ALATAN TANGAN

Disediakan oleh:

Kemahiran Hidup Seksyen 2

Mohd Fairus
Masiran
DB100516

Norizan
Junoh
DB100834

Mohd Lazi
Mahadi
DB100841

Ahmad Najib
Othman
DB100575

Mohd Rizal
Anuar
DB100827

Roszita
Resan
DB100821

Maryati
Ismail
DB100830

Jamilah
Daeng Fatah
DB100833

Abdul Mubin
Osman
DB100827

Zabedah
Ramlan
DB100822

Muzauwadi
Datar@Mukhtar
DB100954

Mohd Azlan
Md Leh
DB100957

Rohaya
Mohamed
DB100521

Norliza
Mohd Musa
DB100828

Kamsina
Nasaruddin
DB100517

Abdul Halim
Darmawi
DB100818

Norliza Pipit
DB100847

Sharin
Ibrahim
DB100523
Mohd Salleh
Abd Aziz
DB100829
Umi Kalsum
Idham
DB100522

Zainab Kasdi
DB100819

Untuk perhatian:

Tuah Haji Samsudin bin Husin:

ALATAN TANGAN
REKA BENTUK &
TEKNOLOGI

GERGAJI TANGAN
PEMEGANG
BILAH

GIGI

Fungsi utama:
untuk Membelah kayu atau mengerat kayu.
Saiz gergaji tangan ditentukan oleh panjang
bilahnya dan bilangan gigi setiap 25 mm.

CARA MENGGUNAKAN
GERGAJI TANGAN

GERGAJI PUTING
JALUR LOGAM
BILAH

PEMEGANG

MATA

Fungsi gergaji puting

untuk memotong kayu yang bersaiz kecil seperti

membuat tanggam.

Gergaji putting mempunyai jalur logam di

bahagian atas bilahnya untuk melurus dan
mengukuhkan bilahnya.

CARA
MENGGUNAKAN
GERGAJI PUTING

GERGAJI LENGKUNG
HALUS
BINGKAI

HULU
MATA

Fungsi gergaji lengkung halus :

untuk menggergaji bentuk lengkung
pada bahan yang nipis. Biasanya mata
gergaji ini dipasang menghala ke hulu.

Ragum Meja Kerja

Logam
- Untuk mengapit benda daripada logam

CARA
MENGGUNAKAN
GERGAJI
LENGKUNG HALUS

TUKUL KUKU KAMBING

KEGUNAAN:
1. Tukul kuku kambing digunakan untuk memukul dan
mencabut
paku.
2. Saiz tukul ditentukan mengikut berat kepalanya.
Contohnya
paun dan 1 paun.

TUKUL WARINGGTON

Tukul Warrington digunakan untuk memukul paku

kecil dan melakukan kerja ketukan ringan.
Saiz tukul ditentukan mengikut berat kepalanya.
Saiz tukul yang biasa digunakan adalah antara 200300 gram mengikut berat kepalanya.

PEMBARIS KELULI
KEGUNAAN PEMBARIS KELULI:
1.Mengukur dan menguji kerataan kayu

Mengukur

Menguji kerataan kayu

SESIKU L
SAIZ DITENTUKAN OLEH
PANJANG BILAH
BILAH

TONGGAK

DIPERBUAT DARIPADA KELULI DAN BERSUDUT 90 .

SAIZ SESIKU L DITENTUKAN OLEH PANJANG BILAH.

FUNGSI /KEGUNAAN
SESIKU L

MEMBUAT GARISAN
BERSUDUT TEPAT
MENGUJI KERATAAN
PERMUKAAN KAYU

MENENTUKAN KETEPATAN
SUDUT 90
MENGUJI KEPERSEGIAN
TEPI KAYU

GANDIN GETAH
Hulu
Muka

Fungsi gandin getah:

Digunakan untuk meratakan kepingan logam
Digunakan untuk membentuk keluli lembut yeng
nipis
Mengelakkan permukaan kepingan logam menjadi
calar dan rosak.

GANDIN KAYU
Kepala Segi Empat

Pemegang

Fungsi gandin kayu:

Digunakan untuk mengetuk alat-alat
yang berhulu kayu seperti pahat
Mengetuk bahagian projek ketika kerja
pemasangan tanggam

CARA
MENGGUNAKAN
GANDIN KAYU

Digunakan bersama-sama pahat sebagai penukul

GANDIN BULAT
Kepala bulat

Pemegang

Fungsi gandin bulat sama seperti gandin kayu:

Digunakan untuk mengetuk alat-alat
yang berhulu kayu seperti pahat
Mengetuk bahagian projek ketika kerja
pemasangan tanggam

TOLOK PENANDA

Cara menggunakan Tolok Penanda

Digunakan untuk:
membuat garisan
selari dengan muka
atau tepi kayu
menanda tebal atau
lebar pada beberapa
kepingan kayu

a. Longgarkan skru tangan

b. Badan tonggak ditolak rapat ke
sisi atau permukaan kayu
c. Tolok dicondongkan sedikit ke
depan supaya mudah ditolak
d. Mata taji menggores permukaan
kayu untuk membentuk garisan

TOLOK SERONG

Kegunaan:

Digunakan untuk menanda dan memindahkan sudut yang

bukan 90.
Skru pelaras digunakan untuk melonggar dan mengetatkan bilah
tolok serong.

Untuk mendapatkan sudut yang tepat, pastikan muka tonggak atau badan
sentiasa bersentuh rapat dengan permukaan kayu apabila
menggunakannya

PISAU
PEMOTONG
PERSPEK
hulu

Mata pemotong

FUNGSI:
1. Digunakan untuk memotong kepingan perspek dalam
bentuk garisan lurus.
2. Menggunakan mata pemotong khas yang boleh
ditukar ganti.
3. Surihan perlu dilakukan bagi mendapatkan potongan
yang kemas.

CARA PENGGUNAAN

Letakkan pembaris ke atas bahagian yang

telah ditandakan untuk memandu mata pisau.
Surih beberapa kali bahagian yang hendak
dipotong sehingga setengah ketebalan
perspek.
Letakkan kayu di bawah garisan surihan dan
tekan dengan tangan semasa memotong.

PENEBUK PUSAT

hujung

batang

Kegunaannya :Digunakan untuk menanda pusat lubang pada

kepingan logam atau batang keluli lembut sebelum
proses menebuk menggunakan mata gerudi
dijalankan.

PAHAT TEPI
SERONG
Digunakan untuk :
-kerja menatal tanggam
-membersihkan bucu
tanggam
-kerja meraut

*Saiznya ditentukan mengikut lebar mata pemotong.

*Saiz yang biasa digunakan adalah antara 4 mm hingga 25mm.
*Mata pahat dibuat daripada keluli berkarbon tinggi.
*Mata pemotong hendaklah diasah pada sudut 25 - 30 supaya
sentiasa

Cara menggunakan
pahat

Cara mengasah
mata pahat
Letakkan mata pemotong dalam posisi 25 /
30
darjah pada batu pengasah

Gerakkan ke hadapan dan ke

belakang
menggunakan keseluruhan batu
pengasah

Ketika menggerakkanya, beri

tekanan
sekata kepada hujung mata

Petua untuk pahat kayu:

Buat dalam pusingan nombor
lapan

Petua untuk pahat yang

kecil:
Asah melalui keadaan
serong

Proses terakhir: menratakan bahagian belakang

pahat

RIVETER
Bahagian-bahagian utama riveter

Muncung

Hulu (Tas
penekan)

Muncungnya dapat ditukar

untuk disesuaikan dengan saiz
rivet yang digunakan.

Riveter

Rivet aluminium

Fungsi :
Merivet/ mencantumkan kepingan
logam secara kekal
Langkah Merivet:
1. tandakan pusat lubang dengan penebuk pusat
2. gerudi kepingan logam
3. tekan hulu riveter untuk merapatkan kepingan
logam
4. tekan hulu riveter sehingga dawai rivet putus &
kepala rivet terbentuk

HOT GLUE GUM

FUNGSI
Digunakan untuk
mencairkan glu panas
semasa proses mengglu.
Ianya sesuai untuk
mencantumkan sesuatu
bahan supaya cantuman
lebih kekal.

CARA
PENGGUNAAN

Masukkan glu stick ke dalam glue gun.

Elemen pemanasnya memerlukan masa lebih
kurang 5 minit untuk mencairkan glu.
Apabila picu ditarik, glu yang cair akan
dikeluarkan.
Rapatkan bahagian yang hendak dicantum
sehingga glu sejuk bagi mendapatkan hasil
cantuman yang sempurna.

ALATAN
TANGAN
KERJA PAIP

PENGENALAN
Antara alatan tangan yang boleh digunakan dalam
kerja paip;
a) Perengkuh Paip
b) Ragum Paip Yoke
c) Spanar Hujung Terbuka
d) Spanar Boleh Laras
e) Spanar Gabung
f) Playar Muncung Tirus
g) Pelocok
h) Pita Pengukur
i) Gergaji Besi
j) Pemotong Paip Beroda
k) Pengulir Luar

Penyelenggaraan Alatan

Gunakan alat yang betul mengikut

kegunaan utama.
Gunakan alat yang sesuai saiznya
dengan benda kerja.
Bersihkan alat dan simpan semula
di tempatnya selepas digunakan.

LAMPU SULUH

Digunakan untuk memerhatikan

keadaan paip dan kebocoran pada paip
di persekitaran yang gelap.

Pemotong Paip
beroda
Kegunaannya:
Untuk memotong paip
besi bergalvani dengan
cepat dan tepat

roda
pemotong

bingkai

roda
pemandui

PERENGKUH PAIP

Merupakan alat utama dalam

kerja membaiki paip.
Saiznya ditentukan oleh panjang
keseluruhan dan saiz yang lazim
digunakan ialah 25cm.
Bukaan rahangnya boleh dilaraskan.
Rahangnya bergigi dan tidak boleh
digunakan pada nat pili.
Ia mempunyai 2 rahang bergigi dan 1
daripadanya boleh dilaraskan dengan
nat pelaras.

Kegunaannya:
(a)Mencengkam dan memutar batang paip
ketika membuat kerja-kerja penyambungan
dan pemasangan.
b) Memegang objek-objek logam yang
berbentuk bulat.
Cara menggunakannya:
(a)
Menyelaraskan rahang untuk
mendapatkan saiz yang sesuai.
(b) Mencengkam batang paip.
(c)
Memutarkan sepana mengikut arah
jam untuk membuka dan mengikut
arah lawan jam untuk mengetatkan
batang paip.

Rahang itu mengetatkan cengkamannya apabila

tekanan dikenakan pada pemegangnya, yang
memastikan perengkuh tidak menggelincir pada
paip.
Biasanya dua pasang perengkuh digunakan,
satu perengkuh pada paip dan satu lagi pada
pasangan. Rahang bergerigi akan merosakkan
pasangan krom.

PERENGKUH BESAR
-

Perengkuh besar sama seperti perengkuh

paip kecuali berahang licin dan tidak
mudah dicalarkan pasangan krom. Saiz
yang mudah di pegang untuk kegunaan
rumah mempunyai pemegang berukuran 10
atau 12 inci.

Langkah keselamatan semasa

menggunakan perengkuh
(a)Perengkuh paip tidak harus
digunakan untuk mengetat atau
melonggarkan bolt dan nat
(b)Perengkuh paip juga tidak digunakan
untuk memegang peralatan
perpaipan PVC kerana rahang bergigi
meninggalkan kesan gigi pada
peralatan tersebut.

Cara
pengunaan:

PERENGKUH
BESEN

Perengkuh besen ialah alat yang berguna

untuk membolehkan anda sampai ke nat yang
sukar dicapai yang terlindung di bawah bilik
air dan singki dapur, Kepalanya berpusing
dan membolehkan perengkuh melakukan
kerja pada semua sudut.

Perengkuh
alas
Perengkuh alas
mempunyai satu hujung
bersegi empat sama dan
satu hujung lagi bersegi
enam. Alat ini digunakan
untuk menanggalkan dan
memasang alas kepala
paip. Alat bersudut tepat
ini boleh dipusingkan
dengan tangan. Alat yang
lurus mestilah
dipusingkan dengan
menggunakan perengkuh.

PEMOTONG PAIP PLASTIK

Digunakan untuk memotong paip plastik atau

pvc.
Matanya yang tajam dan rahang yang berbentuk
bulat membolehkan paip dipotong dengan
mudah.

PISAU

Digunakan untuk memotong pelbagai bahan

ketika kerja perpaipan dilakukan.
Mempunyai mata yang tajam digunakan untuk
merapikan hujung paip pvc yang dipotong.

GABUN
G

Saiznya ditentukan oleh panjang

keseluruhannya.
Kegunaannya:
(a) Memegang dan mencengkam benda kerja yang
leper, bulat, dan kecil.
(b) Memotong dawai halus.
(c) Digunakan apabila mengikat dengan dawai.
Cara menggunakannya dengan betul:
(a)
Playar tidak harus digunakan untuk
mengetatkan bolt dan nat.
(b)
Jangan menggunakan playar sebagai
tukul untuk mengetuk.
(c) Memotong dawai halus.
(d)
Digunakan apabila mengikat dawai.

Saiznya ditentukan mengikut panjangnya.

Dibuat dalam pelbagai bentuk untuk menyisipkan
tempat yang terbatas.
Kegunaannya:
(a)
Memegang, memasukkan, atau
mengeluarkan benda kerja pada ruang
pili ( cth; mengeluarkan pelompat atau
sesendal pada pili).
(b)
Mata pemotong digunakan memotong
dawai.
(c)
Memegang dan membentuk.
Bahagian hujung alat ini yang berbentuk
tirus
PLAYAR
digunakan untuk mencapai bahagian kecil pada ruang
MUNCUNG
pili.

TIRUS

PEMUTAR SKRU

2 jenis pemutar skru iaitu:

a)Pemutar skru rata
Digunakan untuk
mengetatkan
melonggarkan skru kepala
rata atau berlurah.

b)Pemutar skru Philips

digunakan untuk
mengetatkan
melonggarkan skru palang
atau Philips.
Gunakan pemutar skru
yang hujung matanya
sama saiz dengan alur

PEMUTAR SKRU
Pemutar skruKONTOT
kontot digunakan untuk memutar
skru pada ruangan yang sempit dan terhad. Ia
mempunyai batang yang kontot dan pendek.

ALUR SKRU MATA

RATA

ALUR SKRU MATA

PHILIPS

PELBAGAI JENIS PEMUTAR

SKRU KONTOT.

PLAYAR CENGKAM
SERIBU

NAMA ALATAN
Playar Cengkam Seribu
KEGUNAAN
Digunakan untuk mencengkam
batang paip dan mengetatkan
penutup penyambung poli semasa
menjalankan kerja pemasangan
paip poli.

CARA PENGUNAAN
Cara menggunakan dengan betul :
Membuka luas rahang bagi mencengkam
benda kerja yang pelbagai saiz
laraskan bahagian nat.
Melepaskan cengkaman rahang picitkan
tuil

GERGAJI
BESI logam kepada
Digunakan untuk memotong
saiz tertentu dan juga memotong bahagianbahagian logam yang nipis yang juga
merupakan lebihan bahagian yang ditanda
Kelebihan memotong dengan cara ini ialah
tiada pembaziran danpermukaan yang
dipotong boleh disudahkan dengan mudah.

Bahagian-bahagian gergaji
besi
A

C
A SENDI BOLEH LARAS
B BINGKAI
C HULU
D MATA GERGAJI
E NAT KEPAK
F SKRU RENGGANG

F
GIGI

PEMILIHAN MATA GERGAJI:

Faktor yang perlu diambilperhatian ialah:
1)Bahan mata gergaji

Mata gergaji perlulah diperbuat daripada keluli

berkarbon tinggi, keluli tahan lasak, keluli aloi
tungsten, dan keluli aloi molibdenum

Jenis mata gergaji bergantung pada kekerasan logam

yang ingin dipotong.

diperbuat daripada keluli tahan lasak lebih ekonomik

Tidak cepat haus jika dibandingkan dengan yang lain

2)Kekerasan mata gergaji
Mata gergaji dikeraskan keseluruhannya
Bagi gergaji boleh lentur giginya sahaja dikeraskan
3)Saiz mata gergaji
Panjang mata gergaji antara 250mm-300mm

Ba Jar Leb Teb

han ak ar
al
yan gigi gigi gigi
g mm mm mm
dip
oto
ng
Bes 1.8 13- 0.6
i
16 3kel
0.8
uli
0
Kesesuaian dan jarak gigi (mata) gergaji untuk
Bes 1.4 memotong
13 0.6
bahan-bahan tertentu
i
3
tua
ng

PELOCOK

KEGUNAAN PELOCOK

PELOCOK DIGUNAKAN UNTUK

MENYELENGGARA PERANGKAP YANG
TERSUMBAT

CARA MENGGUNAKAN
PELOCOK

1. Isikan air ke dalam singki melebihi paras pelocok.

2. Letakkan pelocok pada singki dengan diafragma pelocok
diletakkan pada lubang singki.
3. Tekan dan tarik pelocok beberapa kali sehingga air yang
menakung mengalir keluar.

CARA MENGGUNAKAN
PELOCOK

4. Cabut pelocok apabila air yang bertakung

mengalir keluar

GERIMIT
TANDAS

Gerimit tandas atau jamban boleh

digunakan jika pelocok gagal melegakan
tandas yang tersumbat.
Gerimit berukuran 3 hingga 6 kaki panjang
dengan pemegang engkol dan direka
bentuk untuk disesuaikan dengan besen
porselin.

Gerimit Salir
-

Gerimit salir dan perangkap (ular

tukang paip) mempunyai pemegang
kunci yang boleh bergerak masuk jauh
ke dalam salir untuk membuangkan
bahan sumbat.

PITA PENGUKUR

Saiz yang biasa digunakan ialah

yang berukuran antara 1 meter 6
meter.
Mempunyai senggatan metrik.
Digunakan untuk mengukur jarak
dan panjang batang paip dalam kerja
perpaipan ketika memotong,
membenang, dan memasang.

RAGUM PAIP
YOKE

ANGKUP VERNIER

Digunakan untuk mengukur, menguji dan

menanda.
Unit ukuran Metrik dan Imperial.
Ukuran yang boleh diambil :- Diameter Luar
- Diameter Dalam
- Panjang
- Kedalaman

ANGKUP VERNIER
sambungan

Mengukur Diameter Luar

ANGKUP VERNIER
sambungan

Mengukur Diameter Dalam

ANGKUP VERNIER
sambungan

Mengukur Kedalaman

ANGKUP VERNIER
sambungan
Rahang Dalam

(mengukur Diameter
Dalam)

Pengunci
Unit Imperial

Unit Metrik

Rahang Luar
(mengukur Diameter
Luar)

Bilah
Mengukur
Kedalaman

ANGKUP VERNIER
sambungan

SKALA VERNIER

SKALA UTAMA

ANGKUP VERNIER
sambungan

Ukuran Imperial

Skala Utama 1 Senggatan = 0.025 inci

40 Senggatan = 1.00 inci
Skala Vernier

1 Senggatan = 0.001 inci

25 Senggatan = 0.025 inci

ANGKUP VERNIER
sambungan

Ukuran Metrik

Skala Utama

1 Senggatan = 1.00 mm

10 Senggatan = 10.00 mm

Skala Vernier

1 Senggatan = 0.02 mm
50 Senggatan = 1.00 mm

ANGKUP VERNIER
sambungan

Cara Membaca Vernier, cth 1 :-

SKALA UTAMA

SKALA VERNIER

ANGKUP VERNIER
sambungan

Cara Membaca Vernier, cth 2 :-

SKALA UTAMA

SKALA VERNIER

ANGKUP VERNIER
sambungan

KELEBIHAN VERNIER

cepat & mudah digunakan.

boleh mengukur panjang saiz yang bebas.
terdapat 2 unit ukuran imperial dan metrik.
mempunyai bahagian-bahagian ukuran yang
dengan tempat yang diukur.

sesuai

ANGKUP VERNIER
sambungan

KEKURANGAN VERNIER

tidak berapa tepat setelah lama digunakan

(kerosakan pada alat)
Permukaan ukuran menjadi haus setelah lama
digunakan.
tekanan ukuran dengan tangan tidak menghasilkan
ukuran yang tepat.

KEGUNAAN RAGUM PAIP

YOKE
1. Berfungsi untuk memegang dan mengapit batang paip supaya tidak berpusing
semasa membenang luar besi galvani.
2. Ia juga digunakan semasa menyambung dan memasang paip dengan bahan-bahan
penyambung
Cara memasang
a. Muka depan ragum paip yoke hendaklah diletakkan separas dengan mata kerja
sebelum lubang penetap ditebuk dan dibolkan.
Cara menggunakannya
a) Jika hendak memegang batang paip yang panjang buka pengunci dan masukkan
batang paip ke rahang melalui tepi pengunci
.b) Jika hendak memegang batang paip yang pendek, buka rahang dan masukkan
batang paip melalui rahang.
c)Jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke bagi membuat kerja memotong ialah
12.5 cm
d)Jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke bagi membuat kerja membenang ialah
10 cm.
e) Jika jarak hujung paip dengan ragum paip Yoke tidak sesuai, kerja memotong atau
membenang menjadi sukar.

CARA MENETAPKAN
BATANG PAIP PADA
RAGUM PAIP YOKE
a. Pastikan pengunci mencengkam pada kedudukan yang betul
supaya putaran tangkai pemulas tidak sia-sia.
b) Pusing tangkai pemulas ikut pusingan jam sehingga batang
paip
dipegang oleh ragum paip Yoke sekukuhnya.
c) Tolak tangkai pemulas ke belakang ketika hendak memotong
paip atau membenang hujung paip, supaya kerja-kerja
memutar
alat pembenang dan memotong paip tidak terhalang

KIKIR
Melakukan kerja-kerja menipiskan ketebalan,
pembersihan dan membuat pembentukan pada logam
Jenis-Jenis Kikir:
Pipih
Belah Rotan
Bulat
Segiempat
Segitiga

KIKIR PARUT

Digunakan untuk:

merata dan mengikir kayu dengan cepat

membentuk lengkuk pada tepi kayu

Saiz kikir parut dikelaskan mengikut panjang kikir dan gred

giginya.

Ada empat jenis:

1)kikir rata
2) kikir separuh bulat

3)kikir bulat
4)kikir tiga
segi

PLAYAR CENGKAM RAGUM

Digunakan untuk mencengkam batang paip

bergalvani dengan kuat.
Mempunyai alat pengunci di belakang yang boleh
mengunci benda kerja.
Cara menggunaannya:
(a) buka rahang bagi mencengkam benda kerja
pelbagai saiz dengan melaraskan nat
pengunci.
(b) cengkaman boleh dilepaskan dengan memicit tuil

PLAYAR
KUNCI

Playar kunci memberikan cengkaman seperti

ragum yang boleh laras yang apabila berada
pada tempatnya akan tercengkam sendiri.

PISAU
PUTTY

Digunakan untuk mengikis bendasing yang

terdapat pada permukaan benda kerja.

TUKUL
MALLET

Digunakan untuk kerja-kerja

mengetuk objek-objek bukan besi
iaitu kayu atau plastik.

PENGULIR

Digunakan untuk
membuat ulir
luar pada batang
paip besi
bergalvani.

PENGGEREK
TANGAN

Digunakan untuk membersihkan kotoran yang

terdapat dalam saliran paip.
Cabel yang panjang dan fleksibel disimpan didalam
ruang berbentuk bulat.

Pembengkok
tiub
Pembengkok tiub ialah alat
bergelung seperti pegas yang boleh
membengkokkan tiub tanpa
memusingkannya.

Soket tukang
paip/perengkuh soket
Perengkuh soket digunakan untuk membuat
kerja pada tab dan kepala paip pancuran yang
terbenam di dalam dinding. Biasanya alat ini
dijual dalam set lima soket dan sebuah
pemegang bar.

Pengetat alas kepala

paip
Pengetat alas kepala paip atau alat
pengetat alas dibekalkan dengan panduan
dan petua memotong yang berbeza-beza.
Alat ini direka bentuk untuk melicinkan
kepala paip yang haus atau rosak yang
tidak boleh ditanggalkan dengan
perengkuh alas. Alat-alat ini mungkin
mahal.

Pita paip (PTFE)

Pita paip Teflon boleh disalutkan di
sekeliling ulir jantan untuk
menyediakan kedap kali air di tempat
paip berulir bertemu pasangan.

Fluk
s
Fluks (tahan karat) dibekalkan dalam
bentuk pes dan cecair. Bahan ini
digunakan untuk mencuci tembaga
dan membantu aliran pateri.

Minyak
serap
Minyak serap membantu
melonggarkan pasangan yang
berkarat.

Obor Propana

Obor propana digunakan

untuk membakar batang paip
tembaga bagi pematerian.
Amat mudah terbakar
Gunakan di kawasan yang
baik pengudaraannya.
Tanggalkan injab dari silinder
apabila obor tidak digunakan.

Pateri
Perpaipan
Pateri perpaipan (bukan
elektrik) digunakan untuk
menyambungkan
pasangan kepada paip
tembaga.
Sesetengah kod
perpaipan menghendaki
pateri kurang plumbum
(90/10 %
timah/plumbum).

ALATAN
TANGAN
ENJIN

TOLOK PERASA
KEGUNAAN

Tolok perasa digunakan untuk mengukur

kelegaan tapet, kelegaan poin alat sentuh dan
celahan palam pencucuh.
Terdapat dalam bentuk set, setiap set mempunyai
banyak bilah daun atau batang keluli dalam ketebalan
berbeza.

Contoh angka
dan ukurannya
pada set tolok perasa.
Angka
Ukuran(m
m)
0.8

0.08

1.8

0.18

JENIS
Tolok Perasa
Bilah Sempit

Mempunyai bilah
logam nipis yang
dinomborkan
mengikut ketebalan
bilahnya

Tolok Perasa
Dawai

Batang keluli
dinomborkan
mengikut
diameternya.

Cara menggunakan tolok

1.

SEPAN
A
Sepana digunakan untuk

melonggarkan atau mengetatkan

bolt,nat, atau skru tudung.
2. Saiz sepana ditentukan
berdasarkan luas bukaan rahang
atau diameter gelangnya.
3. Terdapat beberapa jenis sepana,
iaitu :

a) Sepana Hujung Terbuka

i. kedua-dua hujung terbuka.
ii. bukaan satu hujung itu lazimnya lebih besar
daripada bukaan di hujung yang lain
iii. lazimnya sepana ini digunakan apabila
sepana gelang tidak dapat digunakan oleh
sebab ruang yang sempit

b) Sepana Gelang
i. di kedua-dua hujung sepana ini
terdapat gelang yang disebut soket
ii. soket-soket ini ada yang enam
bucunya dan ada juga yang 12
bucunya
iii. saiz kedua-dua soket ini berbeza

c) Sepana Gabung
i. sepana ini adalah gabungan sepana
hujung terbuka dengan sepana gelang
ii. di satu hujung terdapat bukaan dan di satu
hujung yang lain terdapat soket
iii. saiz gelang dan saiz bukaan itu adalah
sama

d) Sepana Boleh Laras

i. di satu hujung sepana ini terdapat
rahang boleh laras
ii. rahang ini dapat dilaraskan supaya
sesuai dengan sebarang saiz bolt dan
kepala skru.

Soke
t
1 Soket digunakan dengan pelbagai jenis
.

tangkai bagi mengetatkan dan melonggarkan

bolt dan nat.
2. Soket ini ada pelbagai saiz. Saiz soket
ditentukan mengikut ukuran lubang bersegi
soket itu.
3. Berikut adalah beberapa jenis soket;

soket heksagon

1)

mempunyai enam penjuru atau bucu

sesuai digunakan pada bolt dan nat kecil
untuk mengelakkan sanding nat menjadi
haus dan bulat

2) Soket oktagon

mempunyai lapan penjuru

digunakan untuk mengetat dan
melonggar bolt dan nat kepala segi
empat

3) Soket fleks
mempunyai sendi yang dapat
dibengkok-bengkokkan
soket ini sesuai digunakan bagi
ruang yang sempit dan dalam.

4) soket dalam
Ia berbentuk memanjang dan
dalam
lazimnya digunakan bagi bolt atau nat
yang panjang
Sesuai digunakan untuk mengetat dan
melonggarkan palam pencucuh
Digunakan bersama tangkai

Cara
peggunaan

i. Membuka dan
memasang
palam pencucuh

ii. Melonggar dan

mengetatkan bolt atau
skru tudung yang sukar
dicapai.

5) Soket 12 poin
Soket 12 poin kebiasaannya
didatangkan dengan set box
bermula dari 8mm 24mm.
Soket 12 poin bermaksud, ia
mempunyai 12 segi atau 12
bucu.

Kegunaan :
Untuk kegunaan biasa, kepala untuk
memusingkan soket 12 poin ada 3 jenis iaitu
bersaiz (2/8 inchi), (3/8 inchi) dan (4/8 inchi).
Soket 12 poin sesuai digunakan untuk
mengetat dan melonggarkan nat yang bersaiz
heksagon dan mempunyai keupayaan tork
yang lebih tinggi berbanding menggunakan
spanar biasa

TANGKAI HAYUN

sendi

tangkai

hulu

Kegunaannya :Untuk melonggar atau mengetatkan bol

dan nat dengan rengkuhan yang lebih
kuat berbanding dengan tangkai jenis
lain.

TANGKAI GEAR
SALA
FUNGSI
Melonggar dan
mengetatkan bol dan
nat dengan cepat pada
tempat yang sempit
atau terhad.

CARA PENGGUNAAN
soket dapat diputarkan satu arah sahaja semasa
membuka/ mengetatkan tanpa perlu
mengangkat soket dairpada nat.
terdapat tuil untuk tentukan arah pusingan

TANGKAI L
hasilkan tekanan kuat
semasa mengetatkan
nat/ bol

TANGKAI T
-kedudukan kepala
boleh ubah
- beri daya
pusingan
yang kuat

TANGKAI PELAJU
berbentuk engkol
- daya ketat tidak
begitu kuat
- melonggar/
mengetatkan nat/ bol
dengan cepat

Petua Keselamatan
1. Lakukan kerja dengan tidak tergesa-gesa.
2. Pastikan lokasi injab tutup utama ke rumah
3.
4.
5.

6.

dan juga injab tutup ke singki, mesin basuh

dan mesin basuh pinggan mangkuk.
Jangan gunakan alat kuasa atau lampu
gantung elektrik di kawasan yang lembap.
Tutup bekalan air sebelum menanggalkan
kepala paip.
Sediakan beberapa helai kain buruk dan
sebuah baldi kecil untuk mengelap tumpahan
air jika berlaku.
Tutup bahagian salir supaya tidak ada
bahagian kecilnya yang hilang.