Erdal Demirkıran - Ben Dünyanın en Akıllı İnsanıyım

www.gencakademi.
info
Ben Dnyann En Akll nsanym Erdal DEMRKIRAN

Beyaz Sanat Yaynclk ye Filmcilik Tic. Ltd. ti. Kaygszca Sunar
Copyright0 2002 Erdal Demirkran
Eserin her hakk. Erdal Demirkran'a aittir. Ksmen ya da tamamen almana, oaltmana
ya da kopya etmene gerek yoktur, istersen bir tane de sen yazabilirsin.
www.erdaldemirkiran.com
Kitap Ad: Ben Dnyann En Akll insanym Bizim Ekip
O Adam
Gelmi Gemi En Byk air
Mucize Bir Adam
lgn Grafiker
Gzatan
Ic^rgl
Imlalayan Adam
Usta Adamlar
iini iyi Tapanlar
Erdal DEMlRKIRAN
Ak Akif Timurhan ZEVRAKl
Dr. Abdullah Servet TERZLER
Berivan VARGN
Takup iMEK
Deniz Hayriye KAYNAK
Arif KURUMAHMUT
Erkam Matbaas
Pusula Reklam Tantm Ltd.
1. Basm : Mays 2002
2. Basm : Ekim 2002
3. Basm : Aralk 2002
ISBN: 975-7254-01-0 Beyaz Sanat Yaynclk & Filmcilik Tic. Ltd. ti.
Saadettin Tatan Cad. No: 5 irinevler / STAJBUL Tel: (0212) 552 00 04 - Faks: (0212)
653 93 80
www.kashnakashna.com www.beyazsanat.com
Cam krklaryla sslenmi yollarda ayaklar kanaya kanaya benimle
birlikte yryen babama, neredeyse kendim kadar sevdiim anneme, beraberce gemiler
yaktmz eim 3ef/e,
yandaki manyak kzm Berf/ne ve tm insanlk alemine ithaf imdir.
iindekiler
l.
l.
Bil Kendini!
Yetenek mi Dedin? O da Ne?
3.
* .
5.
6.
7.
#.
9.
10.
l].
12 .
13 .
eyindeki Korkun Tarla...

Baar
aresizlik Mucizesi
Karar Verme
Ben Dnyann n /^k// /nsan/ym
/^s/a Vazgeme
Beyin Kemiren Bcekler
Uyku lgnl
Trkiye iin
Telkin ve artlanmalar
Tm Keramet Senin Baksnda &izli
W - 55 57 - 67 6? - 1W 105 - l IH 115 - 11? 131 - IH? 151 - 166 161 - 1?1 l?? - 235 237 - 25?
161 - 277 27? - 2?2
BflyOfc /at
"3en "Dnyann En Akll insanym" dediimde
dostlarm bana: "A\adem bu kadar akllsn, neden
sen de Edison gibi, Einstein gibi, Newton g/ti... bir
eyler icat etmiyorsun?' dedil&r. 3en de onlar
hakl buldum... r\ma galiba biraz yanl anlam
olacam ki, ben ampul icat etmek yerine Edison
icat etmeye karar verdim.
Bugnlerde "Kaslna" adn verdiim kendi
retimle "dahi" yetitiriyorum, Edison yetitiriyorum, Einstein yetitiriyorum, Nevston
yetitiriyorum.. 3u kitabmla "Kastora
retilen"nin hi olmazsa bir ksmn seninle de
paylamak istedim.
"zebilmen umuduyla." Erdal DEM'RKJ'RAN ,
Dnyann E-n fikll insan
1. Blm
Bil Kendini!
"Yzyllardr tm dnrler, tm dinler, herkes... 'kendini bil' dye
baryor ama duyan ok az. Bu sefer duyabilmen umuduyla..."
FBil Kendini
Bir kartal hikayesi
Bir rivayete gre; drt tavuk, bir kartal yuvasna gidip bir yumurta aldlar. Yumurtay
kmese getirdiklerinde, kmeste bulunan dier tavuklar grdkleri bu yumurtann ok byk
bir tavua ait olduunu dndler. Zaman geti, yumurtay getirenler de unuttu, onlar da bu
yumurtann byk bir tavua ait olduuna inandlar.
...Bir anne bulundu yetim yumurtaya, kuluka balad. Ksa bir zaman sonra yumurta
krld. inden simsiyah kanatl, ilgin gagal tuhaf bir tavuk kt...Herkes ok mutluydu,
bylesini ilk defa grmlerdi. Anne tavuk, dersler vermeye balad yavrusuna: "Bak yavrum,
yerden bulduun bcei yle ye! Arpay, buday byle yel". Anne tavuk her gn yeni eyler
retiyordu yavrusuna. Byk tavuk annesinin her sylediini yapyordu. Tehlikelere kar
nasl davranacan jiajretti annesi: "Bak yavrum, eer kedi buradan gelirse aksi istikamete
doru ka, uradan gelirse buraya ka..."
Byk tavuk bydke gzelleiyordu. Olduka

uzun kanatlar vard. Ara sra dierleri onun kanatlarna
bakmak iin geliyorlard... ; > v j; ;*u
Bir gn anne tavuk yavrusuna havadan gelen tehlikelere kar kendisini nasl savunacan
anlatrken byk tavuun gz, gkyznden szlerek korkun bir ihtiamla gei yapan bir
baka canlya iliti.
Anne bu ne? dedi byk tavuk.
Ha o mu? O kartal yavrum, kularn padiah...
- Ne de gzel uuyor!
- Evet yavrum! Ama sen sakn ona zenme. Asla
onun gibi olamazsn! Sen bir tavuksun. Senden
nce baban, deden, amcan, hepsi ona zendi;
ama hibiri onun gibi uamad... Sen bir
tavuksun ve bir tavuk gibi yaamalsn.
O gnden sonra byk tavuk, mr boyuncia arka bahede kartaln ihtiaml geiini
izleyip i ekti... Ve her seferinde "Keke ben de bir kartal olup uabilseydim!"
dedi. Yine bir gn siyah kanatl byk tavuk ihtiaml kartal izlerken lp gitti... Onu bir
tavuk gibi defnettiler ki hakikatte len bir kartald.
"Bir kartal gibi doup, bir tavuk gibi yaayan ve kartallara zenip sonunda bir tavuk gibi
len binlerce kartal var."
Yl 2002, yer dnya... u anda kendi gcnn farkna varmadan, hep bakalarna zenen
binlerce, yz binlerce, milyonlarca, hatta milyarlarca insan var, yeryznde. Ne byk ac!
Hibir ey grnd gibi deil, sevgili dostum. Hibir ey anlatld gibi deil... Her
duyduuna inanma! Buna bile...
Hibir ey grnd gibi deildir.
Tek kl elik kaps olan bir oda dn! Kap kilitli ve anahtar da kapnn aksi
istikametindeki dolabn iinde!
Bil Kendini
Bir deprem olduunda kapya m koarsn, yoksa anahtarn bulunduu dolaba m? Elbette ki
dolaba, yani aslnda anahtara... nk anahtar olmadan sz konusu kap sadece bir duvar
mesabesindedir... imdi de bu odada bir kamerann olduunu ve olup biteni kaydettiini
varsay ve dn. Daha sonra bu grntleri izleyenler senin kapya deil de ters istikamete
kotuunu grdklerinde "Bu adam ne yapyor, kap nerede, o nereye kouyor?" diyeceklerdir.
Halbuki sen dorusunu yaptn. Belki kapya komadn ama o kapy amak iin doru
istikamete, anahtara kotun. te bazen terse gidiyor gibi gzksen de dze gidiyor olabilirsin.
Tpk bazen dze gidiyor gibi gzksen de terse gidiyor olabilecein gibi...
Olaslk hesaplar
Yllarca okullarda olaslk hesaplar anlatld bizlere. Hani u bir torbada on top var
mevzuu...
nce soruyu hatrla: Bir torbada on top var: drd yeil, krmz, ikisi mavi, biri beyaz.
ektiim topun mavi olma olasl katr? Yaayan yaamayan, matematikle ilgisi olan
olmayan herkes bu soruya yzde yirmidir diye cevap verecektir. Sen de...
imdi her eyi, her sylenileni unut ve dinle! Yukardaki torbadan bir top ektiinde gelen
topun mavi olma olasl gerekten yzde yirmi mi? Dn! Torbada drt deiik renkte top
var gibi gzkse de aslnda sadece iki renk yok mu? Biri mavi top, dieri de mavi olmayan
top. Sonu olarak ektiin top ya mavidir ya da deil. Demek ki yeil, beyaz ya da krmz
gelirse, mavi deildir, mavi gelirse de mavidir. O halde cevap yzde yirmi deil, yzde ellidir.
14
15
Ben Dnyann En Akl, insanym
Bir futbolcu on penalt atndan sadece birini gole evreblyorsa, on birinci penalt atn
gole evirme ihtimal, yzde on mudur, yoksa yzde elli mi? Tabii ki yzde em. Att penalt
ya gol olur ya da olmaz...
Henz gereklememi her ne varsa hayata dair olma ihtimali mutlaka yzde ellidir. Ya
olur ya da olmaz.'
Elbette ki byle dnen bir insan asla armaz asla paniklemez, asla hayal krklna
uramaz. nk\onun m her eyin olma ihtimali daima ayndr: Yzde elli...
Belki de...
Gncel olmas nedeniyle, dnyann en byk terr olayn biraz irdelemek istiyorum.
Dnya Ticaret Merkezi ne yaplan feci saldrnn zerinden henz birka gn gemiti. Herkes
bir yorum yapyordu. Trkiye'nin en ciddi TV kanallarndan birinde de bir pilot yorum yapt
"Bence baarsz bir eylemdi, intihar pilotu az kalsn hede-TI skalyordu. Dikkat ettiyseniz,
uan sa kanad duvara arpt. Hedeften yakla.k be met-e sapt. uak. Bu da bize ua
kullananlarn profesyonel olmad konusunda ipucu veriyor. Ben olsaydm hedefi tam
ortalardm." dedi. Fakat bizim pilotumuz, bir eyi bilmiyordu. Eer o binaya tam ortadan dal
yaplsayd sadece on ve arka duvar yklacakt, uaktakilerden bakas lmeyecekti ve belki de
bina yklmayacakt. Halbuki sa Kanadn sa duvara arpmas, n, arka ve yan duvar kolonarn patlatt. Bina ykld. O halde terristler hedefi aslnda tam istedikleri gibi vurdular.
nk binalar kt
Bil Kendini
Bu arada iin grnen ksmyla, belki de yaplmak istenen alakaszd. Dnsene olaydan
sonra tm ABD TV'leri hi ara vermeden be gn dehet grntlerini yaynladlar ve bata
ocuklar olmak zere, herkesin psikolojisi alt st oldu. Tm aileler ocuklarn psikologlara
tad. Psikologlar btn bu olanlarn bir film olduunu anlatt ocuklara. Tam bu sralarda bir
ksm psikolog bunun doru olmadn, ocuklarn psikolojilerinin daha da bozulacan ve
onlarn bir daha da toparlanamayacan syledi. Hakikaten de doru. Bugnk olayn film
olduuna inanan Amerikal bir ocuu dnsene, yllar sonra tm bu yaananlarn bir film
olduunu sylediinde ne kadar komik olur. Kim bilir belki de terristlerin amac ocuklarn
psikolojilerini bozup, 20 sene sonra salak bir Amerika retmekti. Kim bilir belki de bu hi
akllarna bile gelmedi. Belki de bu facia diye bahsettiimiz olay sadece bir kazayd. Hibir
ey grnd gibi deil ite ve tm ihtimaller halen %50.
Dikkat! Elmann iinde ok bilmi bir kurt var...
Uzayn sonsuz bir boluk olduu hemen hemen tm uzay bilimcilerin hemfikir olduu bir
konudur. Dnyann gelmi gemi en byk fizikisi Albert Einstein bile sonsuz demiti
uzaya. Acaba uzay gerekten sonsuz mu? Yoksa bu da m aslnda grnd gibi deil.
ok byk ok...
Bir zamanlar bir elmann iinde byk bir kurt yaarm. Akama kadar gezer dolar,
gnn gn edermi. Akam oldu mu ocuklaryla birlikte oturup en keyifli tarafndan bir
para elma yermi. ok mutluymu. Bir akam kanepesinin stne
16
17
Ben Dnyann En Akll insanym
uzanm ve TV seyrederken, kainatn ne kadar byk olduunu dnm. Vay be! demi.
uraya bak her taraf elmayla kaplanm, ucu buca yok. Sonsuz... Babam, sonunu bulan hi
olmad derdi de ben inanmazdm. Bu sonsuzluun iinde ben neyim ki? Dndklerini
ocuklarna da anlatm. Hepsi hayret iinde kalm. Yaadklar yerin bykl karsnda
dehete dmler. Beraberce vay be deyip, uyumular...
'Peki sonundan
...Ve ok bilmi kurt sordu: sonra ne var?"
nsanln tarihi kadar eskidir bu soru. Diyelim ki btn bunlarn bir sonu var. Peki o
zaman sonundan sonra ne var?
Ev mantyla hareket edildii iin, bu soru kafalar kurcalyor. Bu odadan getim br
odaya geldim, sonra da tekine. Peki o son duvardan sonra ne var? Sonundan sonras ne?
Bazen anlamaz olursun *da srar edersin. Ama i bitmitir. Artk anlayamazsn. Bu da o
anlardan biri ite.
Sonundan sonra Yaratcnn kudretinden baka bir ey yok! Kainat dnya, dnyann d
yzn uzayn sonu, atmosfer diye tabir edilen yeri de yaratcnn gc olarak kabul et!
Sonuta grdn her ne varsa yaama dair aslnda hepsi bir btnn paras. yle bir btn
ki her eyi kuatm. yle bir btn ki her eyi kuatmakla kalmam, her zerrenin iine
gizlenmi. Daha nasl anlatlr ki? Btn ite, btn! -;$rmM -::.-:. nrj ~ <." {V.UCH o.
18
l
Bil Kendini
Btn bu anlattklarm grmen hi de yle zor deil, yeter ki haddini bil ve dn!
Aklnn da bir snr olduunu kabul et! Bu bir karncann, senin yaptn basit bir masay
anlayamamas gibi. Daha masay zemeyen bir akl masann ustasn nasl zebilir ki? Daha
atomun srrna varmayan aklnla atomu yaratann akln ve yaptklarn sorgulamaya kalkmak,
kusura bakma ama byk kstahlk. Kendine gel, bu muazzam akl karsnda kendi akln
dn ve haddini bil! Uzaya sonsuz deyip de komik olma. Pes etmen gerektiinde pes etmeyi
bileceksin...
Belki de bu snrsz dediimiz uzay, aslnda sadece baka bir dnyadaki bir iein tozudur
(Polen). Kim bilir?...
Son gn...
, .
(
l
Yeni doan bir bebei kaps ve penceresi olmayan 100 nf'lik bir odaya hapsettiler. Odada
bir yatak, bir banyo, bir tuvalet, byke bir masa, bir koltuk ve yerde de duvardan duvara
denmi hal vard. Oda gizli kameralarla izleniyordu. Odann s ve k dzeni dardan
kontrol edilip, duruma gre deitiriliyordu. Bebein yiyecek ve iecek gibi temel ihtiyalar,
bebek uyuduunda zel bir sistemle karlanyordu.
Bebek byd. Yirmi yana geldi odadaki adam. Onu ilk gnden beri izleyen bilim
adamlar, artk onu odadan karmaya karar verdiler. Kendi aralarnda konuuyorlard. "ok
aracak ok!" dedi biri. br "Bence armayacak! Sadece anlama19
Bil Kendini
ya alacak." dedi. Bir bakas "En ok gnei grnce ne yapacan ve buna kalbinin
dayanp dayanamayacan merak ediyorum." dedi. Dieri "Bence bizi grnce ldracak!"
diye yorum yapt... Herkes bir eyler syledi.
...Odann ok gizli ve hi kimsenin bulamayaca^
bir yerinde bulunan kaps, yirmi yl sonra nihayet
ald. Herkes gen adamn tepkisinin ne olacan
bekliyordu... Gen adam, kapnn aldn grnce
aramad bile. ld!
Yllarca zavall bir gl okyanus diye yutturdular bize!
Amerika aslnda sper g filan deil, sadece mevcutlarn en iyisi. yle ki; ortada su
birikintileri ve sadece birka tane gl varsa denize giremezsin. nk ortada deniz yok...
Sonra sana "Byk su hangisidir?" dediklerinde, sen hi ekinmeden gle byk su dersin.
Her ne kadar da ABD, bir okyanus gibi gzkse de aslnda o sadece bildiimiz en byk
sudur. Hepsi bu!
Eer bir gn insanolu kendi gcn kefederse ite o zaman Somali bugnk ABD olur
ve o gn bizler, bugnn okyanuslarna kk su birikintileri diye bakarz.
Artk ABD'yi bir gl, dierlerini de irili ufakl su biri! kintileri gibi dnmeli ve gerek okyanusa ulamay hayal
etmelisin. Sadece bu felsefeyi hayata geirmekle bile dev-,
rim yaparsn... |
Yaplabilecek en byk hakszlk...
Baz abiler yle bir laf ettiler: "nsan, beyninin en fazla yzde n kullanabilir. Einstein
bile beyninin yzde beini kullanabilmitir." Niye yahu, niye? Elimin, cierimin, gzmn,
kulamn yzde yzn kullanabiliyorum da, yine bir organm olan beynimin sadece yzde
n kullanabiliyorum? Ayrca kinatta fazla veya eksik olan herhangi bir ey var m?
Elbette ki yok! Olamaz da. Eer evrime inanyorsan, doa fazla olan eyleri zamanla yok eder
veya yerine yenilerini koyar. Allah'a inanyorsan sonu yine deimez ve sen bilirsin ki
Allah'n yaratt hibir ey fazla ya da eksik olamaz. nk O kusursuz yaratr...
Madem kainattaki her ey tam kvamnda ve kararndadr; o halde neden beyin gibi bir
organ, hem de yzde doksan yedi nispetinde fazladan yaratlm olsun ki?
Einstein beyninin yzde beini kullanyorsa bu onun sorunudur. Ben yzde yzn
kullandmdan en az kendim kadar eminim.
HJ'
Ya uzayl mimarlara ne dersin?
g
=r
Baz kendini bilmezler be bin sene nce yaplan ve insanln yz ak olan piramitler iin:
"Piramitler uzayllar tarafndan yaplmtr. nk insanlarn o devirde byle bir ey
yapmalarnn ihtimali yoktur." diyorlar (Yzde lk bir beyinden bu beklenirdi zaten.)
nsan gz, 4000 A - 7000 A arasndaki nlar al-9'lar. Yani biz grebiliyorsak orada
4000 A - 7000 A arasnda bir k miktar var demektir. Eer bize gre k
20
21
Bil Kendini
yoksa karanlksa; o ortamdaki k miktar bizim grme snrlarmz dndadr. Yani k

miktar 4000 A nn altnda ya da 7000 A nin stndedir. O halde bizim grmyor olmamz
n olmad anlamna gelmez. Sadece bizim grebilme kapasitemize gre vardr veya
yoktur. Bazen senin gremediin yerde sradan bir kedi grebilir. O halde tm canllarn
grebilme kapasiteleri farkl olduuna gre, k her zaman vardr ve k her zaman yoktur...
Her eyin bir snr, bir sonu olduu gibi, insan aklnn 'da bir snr var tabii...
Yzyllar nce yaplan piramitlerin insanst olduunu dnyor olmamz akl
snrlarmzn daralm olmasnn bir sonucudur. nsan akl be bin sene nceki insana gre,
kullanlan kapasite anlamnda olduka ciddi bir tahribata uram ve deer kaybetmitir. Ne
yazk ki bu yava yava olduu iin fark edememiiz. Belki birden olsayd "N'oldu bize?"
diye sorma ansmz olabilirdi.
imdi ise gerilere dnp baktmzda piramitlere ve
mumyalara hayret ediyoruz... Piri Reis'in haritasn bile
uzayllarn izdiini dnp, Mimar Sinan' insan ustu go' ryoruz. Sokrates, Eflatun, Aristo... gibi dnrlere gp
ile bakyoruz. Kmesteki kartal gibi...
Yanl hesap benden dner...
iribclll uey cnu*. ju.u~
s.
Bilim adamlar insan beyninin yzde altmnn halen
"nsan beyninin henz yzde krk zlm--~.~ halen
tr.1
muamma olduunu ve henz zlemediini sylemektedirler. Yanl hesap!
Bir kahvehaneye gittiini ve bir ay istediini varsayalm. Garson sana ay getirdiinde,
ocaktaki kalan ay miktarn bilebilir misin? Elbette ki hayr. Demlikte on dokuz bardak ay
kald diyemezsin. Halbuki ay istemeden nce ocaa geip, demlikteki ay miktarn
lebilseydin ve toplam yirmi bardak ay olduunu renseydin, sana gelen bir bardak ay
olduuna gre on dokuz bardak ay kald diyebilecektin. Peki nasl oluyor da yzde yzn
bilmedikleri bir eyin (beynin) zdkleri ksmna yzde krkn bulduk diyebiliyorlar.
Bunu syleyenlerin veya buna inananlarn amac belli: in iinden kamadklar bir
durumla veya soruyla karlanca; "Valla biz henz o ksmn zmedik." demek iin basit
bir kurgulama bu...
"Uyuyan nsan uyuduunu bilmez."
Hayvan, hareket edebilen bir domatestir.
... .. ^9er insanolu uyuturulmasayd hi kimse "nsan
nen bir hayvandr" diyen byk hayvan halen alk( mazd. Bundan yaklak iki bin be yz sene nce Aristo
^nsan dnen bir hayvandr." demi ve tarihe gemi.
az dnen herkes, bu cmlenin ne kadar sama oldu-yunu anlar.
'22
23
Bil Kendini
nsan insandr, hayvan da hayvan. Birisi bana Mehmet'ten bahsederken, benim aklma
hjblr zaman bir bcein dnen versiyonu gelmiyor...
Bir gn bir kedi grm Aristo. Dnm ve "Allah Allah! Kediye bak, o da tpk benim
gibi yiyor, iiyor, oalyor, yalanyor, lyor... Tek farkmz, ben d-nebiliyorum. O
halde nsan dnen bir hayvandr." demi. Sen de yzyllarca alklamsn. Hepsi bu ha!
Yahu ldracam, ne var bunda? imdi, ben de geen gn evde ieimi sularken fark ettim.
iek de tpk bir hayvan gibi nefes alyor, besleniyor, byyor, oalyor, yalanyor,
lyor... Tek fark var, hayvan gibi yer deitiremiyor. O halde: "Hayvan hareket edebilen bir
bitkidir." dersem ben de tarihe geer miyim acaba? Kendine hakszlk etme. Sen bir insansn.
Baka sze gerek yok.
Bu arada hemen belirteyim. Aristo'yu yermek iin anlatmadm bunu. Byk bir dnr
olduu su gtrmez bir gerektir. Ama byk bir dnr olmas gaf yapmayaca anlamna
gelmez. Ben Aristo'ya tavr almyorum. Bu szne tavr alyorum. Yanl alklayamam.
Deil Aristo, babam bile olsa...
nanmadn alklamayacaksn.
nandn da avularn patlayncaya
kadar alklayacaksn.
Reenkarne oldum! H?
Birisi reenkarnasyon dedi, bir anda binlerce insan daha nce yaadn iddia etmeye
balad. Halk arasnda ruh transferi olarak bilinen reenkarnasyon, bir anda bilim adamlarnn
ilgi oda oldu. Bylece insanlar nceki yaamlarn daha net hatrlamaya baladlar. Bilim
adamlar daha derinlemesine aratrd konuyu. Bir ksm hemen kabul etti reenkarnasyonu.
Kimsenin, belki de hibir bilim adamnn aklna u soru gelmedi: nsann merkezi beyindir.
Her trl faaliyet beyinle idrak edilir. Hatrlamak da beynin bir marifetidir. O halde nasl
oluyor da, bir ruh bir baka bedene girince sz konusu ahs daha nceki yaadklarn
hatrlyor? Eer bu doru ise, ruh transferi neticesinde kii gemiini filan hatrlyorsa, o
zaman insann merkezi beyni deil ruhudur. Bu durumda da beyinle ilgili sylenen her ey
boa kar. Ksacas reenkarnasyona evet demekle beyni reddetmek ayn eydir.
ok basit bir rnek olacak belki ama bitkisel hayatta olan bir insann ruhu bedeninde
olmasna ramen ne bir ac duyuyor, ne de herhangi bir ey hatrlyor. nk, beyin ilevini
yitirmitir. Belden aas fel olan bir insann sz konusu blmnn beyniyle olan irtibat
kesildii iin hibir ey hissetmez. Ama fel olan ksm canldr ve kan bir ekilde sirkle
olmaktadr.
Sonuta herhangi bir eyi hatrlayabilmek iin mutlaka beyne ihtiya var. Ruh sadece diri
durmamz salayan bir mefhumdur. Hatta daha ileri giderek, "nsan ruhuyla bir "ayvann
ruhu arasnda hibir fark yoktur. Tm farkllklar beyin oluturur." diyorum.
24
25
Ben Dnyann En Akll nsanym
Bir aslan miyav dedi...
Geenlerde bir ok televizyon kanalnda ormanlar kral aslann, bir ceylan yavrusunu evlat
edindii ve onu tm tehlikelere kar koruduu byk bir ibret ve hayret vesikasym gibi
sunuldu. Herkes-aknlkla izledi bu olay. Hatta bir arkadam o kadar ok etkilenmiti ki,
ertesi gn kalabalk bir ortamda, "Bir aslan kadar olamadk, birbirimizi yiyoruz!" dedi. Ben
de; "Birbirimizi yediimiz doru da "Bir aslan kadar olamadk" da ne demek? nsan olmay
denesene! Ayrca bize kahraman gibi sunulan o aslan kesinlikle zrl bir yaratk. Aslan,
aslan gibi davranmal. Ceylan yavrusunu yemeyen bir aslan kesinlikle zrldr." dedim.
Hepsi beni ruhsuzlukla itham etti.
Buna benzer haberler zaman zaman kar ve ben her seferinde glerek izler geerim.
Bir aslan miyav diyorsa onun tedaviye ihtiyac vardr, ne gzel taklit yapt diyemezsin.
"Bilim adam" yok, "Bilim adam adam." var...

TV'lerde bir dolu tartmaya katlan, saatlerce konuan ve bilim adamym diye geinen
insanlar en objektif gzln takarak bir izle. Hatta eline kat kalem al ve konumalar yaz.
Sonra yaklak drt - be saat sren tartmayla ilgili notlarn gzden geir. Ka tanesi Benim
iddiama gre, ka tanesi Benim aratrma sonularna gre, ka tanesi benim yaptm deney
ve gzlem sonularna gre veya ka tanesi Benim teorime gre diye balam cmleye? Eer
bulabilirsen bu cmlelerin altn
Bil Kendini
yo|^
krmz kalemle iz. Sonra krmzlar say. denecek kadar az. Gerekten ok ac.
Darvvin, kendi teorilerinden vazgeti ^ bilim adamlar Darvvin'den vazgeerdi,
ya.
ba
Evrim tartlrken, kimse 150 ksur ,, ayan Darvvin'in tesine geemiyor.
Darwir\ Darvvin filan dedi veya Darvvine gre cmleler. Peki sen ne diyorsun be adam?
l*s
.,
- - -^ y*
rin Darvvin'in teorileri. Sen ne diyorsun? BenParwi bi dnyorum veya ben Darvvin'e
katlmy0rlj(n der Darvvin'den baka kime veya neye ne katar /\||ah akih.a?'
Fizik tartlrken, bu sefer Einstein'n tartlrken. mam Gazali'nin tesine geernjy0r
kime
Tp tartlrken de durum ayn. Hipol<rat'..
na giriyor bilim adamlar. Ne acdr ki bugn(intP hala 2.500 sene nce bir yemin and yazan
Hip0krat' ^' mad. Hi mi bir ey deimedi 2500 senedir ^ ey*:' m m? Kald ki Hipokrat
yemininde geen "T^ hastâr ma eit muamelede bulunacam." ifadesi o dr1emdeb !' ki
sylenebilecek trden bir ifadeydi ama 2o0'li yllar(j ooyle bir beyan utan vericidir. Alt
sene nive,ite okvj* D'r insana bu ahlak veremeyen bir sistem, iki d*kikal|L h Yemin
metniyle neyi halletmeye alyor? Beê 21. y'r rin Hktrlar zm reteceklerine, byk
q$nec6J; e' devnm yapacaklarna, tedavisiz hastal^ pirak^ J"
26
27
Ben Dnyann En Akll k
Alym
'yi, Hipokrat' aacaklarna.
inetcaklarna, jbn . mendirler
b|na'
ar'n anlamak uruna kendimizden

Bakai
Eer &
yandan da ev aulmlar Darwm'i anamayajônn
dar Darvvin m
'"9'1' aratrmalar yapsalard, irr^n, bir
renmi olurdM in kalmazd ve bizler oktan geriye ka'auk. Hi gEer
Eer bin
biraz da fi2ji m adamlar sadece Einstein' anlam*
lard. anlâya alsalard, kim bilir neler K yerme
'
ûlacakEer fjki
ey
lan kadar js! "^ Omlar mam Gazali'yi anlamay^
ok daha bet yet>i anlamaya alsalard, u and, altk
Dolacakt... W*
yinesi-,
iini iyi yapm * bu szlerim herkesi kapsamyor. r\
fazla TV'lem *Va alan birok bilim adam var. gerekten
lar szlerineI9r^mezsin. Medyatik deildirler. Anlar OK
gre diye hp
irn teorime gre, benim aratûnku o^n
Onlar y2|er lar|^r ve biz byle adamlar pek balarm*
Biz Gallileov Ser>e sonra anlamak daha anlaml Gevmeyizgerekten dft arz. sonra da oturup alarz me^gelr ^__
nyormu diyerek. V dnya
Eer bin
karak, gere,m; Aratrmalardan ve gzlemler^ hep baka|a,9e uama abasysa ve sen her
^nyoiav
'nr aratrmalarn referans alyor^ seferin .
san,
l
can. U^y
2Q
Bil Kendini |l'c
x
nm ama sen asla bir bilim adam deilsin. Sen sadece kendini bilim adam zanneden bir
bilim adam adamsn.
Kzyorum...
Tartmalarda iki cephe olmasna kzyorum. Masann bir tarafnda tenaziyi savunan,
dier tarafnda savunmayan adamlarn oturup tartmalarna kzyorum. Ben sucuyum,
bucuyum diye artlanarak sz konusu platforma gelen bir insan, kar tarafn syledii ne
olursa olsun inansa da, inanmasa da reddetmek zorunda hissedecektir kendini. Bunun uzants
olarak bize yansyansa, hibir tartmann doruyu bularak neticelenmemi olmasdr. Bunun
istisnas yok. Neden? nk kimse kimseyi dinlemiyor.
Sus!
Ona doduundan beri birileri susmaktan bahsetti. Susmann ne kadar kutsal olduunu
anlattlar hep. Susmak altn, konumak gm dediler. Altnn gmten daha iyi olduunu,
daha pahal olduunu da onlar syledi. Dnd. "Altn daha iyi ise ve susmak altnsa
susaym o zaman" dedi. Bir gn konumak istedi, azn at, birileri hemen biber srd
azna. Biber azn yakt. Susmann daha iyi olduuna tam olarak inand artk. Konumak
azn yakyordu nk. Sustu. Biraz daha byd. Biberin acs kayboldu azndan. Bir daha
konumaya kalkt, birileri e|iyle azn kapad. Her doru her yerde sylenmez ediler. Ara sra
yalan sylemesi gerektiini o gn frendi. Sustu.
29
n Ara sra asa da azn, doruyu sylemekten kork-tu hep.
Susmay ok iyi rendi. ok gzel susuyor.
Dinlemeyi bilmiyor, sadece susuyor. Arada Dr ko, nusmas, gerektiinde de bildiini sylemiyor sylemesTgerekeni sylyor. T.pk. ucuz dan.manlar g,b,
.'
Kendini ok iyi gelitirdi. Bilmiyorsan sus
adam sansnlar sz ona ait. Geenlerde ona, sus-masam da dinlesem, dinleyie rense,m
beni
; adam sanmasalar da, ben adam olsam ded. bm c, a ona 'sus' dedi. O imdi bizim mahallede
oturuyor. Dediini yapt. Dinlemedi, sadece sustu ve b.z onu gerekten adam sandk.
Asla susmamaksn. Dinlemelisin. Anlamaya almal-sm. Yanlsa savunduun, ben
yanl JJY^^^ di dorusunu rendim. Sana teekkr edenrn.deme lisin. Ancak byle olursa,
geliebiliriz. Aks. halde, horoz do v izlemeye devam...
Efsaneleri seviyoruz.
Bil Kendini
Derler ki; "Aristo, dncelerini ekinmeden syle/0 ok rahat bir insand. Eski Yunan'da
kle says zgr ms* saysnn yaklak iki katyd. nsanlar sylemekten kor lan szleri
"Aristo byle demi, Aristo yle demi" , rek Aristo'ya mal ediyor ve bylece fikirleri
yznden ularna dert almyorlard. Eer ifade insanlara ok sert g&1 se "Bunu ben
sylemedim, Aristo sylemi!" diyorlar0 ' nk Aristo cesurdu ve her eyi syleyebilirdi."
imdi kafan iki elinin arasna al ve dn. u ana K^ dar gelen ve Aristo dedi, Sokrates
dedi, Eflatun dedi, fl men Diyojen dedi diye balayan tm szler acaba ger0K ten onlara m
ait, yoksa hararetli hararetli savunduum1-' ( bu szlerin bir ou aslnda sradan insanlarn
uydurm^ m?
Efsane retmek, fikir retmekten daha zor. n^ efsane retmek iin bir de kahraman
lazm. Seni kolay o& m yapmaya davet ediyorum- Dnmeye, fikir retmeye-''
Eer gerek bir bilim adamysan, sadece bilim . 'aryla ilgilenmek yerine, biraz da
bilimin kendisiyle ilgile1' men gerekmez mi?
Hakszlkta son nokta...
EPey bir zaman da dahilerin doutan gelen ustu Suleri olduuna inandrldk...
* Bu bir yetenek ii ' Onunki Allah vergisi ' Doduunda belliydi ' Herkes yapamaz
30
31
mekiin uramazd.
Ben
Daha ac,mas,z olanlar dava,,
. ansl adam
ekstra bir g meinde ampul
nlerle tanma*'_--kullanabiliyor da ondan
Bil Kendini
Tm dnya yukarda ad. geen ve gemeyen mor-, ,P uvusturulmutur ve insanolu kendi
eliyle kendi de-finle vo etmeyi baarmtr. Eer tersine bir aba sarf haS'nHik s anda hi
kimse piramitlere hayret etmezdi, etSehinmz halen Edison'u konuuyor olmazd.k. nk
ampul oktan demode olmu olurdu.
Tm mucitler nce ayn eyi kefettiler: "Kendilerini..."
Normal bir insan olman kafi!
Sen bir dahi olarak dodun. Bunu ok rahat syleye-bilmelisin. "Ben insanm" der gibi...
Dnsene acaba tekerlei bulan adam ben dahiyim demi myd? Hayr. O sadece insan
olduunu sylyordu. Sonra, "Dahilik kavram knca dahiler ve dahi olmayanlar diye
ayrdlar bizi. ilk snrlama da buydu. Halbuki nceleri sadece alan ve almayan insan
vard. alan, bugn dhiyane saylabilecek eyler retiyordu. O halde dahi olmaya almak
aslnda yersiz bir abadr. Yaplmas gereken sadece normal bir insan olmaya almaktr.
Benim derdim de bu ite. Anorma-lize olmu insanl, yeniden normalize etmek...
nce farknda olduunu gster: "Ben bir insanm. Beyninin her iki lobunu kullanan insan
dahidir, diyor-'ar. Ben doduumda zaten iki lobumu da kullanyordum. Elimde olmayan
nedenlerle bu ynm kreltildi. Ben tekrar
rucularla chat'le, TV'yle.

33
Bil Kendini
ben olmak, normal bir insan olmak ve beynimi yaratlma uygun kullanmak istiyorum" de!
Beyinle ilgili birka cmle...
sadece hSd' i'61*80 hayal etmen 9erekmeZ' ^ sadece hayal edileni dnrsn! (Sol beyin)
Halbuki bir kitap okurken durum ok farkM,, wL ?.y^L ! ,1 mu-
-j..~jv<. <-/n m ourad daha enteresan olan, sonular laym diyor.) Rakami~- -Matematik
Muhakeme
Analiz
Okuma-yazma
Rakamlar
Nasrs Madde
Resim Ritim Renk Mzik H. Gc
lob) Sonra senin ya-eini hayal edersin, oynarken her iki lob birlikte alm olur...
Muhakemeye gerek yoktur 'oto oynuyoT On M h-TT ^ dd Dnerek, saemerek ln bu?dan- on da obadan yirmi .k., baya da ko-
st beynin iki lobdan olumutur. Sa lob; resim, ritm, renk, mzik, hayal gc gibi
sosyal saylabilecek konularda, sol lob ise; matematik, muhakeme, analiz, okuma yazma ve
rakamlarla ilgili konularda seni destekler.
Doduunda beyninin her iki lobunu da aktif olarak kullanabiliyordun. Yani dahiydin,
ancak daha sonra yukarda anlattm uyuturucular iki beyin arasndaki geigen-lii
salayan nasrs maddeyi etkilemi ve iki beyin arasn-^ daki iletiim iyice azalmtr. ,,,,,:,,,..,
->,,,yapma gelenei. Yzylla1"
uz.
tutmu"heT kar' a!I" Vapmi' sonra biz de model Ka? kL karrtfl yagdl9lnda kardan adam
yapar olmu-^K?^ yapm'tir ki hyatmda? En b-haval etmS. ' dnleni dnp,
hayal edifevkalde mmkn. Sonuta
-"Olbi ka^TZr?!?1,? n; ki bey'n birbirinden ve-'k yava ret ? dah"iin de bV'ece
sona ermi-9renen, yava karar veren, zm retmek-
34
35

Bil Kendini
te ska ge kalan, srekli tketen ve bir trl reteme

yen, zor anlayan insanlar olmuuz. in gzel bir taraf var
sa, o da; her eye ramen iki lobu tekrar bartrabiliyor ol
mamzdr.
\
Eer istiyorsan yapabilirsin. nce en mkemmel yaratk olduuna inan ve anlattklarm
kendi hayatna uyarla!
Sendeki hazinenin yannda Sleyman'n hazinesi de ka para?
Sen yz milyar sinir hcresiyle (Nronla) dodun. Bunlardan yaklak on milyar beynine
yerletirildi. Nronlar dier hcreler gibi artmaz. Aldn darbelerle, itiin sigarayla,
kullandn alkolle, yalanman gerekesiyle ksmen azalr ama asla artmaz.
Nronlar insanlarn bilgi bankasdr. Her nron ayr bir hazinedir ve binlerce bilgi ierir.
Tm bildiklerine, nron denilen bu hcrelerden ularsn. Tecrbelerin de bu hcrelerin iinde
gizlidir. Karar verirken de yine ayn ekilde bu hcrelerle irtibat kurarsn ve karar verme hzn,
bu hcreler arasndaki balantlarn kvrak olmasyla dorudan ilgilidir...
Sen de dier dahiler gibi, sahip olduun bilgilere annda ulaabilirsin. Olaylar, nesneler ve
durumlar karsnda ok daha pratik ilikiler oluturabilir ve analitik dnmeyi baarabilirsin.
Bu da mevcut loblarm arasndaki entegrasyon srecinin balamas anlamna gelir ve bylece
sen ocukluunda braktn dehana yeniden kavumu olursun. Tabii ki aadaki
egzersizleri ciddiye alp, haya'3 geirirsen...
Her blmn sonunda verilen egzersizleri byk bir samimiyet ve itenlikle uygulamaya
balarsan, birka gn sonra dnme hznda ok ciddi artlar olacan greceksin. Bu iin
akas yok!
37
rn
Ben Dnyann En Akll insany
Egzersiz zaman Samalama Metodu
Ama: Nesneler aras absrd ilikiler oluturarak beyin entegrasyonunu salamak.
*
'* Mesel; bir bak ve birkarpuzla ne yaparsn deseler, hemen hemen herkes "karpuzu
keser ve yerim" diye cevap verir. Bu dorudur. nk kafamzda bu iki nesneyle ilgili iliki
byle kurulmutur. Burada bak karpuzu kesmek iin vardr. Dolaysyla bunu tekrar
dnmek sana hibir ey katmaz. Bilgini tekrarlam olursun! Halbuki karpuzu ban
ucunda bir top gibi evirerek bir fotoraf ektirip, "en iyi fotoraf yarmasna" katlmak
aklna hi gelmez. Veya ok byk bir karpuzun iinde bir bak fabrikas hayal etmek aklna
gelmez. Halbuki bu hem absrd, hem de normalde olamayacak bir eydir ve beyinde yeni bir
alma sebep olur. Toplamda da analitik dnmeni olumlu ynde etkiler...
Kitap - Kalem
"Kalemle bir kitap yazardm" dememen gerekiyor nk kitap ve kalemle ilgili bilgi ba
byledir. Daha analitik dnebilmek iin yeni balar oluturabilmelisin. Kitaptaki her harfin
kalemlerden olutuunu (l harfinin bir kalem olmas gibi) hayal et mesela!
Bu ok kolay deil elbette. Dahi olmak istiyorsa11 eski alkanlklarn krmalsn. Tm
anlatlanlar unut, ^ eyi yeniden yorumla! Greceksin ki bu hem ok keyi"1
Bil Kendini
hem de ok anlaml olacak ve ekstradan da iki beynin arasndaki entegrasyonun yeniden
kurulmasn salayacak.
iin Mant
Bir bardak ay ve bir ay ka dn; ilk akla gelen "ay ka ile ay kartrmak"tr.
Beyin bu ilikiyi ok abuk kurar ve resmeder. Oysa byk bir ay kayla ay servisi
yapmak fikri hemen gelmez... Dolaysyla beyin zorlanr. Sa ve sol beyin sohbet ederek
birbirine yaklamak zorunda kalr.
te loblar Sollob Sa lob -Sollob Sa lob -Sol lob Sa lob -Sol lob Sa lob Sol
Sa
Sol
arasnda geen minik bir diyalog:
Nesneleri veriyorum. Bir bardak m
ay ve bir ay ka...
Tamam ite ay kartr.
Hayr yle deil! Allmadk bir ev
istendi. ,
Nasl yani?
Valla bilmiyorum. Daha nce hi ,
yapmadmz bir ey...
Daha nce hi yapmadmz bir
ey mi?
Evet aynen yle. Hemen balasan iyi olur!
Bulamyorum abi be!
Zorla kendini mutlaka bulursun
Buldum galiba! ay ka ile ay
servisi yapmak...
Harikasn valla! Krk yl dnsem
aklma gelmezdi...
38
39
Bil Kendini
Halbuki var olan balantya ulamak iin geen diyalog sadece ilk iki cmleden ibarettir.
Dolaysyla dnlmeyene younlamak, beynin iki lobu arasdaki diyalog miktarn ve
artrarak, zihinsel geliimine pozitif etkiler yapacaktr.
Bundan sonra etrafna bak ve her ne gryorsan aralarnda sama - sapan, olamayacak
absrdlkte balantlar kur! Eer kurduun balant olabilecek trdense yeniden dene.
pucu: Kk nesneleri byt, byk nesneleri klt. Az olanlar oalt, ok olanlar

azalt. Bolca renk kullan. Kurduun balantlar sahki yayormuasma canlandrmaya al.
Btn bunlar aslnda allm dnce kalplarn ykmak iin. lk balarda ok kolay
olacan zannettiin sama ilikileri yakalayamayabilirsin. Bu ok normal. Ancak denedike
bu srecin hzlandn greceksin. Hzlanman loblararas geilerin hzlandna iaret eder.
Bylece iki beyin birbirine yaklam olur. ki beyin birbirine yaklatka da daha analitik
dnr, daha abuk kavrar ve snrlarn o derece zorlam olursun.
Dnyann En Gzel iirleri
Bil Kendini kendini...
Kainatta yok bir deer, Bil kendini kendini... Kindar kirli ise eer, Sil kendini kendini...
nsan derim sana hay hay, Hrmetli ol herkesi say, Kimse ile etme alay, Gl kendini kendini...
Muhta gelse geri itme, Muhannete yakn gitme, Altn iken sakn etme, Pul kendini kendini...
Zevraki der kt eyler, Boyun bker btn beyler, ster ise sultan eyler, Kul kendini kendini...
Gerek kapasiten bir srahiyken neden sadece bir bardaklk ksmn kullanasn?!
40
41
2. Blm
Yetenek dedikleri; tembeller in iyi bir kamuflajdan baka bir ey deildir...
yetenek mi Dedin? O da Ne?
Dnsene; o gne kadar ka milyar insan v. \^ yapt? Ama sadece Arimet tasn suda
ykseldiimi^' etti. Yoksa o gne kadar suyun kaldrma kuvveti yoK
du? ,
fi Dn! O gne kadar ka bin insan elma aacif1 êc&
tnda oturdu ve kann kafasna elma dt de s Nevvton yerekimini fark etti...
X5'
Dn! O gne kadar ka milyar insan gaz la' yakt da sadece Edison ampul buldu...
^'
Dn! O gne kadar ka yz bin insan fizikle w* ti da sadece Einstein E= mc2 dedi.
V
Peki bu nasl oluyor? Ayn eyler bakalarnn ^\^ Sina geliyor ama sadece bazlar olup
bitenlere bir * veriyor ve sonra dnyay deitirebiliyor?
ok ack.
,0'
uze diye nitelendirilen bu insanlar konularna ^'^' sa n H adamlardl ki' ne gryorlarsa,
neye baky^dir1' voriarn uAyuyorlarsa hemen kendi konularyla ilikil<?r.y0r'
dl" Ar?imet'' dn; adam herkes gibi banyo ya?
rn
herkes gibi onun elinde de bir tas var ama o

tasa tm adanmlyla bakyor ve sama da
eleri sylemekten ekinmiyordu. Kimin ne
umursamyordu bile! Yar plak sokaa frlayn
ye barabiliyordu... p'
konus
Tekrar etmek istiyorum: "Yetenek diye bir sev
yoktur..." isteyen herkes herhangi bir konuda en iyi olma yi baarabilir. Zihinsel bir engelin
yoksa sen de bir Edison olabilirsin, ihtiyacn olan tek ey beynindeki resim yapma merkezini
harekete geirmektir. Baka bir ifadeyle iinde ki ressam canlandrmaktr.
nce sen inan!

Aya gideceini sylediinde henz 15 yanda
b.r ocuktu Neil Armstrong. Herkes gd alav etti
onunla. Onlar gldke o ciddileti, o'nl ral et '
e o mat ett. Insanm isteyip de yapamayaca hibir ey yoktu ona gre. Yllar sonra hakl ktn mda
herkes hayret ve ibretle onu izlerken oK hli
etmeden gayet olaan bir slupla aya ayak basan ilk
insan olarak, insanla yle seslendi' "Bu adm bir
-;n ok basit, insanl.k iinse dev bir sraDaha ne olsun be abi...

Vetenek diye bir py
nsanlar tembelliinden uydurmular bu yetenek tabirini. Herhangi bir konuda az baarl olan
bir insan, baarl olmak iin ihtiyac olan yetenein kendisinde olmadn ifade ederek, hakl
olmaya alr. Bunu yaparken de baarl olanlara ok byk bir hakszlk yaptn bilmez.
y' bilardo oynayan birine "yeteneklisin" demek o insann tm almalarm yok saymak
demektir. Ne yaz,k ki bunu syleyen d& bilmez, sylenen de. Hatta yeteneklisin dedi1'
mizde kar taraf ounlukla mutlu bile olur.
46
Belki de sen u anda dnyann en byk yazarsn! Eline hi kalem almadnsa biz veya sen
bunu nasl anlayabiliriz ki!...
Belki de sen dnyann gelmi gemi en byk te-nisisisin. Ama eline hi raket
almadnsa bunu ne biz anlayabiliriz, ne de sen...
Dnebiliyor musun? 21.yy'da birok insan herhangi bir konu hakknda bir ok kere,
hem de hi denemeden benim o konuda yeteneim yok deyip kendini kenara ekebiliyor.
Bylece kullanmad o ynn kendi eliyle topraa gmyor. ok ac ama u anda bir
yerlerde mr boyunca kendini fark edemeyen ve lmek zere olan bir fizik dahisi, dnyay
deitirecek bir lider, marsa gidecek bir astronot var. Kim bilir, belki de o sensin...
Genlerinden medet umanlar da var...
ad
ar bir takm zel yeteneklerin babadan oula,
resi a ^Z fen^' ^'k' Seii ne srmektedir. Halbuki iyi snn yapan k'1" Babann olunun
da iyi resim yapyor olma-mame9enetI< yaplyla uzaktan yakndan ilgisi yoktur. Bu ta-resirn
n yetl?me tarz ve ilgiyle ilgilidir. Bir ocuk babasnn yaptn grerek byrse resme kar
bir ilgisi olu-
47
ym
Ben Dnyann En Akll insan
sur ve beynindeki resim merkezi aktif hale gelir. Sonu-ocuk da iyi resim yapar.
yi resim yapan bir baba herhangi bir kreten bir ocuk alsa, onun da bir zaman sonra iyi
resim yapaca muhakkaktr. Ayrca yetenek, genlerdeki bir ifreyse, niye Edi-son'un
akrabalar da mucit deildi? Niye Mimar Sinan'n mimar bir akrabas yok? Niye Einstein'nn
fiziki akrabalar yok? Niye Leonardo da Vinci'nin slalesinden kimse Mona Lisa benzeri bir
eser verememi? Niye Piccasso'dan baka Piccasso yok? Niye Alexander Graham Bell'in
akrabalar bir ey icat etmemi? NEDEN?
yanda piyano alan Mozart iin ne diyeceksin?
Bazen ok erken yalarda inanlmaz beceriler sergileyen insanlar grrz. Mesela Mozart.
Adam yanda piyano almaya balam. Yetenek diye bir ey yoksa bu nasl aklanabilir?
Bilinalt denilen o muamma, esasnda bilinci de etkileyen "byk bilin" dzeyindedir.
Ancak bilinalt kaytlarnn hayatmza yansmas bazen uzun sreler alabilecei gibi, bazen
de annda yansr hayatmza. Bazen ok basit bir olay bile, durduk yerde iimizdeki dahiyi
aa ka-rverir. Sanki bir patlama olur beynin bir yerlerinde. imek akmas gibi bir ey
bu. Patlamann nerede olacan kimse kestiremez. Ancak patlama olduu esnada beynimizin
hangi noktas aktifse, o blm harekete geer. Kim bilir belki de Mozart'taki bu mzik
merkezinin patlamas, Mozart uyurken annesinin lk atmasyla gereklemitir. Ya da daha
lmn ne olduunu bile bilmeyen bu ocuun yaYetenek mi Dedin? O da Ne?
nnda bir yakn lmtr ve oradaki insanlarn alamas sebep olmutur bu patlamaya.
gnin de sihirli bir lamban var...
ocukken beyninde herhangi bir patlama otana-yanlar ne yapmal?
Normal olan herkes istedii her eyi yapabilecek donanma sahiptir. yle dn: inde
milyonlarca insan var senin... Ressam var, fiziki var, matematiki var, yazar var, heykeltra
var, sapk var, hrsz var, ipsiz var, ipli var, arkc var, futbolcu var... var da var. En sevdiini
se, ona younla, hayatn deisin! ocukluunda herhangi bir yetenek merkezini
patlatamamlarsa, imdi sen yap bunu. Bilincinle bilinaltn birletir, byk bilince ula ve
bitir ii. Byle davranman, daima o konuyu dnmeni salayacaktr. Bu da eninde sonunda
sz konusu merkezin patlayaca anlamna gelir...
iindeki insanlardan en ok kullandn hangisi ise, sen u anda osun.
Eer elenmeyi ok seviyorsan, tercihini elence merak olan insan semek ynnde
kullanmsn demektir. Zaten birini seip ona ok younlanca dierleri yava ya-va geri
ekilecektir. Alaattin'in sihirli lambasmdaki gibi arlmcaya kadar da asla gelmeyecektir...
Dnsene ii gc peete yakp tabak krmak, salara kadar dans etmek olan bir insann
iindeki fizik dan ne diye "Bak tabaklar yere dt, demek ki yer e-
48
49
Ben Dnyann En Akll insan,y,m
yetenek mi
Dedin? O da Ne?
kimi var." desin ki?... ,

Newton aacn altnda otururken elmann dmesiyle fiziki olmad...Adam zaten aryordu.
Yani beynindeki fizik dahisi hep tetikteydi onun. O halde kural ak, hedefi le yatp
kalkarsan, hedefinle ilgili okuyup yazarsan, torunlarmz senin de adndan bahsederler ve
yllar sonra sen de yz binlerce insana esin kayna olursun.
Bu, gzleri grmeyen bir insann daha iyi duymas gibi bir eydir. Be duyusundan herhangi
birini kaybeden birinin dier duyular daha iyi alr. Kr bir insan daha iyi duyar. Hem kr
hem sar bir insan daha iyi tat alr, gibi... e yaramaz dediin adamlar ortadan kaldr ve
baar. Tembel adam yok et mesel. Srekli mazeret bulan adam, ktmser adam, uykucu
adam ortadan kaldr. imdi oka sihirli lamban. Baarmak isteyen, zm reten, hzl
dnen adam iste. Adeta zeri toz tutmu biblo gibi sil onlar, parlat, harekete geir ve bak
neler olacak...
EgzerszZamani Ters El Metodu.
sz konusu olunca,
ilikisi ters iler.
^n farkl rie dr. Ama am may'"' -~ =>^^^**^s*^,u konuda ok ciddi almalar vardr.
elimi
=o
i kullanabilmem iin bir ka'k icat etm..
Normal kak
Babamn yapt kak.
Babamm yapt., ka.kla sol elle yemek^ysmek imkansz olduu iin ben de mecburen sa
elimi kullanmay og
renmiim...
Ters el metoduna gre kullandn elini deil, ters elini kullanman gerekiyor. Sa elini
kullanan bir tenisi duun Sa elini kullandna gre beyninin sol yarm kresinde ner gelen
yeni top iin alternatif bir vuru ba olusm^;; (havadan gelen top iin ayr, yerden gelen top
m ayr
51
Ben Dnyann En Akll
Yetenek
m
Dedin? O da Ne?
vurular... gibi) sz konusu tenisi, raketi sol eline alnca

ayn kalitede vuru yapamaz. nk beyninin sa yarm
kresinde alternatif vuru balan henz olumamtr, fyv
cak stne gittike vuru kalitesi artacaktr. \
Alkanlklarn krmaya kalktnda tenisinin beyin loblar arasnda yukardaki karikatrde
olduu gibi bir diyalog geecek ve bu da nars maddeyi harekete geirecektir. Bylece her
ters el denemesinde entegrasyon devam edecek ve bizim tenisi hem iki elini kullanabilen bir
oyuncu olacak, hem de her seferinde dahilie biraz daha yaklam olacaktr.
Ters elle yaz yazmak:
Tpk tenisi rneinde olduu gibi yaz yazdn elin sa elin ise; "A" harfi iin sol
beyinde bir ok alternatif olumutur (kk a, byk A, el yazs ile a... gibi). Halbuki kalemi
sol eline aldnda, sa beyin bu konuda tecrbesiz olduu iin sol beyinden yardm isteyecek
ve bu da beyinler aras dostluk srecini hzlandracaktr.
Beynindeki iki lobu, ayn binada yaayan ama birbiriyle konumayan iki komu, kendini
de binann sahibiymi gibi dn! Onlar bartrmak sana dt. Hadi bir eyler yap!
Ters elle her gn 15 dakika yaz yazmay dene!
1.Yarar: Entegrasyon.
Bu egzersizi yaparken ilk gnler yaznn ok irkin ol
duunu greceksin. Ama aradan 10-15 gn geince yava
a yaznn dzeldiini grp mutlu olacaksn. Hatta ilk
gn yazdn yazy sakla. 15. gn yazdn yazyla muka
yese et ve ters elle yaz yazmann hi de zor olmadn
gr. . 2.
Yarar: Ola ki bir gn...
ki elini kullanabilen bir insan olarak ellerinden birine
bir ey olsa bile tekini rahata kullanabilen bir insan ola
caksn. . , ...
3.
Yarar: Sorunlarndan kurtulacaksn
Birok insan sorunlarn hayal ederek zme yolunu seer. Halbuki yazarak zm
aramak; sorun zme yollarndan en pratii ve bizi sonuca en abuk gtren metottur.
bir de
Babasyla olan sorunu sadece dnerek zmeye kalkan bir gen, srekli "Babamla aram
iyi deil. Allah kahretsin! Babamla aram iyi deil!" tarznda cmleler kurar. stelik bunu her
sylediinde fkesi ve sorunu artarak da-ada byr. Binlerce defa ayn sz sylemesine
ramen, e rar ettiini bir trl fark etmez ve bu sorun o istese de haêse.de bilinaltna
yerleerek, onun duruuna, ruh aihi Kil ;UZne vansr- Sonuta sorununu gideremeyecei
yeni skntlar balar.
kad,ySa sorunu yazarak zecek olursa, sradan bir A4 9ia|y'a ii annda bitirebilir.
52
53
Ben Dnyann En Akll insanym Yetenek mi Dedin? O da Ne?
Sorun: Babamla aram iyi deil.
TARAFLAR
\
a- Ben b- Babam c- Annem ? d- Kardeim e- Arkadalarm
"Babamla aram dzeltmem iin ben ne yapabilirim ve onlardan nasl bir yardm
isteyebilirim?" diye sorar; bu soruya bir cevap bulmak iin yazdka yeni zmler retir ve
sorun ksa bir zamanda zlr.
Dnerek veya hayal ederek sorununu zmeye kalkrsan binlerce tekrara maruz
kalacan bir kez daha sylemek istiyorum. Halbuki yazarken durum deiir ve bir eyi
defadan fazla yazamazsn.
Yazarak sorun zme metodunun bir baka yarar da; sorunun, zlmesi gereken bir
problem gibi alglanmasn salamasdr.
Gel gr ki Trkiye'de bu yolu kullananlar yok denecek kadar az.
Yukarda basit bir sorun zme teknii olarak sun
duum yazarak sorun zme metodunu biraz daha abar
tarak ters elini kullanarak denersen, inanlmaz sonucu ^
de grrsn. nk ters eli kullanmak, beynin dier lor"1
da harekete geirmektedir. ' ' - "
Dnyann Er Gzel iirleri
Anlayana...
Azmi sular boup, ate yakamaz, Sanma ki irade inzivadan kamaz, Eer salamsa ruhunuz
emin olun ki; Yollar yorup sizi, yllar ykamaz...
54
55
3. Blm
Beyindeki Korkun Tarla.
Tarla...
En Verimli Tarlas: "Bilinalt."
Hi kimse bilinalt denilen o yerle ilgili net bir ey -yleyemiyor. Nerededir, az gz var
mdr, yenilen - ii-f n bir ey midir? Kimse bilmiyr' imdi ben aklyorum: Beyinde E-93
diye bir blge var, ite oras bilinalt. Ben \|| | uydurdum.
Beynimiz muhteem bir alet olmasna ramen ok ilgintir ki bilinaltmz, baar veya
baarszln ekline, trne veya byklne bakmakszn, sadece sonular karsnda
senin tutumuna bal olarak kayt yapar. Baarsz olduunda, baarszl kabul edersen
bilinaltnda baarszlk kayd yaplr. Ayn ekilde yine baarsz olduun halde, sonucu
baar diye nitelendirilen, ayn bilinalt, ayn sonu iin baar kayd yapar. Bu kaytlar ok
ciddi tutulur. Ve gn geldiinde ilgili kaytlar yapc veya ykc etkisiyle beraber ortaya
kar.
Eer srekli baarszlk kaydedilmise; yeni bir ie balarken bu bilgi geri dner ve Sana:
"Sen zaten hep ba-ansz oluyorsun, yine baarsz olacaksn! Bouna urayorsun." der.
daha h
baaryla ilgili kaytlar, baarszlk kaytlarndan /sa, bu sefer bir ie balarken "Sen hep
baar-n. yme baaracaksn." der.
^ '!,rak; bilinaltma ne yklersen ykle, snunda mutlaka geri dnecektir.

o.
59
O halde sonular ifade etmek iin kullandn kelimelerle bilinaltn ister saysz
baaryla , ister bir dnya baarszlkla doldurabilirsin.
Baarl olmak iin phesiz ok ciddi bir destee ihtiyacn var. Belki bu destek sana ailen
tarafndan verilmedi Belki evrende de kimse senin destekin olmad. Ama her eye ramen
baarl olmak istiyorsan burnunur.dibindeki dostunu hatrla, onunla temasa ge. Bilinalt.
Herkes bilir ama...
Sokaa k yz kiiye, baar nedir? diye sor, alacan cevap bellidir. "Hedefe ulamak"
Baarszlk nedir? diye sorsan, cevap yine bellidir: "Hedefe ulaamamak" Her ikisi de
dorudur.
Yani bir futbolcu herhangi bir mata iki gol atmay hedeflemi ve iki gol atmsa baarl,
hi gol atamamsa baarsz olmu demektir. Ayn futbolcu eer iki gol atmay hedefleyip
be gol atmsa ok baarl olmu demektir.
Eer bilinaltnn baarszlk kayd yapmasn istemiyorsan ahsi szlndeki tm
olumsuz szckleri kaldrp atmalsn. Mesela baarszlk kelimesi yerine yle W kelime
bulup koymalsn ki sen bu durumdan bahsederken, bilinaltn baarszlnda bile olumlu
kayt yapabilsin.
Beyindeki Korkun Tarla...
' szcn bugn itibariyle tarihe
grl
Bunun iin harika bir fikrim var: ki gol atmay hedefleyen futbolcuyu dn! Hani iki gol
atnca biz onu baarl saymtk, hani be gol atnca ok baarl saymtk da, hi gol
atamaynca o irkin kelimeyi sylemitik: Baarszlk!
Futbolcumuz hi gol atamam olsa bile, baarsz olmam, aksine baarl olmutur. Ama
bu baar sadece az
bir baardr...
Tpk, hedefini ap be gol atnca baarl kelimesinin bana "ok' nicelemesini
koyduumuz gibi, hedefinin altna dnce de 'az' nicelemesini koyabiliriz. Bylece
futbolcumuz halkn dilinde baarsz saylsa bile; o, bu olumsuz cmleyi olumlu hale getirip
"Ben baarl oldum ama bu baarm az. Daha baarl olabilirim. Bunu gerekletirebilmem
iin alma tempomu artrmalym." diyecektir. Bylece, bilinalt olumsuzluk kayd
yapmayacak ve bu kayt bir dier mata onu mahvedemeyecek, aksine dana baarl olma
bilinciyle sahaya daha emin bir ekilde kmasn salayacaktr.
Artk o iren kelime yerine 'az baar' tanmlama-vm.kullanyoruz. nk sahaya gol atmak
iin kyorsun. r|l olmak iin az ya da ok bir aba sarf ediyor-ne olursa IOMK, baarl
oldun demektir.
60
61
Ben Dnyann En Akll insamv
Bilinaltna yen ilen havata yenilmi demekti^ 1 numaral forma...
Byk bir kulbn yetenekli yedek kalecisiyrjj
lk on bire girebilmek iin yllarca bekledi... zaman
geti, kulp yeni sezonda asl kalecisiyle anlaamad.
Gen kalecinin ryas gereklemi, 1 numaral for.
may srtna geirip sahaya kmasna sadece bir haf
ta kalmt. ? \
Teknik he/et yetenekli kaleciye gvenmediini ve kaleci aray na girdiini hem de basma
ak bir toplantda dile getirdi. Aslnda profesyonel bir kulbn yapmamas gereken bir
davrant bu.
Aklamann yanks tam bir hafta srd. Yeni bir kaleci alamadklar iin mecburen yedek
kalecile-riyle sahaya kacaklarn akladlar. Bylece bizim yedek kaleci, ilk defa ilk on
birde kaleye geti.
Ma balad- Yedekken harikalar yaratan gene kaleci inanlmaz ktyd. Akl almaz
hatalar yapt. Yenildiler!
Ma sonras teknik heyet, yle bir akla^ yapt: "Matan nce de sylediimiz gibi,
kaleff miz iyi deil. BU ma kaleci hatalarndan dola/ kaybettik. Kaleci araylarmz
srdryoruz
Gen kaleci dier hafta daha kt oynadl " tk mahalle kalelerinin bile yemeyecei go|ler'.
yordu. Hayatnda* ilk defa yakalad bu ir
Beyindeki Korkun Tarla...
sat bo yere harcad. 1 numaral formamn
hakkn
veremedi.
Haki, ,kan teknik heyet, sonunda bir , , .
buldu ve b izim gen kaleci adeta kaderine isi l
rek yedek kulbesine geri dnd. e~
Acaba kaleci gerekten kt myd
,
tekmk heyetten ve medyadan etkilenip kt l\ *
roln kabul ettii iin mi kt oynad.?
kalec
doldurdu. Sonuta bizim kale /u gzma tadar "utaymar geri dnd, ve 4t ba</hkt'mda
N4fS^r' YUka"daW ava bizim imdi biraz abartalm..
Ve
^manaâvtf^ 96rekten ok saf- lke ' 9V12eye blr a^Pul takman arasnda.
62
63
Ben Dnyann En Akll insaniyi.
Bey
indeki
Korkun Tarla...
ikisi iin de ayn boyutta birer

varbm Polyanna isiz kalsn...
Markete gidip bir ekmek aidnda baarl bir alveri yaptn dn!
ay ierken zerine dkmyorsan kendini baarl
say! '?
Trafikte kimseyle dalamadan evine dndnde kendi kendine ne kadar baarl bir
yolculuk gerekletirdiini syle!
Yemek yaparken, eer yemei yakmamsan ne kadar olaanst bir a olduunu
dn!...
Bilinaltnn gemite yapt hibir kayd yok ede-1 mezsin. Bu anlamda yarn itibaryla
bugnk kaytlara mdahale etme ansn yok. Ancak yukardaki gibi keiden ya
karabilirsen; bilinaltndaki (+) iaretlerini artrrsan, ks; bir zaman sonra (-) iaretleri
hkmn kaybeder. Baars: olma korkun sana erer. Hatta baarsz olma korkunu
y nebilmek iin dnsel anlamda ayrdn zaman da i'w harcayarak daha da baarl bir
insan olup karsn.
Egzerjz_Zamam
Hayal dnyasndan zirveye...
insan hayalleriyle vardr ya da yoktur. Anlaml bir ha-vat srebilmek, baarl olmak,
mutlu olmak, zirveye kmak... ancak muazzam bir hayal gcyle mmkndr. Bir yerlerde
ok uyuyan, srekli tembellik yapan mutsuz birini grdnde ona; gl hayalleri olup
olmadn sor, olumsuz cevap alacana ya da o anda bir eyler uyduracana eminim.
Gerek bu!
Eer bir hayalin yoksa, yolunu bilmeyen bir yolcudan farkn yok demektir.
Uzun lafn ksas; sradan hayallerin varsa sradan bir mr yaayacana inanabilirsin.
Sra d, korkusuz ve zgr hayaller kurabiliyorsan bil ki sra d yaayacaksn. Sonu sra
d olmasa dahi, mutlu bir insan olacan muhakkaktr.
Sen her eyinle olaanst olmalsn, hayal gcnle <te. ite hayal dnyandan zirveye
ulaabilmen, uykularnn kamas, daha mutlu, daha umutlu yaabilmen ve sra d-lga
ulaabilmen iin harika bir egzersiz sunuyorum sana...
ayn Û ^ yapt'9n ner ne ise hemen bir kada yaz ve eyi yerekimsiz bir ortamda
yaptn hayal et!
m
yeme iini bile denizin altnda yapt-er kur.
64
65
,dek
En A nsanim
0ey'n'
i Korkun Tarla...
,
Cann hi su i^nl O susam. varsay, buna 'n
rusun. Bir tasa su koV ^ al eline ve i. Kendin- *U "ok keyif alacaksn.
e
Can.n kola kola olduuna inan.
basan.
BU ekilde r... Eer
bir seviyeye ula* 4n. metotlarla zece^ veye kacaksn.-
*i bir zamanda kendini ' inan W, dudaklarn ku-i en son uymu gibi ahs, eminim
b,az su koy ve onun gelmel, Bu tad aldn
nyann en byk basm
n amas
da yansl
V
Zevraki...
Dalgalar ayyuka dese de taki, Ufukla birlese hatti revnaki, Hatta olsa dahi artan da yce,
Yine bahrin stndedir Zevraki...
Akn dalgasndan bulmadm halas, Annn etmiem Zevraki mahlas. Rhtmmz Rab'tr,
rotamz ihlas, Byle yazm bize ezel evraki...
Kader gemim ald kalbinden yara, Grnmez ki kam ku kadar kara, Gine de of demem
okyanuslara, Olsa da Nuh'un o tufan vaki...
Gnl gemisinde kalmz kaptan, Gemiiz nice bin korkun girdaptan, Nuh'un gemisi ki
rd oktan, Ruhun bahrinde bakiyiz biz baki...
Zevraki bu frtnann fevki yok, Srkler settar'a yanl evki yok, Lakin yalnz yolculuun
zevki yok, Dolsa da derune dehrin ezvaki...
66
67
4. Blm
Baar...
reddediyorum
6aan.Basau*-
*t ve baar. Baarl ol/i? nru baarp, baarsz En basit forml: Sraytaôru

mak bu kadar basitken insanlar"
K iarn, anlayamyorum.
Ben Dnyann En Akll insanyu

aan-
f
^^
A Mctiren sihirli kavram:
Hayatla,, ^' <*^
,is Bendeordaydm. Gerek bir yaam yks...
- - ^,r,k soku bir trl ze-Gen kad,n ^l^ olmutu ve genr
... ..~-.-ôi\ri.
artk.
Zaman geti, gen kadn 51 yama geldi. Tam 21 sene ayn ilac, hem de hi sektirmeden
kulland. Her seferinde ilac bitince kendini kt ve lecekmi nibi hissediyordu. Bu arada
ocuklar da bym, mutlu bir aile ortam oktan olumutu.
Byk olu insan davranlarna merak salm ve insanlar izlemekle zamann geiriyordu.
Annesinin ilaca baml yaamas onu kahrediyordu. Kendi kendine "Bir ila bu kadar etkili
olamaz. Olsa bile 21 senede insan bu ilaca kar bir baklk kazanr ve artk onun bir
etkisini gremez" diye sylendi. Bu ite baka bir i vard ve bunun ad da inant. Annesinin
bu ilaca
inanmasyd kendini iyi hissetmesini salayan. Basit bir artlanmayd bu.
Bilinaltnn sradan bir oyunuydu.
Rirka defa annesine anlatt ama sonu alamad. nk anne ylHS nanmyordu. 21 yl
nceki kaostan onu kurtaran ila daha glyd. Babasndan yardm istedi gen adam. kisi
birlikte kapsllerdeki tozumsu maddeyi boaltp yerine un doldurdular ve dolaba koydular.
Sonu dehet vericiydi. Anne her gnk gibi ii un dolu ilac iip rahatlamaya devam
ediyordu. Bu i 15-20 gn devam etti...
Yine bir gn anne kendini kt hissedip ii un k0|u olan ilac yarm bardak suyla devirmek
zerey-du"ri sanjye anr>e, dur." dedi gen adam. Anne
u ve olunun yzne bakt... Gen adam, "An 'laCI Ve beni izle" dedi- Henz ac-llmam| ''ac da ap iinden yeni kapsl kard. Her
72
73
Ben Dnyann En Akll insan,
ikisinin de iini masann zerine boaltt ve "Bak an ne bunlardan birisi un dieri senin ilacn
ve sei yaklak 20 gndr un iiyorsun." deyince 21 y,|. lk kabus sona erdi.
inanmak byle bir ey ite. nanrsan bir mercimek tanesiyle kanseri yenebilirsin.
nanmazsan dnyann en ge-limi antibiyotiklerini de verseler basit bir ba arsndan
kurtulamazsn...
Birileri nce kendilerine inandlar'.
Sonra...
Bir karar verdiler, kararlarna inandlar. Bir hedef belirlediler, hedeflerine inandlar. Bir
program ( Eylem Plan ) yaptlar, programlarn inandlar.
Basan
Yapacan bu tercih aslnda bir n karar hkmndedir ve sen jkj yoldan birine inanmak
zorundasn. Baka bir
yol
Artlk bir karar versen diyorum...
vermek bir ii gerekletirmenin olmazsa olmaz kural^ ge||j ^r kararm yoksa deil
dnyay, orabn bile Htiremezsin.
SaQl malsn: "K
vap bulma.
Bef
bir ârar vereD"men iin sadece bir ey yap-ne y9?1113^ istiyorum?" sorusuna bir cene yapmak istiyorum?
lar.
Yapamam Yapabilirim
Programlarn, eyleme geirdiler, eylemlerine inan*
...yzyUlardr sonu hi deimedi. Hep baardlar Basit bir tercih yap! Ya iz b.rak ya da is.
Yaptm-Yapamyorum -Yapyorum
B
olmak istiyorum olmak istiyorum olmak istiyorum ^rokrat olmak istiyorum.
st.
ve
ans^'9'n her eyi yapabilirsin. Her ey mmkndr stedi9irw daima %50'dir. Peki o zaman
seni tutan ne? Ne karar ver ve baarn iin ilk adm at!
74
75
Ben
Dnyann En Ak"' insaniye
Her eyi yapasin giren her eyi
S
**
J^
rsn Veya herhan9l
sun.
HEDEE
Yaplan bir aratrmaya gre (aratrmay ben yaptm).
^rkinsan,n,n%97'sinin hedef, yok!"
Basan-..
fin ne kadar byk?
_^_ melen henz bir hedefin yok veya var ama ne.
f -n 'bvTvCJk'0 hakknda bir bil9'n yk! Aada kafan 0 T rstrrrrâdan, olduka
net ifadelerle birka tane hedef h' -i verd fcd im. Hedef konusunu bilmiyorsan anlamani|
bi|i. n da F=3 pekitirmeni salayacak bu rnekleri dikkatle incele!
. lc hedef rnekleri...
K
"BanM1^301 olmak istiyrum-" Bu bir nedef olamaz. Bu ancak bir k ^K^rardr.
"Trkiye'de bir banka ynetmek istiyo^ ^^^ /H o f 11 r
rum."
ît r olmak istiyorum" bir karardr, "kardiyolog olmak 7sti'y-Worum"birhedeftir" Futt> C& 'cu olmak istiyorum" bir karardr, " \\Q^Q top oynamak js;,i3t'yorum" bir
hedeftir.
Hedef, u.asmaK iste^n

olabi.men iin Dnsene Trkiye den mesateyi bilmiyorsun V
a*
km
k nethal*
Bu \&*^ bur|a benzer hedefler kk hedeflerdir. Yani beyin cerrê^1-*11 olmay istemek
kk bir hedeftir.
hedef rnekleri... ^^. ,1
"Beyi n" ^ naklini gerekletirecek; ilk doktor 4nav k
'emek" b^^Vk hedeftir.
-->-- --/---- n y
fini belirleme zaman...

76
Herh .r-^ngi bir bankay ynetmek, kk bir pptr barrrr. Basna bakan olmay, istemek
byk bir hedef77
Ben Dnyann En Akll nsaniyi \ 0Hin satn yapmak, kk bir hedeftir ^s^V^^rv^s^bayOkbê,,
tir.
T-,rkive 1 futbol liginde top oynamay istemek kQ. k, ^nn en pahah futbolcusu olmay
istemek-,,
hedeftir.
Hedef Belirleme
?"
Hedef - Sektr Piramidi
Baa"
Mutlak baar, iin, mutlak uu!
niversiteye hazrlanan bir renci iin:
Bir rekor denemesi
SS ampiyonu Boazii . - ODT - T
Marmara . - stanbul .
Uluda . - Trakya . A..F. - ki yllklar
Herhangi bir sektr iin:

- Sektrn en iyisi
- Profesyoneller
Normal dzeydekiler - Amatrler
Marmara niversitesini kazanmak istiyorsan, Boazii niversitesini hedeflemelisin,
Boazii niversitesini kazanmak istiyorsan, derece yapmay hedeflemelisin. Demce yapmak
istiyorsan, birinci olmay hedeflemelisin. Eer birinci olmak istiyorsan, gelmi gemi en
yksek puan alabilmek iin tm sorulan hem de rekor bir zamanda yapmay hedeflemelisin.
Ancak hedefin sadece SS ampiyonu olmak olmamal, bir rekor hedeflemelisin. Ben bu
snavda gelmi gemi en iyi dereceyi elde edebilmek iin tm sorulan eksiksiz ve doru
yapacam demelisin.
U ama asla atmosferin dna kma...
yo. Hedef belirlerken a gzl olmann hibir mahsuru Ostum- Hatta kanaatkar olmann hi
anlam yok! Ma79
Ben Dnyann En Akll insany,r
Basan.
dem ki istediim her eyi (nsani snrlarm dahilinde) yapa bilecek donanma sahibim, o
halde neden daha azyla yet neyim ki? Neden grosmarket sahibi olmak varken, s radar bir
bakkal olmay tercih edeyim ki? Mantkl ol ve dtr seni bakkal olmaya iten nedir?
A) 1. Gereke: Grosmarket kurabilmem iin nce bir bakkal ap, iletmem ve para
kazanmam gerekiyor. Sonra kazandm parayla iimi biraz daha bytp, bir market
aabilirim! Bylece bu marketle ileride aacam grosmarkete birikim yapar, iimi daha da
bytrm... 2025 ylnda da tm Trkiye'de grosmarketleri olan bir iletmeci olurum.
B) 2. Gereke: Grosmarfcet bizim neyimize, kk bir bakkal bize yeter. orba paramz kar
ite.
Eer cevabn A kk veya benzeri bir eyse sorur yoktur. Ancak cevabn B kkna
benziyorsa, sana bir iyi b* de kt haberim olacak.
Kt haber: ok zgnm! Ksa bir zaman sone ., batacaksn.
yi haber: Eer batmazsan mr boyu orba iece'
sin.
Hedef belirlerken, sz konusu piramitten bir n seip, ona ulamak iin bir de program
yapacaksn program %100 uygulanamaz; ite bu sebepten Pir^ seecein noktann altnda
kalacaksn. O halde yle
f semelisin ki tm sapmalardan sonra istediin yere gelebilesin.
Eer orbann devaml kaynamasn istiyorsan; ileride ii bytmeyi ve bir market amay
planlayarak bakkal amalsn ki, tm sapmalardan, program aksaklklarndan sonra dahi
bakkaln muhafaza edebilesin. Bu kadar esnaf neden kepenk indiriyor sence? Neden en
kk bir kriz annda bile onlarca iyeri kapanyor? Neden?
nk halkmzn %97'sinin hedefi yok! Kurduu iletmeyi sadece ayakta tutmaya
alyor. Hedef orba iip akam da magazin program izlemekse elbette ki her eyden
olumsuz etkilenir, mflisler kervanna katlrsn.
ylesine bir Hikaye
Vaktiyle Vehbi'nin de bir bakkal vard, Ahmet'in de. Vehbi saat 05:30'da bakkaln ap
bymenin yollarn aratryordu. Srekli zengin olaca gnleri hayal ediyordu. Kendini
tamamen iine adamt. Ekonomi ile ilgili haberleri hi karmyordu. Kendi hayal
dnyasnda ka bin defa zengin olmutu kim bilir?... BU yzden yry de asla sradan bir
bakkal gibi deildi. Dnyann en baarl insanym 9'b yryordu. Akam saat on ikiden
nce dnmyordu evine. Gzne uyku girmiyordu. Bir an nce sat)ah olmasn istiyordu.
ind aa kurmadl Vehbi- Be oldu mu kendiliyi sar" Uyanrdl- unk onun bir hedefi vard. Dnya-man kSacak P'anlan vard. Bu nedenle
uykuyu bile za-ybl olarak gryordu. Drt saatten fazla uyu80
Basan.
Ben Dnyann En Akll insanytT1
d pek grlm bir ey deildi. ,
Ahmet ise, saat sekize doru ayordu bakkaln. Biraz bulmaca zp veresiye defterine
karalamalar yaparak, kapnn nnde, kk bir sehpann zerinde srtn gnee dnerek
tavla atyordu manav arkadayla. En byk hayali manav tavlada mars etmekti. Hava
kararnca Ahmet'in yznde ince bir tebessm oluurdu. "Evine gidip scak bir orba
imekten daha gzel ne olabilir ki?" derdi. Saat sekiz olunca kepenkleri indirir, evinin yolunu
tutard. orbasn ier imez uyur, sabah da inanlmaz glkte uyanrd. Kars ona "Kalk, ie
ge kalyorsun!' dediinde, duymazdan gelip bir yarm saat daha uyurdu. En byk
keyiflerinden biriydi uyandktan sonra biraz daha uyumak.
Aradan yllar geti. Bakkal Vehbi, hedeflerine ulat, dnyann en zengin elli iadam
listesine girmeyi baard. Vehbi Ko oldu.
Aradan ayn yllar geti. BakkatÂhmet de hedeflerine ulat, manav Rza'y tavlada mars
etmeyi baard. Ahmet Efendi oldu.
Uzun lafn ksas...
Faaliyet gsterdiin sektr iyi bileceksin. Ahn efendi (D) olmak istiyorsan "C" noktasn,
Vehbi Ko olmak istiyorsan, "Z" noktasn hedef almalsn ki her f ramen istediin yere
gelebilesin. Bunun baka da W lu yok. Var m?
Zirve (Z)
Sektr Devi (A) Profesyoneller (B)
Normal dzeydekiler (C) Amatrler (D)
Hedefini ykselt. Yaptn ite en iyi olmay iste. Dnyay deitir...
Unutma ki ansn hep %50. Sylenip duracana bir eyler yap. Trk ekonomisini
beenmiyorsan kfredip sy-enmekten vazge! al. Kendini yetitir. Sonra gel, mali-
oaKan ol, ekonomiyi dzelt... ansn %50.
Mdfm"EToyet tekilatm beenmiyorsan, Emniyet Genel uu on ansn yine %50.
82
83
ZRVE SENNDR
"Hibir eyin gerei hayalinden daha gzel olamaz."
"" -y
"*"""*"**" "*
Kim bilir ne hayallerin vardr imdi senin. Harika bir ev satn almak m? Yoksa bir araba m,
uak m istiyorsun? Yoksa niversiteyi kazanmak m senin en byk hayalin? Hayalin ne
olursa olsun, ona ulanca iin tad kesin kaacaK'- Ve sen: Hepsi bu kadar myd? diyeceksin.
Araba alrsn, ilk gn toz kondurmazsn ama bir hafta sonra demode olur. Ayn evki
yaayamazsn. Hayalinde kullandn araba daha gzeldi sanki. Hani ok sevdiimiz bir
elbiseyi alnz, bir hafta ts bozulmasn diye urarz da, sonra her ey tekrar normale dner
ya! Emin ol ki; hayalin ne olursa olsun sonu budur. Aya kmak, ampul icat etmek... Ulanca
cazibesini yitirir.
yle garip ki, mrn verirsin. Ona, hayaline ulamak iin gee gndz alrsn. A
kalrsn. Gebinde on liran olmaz bazen. Kar, k demeden yrrsn zdr yollarda. Ca"1
krklanyla dolu yollar, tepeler aarsn. Bir ama uruna r* yatn adarsn. Sonra bir gn olur
istediin. Ularsn he^ fine. Artk gerek olmutur hayalin. Herkes senin ba<-anlatr,
konuur. Sense hepsi bu muydu? dersin. byle dediinde inanmazlar. Hava atyor derler.
ln&n' lar ki Hibir eyin gerei hayalinden daha gzfil maZBasan Bir koltuk takm yaptrmak iin ustaya sipari verir-Anlatktan sonra bir miktar para
aldktan sonra al-S'n balar. Usta, ii yaparken hep i bitiminde alaca
n hayalini kurar. Koltuklar teslim edince de, paras-geri kalan ksmn alr. O an, bir emeki
iin iin en gzel yandr. Halbuki ayn kiiye iin parasn pein verirsen, s bir trl bitmez.
Bu her meslek dalnda, profesyonel olmayan birok kurum iin geerlidir. Peki neden byle?
nk usta iin parasn pein olarak alm ve hayal edecek her ey bitmitir. Ta ki st kattaki
komunuz: "Senin koltuklar bitince bir takm da ben yaptracam" deyinceye kadar.
Komunuz byle bir ey demise, usta yeni bir hayal moduna girecektir.
Bir i adam otuz sene nceki bodrum kata ak olmu.
Ne gzel gnlerdi onlar. Ayamzda pabu yoktu. A yatardk ou gece. Sinemaya

gittiimizde kral biz olurduk. Yevmiyemiz on lirayd. On lira byk para o zaman. Yetmi
be liraya bir palto almtm hani. Gcr gcr yanyordu. Btn kzlar peime dmt. Daha
heybetli gsteriyordu beni. Deie deie giyerdik. Kar yanca, ok souk olunca paltoyla
yatardm. abuk eskidi palto. Bir gn kurusun d|ye sobann stne attm, etei yand.
Mustafa'nn elinden gelirdi. Yaman adamd. Nur iinde yatsn! Ya-a yapt. Gel zaman git
zaman gzmden bile esir-9edm paltom, elli yerinden yama yedi.
nn k akardl- Drt kl geirdik Fatih sinemastosikiarsndaki bodrum katta- En buyk haya|im me almakt. imdi her eyim var ama o zaman-
84
85
Ben Dnyann En Akll
Baar-
-tlu deilim. O gnlere geri dnmek ijn ki kadar rTIT\Tli vermeye hazrm. Atk
sefildik ama tm servet
ok muti uy
Neyar311"*3''
. v<an adam o oldu: Neil ARMSTRONG. Do-AyailK^ <?* ; irdi Benim iin her ey
bitti artk, g-nnce bunalrca . nee ,kayirn dedi. (Bu arada gnee nee klma^ *"
de klr...)
âyaller gerek olunca iin tad kayor. Ne n? Hayalimiz gereklemesin diye duam
haVr!
Mderr k yapalm o za-f edelim? Tab
^defler belirle. yle haya! kur ki, gerekle*
Esnek ^
Ninai hedefini kastediyorum, n sonumesi kolay o %m ^^ b, Trkiye istiyorsan, nihai e e n n yani. *f?>*\apishaneleri
kaldrmak olmal. Boyec: S dnyadaki tu^n
drdlmda, Neii Armstrong g.b. buna J nop
cezaev.n.
. bu sepin jjn basit bir eydir Sz ton ^ girmezsin. ^jn kapatl|masn. salamak,
asla na^ su hapisha^nanlamma gelmez. Bu sadece bir ba aerceklesm ^S1J^1^Q bir adm daha
yaklaman demew
lar seni yle bir yere gtrr ki; kendin hapishaneripn
kan insanlara i kuruyorken bulursun.
"Byk hayalleri olanlar devaml uarlar ve utuklarna asla armazlar"

PROGRAM
ihmal edilmez
programa y
l edilir.
syle. sana kim olaca[n, sfly
halk bilin^ bir

ifadeyle, tm hapishanelerin kald' - n. nm sfr olmas gerektiine gre, bunu
iin su or^n u|
n demek olmasna karn, Ista man hayal* ^direrek, su yzdesini bir
puan aagy halk bilin^ elrldr Ama as)a iin sonu deildir.
Var; kaldrdn!
ki iin sonuna geldin. Tm ne olacak? Eer bunu baa
86
87
Bir gnn_zetj:
Ben Dnyann En Akll nsany^,
. ip Haili bir ok program yap-belki rte'?" _Q hmu b-,r-program yapabilirsin ne
r
3 , ...u..-,,Cm n MRmall
program Kftm
progp-o^^-'^S^^r-trC
ki
n rogramn
. Ama bunu bir m-
o
dm.
zamanda bir de vicdan ^.^^ kayd yapar... namayan her madde iin bir baarszm
, uaili ne biliyorsun,
imdi u ana kadar program a .^^ Rendine .,te
hepsini unut. Her eye yeniden a^
^ program habu! Aradm program bu." d>yebllecefnan. Bakalarndan
zrla! Sadece sen hazrla, sadece sen yazma_ programyardm alsan da inanmadn hibir e y ^ ^ ka,da yaz.
na. Bu arada hayali program olmaz. Wiu ^
Birini evinde duvara as, birini de cebin
89
Basan
Diyelim ki yukardaki program sen hazrladn. Art bir programn var. Ama program
kltrn olmad jjn u gulayamyorsun. Son aamada uygulama ksmnda takld
Uygulamalarn aada olduu gibi programnla eliiy0, Her yeri deil tabii. Ekstra eyler
yapman gerektirmeyen ksmlarna uyuyorsun. Mesela dinlenme zaman dinleniyor-sun.
Peki neden?
07:00 - 08:00 08:00 -17:00
Bir program uygulamak neden zor gelir insana? n
k sz geen zaman dilimi bellidir. Saat 22:00 - 24:00
aras. Ba ve sonu var. Yani iki saatlik net bir kstlama var
Biri sana bu zaman diliminde bir ey yapman emrediyor
zgr olamyorsun. :
Grdn gibi bir programn var ama uygulayamyor-sun. Byle bir program anlamsz
olduu gibi, seni rahatsz ederek vicdan azab duymana da sebep olacaktr.
imdi program yeniden gzden geirelim ve onu uygulanabilir hale getirelim. Nasl m?
ite bu!
insan her zaman mutlaka bir eyler yapar. Ama iyi, ama kotu. Program, olmad iin de ne
yaptn, pek bilmez. O halde, nce, yapt.klarm, programa dntr ve neiamala?m o'ron ^mm ûlayan-yorsan, uygu-lamalarn programa dntr.
?9n a^' oldun T' beenmedi9in ne varsa onu
Orak 4ulvaMarip gelecek ama bu yeni prgrum V'kanSJS6n mutlaka ba?ar|ya ula?rsn! 'arak US?' Prgram' aadaki gibi olmak
Bularsan mutlaka baarya ularsn!
90
91
Basan
ku" d'ye
:
.
devan, e,. nk pragram,
Q,, '
Saatini 06'00'ya kur, saat tam 06:00'da uyan ve Sa. u ,
Q,,' anda saat 06:00 ve ben
programma
e,. nk rar
yle yazyor.
Saat tam 19:00'da eine: "Sevgilim, u anda senin le ilgilenemem nk programda TV
izlemem gerektii ya. zyor. zgnm!" de ve TV izle.
Saat 20:55'de bir arkadan ara ve "Hakan ben < anda dinlenmek zorundaym ve hemen
dinlenmeye geiy rum. nk saat 21:00 ve yaptm programda dinle mem gerektii
yazyor" de ve hemen yan yat, dinlenmeye ge. Dinlen!
Saat 21:55'te bir baka arkadan ara ve "Merha dostum, naslsn? Ben sperim acayip
dinleniyorum. ir saat tam 22:00 olunca TV izleyeceim. nk pTograr yle yazyor.
Neyse hadi kapatmam lazm. Laf uzat Program kayor." de ve devam et.
iddia ediyorum yukardaki programa en fazla iki dayanabilirsin. Belki de farknda olmadan
senelerce program uyguladn. Ama ilk defa uurlu bir ekilde ne1 tn fark ediyorsun.
Ne yaptn ve ne yapmadn fark edince, c arayacaksn. Eer gerekten samimiysen,
sorunu mu zer ve programl yaamaya balarsn.
- ';
-'..-, -; '
...ve
Madem ki bir zaman aralnda bir eyler yapman istendii zaman doal bir tepki veriyor,
kendini kavanoza sktrlm bir balina gibi hissediyorsun, o halde bu skc izelgeyi
zgrletirdiinde sorun zlm demektir.
Mesela programnda 22:00 iin bir karar ver ve 22:00 - 24:00 arasnda iinle ilgili
almana sadece 15 dakika ayrmaya al. Program izelgeni "22:00 - 24:00 TV izle + 15
dakika konunla ilgili al" eklinde deitir. Bylece iki saatlik bir sreyi tamamen deil de,
bu'srenin toplam 15 dakikasn programl bir ekilde iine ayrm olursun. TV yi iki saat
kapatmak zor gelmesine ramen, 15 dakika kapatmak zor gelmez insana. Ama sakn bu sreyi
abartma! Yani programa uyarak sadece 15 dakikan dergi - gazete veya kitap okumaya ayr.
16. dakikada brak. nk programda yle yazyor. Bugn ok keyif aldn-sabu uygulamadan,
yarn iin programn yeniden gzden per. "22:00 - 24:00 TV izle + 25 dakika konunla ilgili
ca-"? 9'bi yap.
19.00Allenle N9ili ksm da ayn ekilde ilavelerle ssle. - <J1 :00 TV izle + 15 dakika
ailenle ilgilen." de.
kitap
Vaktiyle "9'1' olarak da "6: ' 07:0 uyu + 15
Seni bile hayrete drecek soyle bir hal alacak ki> bir 9n ilk bata , uygu|adl|n| greceksin.
92
93
Ben Dnyann En Akll insanyr
u ana kadar bunu uygulayan herkes baarl QU Samimiysen, gerekten istiyorsan sen de
yap ve karu maz baarya ula.
EYLEM
Artk tam anlamyla, tm hcrelerinle, tm varl^ sonuna kadar harekete geme zaman.,.
imdi bir karar verdin, bir hedef belirledin, bir prog-ram yaptn ve bu program
yaayabilmek iin program kltr de edindin. Yapacana sonsuz gveniyor musun' Eer
cevabn evetse artk sana durmak yok!
Hedefini herkese anlat! Arkadalarna, akrabalarna herkese. (Sadece hedefini anlat, nasl
yapacan deil...! yle inanarak anlat, yle szler ver ki; vazgetiinde ala. konusu ol! Bu
zor zamanlarda senin can simidin ""ota Vazgemek istediinde verdiin bu szler, senin
"Baa--mak zorundaym, ne yapacam herkese syledim dnemem artk. Ben tm gemileri
yakm bir insi eklinde bir cmle kurman salayacak ve yola devar eksin...
en byk bilgsaya
derhal Microsoft'a bir mektup yaz:
Konunla ilgili tm kurumlarla yaz! rnein, bilgisayar mhendisiysen ve gelmi 9e^ en

byk bilgisayar mhendisi olmaya karar venw 'a bir mektup yaz:
MICROSOFT / nsan Kaynaklar Departman. Sayn Yetkili,
Sizi ibretle izliyorum, bir dnya devi olmanza ramen dnyann gelmi gemi en byk
bilgisayar mhendisini bnyenizde bulundurmamanz ok ilgi ekici. Neyi beklediinizi
anlamak mmkn deil! Benimle en ksa zamanda irtibata geip, bu byk boluu
doldurmanz neriyorum...
Sayglarmla
Faruk ZTRK
"Dnyann En Byk Bilgisayar Mhendisi"
Microsoft'a byle bir mektup yazdn dnebiliyor
musun? Ben de biliyorum, sen henz o adam deilsin, henz en byk olmadn ama buna inannca kannn kaynayacan ve artk yerinde duramayacan greceksin. Konuurken insanlara Microsoft'la yaztn anlatacaksn. Hi
-vap gelmese dahi kendini gelitirip hayal ettiin maka3 eriebilmek iin, snrsz bir itaha ulaacaksn. Bu da
I, n09undz al|man anlamna geliyor ki, bu durumda niê d 3ya bakt'9mzda> sen bu inanla devam ettiin s"ndki ?ada olmasa bile Trkiye'deki en iyi bilgisayar mdeil' tm devlere mektup gn" Cevap 9elmezse bile, ileride anlatacan rin olacak,
buna emin ol!
-nds olacan anlamna gelir
9,4
95
Ben Dnyann En Akll insan,,
Bu arada aklndan "Bana deli derler!" tarznda K cmle geiyorsa hemen syleyeyim:
"Brak desin|e Eer sana deli diyorlarsa bil ki doru yoldasn..."
Bak ben ne yaptm?

* Bu yl 1 . Ligdeki futbol kulplerimizden biriv de bir motivasyon almas yapmak
istedim. Hemen hemen hepsine gittim, hepsine e-mail gn-; derdim. Evet u anda aklna gelen
o en byk kulplere de gittim. Henz hibiri teklifimi kabule! medi.
Onlara "Beni takmnza psikolojik direkte olarak aln, sizi ampiyon yapaym." dedim, ret
ransm olmad gerekesiyle kabul etmediler.
"Peki o zaman bana yedek takmnz verir onlarla bir saat konuaym ve sizin A takmna
la ma yapalm ve sizi gol yamuruna tutalm d; beni grn!" dedim yine kabul etmediler.
Ben de "Bu adamlar u anda ampiyon olmak istemiyorlar herhalde" dedim ve geri dndm.
nmzdeki sezon tekrar gideceim.
Bu arada ngilizce'mi gelitirmeye alyorum. nk seneye Barcelona'ya da ayn teklifi
yapacam, nk seneye Milan'a da, nter'e de... ayn teklifi yapacam. Kim bilir belki
onlarn referans olunca, bizim ligden de bir kulp beni kabul eder...
Ben u anda Babakandan muhtarlara, yazarlardan ..trlere, futbol kulplerinden dnyadaki
dev irketlere ?.dar birok kii ve kurumla yazyor ve gryorum nlara her seferinde ok
ok byk teklifler gtryorum nnden annda cevap alyorum, kiminden de iki yldr ha n
cevap alamadm...
kaybettim> ne kazand,m diye a, karma gurur verici bir tablo .kt. Binlerce
in" e lVtemrerek hayatlarn deitirmiim. Kendimi hi
a'
e oturabilirdim ve Anlarn hi-
"O halde beni bir defa genlerinizde de* yin, neler yapabileceimi size gstereyim' cr
dim, yine kabul etmediler.
"Hi para pul istemiyorum, kulbn^ sadece bir saat seminer vermeme izin verin
dim onu da kabul etmediler...
,4 ,
dunmeye balaynca, insann
Ben byk a'
y
,yr- "Ben ba?bakan olmak istiy, as'n|n Bakan ,
lmak istl'yrum / Ben Dnya
9rTl! O zam ak istiyrum!- peki ama ya yapa2a
ne olacak? Hayal kmkhma uramaz
96
97
Vermi olduum seminerlerde sk sorulan sorulardan bir tanesidir bu. Biraz ar olacak
ama zgnm. Hayal Krkl aptal adam iidir. Sadece uursuz insanlar hayal krklna
urar. uuru olmayan insana da aptal tanmlamas birebir uyar. lkokulu hatrlyor musun?
Hani bir deney vard. Bardan iine bir miktar pamuk koyar sonra iine birka tane fasulye
atardk, suyunu da verince birka gn sonra boy boy, nur topu gibi fasulyelerimiz olurdu.
Hatrla bakalm hi ardn m? "Aaa benim bardamdan fasulye kt." dedin mi hi? Hayr.
Neden? nk fasulye ekmitin, karpuz bekleyemezsin. Niye karpuz kmad diye hayflanamazsn! Byle davranman iin ne ektiini unutmu olman gerek! uurluysan, ne yaptn
biliyorsan, ektiin eyi bieceini bilirsin.
niversiteye hazrlanan bir renciysen ve gnde sadece on be dakika alarak
Boazii niversitesini hayal ediyorsan, sana ne dememi bekliyorsun? Gnde on saat uyuyup
drt saat TV izliyor, drt saat chat yapp, sekiz saat alyorsan ve zengin olmay hayal
ediyorsan, be ylda bir kitap bitiriyor ve kltrl bir adam olmay hedefliyorsan, sonra bir de
hayal krklna uruyorsan sence de bir sorun yok mudur?
Ne yaptn, nereye gittiini, nasl mcadele verdiini bileceksin. Ve dostum iini iyi
yapacaksn. Mkemmeliyeti olacaksn. Yoksa hayatn hep kekelerle, ahlarla, vatlarla,
thlerle ve hayal krklklaryla geer...
Samimi olacaksn, kendine verdiin szleri tutacak sn! Ben baarl olmak istiyorum
deyip yatyorsan, sen OT san olsan horlaman konusunda samimi olabilirsin.
98
Baar...
Gzden kanlan bir dost.
Garip u insanolu. ok garip! Herkese verdii sz tuttuu iin vnr, ben acayip
merdim, drstm falan der de, asl tutmas gereken szleri tutmaz. Kendine verdii szleri
hie sayar. nk kendine verdii sz tutmazsa kimseye kar rezil veya mahcup
olmayacaktr. Gel gr ki asl yanlg bu ite!
Kendini nemseyeceksin! Sen kendini sevmezsen, sen kendini nemsemezsen, sen
kendine sayg duymazsan, sen kendine verdiin sz tutmazsan dier insanlar senin iin bunu
niye yapsn ki?
Aynaya bak burnunu sev. Karma, kocana, oluna, kzna bak, onlar sev. Arabana, evine,
ceketine, anana, babana, kardeine bak, onlar sev. Sana ait ne varsa sev, sev, sev... Ve gnee
bak, gnei sev. O da senin nk. Bak, hi aksatmadan grevini naslda yapyor gne. Senin
iin her gn yeniden douyor. Dnya 24 saat ritimden hi bir ey kaybetmeden senin iin
dnyor. Gezegenler, gne sistemi, kular aalar ne varsa hepsi senin iin var. Emin ol ki
byle, dostum. Bir dnsene, sen lnce btn bunlarn ne anlam var? Gne domu,
gne batm, dnya dnm, aa yeilmi, siyahm, deniz krmzym/, ma-viymi sana ne?
imdi hayattasn ve hepsi senin. Kullan onlar, sahiplen!
Zor olan yapp baka/arma gveniyorsun!!!
99
Zengin i adam isizliin had safhada olduu r lkede tesadfen karlat herhangi bir
genle
Ben Dnyann En Akl],
"m
sohbet etmeyee balad. Gen adam, iadamna
olduunu syUeyince, iadam, onunla zel bira'f
ma imzalayabi ileceini ancak birka tane art, ,
unu syledi. oldl
Gen adsamn eitimi yetersizdi ama nemli
ildi. Bu alat ilecek bir engeldi. Gen adam olduk6
zeki fakat bir CD kadar da tembeldi. *
f * te o g nden kalan bir diyalog:

- ' t
adam: Bak dostum, sen zeki bir adamsn Dediklerimi yap arsan seninle be sene sonra
ala bilirim.
: Elbette ki yaparm. Siz artlarnGenAde
z syleyin.
adam: Gnde en fazla be saat uyuyacaksn. Her gn saat kitap okuyup okuduun ki'
ilgili en az bir saaat yorum yapacaksn. Akam o na gidip bir fakOlte bitireceksin. ini
mkemm ekilde takip edecek, asla pes etmeyeceksin. Ye kirler icat ederek*, iinde kendini
gelitireceksin.
Gen adarm ok heyecanland. GenAdaMn: Evet sonra?
adam: Eer be sene boyunca bunlar elsiz yaparsan sanaa ^z veriyorum seni kendime
gf mdr yapp 10OO.OOO $ da maa vereceim
aanGen adam hi tereddt etmeden atlad... Gen Adam: Tamam hemen balayalm.
iadam: Sosyal bir insan olabilmen iin hafta
sonlar, d,l kurslarna, gece de resim ve gita kursla
na katlacaksn.
a
Kursar1 00-000 $ mafedan,,:
ruz.
: Emin misin? Ge"S Adam: Elbette ki.
100
101
Ben Dnyann En Akili, jns gaa
Brak herkesi, nce kendine gven!
Evet dostum bakalarna gvendiin kadar kendine gvenmiyorsun. Byle bir teklifi
Sabanc yapsa acaba kar kii direkt kabul ederdi dersin? Eitimlerimde bu soruyu sorduum
zaman insanlarn %95'inin ben hemen kabul ederdim, dediklerini biliyorum. Demek ki
Sabanc'ya gjj. vendii kadar kendine gvenmiyor insanmz. Byle olmamal, kendine
gvenmelisin! stersen dnyay deitirebilirsin.
\EgzersjzZamam Aynadan yanstma metodu
Yazlar aynadaki yansmalarna gre yaz... Bunu killere de uyarlayabilirsin. Yani kadn
sol tarafna bir ekil veya resim yap, ayn resmin tersini kadn sa tarafna geir.
u ana kadar hi ahap ev yapmam bir insan olduunu varsayyorum. "Ahap bir ev
yapabilir misin?" desem, cevabn muhtemelen hayr olur. nk hi denemedin ve ayrca
ahap bir ev yaplmas gerekiyorsa evrendeki marangozdan destek almay dnrsn.

Halbuki bir adada yalnz kalsan ve evrende hi kimse olmasa, yani ahap evi kendin yapmak
zorunda kalsan, bunu ok rahat baarabilirsin. nk mecbursun, yalnzsn ve yaamak iin
bunu baarmalsn.
niversite
sfizsvin
Baarmak
Bu metoda gre yaz yazma faaliyetlerimizi denetleyen sol beyin yaznn dz haliyle
ilgilenirken, sa beyin yaznn aynada nasl yansdn hayal edecek ve bylece bu alma
yaplrken her iki lob da ayn anda harekete ge-roi olacak ve bylece sekiz yanda topraa
gmdn dahiliine bir adm daha yaklam olacaksn...
Bu egzersizler iin yle her gn saatlerce zaman Ayrman gerekmiyor, aklna geldike
yap! - be dakika. Ne bileyim ite, cann skldnda karalama olsun diye im-2a Bacana,
bunu yap gibi...
102
103
Ben Dnyann En Akll in
5. Blm
Dnyann En Gzel iirleri Hayat yolu
Ba ho ortas ko ertesi bo, Sen iin sonuna bak en sonuna, ster srn ister yr ister ko,
Sen iin sonuna bak en sonuna...
Ey Zevraki zora zahmete bakma, Yokua srn de yenie akma, Umudun ummansa umuru
takma, Sen iin sonuna bak en sonuna...
aresizlik Mucizesi
104
aresizlik akll insan zirveye tar..
aresizlik Mucizesi
Zirve Zaman...
Hi trafik kazas atlattn m veya hi lmle burun buruna geldin mi sen? Hi lmn o
korkun nefesini ensende hissettin mi? Hani souk sular boalr, birden boazn dmlenir,
hani iin kalkar birden, tuhaf olursun. Hi byle bir ey yaadn m?
lm korkusu insana, hayatn birka saniye iinde bir film eridi eklinde izleme frsat
verir. lm korkusuyla tpk o film sahnelerinde olduu gibi, tm hayatn bir erit halinde
gzlerinin nnden geer.
Toplam kaza an be saniye olmasna ramen, otuz dakikada zor anlatacan kadar ok ey
dnm olman neye balyorsun? ARESZLK PSKOLOJS...
lm korkusu yaayan insanlar inanlmaz yorulurlar. Fakat yorgunluktan ok, yaadklar

duyguya korku derler. O i yle deil! Bir anda halsiz dmene korkun deil, beynini
zorlaman sebep olmutur. Gnde sekiz saat alan bir insann, on alt saat altnda
yorulmas gibi.
aresiz insan, beynini alldk oranlarn dnda bir yzdeyle kullanr. Mesela aresiz
zamanlarda yle yalanlar syleriz ki, eytan bile maallah der.
O halde; kendini normal zamanlarda da aresiz his-sedebilirsen, beynini srekli yksek
oranda kullanrsn. Ksa bir zaman sonra sz konusu yzdeye alan beyin, sen zel bir aba
sarf etsen de etmesen de hzl alr.
107
Ben Dnyann En Akll insany,r
aresizlik Mucizesi
Kendini aresiz hissedip, zirveye kmak istiyorsan her zaman tek are olarak kendini gr.
Birilerine gvenmek yerine, nce kendine gven. Bir karar verecein zaman elli insana
danp kendine hi danmyorsan sorun var demektir. Unutma! are sensin. O ii senden
bakas ze. mez. Haydi imdi zme de grelim.
aresizlik adama ampul icat ettirir
Atatrk'n baarl olmasnn altndaki sr da esasnda baarl olma mecburiyetinde gizlidir.
Yani brr aresizlik sz konusudur. Tek arenin kendisi olduuna inanan Atatrk, Kurtulu
Sava'nda inanlmaz bir deha sergilemitir. Ulusal mcadelenin nderliini yaparak
mkemmel bir organizasyonu ortaya koymutur.
Yine stanbul'un fethi srasnda havan topunun ve yryen kulelerin icad da bir
aresizliin akl almaz rndr.
II. Dnya savanda susuz alan motorun icadnda da aresizliin gc tm plaklyla
gzler nne serilmitir.
Edison'un karanlktan korkan bir adam olduunu biliyor muydun? Edison karanl
aydnla evirebilecek tek insann kendisi olduuna inand. aresizdi ve baarmak
zorundayd.
Satlmaz ki alasn! Stok mtok yapasn...
Telafisi asla mmkn olmayan bir mefhum: Zarnan Gitti mi gitmitir. Geri getirmek
imkanszdr artk. Ne
. kj bu kadar zel bir neme haiz olan bu mefhumu, ina-' âz derecede hunharca
harcayabiliyoruz. Timsah gibi n t enemizi aarak saatlerce TV izleyebiliyoruz. Hem de hjc
dnmeden, ne verip ne aldmz hi hesap etmeden.
Hesabn bileceksin. Muhasebeni iyi yapacaksn! Sadece TV izlerken deil, her zaman. u
anda bile. "Ne veriyorum, ne alyorum" Hi dndn m, her yaptn i iin bir zaman
harcadn? Hi dndn m hibir yerde satlmayan zamann neye karlk harcadn?
Sor kendine; imdi sor: Ben u anda ne veriyorum, ne alyorum! Eer bu ticaretten memnun
deilsen kapat kitab git. Daha krl bir yatrm yap!
ABD'de bir okulda yaplan aratrmaya gre haftada 24 saat TV izleyen bir renci
grubunun 14 saat TV izlenmesi salanyor. Sonu: Okuldaki iddet %25 nispetinde azalyor.
Demek ki zaman verip yerine iddet alyorsun. Var m byle bir ticaret? Katrilyonlar verip
alamayacan saatlerini ver, iddeti al!
Zaman, kymeti ancak bitince anlalan korkun bir hazine. Tm insanlar bu konudan
saatlerce konumalarna ramen, zamann ne kadar kymetli olduundan dem vurmalarna
ramen, maalesef uygulamada yetersiz kalmaktadrlar.
Okey, piti, 51 masalarnda her nedense oyun bi-^ceye kadar saatle ilgilenen hi kimse
yoktur. Oyun biter,
veden karken tm oyuncular az birlii etmiesine ceyvah saat 12 olmu" diye sylenir.
Halbuki 5 dakika n-qih Saate bakms fakat kafasn kuma gmen deve kuu
1 Amt o korkun gerekten...
108
109
'im
Ben Dnyann En Akll insaniyi
aresizlik Mucizesi
ZAMAN TE...
Zaman geiyor. imdi gzlerini kapat ve gidebildiin kadar gerilere git, yana, be
yana... Su birikintilerinde stnn amur olmasndan, tnn bozulmasndan endie
etmeden sek sek oynadn gnleri dn. Misket oynarken aldn keyfi, ilk aldn
oyuncan hatrla. Sana "bir ark syle" dediklerinde, hibir kayg tamadan avazn kt
kadar yksek sesle sylediin arkn hatrla...
A gzlerini. imdi ka yandasn on be mi, otuz mu, krk be mi, yoksa altm m,
hangisi? imdi syle gzn kapatp amandan daha hzl gemedi mi zaman? Peki o
gnlerden geriye ne kald? Bir krk misket.
Unutma! Gzn bir daha kapayp aacaksn ve mrn bitmi olacak. Belki o zaman
elinde krk misketin de olmayacak! Olsa da ne kar ki zaten?
Bir akam st geldin ve gn batmadan gideceksin...
Zaman Makinesi
Zaman byle ite. Peki hedefin ne ve ne kadar zam3' nn var? Diyelim ki 2015 ylnda
Babakan olmak istiyr' sun? u anda 2002 ylndayz ve on senen var.
Artk baarabileceini biliyorsun, ansn %50. dealine ulaabilmen iin ihtiyacn olan tek ey
zaman sktrmak ve aresizlik psikolojisine girmektir.
Reel olarak on senen olmasna ramen bir senen varm gibi dnebilirsen i biter.
2015'te babakan olursun.
Peki ama nasl? Soru bu!
Cevap: Takvimini on iki sene ileriye al, yl 2002 deil 2014 artk. Son bir seneye girdin,
seneye babakansn, haydi buna inan ve sonra uyu da greyim seni.
"Peki buna nasl inanacam?" te ikinci soru ve asl nemli olan soru da bu zaten: "Buna
nasl inanacam?" Gnlk hayatnda kk deiiklikler yaparak, bunun iin bir alt yap
hazrlamalsn. Mesel saatini on dakika ileri alarak balayabilirsin. Hemen yap. Yarn akam
sekiz haberlerini izlerken saatine bak, tebessm ederek unu syle "Trkiye'nin saati yine on
dakika geri kalm." Artk kendine ait, bakalarnn kurmad ve kullanmad, sadece sana
ait olan bir saatin var. Bakalar ne derse desin, sen kendi saatine inan!
Saatini on dakika ileri alman, artk hibir randevuna
Qe kalmayacan anlamna geliyor. Tabi eer inanmay
aarabilirsen. Herhangi bir randevuna kar tarafn verdi9' saate uyarak gideceine, kendi saatine gre gidersen,
sz konusu randevuna on dakika nce varr, randevuna ve
Aacaklarna konsantre olursun. Ben yle yapyorum
esela. Konferanslarma her seferinde on dakika nce gilp arat>amn iinde, hitap edeceim kitleye ve konuacak-
110
111
Ben Dnyann En Akll insaniyi^
aresizlik Mucizesi
larma konsantre oluyorum. Bu bana mkemmellik kazandryor. imi daha ok sevmemi

salyor.
Ge kalmak saygszlktr...
Bir adam: Efendim, zr dilerim ge kaldm, malum stanbul'da yayoruz. Trafik ok
youn hem de kem km, gak guk...
Bir baka adam: Bana ne kardeim, yola erken k, zamannda burada ol! Sz vermitin...
Kendini her iki adamn da yerine koyarak dn. Ge kalan da madur, bekleyen de. Ge
kalan, uyuyakalmm diyemeyeceine gre, uygun bir mazeret bulmak iin, yalan arayp
tarayacak. Bekleyense, kaybettii zamanna yanacak. Bu nedenle ge kalmak saygszlktr.
Hem bekleyene, hem de bekletene.
Kimseyi bekletmeye hakkn yok! Zamandan daha kymetli hibir ey olmadna gre,
zaman alanlardan da daha byk hrsz olabilir mi? Ben hastalk dnda (ki onu da saatler
nceden bildiririm) asla ge kalmam. Oyunu hep kuralna gre oynarm. Ya da yeni oyun
kurallar gelitirir, insanlar o kurallarla oynamaya ikna ederim.
Egzersiz Zaman Kitap oku
imdi: "Amma da yaptn hoca, bu da bir ey mi?" diyeceksin! "Elbetteki kitap okumak
insan gelitirir. Bunu bir egzersiz olarak vermeye ne gerek vard?" diye devam edeceksin.
Ancak, yz binlerce insann sadece kitap kapa okuduunu dnecek olursak, bunun ne
kadar ciddi bir egzersiz olduunu sanrm daha iyi anlayabiliriz.
Kitap okumak da yine beynin her iki lobunu harekete geiren en ciddi almalardan
birisidir. Okurken, okuduunu anlayabilmen iin kelimeleri beyninin sol lobundan geirmek,
dier lobunla da resmetmek veya canlandrmak zorundasn!
Kitap okumak beyinler aras entegrasyon srecinde ciddi bir adm olduu gibi sosyal
anlamda da seni glendirecek ve sana zgven kazanman anlamnda faydal olacak bir
yoldur.
112
113
Dnyann En Gzel iirleri
Deildir...
airlie koma kuzum ol sakin! Pazarda satlan kaftan deildir... Kedi yzden benzer amma
velakin, Aslndan znden kaplan deildir...
Elbette bulur la-mekan liman, Mana drbnyle mantk dmeni, Yarmayan on dokuz bin kat
duman lim deryasnda kaptan deildir...
Mahpeste kal daim grnme zahir! arap dahi olur mahzende mahir. Bir zen bulunur evvel
ahir, Dnya botur amma hepten deildir.
Brak ey Zevraki, akn brak, Usta olunmaz ki olmadan rak, airlik dediin size ok rak,
ekerin mayas aptan deildir...
6. Blm
Karar Verme.
Karar vermeden su bile iemezsin!
114
Karar Verme...
Yeni bir karar.
Bir eyler deisin artk. Yeni kararlar al, yeni kararlar ver, bir eyler yap!
Kararlarn artk kendin ver! Takviminin hangi yl gs-Iterdiini de kendin belirle.
(Dnsene, douyorsun, ailen [seni sevgiyle adeta bouyor.) Zaman geiyor... yle ar [bir
sevgiyle ykleniyorsun ki artk onlar olmadan hibir ey yapamyorsun. Bydke bu
sevgiyi deyebilmek iin sen sevgiyle bouyorsun onlar. Kendi bana karar veremiyorsun,
her eyi onlara danyorsun. Zaman geiyor, daha da byyorsun, bydke hep bir
danmana ihtiyacn oluyor. Ailen yoksa mutlaka bir arkadana soruyorsun. Sonra da bir gn
yalnz kalyorsun. Kimsesiz ve aresiz... Danacan kimse olmuyor, alyorsun. Hayr, byle
deil... Senin zgr bir iraden var artk.
Yapacan i ne olursa olsun, insanlarn fikrini al, sonra kendi kararn kendin ver. Unutma
ki seninle ilgili en iyi kar senden bakas veremez ve senin en iyi dostun phesiz sensin, ks
olduun sen. Hi takmadn, adam yerine bile koymadn sen. Kendi i sesini dinle, kendine
kulak ver. Ne diyorsa iindeki adam, onu yap! Vur elini masaya ve yanl bile olsa kendin
karar ver, sana ait bir karar...
117
Karar
Verme.
Yazk oldu... J
Bir gn bir maazaya gitmitim. gen ge|, di. lerinden birisine bir pantolon
alacaklard. S^ konusu gen ieride pantolonu denerken dardaki-ler kendi aralarnda yle
bir karar verdiler: Pantolon nasl olursa olsun ok iyi olmu diyelim. nk iimiz ok acil.
Bu esnada, sanki iki tane uzun boy soba borusunu bacana geirmi bir korkuluk gibi
karmza dikildi pantolonu alacak olan gen. Arkadalarna manken duruuyla glmsyordu.
Pantolon tek kelimeyle irenti.
- Nasl oldu?
- Oooo sper! Yani bir adama pantolon bu ka
dar yakr. Sanki sana zel dikmiler, hemen al!
Dieri hemen atlad:
Valla bence de... u estetie bak!
Sz konusu gen bu szler karsnda ok mutlu oldu ve hemen pantolonu sardrd. Fiyatn
bile sormad. Arkadalar sevdii iin ald!
Kendi iin deil sadece arkadalar iin ald o iren pantolonu. Oysa tam karsnda duran
kocaman aynaya tek bir defa bile bakmay akl etmedi.
Bana bak dostum, baarl olmak istiyor musun? Kendi kararn kendin vereceksin. Takvimini,
saatini,
karn, kocan, iini, gcn, okulunu... kendin
belirleyeceksin. Brak, bakalar ne derse desin! Sen
bildiini oku ve -tekrar ediyorum- asla unutma! ki:
"Seni, senden ok hi kimse sevemez."
Arkadam iin lme giderim
"Arkadam iin lrm!" diyorsun, "Onun iin gn gece uyumam. Onun iin her
ey yaparm!" diyorsun da neden kendin iin kln bile kprdamyor. Sen kendini hi sevmez
misin be adam?
Kabul etsen de etmesen de, senin en iyi dostun ken-dinsin. Bir arkada grubunda olduunu
dn ve karnda duran aynaya bak. Yanndaki insanlarn hepsini aynada gr! Biraz sonra
yanndaki arkadalarndan birisinin gittiini dn! Herkesi tek tek gnder ve aynaya tekrar
tekrar bak. Her seferinde birileri aynadan kp gidecek ama sen asla kamayacaksn aynadan.
Her baktnda aynada sen kaytsz artsz var olacaksn. Kendinden kaamazsn, kendini asla
brakamazsn. Bu en sadk dostuna hak ettii deeri ver! Sylesene seninle birlikte mezara
baka kim girer? Yalnzsn yleyse, kendinle bar ve kararlarn kendin ver; sen varsan her
ey gzel ve anlaml, sen yoksan her ey bo. Gne bile...
Tekrar baa dnelim. Hedef 2015 ylnda TC. Babakan olmak. "Ben babakan olmak
istemiyorum" diye mrldanyorsan, hala dz bakyorsun demektir. Ben "baba-
118
119
kan olma" hedefini bir varsaym kabul ederek veriyorum. Sen istersen buraya IMF Bakan
olmay koy, dnyann en iyi ressam olmay koy... (ama mutlaka bir hedef koy!)
Yeni Takvime dair...
Yeni takvime gre yl 2014 ve sadece bir yln var. te sana aresizlik psikolojisi. Bu yeni
takvime inan ve bir sene ierisinde neler yapacan hayretle izle! Bu arada her yln son gn
takvimi bir yl geri al! Yani 2015'i hi grme. On iki sene 2014'te yaa! Herkese sz ver:
"2015'te babakannz benim." Bu balayc olacak insanlar birka ay sonra sana babakan
lakabn takacaklar, bylece senin inancn daha da glenecek. Kendi efsaneni kendin yarat.
Normal insanlarn 2015'i geldii zaman, sen canl yaynda efsane adamn yksn anlat.
Btn dnya dinlesin!
Ayrnt:
u anda saat gecenin ikisi ve ben eitim iin geldiim
Lleburgaz'da bir otel odasnda herkes uyurken
yazyorum. Yl 24 Mays 2029 Perembe... 2030 ylnn
efsane adamn yetitiriyorum. Uykum yine yok, tpk
dn gibi. Ben nasl uyurum; tm dnya beni bekliyor!
2030 ylna sadece bir yl var ve ben bir sene sonra
dnyay deitirmi olmalym. Kendimi seviyorum
Karar Verme.
Minik bir an
Yllar nce bir sevgilim vard. Bakkald. Her sabah saat 06:15'te bakkal o aard. Ben de
sabahn o saatinde kalkar, ona elik ederdim. Gece saat ikide de yatsam, te de yatsam, saat
filan kurmadan sabah 05:30'da kendiliimden uyanrdm. Sadece Cumartesi gnleri bakkal,
kz arkadamn babas aard ve ben o gn saat on ikiden nce uyanamazdm.
Sevgilimi grmek benim tek hedefimdi ve beni uyandran, ona olan ar tutkumdan baka
bir ey deildi.
Uykularn kamal...
Eer hedefin uykularn kanmyorsa sorun var demektir. Ya hedefin yanl, ya da
hedefine inanmyorsun. Hangisi? Yeniden dn! Hedefin en az sevgilin kadar ekmeli seni,
onun iin nasl uykusuz kalyorsan, hedefin iin de yle uykun kamal.
Hzl Karar Verme
nanlmaz yava karar veriyorsun. Ayakkab almaya gidiyorsun, on saatte karar veriyorsun.
Bazen toplam iki ey arasnda seim yaparken bile dakikalar, saatler kaybe-. diyorsun. Neden
byle? nk hata yapmamak iin konuyla ilgili tm bildiklerini gzden geirmek zorunda
kalyorsun. Bu srenin uzun olmas bilgilerinin deerlendirilme aamasnn
karmaklndandr. Karmak nk sen kendi kriterlerine gre deerlendirme yapmyorsun.
Tm tandklarnn doru-yanl kriterlerini gzden geirmek zorunda
120
121
, A- R/^rt met ne der, Ahmet kzar m,
hissediyorsun kendini. Mer har. eyrende Rim varsa ner.
Hatice beenir m? Kena
en
.
n Bunu
kesin dndklerin, duun ^ ^ Verecein karar yapma! Bir kere de kendi ^^ senjn fldma bjr
baRas|_ yanl bile olsa senin olsun-^ ^^ dora^da yan|| nn ya da senin karar vern fark ^
Her jkj durumda olma ihtimali asndan n ,. myt|aka %50,djr_ Q ha|de da kararnn doru
olma n d |endirmi orsun? alternatifleri neden kendin
. : t)ir zaman sonra, onlar olmadan Byle giderse, beli. P ^^^ basjt ey|erde karar
kj?
karar veremeyeceksin. K
ka|d|mda bocalamayasm. vermeyi ren ki, yarr y A
Velj pe Radar dnebi|ir Senin yerine Aye, Fatmne Radar ki?... Dnse de
vereceg1
mma almas.
,.,, - ôil' alkanlklarmzla yayo-Bildklermzle deg^^ a||kan|]klarmla yayor.
ruz. ite sana bir frsat.kazanmaya bak. Hzl karar sun, o halde yeni bir alK^' verme
alkanl.
u- nnv/ia ilgili binlerce bilgi barndran
Herhangi bir konuV DQ j|tifaan nolanma.
beynine, biraz ltfatte bul ^^ ^^ jek.
yan hibir ey ve hi krns ^^
arasndan saler bile iltifattan holanr
^ yaadl|m greceksin.
dece birini sev, onun a
.^.^ Q|mayacak] onu dana d.
nk bu sadece kuru D
verdiklerin hep yazenli, daha zeni, sulaya ^^ ^&^ .^ sa|am bj.
nnda olacak, hep senini
^ dQ
dnme intimali ola. riyim." diyen adamn ^
b jne j|tifat eden,
122
maz ki. inanarak beynim
*
M
Karar Verme...
ben mkemmelim diyen birinin, beynini bo ilerle megul etmesini bekleyemezsin. Kendine
gvenen insan, ilk balarda birka yanl karar verse de, kararlarnn kendine ait olmas
nedeniyle mutlu olacaktr.
Her eye ve herkese saygl ol! Hi olmazsa bakalarnn sylediklerine olan saygn kadar,
kendi sylediklerine de saygn olsun. Kendini de dinle!
nsan, bir sorunu olduunda, sz konusu sorunu hep bakas zsn diye bekler ve
ounlukla kendisi konuyla ilgili bir fikir retmeden, bakalarnn fikirlerini alr ve uygular.
Durum byle olunca da kendisine danlan kii, pek fazla bir dnme abasna girmez.
nk bilir ki, ona inisiyatif veren insan, zaten dnmemekte ve syledikleri her zaman
kabul grmektedir. Genelde saatlerce ahkam kesilir, danlan kii tatmin olur ama sorun bir
trl zlmez.
Git herhangi birine, herhangi bir konuda dan. Nasl annda bir otorite kesileceini
hayretle greceksin. nsanlar konumay severler. Hele de birileri dinleyecekse. Dinlemediin
halde saatlerce konuan bir dolu insan varken, dinleyeceini syleyip haydi konu dediinde
neler olacan dnebiliyor musun?
Kendinle ilgili bir karar verecein zaman, bu konuyla ilgili senden baka bir karar mercii
olmadna ve son sz senin sylemek zorunda olduuna artlan. Sadece karar verirken deil,
sana ait bir ii yaparken de, ncelikle o ii yapacak insann kendin olduunu dn.
123
Sen olmazsan olmaz!
Okul korosu, konser vermek zere kasabann merkezinde yerini almt. Hava ok souktu.
Birka saat o soukta beklemek zorunda kaldlar. Derken halk topland. Koro efi ses
verebilmeksin sahnedeki yerini ald. Bu arada koro elemanlarndan biri kendi kendine: "Bu
soukta ark filan syleyemem. Koroda elli kii var, sadece azm oynatsam kimsenin ruhu
duymaz." dedi.
...Ve koro efi ses verdi ama ses alamad. nk o gn herkes ayn eyi dnmt: "Ben
syle-mesem ne olur?"
Ben sylemesem ne olur? Bir insann kendine yapa
bilecei en byk hakaret ite budur. Bu, "Benim hibir ani
lamm yok!" demektir.
j
Nasipten gerisi yalan...
Gen adam yllarca Avrupa'da alp didindi. Tam on be senesini karsndan ve
ocuundan ayr geirdi. Tek derdi kendilerine daha iyi bir gelecek hazrlamakt. yle
grmt babasndan.
Yllar sonra Trkiye'ye dnd. Hemen yeni bir ev alp kiraya verdi. Parasnn bir ksmn
da repoya yatrd.
Karar
Verme...
On be yllk emeinin drtte halen cebindeydi. Onu da bir arsaya yatracakt. Herkes
yle sylyordu. stanbul'da toprak al. Arkadalar ona tam drt tane alternatif sundular.
kisini hemen eledi. Geriye karar vermesi gereken sadece iki arsa kald.
O blgenin bu konudaki en bilge adamna, Rfat amcaya gittiler. Rfat amca ezelden beri
emlak iiyle urayordu. Kahvede okey oynarken buldular Rfat amcay. Gen adam Rfat
amcann yanma oturdu ve durumunu anlatt. Ara sra yanndaki arkada da devreye girip
gen adamn konumasna yardmc oluyordu. ayn hprdeterek konumaya balad Rfat
amca: "Bahsettiin arsa u Atatrk Bulvarnn altndaki arsa m?" dedi. Evet dediler. Gen
adamn arkada, nasl bildi grdn m anlamnda bir yz hareketi yapt. Rfat amca devam
etti. Yeenim o arsay sakn alma! Belediye istimlak edecek btn paran boa gider. Ama
sana da yardmc olmam lazm." ayndan bir yudum daha ald ve: "Ben sana u tepenin
arkasndaki arsay neririm. O arsa benim. Yabancya gitmesin diye yedi yldr saklyorum.
Fiyat da senin alacan arsayla hemen hemen ayn." dedi.
Gidip arsaya bakmad bile gen adam. ok mutluydu. En azndan yanl bir karar
vermediini biliyordu. nk blgenin en deneyimli adamna danmt. Ertesi gn tapu
dairesine gidip sat ilemlerini yaptlar. "Yok pahasna verdim sana arsay. Ama iim rahat,
hi olmazsa yabancya gitmedi. Hadi hayrl olsun!" dedi Rfat amca. Herkes mutluydu,
helalleip ayrldlar...
124
125
Aradan birka yl geti. Bir gn Atatrk Bulva
rnn altndaki arsaya, dev bir alveri merkezi yapl
mak zere temel attklarn grdk... Meer Rfat
amca, gen adamdan ald parayla o arsay satn al
m ve inaata balam.
\
Gen adamn arsas da, zerinden yksek gerilim hatt getii iin belediye tarafndan
istimlak edildi.
Rfat amca kibar bir adamd. Alveri merkezinin alna gen adam da davet etti.
Alta bir konuma yapan Rfat amca, nasipten gerisi yalan, dedi. Hepimiz bu mkemmel
konumay dakikalarca alkladk. Gen adam da alklad...
Karar Verme...
Egzersiz Zaman Karar verme egzersizi...
Hzl ve doru karar vermek istiyorsan, nce basit kararlar hzlca vermeyi denemelisin.
Bu akam sinemaya m gitsem tiyatroya m? Byle bir ikilemde bile saatlerce dnen
insanlar var. Madem karar veremiyorsun, o halde ikisi de senin iin keyifli olacak iler.
Herhangi birini semekle asla hata yapm olmayacaksn. Bu konuda ok hzl karar
vereceini syle. Sadece unlar deerlendir. En son sinemaya m gittim, tiyatroya m? Cevap
neyse annda tersini yap. En son sinemaya gitmisen, bu akam bir deiiklik yap, tiyatroya
git. Bugn sz konusu film veya gsteri hakknda bakalarnn fikirlerini deerlendirmeden
karar ver. Konumuzla ok fazla bir ilgisi yok ama bazen bakalarnn beenmedii bir filmi
sen ok beenebilirsin. Ancak herhangi bir filme veya gsteriye giderken, referans tuzana
dp pein hkmle, bu film ktym, Mahmut yle syledi, diyerek gidersen, hem o
akam berbat edersin, hem de o filmden hibir zevk almazsn. Ve kim bilir belki de o gece bir
bayapta hakaret edersin.
Ayakkab alacaksn. Hzl karar vereceine inanarak (bu inan destei konsantrasyonunu
artrmak iindir), maazadaki ayakkablar ok seri bir ekilde gzlerinle sz. Onlarca
alternatifi annda yok et ve sadece iki veya ift ayakkabya younla. Onlar yeniden
gzden geir. Hatice'nin veya Leyla'nn ne diyeceini dnmeden karar ver. u anda burada
beendiim iki ayakkab var ve ben bunu seiyorum nk bu ayamda daha iyi durdu ve
dierine gre derisi daha yumuak. Bunu alyorum.
126
127
Karar
Verme...
l
nce basit kararda hzl olmay renmek zorundasn. Eer bunu baarrsan, bilinaltndaki
adam annda olumlular hanene entikler atar. Zaman geer ve nemli kararlar vermen
gerektiinde, kendi kendine "Ben zaten tm kararlarm hzl bir ekilde kendim veririm." der
ve annda karar verirsin. Bylece bilinaltm kendi kararlarn kendin verebilmen iin sana
destettTolacaktr.
Risk almadan yaamak kadar keyifsiz bir ey tanmyorum...
Yanl karar vermekten korkma. Korktuka daha fazla yanl yapacaksn. Hi kaslma, sen
kolay kolay yanl yapmazsn. Ayrca her zaman yeni bir k yolu mutlaka vardr. O halde
verecein karar yanl olsa bile durumu tekrar toparlayabilirsin. Yeter ki yaptn yanllar,
bir dahaki sefer daha doru dnmeliyim eklinde deerlendir. Hibir zaman, (sen hayatta
olduun srece), her ey bitmi olamaz. Sen varsan mutlaka zersin. Unutma; sen ncelikle
kendini ynetmek iin geldin dnyaya.
Fazladan bir danmann daha olmu olacak fena m?
nsanlar sonuna kadar dinle ama son sz mutlaka
kendin syle. Unutma seni senden ok hi kimse
sevemez. Senden baka hi kimsenin senin geleceini
dorudan ynlendirmeye hakk yoktur. Buna inan.
Bu ilk bata egoist bir yaklam gibi gzkse de,
aslnda hi yle deil. Bu yaklam sadece objektiflik
kazandrr sana. Eskiden on kiiye danrken,
imdi on bir kiiye danm olursun. Fena m?
128
Dnyann En Gzel iirleri Yavrum
Kular rparda klar alkalar Krpe kklerin krlenir yavrum. Gzn altnda pembe halkalar,
Dolanr dner morlanr yavrum...
Krlr gnln kral gururu Siner sinenin takn srr Biner boynuna cihan umuru Zavall
cann zarlanr yavrum...
Doanla sere, kartalla karga, Srer gider bu kr dv kavga Krkler kr eytan verir ivga,
Temiz tiynetin kirlenir yavrum...
Gerek ge solacak gerek erken Gl yastn da olacak diken Akam, sabah, bugn, yarn
derken, Kara kahkulun krlanr yavrum...
Zevraki syler hep eni konu, Mutlak borandr baharn sonu, Beyler de giyer o beyaz donu,
Yklenir kervan yollanr yavrum...
129
7. Blm
Gne, "Ben scam" derse / asla ukala olmaz...
Ben o adamm!
.
Dnya insannn kulland takvim, yl 1993 olarak tayin etmiti ve ben Marmara
niversitesi dari Bilimler Fakltesi, letme Blm, 3 snfta renciydim. Snf 350 kiiydi.
Herkes aktifti, herkes sosyaldi... Bir ben sessizdim, bir ben durgun. Susuyordum. Belki eli
havaya kalkmayan tek adamdm snfta...
Profesyonel Teakvvondocuydum. Bedeni gcm hep vard ama medeni gcm 1993'e
kadar yok denecek kadar azd. Ta ki takvim 18 Haziran 93' gsterinceye kadar. O gn hoca
bana bir soru sormutu ve ben rezil olmutum. Okuldan erken ktm, eve erken geldim.
Sinirlerim alt st olmutu. Bu byk sorunu zmenin bir yolu olmal diye dndm. Her
zamanki gibi elime bir kat kalem aldm. Yazmaya baladm:
Soru: Ben niye korkuyorum, neden konumaktan kayorum?
Cevap: Ben birilerinin bana glmesinden, rezil olmaktan korkuyorum. Ben herkesi
kendimden daha akll gryorum. Peki ne yapmal, Bu korkuyu nasl yenmeliyim?
"Bir adama 40 gn deli desen deli olur!" sz geldi aklma. Doruydu. Yani biri olsa ve
bana srekli "Sen delisin" dese belli bir zaman sonra buna inanabilir ve deli
olabilirdim. , ._,.. . . .-, , . > ,,,,,. ;
Lise yllarmda bir kitapta okumutum. Bir grup renci, arkadalarndan birine bir oyun
yapmlar ve ona "sen ldn" demiler. O da inanm. Sonra yaad konu133
Ben Dnyann En Akll nam
Ben
Dnyann
En Akll insanym
sunda ikna edebilmek iin iki ay uramlar. Demek ki dedim, bir adama 40 gn deli dersen
gerekten deli olur. Q halde bunun tam tersi de dorudur: "Bir adama 40 gQn akll dersen o
da akll olur."
Dm zlmt, birileri bana "Sen akllsn!" diyecekti. Ama kim? yle bir enayi
yoktur herhalde. Delisin derler de, akllsn demeye dilleri varmaz.
Kim gelir de her gn durduk yerde bir adama sen akllsn der ki? Tam umutlarm
krlmak zereyken, bir an durdum. imdeki adam konumaya balad: "Yahu kardeim niye
birini bekliyorsun, û zaten psikolojik bir artlanma deil mi? Kendi kendine yapabilirsin.
Sen syle sen inan, sen syle sen inan, kendine inan, kendine inan!"
Hemen elimdeki kada yazmaya baladm: "Ben akll bir insanm. Ben en az snftakiler
kadar akll bir insanm." Bunu yazarken dayanamayp bazen glyordum, ama iimdeki
adam izin vermiyordu glmeme. "Devam et, sen glersen, sen inanmazsan hi kimse inanmaz,
iyice komik olursun. Devam et!" diye mrldanyordu.
O gnlerde anladm. Gln olmak da bir ter-cihmi meer...
Devam ettim. Bir ay geti, artk glmyor, sadece glmsyordum. nanmaya baladm.
imdeki adam tekrar mrldand. Biraz daha abartmalsn "Ben ok akllym-" filan demelisin
dedi. O dedi ben yazdm. "Ben ok akllym." Yazdka yrym, insanlara bakm ve
hareket. deiti- Sanki daha yakkl, daha karizmatik, daha
/ dinlenir bir adam oluyordum. Bu i ok houma gitti
5e dndm: "Madem bu bir artlanma ve gn getikVe beni daha da sosyal bir insan yapyor, kendimi iyi
hissetmemi salyor, o halde niye daha da abartmyorum!
Abartma zaman
Bunun en abartlm haline artlanmaya karar verdim ve bu karar tamamen bana aitti.
Hayatmda belki de ilk defa, kendimle ilgili hem de inanlmaz derecede inanarak, btn bana
ait bir karar verdim. Elimdeki kada "Ben Dnyann En Akll nsanym" diye yazdm. Bu
birka ay srd. Hi phem kalmamalyd. Ben buna inandm dostum, inandm! anlyor
musun? Bir bakas ne der, diye dnmeden inandm. nsanlarn alay etme ihtimalini hie
sayarak inandm...
lk karar
lk kararm aldm ve kendi hayatm kendim ynetmeye ant itim. Kendimi tanmlarken
sze, "Ben Erdal DE-MRKIRAN'm, Dnyann En Akll insanym." diye balama karar
aldm. Bunun denemelerini evde yalnzken, gzm balayarak ka yz defa yaptm kim
bilir!
Karmda binlerce insan var ve ben sahneye kyorum, onlara konumam gerekiyor diye
hayal ediyordum. Gya sahneye kyor ve "Merhaba insanlar, ben Erdal DE-MRKIRAN'm,
dnyann en akll insanym." diyordum. Hayalimde bazlar glyordu bana. Deli diyorlard.
Bunlardan etkilenmediimi hayal ederek srdrdm egzersizlerimi...
134
135
Gzm kapal o kadar ok egzersiz yaptm ki; gzm anca sanki az nce gerekten bir
kitleye konumu gibi hissediyordum kendimi. yle gl hayal ediyordum ki; hayalimin
yannda gerei ok basit kalyordu. Dnsene, hayalinde yz binlerce insana konumusun,
gzn atnda karnda be kii gryorsun. Yz binlere hitap eden bir adam, . kiiye
konuurken sklr m artk?
ile sreci bittiinde yaklak bir yl geride kalmt. Bu bir yl kimseden etkilenmeyeyim
diye neredeyse gazete okumadan ve TV izlemeden geirdim. Ben ve hayal dnyam...
O gnlerde anladm: Meer insan tek kiilik koca bir orduymu...
Herkes duysun: "Ben Dnyann En Akll nsanym!"
...Artk her ey tamamd. Yrym tamamen deiti. Artk dik yryordum. Elleri
cebinde, boynu bkk adam ho bir anya dnt. Bu inancm anlatmaya ve bu muhteem
adam insanlara tantmaya karar verdim.
nce babama gittim. Babam dier odada gazete okuyordu. "Baba biliyor musun? Sen
dnyann en ansl adamsn!" gzlklerinin zerinden akn akn yzme bakt, "niye?"
diye sorunca: "nk baba, sen dnyann en akll insannn babassn" karln verdim.
Babam bana her zaman glerek hatrlayacam ilk tepkiyi iki kelimeyle verdi: Ha siktir!
gen Dnyann En Akll insanym
Sonra anneme gittim. Elii yapyordu kadncaz. "Biliyor musun anne? Sen dnyann en
ansl kadnsn" annem de babam gibi neden ansl olduunu sordu. Ben ayn cevab anneme
de verdim. "nk sen anneciim dnyann en akll insann dourdun. Dnsene, dnyann
en akll insan resmen senin olun. ok anslsn oook!" Annem eliini havaya frlatp iki
elini birbirine vurarak, "Vah yavrum vah" deyip komuya gitti. Sonra rendiim kadaryla
dini btn bir hanm teyzeden beni okumas iin ricada bulunmu!
Sonra arkadalarma anlatmaya baladm. Hayalimdeki gibi oluyordu her ey. Kimi
glyordu, kimi de sen umusun diyordu. Hibiri umurumda deildi. Zaten ben bakasnn
buna inanmasn da beklemiyordum. Buna benim inanmam nemliydi ve ben de oktan
inanmtm. Birilerine anlatmam, inancm daha da kuvvetlendirip bilinaltn kendi
kontrolme alarak, byk bilince dntrebilmek iindi.
Eli havadaki adam, komplekslerini pe atyor...
Artk okulda elim hep havadayd. Soru moru yok ama benim elim hep havadayd. Vara
yoa konuuyordum. Anlaml ya da anlamsz, artk her konuda mutlaka bir fikrim vard ve
dnyann en akll insan olarak yorumlar yapyordum. Arkadalarm alay edince uzun
konumuyordum. Sadece iki kelimeyle karlk veriyor, "Kapasiten yetmez" deyip kendi
alemime geri dnyordum. Kendime yetiyordum artk. Aynayla barmtm, kendimi irkin
bulan ben, kendimi de sevmeye baladm. Tm komplekslerimi bir anda pe attm.
Burnumun uzun olmasndan yaknrken artk burnu bana benzemeyen insanlar zrl
grmeye bala-
136
137
mistim. Kilomla boyumla ilgilenmiyordum. Benim uzun veya ksa, kilolu veya zayf olmama
karar veren otorite kim, ona bu hakk kim verdi? Btn bu kurallar koyan insanlar reddetmi
ve kendi standardm kendim belirleme karar almtm. Boyum 1.79, kilom 70'ti. Bana gre
tm normaller bana balyd. Bana gre bir insan 1.78 ise ksa, 1.80 ise uzun, 69 kiloysa zayf,
71 kiloysa imand.
Burnumu dert edecek kadar uzun bir zamanm yok benim.
Halen anlam veremiyorum: Topu topu 60-70 sene yaayacaz ve bu sreyi boyumuzu
kilomuzu lp hesap yaparak geiririz. Daha sonra kendimizi psikolojik basklara sokarak
rejimler yapar, uzun topuklu ayakkablara merak salarz. Neden yahu? Niye?
nsanlar senin kilonla ilgilenmeyecekler ki! rettiklerinle anlacaksn, eserlerinle.
Atatrk' salaryla deil devrimleriyle hatrlyorsun. Ka kii Edison'un kilosunu merak
etmitir ki? Einstein'n boyunu, Leonardo da Vinci'nin gz rengini kim merak etmitir?
ok yakkl bir sala kim ne etsin?
Hastalk boyutunda olmad srece boyunla, kilonla, burnunla, kulanla ilgilenme! Bir
eyler icat et ve tarihe
ge!
Kendi normallerini kendin belirle! nsanlar sana benzemeye alacak greceksin. San
yoksa sa ektirmek yerine sa olanlarn zrl olduunu dn ve bu konuyu sonsuza kadar
kapat!
Ben inanmalarn beklemiyordum ama inandlar.
Artk arkadalarma mektup yazarken bile ismimin altna "Dnyann en akll insan"
ibaresini koyuyordum. Bunu yazarken, sylerken o kadar ciddiydim ki insanlar bir mddet
sonra acaba demeye falan baladlar. Birka yl sonra beni birileriyle tantrrken, glerek de
olsa, "dnyann en akll insan" diye tantrr oldular.
Bu i byle ite, sen kendini nasl tanmlarsan, insanlar seni yle grrler. imdi git
birilerine, "Ben 2015 ylnda T.C. Babakan olacam." de, nce gleceklerini ve alay
edeceklerini greceksin. Ciddiyetini muhafaza eder, onlar glerken sen glmezsen, birka ay
sonra "Naslsn sayn babakan?" derler. nancn devam ederse 2015 ylnda en kt ihtimalle
bir belediye bakan olur karsn...
Ben hyarm dersen de alr seni salataya dorarlar. Ciddiyetini muhafaza edersen, buna
itenlikle inanrsan, birka ay sonra cack olur karsn.
Noterdeki kadn grmeliydin!
Tm hayatm deimiti. Notere gittim ve bir kada "Ben dnyann en akll insanym,
beyan ederim." diye yazdm. Noterdeki kadn nce bunun sama olduunu ve benim iyi olup
olmadm sordu. Ben iyi olmann yan sra, dnyann da en akll insan olduumu syledim.
Aksi ispat edilemedi ve beyanm tasdik edildi.
...Kendime bir kartvizit yaptrdm, ismimin altna da "Dnyann En Akll nsan" ibaresini
yazdrdm. Kendimi in-
138
139
sanlara, kimin ne dnd umurumda olmadan, "ben dnyann en akll insanym" diye
tantyordum artk'.
Btn bunlar yaparken bu ismi sanki kendi tekelime alm gibi gzktm. Halbuki hi
alakas yok! Grnd u gibi deil. Bu ok ciddi bir felsefe sadece, insann mkemmel
olduunu anlatan zavall bir cmle aslnda. Yeni bir keif falan da deil bu. Btn dinler
insann mkemmel olduunu binlerce yldr anlatr. Ben sadece insann kendini fark
edememesini hazmedemediim iin bunu dillendirmek istedim. Ben buna inandm ve insan
oluumun hakkn vermeye altm. mrm olduka da alacam.
Herkes kendirli en akll grr
Aslnda sylediim szn hibir uuk yan yoktur biliyor musun? Her insan kendini en
akll grr, herkes "ben en iyiyim" der. Benim tek farkm bunu yksek sesle sylyor olmam.
Ne gariptir ki insanlar inandklar gibi yaaya-myorlar. inandklarn haykramyorlar.
"Birileri ne der?" engeli insanlar yle bir sarm ki, bir trl kurtulamyorlar Sonuta herkes
birbirine benziyor.
Herkes kendini oynasa, iimiz ne kolay olacakt. Peki imdi ne oldu? Estafirullahlarla
yaayan, kendini inand gibi ifade etmekten korkan, bakalarna zene zene mr geiren
zavalllar olduk. Amalyz bunu. Amalsn dostum, bildiim okumalsn. indeki adama
kulak vermelisin! Dinle bak ne diyor: "Ben mkemmelim ama sen bakalaryla ilgilendiin
kadar benimle ilgilenmedin. Sonuta onlar eriilmez oldu, bense sradan. Beni fark et artk!
Bir eyler yap ve elini abuk tut, zaman geiyor."
Dnsene, birisi ben aptalm dediinde insanlar niye byk bir keyifle estafirullah
diyorlar da bir bakas ben akllym dediinde Hadi canm sen de diyorlar. nk onlar
birilerini aptal grmekten holanyorlar. Birok insan kendinden daha akll olana tahamml
edemez. Onu yok etmek iin, yok saymak iin yapabilecei ne varsa yapar.
ok ahmaka ama...
Baary yakalayamayanlar, evrelerinde baarl insan grmek istemezler. Ta ki sen
aradaki mesafeyi, kaplanla kedi arasndaki mesafeye karncaya kadar. Sen o seviyeye
gelince dierleri artk seni tutamayacaklarn fark ederler. Yine destek olmazlar belki ama en
azndan senden faydalanmak adna rol yaparlar.
Baarl olmay brak, baarl olmaya adaysan bile; bakalar seni kastl olarak yanl
ynlendirme abalarna girebilir, bazlar da kapasitesi yetmedii iin, yardm ettiini
dnerek, tamamen iyi niyetle sana zarar verebilir.
Tm aclar eittir.
Dnyadaki tm insanlar ayn oranda ac eker ve ayn oranda mutlu olurlar. Bosna
Hersek'te sava altnda olan bir insanla, evine ekmek gtrmek zorunda olan bir insan ayn
oranda ac eker. nk ikisinin de beklentisi bildiklerine ve hayallerine gre belirlenmitir.
Birinin en byk hayali savan bitmesi iken, dierinin en byk hayali ocuklarna ekmek
gtrebilmektir.
Askere giden herkes askerliini anlatrken aa be yukar ayn eyleri syler. Kimi
Mardin'de, kimi Antal-
140
141
ya'da, kimi Hakkari'dedir ama hepsinin teskereye olan mesafesi ayndr.
Ayn gn stanbul'da Chrysler jeep alan bir adamla, Van'da 1972 model 124 Murat
alarTbtr adamn sevinci ayndr. nk ikisi de hayalini gerekletirmitir.
Ben dnyay deitirmeyi hedefleyen bir insanm. Ahmet Bey de emekli olmay planlayan
bir insan. Emin ol ki benim dnyay deitirdiim zamanki sevincim ile Ahmet Bey'in emekli
olduu gnk sevinci eit olacak. nk ikimiz de zirveye ulam oluyoruz.
lgintir, herkesin yaad ak en byktr. Ve herkese gre brleri ak mask
yaamamtr. Bu dorudur. Ak olan herkes sevgisini sonuna kadar harcamaktadr.
Dolaysyla st snrlar zorlad iin sevgide baka bir nokta hayal edemiyor. Sanrm baka
bir rnekle ne demek istediim daha net anlalacak!
': V^vf '
'>-: >
"' '-". :<;:;',;
En fazla ben...
Hi kimsenin birbirini tanmad bir ortamda, bir hayr kurumu iin para toplanyordu. Para
gizli bir blmede bir sandn iine atlyordu. Herkes kendine gre bir deme yapt. Daha
sonra bir araya geldikle-- * rinde, her biri dierlerinin dedii paray bilmemele-n, ! rine
ramen, "En fazla yardm ben yaptm." dedi. >-, Hepsi haklyd. nk herkes
cebindeki parann tamamn balamt...
Yine ilgintir herkes ektii acnn en byk ac olduunu savunur. O halde herkes acy
da ayn yayor. Bu da
dorudur. nk herkes kendi bak asna ve yaadklarna gre deerlendirme yapar.
Ben ne aclar ekmiim...
'''
Adam "Ben byle ac yaamadm." dedi parma kesildiinde... Tam o srada oradan geen
bir baka adamn eli yoktu, adam gld ve "O da bir ey mi? Sen elini kaybetmek ne demek
bilir misin" dedi. Tam o srada kolu olmayan bir baka adam geti oradan ve o da gld. "Siz
onlara ac m diyorsunuz? Ben kolunu kaybetmi bir adamm." dedi. Biraz sonra iki kolu ve
bir baca olmayan bir bakas geldi. O da ayn eyleri syledi. "O da bir ey mi? Bana bakn
benim vcudumun yars yok!" dedi. Onlar kendi aralarnda tartrlarken bir baka adam
geldi. Adam hem sar, hem dilsiz, hem de akl hastasyd. Anlamsz anlamsz bakt ve hibir
ey sylemedi...
...Ertesi gn ben getim oradan; tartmaya devam ediyorlard.
ok daha ilgintir, herkes kendi sylediinin en doru olduunu savunur. O halde herkes
doru sylyor.
Btn bu yukardaki rnekler aslnda kendimizi pek tanmadmz ve dierlerini de pek
ciddiye almadmz gsteren muhteem kantlardr... Halbuki herkes, zel eyler yaar.
Herkes iin nemli olan ey bakadr. Birbirimizle sidik yartrmak yerine, birbirimizi
anlamaya alsak oktaaan anlardk. Anlardk, bazen senin iin hi nemli olmayan bir eyin,
bir bakas iin en nemli olabileceini,
142
143
anlardk, bazen bir bakas iin hi nemli olmayan bir eyin, senin iin en nemli
olabileceini...
ylesine bir karncayd o!
Hikayeye gre; italyajvyazar Lucianno dnce sulusuydu. 4 m2Tk bir hcreye mahkum
oldu, hem de tam 17 sene iin! O kahrolas hcreye yerletii birinci gn, her ey normaldi.
Aradan birka hafta geti. Lucianno dnmeye balad. Burada 17 sene nasl geer...
Aradan aylar geti. Sanki her geen gn biraz daha mahkum oluyordu zavall hcresinde.
Bir sabah bir karncann burnunu srmas ile uyand Lucianno. Onu byk bir titizlikle
parmann ucuna alp'acaba' dedi. Acaba bu karncay yetitirip, kendime bir dost yapabilir
miyim? dedi. Kaybedecek hibir eyi yoktu ve bu denemeye deerdi. Karncay.yan banda
duran kk sehpann zerine koydu. Karnca karncal-m yapp, kamaya altysa da Luci
brakmad onu. Etrafn evirerek karncann kamasna engel oldu. Onunla konumaya ve
onu eitmeye kararlyd. Baa-rabilirse yalnzl sona erecekti. Karnca ile tam sene
urat. Karlksz da olsa konutu ve dertlerini anlatt ona. Bir de isim takt karncaya. Tito.
Bir sabah Tito'sunun ona gnaydn demesi ile uyand Lucianno. Bu duyabilecei en
muhteem sesti. Byk bir heyecanla yatandan darya frlayp barmaya balad:
Konutun, Tito sen konutun. Nihayet konutun. Gnaydn, gnaydn, binlerce gnaydn
dostum.
Artk bir dostu vard Lucianno'nun ve bunu hi kimse bilmiyordu. Tito'nun varl yazarn
en byk srryd. Kimse duymamalyd. Gardiyan duymamal, bu rya bitmemeliydi. Bu
byk dostluk tam 17 sene srd. Hi kimse bilmedi Tito'yu. Lucianno, Tito'ya tm
bildiklerini retti. Konumay, okumay, yazmay, dansetmeyi, ark sylemeyi, fikir
retmeyi... bildii her eyi retti. Kah aladlar, kah gldler.
Aradan tam 17 yl geti ve bir gn ask suratl, souk yzl gardiyan demir kapy aralad.
Hazrlan yarn kyorsun, dedi beton sesli gardiyan. Gardiyan gittikten sonra Lucianno
alayarak karncaya dnd, "Bitti Tito. Bitti byk dostum. Yarn kyoruz, yarn zgrz."
dedi. Tito da alad. Yazar Tito'ya sordu, "Syle dostum yarn kar kmaz ilk ne yapalm?"
Tito: "Gidelim bir bara ve hayvan gibi ielim." dedi. Gltler. Sabaha kadar uyumadlar.
Hayal kurup bu fare kapanndan farksz lavabolu dikdrtgenin ilk defa tadn kardlar. Bir
anda sanki hcre genilemi gibiydi.
Sabahn ilk klaryla son kez ald demir kap. Kapdan karken son kez geri dnd ve
ranzasna bakt talyan yazar. Sadece u iki kelimeydi azndan dklen: "Vay bee..." Dar
ktlar.
Tito, Lucianno'nun omzundayd. Sabahn kryd ve mevsim kt. Kar lapa lapa
yayordu. Lucianno bavulunu havaya frlatt ve 'zgrlk' diye bard. Tito da bard.
Yaan kar umurlarnda deildi. Yrdler, kara inat yrdler. zgrlk scaklna kar m
dayanr k m?...
144
1 45
Nihayet bir barn nne geldiler. Tito sordu: "imdi biz buraya girebilecek miyiz?" Avaz
kt kadar 'biz artk zgrz' diye bard Lucianno. eriye girdiler. eride szm kalm
- be adamla kasann banda uyuyakalan barmenden baka kimse yoktu. Bir masaya
oturdular.
Bir ara Lucianno'nun gz masann yanndaki aynaya iliti. Hapisten karken yapt
gibi.yeniden mrldand, "Vay bee." Salar bembeyaz olmutu, yz buru burutu.
Yalanmt Lucianno. Tebessmne aradan szan birka damla gzya kart. "Barmen bize
iki bira getir." diyebildi titrek bir sesle. Barmen yerinden frlayp biralar getirdi. Bir adamn
iki bira istemesinin sebebini bilmiyordu. Bilmesi de gerekmiyordu, bilmek de istemiyordu
zaten. Biralar brakt ve ku ty kasasna geri dnd.
Lucianno omzundaki dostunu bardan iine att. tiler. Tito'da iti. tike keyiflendiler.
Bir ara Tito, bardaktan frlayp masann zerinde dans etmeye balad. Elini yzne koyup
masann zerine abanm olan Lucianno byk bir gururla kendi yetitirdii dostunun dansn
izledi. Bir an durdu ve 'ne gnlerdi be Tito' dedi. Dertletiler, biraz sonra yine dans etmeye
balad.
Tito dans ediyor, Lucianno korkun bir keyifle bu muazzam manzaray izliyordu. Bunu
mutlaka birilerine anlatmalyd. yi bir ey yapmann belki de en keyifli yanyd onu biriyle
paylamak. Ama Lucianno bu keyfi 17 sene hi yaamad.
zgrlnn bu birinci gnnde, yllarca gizli tuttuu bu byk ve onur verici srr
birileriyle paylamalyd. Etrafna bakt, barmenden baka kimse yoktu. 'Barmen, barmen!'
diye seslendi. Barmen yar uykulu, Lucianno'nun masasna geldi. Lucianno dans eden Tito'yu
iaret ederek, byk bir heyecanla "Barmen una bir baksana, una bir bak..." dedi. Barmen
sessizce parman Tito'nun zerine gtrd. "ok affedersiniz beyefendi!" diyerek karncay
ezdi...
Lucciano iin Tito, en byk dosttu, 17 yllk emekti. Barmen iinse ylesine bir bcekti.
Herkesin karncasna sayg duy ve asla unutma! Herkesin karncas en nemlidir...
146
147

Egzersiz Zaman
Kitap yaz...
Kendi gzlemlerini ieren bir kitap yazmaya bala. Hemen bala. Nasl yazarm deme
sakn! Senden bir best-seller yazman isteyen yok... Kafana gre bir eyler yaz. Bakalarnn
gremediklerini grmeye al. Bunu yaparsan, beynine 'Her eyi gzlemle ve her eye farkl
bak' emrini vermi olursun ki, bu sadece beynini gelitirmez, ayrca dnyaya bakn
inanlmaz lde deitirmi olur. Bu sre balad m mr boyu srer gider.
Sadece bu egzersiz bile hayatn deitirmeye yeter. Hemen emri ver ve kitabn yazmaya
bala. Haydi...
l
Dnyann En Gzel iirleri Daha eydi...
imen olduk inediler, l m olsak daha eydi? Akarsuyduk immediler, Gl m olsak daha
eydi?
Goncamza konmuyor ku, Ne el yel, ne el dokunmu... Al solmu gn dolmu Gl m
olsak daha eydi?
Yemi bast ba edik, Yeyin diye yere dedik, Kuru muru sivri dimdik Dal m olsak daha
eydi?
Ne kibir biliriz ne kin, Ne ba bastk ne de ekin, Aktk durduk sakin sakin Sel mi olsak daha
eydi?
Zevrak gelir ya asmaya, Boynum smaz hi tasmaya, Balanp da bir yosmaya Kul mu olsak
daha eydi?
148
149
8. Blm
Asla Vazgeme!
Suya 10 metre kala susuzluktan
lmek kim bilir ne acdr, ama len
hibir zaman bunu bilemez.
:;',a Vazgeme!
Ne olursa olsun asla vazgeme!
Gzlerini atnda ln tam ortasndayd. Fidye iin yanl adam karan mafya, sanki
intikam almak istercesine gen ve susuz adam, ln ortasnda lme terk edip kaybolmutu.
nanlr gibi deildi. Epeyce bir aknlktan sonra dnmeye balad gen adam. Aklna
henz drdnc snfa giden on bir yandaki olu geldi. Olu uzaktayd ve yaadklar
kasabada yapayalnzd.
Geen yl bir trafik kazasnda karsn kaybetmiti. Olu iin, onun gelecei iin yaamak
zorunda olduunu biliyordu. Bunlar dnnce yznde bir intikam ifadesi olutu. Bekle
beni yavrum geliyorum, senin iin yaayacam, seni asla yalnz brakmayacam dedi...
Gnein batt yne doru yrmeye balad. Yrd, yrd, yrd... A ve susuz tam
gn yrd. Umutlan bitmek zereydi. gndr bir vahaya ulaamamt. Kararlyd,
yavrusuna kavuacakt, vazgememeye yemin etti. Yrd. Byk bir inanla yrd.
Susuzluktan atlayan dudaklarndan akan kan eme eme yryordu...
Birden muhteem bir ey oldu ve bir vaha grd, yaklat. Kurtuldum, geliyorum yavrum
diye diye komaya balad. Vahann yanna geldi, su diye elini daldrd eyin kavurucu
sca adeta bir serap
153
tokad savurdu adama. Lanet olsun dedi ve yrmeye devam etti. Ksa bir sre sonra yeniden
bir vaha grd. Aa, iek, su, her ey vard. Yine kotu. Bu seferki kesinlikle vahayd. Ama
yaklanca l sar edercesine yksek bir sesle bard: Ben bu kadar cmert deilim, serap
gryorsun seraaap! Gen adam ylmad, yklmad. Yine yrd. Olu bir an bile kmyordu
aklndan... Tekrar bir vaha grd, kotu kotu ve yzst suya atlad. Azna dolan kumlar
yine serap diye bard. Hi hali kalmamt ama her grd vahaya kouyordu, her seferinde
serap olsa da...
Artk beinci gn de bitmiti. Srnerek gidiyordu oluna, yeniden bir vaha grd.
Kumlara tutuna tutuna gitti. Bu kanc serapt Allah bilir... Hz tamamen biten gen adam
artk srnemiyordu bile. Yeniden bir vaha grd. Biraz daha gitti, biraz daha srnd.
Glkle unlar mrldand: Beni affet olum gelemiyorum. Biliyorum bu da serap, bir
sonraki de. Elveda!
Kendini gnein eriten scana brakt ve teslim oldu. Ksa bir sre sonra ld. Ertesi gn
ayn yerden bir kervan geti. Kervann klavuzu gen adamn cesedini buldu ve yle
seslendi: Su imeyi brakn da abuk buraya gelin. Burada bir l var.
Suya 10 metre kala susuzluktan lmek kim
bilir ne acdr, ama len hibir zaman bunu bil
mez. . ,
j
.; Vazgeme!
Sadece iyi niyetle sylenen baz szler:
Bu iten vazge. Byle bir ey olsayd Japonlar

yapard.
Kim yapm ki sen de yapabilesin!
Sen ona uyma! O deli.
Niye sen de normal insanlar gibi olmuyorsun.
Byle kitaplar okuyup kafan bulandrma.
Herkesi dinie! Sonuna kadar dinle! En sonunda karar ver. Kendi ynn kendin tayin et.
Kendi pusulana gven. Ne olmak istiyorsan, o olursun demitim. Kararn ver ve sanki olmak
istediini olmusun gibi davran. Yani bir milletvekili olmak istiyorsan artk bir
milletvekiliymisin gibi davran. Hayalinde milletvekili ol. imdiden meclise mektuplar
gnder, fikirlerini anlat. Hayallerinde devleti ynet... Eer bir tenisi olmak istiyorsan
gzlerini kapat Andre Agasi ile ma yaptn ve her seferinde onu en zor saylar alarak
yendiini dn! Ama yle konsantre ol ki, gzlerini atnda bakn deisin. Buna inan!
Herhangi bir arkadanla ma yapmak iin sahaya karken, ben Andre Agas'y yenmi
adamm, seni harcarm de. Raketi eline alnca kendini nasl daha gl hissedeceini ve
yerinde duramadn greceksin.
imdiden yryn deisin! Yllar sonraki kendini hayal et ve onun gibi yr.
Dnyay Deitirebilirsin
Asla Ben tek bama ne yapabilirim ki? demeyeceksin. Yemin ediyorum ki sen tek bana
dnyay deiti-
154
155
rebilirsin. Hi dnmez misin, dnyay her seferinde bir kiinin deitirdiini?
Paray Lidyallar buldu, doru. Ama herhalde yz bin Lidyal bir araya gelip bulmad
paray. Biri kt ve: Bu i byle olmayacak! Sen bana inek veriyorsun, karlnda ben sana
bir eekle bir koyun veriyorum. yle bir ey yapalm ki hem kk, hem deerli olsun. Onu
yanmzda tayalm ve deiim arac olarak kullanalm, dedi. htiyar heyeti onaylad ve para
basld. Sonu; dnya deiti.
Adamn biri kt: Oras senin evin, ben giremem. Buras da benim, sen giremezsin. Gel
araya bir izgi ekelim ve yerimizi bilelim... dedi. izgi ektiler, snr icat edildi.
Sonu; dnya deiti.
Yazy Smerler buldu. Tabi ki yine yz bin insan birden bulmad yazy. Biri kt ve: Bu
i byle olmaz, sylediklerimiz uup gidiyor. yle bir ey yapalm ki, sylediklerimiz
kaybolmasn, dedi. nce komik oldu ama yaz icat edildi...
Sonu; dnya deiti.
Adamn biri kt. Bu i byle tekme tokatla olmaz, yle bir ey yapalm ki vurdu mu ikiye
blsn dedi. Ba biraz daha uzatp keskinletirdi, kl icat edildi...
Sonu; dnya deiti.
Asla Vazgeme!
i byle gaz lambasyla falan ey yapacam ki dmeye
u| jcat edj|dj
Adamn biri kt: olamayacak, ben yle basacaksn, k olaca*
Sonu; dnya dei*1,p Kendini hafife alma. Yaz, iz, yap,
imdi sra sena<jnsan|ara en faydal olmak iin al,
ret; bir eserin ols"n; Dediin, insanlara zarar veren ne
Buna gcn var. e Dnyay deitir...
varsa deitirmeye, gel"?
Fn Akll nsan olarak, insanlarn kendi-Ben Dnyann ti
kalplarn ykni kefetmesi noktp insanlarn bakalarna zenmesini
maya alyorum. B > senjn jjndekj enerjiye ulaman
anlamsz buldugurr iv 'baaracam. Durma, sen de tut
arzu ediyorum ve DU , 0|sun dnya denen bu albir kesinden, yaama^ y tn yumurtann.
Bilen bilir-
a||||m dunce
Â^Q ulamak baka eye benzemez. Byk bir heae ^^ ka|,rsn... Cam krklaryla,
Ac ekersin, a Kan yo|lardan koarak gemek zo-akl talaryla dona ra|anm
ayak|arnla tuz tarlalarn-runda kalrsn. Sonra/j,ir. Bataklklar kar karna bazen, dan
gemen 9ereKecoU vazgeer ekilir bu zorlu, bu vi-dayanmak g olur. v Ka,an|ar her geen
gn biraz daha
rajl, bu tirajl y'Jar'n ya da kalanlar mutlaka kazanrlar,
azalr. Sonunda kaa ^ adam|ar, dani diye anarlar...
Sonra da yoldan ekie'
156
157
nanrsan Mutlaka Baarrsn
1999 ylna kadar denemediim veya almadm i kalmad. Elektrikli battaniye
satndan DJ'lie, DJ'iikten stand up'a, stand up'tan inaat iiliine, inaat iiliinden st
dzey yneticilie kadar birok ite altm. 1999 ylnda ailemin ve evremin tm
basklarna ramen, Ticaret Mdr olarak altm cam fabrikasndan dnyay deitirmek
zere ayrldm. 1993'ten o gne kadar dnyay deitirmek iin bir alt yap oluturmaya
alyordum ama olmuyordu. Okul amak iin ihtiyacm olan paray bir trl
kazanamyordum. Bu i byle olmayacak dedim. Alt yap olarak ben hazrdm ve geliimimi
tamamlamtm. Ben varsam baka bir eye gerek yok dedim.
Zor bir dm
O gne kadar hep az baarl olduum iin ailemden de destek alamayacaktm ama onlar
ikna etme yolum hep akt. nce ailemi ikna ettim. Bana son bir ans daha verin, dedim. Zor
oldu ama ikna ettim onlar. almalarma bireysel uygulamalarla balama karar aldm.
Gazeteye ilanlar verdim. Bu yolla mteri bulmaya alyordum ama bir trl olmuyordu.
Artk be paraszdk. Ailem hakl kmt. Dnsene, eve ekmek gtremiyorsun ve evlisin.
Btn bunlar olurken, ben srarla dnyann en akll insan olduumu sylyor ve
baaracam haykryordum.
Hi kimse eitimimi almak istemiyordu. Denemedi
im yol kalmad. Birka bireysel uygulamadan baka i ya
pamadm.
,5
Asla Vazgeme!
Dershane ve kolejlere gitmeye karar verdim. Bulabildiim kadar dershane telefonu ve
adresi buldum. O dershane senin, bu dershane benim, koturmaya baladm. Onlarca
dershanenin kapsn aldm. Yzlerce insanla grtm. Her seferinde insanlar deimesine
ramen, cevap asla deimiyordu. Tek kelime: HAYIR.
Dershane grmelerine gidecek yol param dahi kalmamt. Grmelere otostop yaparak
gidiyordum. Minibse veya metroya binebilmek iin ne aclar ekmitim. En byk hayalimdi,
parasn vererek minibsn arka koltuuna oturmak. Her defasnda ofre yalvarmaktan
bkmtm artk. Bir gn "Abi benim param yok ama Me-cidiyeky'e gitmem gerekiyor;
minibse binebilir miyim?" dediimde, ofr: "Hayr kardeim binemezsin. Su yakmyoruz,
mazot yakyoruz" demiti. Ne glmtm o gn. Kendi kendime hem glyor hem de:
"Adama bak ya! Dnyann En Akll insanna hayr diyor." diyordum...
Yine ekmek paramzn olmad bir gn, yani sradan bir gn, cebimdeki bo Akbil'i satp,
eve ekmek gtrmeye karar verdim. Ne de olsa bo olduu iin bir ie yaramyordu. En
azndan depozitosu biraz i grrd. Sanki ok byk bir i baaracakmm gibi keyifle
metro istasyonuna geldim. Metrodaki adam akbili eline ald ve Beyefendi bunu alamam,
nk bu hasarl dedi. O an karmda ayna olmad iin ne kadar da anslydm. Adam
bembeyaz olmu yzmle dinliyordum. Tam bu esnada beynimde bir imek akt, adama
Satmaktan vazgetim dedim ve Ak-bilimi geri aldm. Bana gre bu bir iaretti ve ben bir gn
rencilerime bu akbil hikayesini anlatacaktm. O gn eve geldim ve karma durumu anlattm.
Dnden kalma hayallerimizi tekrar stp yedik. O gece yar a yan tok uyuduk...
158
159

Btn bunlar yaarken eim hep zlyordu. Babam, hele de annem kahroluyordu. Fakat ben
her olumsuz durumu byk bir heyecanla, sona yaklayorum diye deerlendiriyordum.
Aylar genpesine ramen halen sonuca gidemediimi gren ailemin sabr bitmiti artk.
Ben her gittiim yerden referansm olmad iin red cevab almaya devam ediyordum. Yeni
bir karar verdim. lk iimi para almadan yapacaktm ve bylece bir referansm olacakt.
Hemen telefonun bana oturdum, dershaneleri aradm. Kulaklarma inanam-yordum.
Dershanelere parasz eitim vermeyi teklif ediyordum ve onlar byle bir uygulama iin
zamanlar olmad gerekesiyle yine hayr diyorlard. ste para versek herhalde yine
olmayacakt.
Peki benim referansm nasl olacakt? Her kurum nce referans istediine gre, ben nasl
olacak da bir referans edinecektim? Bunu amann bir yolu olmalyd. Bir yandan bunu
dnrken, dier yandan da bu eitimlerime dnyann ne kadar ihtiyac olduunu daha iyi
kavryordum. Dnsene herkes bana, bir baka yerde bu uygulama yaplmad iin hayr
diyordu. lk olmaya cesareti yoktu kimsenin... Profesyonel veya amatr hi fark yok.
Kurumlar veya insanlar, herkes ilk olmaktan korkuyordu. Ve ben byle bir dnyada, byle bir
ortamda dahi yetitirmeye kalkyordum.
160
Asla Vazgeme!
Tm dnya birlese, krk gn deil, krk yl "Sen delisin" dese ne kar!
Bu arada kartvizitimde Dnyann En Akll nsan yazyor olmas iimi her seferinde biraz
daha zorlatryordu. Herkes bana: Sil kardeim unu, kiisel geliim uzman yaz diyordu. Ben
bunu asla kabul etmedim. A kalmak pahasna da olsa kartlarm deitirmedim. Bu oyun bu
kartlarla oynanacakt. Bu benim verdiim en asil karard. Srf bu ibareden dolay ok yerden
kovuldum. Baz arkadalarm beni dlad. Deli olduumu dnenler bile oldu. Ama ben
oralar oktaaaan gemitim.
Bu inanlmaz...
nsanlar bir trl mkemmel olduklarn kabul
etmek istemiyorlard. Karncann, filin,
rmcein mkemmelliinden bahsediyorlard
ama insann mkemmel olduunu her nedense
kabul edemiyorlard.
Herkes bir eyler syledi, bama gelmeyen kalmad ama ben hibir zaman baarl
olacama dair inancm yitir-medim. Evimizin elektriini kestiklerinde bile. Hi ara
vermeden okuyor, yazyor ve yeni kanunlar icat ediyordum.
Dm zlyor...
Bir ok zorlu mcadeleyi daha da abartarak hzlandrdm. Birileri ikna olmalyd. kna
olmak zorundayd. yle younlamtm ki, otostopla gittiim dershaneler benim
161
ok gl olduumu dnyorlard. Evden karken karma "Haydi eyvallah" anlamnda bir
el sallaym vard ki, o an resmimi ekip birine "Bu adam ne yapyor?" diye sorsanz, be
milyon insan selamlyor derdi. Karm bile benim ondan bir eyler sakladm dnmeye
balad. Bir insan kendine bu kadar gveniyorsa bir bildii vardr, diyordu. Doruydu. Benim
gerekten bir bildiim vard: Kararllk karsnda duracak hibir g yoktur.
Nisan ayyd. Hava souktu. Bir dershaneye girdim. Amacm iten ok, scak bir ay
imekti. Dershane mdr beni odasna ald ve minik hayalimi gerekletirdi. aylar geldi,
sohbete baladk. Ben ona projemi anlattm. On saatlik bir almayla rencilerinizi
kudurtabilirim. Az uyurlar, ok alrlar, ahlakl olurlar, zgvenleri zirveye ular, gecelerini
gndzlerine katarlar... Referansm yok bana bir frsat verin ispat edeyim. Bunu yapabilirim.
Dershane mdr rehberlik ve psikolojik danmanlk mezunuydu. Dierlerinin aksine benim
referanslarmla deil, iimle ilgilendi. Ben anlattm, o not ald. ok heyecanland. "O halde
zaman kaybetmeyelim. Bu uygulamay hemen balatalm." dedi. Hemen on kiilik bir deneme
grubu oluturuldu. almam gerekletirdim. Sonu mkemmeldi. Dershane mdr
tamamen ikna olmutu. Genel mdrle konuup, bana dneceini syledi.
Aradan bir ay geti. Karar bir trl kmyordu. Samimiyeti arttrmak iin kendisini, mant
yemek zere eiyle birlikte bize davet ettim. Kabul etti. Etti ama mant yapmaya paray
nereden bulacaktk ki? Artk bana bor vermekten bkan arkadalarmdan g bela bor aldm
ve alverie gittim. ki adet muz, iki adet eftali, 250 gr. Kyma, yarm kilo yufka, 300 gr.
Kark kuruyemi aldm. Param
Asla Vazgeme!
bitti ama misafirlerimizi arlamaya hazr hale geldik. Akam oldu geldiler. Ben her seferinde
konuyu "Bizim eitim ne oldu?" boyutuna getirmeye alyordum. Mdr her seferinde
ustaca kayordu. O gn ylece geti ve bizim mant uygulamas bir ie yaramad.
Bir ay sonra karar kt. Genel mdr onay vermiti. Ancak saat creti benim istediimin
te biri olacakt. Eitimi snflara tek tek deil, iki snf birletirerek verecektim. Eitim on
saat yerine be saat olacakt. Ayrca dershanenin sadece hafta ii grubu bu uygulamaya
katlacakt. Ben itiraz ettim. Snflar tek tek alacam. Eitim be deil, on saat olacak. Fiyat
da sizin istediiniz gibi olacak, dedim. Yani ceplerinden kan para ayn olmasna karn, ben
drt kat i yapacaktm. Anlatk. Baladm.
Aldm tm paray eitim gerelerine ve rencilerime harcadm. Sonu tahmin ettiim
gibi oldu. Mkemmel! Eitim devam ederken, rencilerim aldklar eitimden o kadar ok
etkilendiler ki, anlattklarm eitime katlmayanlara da anlatmaya baladlar. Bunun zerine
dershanenin dier rencileri de bu eitime katlmak istediler. Bu benim beklediim bir eydi
zaten. Sonuta sz konusu dershanenin tm rencileri benim eitimimden gemi oldu.
Sonra dier ubeye yollandm. Sonra da i rndan kt, bana kaplarn kapatanlar tek tek
beni arayarak benden eitim istediler. Adm "Mucize adam"a kt. Para almadan eitim
vermeyi teklif ettiim dershane, bana para vererek eitim ald. Fakat o hala bunun farknda
deil.
162
163
/\sla Vazgeme!
Dm zld
Byk bir mcadele ve binlerce zorluktan sonra ben bir efsane yarattm. Efsanenin ad:
Erdal Demirkran. Bana ilk frsat vererek yolumu aan, farkl yaayan ve referanslarla
ilgilenmeyen sayn Adem Doan' tandm iin onur duyuyorum. Yaptklarn iin saol
dostum. Her zaman mant yemeye bekleriz.
O gnden bugne kadar binlerce insan benim derslerime katld. Katlmc memnuniyeti
neredeyse %100. Herkesi memnun etmek mmkn deildir diyenlerin aksine ben
baryorum: Herkesi memnun edebilirsin. Yeter ki iste ve sabrl ol. imdi binlerle ifade
ettiim katlmc saysn 2030 ylnda milyarlarla ifade edecek ve tm dnyay deitireceim.
Greceksin!
Bugn zel irketlerden dershanelere, belediyelerden emniyet tekilatna kadar
almalarm byk bir hzla devam ediyor.
Bu arada o gn satamadm Akbil'i, bugn ders konusu olarak iliyor ve o gnleri her
yerde gururla anlatyorum.
Egzersiz Zaman
Televizyon izleme sreni yeniden gzden geir...
Televizyon izleme sreni yeniden gzden geir. Bu sreyi mmkn olduu kadar
azaltmaya bak. TV hakikaten beyninin etkin olmasn engelleyen bir makine. Hele de kimseye,
hibir faydas olmayan magazin programlar. Sana ne Sibel an'n silikonlarndan. Sana ne
faydas var? Dinliyorsan yapt mzii dinle ve ge. Kendi hayatnla ilgilen. evrendekilerin
hayatyla ilgilen. Byk insanlarn hayatn incele. Yani sana mutlaka faydas olan ilerle
ura...
Unutma! Bir kiiye yemek yapabiliyorsan, bin kiiye de

yapabilirsin. Sadece byk bir tencereye ve yetimi
alara ihtiyacn var.
164
165
Dnyann En Gzel iirleri Hay Gnl...
u dnyann rindinde rindannda
Bir dr bulamadn gitti hay gnl vay gnl.

Zebun dp, zay oldun zindannda
Bir hr bulamadn gitti hay gnl vay gnl.
Grdn gbreyi glce koklandn
Okkaladndan nice oklandn
Envai eit de iek yokladn,
Bir bar bulamadn gitti hay gnl vay gnl.
Fa edemez oldu feraset fal
Kalp kutusu gibi kaldn kapal,
Sendeki bu esrara kadir kafal
Bir er bulamadn gitti, hay gnl vay gnl.
Bir zerreyi on dokuz bine blsen
Delidir bu derler sen seni bilsen,
nsanlk dalnda emin ve esen,
Bir yer bulamadn gitti, hay gnl vay gnl,
Yalvardm yakardm, yola yatmyor, Hasta hrltda hap yutmuyor. kardn mal moda
tutmuyor, Bir kar bulamadn gitti, hay gnl vay gnl.
Zevraki'miz der ki; dmz meka Akmz skdr asrmz laka Nur gzlk satacak sen
benden baka , Bir kr bulamadn gitti, hay gnl vay gnl.
9. Blm
Beyin Kemiren Bcekler..
be zavall bcee meze olamazsn!
166
Beyin Kemiren Bcekler...
En byk bcek...
Farknda olmadmz, ou zaman hafife aldmz yle kavramlar var ki; bunlar iten ie
beynimizi kemirir, kltr ve biz bunu asla fark edemeyiz.
te bazlarna gre, gurur vesilesi bile olan en tehlikeli kemirgen bcek: Sinirlilik.
Beynin klyor! nk sinirleniyorsun...
Artk eskisi kadar gl bir hafzan yok, artk eskisi
kadar hzl dnemiyorsun, son zamanlarda ok fazlaca
"dilimin ucunda" deyimini kullanyorsun, artk eskisi kadar
hzl karar veremiyorsun, artk okuduklarn aklnda kalm
yor, artk randevularn, verdiin szleri unutuyorsun. Peki
neden? nk Sinirlisin!
..,,.,.
Sinirlilik veya Asabiyet! kisi de ayn ey. kisi de sen farknda olmadan beynini
kemiriyor. Asabi bir insan olman, srekli piman olduun anlamna gelir ve tm pimanlklar
beyni kltr.
Sen de en az benim kadar iyi biliyorsun sinirlenince mantkl dnemediini. Mantkl
dnemeyince yanl kararlar veriyor ve karndakini ounlukla bo yere ypratyorsun.
Ksa bir sre rahatlasan da sonradan piman olup kendine kzyorsun. Ben bunu
yapmamalydm, yanl yaptm diyor, arkasndan da kekeli cmleler kuruyorsun. Keke yle
sylemeseydim, keke yle yapsaydm... Zaman geri alp yaptn hatay dzeltemeyeceine
gre, bu durum beynini kemirmeye balyor. Her yerde hakl ol169
dn anlatsan da, iinden bir ses, senin haksz olduunu haykrmaya devam ediyor. Btn
bunlar olurken bilinalt n negatif kaytlar yapmaya devam ediyor. Farknda olsan da olmasan
da dnsel anlamda beynin klyor. nk tm pimanlklar beyni kltr!
imdi bir dakika dn! Bugne kadar sinirli olmanla neyi zdn? SinirlF olman ne
zaman ie yarad? Cevap: Hibir eyi zemedim ve hibir zaman bir iime yaramad. Son bir
soru: Hi sinirliyken aynaya baktn m?
Be saniye kural
Senden ok kk bir ey istiyorum, her ne olursa olsun sinirlendiinde be saniye dur ve
dn. Be saniye sonrasn dn! Ne kadar piman olacan ve beyninin kleceini
dn! Sonra seni sinirlendiren her kimse, ona NEDEN diye sor? NEDEN, insanlk tarihinin
en byk icad. Ate, yaz, telefon, ampul... ka para ki? Neden sorusu olmasayd, hibirini
bulamazdk. Bu sihirli szc hayatnda hep kullan. Hele de sinirlenince NEDEN diye sor.
Karndaki insan bir an iin sinirlerine yenik dt, byle bir karlk alacan tahmin
etmedii iin cevap veremeyip zr dileyecektir. Greceksin! Olumsuz bir cevap alrsan, zr
dile ve yoluna devam et! Gerekten byle yap! Brak senin beynin kleceine onun beyni
klsn! Kfretseler bile gl ge! Emin ol ki bu tavrn daha etkileyici olacak. Dnsene
birisine kfrediyorsun ve adam sana acyarak bakp yoluna devam ediyor. Seni dvse daha az
zleceine eminim. Olumlu ya da olumsuz her tavr karsnda be saniye sessiz olmak sana
nasl bir g ve karizma katar. Yaayan bilir. Hele yzlerce kez yaayan hem de nasl bilir.
Ben bilirim!
Byk ders... lft :
Vaktiyle stanbul'da kamyon ofrl yapan bir i adam anlatmt...
"O zaman gencim, glym, ta sksam suyu kar. Bir gn kamyonumla Reno marka bir
arabaya arptm. Suluydum. Adamn arabas mahvolmutu. Para dememek iin Reno'nun
iinden kan clz adama barmaya baladm. Adam beni sakinletirmeye alyor, bense
avazm kt kadar baryor-dum. ok korktu. Ltfen barmayn, diyordu. Ben bunu frsat
bilerek iyice abarttm ve adama yklendim. Krlan farmn parasn almak iin barmaya
devam ettim. Adam da "Peki, o zaman karakola gidelim" dedi. Karakoldaki btn polisler
arkadam olduu ien hemen kabul ettim ve adam srte srte karakola gtrdm.
Dardaki polislerle selamlat-m gren adam iyice korktu. Komiserin odasna
girdiimizde, komiser aya kalkt. Kendi kendime "Ne ok tandm!" var diye gururlandm.
Komiserin, "Buyurun sayn savcm." demesiyle, benim "Eyvah!" demem e zamanlyd. Rezil
olduuma m yanaym, sabaha kadar yiyeceim dayaa m?
Komiser, savcya "Ne iersiniz efendim?" deyince, savc: "Ben bir ay alaym, arkadama
da souk bir su verin!" dedi. Baylmak zereydim. Oturmam syledi, oturdum. Bu arada ay
ve su geldi. O ayn iti, ben de suyu imeye altm. Bir an nce dayak faslna geilse de
bitse bu i diyordum.
170
171
Savc bey ayn itikten sonra, "Gidebilirsiniz Ali bey!" dedi.
Keke dvseydi beni. Keke nezarete falan atsayd. Eminim ok daha az zlrdm.
tiim su halen boazmda ama o gn rendiklerim beni tam krk yldr ynetiyor.
Tepki ve asabiyet.
Sessizlik bir insana en son yakan eydir. Asla sessiz ve tepkisiz olma! Hakszsan zr
dilemeli, haklysan da mutlaka bir tepki vermelisin. Sinirlenmek de bir tepkidir phesiz ama
yanl bir tepki olduu kesin. Kesin nk beynini kltyor. Amacn her zaman sorunu
zmek olmal, bytmek deil. Sonuta piman olmay ya da beyninin klmesini
istemiyorsan, hakl olduunda be saniye durmal ve sadece neden diye sormalsn. Hepsi bu!
Git, herhangi bir gazete al ve katliam sayfasn oku! Piman olan binlerce insan var.
Hepsinin gerekesi ayn: Bir anlk fke. Acaba btn bu insanlar sadece be saniye
dayanabilselerdi, gazetelerde ve televizyonlarda bu kadar ok katliam haberi izleyebilir
miydik?! Asla! Evet dostum kendine gel! Hayatn dn! Anneni, baban, kardelerini, eini,
ocuunu dn. Bir anlk fkeyle, herkesin hayatn karartabilirsin... Bunlar sadece be
saniye dn ve bildiini yap! Asla piman olmayacaksn.
II
ok yazk ok!
stanbul Zeytinburnu'nda yryordum. Ac kornasna irkildiim minibs, byk bir
hmla baka bir aracn nn, apraz bir ekilde kesti ve minibsten inen ofr bara bara
otomobilin yanna geldi. Adam korkusundan cam kapatp, kaplarn kilitledi ve adeta
yalvarrcasna ellerini ap zr dilemeye balad. Minibs abi, bir yandan kfrediyor, bir
yandan da arabann camn dvyordu. Adam yalvarmaya devam ettike o yklendi. Bir ara
minibs iyice abartp oluuna ocuuna kfredince, adamn omuzlar iki yana dt. Bir
elini koltuun altna uzatrken, dier eliyle de cam aralad. Koltuun altndan kard
tabancay aralad camdan, kfreden sinirli minibsye uzatp ateledi. Kafasndan vurdu
mi-nibsy.
Her ey bir dakikada olup bitti, ikisinin de hayat karard.
Bu akam tabutla eve dnecek adam, kim bilir dn nasl bir neeyle gitmiti evine...
Bu akam demir parmaklkl kafese giren adam, dn akam ocuunu severken kim bilir
ne kadar zgr, ne kadar huzurluydu...
Ben trafikte bana kfredenleri hi duymuyorum. Yolda bana omuz atanlar hissetmiyorum
bile... Sonuta onlar ac iinde kvranp, beyinlerini kltedururken, ben mutlu bir ekilde
bebeimi seviyorum ve hi dmanm yok. Akam evime giderken hi arkama bakmyorum,
telefo-
172
173
nm alnca rkmyorum, kapm vurulunca tedirgin olmuyorum... ve dostum biliyor musun

alabildiine zgrm; hayat ve kendimi oook seviyorum.
Aslnda Sinirlilik Yok; Gc, Gc Yetene Var
Dnsene yukardaki kamyoncu karakola gidinceye kadar nasl da sinirliydi. Ama adamn
savc olduunu anlaynca tm sinirlilii bir anda yok olup gitti. nk savc ondan daha
glyd.
Adam evde karsna, ocuuna, anasna, babasna barr da, darda kuzu kesilir. nk
ancak onlara gc yetiyor da onun iin. Cinnet durumlar dnda kimse karsndakini
tartmadan sinirlenmez. Cinnet geiren bir insan da, o an iin normal kabul edemeyeceimize
gre, normal insanlar iin tekrar ediyorum: Sinirlilik diye bir ey yok; gc gc yetene var.
Sanyorum 1986 ylyd, anneme inanlmaz bir grltyle barmaya baladm. Canm
anam bir an durdu ve: "Yapma olum, ben senin ananm. Bana byle barma!" dedi. Sonra
dar ktm, arkadalarla bulutuk. Nasl oldu bilinmez veya bilinir de sylenmez, bir anda
bir baka grupla kavga etmeye baladk. Adamlar bizden glyd. Dayak yiyeceimizi
anlaynca irinlik yapmaya baladk. Adamlar espriden anlamadklar ve ok ciddi olduklar
iin bizi yamulttular. Eve geldiimde mor gzm gren anam alamaya balad. O gn
dndm. Gerekti bu. Anama gcm yettii iin baryor, darda dayak yiyordum. Bu
utan verici bir eydi. O gnden sonra bir daha da asla gcm yeten insanlar ezmeye
kalkmadm.
Simdi dnmeni istiyorum:
Sinirlendiin zamanlar hatrla! Ka defa bir ba
komiserin ya da ba savcnn yannda, ya da gcnn
yetmedii birilerinin yannda sinirlendin? H?
Bu da baka bir bcek: Stres...
Beynin klyor, nk kendini strese sokuyorsun...
Asabiyetten sonra beyni klten bir baka unsur da strestir. Diyelim ki bir i
grmesine gideceksin. En gzel kyafetlerini giyiniyorsun, kendini psikolojik olarak hazr
hissediyorsun. Her ey tamam! Birden bir ey oluyor ve strese giriyorsun. Ya olmazsa, ya
baaramazsam... Yukarda anlattm bilinalt kaytlar aa kyor. nceden rendiklerin
tam bu esnada karna dikiliyor. O kadar ok olumsuz kayt yklemisin ki bilinaltna,
onlardan kurtula-myorsun. Sadece kendini kt hissettiin zamanki tecrbelerinle
yzleiyorsun. Her eyi unutup hep baarl olmu bir insan gibi davranabilsen, eytann
bacan kracak ve mutlaka galip geleceksin. Zaten bir defa galip geldin mi, orap sklr
gider.
grmesinde kalmtk. Hemen syleyeyim bu sadece bir rnek. Ama anlattm
hayatnn btnnde grebilirsin. Devam edelim. grmesine gittin, bilinaltn-daki bu
olumsuz kaytlar bir bir aa kt ve "Ya baaramazsam?" korkusu tm bedenini sard.
Bedenini diyorum
174
175
nk bu psikolojik durum, dnce yapndan, bedeninin duruuna kadar etkiliyor seni. Hzl
karar veremiyorsun. Ya yanl bir ey sylersem, ya bir gaf yaparsam diye dnyorsun
srekli. Omuzlarn kyor, boynun eiliyor dizlerin titriyor. Yani tam bir biare olarak i
verenin karsna geiyorsun. Ben ie girmek istemiyorum desen, belki ansn daha fazla
olabilirdi. Ter iinde, kekeleyerek syleyecein hangi cmle bir patronu etkileyebilir ki? O
halde bir karar vermelisin. Stres mi, mi? Bu gerekten ok nemli. nk ben henz strese
girerek, bir ie giren hi kimseyi tanmadm...
Bir yerden bir baka yere ok nemli bir evrak gt-ruyorsun. Feci bir trafik var. Yine
kendini bo yere strese sokuyorsun: "Eyvah ge kaldm, lanet olsun ge kaldm!" Arayp
adama durumu anlatmak yerine, kendini yiyip biti-nyorsun. Sonu: Evrak yine yetimiyor.
stne stlk karndaki senin yalanc olduunu dnyor... Sinirlenerek veya strese girerek
trafii aabilen kimseye de henz rastlamadm.
Asla kafan kuma gmme! Ben biliyorum sen oradasn.
Ne olursa olsun hi gerilme, hi strese girme! Hemen alternatif bir yol, bir zm
bulmaya al. Bu yol bazen yksek sesle ark sylemek bile olabilir. Unutma, strese girince
bir zaman sonra ie yaramaz olduunu dneceksin. Bunun sonucu olarak da beynin senden
yana almaktan vazgeecek. Bence buna hakkn yok! Stresle sorunu zemeyeceini
ezberlemen lzm. Kafan kuma gmme. Madem ortada bir sorun var, sorunu gidermeye al
Kemiren Bcekler...
Beyin
Aiarnan szlaman zm olacaksa, akrabalarn birden a*lavn. Yok byle bir sev.
Ben mcadelemi verirken, bana hayr diyenlere hi . m Hep hatay kendimde aradm. Bir
yerlerde bir kzmad . a Banyordum. Tamam adamlarn kapasitesi hata yap g yetmiyordu ama
bu bir mazeret saylmaz-beriMatlaka bir yerlerde kapasitesi uygun birileri olacakt. dltaa
h fazla sayda grme yapmam gerekiyordu. Yapunda oldu ite. Anlayan birileri kt. Benim otutim T derime yanma gibi bir alternatifim de vard pherup Kaa ^^ Her gittiim yerde sanki daha nce binlersiz. Yap
gjbj diyordum. Az nce neredeyse beni
ce i yaP aalayan adam ve tm sylediklerini ken-T fnHPonunla ba baa brakarak
.k.yor, yeni bir he-y'eclnla yandaki kap.y. vuruyordum.
ve hi kimsey' inmal etme- Verdi- zlerden asla dnme. Hayatta hibir yere ge kal-gn S
Y hibir zlerden
oonuna kadar git, baarmadan da geri dnme. i-ma "kemmel ve zamannda yap... alnn ak
ve yrein
rahat olsun.
Ya da herkesi ve her eyi ihmal et. Verdiin sz- qla tutma- Her yere ge git. Cann yand
m baa-dnme, hemen geri dn. ini batan sav' 9ir ve her defasnda
176
177
...Ve dedikodu bcei! Beynin klyor, nk dedikodu yapyorsun...
Dedikodu da bir baka bcek. yle enterasandr ki; istediine sor, hi kimseden "Ben
dedikodu yaparm."
eklinde bir cevap alamazsn. Herkes dedikoduya kardr ama...
Beyni klten bir baka unsur da dedikodudur. nk sonunda mutlak bir pimanlk
vardr. lgintir; insanlar ounlukla birilerine anlatmamalar gerektiini bile bile srlarn
bakalarna anlatrlar. Sonra da piman olurlar. Bu gerekten ok ilgin. inden bir ses:
"Hayr yapma, sakn anlatma!..." diye barr ve bu ses kulaklarn patlatr-casna yksektir.
in iini yer ve sen anlatmaya devam edersin. Anlatacaklarn biter, arkadan gider,
vicdannla ba baa kalrsn. O ses geri dner ve anlatmamalydm der. "Evet
anlatmamalydm." dersin ama i iten gemitir. Bilinalt kaytlarn tutan adam annda
olumsuzlar hanene bir entik atar. Sen de kaytlarn tutan adamn yerinde olsan aynsn
yapardn!
Birilerinin arkasndan konumak kadar iren ve anlamsz bir ey tanmyorum. yerinde
bir arkadana kzarsn. Ama ona kzdn asla belli etmez, sonra da baka birini bulup,
hararetli hararetli anlatmaya balarsn. Mehmet bugn ne yapt biliyor musun?... in garibi
rahatlarsn da! Kimse de sana: Yahu kardeim, adam yan odada niye ona sylemiyorsun?
demez. Ama ayn adam, yani derdini anlattn vatanda, sen gittikten sonra bir bakaBeyin Kemiren Bcekler...
sn bulur ve ona senin iin: "Yahu u Ahmet dedikodu yapmay ne ok seviyor." diyerek
senin dedikodunu yapar. Uzun lafn ksas, inanlmaz gzel rol yapyoruz. Sahtekr, riyakr
olup ktk. Byle giderse beynimiz klmekle kalmayacak, bitecek. Kafanda soru
iaretleriyle yaamak istemiyorsan insanlarla konu, onlara doru bildiini sylemekten
ekinme! Transparan dn.
imden bir an anlatmak geldi: Ah be Mahmut, ah...
'
Yllar nce ok sevdiim bir arkadam bir irkete genel mdr olmutu. Onu kutlamak
zere ziyaretine gittim. Odasndayd. Geldiimi haber ettiler, ieriye girdim. Genel mdrlk
koltuunda oturan benim en iyi arkadalarmdan biriydi. Gurur duydum onu yle bir
makamda grmekten. Yannda birileri vard. Ama bir eyler ters gidiyor gibiydi. nk 10
yllk arkadam, ben odasna girdiimde hi kmldamad koltuundan. Kendi kendime,
"Mahmut'a bak, nasl da deimi! Genel Mdr olunca insanln unutmu. Halbuki
yediimiz itiimiz ayr gitmezdi bizim. O benim kan kardeimdi. Mahallede, lisede,
niversitede, her yerde beraberdik. Bizi ayr gren hi olmad." Olup biteni ak-<
lm
almyordu. Byk dostum, canm, cierim, kardeim beni grnce yerinden kalkmad bile.
Biraz sonra yerinden kalkt ve kasla kasla dar kt. Byle kaslmasn da anlayamyordum.
yice midem buland. Skldm, ok skldm. Bir an nce oradan uzaklamak istiyordum.
Sert bir iki direktif
178
179
verip, daha da fazla kaslarak koltuuna geri dnd. Mafya usul yry gerekten ok
irenti. Ne iersin sevgili dostum dedi. Ben gitmek istediimi ve hibir ey imek
istemediimi syledim. ok diretti ve zorla ay syledi. yice gerilmitim. Biraz sonra herkes
kt ve odada sadece ikimiz kaldk. aylar geldi. ayc, Mahmut'a bir ilala bir bardak su
verdi. lacn ierken konumaya balad bizim kasnt dostumuz. "Erdal'cm kusura bakma,
sen geldiinde de ayaa kalkamadm. Geen hafta belimden ameliyat oldum ve halen ac
ekiyorum. Eski gnlerdeki gibi sarlamadm sana. Beni bala! Zaten dikkat ettinse,
yrrken dik dik yryorum. Gren de kasldm sanr. Neyse ki sen yabanc deilsin." dedi.
Dnsene dakika nce o odadan ksay-dm, kim bilir arkasndan neler syleyecektim.
Belki de dostluumuz sona erecekti. O gn bir kez daha anladm, hibir ey grnd gibi
deilmi. O gn vazgetim, tm pein yarglarmdan. Anlamadan, dinlemeden hkm vermek
bana gre bir i deil.
Transparan Dnme Metodu
Yllar nce ynetici olarak altm fabrikada, yneticiler arasnda inanlmaz bir souk
sava ve kin ortam yaandn fark etmitim. Herkes birbirine glyordu. Herkes birbiriyle
alay ediyordu. stisnasz herkes, ama herkes birbirinin kuyusunu kazyordu. Bu bir yandan
ilerin aksamasna sebep oluyor, dier yandan da herkesin beynini klterek, bizleri
sahtekarla itiyordu. Bir sorun varsa, bu sorunu asl bilmesi gereken insan dnda herkes
biliyor ve
sorun bir trl zlemiyordu. Dedikodu konusu alnca da ok ilgin eyler yaanyordu
yemekhanede. dakika nce Ahmet'i Mehmet'i ekitiren insanlar, dedikodu yapmann
irenliinden bahsediyor, dakika sonra da kaldklar yerden devam ediyorlard... insan
ite!
Bir gn servis aracnda Arkadalar ben "Transparan Dnmek" diye bir metot kefettim.
Diyorum ki birbirimize istediimizi syleme hakkmz olsa, birbirimizin arkasndan konumasak, ne gzel olurdu deil mi? Seninle ilgili bir sorunum olduunda sana sy-leyebilsem
harika olurdu. Yani demek istiyorum ki, ben birini sevmiyorsam bunu dorudan ona syleyebilmeliyim. O da bana geleneksel kalplarn dna karak; "Sen beni sevmiyorsan, ben seni
hi sevmiyorum" yerine "Neden?" diye sorabilmeli. Bylece ben gerekemi aklama, o da
kendini dzeltme frsat bulabiliriz, dedim.
nce anlamakta glk ektiler. Daha iyi anlamalarn salamak iin bir rnekleme yaptm.
Fabrika Mdrne dnerek: Mesela "Zeki Abi ben senden nefret ediyorum" dedim. Hepsi
glmeye balad. Ben ciddi bir ifadeyle aka yapmadm, hakikaten Zeki abiden nefret
ettiimi syledim. Birka saniye sonra Zeki Bey sinirli bir ekilde ayaa kalkt. Geleneksel bir
tepki vermeyi deneyecekken ben "Transparan dnmek" diye bir hatrlatma yaptm. Tekrar
gltk. Bir an bocalayan ve neye uradn aran Zeki bey sordu: "Neden?" Ben de onun
kusurlarn anlattm. Gndz iin en youn zamannda, adamlarm alp alakasz ilerde
kullandn, ben de yana hrmeten bir ey sylemediimi fakat bunun irkete zarar
verdiini anlattm. Beni hakl buldu! O da bana gerekelerini ve been-
180
181
rn
Beyin
Kemiren Bcekler..
medii ynlerimi anlatt. Mthi bir eydi bu eer uygula-yabilirsek, hatalarmz

grebilecektik artk. Elbette ki bu metot benim Zeki abiye yaptm gibi ulu orta, herkesin
iinde uygulanmayacakt. O, pilot bir uygulamayd sadece ve bunu herkes anlad. Sorun
kimleri ilgilendiriyorsa, onlar kendi aralarnda, hibir kayg tamadan zeceklerdi
sorunlarn.
O gn herkes birbirine glerek de olsa bir takm itiraflarda bulundu. Meer birbirinden
nefret eden ne ok insan varm. Bu metot ksa srede zmsendi ve fabrikada inanlmaz bir
dostluk ortam olutu. Artk birbirimizi arlyorduk. lerimiz hzland. Mkemmelleme
yolunda yeni admlar atlmaya baland. Mesela ben farknda ol-madan kulam
kartrdm, bunun iren gzktn retim mdrnden rendim ve bu huyumdan
vazgetim.
O gnlerden son bir an:
Az kokan ve kanayan di etlerinden dudaklarna srekli kan bulaan bir mdrmz
vard. Adam grsen bire be bahse girersin; bu adam on dakika nce bir kedi yemitir diye.
Aznn kokusunu be metreden ok net duyabilirdin. Transparan Dnme Metodunu
gelitirene kadar bu kokuyu ve vahet tablosunu ektik. Aman adam krlmasn diyorduk
srekli. Hep arkasndan konuuyor, yanmza yaklamasn da istemiyorduk. Bir an nce
gitmesi iin bildiimiz tm dualar okuyorduk. Bazen "Bu adam nasl bunun farknda deil?
Kimse sylemez mi?" filan diyorduk.
Bir gn odasnda tek yakaladm onu ve "Arif abi seninle bir ey konumak istiyorum."
diyerek sze girdim. Aznn koktuunu ve insanlarn ondan katn ama bunun basit bir
sorun olduunu, isterse bu durumdan kurtulabileceini syledim. Dikkatle dinliyordu.
Cebimden onun iin aldm az spreyini ve kk aynay kardm. Ara sra bu kk
aynaya bakp, dudaklarna biriken kan temizlemesini nerdim. Adam inanlmaz mutlu oldu.
Elini omzuma koyarak, "Sen bir dostsun." dedi.
Alt ay nce karlatm Arif abiyle. Bana, aktrmadan cebindeki spreyi gstererek
tebessm etti. ok mutlu oldum. Ha Unutmadan dudaklarmdaki kandan eser kalmamt. Kedi
yemeyi brakm anlalan.
Kim bilir belki senin de, bilmediin ve insanlarn sen krlmayasn diye sylemedii ne
garip huylarn vardr. Arif abi de bilmiyordu ama yllarca dudandaki kanla ve aznn
kokusuyla dolat. Ben de bilmeden yllarca olur olmaz yerlerde kulam kartrdm.
Drst olmak ayp m?
Biriyle i konuuyordum. Adam yalan sylyordu. Konumann bir yerinde kesip "zr
dilerim ama hi inandrc deilsin. Yalan sylediini dnyorum." dedim. "Bu ne demek
oluyor?" deyip tepki verdi. Ben de "Sinirlenmene gerek yok. Ben sadece senin doru
sylediine inanmyorum. Eer bunu sana sylemesem, dardaki insanlara anlatacam ve
sen cevap veremeyecek-
182
183
Beyin
Kemiren Bcekler...
sin. Bunu senin yzne syleyerek sana, beni ikna etmen iin bir ans vermi oluyorum.
imdi beni ikna et!" dedim. Sonu harikayd. Adam dklmeye balad. Benimle ilgili
endielerini de anlatt. Birbirimizi sonuna kadar dinledik. kimiz de ikna olduk. Odadan
ktmda kimseyle dedikodu yapmama gerek kalmad. Ben her eyi biliyordum artk.
Aman Haa!
Bildiklerimizle deil, alkanlklarmzla yayoruz. imenler mavi, denizler krmz
olsayd ne tuhaf olurdu deil mi? lk bata bu soruya evet dersin. Ama yle deil ite,
doduumuzda imen mavi, deniz krmz olsayd; biz, imdi, "imenler yeil olsayd ne
kadar tuhaf olurdu." diye dnecektik.
Birileri biz doduumuzda bize sivrisinein sevimli bir hayvan olduunu syleseydi, imdi
bir oumuz evde sivrisinek besliyor olurduk...
Bize neyin yanl, neyin doru olduunu bakalar anlatm, biz de ylece kabul etmiiz.
Sevgili okurum, dostum, gel kralm btn zincirleri. Bizim de kendimize ait dorularmz
olsun. Sadece birilerinin dedii gibi deil, biraz da kendi bildiimiz gibi yaayalm.
Greceksin, ksa bir zaman sonra her ey nasl da deiecek.
Kendi bildiin gibi yaamak! Elbette ki bu %100 mmkn olamaz. Olmamal da.
Tamamen kendi bildiin gibj yaamaya kalkarsan; bu, tm toplumu ve sosyal evreni yok sayman demektir ki, bu
yaplabilecek en byk hata olurdu. Ama birileri krlmasn diye bu kadar kaslmann da bir
esprisini gremiyorum. Konumalyz. Birbirimizle konumalyz.
Adamn gznde apak var ve sen srf o adam zlmesin diye bunu ona syleyemiyorsun.
O da, akama kadar iren iren dolayor...
Bunu yarn denesene: Paann birini kvr ve otobse bin! Herkes senin paana bakacak
ama kimse "Beyefendi / Hanmefendi paanz dzeltin." demeyecek! Trans-paran dnmek
zorundayz. "Seni sevmiyorum Erdal." diyebilmelisin, ben de sana, "Sen beni sevmiyorsan
ben seni hi sevmiyorum." demek yerine, beni neden sevmediini sorabilmeliyim. Sen de
bana gerekeni anlatmalsn... Eer bunu baarabilirsek, herkes iyi olmayan ynn ksa bir
zamanda dzeltebilir.
Srekli farknda olmadan burnunu kartran bir insan uyarmazsan, o zaten farknda deil,
bu huyundan nasl vazgeer ki? ok skc konuan ve konumaktan da zevk alan bir insan
eer uyarmazsan susmay nasl tercih eder? nanlmaz bir inatla zor olan tercih ederek, o
insanla daha az grmeye alyorsun, ondan kayorsun. lle de dinlemek zorundaysan
tiyatro yapyorsun. Halbuki yapman gereken u: Sz konusu gevezeyi bir kenara ekerek,
"Bak dostum, sen konumay ok seven bir insansn. Ama insanlar senin konumalarndan
bazen sklyorlar. Bence daha az konumal daha ok dinlemelisin." demen gerekiyor. Sana
ksse de, darlsa da emin ol ki, bu cmleyi dikkate alarak daha az konuacaktr.
184
l
185

nsanlara iinden geldii gibi davranmaya baladnda ilk balarda yadrganabilirsin!
Ama ksa bir zaman sonra insanlar buna alr ve senin iin: Ha Aye mi? O yledir. inden
geldii gibi davranr, ok ak szldr
derler. Ne garip deil mi? insanlar ak szl olmann bir erdem olduuna inanrlar ama bunu
uygulamaya ekinirler. Yanl anlalmaktan, dlanmaktan korkarlar. Halbuki dikkat et,
toplumda byle insanlar, sanlann aksine hep sevilirler. Riyakar deildirler ve herkes onlarn
szne gvenir. Bunlar z sz bir olan insan diye geer lugatmzda.
evrendeki insanlara da anlatsan, onlar da "Trans-paran dnme"ye balasalar, oalsak,
yllar sonra ak szl olmak, drst olmak, erdem olmaktan km olmaz m? Bizden
ncekilerin baaramadn biz baarabiliriz.
Muhalefet Mucizesi
nsanlar kendilerini eletiren insanlar pek sevmezler. Halbuki eletirilmek muazzam bir
gtr. nsan mkemmele srkler. Eer hi eletirilmiyorsan, emin ol ki yanl yoldasn. Ya
birileri sana irin grnmeye alyor, ya da yok saylyorsun.
Eletirilen insan ister istemez sz konusu eletirileri dikkate alr ve kendini gelitirir.
Etkilenmediini sylesen de etkilenirsin...
Yllar nce bir i grmesine gidiyordum, bir arkadam "O kravat o gmlee hi
olmam." demiti. Ben de sert bir slupla 'sana ne?' demitim.
Beyin Kemiren Bcekler... ,"
Arkadam gittikten sonra eve geri dndm; baka bir kravat takp grmeye gittim ama o
bunu hibir zaman bilmedi.
Hi eletirilmeyen insansa kendini daima en iyi zanneder ve asla geliemez.
Zavall adam...
Belediye bakan olmak en byk hayaliydi. Gece demedi gndz demedi alt. Srekli
okudu. Kltrl bir belediye bakan olacakt. imdikileri hi beenmiyordu. Kendini
gelitirmek adna onlarca seminere katld. Akamlar gitar kursuna, hafta sonlar : da yabanc
dil ve resim kurslarna katld. Gnlk gazeteleri okumadan uyuduunu gren pek yoktu.
Aradan birka yl geti. Seim oldu. Bu entelektel adam bakan seildi. Yllar sonra
hayalindeki koltua oturmutu. Belediyedeki ilk gnyd. Birta~:
nma toplants tertip ederek, tm alma arkada:
larn toplad. O mtevaz slubuyla;
-Arkadalar, bu dnem birlikte alacaz. Ben tek bama bir hiim. Biz bir ekibiz. rnek
bir belediye olacaz. nsanlar bizi parmayla gsterecek, dedi... Herkes avular
patlayncaya kadar alklad bu entelektel, bu idealist adam. Ben de alkladm.
...Biraz sonra ayc geldi ve 'efendim, imek iin ne emredersiniz' dedi. 'Zahmet olacak,
ay alaym' dedi gen bakan.
186
187
...Biraz sonra imar mdrn odasna ard bizim bakan. mar mdr bakann odasna
girerken, 'beni emretmisiniz efendim' dedi ve 'zat alileriniz nasl emir buyurursa efendim'
diyerek, bakann verdii grevi yerine getirmek zere odadan ayrld.
...gelen emret bakanm dedi, giden emret bakanm dedi. Uzun srmedi. Bakan
kendisinin bir emir makam olduunu anlad ve emretmeye balad.
Geen hafta eski arkadam, bakan grmek zere belediyeye gittim. Darda
bekliyordum. Bakann kapsnn nnde tam alt tane grevli vard. 5-10 dakika sonra bir zil
sesi duyduk. Bir anda herkes yerinden frlayp esas durua geti. Bakan dar kt ve ok
yksek bir sesle emretti: "Lavaboyu hazrlayn!" Lavabonun da tpk bir evrak gibi
hazrlanabileceini o gn rendim. Ayaktaki adamlardan en uzun boylu olan hemen atlad:
"Efendim, lavabo emrettiiniz ekilde hazr." Bakan lavaboya ynlendi. Bir dakika sonra
bara bara zerimize yrd: "Ulan hani bu lavabonun kat havlusu? Adam deli
ediyorsunuz. Bir eyi 50 defa syletmek hounuza m gidiyor?" dedi ve tekrar odasna geti.
Oturduum yerden frladm ve vay be, vay be diye diye belediyeden ktm ve evimin yolunu
tuttum...
ki yl nceki entelektel adam, asil bakan, yerini sama sapan bir ukalaya devretmiti.
te bu adam bu hale getiren, "eletirilmemekten" baka bir ey deildi. O artk bir bakand
ve ne yapyorsa doruydu. Artk rlplak da olsa, altn kakmal bir kostm vard onun.
in daha da kt yan, bakann bu durumu asla bilemeyecek olmasyd. Zavall adam!
Birileri beni mrmn sonuna kadar eletirseler ben
kesinlikle dnyadaki en gl adam olurdum. Ama
ne yazk ki, yanl anlalma korkusu insanlar hep
engelleyecek ve ben asla gerek DEMRKIRAN'
tamyamayacam, tabi ki sen de...
Muhalefet Departman
Herkes vlmekten ve iltifattan holanr. Herkes eletirilmekten nefret eder. (Herkes
dedikse anla ite, istisnalar falan filan...) Fakat bu eletirilmekten kurtarmaz insan.
Dn ki senin dndaki herkes seninle ilgili eletirileri bilir de bir sen bilmezsin. Bizim
kyde bunun adna dedikodu derdi yal amcalar. Bu her devirde ve her yerde tehlikelidir.
Hatta gnmzde birok firma bu yzden batmaktadr.
Firmalarda bir dolu departman olmasna ramen (Muhasebe, pazarlama, retim, AR-GE,
bilgi ilem, planlama, insan kaynaklar...) hibir firmada muhalefet departman diye bir
departman yok. En azndan ben yle biliyo-
188
189
rum. Halbuki byle bir departman, hem de ynetim kuru
lunun bile zerinde olsa, ii sadece eletirmek olsa ne
manyak olurdu kim bilir! Dnsene, adamn ii bu. Firma
da neye bakarsa baksn, onda eletirebilecei bir ey ara
yacak. $
Bu departmann tm yeleri profesyonel olacak. irketin tm yeleri, genel mdrden

aycya kadar herkes eletirilerini yazl olarak bu blme iletecek. i sadece eletirmek olan
bu insanlara kimse gcenip darlmayacak. nk bu departman ne kadar ok eletirirse, iini
o miktarda iyi yapm saylacak ve bu uygulama amacna ula-tka-ki kesinlikle ulaacaktrinsanlar eletirmenin ve eletirilmenin gcn anlayacaklar. Bu yeni ahlak tm insanlara
yansyacak.
Muhalefet departmann, mkemmele ulamak iin dnmtm. Gerekli ve olmazsa olmaz
detaylarn tespit edilmesi iin olaanst bir fikir bu! Firmanda
bu departman profesyonel bir kadro ile harekete geirirsen top atsalar yklmazsn artk...
pcek: Gereksiz ayrntlar. bilmeyen bir kadn...

-<;
Bir baka kemi
P
c
Saatini g&f> "
aat ilerideydi. Ben de kendisine: Saatitam P.'rj geri almay unutmusunuz."
"Sanrm saatin'^ eSsmle yzme bakt ve: "Ara-dedim. nce bir t<? saati geri almay
bilmiyorum." de-mzda kalsn, b^"1 ,rdm... Sonra anlatt: "Ben yedi. "Ne?" diye ^^\em,
nk herkes yapabilir, mek yapmay ^' araba kullanmay da bilmem. Basit bir i... &<*?< t,ir
ve herkes yapabilir... ve nk o da b0$!\,|rnay da bilmem, nk buna ben saatimi gerl
Asanlarn daha kaliteli, daha vaktim yok! $e** jin alyorum. Benim elen-salkh
yaam^^^ âyat\m, her eyim ite bu ..."
cem, mutlulu1^ '
l,a adam bu kadn, gnde sa-Hayatn Ws&or, haftada en az seminer d-dece iki
saat uVu>'c0cuun yaamas iin mcadele zenliyor, yzler^0 L,utluluu iin gece gndz
aralk-veriyor, insanl'n ^ bahsettiimi bilen bilir. Blme-sz alyor... ^,-eni^Bu ismi bir
yerlere not edin!: yen de yaknda " "Prof. Dr.
Her kurum bir muhalefet departman oluturursa ksa bir zaman sonra tm dnya
eletirilmeyi zmser. Bu da dedikodu denilen o illeti tarihe gmer ve bakan, bakan,
babakan, yneticiler... plak dolamaktan kurtulurlar.
Bazen bana 'Bu i bu kadar basit mi?' eklinde sorular yneltiyorlar. Hayr, elbette bu
kadar basit deil, ok daha basit diyorum onlara...
ani u beyinleriyle harikalar yaraAborjinleri bilirsif1' o|aanst eyler baarmalarnn
tan insanlar... Onlar"1 ylarla ilgilenmemeidir. Duun
tek sebebi, gereksiz ayl|tan tek ey kum. Elbisen bile yok!
ki ldesin, dikkatini da9 p|ak olduklarna inanmyorlar, unplaksn, aslnda oniar*eS giyinmi demektir. Tabii ki boyk herkes plaksa, az\, gaz faturas, telefon fatule bir ortamda; e
190
191
ras, televizyonun anteni, gkdelenlere den uak, dep-l rem sknts, vergi borlar,
gmleinin ts... gibi ayrrt-l tlarn olmad bir ortamda beynini kullanmaktan baka|
hangi alternatiften bahsedilebilir ki?
Aklma geldi de birden! ...ve insanolu ty kefetti.
nsan kadar garip baka bir yaratk yoktur herhalde. Akl ile nce ty bulmu, sonra da
ift tden rahatsz olmutur.
tnn olmad devirde herkesin pantolonu krkt, kimse de aldr etmiyordu. nk
herkesin pantolonu krksa, herkesin pantolonu tldr. Sonra insanolu ty buldu, ksa
bir zaman geti. tsz sokaa kmak ayp oldu.
Teknoloji iflahmz kesti... Eski bir dosttan ince bir sitem...
Sen ne yaptnn farknda msn dostum? Son
zamanlarda beyninden baka her eyi kullanr oldun.
Evinin telefon numarasn hattrlayamadn geen gn
; de, iki yz elli hafzal cep telefonundan rendin
"-'"< kendi numaran. Oysa eskiden yzlerce telefon nun<i; marasn ezbere biliyordun.
Hesap makinen olmad iin 76'yla 13' cari pamadn o gn. Kilitlenip kaldn. Ne kadar
da krelj mis ana makinen.
Hatrlyor musun, eskiden saat yryp yorulmazdn sen? imdi arabasz hibir yere
gitmiyorsun. Yan sokaktaki komuna "Arabam tamirde, yarn gelelim" dedin geen akam.
Senin adna ben utandm. En ok da "Son zamanlarda insanlar ne kadar da gen lyor" diye
mrldandnda kahroluyorum. Ne bekliyordun ki?
Eskiden elektrik kesilince de alabiliyordun ama imdi? Elektrik kesilince iin bitiyor.
Saatlerce oturuyorsun.
Maazallah bir uydun dse iin bitecek, tm dnyayla irtibatn keseceksin...
Eskiden arkadalarn vard, uzun uzun sohbet ediyordun. ntihar etmek isteyen dostunu
belki de bir kelimenle caydryordun. imdi arkadann intihar ettiini televizyondan izleyip
cenazesine gidiyor: "Allah Allah bunu yapacak biri deildi, nasl yapt halen aklm almyor."
diye garip garip sorular soruyorsun.
Artk en byk dostun televizyon oldu. Ama o seni anlamyor ki! Bile bile teslim oldun
ona. yle balandn, yle yaptn ki istesen de brakamyorsun onu.
Eskiden salaka da olsa misket oynuyordun, bir muhatabn vard en azndan. imdi
playstation oynuyorsun. Makineye baryorsun, yeni tabirle stres oluyorsun. Senin bu halini
grnce ac ekiyorum.
192
193
Eskiden yamur yanca derin bir nefes ekip "toprak ne gzel koktu!" diyordun. imdi
asfalt, beton ve bina soluyorsun...
Eskiden ne gzel mektuplar yazardn sen. Mektubun hasret kokard. Duygu vard her bir
cmlende. Yazn ne kadar.da gzeldi hatrlyor musun? imdi yazn da ok kt. nk
bilgisayarda yazyorsun tm mektuplarn. Tabii onlara da mektup denirse. Duygu yok,
chatteki ksa cmlelerinde. Hasret kokmuyor gnderdiin e-mailler. ok denedim ama
olmuyor. Tad yok eskisi gibi. Makinelerle yaamann tad yok, yok be dostum, yok!
Uyan insanolu, uyan! Sen yava yava kendini yok ediyorsun...
Neden yarattn teknolojiyi kendini mahvetmek iin kullandn? Alfred Nobel dinamiti;
yol, tnel, kpr... yapa-sn diye bulmutu ama sen savata kullandn. Adam TV'yi dnyadan
haber alasn, aheser yapmlar, belgeselleri izle-yesin diye buldu; ama sen magazini icat ettin,
ona mptel oldun. Adam interneti kendini gelitir diye buldu, sen einden dostundan
vazgetin, chat uzman oldun.
Kemiren Bcekler...
Beynin klyor! nk ok uyuyorsun...
ok uyumak, be saatten fazla uyumak yani. Yanl zamanda uyumak. Yanl uyumak...
Ksacas tercih edilen uykunun hatal olmas da beynini klten bir unsurdur. Fazla uyumak
Ferrari bir otomobile mazot koymak gibi bir eydir. Bu konuyu aada detayl bir ekilde
anlatacam.
in ilgin olan yan; asabi olmann, stresli yaamann, dedikodu yapmann, gereksiz
ayrntlara taklmann ve ok uyumann beynimizi nasl krelttiini anlayamyor olmamzdr.
Evet dnsel anlamda beynimizi kemirir btn bunlar ama biz bunu asla fark etmeyiz veya
fark etmeyi istemeyiz. Ayn an iki defa yaayamayacamza gre, maalesef bizim bunu
lme ansmz da yoktur. Yani bir seneyi gnde on saat uyuyarak yaayp, sonra ayn seneyi
yeniden ama bu sefer be saat uyuyarak geirebilme ansmz yok. Eer byle bir ansmz
olsayd, aradaki farkn ciddiyetini daha iyi kavrayabilirdik. Ancak bugnden itibaren
sinirlenmeyi, stresi, dedikoduyu, fazla uykuyu terk edersen, ksa zamanda hayatnda birok
eyin deieceini grrsn. Belki bu sefer on saat uyusaydm ne olurdu? sorusunun
cevabn asla renemeyeceksin ama kaliteli bir hayat srecein muhakkaktr. Bence
denemeye deer...
Not: Beyin kemiren en byk bceklerden biri olarak adndan bahsedeceim uykuyu o
kadar ciddiye aldm ki; onun iin ayrca bir blm atm...
1&4
195
Egzersiz Zaman
Gereksiz Ayrntlardan Kurtul!
Bugn bir ey yap! Kendine iki dakika ayr ve hayatndaki gereksizleri incele.
karabildiklerini kar hayatndan! Bir tek tane gereksiz ayrnty bile yok edebilir-sen,
kendini ansl say! nk beynini kemiren bir bcekten kurtulmu oldun.
Dnyann En Gzel iirleri Baldr...

Asla gitmem amma gnl peinden, Ne are ki gvde ona baldr... Akn atasndan sitem
dandan, Sinem netsin sevda ona baldr...
Bak ki kainatta u kemekee! Kar kalm kerize, kelee, kee... Blbl gle konar kuzgun da
lee, Karga netsin, kavga ona baldr...
Sahra ssz, toprak susuz, l sar. Sopa sivri, semer sk, bel yar. Yollar yprak, menzil rak,
yk ar; Kervan netsin, kira ona baldr...
Vallahi kral kargadan beter. Toprak beylerindir bizimdir kan ter. Kimisi gdlr kimisi gder.
Geda netsin, moda ona baldr...
Ne hametin kalr, ne de heybetin, Kle dner gider gl benzin betin... Sladan ekince yolu
gurbetin; Veda netsin, gda ona baldr...
Feragat gel Zevraki eyleme firak! Zaman zndk, zeval yakn, zan rak, eneler eynerse
yutmaz m grtlak? Mide netsin o da ona baldr...
196
197
10. Blm
Uyku lgnl
Byk Miras: UYKU
Uyku lgnl
Uy m ....
Eitimlerimde uyku hakknda ne biliyorsun diye her soruumda cevap verebilen insan
says hibir zaman %1'i gemedi. Cevap verenler de Uyku dinlenme zamandr ve ok gzel
bir eydir cmlesinin dnda hibir ey sylemediler. ok garip, her gn 8 saat yapm olduun bir ile ilgili syleyebilecein iki cmle yok. iki binli yl-larda insanolu byle yayor
hayatn ite. Bilinsizce...
t. *
Birok bilim adam yllarca, "Erikin bir insan, gnde en az sekiz saat uyumaldr. Sekiz
saat uyumad taktirde metabolizma abuk yalanr. Az uyumak kesinlikle erken yalanmaya
sebep olur." demitir. Bizler de uzmanlarn bu uyarsn ok ciddiye alp, sekiz saatten az
uyumamaya zen gsterdik.
Hi dndn m? Bir gn tp otoriteleri bunlarn yanl olduunu sylerse, ne yapacan.
Hem de sen altm yana geldiinde. Hi dndn m o zaman elini dizine vurmann hibir
anlam olmayacan? Diyelim ki sekiz saat yerine be saat uyumak yetermi meer, dediler
ve sen altm yandasn. Ne yapardn? Kaybettiin sekiz yl kimden tahsil ederdin?
Bu bahsettiim hi uzak bir ihtimal deil. Daha geen gn anlad tp alemi, lserle ilgili
temel yarglarnn yanl olduunu...
201
"Yediin gdadan, itiin sigaradan veya alkolden ya da ar stresten..." cevabn vermiyor
muydu? Geenlerde anlald ki lserin gerek nedeni ne stres, ne yiyecekler, ne de
ieceklermi. Meer lserin gerek nedeni, Heli-cobakter Plory (hp) adl bir bakteriymi. Ve
yine hibir ey grnd gibi deilmi.
Not: Ben!|bunlar yazarken, dostum Ahmet Yaar Patr aadaki haberi okuyup bana email vastasyla ulatrd. Ben de kendi yazlarma hi dokunmadan, bu haberi aynen takdim
etmek istedim. Ben zellikle de son senedir az uyumann faydal olduunu iddia eden bir
insanm ve binlerce insan bunu, eitimlerimde benden dinlemitir. zlerek sylemek
zorundaym ki; bu haber benden daha etkili olacak ve insanlarda bu referans hastal devam
ettii srece birok deer daima kaybolup gidecektir...
Az uyu, ok yaa!!!
iin stresi ve younluu nedeniyle dzenli beslenemiyorsunuz... Vakit bulup da spor
yapamyorsunuz... Spor yle dursun, yrye bile kamyorsunuz... Ama, "Bari birka saat
fazla uyuyaym da zinde olaym..." diyorsunuz... te orada durun. nk, Amerika'da bilim
adamlarnn yapt aratrma, bir gerei ortaya kard: Gece uykusunu ksa tutanlar daha
ok yayor.
California niversitesi bilim adamlar tarafndan yaplan bu uyku aratrmas, yalar 30 ile
102 arasnda deien 1 milyon 100 bin kii arasnda yapld. Aratrmaya gre, gece 8 saat
uyuyan kiilerin mr, 7 saat uyuyanlara gre 6 yl iinde yzde 12 orannda azalyor.
Bilgi: Bu haber, 27.02.2002 tarihli Sabah Gazetesi'nden alnmtr.
Uyku lgnl
Haa bu arada sylemeden geemeyeceim: Califor-nia niversitesi'nin aratrmasna gre
ideal uyku sresi, 6 saat 30 dakikaym. Ben ideal uyku sresinin be saat olduunu iddia
ediyorum. (Bu da 10 sene sonraki gazetelerden bir haberdi!!!)
Ben aslnda bir nevi erken uyar sistemiyim...
Uyaryorum: Erikin ve salkl (dzenli beslenen, sigara veya alkol abartmayan ve
herhangi bir rahatszl olmayan) bir insana, gnlk be saatlik uyku yeter.
Fazla uyumak aslnda alkanlktan baka bir ey deildir. Domuuz, annelerimiz
shhatimiz bozulmasn diye: Eee yavrum ee eee e... efektiyle biyolojik saatimizin ayaryla
oynamlar. Be saatlik bir uykuyla yetinebilecekken biz, ekstradan bir de saatlik bir
alkanlk uykusu kazanmz. evrende ocuunu uyutmaya alan biri varsa dikkat et!
Uyurken mutlu olan tek bir ocuk gremezsin. Hepsi uyurken mutlaka alyordun nk
uyku aresizce kabul ettiimiz bir nevi dayatmadr. Farknda olmadan mrmzn 1/8'ini,
yani altm senelik bir mrn yaklak sekiz senesini bo yere uykuyla geiriyoruz.
Annelerimiz, tamamen iyi niyetle, bizler henz birer bebekken, erkenden uyutmular bizi.
Bu arada az da olsa magazin programlarn ve Mjgan hanmla yapaca dedikoduyu
ocuundan daha ok seven anneler de var phesiz. Onlar da kendi keyifleri iin uyuttular
ocuklarn.
202
203
Bu arada ben asla ve kat'a annelere, ocuklarn be saat uyutsunlar falan demek istemiyorum.
Sadece yirmi saat uyutmasnlar diyorum. Anneler braksnlar ocuklarnn biyolojik saati
kendiliinden ilesin. Uykusu gelen ocuk zaten uyur. Uyumas iin ayrca bir alma
yaplmas gerekmez. ocuun uyanmas da byle. Uyanma zaman geldiinde de
kendiliinden uyanr. "'*
Hi hesapta yokken, bir de bebeklerimize sallannca uyumay retiyoruz. Emzik
alkanl da bizim uydurmamz aslnda. Byle bir ey gerekli olsayd, bebek emziiyle
beraber doard. Kendilerine acndrmay da biz rettik onlara. ocuk alad. Sussun diye
istediini yaptk. Sustu. Byynce de byle olacan zannetti. Bir ie bavurdu, iverene
kendini acndrmaya kalkt. Alamad ama alamaktan beter oldu. Fakat bu hibir ie
yaramad. siz ve komik oldu. nk hibir iveren annelerimiz kadar efkatli deildi.
Eitimlerimde baz anneler bana, "Peki ama eer uykusu yoksa, neden sallaynca
bebeklerimiz uyuyor?" diye soruyorlard. Vcut yatay pozisyona getiinde beyin annda
uyku hormonlarn devreye sokar ve uyuruz. Yani erikin bir insan da dizlerine alp
dizlerinde salla-san uyur. Aslnda otobste, metroda, minibste... seyahat ederken uyumamz
da, ok eski bir bilinalt kaydnn aa kmasndan baka bir ey deildir.
Yatay pozisyonda sallanmaya, sallannca da uyumaya alan beden, ileride de sallannca
tpk eski gnlerdeki gibi uyku hormonlar tarafndan kuatlr ve uykumuz gelir. Buradan
hareketle uyku kaynakl
Uyku lgnl
birok trafik kazasnn temelinde nostalji yatmaktadr diyebiliriz.
Bu konuyu biraz daha netletirmek iin, kitap okurken neden uyuduumuz konusuna biraz
deinmek istiyorum.
Uykun kaar, eline bir kitap alr ve uyumaya alrsn. ok doaldr ki vcut yatay
pozisyona geince uykun gelir. Normal bir biimde yataa girince uyuman gerekmesine
ramen uyuyamazsn nk aklna bin trl sorun taklr. Halbuki eline bir kitap alnca kafan
yeniden toplar, uyku hormonlarnla mcadele etmekten vazgeer ve uyursun.
Beyin, yatay pozisyonunla kitap arasnda bir balant kurar. Bu balanty da uykunla
ilikilendirir. Sonuta yatay pozisyona geince zaten uykun geliyor idiyken, imdi yatmana
gerek kalmadan, eline bir kitap alnca uyuyorsun. Yatarak TV izleyen ve uyuyan bir insan,
belli bir zaman sonra TV yi dikilerek bile izlese uykusu gelir.
.: . ''.- /
Sanki uyumaya geldik koca dnyaya...
Gnde be saatlik uykunun insana yetebilecei gereinin son derece topik gzkmesi,
sekiz saatlik uykuya almamzdandr. Dn imdi, gnlk uyuma saati on alt saat olsayd
ve biri kp, "Sana sekiz saat uyku yeter!" deseydi ne dnrdn? Sekiz saat uyuyan bir
insana da "Sana be saatlik uyku yeter!" demek byle bir ey ite.
Birok gzel eyle birlikte uykuyu da biz icat ettik.
204
205
rn
uyku lgnl
Biz insanz, kullanabildiimiz bir beynimiz var. Bu da doal olarak bize retebilme
imkn salyor. Tembellii de, uykuyu da beynimizle kendimiz retiyoruz. Mesel karncalar
hibir zaman uyumazlar. Buna karn, bu zellikleriyle asla hava atamazlar. Bu onlarn
yaratlnda vardr ve buna mdahale edemezler. Uyumaya alan bir karnca gremezsin.
Halbuki biz mdahale edebiliyoruz. Tembellii, uyuukluu ve fazla uyumay da yine biz
insanlar icat etmiiz. Acaba ormanda her eyden ve herkesten uzak yaayan varlklar olsaydk,
gnlk uykumuz ka saat olurdu? Acaba gne doduktan sonra m uyanrdk, yoksa kularla
birlikte gne doarken mi?
Dnebiliyor musun? Kainattaki her canl gnele birlikte uyanr. Ku, kurt, iek, bcek,
sinek... ne varsa yaama dair, hepsi gnele birlikte uyanr da sadece insan takmaz gnein
uyarlarn.
Uyku yaam tarzyla da dorudan ilgilidir. Hedefi olmayan bir insan ne diye erken
uyansn? Ayrca uyansn da ne yapsn? te yandan; hedefi olan, byk dnen, iz brakmak
isteyen, kendine saygs olan insan uykuyu ne yapsn?!
Baarl insanlar az uyumazlar, az uyuyan insanlar baarl olurlar.
Herkes bilir ki, baarl insanlar az uyurlar. Ama bu yanltr. Baarl insanlar az
uyumazlar, az uyuyan insanlar baarl olurlar. Hi kimse dur ben bir baarl olaym, sonra az
uyurum dememitir. Az uyuduu iin baanl olmutur Edison. bni Sina az uyuduu tobni Sina ol
mutur. Napolyon da yle... * :
21. yzylda insanlar sekiz saat uyuyorlar. Bu ortalamas tabii ki. Gnde on be saat
uyuyan adam var. Ben grdm, var. Ama benim gibi drt saat uyuyan adam da var,
ortalamasn alnca sekiz saat oluyor ite.
Gnde sekiz saat uyuyan bir insan, toplam mrnn te birini uykuda geirirken, be saat
uyuyan bir insan, mrnn ortalama bete birini uykuya verir ki, bu da toplam altm yllk bir
mrde yaklak sekiz sene zaman kazanmak anlamna gelir. O halde tm dnya, sekiz saat
yerine be saat uyursa, mevcut nfus deimeksizin 6,5 milyar insan, yaklak 1 milyar daha
artar ve bu bir milyarlk yeni katlm retime dntrebilirseniz, manyak eyler olur.
Ayrca az uyumak zihnin daha gl olmasn salayaca iin, sinerjik bir etkiyle tm
insanlar daha verimli, daha gl olacaktr. Bylece matematiksel art 1/8 nispetinde olsa da,
reel art ok daha ciddi bir boyutta olacaktr ki, benim matematiim bunu hesap etmeye
yetmez...
Az uyuyanlar daha sosyal
evrende az uyuyan insanlara bak! Daha hareketli, daha sosyal ve daha da dnk
olduklarn greceksin. Acaba onlar da az uyuduklar iin mi da dnk oldular, yoksa da
dnk olduklar iin mi az uyuyorlar? Bence ilki doru. Yani az uyuduklar iin sosyal birer
varlk olmular. nk beyinlerinin uyumasna izin vermemiler. Zihinleri
206
207
ym
Uyku lgnl
hep daha zinde olmu, daha analitik dnebilmiler ve sonuta daha baarl olmular.
Uyku...
Genel bir ifadeyle uyku, bir arj ve dearj zamandr. Uyku, beynimizde bulunan
hipotalamus tarafndan kontrol edilmektedir. Hipotalamus, uykumuz sresince bize, iki
aamal .bir uyku ngrr. Bu aamalar Rem ve NRem uykusu olarak adlandrlmtr. Rem
uykusu hafif, NRem uykusu ise derin uykudur.
Rem uykusu, rya grdmz uykumuzdur. Rya hakknda birok efsane retilmi
olmasna ramen baz bilim adamlar ryay, "Gn boyu rendiklerimiz Rem uykusu
srasnda tasnif edilir ve bu tasnif srasnda aa kan grntlere rya deriz." eklinde tarif
etmektedirler ki ben de buna inananlardanm. Ancak Rem uykusu daha ok gece boyunca,
zerimizdeki psikolojik basklarla mcadele eder. Gn iinde yaadmz tm psikolojik
etkiler, Rem uykusu srasnda zayflatlr ve gerginliimiz hafifletilir.
NRem uykusu srasnda ise, fizyolojik yorgunluklarmz giderilir. Kaslan kaslarmz,
yorulan tm organlarmz bu aamada (NRem uykusu) gzden geirilerek ertesi gne hazr
hale getirilir.
Toplam uykumuzun (100 birim kabul edelim) dalmna baktmzda, uzmanlara gre
yeni doan bebeklerde NRem ve Rem 50+50 eklindedir. Bydke Rem uykusu azalr ve
onun yerini de NRem uykusu alr(25+75 veya 30+70 gibi). Bu oran yaplan ilere gre
kiiden kiiye deiir. Genlik ve orta ya geilince, yallk dneminde Rem uykusu tekrar geri dner ve yeni
oran tpk eskisi gibi 50+50 olur.
Bedenimizdeki muhteem klinik...
Aslnda bedenimizde kocaman bir klinik var diyebiliriz. Bu kliniin efi Dr. Hipotalamus,
Psikologu Dr. Rem, Dahiliye uzman da Dr. NRem'dir.
nce Dr. Hipotalamus bizi uyutur. Uykuya daldmz an, Dr. NRem gelip tedaviyi
balatr. lk almay tamamlar. Ardndan Dr. Rem gelir. O da almasn tamamladktan
sonra tedavimizi uyanncaya kadar dnml olarak srdrrler.
Asl alma ilk 3,5 - 4 saatte tamamlanm olur. Geriye kalan 1-1,5 saatlik zaman dilimi
de son kontrollerin yaplmas iin harcanr. Bylece be saatlik uyku tamamlanm olur.
Bahsettiim uyku sresi, alma temposuna gre, 30 dakikalk bir sapma gsterebilir. Bu
be saatlik sreyi, ortalama bir uyku sresi olarak kabul etmek lazm. nk herkes ayn
oranda yorulmaz. Bazlar daha ar ilerde alr. Yani bir inaat iisiyle, mteahhidinin
uykuya olan ihtiyac ayn deildir. Fizyolojik yorgunluk asndan ii daha ok yorulur. Ama
yle iler vardr ki; psikolojik yorgunluu, fizyolojik yorgunluktan daha fazla yk olur bizim
klinie. Bir bilgisayar programcsyla, bilgisayar tayan insan mukayese ettiimizde be
buuk saat uyumas gereken programcdr. nk onun zihinsel yorgunluu daha ar basar.
208
209
Elbette ki uyku sresini sadece yorgunluk kavramna balayamayz. Hedeflerimiz de bu
srenin tayininde ok ciddi rol oynar. Yapacak bir eyi olmayanlar, bilinalt dzleminde
uykuyu bir ka sreci olarak deerlendirecek ve daha fazla uyuyacaklardr. Ben bunu kendi
hayatmda birebir yaayan bir adamm. Bu kitab yazarken, haftalarca iki saat uyuduumu
bilirim.
Be saatlik uykudan sonraki sreyi kesinlikle alkanlmz ve ok uyumaya olan
inancmz iin uyuruz.
Ayrnt:
Yaklak on saattir aralksz yazyorum. u anda
saat 06:30 ve saat sonra ok ciddi bir
seminerim var. Artk uyumalym.
Enteresan bir oyun...
ki bilim adam, bir aratrma iin kuzey kutbuna gittiler. Hem de bir gnn tam ay
srd bir zamanda gittiler. Akam oldu, sabah oldu kavramnn olmad bir yerdi kuzey
kutbu. Her zaman gndzd. Saat olmazsa akam yemeini karabilirdin yani.
Gn boyu alan iki aratrmac, saate gre akam olduunda aratrma ssne geri dnd.
kisi de ok yorgundu. John her zamanki gibi gnlne bir eyler karalad. Saat 23:00 oldu.
John artk dayanamayacan ve uyumas gerektiini syledi. Brian'a saati iaret ederek;
"09:30'a kur da yarn bala
yyku lgnl
gidelim." dedi. Brian saati kurdu ve uyumak iin yataklarna girdiler.
Balk tutmay saymazsak, uyumak en byk hobisiydi John'un. Annda uyudu. Brian' bir
trl uyku tutmuyordu, O da uykusuna dkn biriydi ama kutba geldiklerinden beri uyku
dzeni alt st olmutu. Brian yatanda epeyce debelendikten sonra yerinden kalkt. Yapacak
bir eyler arad ama bulamad. Okuyacak kitap da yoktu nk getirdii tm kitaplar
bitirmiti. Masann zerinde duran eski tarihli bir gazeteye bakt. Skld...
Brian'in aklna John'a bir oyun yapmak geldi ve o esnada 23:55 olan saati ileri ald, 09:15
konumuna getirdi. Sonra tekrar yataa girdi. 09:30'a kurduklar saatin almasn bekledi. On
be dakika sonra saatin zili byk bir grltyle almaya balad. John yerinden frlad, saati
susturdu ve Brian'a kalkmasn syledi. Brian nce aka yaptn sylemeyi dnd ama
sonra vazgeti. Ne de olsa uykusu yoktu. Hi aktrmadan, szde uyumu ama uykusunu
almam bir tavrla uyand ve "Yarn gitsek olmaz m?" dedi. John, "Hayr yarn olmaz bugn
gideceiz, yle planlamtk." dedi. Yola ktlar. Balk tuttular, zgara yaptlar. Sonra dnden
yarm kalan ilerini tamamladlar. Btn bunlar olurken, bir saatlik uykusuna ramen, hi
uykusu gelmedi John'un.
Tekrar saate gre akam oldu, sse dndler. John'un ekstra bir yorgunluu falan da yoktu
ama Brian bitmiti. nk John'un aksine, o uyumadn biliyordu.
210
211
Uyku lgnl
Her eye ramen Brian, yapt oyunu John'a anlatmad. Saat yine 23:00 oldu. John
gnlne, geirdikleri bu mthi gn yazd. Sonra yarnn plann yaptlar ve saati yine
09:30'a kurup yataklarna girdiler. Brian tm bu olup bitenler karsnda aknd. Basit bir
oyun onda inanlmaz armlar yapmt.
Brian'o gece baka bir oyun denemeye karar verdi. John uyuduktan sonra, Brian tekrar
yerinden kalkt. Bu sefer saati geriye ald. 19:00 konumuna getirdi ve tekrar yatana dnd.
Deliksiz uyuyan John, sekiz saat sonra kendiliinden uyand ve saate bakt. Saatin henz
03:00 olduunu grd ve tekrar uyudu. Saat 09:30'da saatin zili ald ve uyandlar. John o gn
neredeyse on drt saat uyumutu ama deien hibir ey yoktu. Yine elendiler, yine altlar,
yine yoruldular ve saat yine 23:00' gsterdi, sse geri dndler.
Deien hibir ey yoktu, Brian'n kafasnda yklan tabular dnda.
Brian, John'a olanlarn hepsini anlatt. John inanmad nce ama Brian ok ciddiydi.
Uykunun bir alkanlk olduunu anladlar. nancn inanlmaz etkisini grdler...
Brian ve John aratrma yapmak iin gittikleri kuzey kutbundan, yar yarya azalttklar
uykularyla geri dnd. ki kafadar geen sene tatillerini Mi-am'de geirdi ve her gece,
herkesten drt saat daha fazla elendiler.
Aslnda kurallar pek sevmem ama uyumann ciddi ciddi kurallar var...
Bilinaltnda, sekiz saat uyumayla ilgili kayt o kadar gldr ki, bu kayd tek cmleyle
silmek gerekten zordur. Sadece "Ben artk be saat uyuyacam" demekle olmaz. Uyumann
belli kurallar var. ncelikle ona uygun uyuman gerekiyor. Ta ki bilinaltmdaki yeni kayd,
eski kayttan daha gl hale getirinceye kadar.
Uyumann Kurallar
Geleneksel uyuma pozisyonu: Yan yatlr, bacaklar gse doru ekilir. Sonra omuzlar
bztrlr ve boyun, gse doru eilir. Son olarak iki el, avular birbirine bakacak ekilde
kavuturulur, yanan altna koyulup son bir mutluluk hareketi yaplarak uyunur...
Ve klinik faaliyete geer. Dr. NRem gelir ve gn boyu kaslan tm kaslar gevetmek iin
almaya balar. Dr. NRem almasna en son kaslan kastan balar ve baa doru gider.
Uyurken kaslarn gererek uyuduun iin de sadece uyuma annda gerilen kaslarn uykuya
hazr hale getirebilmek iin ok ciddi bir zaman harcar. Yani geleneksel uyuma pozisyonunda
uyumusan, Dr. NRem, bahekimlik tarafndan kendine ayrlan srenin olduka nemli bir
ksmn, uyurkenki kaslmalarn gidermeye ayrr. Bylece Dr. NRem asl yapmas gereken
ilerden daha ok, sabaha kadar, ona uyurken verdiin ilve ve gereksiz ilerle urar ve iini
hakkyla tamamlayamaz. Sonra da sabahlar kalkmakta glk ekersin. Be dakika daha
uyuyaym diye rpmrsn.
212
213
Kural -1: Kaslmadan uyu!
Uyumaya gemeden nce tamamen rahat ol. Asla kaslma. Adeta bir l gibi yat...
rencilerime bunu sylediimde, ertesi gn bazlar bana: "Hocam dn gece uyurken
kaslmamak iin acayip kasldm." diye geliyorlard. nk kaslmay engellemek iin yan
yatmak yerine, yzst veya srtst yatmaya kalkmlard. zel bir aba harcayp,
kaslmamaya artlanarak uyumay denemilerdi. Halbuki kaslmayacam diye artlanmak,
daha ok kasar insan... Geleneksel uyuma pozisyonuna ge ve kendine dardan bak.

Omuzlarn ve boynunu serbest brak, bacaklarn da birazck gevet. Hepsi bu!
TV'nin karsnda uyumaktan daha rahat bir uyuma ekli tanmyorum. TV izlerken
uyuyan birinin yat ekline bak, elleri iki yana dm ve hibir kas gerilmemitir. Dr.
NRem tedaviye geldiinde hastas iin yapaca ok fazla bir ey yoktur. Sadece gnlk rutin
yorgunluuyla ilgilenir. Ancak TV'nin karsnda uyuduumuzda mutlaka birileri gelir, uyan
da yatana ge diyerek tm tedaviyi alt st eder. Kim ne bilsin o anda senin NRem
uyuduunu ve uyandrlmanm sana, kafana ivi akmaktan daha fazla zarar vereceini.
TV'nin karsnda uyuyakalan bir insana yaplabilecek en byk iyilik; zerine bir battaniye
rtp TV yi kapatmaktr.
Kitap okurken uyumak da byle. Hi kaslmadan uyursun. Byle uyumann uykuyu daha
verimle hale getirdii dorudur. Tek sakncas yukarda da bahsettiim gibi, ileride herhangi
bir kitap okurken uykunun gelebilecek olmasdr ancak hedefinin ok byk olmasnn da tm
uyku
Uyku lgnl
tuzaklarn yerle bir edecei muhakkaktr. O halde en ksa zamanda ok byk bir hedef
belirlemeye bak.
Kural - 2: Dolu bir mideyle asla uyuma...
Uyumadan iki buuk saat nce yemek yeme iini bitirmi olman gerek. Bu sre salkl bir
insann hazm sresidir. 23:00'te uyuyorsan, 20.30 itibaryla yemek ii bitmi olacak. Aksi
halde Dr. NRem bir de midenle uramak zorunda kalacaktr ki bu da Dr. Nrem iin ilave bir
i demektir. Bu arada yatmadan nce iki buuk saat oru tut demiyorum. Neticede a yatmak
da bir nevi kaslmadr. Dnsene karnn ok a yataa girmisin, uyku mu tutar adam.
Gerekten asan, mmkn olduu kadar hafif eyler yemeyi tercih et. Gidip de soslu makarna
veya mant yeme mesela.
Kural - 3: Alglayclarn etkilemeden uyu.
Gece boyunca, daha dorusu uyurken tm alglayclarmz aktr. Uyurken herhangi biri
lambay yaktnda gzn krpman, gznn grd anlamna gelir. Birisi ismini
sylediinde duyman, scak olduunda terlemen, ar bir kokuyu alabilmen tm
alglayclarnn uyku boyunca ak olduu anlamna gelir. Eer alglayclarn megul
edersen, deil Dr. NRem, deil Dr. Rem, deil Dr. Hi-potalamus direkt olarak beynini megul
edersin ki, bu en tehlikelisidir. Yani gece uyurken mzik dinliyorsan, beynin dinlediin
mzikle megul olacak ve klinik yava alacaktr.
En byk hipnoz gece uyurken gerekleir. Birisi kulann dibinde sabaha kadar sen
salaksn, sen salaksn...
214
215
diye sylense, sabahleyin sebebini bilmeden kendini kt hissedersin. Ayn ekilde sen
mkemmelsin, sen harikasn denildiinde de mthi bir zgvenle uyanrsn.
Kk bir hatrlatma: Gece uyurken yaplan ykleme hemen ertesi gn karna
dikilmeyebilir. Belki haftalar, belki aylar, belki yllar sonra yakalar seni. Hani bazen durduk
yerde moralin bozulur, teneke kutulara tekme atarsn da sorarlar, hayrdr ni-' ye moralin
bozuk derler ve sen de cevap olarak; "Valla ne bileyim bozuk ite?" dersin. Gerekten
moralinin neye bozuk olduunu bir trl anlayamazsn. Syleyeyim byle durumlarda,
moralinin neden bozuk olduunu bilmediin zamanlarda bil ki; yllar ' nce veya dn gece
yaadn olumsuz bir ey, dinlediin ar bir para veya ackl bir Ferdi Tayfur filmi
dikilmitir karna. nk bilinaltn hibir eyi kar-maz, her eyi kaydeder ve gn gelir o
esiz sunu-muyla servisini yapar.
Halen zlrm Ferdi'ye
ocukluum Almanya'da geti benim. On iki yamdaydm Trkiye'ye geldiimizde. Saf
saf dolayordum, anlamaya alyordum olup biteni. Burada bir eyler farklyd.
Geleli iki hafta olmutu. Herkes sinemadan bahsediyordu, Ferdi Tayfur'dan. Yazlk bir
sinema vard bizim mahallede. Bazen nnde dikilir, sinemaya girip kanlar izlerdim.
Sinemaya gelenler mendil-siz girmiyorlard ieriye. kanlar da salya smk, aDyku lgnl
laya alaya evin yolunu tutuyorlard. Alamalar her zaman ok ilgimi ekerdi. eride nelerin
olup bittiini hep merak ederdim. Bir gn amcamn oullaryla birlikte sinemaya gittik.
Benim iin ok zel bir and o. eride olanlar renecektim.
Mendillerimizi cebimize koyduk ve sinemann yolunu tuttuk. O dnem gie rekorlar kran
bir Ferdi Tayfur filmi oynuyordu, ierisi tklm tklmd. Yerlerimize oturduk. Koltua adeta
yaptm. ok heyecanlydm. Hayatmda ilk defa bir Trk filmi izleyecektim. Biraz sonra
lambalar snd, film balad.
Her ey ok gzeldi. Ferdi mutluydu. Her ey yolunda gidiyordu. Ben bir ara sinemadan
kan insanlar neye alyor diye dnmeye bile baladm. Fazla srmedi, biraz sonra kyamet
koptu. Ferdi'nin kars tecavze urad. Ferdi tecavzcleri ldrd. Karsn tp fakltesinde
okuyan kardeine emanet etti ve hapse girdi. Ferdi hapisteyken, kardei de Ferdi'nin karsna
tecavz etti. Kars kt yola dt. Ferdi'nin kz kardei eroin bamls oldu. Yani bir
adamn bana gelebilecek kt ne varsa, Ferdi hepsini yaad... Yllar geti, Ferdi hapisten
kt. Salar bembeyaz olmutu. Olaylar rendi. Ksa bir sre sonra kars, bu utanla senin
yzne bakamam artk, dedi ve intihar etti. Kz kardei bir otel odasnda l olarak bulundu.
Ferdi nce kz kardeini eroine bulatranlar, sonra da kardeini ldrd ve hapse geri dnd.
Ben sanki babam lm gibiydim. Mendil elimde hngr hngr alyordum. Amcamn
olu da a-
21 6
217
Ben Dn/ann En Akl111 insanym
lyordu. Birbirimizin yzne bakp baklP alyorduk. Herkes aynyd, alamayan yoktu.
Film bitti amca oluna sarldm ve iyice aladm. Ara sra omzuna yumruklar at'P "Byle
olmamalyd." diyordum. O da hem alyor, hem de beni teselli ederek zlme bunlar da
geecek, anlamnda omzumu okuyordu.
Eve dndk. O kadar etkilenmitim ki, tam iki ay kabus grdm. Baz geceler "Brakn
Ferdi'yi, o susuz!" diye feryat ederek uyandm biliyorum.
Aradan tam yirmi yl geti. Halen zaman zaman sebebini bilmediim bir moral bozukluu
yaadmda, "Ah ulan Ferdi!" der, i ekerim...
,;.
Gler misin, alar msn? Bu millet byle filmlerle byd ite. Kim bilir, belki de otobsteki insanlarn yz hep bu yzden ask.
Uyurken sadece uyu...
Filmleri bilincinle izlediin halde, bilinaltnda byle etkiler yapyorsa, uyurken

dinleyecein bir Mslm Grses arks ne yapar Allah bilir.
Allah ldrr adam dnyadan alr, -. Sen beni ldrdn burda braktn.
'
Allah'm neydi suum ne gnah ettifn,
Beni brakp da terk edip gittin...
Gecenin bir vakti, uyuyorsun. Kulanda vvalkman ve
Uyku lgnl
yukardaki ark akyor. Beyin, "Ben herhalde bir eyler kardm. Baksana bizim adam terk
edilmi." diyecek ve sz konusu olay sanki sen yaamsn gibi alglayacak, bilinaltm da
sabaha kadar olumsuzlar hanene binlerce entik atacaktr.
Bence uyurken sadece uyu. mzik dinlerken sadece mzik dinle, alrken sadece al...
Yani yaptn her eyi bilincinle yap, uyumay bile. Uyurken ille de mzik dinlemek
istiyorsan, iinde aresizlik ve terk edilmilik olan arklar yerine, enstrmantal mzikler
dinle. Ama benim fikrimi soruyorsan, uyurken sadece uyu.
Masum uyuma hatalarndan vazge...
Uyurken; yorgan, kafan da rtecek ekilde stne ekme. Vcut sn ayarlayan blgenin
ad da hipotalamus, yani bizim kliniin efi. Yorgan kafann stne ekersen, direkt efi
megul edersin ve ef megul olursa, senin klinikte herkes babo alaca iin verim
mutlaka der.
Ayrca doada hibir canl karbondioksit alp karbondioksit veremez. Bitkiler gece oksijen
alp karbondioksit verir, gndz de karbondioksit alp oksijen verirler. nsanlar ve hayvanlar
oksijen alp karbondioksit verirler. Sadece ve sadece yorgann altndaki adam karbondioksit
verip karbondioksit alr. Beynimizin, oksijene en fazla ihtiya duyan organmz olduunu
dnrsek, salkl dnebilmemiz ve beynimizin daha iyi alabilmesi iin, bolca oksijen
ieren ortamlarda uyumamzn gereklilii daha net anlalr.
218
219
Ksacas bol oksijenli, grltsz bir ortamda, oda scaklnda ve minimum kla uyuman
en dorusudur.
Uyuma zamanlar...
Her eyin bir zaman olduu gibi, uyumann da belli zamanlar vardr. Beden, gnn her
saati ayn oranda uykuya hazr olamaz. Uyku dalgas diye adlandrlan, gnein dnyaya ve
dolaysyla bize olan etkisiyle deien, beynimizin uyku hormonu salglama zamanlar vardr.
Bu zamanlar ok iyi bilirsek yanl zamanda uyumam oluruz. Bylece, uykumuz daha
verimli olur ve az uyumak (ki, aslnda bunun ad normal uyumaktr. Yani be saat uyuyan
insanlar aslnda normal uykularn uyumaktadrlar. Ama maalesef herkes fazla uyuduu iin,
biz be saat uyuyanlara az uyuyor diyoruz.) bizi asla etkilemez.
Uyku dalgalar...
Uyku - Dalga izelgesi

Dalgalar
Saat
Uygulama
Dalga Etkisi
1. Dalga
01:30-06:30
Uyku dalgas
*****
2. Dalga
06:30 - 08:30
Ntr zaman
0
3. Dalga
08:30- 11:30
Uyanma dalgas
* **
4. Dalga
11:30- 12:30
Uyku dalgas
*****
5. Dalga
12:30- 15:30
Uyanma dalgas
**
6. Dalga
15:30- 17:30
Uyanma dalgas
*****
7. Dalga
17:30-23:30
Uyanma dalgas
***
8. Dalga
23:00-01:30
Uyku dalgas
** *
Uyku lgnl
zelge k mevsimine gre uyarlanmtr. imdi bu zamanlar tek tek inceleyelim.
1.Dalga: 01:30 - 06:30 Uyku dalgas.
Bu zaman uyku dalgasnn en iyi zamandr. Uyku zamann, en az 3 saat bu periyotta
olabilecek ekilde dzenlemek, yaplabilecek en akll itir. nk bedenin uykuya en uygun
olduu iki zamandan birisi budur.
2.Dalga: 06:30 - 08:30 Ntr zaman
Bu zamanda uyumak veya uyumamak arasnda bedenin uygunluu asndan hibir fark
yoktur. Ancak saat 06:30'dan sonra uyanp tekrar uyumay saymazsak. Hi uyanmadan
uyuduunda bir sorun olmamasna ramen, bu saatte uyanp sonra tekrar uyumak sabaha
kadar gerekleen tm tedaviyi mahveder. Birok insan bu saatlerde uyandktan sonra, tekrar
uyumak ister, bilirsin u "10 dakika daha uyuyaym, sonra kalkarm." muhabbetlerini. Zaten
son zamanlarda cep telefonlar bile bu ihtiyaca uygun olarak dizayn edildi. Telefonun alarmn
kuruyorsun. Zili alyor, uyanyorsun ve herhangi bir tua bastnda telefonun alarm 10
dakika daha ertelenmi oluyor.
3.Dalga: 08:30 -11:30 Uyanma dalgas

Artk uyanma dalgas gelmitir. Bu saatlerde uyumak Ferrari marka bir otomobile normal
benzin koymak gibi bir eydir.
Yukardaki "Uyku-Dalga izelgesi" bedenin uykuya uygun olan ve olmayan zamanlarn
gstermektedir. Bu i220
221
yrn
4.Dalga: 11:30 - 12:30 Uyku dalgas
Uyanma dalgas, yerini, gn iindeki en iyi uyuma dalgasna brakmtr. Mmkn
olabiliyorsa bu zaman diliminde 30 dakika uyu (Tabii ki yemekten nce). Baz bilirn adamlar,
buradaki 1 saatlik uykunun, normal bir zamanda (1. Dalga zaman dnda)ki drt saatlik
uykuya bedel olduunu sylerler.
f
Yeri gelmiken sylemek istiyorum. Tarih yazar ki: Birok bilim adam, birok filozof,
birok alim bu zamanlarda uyumutur. Ayrca bata Japonya olmak zere, birok gelimi
lkede byk iletmeler, verimlilii ciddi oranda artrd gerekesiyle personelini bu zaman
diliminde uyumas iin tevik etmektedir. Personelini bu periyotta uyutmak iin cret deyen
kurumlar bile var.
S.Dalga: 12:30 -15:30 Uyanma dalgas
Uyku dalgas azalarak uyanma dalgasna geer ve
sasti 15:30 itibaryla uyanma dalgas zirve yapar. ;
G.Dalga: 15:30-17:30 Uyanma dalgas
Uyanma dalgasnn en iyi zamandr bu zaman. Bir mecburiyet yoksa (hastalk, vardiyal
alma...) bu saatlerde uyumak, intihar etmek gibi bir eydir. Bu saatlerde uyuyan insanlarn
tm dengesi alt st olur. Gn, saati kartrrlar. Sabah myd, akam m? Sal myd, Cuma
m?... bu saatlerde uyumak Ferrari'ye mazot koymaktan daha ktdr. Uyumaman iddetle
tavsiye ediyorum.
Uyku lgnl
7.Dalga: 17:30 - 23:00 Uyanma dalgas
Uyanma dalgas 6. Dalgadaki kadar tehlikeli olmamakla beraber, bu saatler arasnda da
azalarak devam etmektedir.
S.Dalga: 23:00 - 01:30 Uyku dalgas
Uyanma dalgas yerini tekrardan uyku dalgasna brakmtr. ok hafif bir uyku dalgas
olarak geer. Saat 01:30'da uyku dalgas zirve yapar ve yeniden uykunun en iyi zamanna
ularsn...
Asl Forml
Yukarda da belirttiim gibi, bu izelge k mev-si-mine gre ayarlanmtr. Dier
mevsimlerde de dalga zamanlarn, gnei takip ederek tespit edebilirsin. yle ki:
222
223
Ben Dnyann En Akl, i
Dalgalar
1. Dalga
Gne domadan nceki 5 saat
Ntr zaman Uyanma D.
Gne doduktan sonraki 2 saat
Gnein zirveye
kt zamandan
nceki 3 saat
3. Dalgadan sonraki 1 saat
4. Dalgadan sonraki 3 saat
Gne batmadan nceki 2 saat
Gne battktan sonraki 5,5 saat
7- Dalgadan sonraki 2,5 saat
224
Egzerz_Zamam
Uykuyu Yenme Egzersizi
Klinik efinin (Hipotalamusun) Eitimi
nce hipotalamusu zelletirmen ve bir simge olarak eline alman gerekiyor. Ben
eitimlerimde rencilerime, kk birer tane kauuk top datp bunun hipotala-mus
olduuna inanmalarn istiyorum. yice artlanyorlar. Onunla oynuyorlar. Tpk bir top gibi.
Sonra oynadklar eyin bir top deil de hipotalamuslan olduunu dndklerinde, onu alt
etmek inanlmaz kolay oluyor. Bu srete, yani bir topu hipotalamus olarak kabul etme
srecinde, ben ok fazla bir ey yapmyorum. Her ey katlmcnn kendini adamasna bal.
Eer sen de fazla uyumaktan kurtulup normal uyuyan bir insan olmak istiyorsan, imdi
kitab kapatp krtasiyeden minik kauuk bir top edinir gelirsin. Bunu yap!.. (Halen okumaya
devam ediyorsun. Ltfen samimi ol ve git o topu al. Bunu imdi yap. ok ciddiyim.)
imdi elindeki o minik topun, senin hipotalamusun olduuna inan. Onunla bir top gibi
oyna. Duvara at geri gelsin. Hipotalamusunla bir top gibi oynadn gryor musun? Bu sana
ilk balarda sama gelebilir ama sylemek zorundaym ki, binlerce insan bu yntemle
hipotalamusu-na pes dedirtti ve normal uyur hale geldi. Sen de baarmak istiyorsan, inanmak
zorundasn. Eer inanmazsan kesinlikle az baarl olursun.
225
istasyonlar Yat Saati

Uyku
Uyku Uyku
Uyku
Uyku Uyku
00:00
00:00 00:00 00:00 00:00 00:00
im
Kim kimi ikna edecek greceiz...
Sen doduunda bedenin be saat uyumaya programlanmt ama hipotalamus bu konuda

seni ikna edemedi. Yukarda anlattm sebeplerden dolay sekiz saat uyuman gerektii
konusunda sen onu ikna etmeyi basardn. yle bir ikna ettin ki, yllarca hep senin dediini
yapt. Sekiz saat uyuttu seni. Sana yle bir inand ki, senin be saat uyuyabileceine neredeyse
o bile inanmyor artk.
Yllar nce yaptnn aynsn yapp, onu tekrar ikna etmeye alacaksn imdi. Ama o
artk normal uykunun sekiz saat olduuna inanyor. Hadi sana kolay gelsin.
Hipotalamusu ikna etmek iin yol haritas...
Eline bir A4 kad al ve aadaki gibi yaz.
226
227
Uyku lgnl
Bu tablodaki veriler standart deildir. Kiiden kiiye deiir. Yukardaki veriler pilot bir
uygulama iin, her gn ortalama bir hesapla 00:00'da yatp, 08:00'de kalkan ve uykusunu
sekiz saatten be saate indirmek isteyen bir insana gre kurgulanmtr. Sen kendine gre bir
plan yapmalsn. Mesela uykunu be saate deil de, alt saate indirmek istiyorsan, bu tabloyu
biraz deitirip son istasyon olarak 14. stasyonu belirlemelisin...gibi.
Uygulamaya gemeden nce uyarlar... Temel uyarlar
;
Ar sigara iiyor veya alkol alyorsan azaltmaya
l
al. En azndan abartma...
;
Dzenli beslenmiyorsan, bugnden itibaren yemeklerini belli bir dzende yemeye bala ve kaht
valty asla ihmal etme.
)
Dier uyarlar
Yukardaki tabloyu mutlaka bir A4 kad zerin
de, yazarak uygula.
Sz konusu A4 kadn, hipotalamusunla birlikte
gn boyu yannda ta.
Gn iinde kendi kendine, o gn hangi istasyonda

olduunu ve ka saat uyuyacan dn. Bu artlanman salayacak ve iini daha da
kolaylatracaktr.
Gn iinde frsat bulduka, hipotalamusunla oyna

ve her seferinde ona hkmettiini ve onunla bir top gibi oynadn hayal et.
Her istasyonda, bekleme sresinde belirtilen gn says kadar kal.
Yat saatini mmkn olduu kadar sabit tutmaya al.
Yat saatini kaydrsan dahi, yat-kalk saatleri arasndaki sreye mutlaka belirtildii lde
uy. Uykunu azaltrken asla abartma. En fazla 15 dakika azalt.
10. stasyonda uykunu artrrken en fazla 60 dakika artr. alma boyunca mutlaka bir alar
saat kullan...
..ve uygulama balyor
1. stasyon: Bu gece normal standardna, yani 8
saatlik uykuna uy, her zamanki gibi 8 saat uyu ve

bu istasyonda son defa sabahla.
2. stasyon: Saatini 07:45'e kur. HipotalamusuRU
da saatinin yanna koy. Saat aldnda nce hipotalamusu eline al, sonra saatin ziline bas ve uyan.
Asla nce saatin ziline basmaya kalkma. Bunu de
neyenler genelde uyuyakalyor ve sisteme olan
inanlarn ksa bir zamanda kaybediyorlar. Bu is
tasyonda toplam 3 gn kal.
3. stasyon: Toplam uyuma sresini yedi saat 30 dakika olarak belirle ve bu istasyonda da 3
gn kal. Uyandnda tpk dier istasyonlarda olduu gibi nce hipotalamusunu al. Yaptn
iin ciddiyetini ve hipotalamusunun bu oyunu yava yava kaybettiini dn. Zaman zaman
onunla alay et.
228
229
Uyku lgnl
Hani ne oldu? Artk beni uyutamyorsun, de.
Yakmndakiler senin bir topla konutuunu syleseler de, sen konutuun eyin bir top deil,
hi-potalamusunun ta kendisi olduuna inan.
4, 5, 6, 7, 8 ve 9. istasyon: Her yeni istasyonda uyuma sreni, dier istasyonlarda olduu
gibi en fazla 15'er dakika azalt ve her istasyonda 3'er gn kalarak devam et.
9. stasyonu da geride braktn. Bu istasyonda herkes yorulmutur artk. Kafanda daha iyi
canlandrabilmen iin, senin klinikte yaananlar biraz filimize etmek istiyorum.
Klinik manzaralar -1: Dr. Rem ve Dr. NRem seni ikyet etmek iin efe, Dr.
Hipotalamusa giderler. "Efendim bu adam ldrm olmal. Yaklak 3 haftadr, her gnde
bir 15 dakika azaltyor uykusunu, ona yetiemiyoruz. imiz yarm kalyor. Ne yapmamz
nerirsiniz?" Hipotalamus nzike: Ben bu tipleri ok iyi bilirim. 2 haftadan fazla dayanamaz,
bekleyin birka gn sonra vazgeer. Size nerim bu periyodik inilere gre davranmanzdr.
Gidin ayn ekilde bu gece 15 dakika nce uyanacan planlayarak iinizi abuk bitirin,
diyecektir. zgnm ama genelde Hipotalamus hakl kar.
Uykunu azaltman gerekten de seni ilk balarda rahatsz edecek ve uykusuz kalacaksn.
Kendini yorgun hissedeceksin. nk her gn 8 saat uyurken artk sadece 6 saat uyuyorsun ve
doktorlar henz bu yeni uygulamaya
almad iin ileri hep yarm kalyor. Sakn pes etme. Dn! Yllarn alkanln yok
etmeye ve yeni bir alkanlk kazanmaya alyorsun. Bu hi kolay olur mu, hi terlemeden,
yorulmadan olur mu? Dayanmalsn dostum. Bu bir sava. Unutma ok byk bir i
yapyorsun, dayatmalarla savayorsun!
10. stasyon: Bu, tm istasyonlarn en farkl olandr. Bu istasyonda uykunu tekrar artrp 7
saate kart. Keyifli bir istasyondur ama bu istasyonda sadece 1 gn bekle. Bu istasyonun
amac klinik alanlarn yeniliklere altrmak ve tm kontrol ele geirmektir.
Klinik manzaralar - II: Dr. Rem ve Dr. NRem senin uyanman bekledikleri halde sen
uyanmayp, uyumaya devam ettiinde tekrar ikyet etmek zere Hipotalamusa giderek:
Efendim bu gece sylediinizi yaptk, iimizi erkenden bitirdik fakat bir sorun var, adam
uyanmyor. ld m ne yapt?, Hipotalamus: Samalamayn Beyler, lse biz nasl
konuabiliriz, demek ki yayor. inizin bana geip bekleyin. Er ge mutlaka uyanr,
diyecektir. efin odasndan geri dnerken Dr. Rem, Dr. NRem'e; u bizim ef aslnda bo bir
adam, hibir ey bilmiyor. Yaland artk. Grmyor musun, dedikleri hep yanl kyor, der.
Bylece Dr. Hipotalamusun tm karizmas yerle bir olur ve doktorlar kendi bildiklerini
okumaya karar verirler. Yani sana uymak zorunda kalrlar.
11. stasyon: Uykunu 15 dakika azaltarak, 06:45 seviyesine getir. Bu istasyonda 3 gn kal.
230
231
Uyku lgnl
Uyku lgnl
Klinik manzaralar - III: ef Dr. Hipotalamus, acil bir toplant yaparak, hemen bir durum
deerlendirmesi yapar. Dr. Rem ve Dr. NRem'e: Beyler gemi kontrolden kt, adamn ne
yapt belli deil. Banda bekleyin ve uyanmcaya kadar grev yerini terk etmeyin. Erken
kalkyorsa bunu bana ikayet etmeyin. inizi daha hzl yapn. Siz zaten hzl almaya
programlanmtnz. Yllardr uyuuk uyuuk oturuyordunuz. imdi alma zaman, der.
12,13,14 ve 15. stasyon: Uykunu her istasyonda 15'er dakika azaltarak alman srdr. Bu
istasyonlarda yine yorulacaksn ama eskisi gibi deil. Doktorlarn yava yava ikna olacak...
Final sahnesi...
Son stasyon: Bu stasyon, bu yndeki son istasyondur. in sonudur. Zor bir istasyondur.
Eer burada 10 gn kalabilirsen, ii bitirdin demektir. Bu 10 gnlk srenin ilk periyodu, 4
gndr. Bu sre Dr. Hipotalamusun yenilgiyi kabul ederek, senin 5 saat uyuyabileceine ikna
olmas iindir. kinci periyot 3 gndr. Bu sre efin, Dr. Hipotalamusun, Dr. Rem ve Dr.
NRem'e son durumu ve yeni mesailerini aklamas iindir. Son periyot da gndr ve bu
sre; Dr. Hipotalamus, Dr. Rem, Dr. NRem ve senin yeni uyku dzenini idrak etmeniz iindir.
NOT: Uygulamay bir film gibi anlatmaya altm. Amacm daha net anlaman salamakt.
Elbette ki hakikatte byle bir senaryo yok ancak sistem kesinlikle byle iliyor.
Binlerce insan kafasnda bu senaryoyu canlandrd ve
hipotalamusu bir muhatap kabul ederek, onun hakimiyetine son verdi. Umuyorum ki sen de
ayn inanla hipotala-musunun zerine gider ve milyarlarca insann yapmad bir eyi
yaparak, bu uyku lgnlna bir son verirsin...
Bundan sonra...
Yeni uyku dzeninden sonra, hafta sonlar fazla uyumaman tavsiye ediyorum ancak yine
de tatil moduna girip birka saat fazla uyumay isteyebilirsin. Bunun kesinlikle bir mahzuru
yok. Gel gr ki bu sre, 3 gn geerse, yeniden bir organizasyona ihtiya duyar ve yeniden
ayar yapmak zorunda kalrsn.
Mmkn olduu kadaryla len uykusunu 15 dakika da olsa uyumaya al. len vakti
uyumaya uygun bir iin yoksa asla dert etme, bo ge.
Uyanma zamann gnein douuna gre ayarla, kularn sesini her sabah dinle ve hayatn
asl yzn gr, o keyfi mutlaka yaa.
Baarl insanlarn az uyuma gibi bir ortak zellii var. nsanlar az ve doru zamanda
uyuyunca beyinleri daha etkin ve gl alr. Bu doru ama asl nemli olan herkes 8 saat
uyurken sen 5 saat uyuyorsan, bu seni dierlerinin nnde olduun konusunda ikna eder ve
psikolojik olarak kendinle barp baarya doru koarsn.
Saat 5'te uyanp 8'e kadar yapacan 3 saatlik almann nasl bir ey olduunu anlamak
iin, bunu sadece bir gn denemen yeterli. O kesinlikle olaan st bir zamandr ve seni alr,
direkt zirvelere tar.
232
233
Uyku lgnl
Uyku lgnl
Sorma yardan ektiimi Yaradan bilir bir de ben zemezsin ktm Yaradan bilir bir de
ben... Ne anlarsn yaradan sen?
Gnlmdeki gkdeleni, Ykp dedi ek ileni. Garip bama geleni, Yaradan bilir bir de ben...
Ne anlarsn yaradan sen?
Felek der ki az yine de, Sz oldu yz sinede. Ne sancdr, kanser ne de, Yaradan bilir bir de
Ne meyy cama ne meka, Benzemiyor aka maska. Ar baka ac baka. Yaradan bilir bir
de ben... Ne anlarsn yaradan sen?
Artk az uyuyan bir insansn ve her gn iin 3-4 saat fazla zamann var. Bu zaman
setiin bir konuda kitap okuyarak deerlendirirsen, bir sene sonra ilgili konuda alim olursun.
Sadece okumakla kalmayp, okuduklarn bir de yorumlayp yazarsan; bu, ksa bir zaman
sonra senin de bir kitabn olaca anlamna gelir. Bu zaman iinde gelimek iin harcarsan,
birka sene sonra mesleinde bir numara olursun. Bu zaman spor yaparak geirirsen, salkl
bir insan olursun. Bu zaman ailene harcarsan mutlu olursun. Bu zaman ibadetle geirirsen
cennete gidersin. Bu zaman uyuyarak harcarsan, sradan bir insan olursun. Seim senin.
Bahtn ak olsun.
Dnyann En Gzel iirleri Sen...
Biz, tuz, kz, sz var yarada, Biber miber bir arada, En beteri smaz ada. Yaradan bilir bir de
Mescitlerden getiimi, Meyhaneyi setiimi, iim yanp itiimi, Yaradan bilir bir de ben...
Ne anlarsn yaradan sen?
Benim gnlm viranedir, Eyyb'n derdi de nedir, Yanyorum ka senedir Yaradan bilir bir
Yaman iler yelda oku, Yarda zlf yelde koku Zevrak tutmaz neden uyku, Yaradan bilir bir
234
235
11. Blm
Trkiye in
Kriz - mriz yok! "
Sadece psikoloji var..
Trkiye iin
Prens rlplak...
Bir varm, bir yokmu, evvel zaman iinde, kalbur saman iinde, develer tellal, pireler
berber iken bir lke varm. Her yl olduu gibi ubat aynn son haftas, kral bilir kii heyetini
lke meselelerini tartmak iin saraynda toplam. Her sene dzenli olarak yaplan bu
toplantlar ok nemliymi. nk bu toplantlarda, lke iin ok ciddi kararlar alnrm.
Halk kraliyet binasnn nnde kacak olan kararlar beklemeye koyulmu. Herkes byk
bir heyecanla acaba ne olacak diye bekliyormu. Tam bu srada sarayn n kaps alm ve
prens byk bir hmla darya km. Surat ask olan prens, alamakl bir ifadeyle halka
bakm. akn ve tedirgin bir ifadeyle halktan biri prense sormu:
Ne oldu ekselanslar?
Prens bu soru karsnda kendini tutamam ve alamaya balam. Alam, alam,
alam:
Ne olacak ya! Kral yzme kitap frlatt.

Bana bard, misketlerimi ald, demi.
Prensin bu cevabyla bir anda her ey alt st tfmu. lkenin paras pula, pulu da ula
dnm. Halk perian ve bitap dm. Bir anda herkes fakirlemi. Millet birbirini yemeye
balam. Herkes ac ekiyormu. 'Vah benim lkem vah!' diye diye dolar olmu insanlar...
Ksacas prensin suratna kitap
239
Ben Dnyann En Akll insanyn
Trkiye iin
frlatlp, misketlerinin alnmas ok zoruna gitmi halkn ve lke byk bir bunalma girmi...
Kral, stne bir eyler alm ama prens hala -rlplakm. Gkten dt elma ve
halkn kafas yarld.
Masaldan da te...
Bu anlattm masallarda bile olmaz belki ama Trkiye'de en son ubat krizi byle balad
ite. "Bana kitap frlatt." dedi kk patron, dolar frlad.
Ben 4 yl ekonomi okudum ama hibir hocam bana kitap frlamasyla, dolar frlamas
arasndaki balanty anlatmad. nanyorum ki babakan da bu ikisi arasndaki ilikiyi
bilmiyordur. Ama eminim ki "Ne byk adamm ben; bir lafmla Trkiye'nin kaderini
deitirebiliyo-rum." diye dnmtr.
Zaman geti ve Dervi Baba geldi ekonominin bana. Akll adamd. Kitap - Dolar
ilikisini zmt herhalde ki ilk cmlesi yle oldu: Merak etmeyin ocuklar, ben size para
bulacam. Cmle bitmeden dolar indi. Piyasa hareketlendi. Biraz sonra para bulunamad
denildi, hay-daa dolar yine frlad. Babakan hastaland dolar frlad, iyileti dolar dt...
Btn bu olanlar sadece ekonomi bilimiyle aklanmaya alld. Tm tartmalar havada ve
anlamsz kald. nk asl bozulan ekonomi deil, psikolojiydi.
Bazen dnyorum da, bizim babakan daha dik
yrse, biraz daha sert ve ciddi baksa herhalde
Amerikan ekonomisi iflas ederdi.
Elbette ki tm krizler bir birikimin sonucudur. Kriz, bir anlk bir psikoloji deiikliiyle
olumaz. Bunu kabul etmemek ahmaklk olurdu. Fakat unu iyi biliyorum ki o birikimler de
yine psikolojik bir temele dayanmaktadr. Trkiye iin dnrsek, biz yllardr srarla
"Bizden hibir ey olmaz." demiyor muyduk? Bu tarz cmleleri o kadar ok kullandk ki;
ahlakmz, yaam tarzmz, almamz, dinlenmemiz... deiti. Bizden bir ey olmaz diye az
altk mesela. Benden bir ey olmaz diye yere tkrdk, camdan aa p attk. Bu lkeden
bir ey olmaz dedik, kendi halimize gldk. Her gn daha beter olacamza inandk. imdi
inandklarmz gerek oldu. nk "Bugn ne olduuna inanyorsan, yarn o olursun."
nandmz oluruz ancak. Dediimizi baardk. Atalarmz boa sylememi "Bir adama 40
gn deli dersen, deli olur." diye.
stiyorsan mutlaka olur.
Okullarda, kolejlerde, dershanelerde... konferanslar verirken dikkatimi ekti. renciler
espri yapmak, komik olmak iin adeta zel enerji harcyor. Herkes ii gc brakm komik
olmak iin urayor. Byle bir snf ortam nasl olur? Komik olur tabii. Hedefin komik
olmaksa mutlaka komik olursun. Biz bunu baardk. Gerekten ok baarlyz. Esprilerimiz
tuttu. Tm dnya bize kyla glyor.
240
241
stedik ve oldu. Kendimizi mahvettik.
i
1 - Kesinlikle samimi deiliz.
Bizden hibir halt olmaz.
Biz kim, AT kim?
Biz hibir ey yapamayz. Trkiye bitmi arkada.
;
%
Yukarda artk klielemi, hatta deyim haline gelmi szleri eminim sen de kahveden,
arkadalarndan, iyerinden duymusundur. Belki az nce sen de benzer bir laf ettin. Bu tarz
cmleler hep oul balar. Giri kelimesi hep ayndr, Biz. Ancak iin ok ilgin bir yan var.
Bunu herkes sylyor ve syleyen herkes kendini bu biz'in iinden soyutlamay baaryor. Bir
eyi cidden merak ediyorum. Herkes Trkiye'ye laf sokuyor; (Bizden bir ey olmaz gibi) peki
bu iin sorumlusu kim?
k sokaa ve insanlara sor! Yere tkrmek sence
doru mu? Allah'n bir kulu "Dorudur." diye cevap vermez. 100 kiiye sor, 1.000 kiiye sor.
70 milyon insana sor. Cevap hep ayndr. Yere tkrmek grgszlktr.
Peki be kardeim bu sabah ie giderken yerde grdm balgam uzayllar m att?
Konutuumuz gibi yaamyoruz.
Krmz kta geen birisine kfredip, bir sonraki ktan krmzda geen ve niye getin
diye sorduumda, "Amaaan! Ben mi kurtaracam arkada?! Memleketin her taraf bozuk."
diyen adam tanyorum ben.
Trkiye iin
Kriz var diye artlanp perian olmak yerine, Kriz
yok deyip, uygulamaya gemelisin. Ha, unutmadan syle
yeyim: Tabii ki sen kurtaracaksn bu memleketi. Ayrca
memleketin her taraf bozuk olsa ne yazar. Baarmak elin
de... ,. ,.
2
- Birbirimize gvenmiyoruz.
Ne vatanda devlete, ne de devlet vatandaa gveniyor. Ne ii patronuna, ne de patron
iisine gveniyor. Ne halk medyaya, ne medya halka gveniyor. Bu listeyi uzat gitsin.
Listenin sonuna da en ac olan son sz koy: Ben kendime gvenmiyorum. imdi syler
misin, bylesine bir gvensizlik, bir karamsarlk ortamnda olan bir lkeden ne beklenebilir
ki?!
3
- Memlekette lider yok.
zgnm ama Trk halk lider yetitiremiyor. zgnm ama Trk halk hatip de
yetitiremiyor. Dikkat et, gz kulak kesil ve izle. Ben liderim diye lke ynetimine talip
olanlarn hangisi iin o bir lider diyebilirsin?
Bir defa, 100 liderden 90' konumasn kattan

okuyor. Hatip deil.
: 10'u doalama konuuyor ama bu 10'un 8'i bo konuuyor.
Geriye kalan 2'nin 1'i iyi konuuyor, karizma ye
rinde filan ama o da ii bilmiyor.
Geriye 1 'i kald ve o da iyi konuuyor, karizma ta
mam, ii de biliyor ama frsat verilmiyor. Tabii ki
bu bir mazeret olamaz. Eer gerek bir lider olsa
242
243
im
Ben Dnyann En Akll insaniyi
Trkiye iin
o frsat da kendisi yaratabilirdi. Demek ki o da fos.
Birisi kacak mantkl konuacak, farkl bir program ve karizmas olacak. Bu halkn
karamsarln iyimserlie, gvensizliini gvene dntrecek. Medyay yanna alacak ve
elindeki sihirli denei 70 milyon insana ayn anda dedirecek bir yetenee sahip olacak. Sen
o zaman gr Trkiye'yi.
Dn hele, Trkiye'yi dn! Dn ki herkes iini mkemmel yapyor. Herkes 8 saat
yerine gnde 12 saat alyor. 8 saat yerine gnde 5 saat uyuyor ve kazand 3 saatlik
zaman okuyarak, yazarak geiriyor. Herkes kendisini lkesine adam ve lkesinin iyilemesi
iin deil, sper g olmas iin alyor.
Herkes devlete gveniyor, herkes hakkna kanaat ediyor ve hi kimse yolsuzluk yapmyor.
Okuma yazma bilmeyenler renmeye alyor. renciler snf gemek iin deil,
renmek iin alyor. Medya samimi bir ekilde halkn ve devletin yannda. TV'lerde,
radyolarda eitici, retici ve bilgilendirici programlar yaplyor.
Gazetelerde Sevda Demire!' in silikonlar yerine Trkiye'yi yurtdnda baaryla temsil
eden doktorlarmz anlatlyor. Gazeteler, Hlya Avar'n Cilingirolu'ndan boanma ihtimali
yerine, Hlya Avar'n yaptrd okulu yazyor. Devlet halkna gveniyor ve halkn
gerekten adam yerine koyuyor,
Bu ortam be sene salayabilecek bir lider, Trkiye'yi kesinlikle sper g yapar.
4 - Medya Birinci Kuvvet.
Yukardaki ortamn salanmasnda elbette ki medya 1. kuvvet. Ama onlar da "Halk bunu
istiyor." diye bir cmle icat etmiler.
Byk zrva: Halk bunu istiyor...
Medya patronlarnn "Halk bunu istiyor, biz de halkn istediini veriyoruz." demesini
anlamak mmkn deil.
Bir retmenin snfa girip "Bana bir renci lazm, kim gelmek istiyor?" dediini ve hi
kimsenin gnll olmadn, el kaldrmadn varsay. retmen ne yapacak? Rastgele birini
semek zorunda kalacak. Herkes gnll olsayd, herkes elini kaldrsayd, retmen ne
yapacakt? Yine rastgele birini seecekti. yle ise herkesin elini kaldrma-syla, hi kimsenin
elini kaldrmamas arasnda hibir fark yoktur. Evet ne sylemek istediimi anladn
umuyorum.
Her kanalda silikon muhabbeti olduu iin, halk onu izliyor. Tm kanallar adam gibi yayn
yapsa, ortada silikon milikon kalmasa, halk neyi ister ve ne izler sence?
Halk onu istedii iin yaynlanmyor magazin programlar, magazin programlar
yaynland iin halk onu istiyor.
Onlar halen srarla, "Biz byle olmasn istemiyoruz, basn - yayn kalitesi ok kt"
diyorlar. Kalitenin
gn getike halk bunu istiyor sloganyla drlmesi
244
245
gerekten artc. Eer herkes, tm medya mensuplar kaliteyi ykseltme noktasnda bir
araya gelse, bir karara varsalar ve bu kararlarn yarnki yaynlar ile icra etseler acaba halk
yine Sevda'nm silikonlar m diyecek. Kusura bakmayn ama beyler, siz kesinlikle samimi
deilsiniz. Bunu deitirmek elinizde iken deitirmiyorsanz, samimi olduunuza inanamam.
"f
ok kolay...
nsanlarn bir anda byle psikolojik duruma gemesi iin ne gerekiyor, bu ok mu zor?
Kesinlikle ok kolay. Yemin ediyorum yrmekten daha kolay. Kurtulu Sava'n hatrlasana,
nasl da hepimiz bir araya geldik, nasl organize olduk ve nasl baardk. O gnk baarnn
dibinde byk harflerle sadece gven + samimiyet + inan yazyordu. Dedelerimiz
komutanlarna, komutanlarmz Atatrk'e, Atatrk bata kendine olmak zere, ekibine
gveniyordu. Herkesin birbirine inanc tamd ve herkes gerekten samimiydi. Dedem
Atatrk'e yle bir gvendi ki, adamn baka ans kalmad. Baarmak zorundayd ve baard.
Halkn gvenini boa karamazd Atatrk. aresizlik psikolojisi Atatrk' ve ekibini yle bir
kuatt ki, baaramama alternatifi hibir zaman aklna ve akllarna gelemedi. Baardlar.
imdi yl 2002. Yeniden birlemek ve bir araya gelmek zorundayz. Tpk Kurtulu
Sava'nda olduu gibi. Bunu baarabiliriz.
Dedelerimiz savamak iin, lkeyi kurtarmak iin yaratldklarna inanmlard. Bu uurda
kendilerini feda ettiler. imdi sra bizde. Sen, ben, biz, bizim kuak Trkiye'yi
Trkiye iin
sper g yapmak iin doduumuza inanmalyz. Gerekiyorsa kendimizi feda etmeliyiz.
"150 milyon maa alyorum, kiram bile veremiyorum. Bana ne Trkiye'den, batarsa
batsn! Be-nim bir dikilitam bile yok. Yanarsa yansn, bana ne?" dediin srece maann bir
lira dahi artmayacana dair sana garanti veriyorum. Bu ok boa bir hayflanmadr.
Maamzn artmasn istiyorsak, retimin artmas gerektiine inanmalyz. retimin
artmasn istiyorsak, iimizi aksatmadan, verimlilii belki de %200 artrarak almaya devam
etmeliyiz. Sabahleyin ie geldii dakikadan itibaren saatine bakp, akam olsa da gitsek diyen,
ie balad ilk gn, daha 25 sene var emekli olmama diyen, her gn emeklilik yan hesap
eden bir insan ne verebilir Trkiye'ye?
Akam olduunda zlmelisin. Emekli olma yan hesap etmek yerine, iinde nasl
mkemmel olabileceini hesap etmelisin. alrken sadece iini dnmelisin. Her zaman
dakik olmal, her zaman tebessm etmelisin... Byle yap! Belki sen mrnn sonuna kadar
hep 150 milyon alrsn ama senden sonra senin evladn, evlatlarmz; sper bir dnyada bizim
hayal edemediimiz rakamlar alrlar...
Dedelerimizin kan akt, lke kurtuldu. imdi dedelerimizin kan ile ald bu lkenin aln
terine ihtiyac var. Sen kan deil sadece ter dk yeter. Ben btn bu anlattklarm Trk
halknn yapacana sonsuz ve snrsz inanyorum. Eksik olan tek ey bir lider. Peki ne
yapmal yleyse? Lider yok, gveneceimiz yneticimiz yok deyip kenara ekilmek, her
akam 4 saat arkfelek izlemek, diskolarda sa-
246
247
bahlara kadar tabak krmak bir zm m? Kendine dn. Kendini tan, sorular sor kendi
kendine. Kim bilir belki de aradmz lider sensindir.
Gler misin alar msn? Uyank hasta...
Gen adam idrar tahlili iin bir hastaneye gitti. Laboratuardaki kadn, adama byke bir
kova vererek tuvaletin yolunu gsterdi... adam kovay akn bir bakla alarak tuvalete gitti.
Biraz sonra elindeki kocaman kovayla tuvaletten kt. Birka damla idrar kovann iinde ok
komik duruyordu ama grevini -",-. tamamlam olmak yetiyordu gen adama.
Laboratuardaki kadn, kovay grnce nce adama, sonra kovaya ve sonra tekrar adama
bakarak sinirli bir ifadeyle "Bu ne byle? Bu kadarck idrarla lkositi-ni bile sayamayz. Git
bunu doldur gel." dedi ve bir damacana da su vererek "Bunu i, belki iine yarar." dedi. Adam
suyu da alarak tekrar tuvaletin
' yolunu tuttu. Bu srada tuvaletten, elinde azna kadar dolu kovayla kan adam grnce tm motivas
yn bozuldu. Kendi kendine elindeki kovaya bakarak, "El alem neler yapyor, br de bana bak ku ii kadar..."
Tuvalete girdi. On dakika sonra kt. Elindeki suyu sonuna kadar imi fakat kovay yine
bo brakmt. Tm hastalar dolu kovalarla yanndan geer-Ren o bombo kovasyla
zntye bouldu. Sonra bir adam geldi yanna. Onun da kovas doluydu. "Ne oldu
kardeim?" diye sordu. Bizim adam olanlar
Trkiye iin
anlatnca adam atlad: "Bak dostum, u kede bir kova i var adam daha yeni yapt. imdi
sen git aktrmadan al onu kendi kovana boalt, gtr hemireye ver. Sakn kimseye de
syleme ha...
Bizim adam byk bir heyecanla ve inanlmaz bir gizlilikle adamn dediini yapt. Hi kimse
grmedi ama tahlil sonularna gre bizim adam alt aylk hamile kt...
Kendini dolandran adam...
Trkiye'de ekilmi bir kamera akas.yd yukarda anlattm. imdi var gerisini sen
dn! yle adam var k, salyla ilgili bir konuda kendi kendine hle yapyor ve sonra da
kahvede hemireyi nasl kand.rd.g.n. byk b,r ke-yifle anlatyor.
Sorgulamyoruz. Hibir eyi sorgulam.yoruz. O kadar kanksamz ki acayiplikleri, her
eye olabilir .nyargs,yla vaklasvoruz "Buras Trkiye ab. Burada her ey olur." diye diye
tm normallerimizi deitirmi bulunuyo-ruz.
Ambulansta oksijen bitebilir, itfaiyede su bitebilir adam su koymay, unutmu olabilir,
ofr da m. olabd r yanl ine adam ldrebilir, yolda giderken atecek ukura dp
kaybolunabilir, on katrilyon para bir anda yok olab, lir... Eee normaaal!
248
249
Saysal loto oynarkenki ciddiyetimizi hayatmza yanstsak, her ey mkemmel o|ur.
Daha nce de sylemitim: Loto oynarken dnen adam var! Var, ben grdm..
Bu ne akl?
Dnya zerinde bizim milletimizden daha akll bir millet olduuna inanmyorum ben.
enmesek Etiyopya'dan, Somali'den veya dnyann baka yerlerinden bir adam getirsek
Trkiye'ye ve ona 150.000.000 Lira versek, desek ki abi al bu paray yemen, imen, ev kiran...
bize ait olmak zere bir ay boyunca bu parayla stanbul'da dola. Bire - be bahse giriyorum
ki becerip de ayn sonunu getiremez. Ama biz ayn miktarda parayla elektrik, su, doal gaz,
telefon faturas ve kira der, ocuk okuturuz. Soran olursa da hi oflayp pflemeden 'ok|
kr gl gibi geinip gidiyoruz. Yediimiz nmz- [ de yemediimiz arkamzda...' gibi de
cevaplar veririz.
Geenlerde kalabalk bir yerde seminer veriyordum. ay geldi. Kak getirmeyi
unutmular. Yanmdaki arkadam hi beklemedi, hemen gzln kard, gzln sapyla
ayn kartrd ve afiyetle iti. Yemin ederim ki bunu hibir Alman yapamaz, akl edemez
demek istiyorum. O efendi efendi birilerinin kak getirmesini bekler. Sonunda kak gelir
ama buz gibidir itii ay...
Trkiye iin
Ne i olsa yaparm diye bir vasf bizim milletimizden baka kimde var? Biz gerekten de
olaanstyz ve her ii biliriz. El alemin milleti gibi i deitirmeyiz nk. Direkt sektr
deitiririz biz. Adam tencere satyorsa mesela, o i yerinden kp tencere satan baka bir
yere girip almaz. Ayakkab tamircisinin yanna girer.
Geen, yle bir hesap ettim de yaklak on ksur tane sektr deitirmiim ben.
Sngercilik, mobilya, yedek para, cam, inaat, yap malzemeleri, radyo, senaryo, reklam,
gda, elektrikli battaniye, stand-up, bilgisayar... bunlar eitimci oluncaya kadar uratm
ilerden sadece bir ka. Ana balklar halinde verdim ki, zamann almayaym. Byle adam
Trkiye'den baka hibir yerde yok!
Askeriyede bize komutanlarmz ot yoldurmutu. O zamanlar ok kzmtm ama sonra
hakl olduklarn anladm. Asker adam eer bo kalrsa sevgilisini, karsn, anasn, babasn
dnp bunalma girer ve firar eder. Halbuki srekli oyalanrsa kimseyi dnemez ve mutlu
bir asker olur. (Bu anlam ben ykledim, ot yoldurma almasyla belki de hi alakas yok,
belki de srf insan gcnden optimum dzeyde faydalanmak iin yaptryorlard bunu.)
Trkiye'de bizi oyalayan; dnmemizi, retmemizi engelleyen o kadar ok konu var ki
asl iimizi yapmak yerine daima oyalanyoruz. Daima ayakta durabilmek iin yeni areler
retiyoruz. Srekli aresizlik psikolojisi iinde yaadmz iin de inanlmaz akll olmuuz.
aka deil, biz hakikaten ok akll bir milletiz. ocukluum Almanya'da geti benim. Hi
unutmam Trkiye'ye geldiimiz zamanlarda dtm komik durumlar. Her eye ararak
bakyordum.
250
251
Trkiye in
Daha mezdim o zamanlar...

Okulun birinci gnyd daha. Lacivert ceket ve kravat, mavi gmlek, gri pantolon ve
siyah ayakkab. Ne houma gitmiti o zaman. Neyse, okula gittik. Salarm dierlerine gre
biraz uzundu. Sonradan, mdr muavini olduunu rendiim bir adam samn zerinde,
elindeki makineyle tuhaf bir hareket yapmt. Arkadalarn tren yolu deyip gltkleri bu
uygulama beni akna evirmiti. Aptal aptal ne yapacam dnyordum ki, bir arkada
bana 'Ne dnyorsun, git san e vur, olsun bitsin.' demiti. n ne olduunu
bilmiyordum ama dediini yaptm ve basmdaki o tren yolu birden yok oldu.
Aradan yllar geti. imdi Trkiye'de yaamay ben de rendim. sve'te yaayan bir
arkadam bize gelmiti. Bilgisayarda bir eyler yapyorduk, o an elektrikler kesildi.
Arkadam panikleyip birden masann altna girdi. Ben eilip onun bembeyaz olan yzne
bakp ne yaptn sorduumda benim de masann altna girmemi syledi ve benim soukkanl
oluuma hayret etti. 'Adama bak, deprem olacak onun hi umurunda deil' dedi. Meer
onlarn lkesinde elektrik sadece deprem ve sava durumlarnda kesilirmi. Neyse ki ben ona
durumu anlatnca rahatlad. Elektik bu, dedim. Kul yapm. Kesilir de gelir de. Neyse biraz
sonra elektrik geldi ama bizim bilgisayar almad. Voltaj yksek geldii iin bilgisayar
yand. Arkadam bana sama sapan bir soru daha sordu: "imdi ne olacak?" Cevap verdim.
"Yenisini alaca252
z." nanmad bana. Onlarn yaad lkede haber verilmeden byle bir ey olduunda,
ahslarn zararn devlet karlyormu. Daha neler!
Ben bu kitab yazarken tam 47 defa elektrik kesildi. Ama asla yazdklarm kaybolmad.
nk bir elimle yazarken dieriyle srekli kayt tuuna basyordum. Bazen saatlerce elektrik
gelmedi. E tabii ki bu kitap 3 ay yerine 7 ayda tamamland. Ama tamamland. sveli arkada
byle bir kitap yazsayd ne olurdu peki? Dnsene, bir defa elektrik kesildi, adam gn ok
yaad. Demek ki devaml burada olsa kitap yazaym derken fel olurdu. Ayrca o benim
senin gibi bir eliyle yazp, bryle kayt yapamazd.
Trkiye'de yaamak gerekten ciddi bir ayrcalk. Adam yarm ekmek aras dnerle bir
bardak ayran iiyor. Dnerin son lokmasyla ayrann son frt ayn zamanda bitiyor. Bunu bir
Trk'ten bakas beceremez. @
Her gece acaba bu gece olur mu diyerek yataa girip depremi bekliyoruz ve bu bizi
sarsmyor. Amerikallar 11 Eyllde grdk ite. Hepsi psikologa gitti. Birou bizim
tabirimizle kafay yedi. Halbuki ayni ey Trkiye'de olsayd hibirimiz armazdk,
hibirimiz kafay filan da yemezdik. Niye? nk bunlar normal eyler. Her ey olabilir.
Dnsene bahe duvarna plastik top arpyor, duvar yklyor ve top oynayan ocuklar
lyor. Top oyriayan o253
cuklarn lmesi gayet normal. yle ya, oynamayan ocuk ne diye lsn! Geri o da lse
normal ya...
Depremci amcalar, depremle yaamay renmeliyiz dediler, biz annda rendik. Haydi
onlar da bizim kadar abuk rensinler bakalm, gkdelene uak arpmasyla yaamay da
grelim.
$
Cep telefonundan evi aramadan sadece telefonu aldrarak saatlerce sohbet eden ngiliz
grdn m hi? Bunu da bizden bakas dnp yapamaz.
Adam - Bir defa aldrp kapatrsam o benim
ve ne
istediini soruyorum.
anlarKadn - Ka ekmek lazmsa o kadar aldrrm,
sn.
ve
Adam - ki defa aldrp kapatrsam,,,yine benim "Misafir var m?" diye
soruyorum...
:
Kadn - Bir defa aldrrsam yok, iki defa aldrrsam var, defa aldrrsam "ok
misafir var; meyve, kuruyemi filan al." diyorum.
Trkiye iin
...Ve sonu:
Sonuta, daima olumsuzluk ve aresizlik yaadmz iin, srekli yeni formllerle areler
retmek zorunda kaldk. ster istemez beynimizi zorladk ve aresizlik bizim beyin
geliimimiz konusunda bir mucize oldu bize ve her birimiz birer dahi olduk...
te Trk insannn her gn kendi kendine sormak ve cevaplandrmak zorunda olduu
sorulardan sadece bir ka...
e giderken... r
alt irketin mali yapsn ok iyi bilir. irketin iflas e.dip etmeyeceini patrondan
daha iyi bilir.
Psikolojiyi ok iyi bilir. Patronunun yzne bakar bakmaz o gn maalarn denip
denmeyeceini anlar.
Hastanede
Hastaneye giderken, lme ihtimalini mutlaka gz nne alr ve ailesiyle vedalar. Hatta
vasiyetini bile yazar yle gider.
Ameliyat olduktan sonra karnnda iliin, doktor tarafndan midesinde unutulan bir
eyden kaynaklandn bilir.
ocuu ambulansa atar ama ambulansta oksijen olup olmadn dnr...
255

Yaarken
tfaiyeye haber verir ama itfaiye aracnda su olmama ihtimalini de hesaplar ve mutlaka 4-5
kova su bulundurur.
Sal iin para ayramad iin 4 yl boyunca aryan dilerle yemek yemeyi bilir ve
asla ikayet etmez.
Her gece deprem olacak endiesiyle yatana girer ama ml ml uyumakta kesinlikle
zorlanmaz.
Kontrol kalemi yoksa bile annda bir zm bulur ve prizde elektrik olup olmadn
diliyle slatt iaret parmayla kontrol eder.
Arabasnn benzin lambas yannca, ka km daha gidebileceini annda hesap eder, asla
yolda kalmaz.
Paras olmad iin faturay yatramaz belki ama elektriin ka gn sonra kesileceini
net olarak bilir.
Pencerelerine demir korkuluk yaptrr, st kilidi de kilitler ama yine de pheli durur.
Yamur yadnda yollarn mutlaka kapanacan bilir ve annda alternatif zmler icat
eder.
Bir yere giderken o sokaktan girmez. Orada iki yldr alma olduunu bilir. Daha
dorusu tm yollar ukur-laryla birlikte ezbere bilir.
Birine randevu verir fakat kpr trafiinden dolay saat rtar yapar ve kar taraf bunu
anlayla karlar.
Trkiye iin
Vergisini en son gn yatrr, hatta bazen yatrmaz bile. nk eninde sonunda
affedileceini bilir.
Paras varken arabasnn deposunu fuller, nk yarn zam geleceinden emindir.
antasn kapkalara kaptrmamak iin, antay hangi eliyle tutacana doru karar
vermek zorundadr.
Sradan bir Trk bile nce patatesleri sonra kfteleri yer, bunun daha zevkli olduu
tecrbelerle sabittir.
256
257
Trkiye iin
Egzersiz Zaman
'
Ayn anda iki ey yapmak
ki eline iki kalem al, ayn kat zerinde, ayn anda ayr eyler yazmaya al. Baarl
olup olmaman hi nemli deil. Bir elinle "a" yaparken bryle "b" yap mesela Tekrar
ediyorum sonu alp almaman hi nemli deil Akamlar 5 -10 dakika bunu yapmaya al,
loblarn ldrsm.
Radyodan ma dinlerken bir yandan da TV'den haberleri izlemeye al. Kitap okurken,
radyodan haber dinle Muzk dinleyerek kitap okumak, bu etkiyi yapmaz Ancak eer
szlerini anlamaya alp ayn anda kitap okumay denersen eyvallah.
Dnyann En Gzel iirleri nceden nce inceden ince...
Mekin gemisiyle akn bahrine,
Dal da bak neler var nceden nce, inceden ince...
Yolun urar ise gnl ehrine,
Kal da bak neler var, nceden nce, inceden ince..
Tebeddle urar toprakta iek,
An be an gelien gizli bir gerek...
Grmek istersen bir manevi mercek,
Al da bak neler var, nceden nce, inceden ince...
Yanl hesap etme gittiin yeri,
Badat deildir ki; dnesin geri.
Kopar akandan bir beyaz piri,
Klda bak neler var, nceden nce, inceden ince...
Yok iken cihanda can ile beden,
Kimdi enasrda en asl deden?
Bil ki gemiiz biz en n haddeden,
l de bak neler var, nceden nce, inceden ince...
Kazaya kurbanz kadere raz,
Merhemden mhimdir bilmek maraz.
Gzden sisi, zden kini garezi,
At da bak neler var, nceden nce, inceden ince...
Ezel evraknda ebed andn, :. '
Hatrla da kr o kibrin bendini.
Kainattan evvel kendi kendini,
Bil de bak neler var, nceden nce, inceden irtce.

Zevraki'yi glle skp grz amaz,
Bir kapdr ki; kul sar kl gemez.
Yer yl, hedef kl, gez bozuk gz semez,
Gel de bak neler var, nceden nce, inceden ince..
258
259
12. Blm
Telkin ve artlanmalar.,
Unutma!
imdi ne olduuna inanyorsan, yarn mutlaka o olacaksn!
Telkin ve artlanmalar...
stanbul'u Fetheden de Psikoloji...
stanbul'un fethiyle ilgili bir sempozyumda konuan tarihi profesr, Fatih'i ve fethi
anlatyordu... imdi o konumann bir blmn olduu gibi aktaryorum.
Hac Bayram Veli'nin Kehaneti...
"...II. Mehmet, Sultan II. Murat'n oludur ve 1432'de Edirne'de domutur. Ayn yl, halk
arasnda, Ankara'da ikamet eden Hac Bayram Veli'nin mparatorluk adna byk bir tehdit
unsuru olduuna dair, bir takm sylentiler yaylmaya balamtr... Devrin ulemas Padiaha:
"Hnkarm, Ankara'da Hac Bayram Veli adnda bir ahs var. Olduka kar izm ati k, olduka
etkili bir insan, korkarz ki ileride bir ayaklanmaya sebep olacak. Acaba Edirne'ye davet etsek
de, kendisiyle bir grsek nasl olur?" der. Hnkar, ulemay dikkate alr ve
Hac
Bayram Veli'yi Edirne'ye artr.
Ksa bir zaman sonra Hac Bayram Veli Edirne'ye, hnkarn yanna gelir. Bu srada hnkar,
tahtnda; II. Mehmet, hnkarn yannda duran beiin iindedir. Akemsettin Hoca, Hnkarn
sanda dikilmektedir. Hac Bayram Veli ieriye girer. Hnkar Hac Bayram'a Ankara'y sorar.
Ankara'da her eyin normal olduunu syleyen Hac Bayram, hnkara Ankara'y merak
etmemesini syler... Bir ara Hac Bayram, II. Murat'a stanbul'u fethetmek isteyip
istemediini sorar. II. Murat, "stanbul'u fethetmek en byk ha-yalimdir!" deyince, Hac
Bayram, "Padiahm bunun iin asla uramayn. stanbul'u fethetmek size na263
iyim
Telkin ve artlanmalar...
sip olmayacak, istanbul'u, (kundaktaki bebei gstererek) ehzadeniz Mehmet

fethedecektir."
demitir.
Bylece II. Murat H. Bayram Veli'nin zarar verecek bir insan olmad kansna vard ve H.
Bayram Veli II. Mehmet'in stanbul'u fethedecei mjdesini vererek, Ankara'ya geri dnd.
Grdnz gibi sayn dinleyiciler, Fatih daha kundaktayken, onun stanbul'u fethedecei
ulu bir -- ' ' insan olan Hac Bayram Veli tarafndan anlalmtr."
Yukardaki vakay anlatan insan, tarih konusunda ok deerli bir profesrd. Ben ondan bu
a kapatp aan olay psikolojik adan deerlendirmesini istediimde cevap alamamtm.
Sadece tarihi bir vakay anlatt ve geti. Bu tarihi vakann zerinden tam yedi asr gemi yedi
asrdr insanlar bu hikayenin sadece grnen ksmn anlatp durmular. Ben kamera arkasn
aratrdm ve ok enteresan eyler buldum.
*y\
Fatih'in Motivasyonu "
i
>'"' H. Bayram Veli'nin kundaktaki bebei iaret ederek, Hnkarm stanbul'u bu bebek
fethedecektir demesinin sebebi, belki de ldrlmekten kurtulmakt. nk H. Bayram Veli
Edirne'ye arl sebebini biliyordu. Padiah onu, Ankara'da bir ayaklanmaya sebebiyet
verebilecei endiesiyle Edirne'ye armt. H. Bayram kendisini iyi ifade edebilen bir
insand. Karizmatikti, etkileyiciydi. H. Bayram bir veliydi. Kim bilir belki de o bunu
hissetmiti. Sonuta II. Mehmet henz kundaktayken H.Bayram Veli byle bir laf etmitir.
ltifattan holanmayan kimse yoktur...
II. Murat da dahil olmak zere dnyada iltifattan holanmayan hibir insan yoktur. II.
Murat, ocuuna ilikin yaplan bu olaanst iltifattan alabildiine etkilenmitir. Kim bilir
belki de II. Murat, H.Bayram Veli'nin zararl bir insan olmadna bu byk etkiden dolay
karar vermitir.
H.Bayram Veli, Akemsettin hocayla birlikte hnkarn yanndan ayrld. II. Murat ve olu
odada yalnz kald. II. Murat kundaktaki yavrusunu alp barna basarak, "Yavrum
Mehmet'im! Sen haa, stanbul haa... demek ki stanbul'u sen fethedeceksin!" dedi. Fatih daha
bir bebekken bylesine gl pozitif telkinlerle yklenmeye ve artlanmaya balad. II. Murat
bu muhteem olay herkese anlatarak olu ile gurur duydu. Akemsettin Hoca da
evresindekilere Mehmet iin sylenenleri anlatt. Haber bir anda tm lkeye yayld.
Padiahn oluydu Mehmet. Herkes inand. Daha bir bebekken insanlar onu stanbul'u
fethedecek bir komutan olarak algladlar. Herkes o gzle, stanbul'u fethedecek komutan
gzyle bakyordu Mehmet'e.
Mehmet bymeye balad. En iyi hocalar tarafndan yetitirildi, tam yedi dil rendi.
Henz 14 yandayken babas tahtn oluna devretmeye kalkt. II. Murat byle inanmt
Mehmet'in istanbul'u fethedeceine. Bir an nce grmek istiyordu fethi. Tm yatrm olu
iindi. Meh-met'inse seme ans yoktu, stanbul'u kesinlikle o alacakt. Herkes ona
gveniyordu. Tam 21 yl tm insanlar Mehmet'in stanbul'u fethedecei gn beklediler. II.
Murat g-
264
265
Insany
Ben Dnyann En Akll j
rn
Telkin
ve artlanmalar..
remedi ama Fatih stanbul'u 29 Mays 1453'te, henz 21 yandayken, mthi bir askeri deha
ile fethetti. Sava esnasnda yryen kuleleri, havan toplarn icat etti. a kapad, a at.
Gelmi gemi en bilgili, en ok ynl Osmanl imparatoru oldu...
Acaba?
Acaba H.Bayram Veli, II. Murat'n yanna gelmeseydi ve Fatih iin "stanbul'u bu ocuk
fethedecek." demeseydi, fetih gerekleir miydi?
Mutlakiyet ile idare edilen lkelerde padiah, bazen 7 yanda bile olabiliyor. Fakat asla
normal bir insann 7 yandaki hali ile benzerlik gstermiyor. nk padiahn olu doduu
andan itibaren gelecein imparatoru olarak tannyor, yetitiriliyor ve babas lnce de tahta
geiyor. Yani imdiki gibi deil, adam 40 yana kadar herhangi bir KiT'te Genel Mdr, 41
yanda babakan. Mutlakyette byle bir ey yok! Belki de bu rejimin en byk avantaj bu.
Padiahlk bir meslek gibi yani.
II. Mehmet, 14 yana ramen, o gn babasna syledii "Eer hkmdar sizseniz
ordunuzun bana gein. Eer bensem, emrediyorum, ordunun bana ge!" ifadesi 14
yandaki normal bir insann edecei trden bir ifade deil. Bu ancak ocua yklenen
toplumsal anlamla aklanabilir. Bebek doar domaz ailesi, evresi ve btn lke onu
gelecein hkmdar olarak gryor. Bilinaltnda toplanan pozitif veriler ocuu kuatarak,
onlarca defa kuatlan stanbul'u bir hamlede alma sonucunu dourabiliyor.
Tekrar baa dnersek Fatih'in yerinde baka bir ocuk olsayd kundakta ve H. Bayram Veli
onu iaret ederek syleseydi, belki de stanbul'u o ocuk fethedecekti.
Bilinalt yamur amur dinlemeyen muazzam bir
tarladr. Her trl hava artlarna ramen, ektiini mutlaka
biersin.
Kim bilir?
ABD bakan George W. Bush len yemeine sizin evinize gelse, Bush senin ocuunu
grdnde 'Aman tanrm' deyip, dudan bkse, biraz sonra tekrar elindeki ka brakp,
ocua bakarak 'vay be!' deyip, tekrar dudan bkse, biraz sonra da ocuu kucana alp,
orada-kilere "Arkadalar size bir ey sylemek istiyorum. Bu ocukla ilk gz gze geldiimde
bana baklaryla telepatik bir mesaj gnderdi. Ben dnyay deitireceim dedi. Hayatmda
ilk defa byle bir ocuk gryorum. Olamaz olamaz. Byle bir ey olamaz!" deyip ocukla
uzun sre ilgilense ve karken tekrar dnse ve "Bu ocuk dnyay deitirecek!" dese, o an
evinizde bulunan herkes bu olay tandklarna anlatmaz m? Sen anlatmaz msn? Olay
duyan herkes sizin eve akn edip ocuu grmek, ona dokunmak iin yarmaz m?
Gazetelerde 'Bush referansl bebek' eklinde manetler atlmaz m? Herkesin bak deimez
mi ve sonra o ocuk dnyay deitirmez mi?
Btn cevaplarn evet olduuna eminim. Ayn ey senin iin de geerli. Karizmasna,
glne, aklna gvendiin birisi sana da bu tarz bir ykleme yapsa sen de uar-
266
267
Ben Dnyann En Akili, insan,y,m

sn. O halde birilerini bekleyeceine hemen bala, kend' yklemeni kendin yap: BEN
MKEMMELM...
'
'
Ge kalm saylmazsn!
Belki sen kundaktayken Hac Bayram Veli sizin eve gelmedi. Belki baban veya annen
sana II. Murat gibi dav-ranmad. Belki Clinton'n burnunu tutamadn. Belki evren senin
gzlerine hibir zaman byk bir adammsn gibi bakmad. Hatta belki ailen, "Senden hibir
ey olmaz!" bile dedi. Belki byk dndn zaman evrendekiler alay ettiler... Hi nemli
deil. Batan da sylemitim, kendi efsaneni kendin yaratacaksn. Byk bir hedef belirle ve
insanlara, "Hedefime mutlaka ulaacam!" de. Yryn kendiliinden deiecek,
greceksin.
Syle, inan ve baar! Yalan da olsa, nce syle. Sen syleyince evrendekiler farknda
olmadan, senin sylediklerine gre alglamaya balayacaklar seni. imdiye kadar yle olmad
m zaten? Sonra sana srekli konunla ilgili sorular soracaklar. Eer ciddiyetini muhafaza eder,
baaracan sylemeye devam edersen, sana glenler ve seninle alay edenler de dahil olmak
zere herkes yava yava inanacak sana. Onlar birazck inannca, sen tamamen inanacaksn.
Bir gn bir de bakacaksn ki baarmsn.
Sylemitim sadece iki yol var ve tek tercih yapabilirsin:
1 - Yapabilirim - Yapyorum - Yaptm.
2 - Yapamam - Yapamyorum - Yapamadm.
Bunun ortas mortas yok! Syle-nan-Baar...
Te|kin ve artlanmalar...
Anne ve babalara kk bir tavsiye...
ocuunuz daha domadan, henz anne karnndayken telkinlere balamalsn. Bilim
adamlar bebein anne karnndayken, her eyi duyduunu sylyorlar. O halde bu inanlmaz
bir frsat. Olumlu telkinlerle daha ocuk domadan onun pozitif, idealist, byk dnen bir
insan olmasn salayabilirsiniz. Konutuklarnza dikkat edin yleyse. Onu nemsediinizi
hissettirin mesela. zel olduunu ve beklendiini bilmesinin nasl bir sakncas olabilir ki?
Diyelim ki bu ans karmsn, bebek domu. Yine de ge kalm deilsin. ster 1
yanda, ister 5 yanda, ister 7 yanda olsun hi fark etmez. Ka yanda olursa olsun
ocuunu takip et. Tm ocuklar TV izlerken adeta d dnyayla tm irtibatlarn keserek
transa geerler. evresindeki hibir uyarc onun dikkatini datamaz. st bilinci neredeyse
kapalym gibi megul olmasna ramen, bilinalt her zaman olduu gibi sonuna kadar
aktr. Sen konuurken o seni duymaz ama bilinalt kaytlarn yapmaya aralksz devam
eder. Tam bu srada bala: Baaracaksn, Sen byk adam olacaksn. Dnya senin iin
dnyor. Gne, sen varsn diye douyor. Sen insanlara faydal olacaksn, seninle tm dnya
gurur duyacak... ve yavrum sen rnek bir insan olacaksn. Sahip olduklarna deer ver,
olmadklarna da. Hayal kur ve hayallerini nemse. Sen ok byk bir insan olacaksn, tm
dnya seninle gurur duyacak... Bu ve buna benzer telkinler, ocuk TV'ye tamamen teslim
olmuken, direkt olarak bilinaltna ileyecek ve greceksin ki ocuunun hareketleri,
yry ve davranlar deiecek. Tam tersi iin de ayn durum sz konusudur.
268
269
Ben Dnyann En Akll
insanym
Telkin
ve artlanmalar...
Eer bilinaltna negatif yklemeler yaparsan, bu da onu deitirir ve deersizlik makamna

ular...
Ayn telkinler ocuk uyurken de etkili olacaktr. TV izlerken, ok sevdii bir oyunca ile
oynarken, adeta hipnoz olan ocuk uyurken de ayn durumdadr. st bilin megul olmasna
ramen, bilinalt yine tm komutlar almaya hazrdr. Akll davranrsan, kelimelerini zenli
seip, ona daima olumlu yklemeler yaparsan, dnyay deitiren bir insann babas veya
annesi olursun. Ve yllar sonra "Bak o TV'de grdn, dnyay deitiren benim yavrum..."
dersin. Bunu bir hayal etsene, ne manyak olurdu deil mi?
Aslnda bu pozitif telkin metodu, bir tr dayatmay-m gibi gzkyor. Bence de yle,
bunlar insanlarn baarl olmas, byk dnmesi iin kurgulanm dayatmalardr. Ben de
bunlara ihtiya duyulmayan bir dnyada yayor olmak isterdim. Ama gereki olmak
zorundaym. Biz bu bildiimiz dnyada yayoruz. Mkemmel yaratklardk biz, sonradan
dejenere olduk. Hayallerimizi kstlamak zorunda kaldk, bildiimiz gibi yaamaktan, doru
bildiimizi sylemekten korktuk. Orijinalliimizi yitirdik. Bir ekilde eski halimize, yani
'orijinal ben'e yeniden ulamamz lazm diye dnyorum, ite bu yzden, bu basit gibi
gzken telkinler, bunu baarabilmek iin kk bir adm olacak ve akntya kar daha gl
olmamz salayacaktr. Hayat devam ederken bilinaltna yaplacak olan olumsuz kaytlarn
ykc etkisini hafifletmek, ancak olumlu kaytlarn daha youn olmasyla mmkndr.
Sadece ocuklarnza deil her yata insana ve kendinize mutlaka olumlu bildirimlerde
bulunun, hayatnz deisin.
Benim olum / kzm faydal olacak...
ocuuna asla "Doktor olacaksn, mhendis olacaksn, ressam olacaksn" gibi telkinlerde
bulunma! Brak, o karar ileride kendisi versin. Sen sadece byk dnmesini sala, snrlar
koyma. Faydal bir insan olmaktan daha byk bir ama tanmyorum ben. Bence ocuuna
yapacan en muazzam telkin bu olmal. nsanlara faydal ol, insanlk seninle gurur duyacak
gibi ucu ak ve snrsz ifadeler...
Hakikaten zaman zaman iinde.
imdi tekrar gzlerini kapat ve yine gidebildiin kadar gerilere git. 3 yana, 5 yama... Su
birikintilerinde seksek oynadn gnleri hatrla, nasl da keyifliydi. Hani yamur yamt bir
gn, suyun altnda byk bir keyifle slanmtn.
Bir gn amcalar sana "ark syle." dediinde avazn kt kadar bararak trkler
sylemitin de herkes seni alklamt. Ne gzeldi o gnler. Mutluydun, kaygszdn. Bir gn
altna kardnda annen pataklamt seni hani. Sen artk bydn, koca adam oldun. iin
gelince haber vereceksin demiti de, sen inadna ertesi gn yine altn slatmtn. ok gzel
gnlerdi, ok...
imdi a gzlerini ka yandasn. 15 mi? 20 mi? Yoksa 40 m? Ya da 70. Yan ka olursa
olsun, bir dn! u ana kadar geen 15, 20 veya 40 sene bundan, gzn kapayp atn
sreden daha abuk gemedi mi? Cevabn phesiz evet olacak. Zaman bu ite; gzn bir
kapatr, bir de aarsn. Bir akam st geldik ve gn bat-
270
271
Telkin ve artlanmalar.
madan gideceiz. Topu topu iki saatlik bir mr. Birini kullandn, biri de nnde duruyor.
Aslnda bu kadar ksa bir zamanda hibir ey iin hibir eye demez. Ve bu kadar zamanda
yapabilecein ne varsa aslnda hepsi bo.
Ben kitap yazdm, ben icat yaptm, ben Einstein'rn, ben Edison'um, ben Dnyann En
Akll nsanym, ben klm, ben tym... Ne olursan ol her ey bir anda olur ve biter. Sen
hatta gzn ap kapayamazsn bile. Peki o zaman niye btn bunlar? Neden varm ki ben?
Niye alaym? Madem her ey bo, her ey anlamsz... Niye bu tela, nedir bu sknt?
Cehennemde isen en iyi sen yanmalsn!
yle kksn ki aslnda, uzay sonsuz olsayd sana yoksun bile derdim. Ne var ki uzay
sonlu. Ve sen ok kk de olsan varsn. Bilim adamlar anlatyor, iinde bulunduumuz
gne sistemi baka bir sisteme doru saniyede be yz bin kilometre hzla gitmektedir. Yani
k hz diye bir ey varsa, onun yaklak iki kat. Hesaplara gre bu hzla gidersek yetmi be
milyon k yl sonra arpacak ve yok olacaz. Dnebiliyor musun yetmi be milyon yl,
deli mesafe, deli zaman. imdi bu mesafeyi hayal et. Dier sistemleri, gezegenleri, yldzlar,
galaksileri dn...
...imdi yava yava geri dn. Tekrar gne sistemimize gir ve koca sistemde ok kk
kalan dnyaya geri dn. Dnyada ok kk kalan ktalardan Asya ktasn dn. Asya
ktasnda ok kk olan Trkiye'yi canlandr gznde. Trkiye'de ok kk kalan birazck
Avrupa ktasna kaym olan Marmara Blgesi'ni, orada da ok kk kalan stanbul'u dn.
stanbul'da isen bulunduun mahaileyi, soka, binay, daireyi, oturduun oday, zerinde durduun koltuu ve koltuun
zerinde duran kendini dn. Kainatta ne kadar yer kapladn anladn sanyorum.
Ne kadar kk olursan ol, sonuta mutlaka varsn. Ve eer varsan varlnn hakkn
mutlaka vermelisin. Yarn bir yerlerde hesap verirken "Ben kendimi biliyordum ve bana
verilen grevi hakkyla yerine getirdim. En faydal olan bendim." diyebilmelisin.
Aaca bak! Gn doar domaz balyor oksijenini retmeye. Gnee bak! Ka milyar
yldr her gn dakika amadan douyor. Kalbine bak! Hi sektirmeden her an atyor.
Yamura bak! Zaman gelince aksamadan nasl da yayor. Dnyaya bak! Hi taviz vermeden
nasl da dnyor... Ve kendine bak hepsinden daha stn bir vasfa sahipsin, bir akln var. Bu
kadar aklszn grevini tam yapt bir meydanda bir akll olan senin varln reddetmen,
yan gelip yatman, hatta bir de sisteme zarar vermen komik olmaz m? Herkes gibi, her ey
gibi sen de grevini yap!...
nsanlarn en byk ve tek amac: 'Faydal olmak' olmaldr.
Gemii unut, yani geen bir saati yok say. nnde hi ellenmemi, hi bellenmemi bir
saatin daha var. abuk getiini bile dnecein zamann yok. e hemen yz-
272
273
'yrn
ne bir tebessm monte ederek balayabilirsin. Bazen birine sadece tebessm edersin, hayat
deiir.
Kprye ek!
Gen adam intihar etmek zereydi, hi dostu yoktu. Herkes dlamt onu, ac ekiyordu.
ntihar etmek tek zmd. Yola kt, kprye yneldi, bi' razdan atlayp her eyi bitirecekti. Bir taksiye bindi.
' ' Taksici sanki doutan yzne yerletirilmi bir tebessm ile 'buyurun' dedi gen adama.
Gen adam kendisine ilk defa tebessm eden biriyle karlamann aknln yayordu.
Taksici - Nereye gidiyoruz? '-'.. Gen Adam - Kprye...
ofr kahkahay basarak glmeye balad. Gen adam sinirli bir ifadeyle sordu:
Gen Adam - Niye glyorsun be adam? Taksici - Hiii! Aklma bir anm geldi de... Gen
Adam - yi...
Bu ksa cevapla taksicinin konumasn kesmek
istiyordu. Fakat o anlatmaya kararlyd.
Taksici - Bir zamanlar hi dostum yoktu. Yalnzlktan bunaldm ve bir karar verdim,
intihap etmeliyim. Yalnzlksa ha topran alt, ha topran st ne fark eder ki, dedim.
Telkin
ve artlanmalar...
Gen adamn gzleri parldad. Taksici sanki onu anlatyordu.
Gen Adam - Eee sonra?
Taksici - Eesi o sinirle, o kararllkla evden ktm ve bir taksiye bindim. Taksici nereye
dedi, ben de kprye deyince kahkahalarla glmeye balad...
Bu arada kpry oktan gemilerdi bile. Gen adam biraz sonra taksiden indi ve evine
geri dnd. O imdi stanbul'da taksicilik yapyor, kprye adam tayor yani.
274
275
Ben Dnyann En Akll insanylm
Telkin
ve artlanmalar..
Dnyann En Gzel iirleri Dn biraz insanolu!

l
Egzersiz Zaman
* Ztlk Metodu...
Hayata dair inandklarn ana balklar halinde bir kada yaz. Sonra her gn sadece birini,
tam tersini iddia edi-yormuasna savun. Yani kendi inancn rtmeye al.
Mesela, k hznn varlna inanyorsan bu sefer inanma ve sanki birilerini bu konuda
ikna etmek zorunday-msn gibi dn! Sze "Ik hz diye bir ey yok arkada." diye
bala!...
Bu u ana kadar inandklarnla ilgili tm nronik balantlarn yeniden gzden geirmeni
ve ayn sayda yeni balantlar oluturman salarken, bir yandan da her konuyu zttyla
birlikte dnmeni salayaca iin dnme hzn dorudan etkileyecektir. "Dahi" dedikleri
zaten her eyi enine boyuna dnen ve snrsz elikiler oluturarak sonuca giden insanlar
deil mi?
Bamzda beyin vardr, Dn biraz insanolu, Beyin yoksa neyin vardr, Dn biraz
insanolu!
Halik sondan gelir bence, Huluk vardr ondan nce, Hesap et de ince ince, Dn biraz
insanolu!
Nardan idi dnya esas, Nerde idi nebatla nas, Nesil nasl oldu ihdas, Dn biraz insanolu!
Kainata bil umumu, Kim ekmitir ilk tohumu? Ben mi, sen mi, yoksa o mu. Dn biraz
insanolu!
Dnya desek kuru tabut, Kimya desek dnp yahut, Mahluktan olur mu mabut, Dn biraz
insanolu!
Su ierken klar krn, Ge bakar eder zikrin, Ferik kadar yok mu fikrin, Dn biraz
insanolu!
Dehamza dil uzatma, Kan atp, dan atma, Domuz gibi dp yatma, Dn biraz
insanolu!
Tuzaklandk sollu sal, Azk yavan kazk yal, Gitme byle gz bal, Dn biraz
insanolu!
Tesbitimi sanma tahmin, Toprak deil tanr rahmin, Ftratn bulur fehmin, Dn biraz
insanolu!
ehrene bak sakil kii, Deil toprak akl ii, Trl iek akl ii, Dn biraz insanolu!
Tiynetini temizle gel, Tenine de balama bel, Ban dv dn del, Dn biraz insanolu!
Gafur varsa her zerrede, Kafir acep daha nede, Sakl yoktur bu sahnede, Dn biraz
insanolu!
Kervan kalkar geten erden, Keser seni gten ferden, Dnen var m bu seferden, Dn biraz
insanolu!
Ayk ol sen ey Zevraki, Zehri sunar bir gn saki, Saki dahi deil baki, Dn biraz insanolu!
276
277
13. Blm
Tm Keramet Senin Baknda Gizli...

Her pencereden ayn manzara grnr ama bazlar baka grr...
anssz adam ,
Sabahleyin aceleyle evden kt. Otobs durana
yneldi. Duraa on metre kala otobs grd
ama yetiemedi.
yerine gitti, hemen hazrlamas gereken bir ra
por vard. Bilgisayarn at, raporu hazrlad. ok
gzel bir rapor olmutu, tam saat uramt.
Tam kaydedecekken bir anda elektrikler kesildi.
Akam yorgun argn eve geldi. Banyoya girdi, sabunland, tekrar suyu amak istedi ama olmad, nk sular bir saniye nce kesilmiti.
Sabahleyin bir ekin tahsili iin bankaya gitti. Banka ok kalabalkt ve srada yaklak otuz be kii vard. lene kadar srann kendisine
gelmesini bekledi. Tam sra kendine geldiinde sistem arzaland.
Randevuyu koparncaya kadar tam alt ay ura
t. Ama sonunda oldu, ald randevuyu. Bulumak
iin adamn ofisine gittiinde beyefendinin acil bir
i iin ehir dna ktn rendi.
Pahal bir cep telefonu ald, ertesi gn telefonun
fiyatnn yar yarya ucuzladn rendi.
Biraz dolar vard, bozdurdu ve bir daire ald, ertesi gn devalasyon oldu.
Muhallebi yerken dii krld...

"
.;'
281
insanylrr
Ben Dnyann En Akll
Yukardaki adamn yaadklarn ya da benzerlerini sen de yaamsndr. Birok kere ne
kadar anssz olduunu dnmsndr. Halbuki olumlu grebilsen, hibir zaman anssz
olduunu dnmez, hibir zaman kfret-mezdin.
Her insan, her gn bir dolu ansszlk yayor., Hayatnda ilk-defa atalla meyve yemeye
kalkan ve atal tam azna gtrrken, ensesine vay Mehmet diye tokat yiyen, boazna atal
kaan ve len adam duydun mu sen? stelik ad da Mehmet deil Abdullah't. Bakn
deitirmelisin. Ben ok ansszm, diye diye ortalarda yrrsen, her olana kt bakarsan, her
ey daha kt olur buna emin ol ve yine emin ol ki bir gn su ierken boulup gidersin.
Bakn deitir. Biraz daha, biraz daha dikkatli bak, ne kadar ansl olduunu greceksin.
ok ansl adam...
Biraz nceki anssz adam dn! Belki otobs
kard ama milyonlarca insann aksine onun ge
de olsa gidebilecei bir ii vard.
Raporu hazrlarken elektriin kesilmesi ona, rapo
runu tekrar gzden geirme ve hatasz bir rapor
yazma frsat verdi.
Banyoda suyu kesilse de akam evine dneme
yen milyonlarca insann aksine o, evine dnmeyi
baard ve hatta evi olmayan binlerce insan var
ken, o en fazla suyu kesilecek bir evde yaama
nn keyfini srd.
Bankada sistem arzalansa da, dnen binlerce e
kin arasndan leden sonra da olsa onun eki
dendi.
Fiyat yar yarya ucuzlasa da pahal bir cep tele
fonu alabilecek gce sahipti.
Devalasyon olsa da, evine ekmek gtremeyen
binlerce insann aksine ilk deerini kaybetmi olsa
bile, kendine ait bir dairesi vard.
Muhallebi yerken dii krlsa da yediinin muhalle
bi olduunu idrak edecek salkl bir beyne sahip
ti.
Nefes alamayan binlerce insann aksine o nefes

alabiliyordu.
Gerekten de sahip olduklarmzn kymetini hi bilmiyoruz.
Elini vicdanna koy ve hesap et. nne bir kat al, bir tarafa sahip olduklarn, bir tarafa
sahip olamadklarn yaz. nanamayacaksn, ok anslsn oook!
Bakalarnn bildii gibi yaamak...
evren seni adeta bir heykeltra gibi iliyor. Eer onlarn verdii ekli kabul edersen,
buruuk bir heykelcikten baka bir ey olmazsn. Gl olmalsn seni kimse buruturamamal. Hibir davrantan etkilenmemelisin. nsanlar ne yaparlarsa yapsnlar, glp
geebilmelisin. retilen ne varsa unut, her eye yeniden bala, yeniden bak...
282
283
Ben Dnyann En Akll insanylm
Bu da ksa bir balina hikayesi...
Balina daha yeni domutu. Binlerce salyangoz sanki sz birlii etmiesine annda bir
akvaryum yaptlar balinann etrafna. Akvaryum tamamlandktan sonra gzlerini at balina.
Salyangozlardan rendi hayat. Salyangozlardan rendi akvaryumdan ibaret kk
dnyasn... ve salyangozlardan rendi kendisinin de byk bir salyangoz olduunu.
Akvaryumun kurallarna gre yaad hayatn. Bir tek defa bile yzemedi neredeyse snrsz
olan okyanusta. Ne ac...
Herkes baka yaar aslnda.
.
17 Austosta bir deprem oldu Marmara'da. Binlerce
^ S9n enkaz altnda kald. Cep telefonu olanlar enkaz altn^ eer sa iseler 112 acili aradlar. lk telefon geldiinde,
^ntraldeki memur, kim bilir nasl etkilenmitir. Kim bilir o
^ Vanndaki arkadana nasl bir duygusallkla anlatmtr...
fonci telefon geldiinde de ok duygusaldr. Ancak tele^.nl9r oaldka duygusallk azalarak bitmitir. Hatta belfo santraldeki memur, arayan bininci adamn yzne tele. n kapatmtr. O an, santraldeki kzla enkaz altndaki
lânim dnyaya bak arasndaki fark hibir matematiki
~ Se*p edemez. O halde nasl oluyor da hayat bakalarnn

"Atklaryla yayorsun?!
Herkesi ciddiye al ama...
Herkesi dinle, herkesten ren, herkesten topla... sonunda mutlaka kendi bildiini yaa.
Ba arsndan daha byk bir ac yaamayan adamla, bir anda tm servetini, saln ve
slalesini kaybeden adam ayn heyecanla anlatyorsa yaadn, oturup biraz dnmelisin
bence.
Su deilsin sen! nsansn...
stisnasz her eyin bir kaynama noktas var. Su normal artlar altnda 100 derecede kaynar
mesela. Biliriz ki bu suyun genel zelliidir. Nerede H20 bileimi varsa, kaynama noktas 100
derecedir. Akl yoktur ve direnci sabittir. Ama sen bir insansn, senin akln var. Akln olduu
iin yaadklarna gre deien bir direncin var. Kimini ba ars perian ederken, kimine
kalp krizi vz gelir. Acnn st snr insandan insana deiir. Baca kopan bir adama ine
batrsan duymaz ama salkl bir adam feryat eder. Herkesin direnci yaadklarna gre
belirlenir. Herkes deiik eyler yaadna gre tepkilerin farkl olmas da ok normaldir.
Ama su 100 derecede kaynar ve yz dereceden sonra sadece buhar olur. stersen 100.000
derece s ver, buhardan baka hibir eye dnmez su.
Benim yanmda bir arkadam lse belki ben kahrolurum ama onlarca arkada, yannda
ehit olan bir gazinin kl bile kprdamaz. Barsaklar dar dklm adamn, bir doktora
yansmasyla, bana yansmas ate bceiyle imek kadar farkldr. O halde hayat kendi
bildiin gibi yaa.
284
285
Ben Dnyann En Akll Insany
'im
Kim ne derse desin, unutma ki anlattklar kendi yaadklardr. Seninkiler deil.
Hi kimse hayat bir bakasnn bildii gibi bilmez.
Benzer yaamlar sergilemeleri inandklar iin deil,
etkilendikleri iindir...
Ben Ay'dayken...
Yal bir adamdan bir ansn anlatmasn istiyorlar. Adam cmleye yle balyor: "Hi
unutamam, aya ilk ktmzda gemiden ilk olarak Ne-il indi. Sonra ben indim. Ben aya ayak
basan ikinci adam olmutum. Neil yzn bana dnd ayn anda ben de ona dndm.
Korkun bir and o. Be saniye kadar ylece kalakaldk. Oras muhteem bir yer. Oradan
dnyay parmanzn ucuyla gsteriyorsunuz. Olaanst bir duygu bu. O gn hayatmn
sonuna kadar unutamam ve Neil'le her karlatmzda o an gelir aklmza. Kimse bilmez.
Biz tebessm ederiz."
Szn ettiim yal adam Buzz Aldrin'dir. Neil Armstrong'un orta, aya ilk kan adam.
Bylesine manyak ans olan insanlar da var. Olaanst deil mi?
Ayn anda, yani TV'de Buzz Aldrin bu hikayeyi anlatrken, yanmdaki adam da bir
arkadana kendi ansn anlatyordu. Hem de Buzz Aldrin'den daha byk bir heyecanla: "Bir
gn okey oynuyoruz, tam sekiz tane ta

aldm, kimsenin ruhu duymad. Abi ben bu ii biliyorum ya..." dedi.
...kisi de adam. kisinin de sadece birer beyni var. kisi de sadece birer an anlattlar.
Daima en iyi ol!
Anlarn bile rktsn insanlar. Geldiin gibi gitme. Geip giderken tozu dumana kat.
Birilerinin duda uuklasn. nsanlar ne oldu diye paniklesinler, bir eyleri deitir. Hayatn
anlatlanlarla deil, bildiklerinle yaa. Bir eyi yaparken en iyisini yap! Cehennemde yanarken
bile en iyi sen yan. En byk ann tavlada attn dese, biraz dnmelisin!
Bir kartal hikayesi
Bir rivayete gre; drt tavuk, bir kartal yuvasna gidip, bir yumurta aldlar. Yumurtay
kmese getirdiklerinde, kmeste bulunan dier tavuklar grdkleri bu yumurtann ok byk
bir tavua ait olduunu dndler. Zaman geti, yumurtay getirenler de unuttu, onlar,da bu
yumurtann byk bir tavua ait olduuna inandlar.
...Bir anne bulundu yetim yumurtaya, kuluka balad. Ksa bir zaman sonra yumurta
krld. inden simsiyah kanatl, ilgin gagal tuhaf bir tavuk kt...Herkes ok mutluydu,
bylesini ilk defa grmlerdi. Anne tavuk, dersler vermeye balad yavrusuna: "Bak yavrum,
yerden bulduun bcei yle ye! Arpay, buday byle ye!". An-
286
287
ne tavuk her gn yeni eyler retiyordu yavrusuna. Byk tavuk annesinin her sylediini
yapyordu. Tehlikelere kar nasl davranacan da retti annesi: "Bak yavrum eer kedi
buradan gelirse aksi istikamete doru ka, uradan gelirse buraya ka..."
Byk tavuk bydke gzelleiyordu. Olduka uzun kanatlar vard. Ara sra dierleri
onun kanatlarna bakmak iin geliyorlard...
Bir gn anne tavuk yavrusuna havadan gelen tehlikelere kar kendisini nasl
savunacan anlatrken byk tavuun gz, gkyznden szlerek korkun bir ihtiamla
gei yapan bir baka canlya iliti.
- Anne bu ne? dedi byk tavuk.
- Ha o mu? O kartal yavrum, kularn padiah.
Ne de gzel uuyor!
- Evet yavrum! Ama sen sakn ona zenme.
Asla onun gibi olamazsn! Sen bir tavuksun.
Senden nce baban, deden, amcan hepsi ona
zendi ama hibiri onun gibi uamad...
Sen bir tavuksun ve bir tavuk gibi yaamalsn.
Annesi gittikten sonra siyah kanatl byk tavuk, kmesin arka bahesinde yalnz kald.
Kartaln yeniden gemesini bekliyordu. Biraz sonra korkun ihtiamyla szlerek geti kartal.
Bir an etrafna bakt siyah kanatl byk tavuk ve haddini aarak, kanadn yle bir at.
Kendi kanad ile kartaln kanad arasnda inanlmaz bir benzerlik vard. Heyecanland. O
heyecanla kmese dald. Kmeste siyah kanatl birka byk tavuk daha vard. Hepsi ml
ml uyuyordu.
"Arkadalar, uyann ve beni dinleyin, ben bir ey fark ettim. Bizim kanatlarmz o uan eyin
kanatlarna ok benziyor. Bence umay denemeliyiz." Arkadalar sanki szbirlii
yapmasma "Hadi canm sen de, dalga m geiyorsun? Unuttun mu biz tavuuz ve asla
uamayz. Annemiz yle sylemiti." dediler.
Siyah kanatl byk tavuk, dier siyah kanatllar tarafndan reddedilmiti. O da adeta "Ne
haliniz varsa grn!" diyerek, tekrar kmesin arka bahesine geti. Saatlerce kendi kanadn
inceledi. Gkyznden szlen kartaln kanatlarna benzetti kanatlarn. Kendi kendine "Bunu
denemeliyim." dedi. Herkesin tam olarak uyumasn bekledi. Kimse grmemeliydi onun
umaya altn. Delilikle sulanmaktan korktu. Biraz sonra herkes uyudu. Yalnz o
ayaktayd.
Kanatlarn rpmaya balad. Korkun bir ey oldu, ykseliyordu. Her kanat rpnda
biraz daha, biraz daha ykseliyordu. Ykseldi, ykseldi, ykseldi... Havadan aaya bakmak
meer ne muhteem bir eymi, dedi. Bir ses duydu sonra; "Sen tavuk deilsin. Sen bir
kartalsn! Yakala avn, parala ve ye!" Hemen bir ku yakalad ve onu yedi. Hayatndaki en
byk tecrbeydi bu. Kalp at hzlanmt. lecek gibi olmutu. Apar topar kmese indi. Her
eyden habersiz uyuyan arkadalarn yeniden uyandrd. "Arkadalar uyann; ben utum, siz
de yapabilirsiniz, ne olur benimle gelin, sizlere de gstereyim." dedi. Kimse inanmad onun
utuuna. 'Sen umusun' dediler, alay ettiler. "Siz bilirsiniz, ben gidiyorum." dedi ve oradan
uzaklat. Kimin ne dedii umurunda deildi artk, tekrar kanat rpmaya korkuyordu; ya bu
bir ryaysa, diye m-
288
289
yrn
rldand. Tm cesaretini toplad ve yeniden o muhteem kanatlarn rpmaya balad, yine

ykseldi. Ykseldiini baz siyah kanatllar da grd. Grmelerine ramen inanmadlar onun
utuuna... O ykseldi; ykseldike yeni dostlar, yeni kartallar, ahinler, atmacalar, doanlar
tand.
...Artk o da bir kartald. Yllar sonra bir gn bir kartal dostuna, "Yllar nce yaadm bir
kmes vard, oraya gitmek istiyorum, benimle gelir misin?" dedi. Arkada sert kt. Kartallar
yalnz uar, yalnz gitmelisin, dedi. Brak bu sama sapan kaideleri, kr artk bu zincirleri,
neden yalnz, diye sordu. Eski kartal cevap veremedi. kna oldu ve evet gerekten de ok
anlamsz, hadi gidelim, dedi.
Bizim kartal kendini yle bir amt ki, kartallarn geleneklerini bile deitirmeye balad.
Ona gre tavuklar alemindeki samalklar, her alemde benzer ekillerde vard... Neyse,
utular. Kmesin stnden tpk yllarca nce geen ihtiaml kartal gibi getiler. Bizim kartal
bu gei esnasnda aaya doru baktnda eski arkadalarnn, siyah kanatl byk
tavuklarn yllar nce kendisinin de yapt gibi gpta ile kendilerine baktn grd.
Gznden iki damla ya dt bizim kartaln. Arkada sordu, "Neden alyorsun dostum?"
Bizim kartal sessizce ve ok derinden ve ok iten sadece u kadarn syleyebildi: Hiii!
Hi...
Egzersiz Zaman
'-.
Mkemmele ulama egzersizi.
Uzun bir aradan sonra bu sene ilk defa kar yad stanbul'a. Herkes, "Mevsimler ne kadar
da deiti. Baksana ciddi ciddi kar yayor." dedi.
Doru aslnda, yamur baka ey, kar baka ey
ve ikisinin arasndaki fark, kibrit ateiyle gne kadar! Ama
herhangi birinin yerine, bir dierinin oluabilmesi iin ihti
ya duyulan enerji sadece 0,00000000
00000001
derece. (Aradaki noktal yere istediin kadar 'O' ekleyebilirsin.)
yle ki: Su sfr derecede donduuna gre (kar),
onun tekrar eriyip suya (yamura) dnebilmesi iin ge
reken s sadece 0,00000000 00000001 derece
dir. Yani sfrn zerine bu kadarlk bir s eklersen kar ya
mura dnm olur.
Bazen bizlere olaanst farklym gibi gsterilen bir dolu ey, aslnda birbirine
yamurla kar kadar yakn.
...ve mkemmellikle sradanlk arasndaki fark da en
fazla bu kadar. Sadece 0,00000000 00000001
puan kadar. Sadece kanat rpmak kadar...
290
291
Kanatlarn Kontrol Et!
Bugn kendinle biraz oyna! Muhteem bir dizayna sahip olan kanatlarn incele... Belki bir
bakta bulamayacaksn onlar. Belki kanat rpacak fakat hemen uamayacaksn... Bu
kanatlarnn olmad anlamna gelmez. Kesinlikle oralarda bir yerde onlar, sadece zerinde
biraz toz var, sadece bir para kf var onlarn zerinde... Ula onlara! Ulatn anda da hi
vakit-'kaybetmeden hemen rpmaya bala... Umakla umamak arasnda sadece basit bir
kanat rpma hareketinin olduunu grnce soranlara, "hi-iii" deyip alayacaksn! Ben yle
yaptm.
Burnunun dikine git! Kendi bildiini oku! Asla taviz verme! Asla vazgeme! Ve anneni,
baban ok sev! Unutma onlar bir daha asla olmayacak! Ve tm sahip olduklarn ok sev!
nk onlar senin... Ve kendini ok sev, kendini en sev, kendini te sev... Asla Unutma! Sen
varsan her ey anlaml, sen varsan her ey nemli. Sen yoksan hibir eyin, hibir anlam yok!
Gnein bile...
"Dn iin piman olma! Yarn iin asla kayglanma!...
Bugn yaa! Sadece bugn yaa! Bugn sanki en
son gnnm gibi yaa! Unutma ki yarn bugne dn
diyeceksin, tpk dn bugn iin yarn dediin gibi..."
"Zirveye Bekleriz!"
Erdal DEMRK1RAN
"Dnyann En Akll nsan"
istanbul - 2029
292
Erdal Demirkran _ Ben Dnyann En Akll nsanym
www.kitapsevenler.com
Merhabalar
Buraya Yklediimiz Grme engellilerin okuyabilecei formatlarda hazrladmz
E-Kitaplar ve daha pek ok konudaki Kitaplar bilhassa grme engelli
arkadalarn istifadesine sunuyoruz.
Ben de bir grme engelli olarak kitap okumay seviyorum.
Ekran okuyucu program konuan Braille Not Speak cihaz kabartma ekran ve benzeri
yardmc aralar
sayesinde bu kitaplar okuyabiliyoruz. Bilginin paylaldka pekieceine inanyorum.
Siteye yklenen e-kitaplar aada ad geen kanuna istinaden tm
kitap sever arkadalar iin hazrlanmtr.
Amacmz yayn evlerine zarar vermek ya da eserlerden menfaat temin etmek deildir elbette.
Bu e-kitaplar normal kitaplarn yerini tutmayacandan kitaplar beenipte engelli olmayan
okurlar,
kitap hakknda fikir sahibi olduklarnda indirdikleri kitapta ad geen
yaynevi, sahaflar, ktphane ve kitaplardan ilgili kitab temin edebilirler.
Bu site tamamen cretsizdir ve sitenin ieriinde sunulmu olan kitaplar
hibir maddi kar gzetilmeksizin tm kitap dostlarnn istifadesine sunulmutur.
Bu e-kitaplar kanunen hi bir ekilde ticari amala kullanlamaz ve kullandrlamaz.
Bilgi Paylamakla oalr.
Yaar MUTLU
lgili Kanun: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan
"EK MADDE 11. - Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim
ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama
gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc
bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya
dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill
alfabesi ve benzeri formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen
izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde
satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca
bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas
ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme
yaynna geilmitir.
T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl
ANKARA
bu kitap Grme engelliler iin dzenlenmitir.
Tarayan bilinmiyor
kimler taradysa ok teekkrler.
Erdal Demirkran _ Ben Dnyann En Akll nsanym

Erdal Demirkıran - Ben Dünyanın en Akıllı İnsanıyım

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Erdal Demirkıran - Ben Dünyanın en Akıllı İnsanıyım

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.gencakademi.

Ben Dnyann En Akll nsanym Erdal DEMRKIRAN

eyindeki Korkun Tarla...

Byk tavuk bydke gzelleiyordu. Olduka

yoksa karanlksa; o ortamdaki k miktar bizim grme snrlarmz dndadr. Yani k

"Bilim adam" yok, "Bilim adam adam." var...

ar'n anlamak uruna kendimizden

rucularla chat'le, TV'yle.

Ben Dnyann En Akll nsanym

te ska ge kalan, srekli tketen ve bir trl reteme

pucu: Kk nesneleri byt, byk nesneleri klt. Az olanlar oalt, ok olanlar

herkes gibi onun elinde de bir tas var ama o

nce sen inan!

-;n ok basit, insanl.k iinse dev bir sraDaha ne olsun be abi...

kimi var." desin ki?... ,

vurular... gibi) sz konusu tenisi, raketi sol eline alnca

^ '!,rak; bilinaltma ne yklersen ykle, snunda mutlaka geri dnecektir.

ikisi iin de ayn boyutta birer

*t ve baar. Baarl ol/i? nru baarp, baarsz En basit forml: Srayta^oru

Ben Dnyann En Akll insanyu

rsn Veya herhan9l

Hedef, u.asmaK iste^n

fini belirleme zaman...

Herhangi bir sektr iin:

Ne gzel gnlerdi onlar. Ayamzda pabu yoktu. A yatardk ou gece. Sinemaya

"Byk hayalleri olanlar devaml uarlar ve utuklarna asla armazlar"

halk bilin^ bir

Konunla ilgili tm kurumlarla yaz! rnein, bilgisayar mhendisiysen ve gelmi 9e^ en

Bak ben ne yaptm?

f * te o g nden kalan bir diyalog:

ahap bir ev yaplmas gerekiyorsa evrendeki marangozdan destek almay dnrsn.

lm korkusu yaayan insanlar inanlmaz yorulurlar. Fakat yorgunluktan ok, yaadklar

larma konsantre oluyorum. Bu bana mkemmellik kazandryor. imi daha ok sevmemi

Ben Dnyann En Akll insanym

Bu iten vazge. Byle bir ey olsayd Japonlar

Ben Dnyann En Akll nsanym

Unutma! Bir kiiye yemek yapabiliyorsan, bin kiiye de

Bir dr bulamadn gitti hay gnl vay gnl.

nm alnca rkmyorum, kapm vurulunca tedirgin olmuyorum... ve dostum biliyor musun

medii ynlerimi anlatt. Mthi bir eydi bu eer uygula-yabilirsek, hatalarmz

Ben Dnyann En Akll insanym

Bu departmann tm yeleri profesyonel olacak. irketin tm yeleri, genel mdrden

pcek: Gereksiz ayrntlar. bilmeyen bir kadn...

Dnyann En Gzel iirleri Baldr...

daha ok kasar insan... Geleneksel uyuma pozisyonuna ge ve kendine dardan bak.

Filmleri bilincinle izlediin halde, bilinaltnda byle etkiler yapyorsa, uyurken

Uyku - Dalga izelgesi

3.Dalga: 08:30 -11:30 Uyanma dalgas

istasyonlar Yat Saati

Sen doduunda bedenin be saat uyumaya programlanmt ama hipotalamus bu konuda

Gn iinde kendi kendine, o gn hangi istasyonda

Gn iinde frsat bulduka, hipotalamusunla oyna

saatlik uykuna uy, her zamanki gibi 8 saat uyu ve

Sadece psikoloji var..

Ne olacak ya! Kral yzme kitap frlatt.

Bir defa, 100 liderden 90' konumasn kattan

o frsat da kendisi yaratabilirdi. Demek ki o da fos.

Daha mezdim o zamanlar...

Ben Dnyann En Akll insanym

Bil de bak neler var, nceden nce, inceden irtce.

sip olmayacak, istanbul'u, (kundaktaki bebei gstererek) ehzadeniz Mehmet

Ben Dnyann En Akili, insan,y,m

Eer bilinaltna negatif yklemeler yaparsan, bu da onu deitirir ve deersizlik makamna

Dnyann En Gzel iirleri Dn biraz insanolu!