B2001/UNIT 13/

PENGGUNAAN KAMIRAN

UNIT 13
PENGGUNAAN KAMIRAN

OBJEKTIF
Objektif Am

: Mencari isipadu dengan menggunakan Kamiran.

Objektif Khusus

: Di akhir unit ini, anda dapat :

Menentukan nilai yang perlu diganti dalam melakukan proses
kamiran untuk mencari isipadu.
Menyatakan isipadu yang dibendung antara paksi-x dan
lengkung.
Menyatakan isipadu yang dibendung oleh paksi-y dan
lengkung.
Menyatakan isipadu dengan proses kamiran bahagian demi
bahagian.

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

INPUT
INPUT

13.0

Pasu

MENCARI ISIPADU JANAAN

Silinder

Kon

Tudung saji

Rajah 13.1
Bagi setengah daripada objek-objek di atas kita sudah tahu mencari isipadunya
dengan menggunakan rumus tertentu.
Apakah rumus untuk mencari isipadu sebuah silinder ?
Apakah rumus untuk mencari isipadu sebuah kon ?
Berapakah isipadu pasu di atas ?
Apakah isipadu tudung saji yang telangkup?..

Dalam unit ini, kita akan bincangkan bagaimana mencari isipadu bongkah
putaran dengan menggunakan kamiran.

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Misalnya, untuk mencari isipadu pasu

Tentukan paksi simetrinya dan katalah ia diwakili oleh paksi-x.

Pilih satu fungsi f(x) yang mendapat mewakili sisi pasu itu.

Cari penghampiran isipadu dengan membahagikan objek itu kepada

banyak cakera bulat
y

y=f(x)

a
x
Katalah y = f(x) ialah persamaan yang mewakili sisi pasu itu dan cakera yang
berlorek itu mempunyai jejari yi.

yi

x
Isipadu cakera berlorek = yi2 x
Jumlah isipadu semua cakera itu adalah satu penghampiran kepada isipadu pasu
itu.
Isipadu pasu yi2 x
Jumlah isipadu cakera akan menghampiri isipadu sebenar pasu itu jika lebar x
setiap cakera itu menjadi semakin kecil, atau bilangan cakera itu menghampiri .
i

Isipadu pasu =

had y i dx

x 0

i 1

a
0

y i dx

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

INPUT
INPUT

13.1

ISIPADU YANG DIJANAKAN APABILA SUATU RANTAU

DIPUTARKAN 360O SEKITAR PAKSI-X

Paksi simetri sebagai paksi-x

Rajah 13.2
Isipadu pasu itu juga adalah sama dengan isipadu yang dijanakan apabila rantau
berlorek dalam rajah di atas diputarkan melalui 360o sekitar paksi-x.

Isipadu janaan =

a
0

y 2 dx

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Contoh 13.1
Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek berikut diputarkan melalui
3600 sekitar paksi-x.
a.

b.
y
y
y2 = 2x

x2
2

Penyelesaian
a. Isipadu janaan =
=

2
0
2

y 2 dx

( 2 x ) dx

Gantikan y2
dengan 2x

= 2 0 x dx
2

x2
= 2

2 0
= ( 4 0)

= 4 unit3

b. Isipadu janaan =

y dx
2

Gantikan y2
dengan

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

x2

dx

2 4
x5
x
dx
=
=

4 5
4 1
31
=
unit3
20

=
1

5
2 1
20

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Aktiviti 13.1

UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT

SELANJUTNYA..! SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM
BALAS DI HALAMAN BERIKUTNYA.
Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek berikut

1.

diputarkan sekitar 360o sekitar paksi-x.

b.

a.

y
y = x +1

2.

0 1

2
x

Rantau yang dibatasi oleh lengkung y2 = x + 1, paksi-y dan garis x = 4

diputarkan melalui 360o sekitar paksi-x. Cari isipadu yang dijanakan
dalam sebutan .

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Maklum Balas Aktiviti 13.1

1.

a.

y 2 dx
1

2
= ( x 1) dx
1

( x 1) 3

( 2 1) 3 (1 1) 3

3
3

27

83

3
3

19
unit 3
3

=
b.

3 unit 3
4

2. Isipadu

2
= y dx
0

= ( x 1) dx
0

( x 1) 2

=
=
=

(4 1)
(0 1) 2

2
2

12 unit 3

INPUT
INPUT

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

13.2 ISIPADU YANG DIJANAKAN APABILA SUATU RANTAU

DIPUTARKAN

360O SEKITAR PAKSI-Y

y
x= g(y)

a
x

0
Rajah 13.3
Untuk mencari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek di atas diputarkan
360o sekitar paksi-y, kita pilih satu fungsi x = g(y) untuk mewakili lengkung
tersebut.
Isipadu janaan =

x 2 dy

Contoh 13.2
Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek berikut diputarkan 3600
sekitar paksi-y.
b.

a.

y = 2x - 2

y = 4x2

2
0

-1

Penyelesaian
Gantikan x2
dengan

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

a. Isipadu

x 2dy

dy
4

ydy
Pemalar dan 4
boleh dikeluarkan
sebelum pengamiran
3 dilakukan

y2
=

4 2 0

22
0
=
4 2

b. Isipadu janaan =
=

unit
2

x 2 dy

y2
1 2
3

dy

3 2
y 4 y 4dy
4 1

4y 2
y3

4 y
=
4 3
2

Gantikan x2
dengan

3
(1) 3

2(3) 2 4(3)
2( 1) 2 4(1)
3
3

1

= 9 18 12 2 4
4
3

31
unit3
=
3

Aktiviti 13.2

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT

SELANJUTNYA..! SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM
BALAS DI HALAMAN BERIKUTNYA.

1.

Cari isipadu yang dijanakan apabila luas rantau berlorek berikut diputarkan
melalui 360o sekitar paksiy.

a.

b.

y
2

y=x -1

y = 3 x2

0
0

2.

Sebiji bola berbentuk sfera terbentuk apabila kawasan yang dibatasi oleh
lengkungan y = 4 x 2 dan paksi-x seperti rajah di bawah diputarkan
sekitar paksi x. Cari isipadu bola yang jejarinya 2.
y

y=

4 x2

-2

Maklum Balas Aktiviti 13.2

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

1.

a.

2
Isipadu = x dy
0

= y 1 dy
0

( y 1) 2
=

( 2 1) 2 (0 1) 2

2
2

= 4 unit 3
b.

2.

4.5 unit 3

3
unit 3
2

INPUT
INPUT

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

13.3 ISIPADU YANG DIJANAKAN APABILA SUATU RANTAU

DIBATASI OLEH LENGKUNG DAN SATU BARIS LAIN
y

y= g(x)

y = f(x)

Rajah 13.4
Untuk mencari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek di atas diputarkan
360o sekitar paksi-x, kita pilih satu fungsi y = g(x) untuk mewakili lengkung
tersebut dan satu fungsi y = f(x) untuk mewakili garis lurus.
Isipadu janaan =

g ( x ) f ( x ) 2 dx
2

Contoh 13.3
Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek yang dibatasi oleh garis lurus
y = x, lengkung

y2 = x 2 , garis lurus x = 4 dan paksi-x diputarkan 360o sekitar

paksi-x.
y
y=x
y2 = x-2

Penyelesaian

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Rantau berlorek tersebut adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 13.3
y

y=x

y=x
y

y2=x-2
0

y2=x-2
2

Isipadu janaan I1=

Rajah 13.4a

Rajah13.4 b

Cuba imbas semula bahawa

Rajah13.4 c

x 2 dx ialah isipadu yang djanakan apabila luas

rantau berlorek dalam Rajah 13.4b diputarkan 360o sekitar paksi-x dan
4

2 ( x 2)dx ialah isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek dalam Rajah
13.4c diputarkan 360o sekitar paksi-x.
Jadi isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek dalam Rajah13a diputarkan
360o sekitar paksi-x adalah sama dengan I1 I2
Isipadu janaan = I1 I2
4

= 0 x 2 dx - 2 ( x 2)dx
x3
=

x2

2x
2

42
22


2(4)
2(2)
2

2

0
3

58
unit3
=
3
=

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Aktiviti 13.3

UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT

SELANJUTNYA..! SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM
BALAS DI HALAMAN BERIKUTNYA.
1.

Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek berikut diputarkan 360o
sekitar paksi-x.

y =2x-2
y2=2x

2. Cari isipadu yang dijanakan apabila rantau berlorek berikut diputarkan 360o
sekitar paksi-y.
y
y=x
y2=x-1
1
x
-1

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Maklum Balas Aktiviti 13.3

1.

2
2xdx (2x 2) dx

Isipadu =

2
3
2
= x 0 x 4x 4x
3
1

4
4

3
2
3
2
= 4 2) 4(2) 4(2) 1) 4(1) 4(1)
3

3

= 4
3

=
2.

8
unit 3
3

2
(
y

1
)
dy

y
dy

y
dy
+

1
1

y3
4
2
2
= ( y 2 y 1)dy y dy +

3
0
0

Isipadu Janaan =

=
=

y 5 2y 3

y
3
5

3
3

19

unit 3 +
unit 3
15
3

3
3

= 8 unit 3

PENILAIAN KENDIRI 13

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan dalam penilaian
kendiri ini dan semak jawapan anda pada Maklum Balas yang disediakan.
Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda.
Selamat mencuba dan semoga berjaya!!!
1. Kirakan isipadu bongkah putaran apabila kawasan berlorek berikut diputarkan
sekitar paksi-x:
a.

b.

y = x2

y = 2x - x2

1. Lakarkan dan tentukan isipadu bongkah putaran yang diperolehi apabila

kawasan berikut diputarkan sekitar paksi x.
a. kawasan di bawah graf y = 3x + 3 dari garis x = -1 dan x = 2.
b. kawasan di bawah graf y = x(3 x) dari garis x = 0 dan x = 3.
Kirakan isipadu bongkah putaran apabila kawasan berlorek berikut diputarkan
sekitar paksi x:
y
y = -2x
y

x2
y
2
2
2

y=1/x

x
x
1
1

B2001/UNIT 13/
PENGGUNAAN KAMIRAN

Maklum Balas Penilaian Kendiri 13

Adakah anda telah mencuba dahulu???..Jika YA, sila semak jawapan anda.
1. a.

unit 3
5

b.

2. a.

72 unit3

b.

4
unit 3
7

3. a.

1
unit 3
3

b.

8
unit 3
3

16

15

unit 3

TAHNIAH!!!!
..Semoga kejayaan
sentiasa mengiringi
kehidupan anda.