I.

TNG QUAN V M HNH KIM CNG CA MICHAEL PORTER

1.1 Gii thiu chng v M hnh kim cng
Nm 1990, gio s Michael Porter ca Trng Kinh doanh Harvard cho xut bn
nhng kt qu ca mt n lc nghin cu chuyn su nhm tm hiu ti sao mt s nc li
thnh cng cn mt s khc li tht bi trong cnh tranh quc t. ng v cc cng s
nghin cu tng cng 100 ngnh ti 10 quc gia khc nhau vi mc ch l gii thch c
ti sao mt quc gia t c s thnh cng quc t trong mt ngnh c th. Ti sao Nht
Bn rt gii trong ngnh ch to t? Ti sao Thy s xut sc trong sn xut v xut khu
cc thit b chnh xc v cc loi dc phm? Ti sao c v Hoa K lm rt tt trong
ngnh cng nghip ha cht ...
ng xy dng l thuyt v bn thuc tnh ln ca mt quc gia hnh thnh nn mi
trng cnh tranh cho cc cng ty ti nc , v nhng thuc tnh ny thc y hoc ngn
cn s to ra li th cnh tranh ca quc gia . Theo l thuyt ny, li th cnh tranh quc
gia c th hin s lin kt ca 4 nhm yu t, mi lin kt ca 4 nhm ny to thnh
m hnh kim cng. Cc nhm yu t bao gm: (1) iu kin cc nhn t sn xut, (2)
iu kin v cu, (3) cc ngnh h tr v c lin quan, (4) chin lc, cu trc v s cnh
tranh. Cc yu t ny tc ng qua li ln nhau v hnh thnh nn kh nng cnh tranh
quc gia.

Porter cp v bn thuc tnh ny nh l bn yu t cu to nn m hnh kim cng.

ng lp lun rng cc cng ty c kh nng thnh cng cao nht trong nhng ngnh hoc
cc phn ngnh trong m hnh kim cng c thun li nht. ng cng cho rng m
hnh kim cng l mt h thng tng tc v cng c ln nhau. Tc ng ca mt thuc
tnh s ph thuc vo tnh trng ca cc thuc tnh khc. V d, theo Porter th cc iu
kin v cu thun li s khng mang li li th cnh tranh tr khi tnh hnh cnh tranh ni
b ngnh khin cng ty phi phn ng li cc iu kin .
1.2 Cc yu t cu to nn M hnh kim cng
1.2.1 iu kin cc yu t sn xut
Cc yu t sn xut chnh l u vo ca mt qu trnh sn xut. Tm quan trng ca
u vo c bn trong vic to ra li th cnh tranh ngy cng gim, ngc li cc u vo
cao cp hin ang l nhng u vo quan trng nht gip doanh nghip to ra li th cnh
tranh trnh cao. Tuy nhin nhng u vo cao cp ca mt quc gia li c xy dng
t cc nhn t u vo c bn. Nh vy, mt quc gia c th duy tr li th cnh tranh da
trn u vo khi quc gia c cc u vo cn thit cho cnh tranh trong ngnh c th no
l cc u vo cao cp v chuyn ngnh. Vic nh gi nng lc cnh tranh theo yu t
u vo c xy dng t 5 nhm u vo, l: ngun nhn lc, ngun ti nguyn thin
nhin, ngun tri thc, ngun vn v c s h tng. Mi nhm yu t u vo li bao gm
nhng yu t c th hn.
1.2.2 Cc iu kin v cu
Nhng c im ca nhu cu th trng trong nc c bit quan trng trong vic nh
hnh cc thuc tnh ca cc sn phm c ch to trong nc v trong vic to ra sc p
cho s sng to i mi v nng cao cht lng sn phm.
Ba kha cnh ca cu c nh hng ln ti li th cnh tranh ca Doanh nghip l: bn
cht cu, dung lng v m hnh tng trng cu, v c ch lan truyn cu trong nc ra
th trng quc t. C ba kha cnh trn c tc tng trng nhanh s kch thch doanh
nghip p dng cng ngh mi nhanh hn v lm gim lo ngi rng cc k thut mi s lm
cho u t hin ti b d tha. Mt khc nhu cu bo ha nhanh chng cng c th to li
th cnh tranh cho doanh nghip trong nc, buc cc doanh nghip phi tip tc i mi
v ci tin, to ra cc c tnh mi ca sn phm, nng cao hiu qu sn xut, tng cng
mc cnh tranh gia cc doanh nghip trong nc, loi b nhng doanh nghip yu
nht.
2

1.2.3 Cc ngnh h tr v lin quan

Cc ngnh sn xut h tr l nhng ngnh sn xut cung ng u vo cho chui hot
ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Trong khi , cc ngnh sn xut lin quan l
nhng ngnh m doanh nghip c th phi hp hoc chia s cc hot ng thuc chui
hot ng sn xut kinh doanh hoc nhng ngnh m sn phm ca chng mang tnh cht
b tr vic chia s hot ng, thng din ra cc khu pht trin k thut, sn xut, phn
phi, tip th hoc dch v.
Li th cnh tranh ca cc ngnh h tr v lin quan s to ra li th tim tng cho cc
doanh nghip nh cung cp trong thi gian ngn v vi chi ph thp; duy tr mi quan h
hp tc lin tc; cc nh cung ng gip doanh nghip nhn thc v tip cn phng php
v c hi mi p dng cng ngh mi. Ngc li, doanh nghip khu sau tc ng,
kim chng, gp cc n lc ci tin ca nh cung ng, trao i v nghin cu tm ra
cc gii php nhanh hn v hiu qu hn. Hn na, ngnh h tr l cht xc tc chuyn ti
thng tin v i mi t doanh nghip ny n doanh nghip khc, y nhanh tc i
mi trong nn kinh t.
,
1.2.4 Chin lc, cu trc cng ty v i th cnh tranh
Thuc tnh th t ca li th cnh tranh quc gia trong m hnh ca M.Porter cp v
ni dung chin lc, cu trc v i th cnh tranh trong phm vi mt quc gia. y,
Porter ch ra hai im quan trng. Th nht, cc quc gia khc nhau c c trng bi cc
trit l qun l khc nhau gip hoc khng gip c g cho h trong vic to dng li th
cnh tranh quc gia.
im th hai m Porter ch ra trong ni dung ny l s lin h cht ch gia mc
cnh tranh mnh lit trong nc v s sng to v trng tn ca li th cnh tranh trong
mt ngnh. Mc cnh tranh mnh m trong nc khin cc cng ty phi tm kim cc
cch ci tin hiu qu sn xut, t lm cho h tr nn c sc mnh cnh tranh trn th
trng th gii. i th cnh tranh trong nc to ra sc p cho s ci tin, sng to, nng
cao cht lng, gim chi ph v u t vo vic nng cp cc yu t tin tin. Tt c nhng
iu ny gip vic to ra cc cng ty c sc mnh cnh tranh tm th gii.
II. NG DNG CA M HNH KIM CNG I VI DOANH NGHIP
Trong phn I chng ta tm hiu khi qut v M hnh kim cng ca Michael Porter.
Mc ch ca m hnh ny l gii thch ti sao mt s quc gia li c c v tr dn u
trong vic sn xut mt s sn phm, hay ni cch khc ti sao li c nhng quc gia c li
3

th cnh tranh v mt s sn phm, tuy nhin m hnh ny cng hon ton c th ng dng
gii thch li th cnh tranh ca mt doanh nghip c th, t a ra nhng bin php
c th gip doanh nghip ci thin, nng cao li th cnh tranh ca mnh.
C th thy, li th cnh tranh ca mt doanh nghip, mt ngnh khng ch ph thuc
vo nhng yu t trong ni b doanh nghip hay ngnh , m cn c th n t nhiu yu
t trong mi trng quc gia, bao gm: chin lc, c cu t chc ca doanh nghip v
mi trng cnh tranh trong ngnh; S sn c v cht lng ca cc nhn t sn xut; c
im cu trong nc v cc sn phm ca ngnh v s pht trin ca cc ngnh cng
nghip h tr.
2.1 Cc iu kin nhn t sn xut
Thng thng, cc nn kinh t pht trin cao, hm lng cht xm ng gp trong
tng sn phm quc dn ln, ng lc cho s pht trin kinh t khng phi ch thin
nhin ban tng nhng loi ti nguyn g, tr lng bao nhiu, m l vic khai thc, s
dng, nng cp cc ngun lc ca mnh nh th no trong ton b nn kinh t quc dn.
Chng ta tng ni Vit Nam c lc lng lao ng di do, ngi Vit Nam cn c,
chu kh v kho lo v hy vng nhng iu s bin thnh li th cnh tranh ca cc sn
phm - dch v v ca c nn kinh t trn thng trng quc t. Nhng chng ta bit rng,
li th khng t nhin m c c. Cho n nay, chng ta cha c thng hiu sn
phm no ni ting ton cu. V d nh ngnh Dt-May, vn c coi l ngnh s dng
nhiu lao ng v c th tn dng c li th ni trn ca lc lng lao ng trong nc,
song hin vn c qu t sn phm v doanh nghip c sc cnh tranh quc t. Do vy,
chng ta khng th bng lng vi cch gii thch v li th chi ph thp nh yu t lao ng
r. Vn nm ch, cc doanh nghip khai thc, s dng ngun nhn lc nh th no,
nng cao tay ngh cho cng nhn, u t i mi v hin i ho my mc thit b cng
ngh, i mi mu m, nng cao cht lng sn phm, c chin lc th trng hp l mi
c th nng cao sc cnh tranh trn th trng.
2.2 Cc iu kin v cu
Cc doanh nghip cn phn tch v nm bt c quy m v mc tng trng nhu
cu cc sn phm chnh ca mnh trong tng giai on. Bn cnh cng cn tm hiu v
th hiu cng nh phn khc th trng m doanh nghip ang hng ti t nhn thy
tim nng tng trng cc sn phm ca mnh i vi tng phn khc khch hng c th,
trnh vic nh hng sn phm tri vi xu hng tiu dng ca th trng.
4

2.3 Cc ngnh h tr v c lin quan

Trong nn kinh t hi nhp ton cu, nng cao kh nng cnh tranh, th vai tr ca
cc ngnh h tr v ngnh c lin quan l rt quan trng. Trc ht, cc doanh nghip cung
ng s cung cp nhng u vo cht lng tt nht, m bo thi gian giao hng, cng cc
dch v khch hng nhanh chng, thun tin.
Li th th hai m cc doanh nghip hot ng trong nhng ngnh h tr em li cho
cc doanh nghip khch hng ca mnh l kh nng hp tc cht ch v trao i thng tin
cp nht v i mi, nng cao cht lng ca cc yu t u vo, thng qua nng cao
nng lc cnh tranh ca sn phm cui cng phc v ngi tiu dng. Doanh nghip khng
th cung cp ra th trng mt sn phm c cht lng cao nu nh mt trong cc doanh
nghip cung cp yu t u vo c cht lng km; S khng c mt doanh nghip mnh,
nu cc ngnh h tr hoc lin quan vi n khng c sc cnh tranh.
2.4 Chin lc, c cu t chc, v sc cnh tranh
Chin lc, c cu t chc, v s cnh tranh bao gm nhng iu kin v thnh lp
doanh nghip, quan im v t chc v qun l doanh nghip v bn cht ca s cnh tranh
trong ni b ngnh (trong phm vi quc gia). Mi quc gia c "kiu cch truyn thng"
ring trong lnh vc qun tr kinh doanh, c th thc y hoc cn tr cc doanh nghip ca
quc gia to dng li th cnh tranh quc t
Bn cnh , mi trng cnh tranh bnh ng trong ni b tng ngnh s to ng lc
thc y cc doanh nghip lin tc i mi, sng to, tm cch h gi thnh, nng cao cht
lng sn phm, v do tr nn c sc cnh tranh hn trn th trng.
III. KT LUN
Bn nhm nhn t trong m hnh vin kim cng ca Porter pht trin trong mi quan
h ph thuc ln nhau v tc ng quan trng n vic hnh thnh v duy tr nng lc cnh
tranh ca cc doanh nghip trong mt ngnh kinh t - k thut no . S sn c c v s
v cht lng cc ngun lc cn thit cho vic pht trin mt ngnh c kh nng cnh
tranh; thng tin thng sut v nhng c hi kinh doanh m cc doanh nghip c th tip
cn; chin lc ca cc doanh nghip trong khai thc v s dng cc yu t ngun lc,
qun tr vin, cc nhn vin trong doanh nghip,... u c th "cng hng" thc y cc
doanh nghip trong mt ngnh phi hot ng hiu qu hn, nng cao cht lng sn
phm, i mi nhanh hn, p ng tt hn nhu cu ca khch hng, qua gip nng vao
v th, kh nng cnh tranh ca doanh nghip
5