Tarihçe

CD, DVD ve BD'lerin kapasite standartları sırasıyla

1982, 1996 ve 2002'de belirlendi. Standardı belirlerken
en önemli değer olan kapasite CD'de 74 dakika çift
kanal ses, yani 800 MB iken, DVD'lerde bu değer 2
saat 50 dakikalık standart çözünürlükte ve MPEG-2
sıkıştırmalı film olarak belirlendi. Bu özelliklerdeki bir
film resim kalitesine bağlı olarak 4.7 GB'a çıkabilir. Blu-
ray Diskler ise ilk etapta iki saatten daha fazla HDTV
(Yüksek Çözünürlükte Televizyon) yayınının kayıt
edilebileceği bir büyüklük düşünüldü. Bu da 22 GB'dan
daha fazla bir disk alanı demekti ve buda Blu-ray disc
ile sağlandı.
 Konular
I- CD – ROM SÜRÜCÜLER
A - ) CD – ROM SÜRÜCÜ BİLEŞEN VE GÖREVLERİ
- Ön Panel
- Cd Çekmecesi
- Cd Çevirici Motor Mekanizması
- Cd Okuyucu kafa Mekanizması
- Anakart
B - ) CD ROM SÜRÜCÜ ÇALŞMA PRENSİBİ
II- DVD – ROM SÜRÜCÜLER
A - ) DVD ROM YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
III- BLU-RAY OKUYUCU VE YAZICILAR
A - ) BLU – RAY DİSC YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
 1-) CD – ROM SÜRÜCÜLER
CDROM (Compact Disk Read Only Memory)
sadece okunabilir medya ortamlarını bilgisayarda
kullanmaya, bu medya ortamlarındaki verileri
bilgisayarda işlemeye yarar.
CD aygıtı, CD denilen elektronik kayıt ortamları
üzerine kayıtlı olan verileri okumak için geliştirilmiş özel
bir elektronik aygıttır. Ancak bilgisayardan bağımsız
olarak, tek başına kullanılabilen bir aygıt değildir. Bu
aygıtın bir bilgisayar ile kullanılabilmesi için, bu aygıtın,
uygun kablo bağlantıları ile bir bilgisayara bağlanması
ve "Sürücü" denilen bir yazılımın bilgisayara
yüklenmesi ve aygıtın bilgisayara tanıtılması gerekir.
 CD – ROM SÜRÜCÜLER
CD ROM sürücüleri teknolojisi günümüzde
iyi bir gelişme sergilemiş olsa da yine bir sabit
diske göre çok yavaş çalışmaktadır . 150kb/sn
veri okuyabilirler ve bu veri okuma hızı Cd ROM
sürücünün içindeki CD yi çeviren motorunun
devir hızı ile çarpılarak CD ROM sürücülerin
günümüzde ayırt edici bir özelliği olan hızı
hesaplanır. Lazer ışını vasıtası ile okuyabilen
Örneğin 24X olarak adlandırılan bir CD ROM
sürücü 24*150=3600 KB/S veri transfer edebilir.
 CD ROM sürücüler Internal (dahili) ve
External(Harici ) yolları ile bilgisayara monte
edilirler.Temelde Çalışma prensipleri aynı
olmakla beraber,dizayn mimarilerinde ufak
farklılıklar olabilir bu farklılıkta External ve
Internal arasındaki farktan kaynaklanır.
 CD ROM Sürücünün Bileşenleri
Ve Görevleri
Ön panel
Ön panel genelde son kullanıcının CD Rom sürücü olarak bildiği kısmı olmakla
beraber üzerinde bulundurduğu butonlar sayesinde kullanıcıya CD rom u kullanmada
kolaylık sağlayan kısımdır.CD Rom sürücü standartlarında Ön panel kısmında en az
bir CD çıkartma-takma butonu ,Cd-audio ses ayar butonu, kulaklık çıkışı ve Cd rom
aktif haldeyken kullanıcıyı uyaran bir led vardır.Fakat günümüzde Bazı CdRom
sürücüsü üreticileri Ön panel üzerine müzik Cd lerinde navigasyonu büyük ölçüde
kolaylaştıracak birçok buton koymuşlar , hatta bu CD Rom sürücünün uzaktan da
kullanılması açısından bir uzaktan kumanda aleti adapte etmişlerdir (Creative)
Cd Çekmecesi
Cd Çekmecesinin görevi Cd lerin CD Rom sürücünüm
kasasına alınmasıdır.
Cd Çevirici Motor Mekanizması
Cd Çekmece tarafından kasa içine alındığında
lensin(okuyucu kafanın ) Cd yi okuması için CD yi belirli
devirlerde döndürür.
Cd Okuyucu kafa Mekanizması
Cd çevirici motor mekanizması Cd yi belirli devirlerde
çevirirken Cd okuyucu kafa da Cd nin üzerindeki verileri
deşifre etmek için lazer ışınını dönen cd üzerine yönlendirir
ve karşılık olarak gelen bu lazerin geri yansımasını da
yorumlayarak anakart bileşenine gönderir. Bir Cd rom
sürücünün en çok dikkat edilmesi gereken parçasıdır. Çok
kolay bozulabilir, zarar görebilir, kirlenebilir.
Anakart
Anakart bileşeni lazer okuyucu (optik gözden) aldığı
sinyalleri betimler ve anakarta – işletim sistemine
gönderir(IDE veya SCSI arabirimleri vasıtası ile) Anakart
üzerinde arabirim kartı ile haberleşilmesi için gerekli olan
arabirim kablosunun takılacağı kısım, Cd Rom sürücünün
Power Supply den güç alması için güç kablosunun takılacağı
slot, Cd Rom Sürücünün IDE veriyolunu kullanan herhangi bir
aygıt(Hdd-Cdrom) ile uyumlu bir şekilde çalışması için gerekli
ayarların yapılmasında kullanılan jumper ayar tablosu ve son
olarak ta ses kartı ile Cdrom sürücü arasında ses sinyallerinin
iletilmesi için gerekli olan Audio kablosunun takılacağı slot
bulunur.
CD ROM Sürücünün Çalışma Prensibi
Cd rom sürücüler çalışma prensibi temeli ile eskilerde kullanılan taş
plaklara benzerler. Taş plaklarda plak üzerindeki izleri okumak için
iğne kullanılırken CD SÜRÜCÜ lerde lazer ışını kullanılmaktadır.
Cd , CdRom sürücüye takıldığında Cd Sürücü Çekmecesi tarafından
kasa içine alınır ve cd yi yüksek hızlarda döndüren motorun bir
uzantısı olan cd kıstırıcı plakalar cd yi sabitler , ve Cd çekmecesinin
yakınına monte edilmiş sensor lar cd nin Cd Rom kasasına alınması
işlemi neticesi ile harekete geçen mekanizmadaki hareketliliği
algılarlar ve bu mekanizmaların hemen altındaki devre kısmına Cd
nin içeride olduğuna dair sinyaller gönderirler. Bu işlem sonucunda
Cd motoru CD yi çevirmeye başlar aynı zamanda da CD Rom
sürücünün anakartı okuyucu kafa mekanizmasına harekete geçmesi
için sinyaller gönderir bu sinyaller sonucunda okuyucu kafa
sabitdiskin ilk elektriği aldığında yaptığı kafa spin hareketine benzer
bir hareket ile lazer ışınını CD nin yüzeyine yansıtmaya başlar cd nin
yüzeyine çarpan lazer ışınları tekrar okuyucu kafaya geri döner fakat
bu geri dönüş olayı Cd nin üzerindeki 0 , 1 leri ifade eden ve çıplak
gözle görülemeyen çukurcukları ve tepeciklerin lazer ışınında bazı
değişmeler meydana getirir.
Ve bu değişmeleri okuyucu kafa mekanizması Deşifre ederek
CD Sürücü nün diğer bir mekanizması olan Anakart kısmına
gönderilir ve Anakart Kısmı da veri üzerinde gereken
değişiklikleri yaparak ya IDE kablosu üzerinden IDE
veriyollarına ya da SCSI kablosu üzerinden anakarta daha
önceden monte edilmiş SCSI kartına veya anakart üzerinde
onboard olarak bulunan SCSI kartına gönderir. Ve bu şekilde
Cd deki veriler CD rom vasıtası ile bilgisayara aktarılmış olur.
 2 -) DVDROM & DVD SÜRÜCÜLER

DVD ilk önceleri "Digital Video Disk" anlamına geliyordu.

Bunun temel nedeni, ilk uygulamaların video alanında
ortaya çıkmış olmasıdır. Fakat bir süre sonra, veri saklama
uygulamalarının da önemli olduğu anlaşılmış ve DVD
"Digital Versatile Disk (Çok-yönlü Sayısal Disk)" anlamında
kullanılmaya başlanmıştır.
DVD bir disk dış görünümüyle CD’ye çok benzer.Fakat
CD’ye göre üretim teknolojisinin daha ileri olması nedeniyle
çok daha fazla kapasiteye sahiptir. Sahip olduğu yüksek
kapasite nedeniyle yüksek çözünürlüklü ve 2 saatten uzun
MPEG-2 formatında kodlanmış bir sinema filmini tutabilir.
 DVD yüksek veri depolama kapasitesine sahip olan ve
boyutları CD boyutları ile aynı olan yeni bir optik veri
saklama medyasıdır. DVD'ler üretim şekillerine göre 4.7
Gbyte ve 17 Gbyte arasında kapasiteye sahiptirler. Böylece
tek bir CD-ROM'a sığmayan pek çok programın yanı sıra
çok CD-ROM'lu oyunlar (Örneğin 3-7 Cdlik oyunlar) ve CD-I
formatında kayıtlı ve birden fazla CD içeren (2 yada 3 CD)
filmler artık DVD denen tek bir medya üzerinde üretiliyorlar.

Şekil1.1: DVD-ROM ve DVD disk

DVD Yapısı

DVD-ROM diskler de CD-ROM diskler gibi tek bir

izden meydana gelmektedir.DVD-ROM
gelmektedir. diskler,
standart disklerin 25 katı depolama kapasitesi ve
10 katı daha hızlı erişim ve data aktarma süresi ile,
Her gün daha fazlasına gereksinim duyulan Data
alanı ve hız sorunlarına büyük ölçüde çözüm
getirmektedir.

Şekil 2.1: DVD üzerindeki spiral iz

DVD ‘nin fiziksel olarak CD'den en önemli farkı, datanın
disk üzerindeki yerleşiminde ortaya çıkmaktadır.Standart
CD'lerde dataların oluşturduğu çukurların en küçüğü
0.834 mikron iken DVD'de bu boyut 0.4 mikrona inmiştir.
CD üzerindeki spiral iz, 1.6 mikron aralıklarla yer alırken
DVD üzerinde 0.74 mikron mesafe vardır. Böylece aynı
boyutta DVD CD’ den, 7 kat fazla bilgi taşıyabilmektedir.

Şekil 2.2: DVD ve CD iz aralıkları

Şekil 2.3: DVD disk yapısı
 DVD Disk, standart ses CD'lerinde olduğu gibi
120 mm çapındadır. Fakat kullanılan lazer dalga boyu
daha kısadır 650 nm. Daha ince ışın demeti
sayesinde, disk üzerindeki çok daha küçük girintiler
(çukurlar) okunabilmekte ve yüzey üzerine bu
girintilerden daha fazlası yerleştirebildiğinden, DVD'de
kapasite artışı sağlanabilmektedir. Böylece DVD'ler
bilgisayar verileri içinde yüksek veri depolama alanı
sunmuş oluyorlar. Dolayısı ile burada bilinmesi
gereken noktalardan biride kapasite olarak karşımıza
çıkıyor. En düşük kapasiteli DVD bir CD'nin dört
katıdır. Bu da bazı çok kapsamlı çalışmaların örneğin
bir şehrin tüm harita bilgilerini (6CD) tek bir DVD
üzerine kayıt yapabilmemizi sağlıyor.
 3-) Blu-ray Disk Okuyucu ve Yazıcılar
Veri depolama ve taşıma son zamanların en
büyük sorunu. Gün geçtikçe veri miktarı artıyor ve
aynı oranda artan veriler hafızalara sığmıyor. Artık
dosyalar sadece metin tabanlı da değil. Günlük
hayatımızda video, resim, ses dosyaları vazgeçilmez
durumda ayrıca kaliteleri de artmakta.Daha kaliteli
dosya daha fazla tanımlama bilgisi demek. Daha
fazla tanımlama bilgisi de daha fazla boyut demek.
Büyük boyutlu dosyalar önceden CD'lerle kolayca
taşınabilirken artık yüksek kalitede bir film zevki için
DVD'ler yeterli değil.
 DVD'ler veri taşıma kapasitesi ile herkesin gözdesi
durumunda. Bir anda 4.5 GB veriyi yedekleyebilmek büyük
avantaj. Ama artık bu teknoloji de yeterli değil. Zira Şu anda elle
tutulur büyüklükte bir sabit disk 120-160 GB dolaylarında. Bunun
ortalama 10 GB'lık kısmının sistem ve program dosyalarından
oluştuğunu varsayarsak devamlı dolan sabit disklerimizin
boşaltılması için DVD'ler yetersiz gelmekte. Ve bu aşamada
imdadımıza Blu-ray diskler yetişiyor. Tek katmanda 25 GB (çift
katmanda 50 GB) veri saklama özelliğiyle Blu-ray diskler yeni
gözdemiz oldular.
 "Blu-ray", birçok teknoloji ve eğlence sektörü
liderlerinin bir araya gelerek oluşturduğu topluluğun
geliştirmek ve yeni jenerasyon optik medyaları
belirlemek için yürüttükleri projedir. Blu-ray
teknolojisinin tüm işlerinden Blu-ray Disc Association
(BDA, Blu-ray Disk Topluluğu) sorumlu. Blu-ray
gelişimine ortak olan firmalardan bazıları Apple, Dell,
HP, JVC, LG, Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung,
Sony ve TDK olarak sıralanabilir. Blu-ray tam
manasıyla mavi lazer demek. Aslında İngilizce doğru
telaffuzu "Blue Ray" fakat günlük hayatta kullanılan söz
öbeklerine patent verilmediğinden bu form seçilmiş.
Blu-ray kullanarak üzerinde işlem yapılan medyanın
ismi Blu-ray Disc'tir. Blu-ray Disc'in kısaltılmışı da
BD'dir.
 BD'lerin kapasite avantajı iki şekilde sağlanmış.
Birincisi dalga boyu kırmızı lazerden daha küçük olan
mavi lazer kullanımı. İkincisi ise odaklama becerisi
diyebileceğimiz "Numerical Aperture (NA)", yani
Numerik Darlık. Mavi lazer kullanan tek yeni teknoloji
BD'ler değil, bunun yanında Yüksek Çözünürlüklü
DVD, High Definition DVD yani HD-DVD'ler de var.
Blue-ray Disklerin farkı odaklama becerileriyle ortaya
çıkıyor. Blu-ray teknolojisinde DVD'lerde bulunan 0.65
odaklama becerisi 0.85 e çıkmış. Daha iyi odaklayan
lazer kafası daha ince detaylara inmiş ve bu avantaj
kapasiteye olumlu yansımış. Tüm bunların yanında bir
çok ek metodlar da kullanılarak 25 GB gibi bir
kapasiteye ulaşılmış.
 Görülebilir ışığın dalgaboyu 400nm'den
700nm'ye kadardır. Dalgaboyu 400nm'den az olan
ışık morötesi (Ultra Vilolet, UV), aynı şekilde dalga
boyu 700nm den büyük olan ışık kızılötesi (Infra Red,
IR) olarak adlandırılır. Dalgaboyu küçüldükçe ışığın
taşıdığı enerji miktarı artar. Örneğin en düşük dalga
boylu ışık olan Gama ışınları radyoaktif enerji taşır.
Görülebilir ışıklardan en yüksek enerjiye sahip renk
mordur dolayısıyla Blu-ray sürücüleri DVD
sürücülerden daha fazla enerji tüketecekler.
 CD'lerde kızıl ötesi, DVD'lerde kırmızı lazer
kullanıldı. Bu gelişim HD-DVD ve BD‘ lerle mavi
lazere doğru ilerledi. Blu-ray'in kullandığı lazerin
405nm dalga boyu ile okuma alanından büyük
oranda tasarruf edildi. Yani mavi lazerin
kullanılması ile lazerin disk üzerinde okuduğu
alan küçüldü dolayısıyla birim alana daha fazla iz
yerleştirildi.
 Ayrıca yüzey kalınlığı azaltılarak okuma hataları
da büyük oranda giderildi. CD'lerde yüzey kalınlığı
1.2mm'ydi. Lenslerin odaklama becerisi ise 0.45
olarak ayarlanmıştı. DVD'lerde 0.6mm yüzey
kalınlığı ile odaklama becerisi 0.60 olarak
belirlenmişti. Bu iki format arasındaki uyum sorunu
özel bir odaklama lensi kullanılarak aşılmıştı. Bu
lens 780nm (kızıl ötesi) ışını 0.45 Numerik Darlık
değeri olan kısımdan 650nm (kırmızı) ışını 0.60
Numerik Darlık değeri olan kısımdan geçiriyordu.
 Yüzey kalınlığı korunarak sadece mavi lazere
geçilmesi HD-DVD formatını oluşturdu. Temelde DVD
ile HD-DVD arasındaki tek fark kullanılan lazerin
rengiydi. Fakat bu değişiklik DVD'lerin kapasitesini
sadece 15 GB'ta çıkardı. Sonuç olarak yüzey kalınlığı
azaltılmalı ve lensin odaklama becerisi
yükseltilmeliydi. Çünkü sadece odaklama becerisinin
artması kalın yüzeylerde daha fazla okuma hatasına
sebep oluyordu. Geriye uyumluluk açısından yeni bir
teknoloji gerekliydi. Bu amaçla CD ve DVD'le
arasındaki uyumu sağlamak için kullanılan lense
benzer bir lens Blu-ray sürücülerde de kullanılarak
DVD'lerle uyum sağlandı.
 BD'lerin yüzey kalınlığı 0.1mm olarak ayarlanmış
durumda. Bu şekilde odaklama becerisi 0.85 olan bir
lens ile daha küçük izler okunabilmekte ve hedeflenen
disk kapasitesi olan 22GB üzerine 3GB daha eklenerek
25GB gibi bir değere ulaşılmakta.

0.1mm koruma kaplamasını güçlendirmek için 0.02mm'lik sert bir katman

uygulanıyor. Böylece koruyucu kartuşlara gerek kalmıyor.
 BD medyaların türleri tahmin edebileceğiniz gibi BD-ROM,
Blu-ray Disc Read Only Memory, yani sadece okunabilen BD;
BD-R, Blu-ray Disc Recordable, kaydedilebilen BD medyası;
ayrıca BD-RE, Blu-ray Disc Rewritable, yeniden yazılabilen
BD medya. Aslında bu türlerin çıkış sırası böyle değil. Önce
DVD'lerde yaşanan kaydedilen DVD medya farkılıklarındaki
sorunun yaşanmaması için önce BD-RE'ler üretildi sonra
sırasıyla BD-Rom ve BR-R medyalar geliştirildi.
 Bunların yanında disk yüzeyine uygulanan altın ve silikon
bazlı iki katman ile seçici geçirgen yüzeyler oluşturularak üretilmiş
hibrit (melez) medyalarda firmaların ürün yelpazesine eklendi. Bu
yüzey ile çift katman DVD ile tek katman BD'ler birleştirilmiş. Zira
bu medyaların DVD olan kısmı kullanıldığında BD özelliği, BD
olan kısmı kullanıldığında DVD özelliği kayboluyor. Bu tip
medyalarının uygulanma özelliğinin arkasında koruyucu katman
kalınlığı yatıyor. 0.1mm'den sonra BD katmanı onun da
arkasından DVD katmanları yerleştiriliyor. Aslında aynı mantıkla
BD, DVD ve CD ortamları aynı diskte toplanabilir ama bu tip bir
çalışma oldukça gereksiz olur.

Aynı disk üzerine hem BD hem de DVD katmanları koymak mümkün.

 Şu anda BD üretimi yapan şirketler oldukça fazla
bunlardan bazıları TDK, Maxwell, JVC, LG, Panasonic,
Philips ve tabii ki Sony. Ayrıca BD okuyabilen ürünler de
çeşitlilik gösteriyor. Evinizde BD filmleri izleyebilmeniz için LG,
Panasonic, Mitsubishi, Sony, Philips, Samsung, Pioneer gibi
firmalar BD oynatıcılarını üretmiş durumdalar. Bunların
yanında aynı firmaların BD kaydedicileri, ve bu firmalara ek
olarak Benq, HP gibi firmalarında BD sürücüleri bulunmakta.
Sonuç olarak medyaların çözünürlük özellikleri ve
verilerin kapasiteleri yükseldikçe sabit disk ve okunabilir
yazılabilir bellekler de daha çok yer kaplayacak ve buna bağlı
olarak da tüm bellek türlerinin kapasiteleri gelecek nesillerde
kademeli olarak yeni teknolojilerle arttırılacaktır.
 KAYNAKLAR

Wikipedia Ansiklopedisi

Ortadoğu Bilgisayar Topluluğu Arşivi

TEŞEKKÜRLER…