Anaçlık Ve Kalem Damızlık Parsellerinin Kurulması PDF

T.C.
MLL ETM BAKANLII
TARIM TEKNOLOJLER
ANALIK VE KALEM DAMIZLIK

PARSELLERNN KURULMASI
Ankara, 2013
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK PARSELLERNN PLANLAMASI ....................... 3
1.1. Ana ve Kalem Damzlk Yetitirmenin Amac ........................................................... 3
1.2. Analk ve Kalem Damzlk Parselleri Yeri Seimi...................................................... 4
1.3. Dikim Planlamas .......................................................................................................... 8
1.3.1. Dikim Sistemleri .................................................................................................... 8
1.3.2. Dikim Skl ....................................................................................................... 10
1.3.3. Dikim Zaman ...................................................................................................... 11
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 13
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 16
2. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK PARSELLERNDE YER HAZIRLANMASI....... 16
2.1. Sabit Tesislerin Yerletirilmesi ................................................................................... 16
2.2. Arazinin Hazrlanmas ................................................................................................ 17
2.3. Toprak Tesviyesi ve Drenaj ........................................................................................ 18
2.4. Taban Gbrelemesi ..................................................................................................... 21
2.5. Dikim Yerlerinin aretlenmesi ................................................................................... 22
2.6. Dikim ukurlarnn Hazrlanmas ............................................................................... 23
RENME FAALYET3 .................................................................................................. 28
3. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK PARSELLERNDE FDAN DKM ................... 28
3.1. Dikim ukurlarnn Kontrol...................................................................................... 28
3.2. Gbre ve Su Temini .................................................................................................... 29
3.3. Dikim Ekibinin Oluturulmas .................................................................................... 29
3.4. Fidanlarda Dikim Budamas ....................................................................................... 30
3.5. Fidanlarn dikimi ......................................................................................................... 31
3.5.1. eliklerin Dikimi ................................................................................................. 33
3.5.2. Ak Kkl fidanlarn Dikimi .............................................................................. 35
3.5.3. Tpl Fidanlarn Dikimi ...................................................................................... 35
RENME FAALYET4 .................................................................................................. 39
4. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK PARSELLERNDE BAKIM LER ................ 39
4.1. Sulama......................................................................................................................... 39
4.2. Gbreleme ................................................................................................................... 43
4.3. Toprak leme ............................................................................................................. 45
4.4. Hastalk ve Zararllarla Mcadele ............................................................................... 47
4.4.1. Mantari Hastalklar .............................................................................................. 47
4.4.2. Zararllar .............................................................................................................. 48
4.5. Srgn, Koltuk ve U Alma ........................................................................................ 49
4.6. Boaz Ama ................................................................................................................ 49
4.7. Balama ...................................................................................................................... 49
4.8. Budama ....................................................................................................................... 50

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 57
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 58
KAYNAKA ......................................................................................................................... 60
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK
Tarm Teknolojileri
Endstriyel Sebze ve Meyve Yetitiricilii,
Ss Bitkileri ve Peyzaj
Analk ve Kalem Damzlk Parsellerinin Kurulmas
Meyve fidan retimi iin analk ve kalem damzlk
parsellerinin kurulmas ile ilgili bilgi ve becerilerin
kazandrld bir renme materyalidir.
40/24
n koul yoktur.
Analk ve kalem damzlk parsellerini kurmak
Genel Ama
Gerekli ortam, alet ve malzeme salandnda tekniine
uygun olarak meyve fidan retimi iin analk ve kalem
damzlk parsellerini kurabileceksiniz.
Amalar
1. Analk ve kalem damzlk parsellerinde planlama
MODLN AMACI
yapabileceksiniz.
2. Analk ve kalem damzlk parsellerinde yer
hazrl yapabileceksiniz.
3. Analk ve kalem damzlk parsellerinde dikim
yapabileceksiniz.
4. Analk ve kalem damzlk parsellerinde bakm
ilerini yerine getirebileceksiniz.
Ortam: Ak arazi, ba, snf
Donanm: eit katalou, internet, termometre, higrometre,
rzgar ler, meteorolojik veriler pH metre, EC metre, bel,
ETM
RETM krek, kazma, budama makas, traktr, apa makinesi,
ORTAMLARI
VE kazaya, pulluk, toprak burgusu, tesviye krei, tel, kazk,
beton direk, eki, iaret kaz, dikim tahtas, fidan, gbre,
DONANIMLARI
ip, su, imento, kum, gbre, drenaj borusu, krizma pulluu,
erit metre, a ba, makas, damlama sulama paralar,
galvanizli tel
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
LME
VE retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
DEERLENDRME
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
lkemiz meyve fidanl iin uygun iklim zelliklerine sahiptir. Dnyada yetien 140
eit bahe bitkisi trnn 80den fazlas lkemizde yetimekte olup birok meyvenin
anavatan lkemizdir.
inde bulunduumuz 2000li yllarda reticilerimizin modern yetitiricilik
tekniklerini kullanarak fidan retimi ve meyve yetitiricilii yapmalar ana hedefimizdir.
Modern tekniklerin kullanlmas hem iletmelerimize hem de reticilerimize byk
yararlar salayacaktr. Fidanclk byk lde emek ve bilgi isteyen retim daldr. Bu
bilginin srekli gncellenmesi gerekmektedir. Fidanlkta meyve analnn ve kalem
damzlk parsellerinin kurulmas modlnde, fidanlk yerinin seimi, fidanlk planlamas,
fidanlarda arazi hazrl ve fidanlk yerinin blmleri konular hazrlanmtr.
Her konunun sonundaki uygulama faaliyeti bal altnda o konuda rendikleriniz
test edilmektedir. Bu uygulama ile rendiiniz bilgiler pekitirilmektedir. Meyve
analnn ve kalem damzlk parsellerinin kurulmas fidanlk yer seiminin doru
yaplmas, iyi bir planlama ile fidanlk yaplacak yerde arazi hazrlnn dzgn yaplmas
ile salanmaktadr.
Dier i kollarna gre temiz havada, tabiatla i ie alma olana, birim alanda daha
fazla gelir elde etme imkn vardr. Bu modlde meyve analnn ve kalem damzlk
parsellerinin nasl kurulacan renerek uygulamasn yapabileceksiniz
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Analk ve kalem damzlk parsellerinde planlama yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Blgenizde fidan retimi yapan iletmeleri geziniz.
Nerelere analk ve kalem damzlk parselleri kurulabilir? Aratrnz.
Damzlk parseller kurulmas iin gerekli bilgiler nelerdir? Aratrnz.
Elde ettiiniz bilgileri arkadalarnzla paylanz.
1. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK

PARSELLERNN PLANLAMASI
1.1. Ana ve Kalem Damzlk Yetitirmenin Amac
Ana ve kalem damzlk yetitirilmesinde ama, slah sonucu bulunan stn nitelikli
aalarn stn zelliklerini kaybetmeden ayn genetik zellikleri tayan, birbirinin kopyas
bireyler yetitirmektir.
Ana ve kalem damzlk yetitirmenin genel amalarn yle sralayabiliriz.
Meyve aalarn farkl iklim ve toprak artlarnda yetitirmek,

Aalarn geliimlerini kontrol altnda tutmak,
Hastalk ve zararllarn olumsuz etkisinden korunmak,
Meyve kalitesini artrmak,
Bahe tesisinde ana ve kalem seimi, rn ya da eit seimi kadar nemlidir. Hatta
baz durumlarda daha fazla nemlidir. Ana ve kalem seimi ile meyve yetitiriciliini
snrlayan baz faktrlere kar iyi ve etkili bir nlem alnr. Ana ve kalemler, verim, meyve
irilii, olgunlama zaman, renk, tat ve aroma gibi meyve kalite zellikleri zerine dorudan
etki eder. Ayrca analar sayesinde trler arasnda yetitirme de yaplabilir. rnein, eftali
fidan yetitirirken ana olarak eftali r yannda kays, badem, erik rlerini de ana
olarak kullanlabilir.
1.2. Analk ve Kalem Damzlk Parselleri Yeri Seimi

Herhangi bir yere dikilen fidann tutmas, gelimesi ve meyveye yatmas, her yl
muntazam mahsul vermesi, eit zelliklerini gstermesi ve her ynyle baarl bir
yetitiricilik yaplmas iin temel faktrler: klim, toprak, su, ekonomik artlar ve ana
seimidir. Bu artlar ayr ayr incelenecek olursa:
klim artlar
Ya, scaklk, rzgr ve don, analk kurulacak yeri dorudan etkilemektedir. Ya

az olan, gnlk scaklk derecesi 38 oCnin stnde olan, hi rzgr almayan yerler ile don
tehlikesi olan yerlerde damzlk parselleri kurulmas doru deildir. lkbaharda meydana
gelen ge donlarn tarihleri, k aylarnda meydana gelen en dk scaklklar ve sreleri, yaz
aylarnda meydana gelen en yksek scaklklar, yllk scaklk ortalamas ve yalar dikkat
edilmesi gereken nemli iklim olaylardr.
Su ihtiyac
En uygun analk ve kalem damzlk bahesi yeri, sulama ihtiyacnn az olduu,

dzenli ya alan yerlerdir. inde veya yaknnda yeterli miktarda, ucuz ve uygun vasfta su
bulunmayan yerlerde kesinlikle analk kurulmamaldr.
Toprak artlar
Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak yerin besin maddelerince zengin, kolay
ilenir, suyu geiren ve iyi zellikte topraklar olmas gerekir. Genel olarak fidanlk topra
deyince akla tnl kumlu veya kumlu tnl topraklar gelir. Yeter derecede nemli ve besin
maddelerince zengin olan topraklar da fidancla uygun olup bu topraklar kolaylkla
ilenmekte ve buralarda yetien fidanlarn kkleri ok saakl olmakta srgnleri de iyi
pikinlemektedir.
Analk topraklarnda fiziksel zellikler, kimyasal zelliklere gre ok daha fazla
nem kazanr. nk zellikle bitki besin elementleri yetersizliine bal kimyasal
olumsuzluklar gbrelemeyle giderilebilmektedir. deal meyve fidanlk analk topra 120
150 cm derinlikte olmaldr. Drenaj sorunu olmayan topraklarda asgari 60 cm derinlik yeterli
kabul edilir. Yzeyden itibaren 4050 cmlik ksmda ta sorunu olmamaldr. Toprak
seiminde; toprak tipleri, taban toprann zellikleri, taban suyunun ykseklii, toprak
reaksiyonu, tuzluluk ve toprak yorgunluu gibi faktrler mutlaka gz nnde
bulundurulmaldr.
Ekonomik artlar
Analk kurulacak saha fidanlk iinde veya ok yaknnda olmaldr. Aksi takdirde
maliyet art sz konusu olacaktr. deal analk olacak parsel, yukardaki artlar kapsayan
ekonomik olarak az maliyetli getirisi iyi olacak ekilde aratrmalar yaplarak kurulmaldr.
zelikle meyvecilik ve meyve anal kurmada ulatrma imknlar ok nemlidir.
Ana seimi
r analar: r analar, meyve tohumlarnn imlendirilmesi

sonucunda elde edilir. Yabani eitlerin tohumlarndan elde edilen
analara r, kltr meyvelerinin tohumlarndan elde edilen analara
ise yoz denir fakat uygulamada ikisi de r olarak deerlendirilir. Bu
ekilde elde edilen analar, kazk kk sistemi oluturduklar iin zellikle
hem su stresinin baskn olduu hem de kk boulma riskinin fazla olduu
koullara uyum gsterir. Bunun en belirgin rnei Malatya yresinde
grlr. Burada eski yntemle kays yetitiricilii yaplmaktadr. Buna
gre; dorudan kays bahesi tesis edilecek yerde hazrlanan her ukura
birka tohum ekilmekte, imlenen bitkilerden en iyi gelieni zerine
dallanmann balad yerlere yksekten a yaplmaktadr. Bylece
gvdede adan kaynaklanan yara oluumu olmamakta, kklerde de kk
boulmas problemi ile karlalmamaktadr. Yine benzer yntem zeytin
retiminde de uygulanmaktadr. Delice denilen yabani zeytinlere yerinde
ya da bahede alama yaplarak bahe tesis edilmektedir. Bu ekilde
kurulan zeytin baheleri, erozyonun en youn olarak kendini gsterdii
eimli bahelerde hayatlarn devam ettirebilmektedir.
Resim 1.1: Kalem damzlk parseli
Resim 1.2: Kalem damzlk parseli
Klon analar: Klon analar ise kolay kklenme zelliindeki analarn

elik, daldrma, dip srgn ve doku kltr gibi vegetatif yntemlerle
retilmesi ile elde edilir. Klon analarnn kitlesel retiminin kolay oluu
yannda farkl toprak zelliklerine uyum gsterebilmesi en belirgin
avantajlarndandr. Ancak vegetatif analar toprak kkenli baz hastalk
ve zararllara hassastr.
Klon alar ile modern ve teknik meyvecilikte istenilen ana ve kalem standartlar
salanm olup bugn dnyada elma, armut, ayva, kiraz, vine, eftali, badem ve erik fidan
retiminde youn olarak kullanlmaktadr.
Resim 1.3: Klon analk parselleri
Resim 1.4: Klon analk parselleri
Resim 1.5: Damzlk ana parsellerden ana kesimi
Resim 1.6: Baclkta ana yetitirme parseli
1.3. Dikim Planlamas

Fidanlklarda dikim planlamas, analk ve kalem damzlk parseli kurulacak yere
aalarn nasl ve nerelere dikilmesinin tespiti ile balar. Planlama aamasnda bir kt
zerinde bunlarn iaretlenmesi yaplarak yerleri tespit edilmeli daha sonra titiz bir ekilde
kontrol edilerek dzeltmeler dikimden nce yaplmaldr.
Analk ve kalem damzlk parseli kurulacak yerin blnmesinde zellikle ilenecek
ksmlarn fazla kalmasna aba gsterilmeli ve bu amala yollara ayrlacak yerler,
gsteriten ok ihtiyaca yetecek ekilde dzenlenmelidir.
Fidanlklarda ana yollar fidanlk arazisinin uzunluuna olarak alr ve bu yollar yan
yollarla birbirine balanr. Ana yolun kaba akl, kum veya kaldrm talaryla amurlanmaz
bir duruma getirilmesi doru olursa da, fazla masraftan kanlarak olduklar gibi
braklabilir. Yollarn otsuz ve temiz bulundurulmasna dikkat edilmelidir.
1.3.1. Dikim Sistemleri

Dikimler dzensiz, dzenli ve kark dikim olarak e ayrlr. Bunlardan dzensiz
dikim; belirli bir dikim mesafesine bal kalmadan yaplan dikim eklidir. Ancak bir sahann
niform bir ekilde analk ve kalem damzlk parseli olmas gerekiyorsa o zaman dzenli
dikim yaplmas gerekir. Dzenli dikim aada belirtilen ekillerde yaplmaktadr.
Dzenli dikim dz arazilerde genellikle kare, drtgen, satran ve gen dikim
uygulanr. Meyilli arazilerde teraslarn erilerine paralel ekilde uygulanmas daha
uygundur.
Kare eklinde dikim: Kare eklinde sra aras ve sra zeri mesafeler birbirine
eittir. Bu ekilde tesis edilen damzlk bahelerde toprak ileme daha kolaydr.
Kare dikim, zellikle byk ta oluturan uzun mrl analklar iin tercih
edilir. lk yllarda fidanlar arasnda fazla bo alan kaldndan, bu alanlarda tek
yllk veya ksa mrl aalar dikilerek faydalanma yoluna gidilir.
ekil 1.1: Kare dikim
Dikdrtgen dikim: Dikdrtgen eklinde tesis edilen meyve analklarnda sra

aras mesafe sra zeri mesafeden fazladr. Bu dikim eklinde birim alana
dikilen fidan says kare dikime gre daha azdr.
ekil 1.2: Dikdrtgen dikim
gen eklinde dikim: Bu ekilde bahede analk kurmak iin fidanlar,

ekenar genin kelerine dikilir. Bylece aalarn her ynden mesafeleri
birbirine eit olduundan gne hava ve topraktan eit lde faydalanrlar.
gen dikimde birim alana daha fazla fidan dikilmesine karlk, toprak ileme
dier dikimler kadar kolay olmamaktadr.
ekil 1.3: gen dikim
Satran eklinde dikim: Bu dikime beli dikimde denilmektedir. Geni ta

oluturan fidanlar kare eklinde dikildikten sonra karenin drt kesinin
kesitii yerlere ksa mrl ve kk ta oluturan fidanlar dikilir. Geni ta
yaprakl fidan byyp geliince ortada bulunan ksa mrl aalar sklr.
Satran eklinde yaplan dikimde birim alana fazla sayda fidan dikilmesine
karlk, toprak ileme dier tm ekillere gre daha zordur.
ekil 1.4: Satran dikim
1.3.2. Dikim Skl

Dikim skl uygulanan dikim ekline, iklim artlarna, topran kuvvetine, tesis
edilecek analk ve kalem damzlk fidanlnn ta ekline, arazi meyline ve aalarn
trne gre deiiklik arz etmektedir. Dikim yaplrken yukarda belirtilen dikim skln
etkileyen faktrlerin sra aras ve sra zeri mesafelerin farkl olmalarndan dolay dikim
sklklar da birbirlerinden farkldr.
10
Analk ve kalem damzlk parseli kurarken aalara verilecek dikim aralklarnn

ileride aalar normal byklklerini aldklar zaman sklamayacak ve normal kalacak
ekilde tayin edilmesi gerekir. Fazla sk dikilen bahelerde aalarn talar iyice
gnelenmediinden dallar pikinlemez, iek gzleri teekkl etmez.
Dikim ekline gre dikim sahasna dikilecek fidan miktar ile dikim skl aada
gsterilen formller yardm ile hesap edilmektedir.
Kare ve drtgen ekillerde fidan miktar = Dikim alan / sra zeri mesafesi(m) x
sra aras mesafesi(m)
gen eklinde fidan miktar = Dikim alan x 2 / sra zeri mesafesi(m)x sra aras
mesafesi(m)
Bu formllerle bulunan fidan miktar ilerideki geliim devreleri dikkate alnarak dikim
skl mesafesinin hesap edilmesi gerekmektedir.
1.3.3. Dikim Zaman

Aalar yapraklarn dktkten sonra ilkbaharda dallarna su yrynceye kadar
dikilebilir. Kn yapran dkmeyen turungil trlerinde, zeytinlerde ise k dinlenme
periyodu bu i iin en uygun zamandr. Bununla beraber, genel olarak, aalar klar
yumuak olan yerlerde sonbaharda, klar ok sert olan yerlerde ise ilkbaharda dikmek daha
dorudur. Fidanlar, ilkbaharda gvdelerine su yrmeden nce yerlerine dikilmi olmaldr.
Klar ok sert olmamak artyla kurak blgelerde de sonbahar dikimi daha iyi sonu verir.
nk gzden dikilen fidanlarn kklerindeki yaralar kn sarlr ve emici kkleri meydana
getirmek zere hazrlanm olur.
Dikim genelde vejetasyon zaman dnda yani bitkilerin uykuda olduu l
devresinde yaplsa da ancak dikim zaman, sulama imkn olan ve kapl (tpl) fidan
kullanmnda btn yla datlabilir. Yani yln her mevsiminde rahatlkla dikim yaplabilir.
Dikim zamann iyi ayarlamak iin aadaki dikim zamanna etki yapan faktrleri
mutlaka gz nne almak gerekir. Bunlar:
Dikim sahasnn genel iklim artlar,

Dikim sahasnn lokal iklim artlar,
Toprak nitelikleri,
Trler ve fidan materyali nitelikleri,
Dikim esnasndaki hava durumudur.
1.3.4. Fidanlarn ve Dikim in Gerekli Materyallerin Temini

Analk ve kalem damzlk parsellerinde kullanlacak fidanlarn nitelikleri bakmndan
amaca en uygun olanlarn doru temin etmek, baary o lde artrmaktadr. Yetitirici
11
iin en nemli konu ana seimi ve temin edilmesi konusudur. Fidanlarn dikimi iin gerekli
olan fidan yeri iaretleme kazklar, parsel lm ipi, fidan dikim tahtas ile fidan dikim
burgusunun temin edilmesi gerekmektedir. Ayrca dikim esnasnda kullanlan yanm iftlik
gbresi, kimyasal gbre, kazma, bel, krek ve budama makas gibi materyallerin yrede bu
konuda faaliyet gsteren ticari iletmeler ile hayvanclk iletmelerinden temin edilebilir.
12
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak analk ve kalem damzlk parsellerinde planlama yapabilmek
iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
nce yetitirilecek ana/kalem trn tespit

ediniz.
Ana
ve
kalem
damzl Bu trlerin slah edilmi en stn
yetitirmenin amacn tespit ediniz.
vasfllarn seiniz.
Bu trlerle ayn genetik zellikleri tayan
damzlk ana ve kalemlikler yetitiriniz.
Blgenin iklim zelliklerinin uygunluuna
baknz.
Blgenin en dk scakln tespit ediniz.
Blgenin en yksek scakln tespit ediniz.
Yllk ya miktarn tespit ediniz.
Analk ve kalem damzl yerini lkbahar ge donlarnn biti tarihini tespit
tespit ediniz.
ediniz.
Aalarn k me sresine dikkat ediniz.
Yetitirme ortamnn fazla nemli olmasn
nleyiniz.
Blgenin uzun yllar scaklk ve ya
ortalamalarn tespit ediniz.
Ana/kalen yetitirilecek fidan trn
belirleyiniz.
Bu trlerin blgede yetien en stn
Ana ve kalem damzl eitlerini
vasfllarn tespit ediniz.
belirleyiniz.
Seilen bu aalardan elik alarak elik
parseline dikiniz.
Burada yetien fidanlarn en iyilerini seerek
ana kalem yetitirilecek parsele dikiniz.
Yetitiricilik yaplacak blgeyi seiniz.
Dikim planlamas yapnz.
Yetitirilecek ana-kalem damzlk saysna
uygun byklkte parsel belirleyiniz.
Yetitiricilik yaplacak parseli belirleyiniz.
Parselin
bulunma
konumuna
ve
Dikim sistemine karar veriniz.
yetitirilecek ana saysna en uygun dikim
sistemine karar veriniz.
Parselin dz, meyilli ve yetitirilecek ana
Dikim sklna karar veriniz.
trne gre dikim sklna karar veriniz.
Yetitiricilik yapacanz fidanlarn tpl
veya plak kkl olmasna karar veriniz.
Dikim zamann belirleyiniz.
Yrenin iklimini, toprak yapsn, su durumu
ile dikim esnasndaki hava artlarn
13
Dikim iin gerekli alet ve malzemeleri
temin ediniz.
reniniz.
plak kkl fidanlar; don tehlikesi
olmayan dnemde, erken ilkbahar veya ge
sonbaharda dikiniz.
Tpl
fidanlar yln her mevsiminde
dikebilirsiniz.
Fidan, fidan dikim burgusu, traktr veya
fidan ukuru ama motorunu temin ediniz.
iftlik gbresi, ticari gbreler, bel, krek,
kazma ile budama makas gibi malzemeleri
temin ediniz.
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Ana ve kalem damzlklar yetitirmenin amacn rendiniz mi?

2. Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak yerin seimini
rendiniz mi?
3. Analk ve kalem damzlk bahesi kurarken eit seimini
rendiniz mi?
4. Analk ve kalem damzlk bahesi kurarken dikim planlamasn
yaptnz m?
5. Damzlk parsellerinde dikim sistemlerini uyguladnz m?
6. Analk ve kalem damzlk bahesi planlarken dikim skln
rendiniz mi?
7. Dikim zamann rendiniz mi?
8. Fidanlarn ve dikim iin gerekli materyallerin nasl temin
edildiini rendiniz mi?
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
14
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.
Meyvecilikte kullanlan analar .ve anac olmak zere

iki grupta incelenir.
2.
Baarl bir fidanclk yapmak iin etkili temel faktrler; , ....., su,
ekonomik faktrler ve ana seimidir.
3.
Dikim; plak kkl aalar yapraklarn ..... sonra ilkbaharda dallarna

.. yrynceye kadar yaplabilir.
4.
Dikim skl uygulanan..., ...., topran kuvvetine,

tesis edilecek ana fidanlnn ta ekline, arazi meyline ve aalarn trne gre
deiiklik arz etmektedir.
5.
.............dikim dz arazilerde genellikle kare, drtgen, satran ve gen

dikim uygulanr.
6.
Dikimler dzensiz, dzenli ve . dikim olarak e ayrlr.
7.
Dikdrtgen eklinde tesis edilen meyve kalem damzlk bahelerinde

.......... mesafe sra zeri mesafeden fazladr.
8.
Kare eklinde sra aras ve.......mesafeler birbirine eittir.
9.
Meyve bahesinde dikim planlamas ana kurulacak yere ..........nasl ve

nerelere dikileceinin tespiti ile balar.
10.
Bahe tesisinde.., rn ya da eit seimi kadar hatta baz

durumlarda daha fazla nem kazanr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
15
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Analk ve kalem damzlk parsellerinde yer hazrl yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Analk ve kalem damzlk retimi yaplacak baheler iin gerekli arazinin

hazrlanmas iin yaplacak ilerin neler olduunu aratrnz.
Ana ve kalem retim arazisinde sabit tesislerin yerletirilecei alanlar tespit

ediniz.
Arazide analar dikilmeden nce yaplmas gereken ilerin neler olduunu

aratrnz.

PARSELLERNDE YER HAZIRLANMASI
2.1. Sabit Tesislerin Yerletirilmesi
Fidanlk arazisinde retim yaplmadan nce arazide nce sabit olan tesisler ina edilir.
Bir fidanlkta bulunmas gereken sabit tesisleri u ekilde sralayabiliriz:
Ana yetitirme parselleri
Generatif (tohum) ana yetitirme parselleri (tohum tavalar)
Vegetatif (klon) ana yetitirme parselleri

Damzlk parselleri
Tohum analar damzlk parselleri
A kalemi damzlk parselleri

A fidan parselleri
Fidan hendekleme yeri
Gbrelik
Yollar, su kanallar ve drenaj hendekleri
Su kuyusu
Alet ve makine park
A imlendirme odalar
16
letme binas
Lojmanlar
i sosyal tesisleri (mutfak, banyo vb.)
Depo ve ambarlar
Lokal ve misafirhaneler
Bu birimlerin fidanlk iinde geliigzel bir dalm da olamaz. Her birim birbirleri
ile ilikili olduundan bunlar uygulamada bir plan dhilinde fidanlk arazisine
yerletirilmelidir. Birimlerin fidanlk sahas iinde gruplandrlmas, belirli standartlara gre
yerletirilmesi ilemine plan birimlerin organizasyonu denir.
Resim 2.1: Fidanlk iletme binas
2.2. Arazinin Hazrlanmas

Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak arazi, daha nce baka amal
kullanlm ise kuvvetli bir traktrle krizma pulluklaryla derin bir srm yapmak ve
arkasndan bir iki kez diskaro geirmek yeterlidir. Eer toprakta pulluk taban olumu ise o
takdirde 90 cm 90 cm aralkla dip kazan geirilmelidir.
Arazide tesviyeyi lzumlu klacak tmsek veya ukurlar varsa veya arazi fazla meyilli
ise her eyden evvel tesviye ilemini tamamlamak, sonra derin srm ve dier toprak
ilemlerini yapmak gerekir. Sulama suyu, sabit bir noktadan, mesela bir sulama kanalndan
alnyorsa retime ynelik tm parsellere ona gre bir meyil verilmeli ondan sonra
parselasyona geilmelidir. Bu iler yaplrken hatta daha nceden fidanln belirli bir lekli
plann yaplmas gerekir. Bylece arazinin neresinden ne ekilde faydalanlaca bu planda
belirtilmi olur.
Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak fidanlk arazinin blnmesi esnasnda
fazla l saha braklmamaldr. Fidanlkta giriten balayarak boydan boya uzunluk ynnde
ana yollar alr. Sonra bu ana yollar, bunlara dik yan yollarla birbirine balanr.
17
Toprak hem traktrle ilenmesi hem de araziden azami derecede faydalanlmas

bakmndan onar dekardan az olmamak zere parsellere ayrlmaldr. Ayrlan bu parsellere
birden balayarak parsel numaras verilmeli ve her parselin bana da bu numaralar ieren
parsel talar dikilmelidir. Sulama suyunun fidanla giri noktas ve parsellerin meyline gre
ana ve yan yollarn kenar boyunca ihtiyaca cevap verecek kapasite ve uzunlukta sulama
kanallar alr. Daha sonra parsellere suyun girecei yerlere sulama prizleri yaplr.
Resim 2.2: Fidanlk arazisinin ilenmesi
2.3. Toprak Tesviyesi ve Drenaj

Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak fidanlkta sulama, toprak ileme,
gbreleme, mcadele ve hasat ilemlerini daha kolay yapabilmek iin tesviye edilmi bir
baheye ihtiya vardr. Tesviye edilecek yerin bykl ve tesviye iinin durumuna gre
bel, dner pulluk, tesviye ba, skrayper kullanlr. Bylece arazi istenen ekle sokulmu
olur.
Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak fidanlk sahasnn seiminde arazinin
mmkn olduunca dz ve az meyilli olmas arzulanmaktadr. Ancak bu durum her zaman
gerekletirilemez. Bu takdirde gerek makineli almalar gerekse sulamann kolay ve eit
yaplmas, suyun topraa daha iyi nfuz etmesi, sulamadan sonra tav hlinin her tarafta ayn
zamanda olmas gerekir. nce zerreli st topran tanmasnn engellenmesi gibi ok nemli
fonksiyonlar olan dz arazi koullarn salamak zere arazide meyillerin mmkn
olduunca tesviyesi ve mmkn olmayan fazla meyilli durumlarda da teraslamann yapm
ile byk ukurluk ve tmsekliklerin giderilmesi gerekir. Kk fidanlklarda fazla problem
karmayacak durumlarda tesviye ileri kazma, krek, apa, trmk gibi basit el aletleri
yardmyla yaplabilir.
Bu tesviye sonunda ekim parsellerinin % 12, elik ve repikaj parsellerinin ise % 5
meyli amayacak ekilde dzeltilmesi yeterlidir. Bunun iin ok kaz ve dolgu yapmay
gerektirecek ilerden kamak gerekir. Ham topran yze kmas ve st topran
18
muhafazasnn imknszlat ok meyil varsa teraslamalar yani basamaklar hlinde sahann

yukarda verilen meyil snrlarn amayacak tarzda dzeltilmesi yoluna gidilir. Bu durumda
gerektiinde kuru veya ksmen harl ta veya beton istinat duvarlar yaplmas zorunlu olur.
Byk fidanlklarn kuruluunda teraslar hlinde fidanlk tesisi baz glkler karr.
Bu itibarla bunlarda teras yapmnda arazi tesviyesi genellikle bir dozer ba ve
skreper yardmyla yaplr. Derin tesviye ve teraslar tesis durumunda ham topran aa
kmas ve birok ksmlarda da kymetli st topran altta kalmas durumlaryla karlalr.
stteki ham topran slah ve biyolojik aktivite kazanmas ise ok pahal ve uzun vadeli
slah almalarn gerektirir. Bu nedenle mevcut st topraktan azami faydalanma
zorunluluu vardr. Bunun iin yle bir yntem takip edilmelidir. nce arazideki aa ve
al formunda odunsu bitkilerle otlar kklerinden uzaklatrlmal; saha talardan
temizlenmeli ve liperle veya dip kazan pulluuyla toprak yerinden yani alt st yaplmadan
ilenmelidir. Bir sre daha dinlendirildikten sonra tekrar bir srm yaplp diskaro
geirilmeli ve sratle st toprak hazrlanmaldr. Sonra dozer ba ile tanan st toprak 1,5
myi gemeyecek ynlar hlinde tesviye almalar yaplmayacak olan en yakn yerde
depolanmaldr. st topra tesviyeden sonra tekrar sahaya serinceye kadar iyi artlarda
depolamak iin bu ynlarn stne bir baklagil ekimi yaplmas ve tohum balamadan da
biilerek organik materyalin toprak stnde braklmas uygun olur. Depolama iin glge
aa altlar en msait yerlerdir.
Dz ve ar topraklarn seiminde en byk saknca drenaj glklerinden
kaynaklanr. Fidanlk almalarnn ekline gre deien bir drenaj sistemiyle yzey
sularnn uzaklatrlmas salanmazsa ve taban suyu fidanlarn gelimesine engel olmayacak
ekilde kontrol altna alnmaz ise fidanlarn kkleri rr. Zira su birikip kalnca oksijence
fakirleir, bu durum topran havalanma zelliklerini bozar. Bu itibarla toprakta biriken
suyun yzeyden ve kk evrelerinden uzaklatrlmas gerekir. Drenaj glkleri su ve
yan en fazla olduu mevsimlerde rahatlkla grlebilir. yi drenaj sistemi, topraktaki suyu
drene edip gzeneklere havann girmesini salar. Bylece toprak ileme giderleri azald
gibi toprak ilemek iin uzun sre de beklemek gerekmez. Bir an evvel ekimler ve dikimler
yaplarak fidanlarn yrenin vejetasyon mevsimi uzunluundan azami faydalanmas,
dolaysyla iyi bir byme yapmas salanr, havalanma iyi olacandan topraktaki
mikroorganizma faaliyeti artar.
Drenaj sistemi yaplrken nce fidanlk yeri ve yakn evresinin 1/5001/1000
leinde toporafik haritasnn karlmas gerekir. Bu haritada eim kot farklar, yollar,
kpr, menfez, dere vb. tahliye kanallar gsterilir. Sonra drenaj alannda en dk ve en
yksek su seviyeleri, yzeysel ak durumu, evrenin ya rejimi (aylk, yllk miktarlar ve
ya iddetleri) saptanr. Bunun yannda toprak ettleri de itina ile yaplmaldr. Bu ettlerde
fidanlk iin karlan toprak haritasndan faydalanlr. Bylece toprak tr ve dolaysyla
topran dren kabiliyeti tespit edilir. Ayrca ana ta ok derinde ise 120-130 cm derinlie
kadar toprak grnleri alarak toprak tabakalarnn zelliklerinin belirlenmesi gerekir.
Ayrca taban suyunun durumu, nitelii (durgun, s veya deiken taban suyu zellikleri),
taban suyunun dikey hareketleri, eime bal hareketler, taban suyunun baz zararl tuzlar
ierip iermedii aratrlr. Btn bunlar yaplacak drenaj ebekesinin drenaj tipini, tesis
tekniini ortaya koyar.
19
Drene edilecek suyun boaltlmas, ana kanal ve yan kanallarn derinliklerine uygun
bir k az mevcut ise tahliye yer ekimiyle meyle gre kendiliinden olur, aksi hlde bir
pompaj sistemi de dnmek gerekir. Drenaj tipleri yzeysel drenaj ve derin drenaj
olmak zere iki tiptir.
Yzeysel drenaj
st topran slakln engeller. Bu sistem zellikle st topran arca olduu veya

altta yzeye yakn geirimsiz bir tabakann bulunduu durumlarda sz konusudur. Nehir, ay
ve dere taknlarnn etkisine maruz kalan yerlerde de byle yzeysel bir drenaj sistemi etkili
olur. Yzeysel drenaj fidanlk yerinde ukurluklarda biriken suyun drene edilmesi iin
yaplacaksa bu ukurlarn bir kanala birletirilmesi ve aktlmas yeterlidir. Hedef yzey
sularn drene etmek iin yaplacaksa meyil istikametinde kanal pulluu ile yaplan derin
srmle salanabilir.
Resim 2.3: Yzeysel drenaj
Derin drenaj
Derin drenaj derindeki kk blgesinde olan fazla suyun aktlmasn hedef alr. Sistem,
kk bir fidanlkta ak sistem eklinde ucuz bir ekilde yaplabilir. Daha byk fidanlk
iletmelerinde kapal drenaj sistemine ihtiya vardr. Ak sistem yzey sularn sratle
boaltr, kolay ina edilir, makine ile kolayca basit ekilde temizlenebilir. Belirli aralklarla
alan bu kanallar, belirli bir dzen dhilinde eimle yaplr, tkanmalarn olduu yer kolayca
tespit edilip onarlabilir.
Kapal sistemin tesis tekniinde ise genellikle daha nce belirtilen esaslara gre tespit
edilen derinlikte kanallar alr ve belirlenen meyilde drene edilecek su miktarna uygun
apta (genellikle 1525 cm apnda) knkler denir. Bugn kapal drenaj sistemlerinde
knk yerine hortum eklinde delikli dayankl plastik ve demir drenaj borularnn kullanm
da gittike yaygnlamaktadr.
20
Resim 2.4: Kapal drenaj sistemi
2.4. Taban Gbrelemesi

Taban gbrelemesi, toprak ilemeyle birlikte ekim veya dikimden nce yaplan
gbrelemedir. zellikle ahr gbreleri, yeil gbre ve kompost daha ziyade temel gbre
olarak verilir. Bunlarn zararl etkilerinin vaktinde kaybolmas iin bu gbreler dikimden
birka hafta evvel topraa verilmelidir. Bu gbreler mmkn olduu kadar yandktan sonra
verilmelidir. Ahr gbresi ve kompost ise iyice rdkten sonra tercihen sonbaharda
topraa verilmelidir. Topran yzne yaylan gbre, hemen ve ok derin olmamak art ile
topraa gmlr. Bylece topraa verilen gbre, fidan dikimine kadar rmesini ilerletmi
ve fidanlarn yararlanabilecekleri bir duruma gelmi olur.
Yeil gbreye gelince yeil gbre topraktaki humus, azot ve su miktar zerine olumlu
bir etki yaptndan verilmeye deer. Orta zellikteki topraklar iin yeil gbre olarak fi ve
tarla bezelyesi kullanlmaldr. Yeil gbrelerin ieklenmeden nce topraa gmlmesi
gerekir. nk ou bitkiler bu zamanda azotu en fazla ihtiva eder ve dokular da fazla
sertlemediinden toprakta paralanmas kolay olur.
Kimyasal taban gbreleri de dier organik gbrelerde olduu gibi fidan dikiminden
birka gn veya bir hafta nce topraa uygulanarak kartrlmaldr. Taban gbresi
verildikten sonra mutlaka toprakla kartrlmas gerekir. Bu i; pulluk, kazaya, kltivatr
gibi toprak ileme aletleri ile yaplabilir.
Gbreler, el ile veya eitli kimyasal ve organik gbre datma makineleri ile topraa
uygulanr. Gbrelemenin baarsnda gbrenin verili ekli de nemlidir Bu ekiller; serpme
veya sama, bantlar hlinde verme ekilleridir.
21
2.5. Dikim Yerlerinin aretlenmesi

Dikim yerlerinin iaretlenmesine zen gsterilmelidir. aretlemenin iyi yaplmas
sralarn dzgn olmasn salar. Bu da topra ileme, her trl mcadele ve dier bakm
ilerinin yaplmasnda byk kolaylklar salar.
Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak parsellerde ncelikle fidan dikilecek
yerler iaretlenmelidir. Bahe kenarlarndan yarm aa kadar mesafe braklr. nceden
hazrlanan telin zerine pamuk iplii ile fidan aral kadar ba yaplr. Bu kenara fidan
kazklar aklr. Bunlarla herhangi bir yolla dik klarak dier sralar iaretlenir. Bu
iaretlemelerde dikilen kazklar ukur alrken kaybolaca iin dikim tahtas ile bunlarn iki
yanna kazklar aklr ve iaret kazklar karlr.
Resim 2.5: Fidan dikim yerlerinin iaretlenmesi
Resim 2.6: Fidan dikim yerlerinin iaretlenmesi
22
2.6. Dikim ukurlarnn Hazrlanmas

Kalem damzlk fidanl kurulacak parsel, sonbaharda derin bir ekilde srlr. Ertesi
sonbahara kadar dinlenmeye braklr. Fidan dikilecek ukurlar sonbahar yamurlarndan ve
dikimden 1,52 ay nce alarak havalanmas salanr. Alacak fidan ukurlar en az 5080
cm apnda ve 7080 cm derinliinde olmaldr. Alan ukurun derinliine fidann tr
etkili olmaktadr. rnein; aa tr fidanlarn ukurlar derin ise uzun mrl kkleri
derine giden meyve analklar, fidanlarn ukurlar derin deil ise yzlek yani saak kkl
meyve analklar dikilir. Aalara nazaran daha az derin olmas gerekir. Alan ukurdaki
ta, yabanc ot ve dier yabanc maddeler ayklanr.
Fidan ukuru alrken verimli st toprak ukurun bir tarafna, alttan kan ham toprak
ukurun dier tarafna konur. Fidan ukurlar fidan ukuru ama burgular, kazma, bel,
krek vs. malzemeler ile alr. ukur aldktan sonra bir krek bahe topra, bir krek
yanm iftlik gbresi ve bir krekte kum kartrlarak yaplan har fidan ukurunun dip
ksmna konulur. Bu ilemlerden sonra alan ukur fidan dikimine hazr hale getirilmi olur.
Resim 2.7: Traktrle fidan ukurlarnn almas
23
Resim 2.9: Motorlu el burgusu ile fidan ukurlarnn almas
Dikim ukurlarnn dikim tahtas kullanarak almas daha salkl olur. Dikim tahtas
1,5 metre kadar uzunlukta birbirinden eit aralkta byk kertii olan bir tahtadr. ukur
almadan nce bu tahtann ortadaki kertii daha nce yaplan iaretlemede aklm olan
kazn zerine geirilir. ki uta kalan iki kertie birer kazk aklr. Bundan sonra, ortadaki
kazk karlarak ukur alr. Dikim srasnda dikim tahtas balardaki kazklara gre
yerletirilince ortadaki kertik fidann dikilecei yeri gsterir.
Resim 2.10: Dikim tahtas
24
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak analk ve kalem damzlk parsellerinde yer hazrl
yapabilmek iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
Damzlk analarn ve kalemlerin dikiminden

nce yollarn inas iin bir plan yapnz.
Fidanlk ii yollar yapnz.
Bu planda ngrlen yollarn inasn yapnz.
Parsel byklklerine dikkat ediniz.
Parseller aras yollar oluturunuz.
Tesviye makine/aletlerini temin ediniz.
Tesviye pulluklaryla arazinin dz olmasn
salaynz.
Topra tesviye yapnz.
Tesviye ilemlerinde arazinin meyline dikkat
ediniz.
Tesviye
ilemlerinde
araziyi
fazla
inemeyiniz.
Fidanlk arazisinin drenaj durumunu tespit
ediniz.
Drenaj yaplacak alet ve makineleri temin
ediniz.
Drenaj alet ve makineleri ile drenaj kanallarn
Drenaj yapnz.
anz.
Aalarn kk blgesi derinliine gre drenaj
yapnz.
Arazi kenarlarna drenaj kanallar anz.
Toprak altna drenaj borular dettiriniz.
Atlacak organik gbreye karar veriniz.
Organik gbreler ile gbreleme
Atlacak gbreyi temin ediniz.
yapnz.
Gbreyi uygun ekilde tatbik ediniz.
Toprak ileme aletlerini temin ediniz.
Fidanlk arazisini uygun derinlikte srnz.
Topra derin ileyiniz.
sonunda aldnz alet ve makineleri gvenli
bir ekilde yerine koyunuz.
Dikim
yerlerinde
iaretleme
yaplacak
malzemeleri temin ediniz.
Fidan dikim yerlerini iaretleyiniz. Fidan dikim yerlerini lm yaparak
iaretleyiniz.
sonunda alnan malzemeleri yerine koyunuz.
Fidan ukuru ama malzemelerini temin ediniz.
Fidan ukurlarn uygun ebatta anz.
Fidan dikim ukurlarn anz.
sonunda aldnz alet ve makineleri gvenli
bir ekilde yerine koyunuz.
25
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Analk ve kalem damzlk parseller iin gerekli fidanlk

iindeki sabit tesislerin yerletirilmesini rendiniz mi?
2. Analk ve kalem damzlk parsellerin oluturulmas
erevesinde arazinin hazrlanmasn rendiniz mi?
3. Analk ve kalem damzlk parsellerin oluturulmas
erevesinde toprak tesviyesi ve drenajnn nasl yapldn
rendiniz mi?
4. Analk ve kalem damzlk parsellerin oluturulmasnda
taban gbrelemesinin nasl yapldn rendiniz mi?
dikim yerlerinin iaretlenmesinin nasl yapldn
rendiniz mi?
dikim ukurlarnn hazrlann rendiniz mi?
DEERLENDRME
26
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Fidanlk arazisinde retim yaplmadan nce arazide .. olan tesisler ina

edilir.
2.
Arazide........ lzumlu klacak tmsek veya ukurlar varsa veya arazi fazla
meyilli ise her eyden evvel tesviye ilemini tamamlamak, sonra .srm ve
dier toprak ilemlerini yapmak gerekir.
3.
Fidanlk arazinin blnmesi esnasnda fazla......saha braklmamaldr.
4.
Fidanlk sahasnn seiminde arazinin mmkn olduunca dz ve

.....olmas arzulanmaktadr.
5.
fidanlk yerinde ukurluklarda biriken suyun drene edilmesi

iin yaplacaksa bu ukurlarn bir kanala birletirilmesi ve aktlmas yeterlidir.
6.
., derindeki kk blgesinde olan fazla suyun aktlmasn hedef

alr.
7.
Taban gbrelemesi, toprak ilemesiyle birlikte ekim veya dikimden

yaplan gbrelemedir.
8.
Kurulacak analk ve kalem damzlk parselde ncelikle fidan dikilecek yerlerin

. yaplmaldr.
9.
Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak parsel, sonbaharda bir

ekilde srlr. Ertesi sonbahara kadar dinlenmeye braklr.
10.
Alacak fidan ukurlar 50-80 cm apnda ve . derinliinde olmaldr.
DEERLENDRME
27
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Analk ve kalem damzlk parsellerinde dikim yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Analk ve kalem damzlk retimi iin dikmeden nce yaplacak ilemlerin

neler olduunu aratrnz.
Fidanlarn dikiminde yaplmas gereken ileri aratrnz.
Fidanlarn dikiminde uygulanan en uygun yntemin hangisi olduunu

aratrnz.

PARSELLERNDE FDAN DKM
3.1. Dikim ukurlarnn Kontrol
Dikim yaplacak ukurlar aldktan sonra, uygun ebatta olup olmad kontrol
edilmelidir. Fidan ukurunun almas esnasnda st toprakla alttan kan topraklarn ayr
ayr yerlere konulmas kuralna uyulup uyulmadna da dikkat etmek gerekir. Ayrca fidan
ukurlarnn almas esnasnda topraktan kan ta ve yabanc otlarn ayrlp ayrlmadnn,
dikim ukurunun tabanna har (toprak, yanm gbre ve kum karm) konulup
konulmadnn kontrolleri yaplmaldr.
Kontroller esnasnda yukarda belirtilen hususlardan herhangi birisinde eksiklik varsa
eksikliin tamamlatlmas yoluna gidilmelidir.
Resim 3.1: Dikim ukurlarnn kontrol edilmesi
28
3.2. Gbre ve Su Temini

Topraa verilecek yanm iftlik gbreleri, evrede faaliyet gsteren hayvanclk
iletmelerinden, ticari (kimyasal) gbreleri ise piyasada ticari faaliyet gsteren gbre
bayilerinden temin edilebilir. Gbrelerin temininde dikkat edilecek en nemli husus iftlik
gbresinde yanm ve yabanc ot tohumlarndan arnm olmas gerekmektedir.
Genel olarak bir fidanlkta saatte 610 l su verebilecek bir su kayna gerekmektedir.
Kurak yrelerde dikim sahalar iin dekara gnde 10 ton, nemli yerlerde 5 ton su verebilecek
bir kaynak yeterlidir. En uygun fidanlk yeri; sulama ihtiyacnn az olduu, dzenli ya
alan yerlerdir. inde veya yaknnda yeterli miktarda, ucuz ve uygun vasfta su bulunmayan
yerlerde kesinlikle fidanlk kurulmaz. Kullanlacak su, suda znebilir kat maddeleri
ynnden % 0,02den fazla madde iermemelidir. Ayrca suyun % 0,05den fazla kalsiyum
iermemesi gerekir.
Aksi takdirde, kerten ve kloroz zararlar grlr. Gz ard edilmemesi gereken bir
dier konu, kullanlacak suyun analizlerinin mutlaka yapldktan sonra kullanmna karar
verilmelidir. Fidanlk iin gerekli olan suyu ya, kuyu yapmak suretiyle kuyulardan, ya
sulama kanallarndan veya akarsulardan temin etmek gerekir.
Resim 3.2: Sulamada kullanlan su kayna
3.3. Dikim Ekibinin Oluturulmas

Fidan dikiminin baarl olmas iin fidan dikim ekibinin tecrbeli ve bilgili olmas
gerekir. Fidan dikim ekibi olutururken ncelikle bu konuda kendini yetitirmi, bilgili,
tecrbeli ve arazi koullarnda almasna mani herhangi bir salk sorununun olmamasna
dikkat etmek gerekir. Ana fidanl iin ekip oluturulurken bu ekibin ka kiiden
oluacana, dikim yaplacak alann bykl ve dikim sresi gz nnde tutularak karar
verilir. Dikim yaplacak alan fazla, sre de ksa ise ekip saysn artrmak, bunun tersi bir
durum sz konusu ise o zaman ekip saysn azaltmak gerekir. Fidan dikiminde grev
yapacak ekip, dikimde ve dikimden sonra yaplacak ilemleri eksiksiz yapmak suretiyle
29
dikimin baarl olmasn salar. Dikim ekibinin banda konusunda uzman bir teknik
elemann bulunmas gerekir.
Resim 3.3: Fidan dikim ekibi
3.4. Fidanlarda Dikim Budamas

Fidanlar dikilmeden nce budanr. Dikim budamasnn amac, fidanlarn skm
srasnda zedelenen, ezilen, kopan kk ksmlarn kkn salam yerinden kesmek, birbiri
zerine binmi kkleri ayklamaktr. Bu budamaya uygun olarak aacn tac ile kk
arasndaki dengeyi bozmamak iin tata bir ksm dallar azaltlr. Bu ekilde dallarn
ularnda bulunan fazla gzler kesilir. Buda fidann tutmasn kolaylatrr.
Dikim budamas yaplrken ilk olarak kk budanr. Bundan sonra dzeltilen kk
sisteminin durumu gz nnde tutularak dallar budanr. Eer dikilecek fidan iyi
talandrlm bir fidan ise dallarnn aa yukar 2/3 veya 3/4' kesilir. Yani fidan gvdesi
zerinde braklan dalcklarn ularn ksaltp, fidan tepesi 80120 cmden vurulmaldr.
Dikim budamas yaplmayan fidanlar ilkbaharda gvde ve gzlerde toplanan besin
maddelerinin yardmyla abucak srer. Fakat sonradan kk henz bu srgn ve yapraklarn
su ihtiyacn karlayamadndan kurumaa balar. Dikim budamas yaplmadan dikilen
fidanlar tutsalar bile srgnleri kuvvetli olmaz, dallarn dip gzleri uyanmadndan buralar
plak kalr ve dolaysyla biimsiz ve verimsiz olur. Bu tr fidanlar birka yl kendilerine
gelemezler. Bundan dolay dikim budamas mutlaka yaplmaldr.
30
Resim 3.4: Asma fidanlarnn budanmas
3.5. Fidanlarn dikimi

Analk ve kalem damzl yetitiriciliinde salkl bir yetitiricilik yaplmasnda,
fidan dikiminin byk katks bulunmaktadr. Dikim yaplrken baz kurallara uyma
zorunluluu bulunmaktadr. Bu kurallar u ekilde sralayabiliriz.
klim koullarna uyum gsteren trler seilmelidir.

Fidan dikimi iin iyi bir saha hazrl ve toprak ilemesi yaplmaldr.
Kk/gvde dengesi uyumlu olan, kuvvetli fidanlar seilmelidir.
Dikimi yaplacak fidanlarn kk ve gvdelerinde herhangi bir yaralama
olmamasna dikkat etmek gerekir.
Fidanlarn sklmesinden sonra, mmkn olan en ksa zamanda dikilmelidir.
Fidanlar, dikim sahasna zellikle kkleri gne ve rzgrn kurutucu
etkilerinden, don ve souk zararlarndan korunacak ekilde ambalajla veya
rtl olarak gmlmelidir.
Dikime kadar glge ve rzgrdan korunakl bir yerde gmde bekletilmelidir.
Gerek saklamada gerekse dikim esnasnda plak kkler asla akta
braklmamaldr. Zira birka dakikalk kuvvetli gne, rzgr veya souk (don)
ince klcal kkleri kurutarak fidanlar ldrebilir.
Koullara uygun dikim zaman seilmelidir. Ayrca donlu, fazla rzgrl ve
yal zamanlarda dikim yaplmamaldr. Bulutlu, kapal havalar tercih
edilmelidir.
Uygun bir dikim teknii seilmeli ve uygulanacak dikim teknii isabetli bir
ekilde uygulanmal, ona uygun alet ve malzeme kullanlmaldr.
Dikim esnasnda zellikle, plak kkl fidanlarn srmemi olmas l devrede
bulunmalarna zen gsterilmelidir.
31
Dikimlerde hangi metot uygulanrsa uygulansn, kkler dikim esnasnda tabi

durumlarn muhafaza etmeli ve bir tarafa toplanmamaldr. Bir tarafa
eilmemeli, bklmleri kvrlmamaldr.
Kk sert dikim ukurunun kenarlarna her taraftan fidann byklne gre
deimekle beraber ortalama 20 cmden daha fazla aklk kalacak ekilde
ukur geni almaldr.
Kazk kk ukurun dibine dokunmamaldr. Arada yumuatlm bir toprak
tabakas bulunmaldr.
Boylu fidanlarda ukur ortalama,7080 cm apnda ve 70 cm derinliinde
almaldr. Alttan kan toprak bir zorunluluk olmadka kullanlmamaldr.
Fidan dikiminde dikkat edilecek en nemli nokta, derin dikmekten kanmaktr. Boaz
yerleri toprak ierisine gmlm, yani derin dikilmi olan fidanlar, bir trl kendilerine
gelemez, geliemezler, sert ekirdekli meyve trleri zamka, yumuak ekirdekli meyve
trleri sarla, incirler, turungiller ise dip rklne yakalanr. Derin dikilen fidanlarda
boaz kurtlarnn da zarar fazla olur. Dikimden sonra bastrlarak kklerin toprakla temas
etmesi salanmal ve hemen can suyu verilmelidir.
Resim 3.5: Fidan dikimi
32
Resim 3.6: Fidan dikimi
Resim 3.7: Yeni dikilen fidanlara can suyu verilmesi
3.5.1. eliklerin Dikimi

elik, aalarn herhangi bir ksmndan kesilerek elde edilen kksz bir beden
parasna denir. Bu kksz beden parasnn kklendirilmesi suretiyle yaplan oaltma
ekline de "elikle oaltma" denir.
elikler, alndklar organlara gre adlandrlrlar. Dal elii, gz elii, kk elii vb.
gibi isimlerle anlrlar.
Dal elikleri de ekillerine gre; di elik, keli elik, dipikli elik, srk elii gibi
adlarla tannr. Bundan baka, eliklere, meyve aalarnn byme ve k dinlenmesi
zamanlarnda alndklarna gre de odun elii (k elii), yeil elik (yaz elii) denir.
elikler, tohum tavalar eklinde hazrlanm olan tavalara, trne gre, sralar
arasnda 3035 santimetre, sralar zerinde 1020 santimetre aralk braklarak dikilir.
elikleri dikerken toprak dnda yalnz bir ve en ok iki gz braklr. Dier ksmlar
33
tamamyla topraa gmlr. Bunun iin de tavalarda yine izgi trm ile sralar alr ve
elikler bu sralar zerine dikilir.
eliklerden meydana gelecek aalar tamamen alndklar ana aalara
benzeyeceklerinden, elik alnacak ana aalar hastalksz, dayankl, verimli ve orta yal
olmaldr. elik olarak kesilecek dallar da pikin ve kuvvetli olmaldr. Bu gibi dallarda
boum aralar, ne zayf byyen aalarda olduu gibi ksa ve ne de kuvvetli sren gevek
dokulu aalardaki gibi, fazla uzun olmamaldr. Kesilecek eliklerin zerlerindeki gzlerin
de iyi teekkl etmi olmas gereklidir.
elikler, kn veya erken baharda, yani aalar uyanmadan nce kesilir. Eer elikler
kn kesilirlerse, bunlarn dikim zamanna kadar uygun bir ekilde saklanmas gerekir. Bu
saklama, eliklerin dip taraflarnn mhrelenmesine, yani yara yerlerinin sarlmasna yarar.
elikler ilkbaharda alnrlarsa, bu durumda hava durumu gzetilmeli ve topran tavnda
olduu bir srada alnarak hemen yerlerine dikilmelidir.
Kn kesilen elikler 50 veya 100 tanesi bir araya getirilmek suretiyle demet
yaplarak serin bir ambarda muhafaza edilir. Bunlar dorudan doruya szek bir toprak
ukurda kuma gmerek saklamak da mmkndr. Kuma gmlecek elikler, demetlerin ince
ular aa, kaln taraflar yukar gelmek zere, yani ba aa olarak ukura istif edilir.
ukurun alt tarafna bir miktar akl ve kaba kum konursa yamur sularnn birikmesi
yznden eliklerin kflenmesi nlenmi olur. Bundan sonra btn demetler katlama kumu
doldurularak rtlr.
Resim 3.8: Kklenmi elikler
Resim 3.9:Kklenmi elik
34
3.5.2. Ak Kkl fidanlarn Dikimi

Toprakl ve kapl (tpl) fidan retim yntemlerine gre, dikim baars daha azdr.
Balangta az ok bir byme duraklamas nedeni ile gelime daha yavatr. plak kkl
fidanlar, zellikle dikim zaman nispi hava rutubeti yksek olan yerlerde ve gevek toprak
yapsna sahip olan yerlerde daha emniyetle kullanlr. Sulama da yaplnca baar ans
yksek olmaktadr. Kn yapran dken orta boy fidanlar genellikle plak kkl dikilir.
3.5.3. Tpl Fidanlarn Dikimi

Toprakl (tpl) fidan dikiminde u kurallara uymak gerekir.
Toprakl fidann en azndan kk saran toprak kitlesini alacak byklkte, alt

daha geni bir ukur alr.
Tpl fidan, kk boaz toprak seviyesinde kalacak (kurak yrelerde 35 cm
derin olabilir.) eklinde ukur dibinde oluturulan tmsee dik duracak tarzda
oturtulur. Fidan hibir ekilde oynatlmadan etrafndaki boluk darda kalan
toprakla doldurulur.
Fidan iki ayak arasna alnp etrafnda dnlerek yeteri kadar sktrlr ve sonra
fidan etrafnda bir anak oluturulur.
Toprakl fidan dikiminde, kk topran saran plastik rt veya uvaln
tamamen karlmas ve kk boazndaki sktrma telinin unutulmadan
alnmas gerekir.
Dier fidan dikiminde olduu gibi fidan ukurlarnn diplerine har veya yanm
hayvan gbresi konulmaldr.
Resim 3.10: Dikime hazr tpl fidanlar
35
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak analk ve kalem damzlk parsellerinde dikim yapabilmek
iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
Dikim yaplacak fidan ukurlarn kontrol

ediniz.
Dikim ukurlarn geziniz.
Alan ukurlarn uygunluunu kontrol
ediniz.
zellikleri
bozulan
ukurlar Alan ukurlardan bozulmu olanlar tekrar
dzeltiniz.
atrnz.
Fidan dikiminde gerekli olan su ve kimyasal
gbreyi tespit ediniz.
Gerekli olan gbreyi, ticari gbre
Kimyasal gbre ve suyu temin ediniz.
iletmelerinden ve uygun zellikteki suyu da
yredeki en yakn su kaynaklarndan temin
ediniz.
Dikilecek
fidanlar
dikim
sahasna
Fidanlara dikim budamas yapnz.
gtrnz.
Fidanlarda dikim budamasn yapnz.
Dikilecek fidanlar seerek alnz.
Fidan dikimini uygun zamanda yapnz.
Fidanlarn kk ve dallarnda dikim budamas
yapnz.
Fidan ukuruna gbre veriniz.
Dikim aralklarna dikkat ediniz.
Dikim tahtas kullanarak fidanlar ukura
yerletiniz.
A yerinin toprak yzeyinde kalmasna
Fidanlarn dikimini yapnz.
dikkat ediniz.
nce st toprak sonra alt topra doldurarak
sktrnz.
Fidanlarn diplerini iyice sktrnz.
Dikimle birlikte dzgn gvde ve ta
oluumu iin bitkilerin dibine herek (kazk)
dikiniz.
Dikilen fidanlara mutlaka can suyu veriniz.
36
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Analk ve kalem damzlk bahesine fidanlarn dikimini

yapmadan nce dikim ukurlarn kontrol ettiniz mi?
2. Dikim yapmadan nce gbre ve su teminini yaptnz m?
3. Dikim yapacak ekibi oluturdunuz mu?
4. Fidanlarn dikiminden nce dikim budamasn yaptnz m?
5. Analk ve kalem damzlk bahesi tesisi iin eliklerin
dikimini rendiniz mi?
6. Analk ve kalem damzlk bahesi tesisi iin ak kkl
fidanlarn nasl dikileceini rendiniz mi?
7. Analk ve kalem damzlk bahesi tesisi iin tpl fidanlarn
nasl dikileceini rendiniz mi?
DEERLENDRME
37
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Dikim yaplacak ukurlar aldktan sonra uygun ebatta olup olmadn

etmek gerekir.
2.
En uygun fidanlk yeri, ihtiyacnn az olduu, dzenli ya alan

yerlerdir.
3.
Fidan dikiminin baarl olmas iin fidan dikim ekibinin tecrbeli ve

olmas gerekmektedir.
4.
Meyvecilikte daha ok.......elikleri kullanlr.
5.
elikler, alndklar organlara gre adlandrlr. ..... elii, gz elii, .........

, .... elii gibi isimlerle anlr.
6.
Dikimde fidan tepesi.cmden vurulmaldr.
7.
Fidan dikiminde dikkat edilecek en nemli nokta, mutlaka ... dikmekten

kanmaktr.
8.
Fidan dikiminde fidanlar .nce budanr.
9.
Dikim budamas yaplmayan fidanlar, ilkbaharda gvde ve gzlerde toplanan

yardmyla abucak srer.
10. Fidan dikildikten sonra bastrlarak toprakla temas etmesi salanmal ve hemen
.. verilmelidir.
DEERLENDRME
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
38
RENME FAALYET3
RENME FAALYET4
AMA
Analk ve kalem damzlk parsellerinde bakm ilerini yerine getirebileceksiniz.
ARATIRMA
Analk ve kalem damzlk retimindeki bakm ilerinin neler olduunu

aratrnz.
Damzlk bahelerinde kullanlan tarm alet makinelerini inceleyiniz.

PARSELLERNDE BAKIM LER
4.1. Sulama
Analk ve kalem damzlk parsellerindeki aalarn normal bir ekilde gelimeleri,
dzenli bir rn verebilmeleri iin topraktan yeteri lde su almalar gerekmektedir. Meyve
trlerinin isteklerine gre almalar gerekli olan bu suyun yalarla karlanamad yerlerde
suni bir ekilde yaplacak sulamalarla topraa verilmesi arttr. Ancak, bahelere verilecek
suyun miktar meyve bahesinin bulunduu yerin iklimine, toprak artlarna, yetitirilen
meyve trnn isteklerine gre deimektedir.
En uygun analk ve kalem damzlk bahesi yeri; sulama ihtiyacnn az olduu,
dzenli ya alan yerlerdir. inde ve yaknnda yeterli miktarda ucuz ve uygun vasfta su
bulunmayan yerlerde kesinlikle fidanlk kurulmaz. Kuyu veya klorlu ehir sular yerine,
uygun zelliklere sahip, akarsulardan elde edilecek sular, sulamada tercih edilmelidir. Genel
olarak bir fidanlkta, dekara, ortalama 610 litre su verilebilecek bir su kayna
gerekmektedir. Kurak yrelerde ekim sahalar iin dekara gnde 10 ton, nemli yerlerde 5 ton
su verebilecek bir kaynak yeterlidir.
Analk ve kalem damzlk parsellerinde aadaki sulama sistemleri uygulanarak
sulama yaplmaktadr.
39
Kark sulama yntemi: Analk ve kalem damzlk parsellerinin sulamasnda

en yaygn kullanlan yntemlerden biridir. Uygun eimli alanlarda oluturulan
meyveliklerin kark sulama yntemi ile sulanmas dier yntemlerle
karlatrldnda ok daha kolay olmaktadr. Genellikle fidanlklarda sra
aralarna iki veya kark alarak sulama yaplmaktadr.
Tava sulama yntemi: Deiik bnyeye sahip meyvelik topraklarnda tavalar,

tek dze bir sulama yaplmasna olanak salar. Sulama suyu ve toprak
zelliklerine bal olarak 330 cm yksekliinde aalarn bulunduu bir
tavaya doldurulur.
Yamurlama sulama yntemi: Fidan yetitiriciliinde yamurlama sulama

yntemi, stten ve alttan mini spring yamurlama olarak iki ekilde
uygulanmaktadr. stten yamurlama sulama ynteminde, yamurlama
balklarndan suyun toprak ierisine szmas iin geen sre olduka uzun
olduundan sulama sresi ve uygulanan su miktar fazladr. Bu durum, mantari
hastalklarn artmasna neden olabilir. Alttan mini spring yamurlama sulama
yntemi ile sulama durumunda; zellikle yapraklarn hzl kurumasn nlemek,
yaprak yanmasn ve meyve rmesini azaltmak iin sulamalar sabah
saatlerinde yaplmaldr.
Damla sulama yntemi: Damla sulama yntemi ile fidanlklarn sulamas son
yllarda yaygnlamaya balamtr. Damla sulama yntemi ile sulanan
fidanlklarda gelimenin ok iyi olduu ve sabit yamurlama sulama sistemine
kyasla toplam su kullanmnn %30 daha az olduu saptanmtr. Bu nedenle
meyve iin ideal sulama ynteminin damla sulama olduu sylenebilir. zelikle
eimli arazilerde kurulan meyve analklarnda damlama sulama yntemi
sorunsuz ve gvenle uygulanabilir.
Resim 4.1: Meyve kalem damzlk bahelerinde damlama sulama
40
Resim 4.2: Meyve analklarnda yamurlama sulama
Resim 4.3: Meyve kalem damzlk bahelerinde yamurlama sulama
Dikilen fidanlarda ilk yl sulama daha byk nem tar. Sulama, bitkinin kk
blgesinin tamamna nfuz edecek ekilde doyurucu olarak yaplmaldr. Verilecek su 75 cm
derinlie nfuz edebilmelidir. Bu durumda aalarda aralkl fakat bol sulama, sk ve az
sulamaya tercih edilmelidir. Bylece topran alt katmanlar daha rutubetli tutularak kklerin
daha derinlere inmesi salanabilir.
Fidanlarda susuzluk belirtileri gzle baknca da anlalabilir. Bu belirtiler:
Yapraklarda solma, donuklama, prsme ve gri yeil-sar renge dnme en

belirgin ekilde su gereksinimini ortaya koymaktadr.
Baz hassas bitkiler dierlerine nazaran bu ihtiyac daha abuk belli ederek
dierleri iinde bir iaret olarak gsterge bitkisi grevini grrler.
41
Toprak burgusu ile toprak katmanlarndan rnekler alnarak veya bir

tansiyometre kullanlarak sulama ihtiyac saptanabilir. Bu lme aletleri
toprakta ne miktar su mevcut olduunu gsterir.
Pratikte el muayenesi yardm ile topran su ierii ve dolaysyla sulama
ihtiyac kestirilebilir. Toprak el iine alnarak sktrlr, dalp dalmamasna
gre su ihtiyac tespiti yaplr.
Sulama mmkn mertebe genelde akamst, gece veya sabahn erken saatlerinde
yaplmaldr. Gndz scak saatlerde yaplan bir sulama ok etkisiz olur.
Evapotransprasyonla (buharlama) byk bir ksm kaybolduu gibi yaprak zerindeki su
damlacklar da yaprak yanmalarna neden olabilir.
Resim 4.4: Yeni kurulan analkta salma sulama
Resim 4.5: Kalem damzlk parsellerinde salma sulama
42
4.2. Gbreleme
Gbreleme fidanlarn gelimeleri salklar zerine ok etkin bir bakm uygulamasdr.
Gbreleme, yetersiz olan bitki besin maddelerinin verilmesi ilemidir. Aalarda birok
anormallikler, kalite bozukluu verim vs. gibi birok olumsuzluk beslenme eksikliklerinden
kaynaklanmaktadr.
Gbrelemeden beklenen faydann salanmas birok faktre baldr. Bunlar; sulama,
hastalk ve zararllarla mcadele, budama ve toprak ileme vs gibi birok ey gbrelemeyle
dorudan ilgisi olmayan kltrel faktrlerdir. Bu faktrlerden birinin yetersiz oluu
gbrelemenin etkisini ortadan kaldrabilmektedir.
Toprak derinliinin yeterli olmay, drenaj bozukluu, yksek kire, tuzluluk, toprak
bnyesinin ar olmas, suyun tuzlu ve sert oluu gibi faktrler de bitkinin gbrelemeye
cevabn kstlar ve salkl gelimesini engeller. Bu bakmdan bahe tesisinden nce
topran ve suyun iyi bir ekilde incelenmesi gerekir.
Fidana uygulanacak gbre miktar lkeden lkeye, blgeden blgeye ve hatta
baheden baheye farkllk gsterir. Bu durum fidan yetitirilen yerin toprak, iklim, eit,
ana, aacn ya gibi faktrlerin farkl olmasndan kaynaklanmaktadr.
Gbreleme yapmadan nce toprak analizi alarak analiz ettirip ona gre gbre
uygulanmaldr.
Resim 4.6: Toprak numunesi alnmas
Fidan ukurlarna mmkn mertebe yanm iftlik gbresi veya dier organik gbreler
verilmeli ilave olarak bir miktar N, P, Kl gbre verilmelidir.
Toprak analizine gre yanm iftlik gbresi, kompost, fosforlu ve potasyumlu
gbreler toprak yzeyine serpilip pullukla topraa kartrlr. Ayrca yeil gbrelemede
yaplabilir. Toprak reaksiyonunu dzenlemek iin gerekli kkrt ve kire ihtiyac da bu
ekilde giderilebilir.
43
Analk kurulacak yerlerde dikimde ahr gbresi kullanldnda, ilk yl azotlu

gbrelemeye gerek yoktur. Azotlu gbre ikinci yldan itibaren her bir ya iin 100150 gr %
21 N ieren Amonyum Slfat verilmelidir. Fosforlu ve potasyumlu gbreler toprak analizine
gre 23 ylda bir fidan bana 50 gram Triple Sper Fosfat, 100 gram potasyum slfat
eklinde verilebilir. Toprak reaksiyonu (pH) 7,5in zerinde olduu durumlarda azotlu gbre
kayna olarak Amonyum Slfat kullanlmaldr. Bitkilerin atlan gbreden faydalanmas
iin uygun ekilde verilmesi gereklidir.
Gbrelerin verilme ekilleri
Toprak yzeyine serpme: Bu uygulama metodunun esas; verilecek

gbrenin aa gvdesinden 4050 cm uzakta olacak ekilde aa ta
izdmne serpme olarak verilip, sonradan toprak ile kartrlmasdr.
Bu metotla sadece azotlu gbrelerin verilmesi uygundur. Bu ilem elle
veya kimyasal gbre datma makineleri ile yaplr.
Resim 4.7: Aalarn ta iz dmne organik gbrelerin uygulanmas
Toprak iine uygulama: Toprak iine gbre uygulama metotlar deiik

ekillerdedir. Bunlar aada anlatlmtr.
Hendek eklinde uygulama: Bu uygulama daha ok gen aalar iin

uygundur. Aalarn etrafna (ta izdmne) 2025 cm derinlik ve 40
cm geniliinde hendekler alr, verilmek istenen fosforlu ve potasyumlu
gbreler bu ukurlara atlarak zerleri kapatlr.
Aa sralar arasna uygulama: Ta ksm alak olan aalarn sra

aralarna, aa gvdesinden 11,5 m uzakta olacak ekilde ve 2025 cm
derinlikte hendekler alr. Fosforlu ve potasyumlu gbreler bu ukurlara
verilerek ukurlarn zeri kapatlr.
44
Resim 4.8: Fosforlu gbrenin sra aralarna verilerek toprakla kartrlmas
ukur metodu: Bu metot daha ok gelimesi ilerlemi aalarda

uygulanr. Bunun iin aa tac altnda m2ye 23 ukur olacak ekilde
2025 cmlik ukurlar alr ve verilmek istenen fosforlu ve potasyumlu
gbreler bu ukurlara verilerek, ukurlarn zeri kapatlr.
Sv gbreler ise genellikle yapraktan verilmektedir. Yapraktan gbre vermenin esas

besin eriyiklerinin belli konsantrasyonlarda hazrlanarak ilkbaharda yapraklar oluunca,
yapraktan bitkiye verilmesidir. Bu yntemle daha ok mikro besin maddeleri (Fe, Zn, Mn
vb.) bitkiye verilir.
4.3. Toprak leme

Analk ve kalem damzlk parsellerinde toprak ilemesi u amalarla yaplr:
Yabanc otlarla mcadele yapmak,

Topra havalandrmak,
Topraa uygulanan gbreleri kartrmak,
Topran yznde yamurlardan ve sulamalardan sonra meydana gelen
kaymak tabakasn krarak buharlamay azaltmak,
Topran snmasn salamak,
Toprakta bulunan besin maddelerinin paralanarak bitkilerin iine yarar
bir duruma gelmelerini salamak.
Analk ve kalem damzlk parsellerinde toprak ilemesi yzlek ve derin olmak zere
iki trl yaplr. Yzlek ilemelerde topran yz apa ile gevetilir. Derin ilemelerde ise
toprak derince aktarlr. Bu ileri yapabilmek iin kk arazilerde el ile bel kullanlr.
45
Byk bahelerde zel bahe traktrleriyle ekilen aletlerin kullanlmas daha uygun ve
ekonomik olur.
Analk ve kalem damzlk parsellerinde sonbaharda yaplacak derin ilemeler iin
hayvan veya traktrle ekilen pulluklar kullanlr. Son zamanlarda birok firmalar tarafndan
bahelerde toprak ilenmesinde ok iyi i gren alak boylu traktrler yaplmtr. Bunlardan
baka bir insan tarafndan idare edilen bahe el traktrleri dier adyla apa makineleri de
vardr. Bu traktrlerin zel takmlar olarak apalar, klvatrleri, trmklar da vardr.
Bunlarla da yazn yzlek toprak ilemeleri baar ile yaplabilir. letmenin durumuna gre
byk iletmelerde traktrlere ekilen pulluk, beygir apas, trmk ve kltivatrlerden birisi
tercih edilmelidir.
Resim 4.9: Traktrle yaplan derin toprak ilemesi
Resim 4.10: Yabanc otlara kar kltrel mcadele yaplm bahe
46
Resim 4.11: Traktrle meyve bahelerinde toprak ileme
4.4. Hastalk ve Zararllarla Mcadele

Analk ve kalem damzl bahelerinde en ok mantari hastalklar ve zararllar ile
karlalmaktadr.
4.4.1. Mantari Hastalklar

Mantar hastalklar genellikle toprak, dal ve srgnlerden giren mantar sporlar ana
ve kalemlerin yaprak, srgn, ieklerinde ve kklerde enfeksiyon oluturmaktadrlar.
Genellikle bitkilerde klleme, pas ve kk rkl hastalklar grlmektedir. Bu
hastalklarla mcadele iki ekilde yaplmaktadr. Bunlar:
Kltrel mcadele
Hastalkla bulak olan dallar k budamas srasnda hastalk grlen

ksmn 15 cm altndan kesilerek baheden uzaklatrlmaldr.
Ayrca ilkbaharda hastalkl srgn, yaprak ve iekler toplanarak
baheden uzaklatrlmaldr.
Hastalk etmeni mantarlarn ara konukusu olan bitkiler sklerek
baheden uzaklatrlmaldr. Mesela pas hastal olan bahelerde ard
aac bulundurulmamaldr.
Ar ve su tutan topraklarda bahe kurulmamaldr.
Toprakta fazla su birikimine engel olunmaldr.
47
Sulama suyu ve gbre aalarn kk boazlarna deil, tekniine uygun

ekilde ta izdmne verilmelidir.
Bulak (mantar) bahelerde ilkbaharda aalarn kk boazlar ana
kklere kadar alarak yaz aylarnda gne ve hava almalar
salanmaldr.
Kkleri tamamen ryen aalar, toprakta hi kk paras kalmayacak
ekilde derhal sklmelidir. Hastaln yeni bulat aalarda ise,
ryen kkler salam ksma kadar temizlenmeli, kesilen kklerin stne
rastlayan dallarda kklerle dengeyi salayacak ekilde budama
yaplmaldr.
Bahelerde hastalkla bulak tm kk ve kk paralar toplanp
yaklmaldr.
Kk rklnn salam aalara bulamasn nlemek amacyla
bahede hastaln bulak olduu ksmn etrafna 1 m derinliinde
hendek almal, topra bulak tarafa atlmaldr.
Kimyasal mcadele
Bitki tr ve eitleri dikkate alnarak, uygun dnemlerde bordo bulamac veya hazr
bakrl ilalardan birisi kullanlmaldr.
4.4.2. Zararllar
Ana ve kalem damzl bahelerinde ok sayda bcek zarar yapmaktadr. Bu
trlerin ou polifag (ok bitkiye zarar yapan) zararllar olup, bu bitkilerin dnda birok
kltr bitkisinde ve yabanc otlarda da beslenmekte ve zararl olmaktadr. Bu zararllarn
bazlar; danaburnu, thripsler, beyaz sinekler, yaprak bitleri, kabuklu bitler, koniller, unlu
bitler, hortumlu bcekler, yazc bcekler ile a kurtlardr.
Kltrel mcadele
Zararl tarafndan delinmi tomurcuk, srgn ve dallar kesilerek yok

edilmelidir.
Toprak derince ilenmelidir.
Kimyasal mcadele
Zararl, belirli bir poplsyona ulat zaman, yani ekonomik lde zararl olmaya
balad dnemden balamak zere, zararllar yok edilinceye kadar dnemler halinde
ilalama yaplmaldr.
48
Resim 4.12: Hastalk ve zararllara kar kimyasal mcadele yaplmas
4.5. Srgn, Koltuk ve U Alma

Ana ve kalem damzlk parsellerinde, zellikle fidan dnemlerinde gvdelerinin daha
iyi gelimesi, daha iyi odunlamann salanmas, rzgr vs. doal etkilere kar dayankll
artrmak iin srgn, koltuk ve u alma ilemleri yaplmaldr.
Dikimi yaplan ana ve kalem damzlk fidanlar, gelime dnemlerinde daha pikin,
kuvvetli bir gvde yapsn oluturabilmesi iin, srgn, koltuk ve u alma dediimiz
budamalarn yaplmas gerekmektedir. Bu budama esnasnda, aatan kan fazla srgnlerin
(bulunmas gerekenden fazlas) ve normal srgnlerin hemen altnda yani koltuunda kan
dalcklar ile aacn standart bykl dnda kalan ksmn keserek karmamz gerekir.
4.6. Boaz Ama

Baka bir toprak ileme ekli de yaygn olarak yaplan boaz ama iidir. Boaz ama,
fidan gvdesinin etrafnda 0,51 m apnda bir havuzcuk oluturmak veya gvdenin boaz
ksmndaki topra datmaktr. Boaz ama yzeye yakn oluan kklerin dip srgnlerinin
temizlii, havalandrma, su biriktirilmesi ve zararllarla mcadele gibi amalarla yaplr. K
yalarn topraa szdrarak biriktirmek iin de boaz almas zorunlu deildir. K lk
geen yrelerde boaz ama ii sonbaharda yaplr. lkbaharda yalarn tamamlanmasndan
sonra kapatlr. K ok sert geen yrelerde gvdenin k souklarndan zarar grmesini
nlemek iin toprakla doldurularak rtlr. lkbaharda souk tehlikesi getikten sonra alr.
4.7. Balama
A srgn toprak yzeyine ktktan sonra sk bakm ister. Her a srgn iin bir
herek (100150 cm) gereklidir. A srgnlerinden kuvvetli olan (2530 cm olunca) heree
balanr. Sonra dierleri dipten kesilir. Bu srada braklan srgnn zarar grmemesine zen
gsterilmelidir. Fidana hangi terbiye ekli verilecek olursa olsun ncelikle dzgn ve dik
byyen bir gvde gereklidir. Bu gvdeyi, karg veya heree balanarak bytlen a
srgn oluturacaktr. A srgn ok hzl byr (gnde 34 cm). Bu nedenle haftada bir
49
heree, kesmeyecek bir malzeme (ip, erit, bez) ile balanmaldr. Srgnn balama ii 25
30 cm aralklarla gvdeye verilecek ykseklie kadar devam eder. Bu arada a srgnnde
oluacak koltuklar (yan dallar) dipten el veya makasla temizlenir.
Resim 4.13: Balarda balama
4.8. Budama
Aalarn dzgn ve kuvvetli bir ta oluturmalarn, verim alarnda uzun zaman
almalarn, kuvvetten dmeye balam aalarn yeniden kuvvetlenmeleri ve bir sre daha
yksek kaliteli kalem vermelerini salamak amacyla budama yaplr. Budama her yl
mutlaka yaplmaldr. Budama yaplmad takdirde kalem damzlklarnda yeterince srgn
alnamaz, dolaysyla kalem almak veya bulmak zorlar.
Budama; ekil budamas, rn budamas ve genletirme budamas olmak zere
grupta incelenir.
ekil budamas
Fidan dikim veya a ylndan balanp aacn gelime devresi olan 3-5 yl iinde
tamamland eklidir. Terbiye ekli; gvde, ok ve tek yllk dallarla, srgnlerin yer, ekil,
yn ve saylarn ifade eder. Terbiye ekli batan belirlenmeli ve ilk yldan balanarak doru
ekilde oluturulmaldr. Aksi hlde terbiye eklinde oluacak yanllar dzeltmek, emek ve
rn kaybna yol aar. Ayrca fidanlarda geni yaralarn almasna neden olur.
Aa tacnn dzgn ekilde kuvvetli ana dallarla kurulmas ve tacn her tarafna
yaylm geni bir meyve dal sisteminin meydana getirilmesi; rnn miktar, kalitesi ve
verimliliin devam bakmndan ok nemlidir.
Fidanlara eitli ekilleri vermenin amac; fidanlar evrenin olumlu etkilerinden en
fazla, olumsuz etkilerinden en az ekilde etkilenmelerini salamaktr. Bu amala eitli
lkelerde, ekolojilerde ve blgelerde farkl terbiye ekilleri gelitirilmitir.
50
Fidanlara verilecek ekillerde u hususlar gz nnde bulundurulmaldr:
Verilecek ekiller, bahedeki kltrel ilemlerin ve her trl

mekanizasyon uygulamalarnn kolayca yaplmasna olanak salamaldr.
Verilecek ekiller, dallarn ve srgnlerin fidan zerinde dzgn bir
ekilde datlmasna uygun olmaldr.
Verilecek ekiller, iklim olaylarnn zararl etkilerini azaltabilmelidir.
Verilecek ekillerin srgn kalitesini arttrc etkisi olmaldr.
Seilen ekillerin fidana verilmesi ve devam ettirilmesi kolay olmaldr.
Verilecek ekillerin yatay ve dikey desteklenmesinde kullanlacak
materyalin temini kolay ve ucuz olmaldr.
rn budamas (srgn tevik budamas)
Ana ve kalem damzlk bahelerinde ama meyve retim yapmak deil fidan retmek
iin kalem ve klon temin etmektir. Bu nedenle burada rn nemli deildir. Sert budama
yaplarak burada anacn bol ve kaliteli srgn vermesi salanr. Buradan alnacak kalemlerle
a yaplarak fidanlar elde edilmektedir. Ana ve kalem damzlnn kurulma nedeni de
budur. Ana ve kalem damzlklarnda yaplan bu budamaya srgn tevik budamas ad
verilir.
Analk ve kalem damzlk bahelerinde genellikle srgn tevik budamas
yaplmaktadr. Bu budama her sene mutlaka yaplr, alamada kullanlacak kalemler,
buralardan temin edilir.
Srgn tevik budamas kalem almaya ynelik olduu iin burada ekilli budamada
daha ziyade aacn bol srgn vermesi ve srgnlerin mmkn mertebe aacn her tarafna
yaylmas, yeterince gne alarak pikinlemesi salanmaldr. Aksi takdirde yeterince
gelimemi, pikinlememi srgnleri kalem olarak kullanmak mmkn deildir.
Genletirme budamas
Genletirme budamas aalarda yeniden kuvvetli srgnler meydana getirerek yeni

bir ta oluturmak iin yaplr. Bylece aata yeniden srgn verimi artrlm olunur.
Geletirme budamasnda;
Aacn durumu dikkate alnr.
Meyve trlerinin budamaya kar dayanma dereceleri de gz nnde

bulundurulur.
Genletirme budamas yaplacak yerin iklimi, toprak artlar ve dier

faktrler de dikkate alnmaldr.
51
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Analk ve kalem damzlk parsellerinde zamannda ve tekniine uygun olarak bakm
ilemlerini yapabilmek iin aada verilen ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
Sulama yapnz.
Uygun sulama sistemine karar veriniz.

Sulama suyunun zelliklerine dikkat ediniz.
Aalarn ve topran durumuna gre
sulama saysn ayarlaynz.
Su zayiatn en aza indiriniz.
Aalar fazla su iinde brakmaynz.
Sabah ve akam serinliinde sulama yapnz.
Fidanlkta damlama sulama sistemi kurunuz.
Gbreleme yapnz.
Bitkinin ihtiyac olan gbre eit ve

miktarn kullannz.
iftlik gbresini zamannda veriniz.
Atlan gbreyi uygun alet ve makine ile
topraa kartrnz.
Taze iftlik gbresi kullanmaynz.
Suni gbreleri zamannda ve dengeli
kullannz.
Fazla azotlu gbrelemeden kannz.
Fosforlu ve potasyumlu gbrelemeye zen
gsteriniz.
Verim
anda
gbrelemeyi
ihmal
etmeyiniz.
Aalarda yaprak analizi yaptrnz.
Sra aralarn apalaynz.
Fidan sra aralarnn apalama zamann

belirleyiniz.
Sra aralarnn apalanmas iin gerekli olan
elle veya traktrle ile alan apalama
makinelerini temin ediniz.
apa makinesini traktre balaynz.
apalama ilemi bittikten sonra kullanlan
alet ve ekipmanlar temizleyerek yerlerine
yerletiriniz.
52
Hastalk ve
yapnz.
zararllarla
Budama yapnz.
Hastalk ve zararl younluunu iyi tespit

ediniz.
Hastalk ve zararl tehisini yapnz.
Mcadele yntemlerini tespit ediniz.
lalama alet ve malzemelerini temin ediniz.
En iyi etkiyi salamak iin ilalarn
kullanm zamanna, dozuna dikkat ediniz.
la karmlar hazrlanrken ila karm
tablolarn dikkate alnz.
lalamay sabah veya akam serinliinde
mcadele
yapnz.
lalama aletlerinin bakmn, temizliini
kalibrasyon ayarn iyi yapnz.
lalama srasnda maske ve eldiven
kullannz.
la atma zamannda rzgr varsa rzgrn
ynn dikkate alnz.
lalama srasnda i gvenlik tedbirlerini
alnz.
Yabanc otlar yok ediniz.
lalama aletlerini temizledikten sonra
depoya koyunuz.
Budama malzemelerini temin ediniz.
Fidanlarnza en uygun ekli veriniz.
Her yl ilkbahar banda budama yapnz.
Yaz boyu fidanlar kontrol ederek dallarn
alarn ayarlaynz.
Obur dallar kesiniz.
Verim andaki aalarn eklini muhafaza
ediniz.
Fazla yara yzeylerine a macunu srnz.
Budama artklarn yaknz.
53
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Toprak ileme zamanlarna dikkat ettiniz mi ?

2. Toprak ileme derinliine dikkat ettiniz mi ?
3. Bahedeki yabanc otlar temizlediniz mi ?
4. Fidanlarn suya ihtiya duyduu dnemleri rendiniz mi ?
5. Bahede uygun sulama sistemine karar verdiniz mi ?
6. Suni gbreleri zamannda ve dengeli kullandnz m?
7. Gbreleri ihtiyaca gre kullandnz m ?
8. Hastalk ve zararllarla mcadeleyi rendiniz mi?
9. Srgn, koltuk ve u almay rendiniz mi?
10. Boaz amay rendiniz mi?
11. Balamay rendiniz mi?
12. Analara ve kalem
rendiniz mi?
damzlklara
verilecek
ekilleri
DEERLENDRME
54
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
En uygun analk ve kalem damzlk yeri,ihtiyacnn az olduu,

dzenli ya alan yerlerdir.
2.
Aalarnn normal ekilde gelimeleri, dzenli rn verebilmeleri iin topraktan

yeteri lde .gerekmektedir.
3.
Gbreleme, eksik yani yetersiz olan.maddelerinin verilmesi ilemidir.
4.
Sv gbreler genellikle .verilmektedir.
5.
Analk ve kalem damzlk bahelerinde toprak ilemesi ve olmak

zere iki trl yaplr.
6.
Genellikle bitkilerde , ve kk rkl hastalklar

grlmektedir.
7.
Ana ve kalem damzl bahelerinde ok sayda.almak zarar

yapmaktadr.
8.
Analk ve kalem damzlk bahelerindeiin budama yaplr.
9.
Genletirme budamas aalarda yeniden .meydana getirerek

yeni bir ta tekil etmek iin yaplr.
10.
Meyve analklarnda genellikle kalem iinbudamas yaplr.
DEERLENDRME
Cevaplarnzn tm doru Modl Deerlendirmeye geiniz.
55
56
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Analk ve kalem damzlk retim planlamas yaparken eit

seimini rendiniz mi?
2. Analk ve kalem damzlk bahesi kurmann amacn rendiniz
mi?
3. Analk ve kalem damzlk bahesi kurulacak yerin seimini
rendiniz mi?
4. Analk ve kalem damzlk bahesi kurarken dikim planlamas
yaptnz m?
5. Analk ve kalem damzlk bahesi yerinin hazrlanmas
erevesinde toprak tesviyesi ve drenajnn nasl yapldn
rendiniz mi?
erevesinde taban gbrelemesinin nasl yapldn rendiniz mi?
erevesinde dikim yerlerinin nasl iaretlendiini rendiniz mi?
erevesinde dikim ukurlarnn hazrlann rendiniz mi?
9. Dikim yapacak ekibi oluturdunuz mu?
10. Fidanlarn dikiminden nce dikim budamas yaptnz m?
11. Analk ve kalem damzlk bahesine fidanlk tesisi iin eliklerin
dikimini rendiniz mi?
12. Analk ve kalem damzlk bahesine fidanlk tesisi iin ak kkl
13. Analk ve kalem damzlk bahesine fidanlk tesisi iin tpl
14. Bakm ilerinden sulamay rendiniz mi?
15. Bakm ilerinden gbrelemeyi rendiniz mi?
16. Bakm ilerinden hastalk ve zararllarla mcadeleyi rendiniz
mi?
DEERLENDRME
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
57
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
r- klon
iklim, Toprak
dktkten-su
dikim ekline-iklim
artlarna
Dzenli
kark
sra aras
sra zeri
analarn
ana seimi
RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
sabit
tesviyeyi- derin
l
az meyilli
Yzeysel drenaj
Derin drenaj
nce
aretlemesi
derin
70 -80 cm

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
kontrol
sulama
bilgili
k
dal- kk
80120
derin
dikilmeden
besin maddelerinin
can suyu
58

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
sulama
su almalar
bitki besin
yapraktan
yzlek ve derin
klleme, pas
bcek
kalem
kuvvetli srgnler
srgn tevik
59
KAYNAKA
KAYNAKA
ANONM, Ba Tesis Teknii, Tarm Orman ve Kyileri Bakanl Manisa

Baclk Aratrma Enstits Mdrl, Manisa, 1991
ELK, Hasan, Sabit AAOLU, Ylmaz FDAN, Birhan MARASALI,

Gkhan SYLEMEZOLU, Sun Fidan A. Mesleki Kitaplar Serisi 1
Ankara, 2000
ELK, Salih, Baclk, Cilt I, Trakya niversitesi, Tekirda Ziraat Fakltesi,

Bahe Bitkileri Blm, 1998
ANONM, Teknik Tarm, Tarm ve Kyileri Bakanl zmir l Mdrl,

Yayn No: 356, zmir, 2003
ANONM, Fidanlkta Meyve Analnn Kurulmas, Milli Eitim Bakanl,

Ankara, 2010
ANONM, Meyvelerde Kalem Damzlk Bahesi Kurulmas , Milli Eitim

Bakanl, Ankara, 2010
ANONM, Baclk, Beydere Ziraat Meslek Lisesi yaynlar, Manisa, 1991.
ERDOAN, Barut, Atilla ER, Rahmi TRK, Arif SOYLU, Meyvecilik,

Anadolu niversitesi Ak retim Fakltesi, 1995
GLTEKN, Erdoan, Fidanlk Teknii, ukurova niversitesi Ziraat

Fakltesi Peyzaj Mimarl Blm, Ziraat Fakltesi Ofset Atlyesi, Adana,
2002
KTEVN, Ziya, Eshar KTEVN, Meyvecilik, 1990
T.C. Tarm ve Kyileri Bakanl, Meyvecilik, Yaygn ifti Eitim Projesi,

YAYEP
YAHYAOLU, Zeki, Musa GEN, Fidan Standardizasyonu, Sleyman

Demirel niversitesi, Orman Fakltesi Yaynevi, Isparta, 2007
YAPICI, Muhittin, Meyve Fidan retim Teknii, Ankara, 1992
60

Anaçlık Ve Kalem Damızlık Parsellerinin Kurulması PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anaçlık Ve Kalem Damızlık Parsellerinin Kurulması PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

ANALIK VE KALEM DAMIZLIK

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

4.8. Budama ....................................................................................................................... 50

Blgenizde fidan retimi yapan iletmeleri geziniz.

Nerelere analk ve kalem damzlk parselleri kurulabilir? Aratrnz.

Damzlk parseller kurulmas iin gerekli bilgiler nelerdir? Aratrnz.

Elde ettiiniz bilgileri arkadalarnzla paylanz.

1. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK

Meyve aalarn farkl iklim ve toprak artlarnda yetitirmek,

1.2. Analk ve Kalem Damzlk Parselleri Yeri Seimi

Ya, scaklk, rzgr ve don, analk kurulacak yeri dorudan etkilemektedir. Ya

En uygun analk ve kalem damzlk bahesi yeri, sulama ihtiyacnn az olduu,

r analar: r analar, meyve tohumlarnn imlendirilmesi

Resim 1.1: Kalem damzlk parseli

Resim 1.2: Kalem damzlk parseli

Klon analar: Klon analar ise kolay kklenme zelliindeki analarn

Resim 1.3: Klon analk parselleri

Resim 1.4: Klon analk parselleri

Resim 1.5: Damzlk ana parsellerden ana kesimi

Resim 1.6: Baclkta ana yetitirme parseli

1.3. Dikim Planlamas

1.3.1. Dikim Sistemleri

ekil 1.1: Kare dikim

Dikdrtgen dikim: Dikdrtgen eklinde tesis edilen meyve analklarnda sra

ekil 1.2: Dikdrtgen dikim

gen eklinde dikim: Bu ekilde bahede analk kurmak iin fidanlar,

ekil 1.3: gen dikim

Satran eklinde dikim: Bu dikime beli dikimde denilmektedir. Geni ta

ekil 1.4: Satran dikim

1.3.2. Dikim Skl

Analk ve kalem damzlk parseli kurarken aalara verilecek dikim aralklarnn

1.3.3. Dikim Zaman

Dikim sahasnn genel iklim artlar,

1.3.4. Fidanlarn ve Dikim in Gerekli Materyallerin Temini

nce yetitirilecek ana/kalem trn tespit

Dikim iin gerekli alet ve malzemeleri

1. Ana ve kalem damzlklar yetitirmenin amacn rendiniz mi?

Meyvecilikte kullanlan analar .ve anac olmak zere

Dikim; plak kkl aalar yapraklarn ..... sonra ilkbaharda dallarna

Dikim skl uygulanan..., ...., topran kuvvetine,

.............dikim dz arazilerde genellikle kare, drtgen, satran ve gen

Dikimler dzensiz, dzenli ve . dikim olarak e ayrlr.

Dikdrtgen eklinde tesis edilen meyve kalem damzlk bahelerinde

Kare eklinde sra aras ve.......mesafeler birbirine eittir.

Meyve bahesinde dikim planlamas ana kurulacak yere ..........nasl ve

Bahe tesisinde.., rn ya da eit seimi kadar hatta baz

Blgenizde fidan retimi yapan iletmeleri geziniz.

Analk ve kalem damzlk retimi yaplacak baheler iin gerekli arazinin

Ana ve kalem retim arazisinde sabit tesislerin yerletirilecei alanlar tespit

Arazide analar dikilmeden nce yaplmas gereken ilerin neler olduunu

Elde ettiiniz bilgileri arkadalarnzla paylanz.

2. ANALIK VE KALEM DAMIZLIK

Ana yetitirme parselleri

Generatif (tohum) ana yetitirme parselleri (tohum tavalar)

Vegetatif (klon) ana yetitirme parselleri

Tohum analar damzlk parselleri

A kalemi damzlk parselleri

Resim 2.1: Fidanlk iletme binas

2.2. Arazinin Hazrlanmas

Toprak hem traktrle ilenmesi hem de araziden azami derecede faydalanlmas