GII HN LIU I VI

NHN VIN BC X V DN
CHNG
TCVN 6866: 2001

Li ni u

TCVN 6866 : 2001 do Ban ky thu t tiu chun

TCVN/TC 85 Nng lng hat nhn bin soan trn
c s tham khao tiu chun cua C quan Nng
lng Nguyn t Quc t (IAEA) BSS 115 Cac
tiu chun an toan quc t c ban trong vi c bao v
phong chng tac hai bc xa ion hoa va an toan i
vi cac ngun bc xa - 1996, Tng cuc Tiu
chun o lng Cht lng nghi, B Khoa hoc,
Cng ngh va Mi trng ban hanh.

1. Phm vi p dng

Tiu chun nay quy inh cac gii han liu i vi

nhn vin bc xa va dn chung.

Cac gii han liu trong tiu chun nay khng ap dung
i vi cac b nh nhn c chn oan va iu tri bng
ngun bc xa ho c dc cht phong xa.

Cac gii han liu trong tiu chun nay cung khng ap
dung i vi vi c kim soat chiu xa tim tang cung nh
trong trng hp s c bc xa.

2. Thut ng v nh ngha
2.1 Gii hn liu (Dose limit)
L gi tr khng c php vt qu ca liu hiu dng
hoc liu tng ng i vi cc c nhn nhn c t
cc cng vic bc x c kim sot.
2.2 Liu hp th, D (Absorbed dose)
l i lng vt l c bn, tnh bng jun trn kilogam
(J.kg-1, c gi l gray (Gy), xc nh nh sau:
dE
D = -------dm
trong
dE l nng lng trung bnh c truyn bi bc x in ho
vo mt th tch phn t ca vt cht;
dm l khi lng vt cht ca th tch phn t .

2. Thut ng v nh ngha

2.3

Liu tng ng, HT,R (Equivalent dose)

La ai lng HT,R, tinh bng jun trn kilogam J.kg -1), c goi
la siv (Sv), xac inh nh sau:
HT,R = DT,R WR

trong o

DT,R la liu hp thu do loai bc xa R gy ra, ly trung binh

trong c quan ho c m T;

WR la trong s bc xa i vi bc xa loai R.

Khi trng bc xa gm nhiu loai bc xa vi cac trong s bc

xa WR khac nhau thi liu tng ng c xac inh theo:
HT = WR DT,R

2. Thut ng v nh ngha

2.4
Liu hi u dung, E (Effective dose)
La ai lng E, tinh bng jun trn kilogam (J.kg-1),
c goi la siv (Sv), xac inh la tng liu tng ng
cua tng loai m nhn vi trong s m tng ng:

E = WT HT
trong o
HT la liu tng ng cua m T
WT la trong s m cua m T.

2. Thut ng v nh ngha
2.5 Trng s bc x, WR (Radiation
weighting factor)
L cc h s nhn (xem trong bng 1) i vi
liu hp th dng tnh hiu qu tng i
ca cc loi bc x khc nhau trong vic gy
nh hng n sc kho con ngi.
Nu mun tnh trng s bc x i vi ntron,
cn c mt hm lin tc, c th s dng php
gn ng sau y:
WR = 5 + 17e-{ln (2E)} 2 /6
trong
E l nng lng ca ntron c tnh bng MeV.

2. Thut ng v nh ngha

i vi cac loai bc xa co nng lng khng nm

trong bang thi WR co th c ly bng Q tai su 10
mm trong qua cu ICRU va co th tinh theo cng thc sau:

Q = 1/D . Q(L) DL dL
0
trong o

D la liu hp thu;

L la h s truyn nng lng tuyn tinh trong mi

trng nc v han, c biu din bng keV.m-1

Q (L) la h s phm cht, c cho trong tai li u

ICRP No.60

2. Thut ng v nh ngha
DL l phn b liu D theo L.
1
i vi L 10
Q(L) = 0,32 L 2,2 i vi 10 < L <100
300 L i vi L 100
Ch thch - khi cu ICRU l khi cu c ng
knh 30 cm lm bng vt liu tng ng m
c khi lng ring bng 1g.cm-3 v thnh phn
khi lng nh sau: 72,6% xy; 11,1% cacbon;
10,1% hydr v 2,6% nit

2. Thut ng v nh ngha

2.6
Trong s m, WT (Tissue weighting factor)
Cac h s nhn (di y) cua liu tng ng i vi m t c
quan ho c t chc m dung cho muc ich an toan bc xa tinh
nhay cam bc xa khac nhau cua cac c quan va t chc m i vi cac
hi u ng ngu nhin cua bc xa.
2.7 Chiu xa ngh nghi p (Occupational exposure)
La tt ca cac loai chiu xa i vi nhn vin bc xa trong qua
trinh lam vi c .
2.8
Chiu xa dn chung (Public exposure)
La s chiu xa i vi cac thanh vin dn chung t cac ngun
bc xa, khng k chiu xa ngh nghi p , chiu xa y t va phong bc xa
t nhin khu vc binh thng, nhng co tinh ti chiu xa gy ra bi
cac ngun bc xa va cac cng vi c bc xa c cp phep va chiu
xa trong cac trng hp can thi p .

2. Thut ng v nh ngha

2.9 Chiu xa tim tang (Potential exposure)

La s chiu xa khng c d tinh trc

nhng co th xay ra t m t s c bc xa ho c
m t ngun phong xa t nhin, vi du: hong
hoc cac thit bi cha ngun phong xa ho c
sai sot khi v n hanh.

Gii hn liu

3.1
Chiu xa ngh nghi p

3.1.1 i vi nhn vin bc xa

Chiu xa ngh nghi p i vi moi nhn vin bc xa
phai c kim soat sao cho
a) 20 mSv la liu hi u dung toan thn trong m t nm
c ly trung binh trong 5 nm lin tuc khng c vt
qua 20 mSv;
b) Liu hi u dung toan thn trong m t nm ring le
bt ky khng c vt qua 50 mSv;

3
c)

Gii hn liu

Liu tng ng trong m t nm i vi

thuy tinh th cua mt khng c vt qua
150 mSv;
d) Liu tng ng trong m t nm i vi
chn tay ho c da khng c vt qua 500
mSv.

Gii hn liu

3.1.2 i vi ngi hoc vi c , hoc sinh, sinh vin t

16 n 18 tui
i vi ngi hoc vi c c ao tao lam cng
vi c bc xa ho c hoc sinh, sinh vin co tui t 16 n 18 cn
phai s dung ngun bc xa trong khi hoc t p ho c nghin
cu, vi c chiu xa ngh nghi p phi c kim soat sao cho:
a) Liu hi u dung trong m t nm khng c vt qua 6
mSv;
b) Liu tng ng trong m t nm i vi thuy tinh th
cua mt khng c vt qua 50 mSv;
c) Liu tng ng trong m t nm i vi chn tay
ho c da khng c vt qua 150 mSv.

Gii hn liu

3.2.
Cac tinh hung c bi t
Trong cac tinh hung c bi t, c quan quan ly Nha
nc v an toan va kim soat bc xa co th xem xet ph
chun iu chinh gii han liu nh sau:
a)thi ky trung binh tinh liu quy inh iu 3.1.1 (a) :
Liu hi u dung cho nhn vin bc xa la 20 mSv/nm
c ly trung binh trong 10 nm lam vi c lin tuc va trong
m t nm ring le trong thi gian o khng co nm nao c
vt qua 50 mSv.

Gii hn liu

Khi liu hi u dung tich luy cua nhn vin bc

xa k t khi bt u cua thi ky ly trung binh cho n khi
at ti 100 mSv thi phai xem xet lai. Nu sc khoe vn binh
thng, khng co biu hi n anh hng cua phong xa, khng
co s thay i cng thc mau .. thi c tip tuc cng vi c a
lam.
b)
S thay i tam thi gii han liu phai c c quan
quan ly Nha nc an toan va kim soat bc xa quy inh
nhng khng c vt qua 50 mSv trong m t nm va thi
ky thay i tam thi khng c vt qua 5 nm.

Gii hn liu

3.3. Chiu x dn chng

3.3.1 i vi dn chng
a) liu hiu dng ton thn trong mt nm
khng c vt qu 1 mSv;
b)trong cc trng hp c bit, liu hiu dng
c th tng ti 5 mSv cho mt nm ring l, nh
ng liu hiu dng trung bnh cho 5 nm lin
tc khng vt qu 1 mSv trong mt nm;
c) liu tng ng trong mt nm i vi thu
tinh th ca mt khng c vt qu 15 mSv;
d)liu tng ng trong mt nm i vi chn
tay hoc da khng c vt qu 50 mSv.

Gii hn liu

3.3.2 i vi ngi thm, ngi tr giup b nh nhn

Gii han liu c l p ra trong iu nay se khng ap dung
cho nhng ngi chm soc b nh nhn, co nghia la nhng ca nhn
bi chiu trong khi tinh nguy n tr giup b nh nhn (khac vi
nhng cng vi c ho c ngh nghi p cua ho) trong khi tin hanh
cac xet nghi m ho c iu tri, ho c khach n thm b nh nhn.
Bi v y:
Liu cua m t ca nhn bt ky tham gia chm soc, h tr b nh nhn
va khach n thm cn phai c kim ch sao cho liu bc xa
khng vt qua gia tri 5 mSv trong ca thi ky b nh nhn c
chn oan ho c iu tri;
Liu i vi cac tre em n thm b nh nhn ang s dung dc
cht phong xa cung phai c kim ch mc nho hn 1 mSv.