuk i marrin
m seriozisht, sepse ndihen t
lodhur prej tyre, veanrisht kur
e vrteta rrfen t kundrtn.
Gjithsesi, kta persona e kan
her pas here model t tyren
prsritjen e s njjts ide, e
t njjtit veprim pr nj qllim t caktuar, pavarsisht
se ai qllim n fund nuk jep
rezultatet e paracaktuara, pasi
e rndsishme sht rreth far
ideje rrotullohemi. Nse sht

pozitive pritshmria sht pr

t shkuar drejt nj fundi t
knaqshm prgjithsisht. N
t kundrtn, nse ideja apo
veprimi sht negativ, e shigjetojn prbaltjen e nj personi apo institucioni, pr shum
koh njerzit do t kuriozohen
m shum pr t msuar mbi
shkaqet e vrteta q krijojn
kt prplasje, sesa te vet ideja.
N shum raste kemi shembuj t jets s prditshme, q
tregojn sesi rnia n prsritje
t s njjts ide apo veprimi,
prvese na ojn n monotoni,
bjn t mos merremi m seriozisht me at ka themi.
Realisht, po t ndjekim punimet n Kuvendin e
Shqipris, do t enjte do t
shohim sesi politikant bien
n prsritje t s njjts gjuh
komunikimi, e t njjtave fraza,
veanrisht kur duan t fyejn
njri-tjetrin. Ideja e prbuzjes s
kundrshtarit me pretendimin
se ai ka me vete 1000 t kqija,
tashm prcillet me humor nga
elektorati, sepse ai nuk e merr
m seriozisht komedin e politiks n demokraci. Gjithsesi,
shumkush mund t shtroj disa
pyetje n t tilla raste: A nuk
sht ky komunikim i lodhshm
pr publikun? A nuk sht kjo
gjuh e mrzitshme pr popullin, i cili faktikisht nuk pret kt
gj nga Kuvendi i Shqipris?

far po i tregojn t zgjedhurit zgjedhsve t vet me kt

komunikim? Pikrisht, nga
vendi q presim t vij drita,
nprmjet ksaj gjuhe vjen e
kundrta e papranueshme pr
publikun e gjer.
Por, ta lm mnjan
politikn q shpesh her sht
shum e uditshme me strategjit e saj t fitores dhe mbajtjes s pushtetit e me ka shfaq
prpara elektoratit t vet her
pas here dhe t shohim do
t thot t biesh n prsritje
t s njjts ide si individ n
shoqri, far i shkaktojm
vetes dhe atyre q na rrethojn.
far shkakton ideja e friks,
e mosbesimit, e paknaqsis,
e superioritetit sot, kur bota
sht mbrthyer nga pasiguria
n shum drejtime. Sot kur
ecim m pak dhe vrapojm m
shum, t rrethuar nga frika,
por t pushtuar nga ambicie q
tundojn. M konkretisht, kur
karakterizohemi nga ideja e
friks ose ideja e humbjes pr t
arritur nj fitore, ne si individ
jemi t paaft pr ta prballuar at. E kur nuk tentojm t
hedhim hapin e par, mbesim
n startin e iniciativave, t cilat
krkojn guximin e nisjes.
Prandaj, kur ne si individ biem
n prsritjen e ides s friks,
nuk do t merremi m seriozisht
nga t tjert q na rrethojn, t

cilt krkojn t shohin realisht

vlerat e brendis s personit me
t cilin jetojn do dit.
Frika shpesh shoqrohet
me mosbesimin e t rnit n
batakun e saj, gjithmon na
izolon prball ambientit q
na rrethon. Kur biem preh e
mosbesimit t vazhdueshm
si individ, destinacioni yn
sht ai i t mbeturit vetm n
shoqri. Dyshojm n gjithka,
nuk shpresojm n asgj, sepse
nuk besojm n at q na rrethon. Ky sht thelbi, rreth t
cilit vrtitet mosbesimi i vazhdueshm i individit n shoqri
sot. Sa m shum t besojm
n ato q arsyeja na i sjell si t
drejta, aq m pak do t biem
preh e mosbesimit t vazhdueshm q n vetvete sht i
padobishm. Pasi vet logjika,
nse di t seleksionoj far
duhet besuar, nuk do t gaboj
n ato q beson e q krkon
nj mbshtetje. Nse sht nn
kontroll t vazhdueshm t asaj
q beson, i minimizon gabimet
e veta. Problemi sht se ideja
e friks dhe mosbesimit na on
n paknaqsi. Nse biem n
prsritje t ides s paknaqsis, vrtet sht smundje.
Vet ideja e prditshme se
gjrat nuk po shkojn mir, n
vend t prpjekjes pr t gjetur
nj rrugzgjidhje, na mbushin
me ide negative q nuk japin

shpres.
E kur humbet shpresa,
nuk ka mbetur m asgj tjetr,
thot populli. Kshtu, nj individ q vrtit n mendjen e vet
iden e paknaqsis pr ka
e rrethon, ai nuk do t njoh
knaqsin se nuk shkon ta
krkoj at. Ai mesa duket e
gjen knaqsin, duke shprehur
paknaqsin e tij. Ky lirim
nuk sht ilai i atyre njerzve
q e rrethojn, prve t ngjashmve q gjejn t njjtn gjuh.
Nj tjetr ide q sa her
biem n prsritje sbjm gj
tjetr vetm shkojm drejt humbjes, sht ajo e superioritetit.
Ideja e superioritetit pr do
individ sht thelbi i krenaris
s teprt pr vetveten. Nse
biem n prsritje t ksaj ideje,
asnjher nuk do t kalojm nga
dera e fituesve. Ndodh shpesh
q kur karakterizohemi nga superioriteti, t mos njohim vlerat
reale t atyre q kemi prball.
E vrteta sht se, ne duhet t
dim rndsin e gjithsecilit
n shoqri, pr sa koh, tregon
q gjithsecili ka nj vler dhe
vlera vlers nuk i ngjan e ato
nuk bjn dot pa njra-tjetrn.
Ndaj, gjith orvatja jon pr
tu treguar t tjerve me forc
se, jemi ata, q t tjert smund
t jen, sht vese humbje e
lidhjeve shoqrore, pa t ciln
sht e vshtir, t krijosh

kur edhe msuesit jan jasht

profilit.
Pavarsisht ksaj situate, Drejtoria Rajonale e
Arsimitvazhdon t gnjej
opinionin se msuesit pa
arsim po zvendson me
specialist, edhe pse gjithkush
e sheh se thuajse t gjitha
vendet e punsjan zn nga
miqt e militantt e partiak.
Ndrsa pr fituesit ka mbetur
vetm t prtypin mashtrimet
e Farijes q justifikohet se
kshtu po i bindet Ministris.
maskarallk!
Gjithsesi, pavarsisht
si justifikohet drejtoresha
rajonale, vet Ministria duhet
tsqaroj t vrtetn. Ku i ka
236 vendet e lira t puns?
Cila sht e vrteta me tregun
e shitjes s diplomave, t
krediteve etj?
T vrtetn duan ta din
prindrit e nxnsve, vet
nxnsit, msuesit q kryen
testimin dhe prej muajsh po
mashtrohen, duan ta din msuesit, t cilve u imponohet
do vit t blejn kreditet,
mimi i t cilave ka tendenc
t rritet. N fund t fundit, t
gjith krkojn t mos mashtrohen m si deri tani...

Orvatja jon
pr tu treguar
t tjerve me
forc se, jemi
ata, q t
tjert smund
t jen, sht
vese humbje
e lidhjeve
shoqrore, pa
t ciln sht
e vshtir,
t krijosh
sigurin e
domosdoshme
t
vazhdimsis.
sigurin e domosdoshme t
vazhdimsis. Sa her u tregojm t tjerve se jemi superior,
aq her provojm se sht
largimi i tyre.
Kshtu, do shembull
i marr rreth prsritjes t s
njjts ide apo veprimi, qoft
brenda vetes si individ, apo n
lidhje me t tjer, do t fliste
qart, sesa i largohemi rrethit
ton shoqror. Ajo q duhet t
kuptojm qart sht distanca
nga monotonia, q vet sjellja
jon t mos na distancoj nga
t tjert. Sepse do ur e kputur komunikimi nuk sht n
ndihmn ton, por prbn nj
problem m shum. E pr sa
koh ne si individ punojm pr
ta lehtsuar jetn, zgjidhjen e
par duhet ta krkojm te vetja.

Fryma e Re

FAQE 14

O P I N I O N

ISLAMIZMI MIDIS

IDEOLOGJIS DHE SHARIS

Shptim BEQIRI

ituata n Lindjen
e Mesme paraqitet
kaotike, luftra politike, fetare,
ushtarake, klanore, luft t
gjith kundr t gjithve, jo
vetm kundr njri-tjetrit dhe
komshinjve por, edhe kundr
bots, japonezve, amerikanve, francezve, rusve, nj
gjendje anarkie e papar n historin moderne t njerzimit,
nj sfid e humbur akoma pa
filluar. Charlie Hebdo ishte nj
prov e fort domethnse e
fenomenit t lufts nga celula
t ndryshme terroriste q veprojn n pjesn m t madhe
t bots. Por ku e ka zanafilln
gjith ky mllef? Prve kontekstit historik-fetar (q do e
trajtoj m posht), nj debat i
madh sht hapur n lidhje me
at ka prfaqson toleranca
fetare, mungesa e respektit
ndaj s cils ka sjell deri tani
konfliktin midis Lindjes dhe
Perndimit.
Fjalort e prkufizojn
tolerancn si qndrim respekti
ndaj sjelljeve, ideve dhe bindjeve t t tjerve edhe nse ato
jan n konflikt m bindjet apo
idet tona. Duke marr shkas
n at far ndodhi n Franc,
ose n prgjithsi fenomeni i
terrorizmit, shtrohet pyetja: A
ka toleranc? Si fillim, laicizmi
perndimor, themelet e t cilit
lindn nga iluminizmi, ka n
thelb midis t tjerash, rregulla
dhe norma t tolerancs. Iluminizmi dhe Kisha Katolike
kaluan nj kacafytje dikotomie,
ideologjike e fetare, prshkallzuar nga kjo e fundit n gjuetin e shtrigave apo me masat
kundr reforms nga ku doli i
fituar iluminizmi, mbi bazn
e t cilit u ndrtuan norma t s
drejts pozitive, duke instaluar
m von sisteme demokratike
t mbshtetur n mendimin e
lir. Humbja e Kishs Katolike
kishte shum faktor, por ai m
i rndsishmi kishte t bnte
me dobsimin e brendshm,
prarjen dhe formimin e grupeve t reja fetare. Beteja midis
kishs dhe lumit t mendjes,
oi me kalimin e kohs n
konsolidimin e dy parimeve
pr kishn: arbitri i lir dhe pr
laicitetin, tolerancn. A mundet
sot iluminizmi perndimor t

prsris veten, n kt rast

jo me kishn, por me islamin?
Beteja ka rreth 20 vjet q
ka filluar, ajo nuk sht vetm
ideologjike e fetare, pasi sht
shtrir n t gjitha fushat, deri
tek ato ushtarake e shoqrore.
Deri diku sht e vrtet se
terrorizmi rrezikon sigurin
globale, edhe t disa familjeve
shqiptare q me hir apo me
pahir ndodhen n Siri duke
luftuar pr ISIS, duke braktisur
familjet e tyre. Situata n kt
kontekst edhe pr ne shqiptart
sht emergjente. N lidhje me
Francn dua t nnvizoj nj
faktor t rndsishm shoqror
dhe shtetror, instalimin n ekstrem t laicitetit, nse mund ta
quaja fundamentalizm iluminist. E them kt pasi ajo nuk
pranon asnj lloj simboli apo
tolerance fetare n administrat
(psh nuk lejon mbajtjen e kryqit
n klasa, shkolla, zyra, shamia
etj), duke rn n kontrast me
at ka n vetvete iluminizmi
mbart tolerancn, pra, francezt
jan ekstremi tjetr. Por Franca
duhet t marr n konsiderat nj faktor tjetr shum t
rndsishm. Rreth 6 milion

mysliman emigrant, tashm

t integruar, jetojn n Franc,
t cilt jan ln n zona t margjinalizuara e sigurisht rigoroziteti dhe laicizmi i tepruar kundrejt ksaj kategorie njerzish
sht nj gabim. Rigoroziteti i
laicizmit kundr ekstremizmit
islamik, dy teori krejtsisht
t kundrta, nse nuk bien
n kompromis t paktn n
parim, do t vazhdoj t prodhoj vdekje e pasiguri n mbar
planetin. sht e pamundur t
rrnjoset ekstremizmi islamik,
jo ai laik nse nuk fillohet me
kurimin e plagve n shoqrin
islamike, faktort ekonomik,
psikologjik, fetar dhe akademik, jan prcaktues pr t
ndryshuar t ardhmen e tyre. T
rinjt evropian kan studiuar
dhe studiojn nj ndr filozoft
m kontrovers, si Nietzsche,
i cili tha: Zoti ka vdekur,
jo vetm, por edhe profecia e
tij famkeqe e nihilizmit. Pr
nj besimtar mysliman sht
e papranueshme, e pakonceptueshme t lexoj apo t
studioj q Zoti i tij ka vdekur,
ai flijohet pr Zotin.
Prandaj, nse duam ta

vijon nga faqja 7

undrshtueshm pr kristiant.
Pavarsisht normave kanonike
t pandryshueshme n koh,
Perndimi ka zhvilluar nj
fuqi politike dhe juridike t
jashtzakonshme, q i jan prshtatur evolucionit shoqror.
Po ashtu edhe ligjet islamike
me origjine hyjnore, jan t
pandryshueshme n koh, t
paktn n linjat e prgjithshme.
Ligji q prcaktohet n Kuran
si sharia (rruga e drejt), sht
korniza e ligjeve q aplikohen
n jetn e prditshme, pra
mendimi politik, shkencor dhe
juridik sht zhvilluar brenda
kornizave t Kuranit. Doktrina
e rigorozitetit ka br q n
pesmbdhjet shekuj, bota
myslimane t ngelet prapa n
prqafimin dhe prshtatjen e
modernizimit. sht e qart
q edhe lvizja e ISIS dhe
rithemelimi i Kalifatit n disa
aspekte, ka lindur nga ajo q
un po e quaj shtje myslimane, ose nga ajo q thash
n fillim, gjendja permanente
kaotike. Nse krkojm ti
japim nj shpjegim real, t paktn n kontekstin historik, ktu
e dy shekuj, Lindja e Mesme
ka kaluar situata t turbullta.
Prpjekja e par e Muhamed
Ali (me origjin shqiptare) pr
modernizimin e Egjiptit, i cili
ishte i shkatrruar nga pushtimi
i Napoleonit, duke u shkputur
nga hna turke, dshtoi. Edhe
turqit e rinj n Perandorin
Osmane, nuk arritn t modernizojn Turqin. U desh t
vinte revolucionari Ataturk q
ta bnte Turqin at q sht
sot shteti m i qndrueshm n

20 Shkurt 2015

Lindjen e Mesme.
N kt shtrirje gjeografike dhe kohore, Lindja e
Mesme po kthehet n mitin e
rindrtimit t Kalifatit, duke u
bazuar n shtetin Islamik. Kjo
iniciativ lindi nga dshprimi
dhe pamundsia pr tu prballur me modernizmin. I gjith ky
frustrim, lind nga dshprimi
pr dshtimin e dy prpjekjeve
pr t modernizuar botn myslimane n dy ideologji: at t
nacionalizmit dhe socializmit.
Nacionalizmi islamik q mori
form me partin Baath, e
themeluar rreth viteve 30 nga
nj i krishter, Michel Aflak, le
t themi n linja t gjera, q kt
teori e kan mbshtetur deri
diku Sadam Husein dhe n nj
far mnyre Assad. Pr sa i prket ideologjis s socializmit,
u frymzua duke filluar nga
vitet 50, nga egjiptiani Naser
dhe m von nga Ghedafi.
N fakt asnjra nga kto dy
ideologji, as nacionalizmi dhe
as socializmi, nuk patn sukses
n modernizimin e bots arabe/
myslimane, ndoshta edhe pr
nj fakt t thjesht, nuk jan
mbshtetur nga Perndimi,
madje edhe jan luftuar regjimet q mbshtetn kto teori
n letr. sht e qart se shtja
Islamike dhe jo vetm, prfaqson dshtimin dhe n t njjtn
koh, mohimin e dhimbshm
historik ndaj modelit perndimor dhe kthimin n nj model
krejtisht arkaik (ISIS), i papranushem n botn e sotme,
duke e kthyer at hapsir
gjeografike, n vatr luftrash
dhe konfliktesh.

LUFTA KUNDR ISIS

JAPONIA E GATSHME PRKRAH

ALEATVE

Ekzekutimi i dy shtetasve japonez nga militantt e Shtetit Islamik ISIS, ka br q Japonia t

shqyrtoj mundsin e kryerjes s misioneve t
shptimit jasht vendit. Pas njoftimit pr vrasjen e
gazetarit Kenji Goto, kryeministri Shinzo Abe, sht
zotuar se do t sjell vrassit prpara drejtsis dhe
do ta shtoj konsiderueshm ndihmn humanitare pr
vendet, t cilat luftojn grupin ekstremist.
Vrasja barbare e gazetarit Kenji Goto, e ka
ngritur n furtun t gjith opinionin publik n
Japoni dhe kryeministrit Shinzo Abes i kan br
thirrje t ndryshoj Kushtetutn. Qllimi dhe krkesa
e opinionit publik sht t vendoset menjher nj
ligj i ri n kushtetut, i cili do ti lejonte Japonis
t zgjeroj veprimet e ushtris kombtare n operacione ushtarake jasht territorit. Q nga Lufta e
Dyt Botrore, Japonis i ndalohet t nxjerr jasht
territorit t saj trupat ushtarake dhe veprimtaria e tyre
sht e kufizuar n rolin vetmbrojts.
Kryeministri Shinzo Abes, ka thn se dshiron ta nxjerr sa m shpejt dhe brenda vitit nj ligj
t till, i cili heq ndalimin e operacioneve ushtarake
jasht vendit. sht detyr e ushtris kombtare t
ndihmoj aleatt tan n luft antiterroriste globale,
ka deklaruar kryeministri Shinzo Abe.

DNOHEN 45 MILITANT T ISIS

ndryshojm drejt mendimit t

lir botn islamike, duhet patjetr q Perndimi t veproj n
arsimimin dhe kulturn myslimane, nprmjet strukturave
shkollore dhe jo ushtarake,
indoktrinimi qoft pr mir
apo pr keq vjen gjithnj nga
librat, pyetja q shtrohet sht:
Evropa nuk e dinte q bota
islamike kishte nevoj pr
kt metodik ndryshimi?
Bota sot sht e dominuar
nga kultura perndimore me
rrnj t krishtera. Padyshim
ekziston nj shtje islamike,
e cila prgjithsisht sht e
lidhur me diferencn midis dy
feve q teologjkisht, n shum
aspekte kan t njjtin burim,
monoteizmin hebraik.
M sipr shtrova nj
faktor t shtjes islamike, at
t arsimit dhe t kulturs, ndaj
dua t shtroj dhe dy shtje t
tjera: rigorozitetin e doktrins
myslimane dhe mungesn
e nj figure ekuivalente t
Paps. T gjith e njohim
shprehjen, jepni Cesarit at q
sht e Cesarit dhe jepni Zotit
at q i prket Zotit, e cila
konsiderohet si nj ligj i pak-

E Premte,

Nj gjykat n Belgjik ka dhn dnime me

burg pr 45 antar t nj grupi islamik, t cilt
kishin organizuar udhtime drejt Siris pr t rinjt
q donin tu bashkoheshin grupeve xhihadiste atje.

Shumica e t dnuarve nuk ishin t pranishm dhe

mendohet se po luftojn ose jan vrar n Siri.
Ky sht gjyqi i fundit n nj seri dnimesh t
qytetarve evropian, t cilt u jan bashkuar grupeve terroriste n Siri. Grupi Sharia-4 Belgium
tani i shprbr, akuzohet pr drgimin e dhjetra
t rinjve pr t luftuar me organizata xhihadiste,
prfshir Shtetin Islamik. Nn masa t forta sigurie
n qytetin e Antverpit gjyqtart dnuan me 12 vjet
burg udhheqsin e grupit, Fuad Belkasem.
Zyrtart belg thon, se rreth 350 belg kan
shkuar pr t luftuar n Siri, numri m i lart n
Evrop, duke marr parasysh numrin e banorve
t Belgjiks. Rreth 4 mij evropian mendohet t
jen bashkuar me grupet militante islamike. Disa
vende, prfshir Britanin, Francn dhe Spanjn,
po shqyrtojn mundsin e heqjes s pasaportave
dhe t shtetsis pr qytetart e tyre q jan dnuar
pr bashkim me grupet terroriste. Shrbimet e
siguris n kto vende po krkojn m shum
kompetenca pr survejimin e ktyre elementve.

TERRORISTT N TREGUN E ZI

Ndrsa zyrtart e rendit analizojn si celulat

terroriste n Paris dhe Belgjik i kryen sulmet e
fundit, ekspertt shtrojn pyetjen si arritn terroristt
t sigurojn armt ushtarake, q jan t paligjshme
n Bashkimin Evropian. Dhe ekspertt e kan vet
prgjigjen. Nj treg i zi dhe shum aktiv ekziston n
mbar botn pr kto arm dhe blersit e tyre jan
kriminelt e terroristt.
Personat q kryen sulmin ndaj Sharli Hebdo,
ishin t armatosur me kallashnikov, arm t
paligjshme n Franc dhe n vendet e tjera t Bash-

kimit Evropian. Hetimet e mtejshme zbuluan se municioni ishte prodhuar n Bosnje. Zvendsministri
boshnjak i Mbrojtjes, Zhivko Marjanac, sht cituar
dhe ka pohuar se disa depo ushtarake jan vjedhur
koht e fundit n vendin e tij. Municionet jan prodhuar q n vitin 1986. Nj municion i till gjendet n
depot e armve, por edhe npr shtpit e individve
n Bosnje. Dikush mund t ket edhe 15 apo 20 t
tilla. Ministria e Mbrojtjes nuk sht prgjegjse dhe
nuk mund t jet pr far ndodh jasht Bosnjes.
Ekspertt e shtjeve t siguris thon, se vjedhja e
rezervave shtetrore, kudo dhe jo vetm n Bosnj,
i bn armt t prfundojn n tregun e zi dhe atje
ku nuk duhet, pikrisht n duart e kriminelve dhe
terroristve. Llogaritet, se n mbar botn ka 100 deri
n 500 milion arm t tipit ushtarak n qarkullim.
Sipas studiuesit Mat Shrder, shum arm vijn nga
stoqet e arsenalit kallashnikov, mbetur nga periudha
sovjetike. Pas rnies s Bashkimit Sovjetik, ka vende
si Bosnja me rezerva t mdha armsh t vogla e t
lehta dhe shum pak kontroll t qeveris mbi kto
rezerva. Si rezultat, nj pjes e tyre kan prfunduar
n zona t ndryshme konfliktesh dhe n duar personash t paautorizuar.
Autori i sulmit n supermarketin e Parisit, Ahmedi Kulibali dhe t dyshuarit terrorist n qytetin
belg Verveir, thuhet t ken pasur gjithashtu arm
automatike ushtarake. Ekspertt thon, se sht m
leht t gjesh arm t tilla, krahasuar me bombat.
Armt automatike t ngjallin m shum frik dhe
terror se bombat. Edhe sulmi n revistn Sharli Hebdo
e mbajti Parisin t ngujuar pr dit t tra. Ekspertt
konsiderojn me shum t drejt, se kontrolli i armve n tregun e zi sht pjesa m e rndsishme
e lufts antiterroriste.

FAQE 15

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

S P O R T
Serbi-Shqipri, KAS vendos m 17 prill
1

7 prill 2015, kjo do t jet data n t ciln Shqipria do t marr prgjigjen prfundimtare
dhe m t rndsishmen pr ndeshjen e 14 tetorit t vitit t kaluar n Beograd. Gjykata e
Arbitrazhit Sportiv do t vendos n mesin e prillit nse do t ndryshoj apo jo renditja e Grupit I dhe
kuqezinjt do t marrin ose jo at q kishin pretenduar q at mbrmje n Beograd, tre pikt. Pavarsisht
prpjekjeve t juristve shqiptar pr t afruar datn e vendimit nga ana e KAS, ky i fundit vendosi
t mblidhet m 17 prill. M 8 janar, KAS njoftoi se Shqipria dhe Serbia kishin paraqitur zyrtarisht
ankimimin e tyre pr vendimit e Komisionit t Disiplins dhe atij t Apelit t UAFA-s, duke krkuar
anulimin e vendimit t qeveris s futbollit evropian. Pavarsisht se tifozt serb msyn fushn dhe
futbollistt e Kombtares u goditn n fush nga ana e tyre, UEFA vendosi n favor t Serbis, duke i
dhn ndeshjen 3-0 n tavolin Serbis e duke e penalizuar m pas kt t fundit me heqjen e 3 pikve
pr dhunn e ushtruar nga tifozt e saj. FSHF gjithashtu u ndshkua edhe me 100 mij Euro gjob.
Ndrkoh q qeveria e futbollit kontinental nuk mori n konsiderat koret me karakter racist dhe as
dhunn e ushtruar ndaj kuqezinjve, duke penalizuar Shqiprin pr mosrikthimin n fushn e lojs.
Gjithsesi m 17 prill do t msohet prfundimisht nse do t ket drejtsi pr kuqezinjt.

Flamurtari, lojtart gjobiten

me 50% t pags vjetore
F

lamurtari ka dal tanim nga objektivat sezonale, duke mos pasur

shanse konkrete pr t fituar titullin ose pr
t kapur Evropn dhe klubi ka menduar q
t penalizoj zyrtarisht lojtart q kan kontrat. T mrkurn Flamurtari sht eliminuar
edhe nga Kupa e Shqipris, por n fundin
e vitit t kaluar ka vendosur t gjobis me
50% t pags t gjith futbollistt. N sken
ka dal dokumenti protokollar, nprmjet t
cilit klubi vlonjat ka vn n dijeni Federatn Shqiptare t Futbollit, ku e njofton se
n mbledhjen e dats 22 dhjetor, mori n
shqyrtim ecurin e skuadrs deri n at moment t sezonit dhe duke e konsideruar nj
dshtim dhe larg pritshmrive t objektivave
t klubit, duke u mbshtetur n rregulloren e
brendshme, Bordi Drejtues vendosi t gjobis
t gjith lojtart me masn 50% t pags
vjetore. Shkresa mban datn 22 dhjetor 2014,
por sanksioni i vendosur nga klubi sht i pabazuar n rregulloren e FSHF. Burime pran
institucionit t futbollit shqiptar bjn me dije
se do klub ka t drejt t vendos zyrtarisht
pr futbollistt e tij gjob deri n nj pag

mujore dhe jo n masn 50% t kontrats.

Penalizimi mund t marr form vetm nse
lojtart dhe klubi e kan t parashikuar dika
t till n kontrat, por burime pran lojtarve
t Flamurtarit bjn me dije se askush nuk ka
firmosur nj klauzol t till. N kto kushte
penaliteti i klubit vlonjat sht i pabaz.
Shum lojtar jan larguar me konsensus
nga Flamurtari n janar, ndrkoh q ata q
jan aktualisht rrezikojn t mos paguhen
deri n fund t sezonit. N kto kushte pritet
fluks lojtarsh n dhomn e zgjidhjes s
konflikteve t FSHF ku me shum gjasa ata
do ta fitojn shtjen ndaj klubit. M shum
se sa nj shtje me karakter juridik, ngjason
si nj vendim i marr n kushte absurde. N
asnj klub n bot nuk ka nj penalizim t
till t fort kolektiv. Flamurtari i ri premtoi
q do t ishte nj klub model, por prve disa
investimeve n ambientet e klubit n aspektin
sportiv progresi ka munguar. Skuadra doli
shum shpejt nga objektivat duke zhgnjyer
pritshmrit e tifozve, ndrkoh q deri tani
kan luajtur mbi 25 lojtar dhe shumica prej
tyre u larguan.

Halilaj i bindur: Fitojm

ndaj Sknderbeut
E

mocionet q dhuruan
erekfinalet e Kups s
Shqipris, tashm ia ln vendin
deklaratave m prag t javs s 23
t Kategoris Superiore, q kulmon
t hnn me kryendeshjen Sknderbeu- Kuksi. Menjher pas fitores
3-1 me Flamurtarin, presidenti i
kampionve n fuqi, Ardian Takaj,
deklaroi pr mediat se radhn
e ka Kuksi, q duhet t hap
krahun n garn pr titullin kampion. Kundrprgjigjja nga kampi
kuksian vjen nga portieri Argent
Halilaj, q thumbimet n distanc
t presidentit t korarve i snobon
me profesionalizm. Ne, futbollistve nuk na takon tu prgjigjemi
presidentve, ne prgjigjen ton do
ta japin n fush dhe n fush do t

Allmua, garancia e Dinamos

pr rikthimin n Superiore

ezultatet e javs s 14-t

t Kategoris s Par,
e bn m intriguese garn pr
kreun e klasifikimit n Grupin B,
ku diferenca nga vendi i par q
mbahet nga Lushnja me Lufttarin
q klasifikohet i 8-ti sht 8 pik.
Dinamo me suksesin minimal me
Tomorin e Beratit, fal golit t Igli
Allmus, prfitoi nga barazimi 0-0
mes Shkumbinit pr ta ngushtuan
n vetm dy pik diferencn me lagunart. Pr mesfushorin e bluve t
kryeqytetit, Dinamo sht n rrugn

e duhur pr t'u ngjitur n Superiore,

duke kujtuar se disfata me rivalt e
Lushnjs n ndeshjen e par t 2015
ishte thjesht nj rastsi. "Mund t
them se humbja me Lushnjn ishte
nj rastsi dhe pr ta vrtetuar kt
duhet t fitojm edhe me Shkumbinin n transfert. Rivaliteti sht
shum por un shpresoj q t mbizotroj fair-play n cdo fush dhe
t ngjitet n Superiore skuadra q
e meriton".Tifozt besojn shum
tek eksperienca e Allmucs, Xhafajt
dhe e Kotorrit, q jan tri afrimet

m t rndsishme t merkatos
s dimrit, por sipas mesfushorit
tiranas kontributi i tyre do t shihet
n fund t sezonit. "Sesa do t vlej
eksperienca jon, kjo do t shihet
n fund t kampionatit. Ne duhet t
impenjohemi maksimalisht n do
ndeshje, pasi gara sht e vshtir".
N javn e 15-t t Kategoris s
Par, Dinamo do t ket nj transfert t vshtir me Shkumbinin n
Peqin, n nj fush ku do skuadr
duhet t djersij shum pr t marr
pik.

fitoj Kuksi. Te Kuksi besojn

se eksperienca e akumuluar n dy
sezonet paraardhse n kategorin
superiore do ti ndihmoj nnkampiont t ngren lart trofen e titullit. Vijm nga nj seri rezultatesh
pozitive dhe besojm se do ti
fitojm t dy trofet. Pr dy sezone
radhazi jemi shpallur nnkampion
t Shqipris dhe tani presim q
ta ngrem lart trofen e titullit.
Halilaj nuk e prjashton Partizanin
nga gara pr titull, pavarsisht se
t kuqt kan grumbulluar 6 pik
m pak n kto 22 jav. Nuk do
ta prjashtoja kurrsesi Partizanin
nga gara pr titull. 6 pik nuk jan
shum, mendoj se do t ket gar t
fort deri n fund, por titulli do t
jet i Kuksit.

FAQE 16

Fryma e Re

E Premte,

20 Shkurt 2015

SPORT

Rilind Mesi: Kalova nj vit delikat

T

e Barcelona gjithka shkon

ashtu si duhet. Blaugranat
kan gjetur marshin e fitoreve duke
bindur n loj. Protagonist si gjithmon n kampin katalanas sht
Lionel Mesi q e ka nisur 2015 me
ritm golash. Argjentinasi i gzohet
momentit, ndrsa rrfehet se vitin e
kaluar performanca e tij sht ndikuar edhe nga problemet q nuk kan
t bjn me futbollin. E vrteta sht
se kt vit synoja t filloja gjithka n
mnyrn m t mir t mundshme.
E dija q nuk vija nga nj vit i mir,
gjat t cilit kalova shum probleme
si brenda ashtu edhe jasht fushs.
Ylli argjentinas zbulon se ndryshimi
i ka rrnjt edhe t dshira e tij e

pamat pr tu treguar t gjithve

se Mesi mbetet Mesi. Ishte nj
sfid pr mua q t ndryshoja gjith
imazhin q ishte krijuar n sezonin
e kaluar dhe q t rikthehesha ai q
kisha qen m par. Ky ishte objektivi im dhe me kt synim e nisa
vitin. Pr sa i prket aktualitetit te
Barcelona, Mesi nuk mund t mos
jet i knaqur. E vrteta sht se
jemi jashtzakonisht mir. Pr fat pas
ndeshjes me Real Societad ku nuk e
filluam mir vitin, gjithka ndryshoi.
Tani jemi n nj tjetr dinamik.
Ekipi ka shum besim, ka ndryshuar
sjelljen n fush dhe ka m tepr
dshir dhe t gjitha kto kan br
q t jemi ktu ku jemi. Objektivat

e Barcelons nuk mund t ndryshojn, jan gjithmon maksimal, por Mesi paralajmron shokt
e skuadrs pr t qndruar me kmb n tok.
Deri tani nuk kemi fituar asgj. Mbetet edhe
disa muaj kompeticion si n La Liga ashtu dhe n
Champions dhe na duhet t hedhim hapin prfundimtar n finalen e Kups. Duhet t vazhdojm
n kt mnyr pr t arritur objektivat q i kemi
vn vetes. N fund edhe nj koment pr 1/8 e
Champions League, ku Barcelona gjen prball
nj kundrshtar t njohur. Na takoi Manchester
City, si vitin e kaluar dhe sht nj ekip i formuar
me lojtar t mdhenj, kshtu q do t jet nj
prballje e dyfisht shum e vshtir. Do t jet
nj duel i ekuilibruar dhe detajet do t bjn diferencn, por do t jet edhe nj prballje e bukur
pasi Manchester City sht prforcuar shum.

Samer: Ky nuk sht Bayerni q ne duam

M

atias Samer nuk

sht i knaqur
me performancat e Bayernit
n kt fillim t 2015-s.
Pavarsisht fitores rekord 8-0
me Hamburgun n kuadr t
javs s 21 t Bundesligs,
drejtori sportiv i bavarezve,
mendon se formacioni i Pep
Guardiols nuk sht n for-

Formula 1 me rregulla t
reja pr pilott

uk do t ket m
dedikime, mesazhe, homazhe apo thjesht
kaprio. Dizajni i kasks s
pilotve t Formula 1 duhet
t jet i njjti gjat gjith
harkut kohor t sezonit.
Komisioni i Formula 1 vendosi q tu ndaloj pilotve
t ndryshojn pamjen e
kasks s tyre pas fillimit
t botrorit m luksoz t
shpejtsis. Vendimi q,
para se t hyj n fuqi duhet
t ratifikohet formalisht n
mbledhjen e ardhshme t
World Motor Sport Council, pritet t ngjall shum
diskutime n ambientet
e pilotve t Formula 1.
Mjafton t kujtohet se sa
her Lewis Hamilton apo
Sebastian Vettel, dy kampiont e fundit e kan modi-

fikuar pamjen e kasave t

tyre respektive prgjat
kampionatit. sht e leht
t kuptohet se vendimi sht
marr pr t ndihmuar tifozt si n tribunat e mimeve t Mdha, ashtu edhe
ata q e ndjekin nprmjet
ekranit garn, pr t identifikuar m qart dhe m
shpejt se kush po drejton
makinn. Ndryshimi i pamjes s kasks sht kthyer
n nj fenomen n koht e
fundit n Formula 1, ndrsa
pilott e s kaluars ishin
msuar q t adaptonin nj
model dhe ta ruanin at n
mnyr konstante, si pr
shembull kaska e Ayrton
Senna me ngjyrat e flamurit
brazilian, apo ajo me ngjyrat
blu dhe portokalli e Gilles
Villeneuve.

mn e tij m t mir, ka u
reflektua edhe m barazimin
0-0 me Shakhtar Donetsk n
sfidn e par t 1/8 t Champions League. Ky nuk sht
Bayerni q ne dshirojm t
shohim. Sigurisht q jemi
n rrugn e duhur, por jo n
nivelin ku dshirojm t jemi.
Nuk mund t knaqemi me

kaq dhe duhet t jemi shum

t vmendshm. Duhet t
prmirsohemi m shum dhe
ta shohim veten n pasqyr,
sepse jam i bindur se nuk
sht ky Bayerni m i mir.
Na duhet edhe pak pr t arritur formn maksimale. T
shtunn Bayerni do t luaj
n transfert me Paderbornin

e Alban Mehs, q fundjavn

e kaluar fitoi 2-1 n transfert me Hannoverin, fal
perls s mesfushorit shqiptar
me nj goditje spektakolare
dnimi. Futbollisti kuqezi ka
paralajmruar edhe Manuel
Neuerin, portierin m t mir
t Bundesligs, se mund t
ket t njjtin fat si Zieler.

Figo krkon nj Kampionat

Botror me 48 ekipe

uis Figo, kandidat pr postin e

presidencs s FIFA-s, shpalos
programin e tij dhe nj ndr pikat e t
cilit sht rritja e numrit te skuadrave
pjesmarrse ne Kupn e Bots q mund
t zgjerohet me 40 ose 48 ekipe prfaqsuese. Legjenda portugeze sht nj ndr
tre emrat q garojn pr t zvendsuar
presidentin aktual, Sepp Blater n zgjedhjet e ktij viti. Ai shprehet se dshiron
q FIFA t jet e hapur duke prfshir n

botror edhe m shum prfaqsuese nga

jasht kontinentit evropian. Deklarata e
tij u b gjat nj konference pr shtyp
n Wembley. Mendoj se duhet t marrim n konsiderat shtimin e numrit t
vendeve pjesmarrse n Kupn e Bots,
nga 32 q sht aktualisht, ta ojm
n 40 ose 48 skuadra prfaqsuese. T
dyja kto opsione jan t mundura dhe
do ta shtynin turneun me vetm tre ose
maksimumi katr dit m shum. Nse

dika e till do t ndodh ather jam i

mendimit se ekipet pjesmarrse duhet
t jen nga shtete jasht Evrops. Figo
do t prballet n garn presidenciale me
Blatter, Michael van Praag dhe Prince
Ali Bin Al-Hussein n zgjedhjet e 29
majit. 42 vjeari gjithashtu shtoi se nse
ai do t shpallet fitues, do t riorganizoj
shprndarjen e t ardhurave t FIFA-s,
duke financuar vendet pjesmarrse
me 50 pr qind t t ardhurave vjetore
t organizats, q prkon me shifrn e
2.5 miliard dollarve, pr t ndihmuar
antart e FIFA-s n zhvillimin n nivel
vendor t futbollit botror. FIFA i prket organizatave t saj antare, q sot
jan prkatsisht 209 t tilla, ndaj dhe e
shoh si dika natyrale q financat e saj
t shprndahen drejtprdrejt tek ato. Impakti i propozimit tim mund t prkthehet
me shifra konkrete n rreth 8-10 milion
dollar pr do vend antar pr nj periudh katr vjeare. Fushata e ish-yllit t
Realit prfshin edhe shum pika t tjera
interesante, nj ndr t cilt sht edhe
debati pr prdorimin e teknologjis n
kt sport si dhe dnimet e ekipeve.