Ukemi

(Let.vertaald: ontvangend lichaam)

Men kan zeggen dat ukemi tegelijkertijd een opwarmingsbeweging (junbi-undo) en een
basisbeweging (kihon-dosa) is bij het oefenen van een techniek(waza). Omdat er veel bewegingen
zijn in het aikido waarbij men de tegenstander naar de grond brengt (taosu) of werpt (nageru), moet
men op voorhand een methode inoefenen om op een veilige manier neer te gaan en mogelijke
ongevallen te vermijden. En meer, bij het onder de knie krijgen van ukemi zal men met een veilig
gevoel zich overgeven aan de techniek van de partner dit tot verbetering van zijn aikidokunde. Ukemi
is in deze context dan ook een belangrijke oefening voor hen die zeggen Laat ons aikido oefenen.
Koho-ukemi
(achterwaartse valbeweging)
Deze ukemi doet menin het geval men recht achteruit geworpen wordt.
Deze methode bestaat uit 2 types:
Hando okiagari shiki of reactieve manier

Dit is dezelfde valbeweging als in judo. Men valt met n been achteruit te zetten, de heupen lichtjes
te laten zakken, men slaat de handen krachtig op de grond en staat terug recht. Men zou kunnen
doorrollen (zoals in manier 2) maar als er door de tegenstander hard wordt geworpen bestaat het
gevaar dat het achterste deel van het hoofd de grond telkens raakt. Daarom slaat men met beide
handen stevig op de tatami en houdt de kin ingetrokken tijdens de valbeweging. Deze manier gebruikt
men om het hoofd te beschermen tijdens een harde val in plaats van door te rollen.
Enkele belangrijke punten:
Lichaam bol maken
Kin intrekken
De handen slagen op de mat wanneer de gordel de grond raakt
De handen worden na de slag onmiddelijk terug voor het centrum gebracht

Koho kaiten shiki of de achterwaartse doorrol manier

Men zou kunnen zeggen dat deze manier een sterk punt is van aikido. Het is een feit dat men deze
ukemi niet gebruikt in judo maar wel in aikido waarbij men het lichaam als een bol laat rollen en zo
door middel van die lichaamshouding snel kan opstaan. In het bijzonder kan men zeggen dat dit een
handige manier is om snel op te staan bij veelvuldige opeenvolging van oefeningen waarin deze
ukemi wordt toegepast. Maar er is ook gevaar. In het geval dat het lichaam met een sterke kracht
achterwaarts uit balans wordt gebracht, gebeurt het wel eens dat het achterhoofd wild tegen de grond
slaat en daarom dat mensen die zeggen randori of andere gewelddadige oefeningen te willen doen
de hando okiagari manier grondig oefenen en daarnaast indien gewenst de 2e methode.
Sokuho-ukemi
(zijwaartse valbeweging)

Deze valbeweging wordt ook yoko-ukemi genoemd. Het is zo dat deze ukemi ook een
voorbereidingsoefening is voor zenpokaitenukemi (voorwaartse valrol)

Zenpo-ukemi
(voorwaartse valbeweging)
Mae-ukemi

(val waarbij men in buiklig komt)

Deze ukemi kan gebruikt worden in het geval men geen kaiten-ukemi (valrol) kan doen voordat men
op stootsgewijze manier neer geworpen wordt. In aikido doet men deze valbeweging wanneer men
shomenuchi oshitaoshi hishigi-osae en dergelijke (frontale slag neerwaartse duw met gestrekte
armcontrole) ontvangen met een hand de ukemi neemt. In het geval deze techniek in suwari-waza
(zittende technieken) gewelddadig wordt toegepast zegt men dat deze valtechniek te verkiezen is.
Zenpo-kaiten-ukemi
Deze ukemi kan men op 2 manieren uitvoeren:
Met de benen open.

Deze manier is dezelfde als men in judo toepast. Men valt en staat met beide voeten tegelijk terug
recht Merk op dat er een tussenfase is die analoog is aan de valbeweging bij kote-gaeshi (pols-draaiworp).
Met de benen gekruist (en 1 been ingetrokken om op de knie recht te komen)
Normaal gezien is het deze manier die algemeen in aikido wordt uitgevoerd. Men kan zeggen dat het
dezelfde beweging is als ushiro-ho-kaiten-ukemi, maar dan juist omgekeerd uitgevoerd. Met deze
ukemi buigt men n been en het andere laat men kruisen bij het rechtstaan. Om gemakkelijk recht te
staan kan men het gebogen been dan strekken om dan stapsgewijs het wisselend been voorwaarts
te kunnen zetten. Men zou kunnen zeggen dat deze methode zeer handig is in aikido tijdens
repetitieve werp en valoefeningen, zelfs als men de frequentie van deze oefeningen zou opdrijven.

Maar bij de methode van het kruisen van de benen hoort men ook dat er voorbeelden zijn van het op
elkaar slaan van de binnenkant van de knien. Daarom is een waarschuwing nodig voor beginners
wanneer zij deze valoefening aanvatten.
SEN
(eerst zijn)
Bujutsu no gokui
(het ultieme van de krijgskunst)
Een overwinning komt neer op een geslaagde aanval uit te voeren zonder dat de tegenstander de
kans krijgt een efficinte aanval in te zetten. In kenjutsu moet men de tegenstander vellen zonder
geveld te worden, in judo moet men werpen zonder geworpen te worden. Maar omdat beiden denken
om de eerste te zijn (SEN), is de overwinning geen gemakkelijke zaak en vandaar dat de
ouderen (onze voorgangers) dit aspect zeer grondig bestudeerden.
In BUDO wordt het begrip SEN in 3 niveaus uitgelegd:
Sen sen no sen
Wanneer de tegenstander de intentie heeft om in de confrontatie aan te vallen, anticipeert men op de
kleinste beweging van het hart (kokoro) van de tegenstander en herkent men de aanvalsbeweging
vooraleer ze zich voordoet. Sen sen no sen is de situatie waar men dit controleert. Dit is het hoogste
niveau waarvan men kan zeggen dat het de ultieme manier van budo is.
Sen no sen
Wanneer de tegenstander aanvalt reageert men gelijktijdig met een verdediging tegenaanval.
Go no sen
Men anticipeert op de aanval door te ontwijken of de aanval af te leiden, gevolgd door een
tegenaanval.
Omdat Aikido kata (afgesproken oefeningen) grotendeels bestaan uit go-no-sen technieken zou men
kunnen zeggen dat Aikido een ukemi budo is of met andere woorden, budo volgens
zelfverdedigingprincipes (goshinjutsu), maar men kan het concept van GO NO SEN en SEN niet uit
het oog verliezen. Is men vastberaden om SEN (het initiatief) te nemen, dan kan men d.m.v. go no
sen winnen van een aanval volgens sen principes uitgevoerd door de tegenstander. En meer, omdat
men in Aikido kyogi (wedstrijd) ook sen sen no sen oefeningen kan doen, kan men zeggen dat Aikido
een groot specifiek pluspunt heeft in de zin van: budo zowel ter verdediging als aanvalsgewijs.
Is het ontbreken van een aanval een specifiek kenmerk van Aikido?
Bij het uitleggen van de term Sen, gebeurt het veel dat er verwarring ontstaat bij het gebruik van
woorden. Dit is het geval bij o.a. Het initiatief nemen in het Japanse Budoof Het ontbreken van een
aanval in het Japanse Budo Verwarring ontstaat dikwijls tussen de term SEN en het morele aspect
wanneer men een techniek toepast in het Japanse Budo.

Normaal gezien, wanneer men een budotechniek gebruikt, bestaat er misschien de angst dat men de
tegenstander doodt of ernstig verwondt Daarom in een moderne rechtstaat mag men deze
krijgskunstkracht niet gebruiken, behalve in geval van wettelijke zelfverdediging of in een situatie die
moeilijk te vermijden is. Vanuit deze betekenis zegt men dat SEN (initiatief) de eerste beweging is in
Budo. Maar, in het geval men niet anders kan dan zichzelf verdedigen, is het toegelaten om SEN
technieken te gebruiken i.p.v. GO-NO-SEN technieken. Zeker wanneer men wordt belaagd door een
groot aantal tegenstanders, wordt er vanouds gezegd dat men zelfbehoudsoffensief (SEN) mag
gebruiken om aan fatale gevolgen ternauwernood te ontsnappen.
M.a.w. bij het gebruik van Budotechnieken kan men SEN, ethisch gezien niet toepassen, maar
principieel kan men ook niet stoppen met SEN te beschouwen.
Kenji Tomiki, Goshinjutsunyumon.
(Nota: bij go-no-sen is er een duidelijke fysische handeling bij de aanvaller, hierop wordt een
aangepaste verdedigende actie toegepast. Bij Sen sen no sen technieken is er geen duidelijke
fysische handeling bij de aanvaller vandaar de moeilijkheid om wettige zelfverdediging aan te
duiden.)
Shisei - houding - positie
Wanneer men de kunde van het vechten bestudeert, vindt men een aantal typologische verschillen
terug met betrekking tot de betekenis van de methode, waarbij men al dan niet wapens gebruikt.
Daarom verschillen ook de basishoudingen.
In Aikido gebruikt men soms ook verschillende wapens, maar omdat men bij het opstellen van een
ongewapend systeem in relatie tot tijd & ruimte (verloop van het gevecht, wapens,...) een
ongelimiteerd gevecht tot doel neemt, hanteert men een ideaal van de basishouding namelijk
"Shizentai" of letterlijk vertaalt "natuurlijk lichaam".
In de situatie van aanval en verdediging heeft men Shisei ruwweg onderverdeeld:
1) staande houding
2) zittende houding
3) liggende houding (judo grondgevecht)
We zullen het hier vooral hebben over 1 & 2
1)Seiritsu (staande houding) - shizentai - mugamae
Seiritsu is de houding waarbij men staat met de voeten op ongeveer
schouderbreedte geopend.
De rugspieren zijn gestrekt, de kracht uit de schouders gehaald, de
onderbuik in het zwaartepunt gehouden.
Vanuit seiritsu kan men zeggen dat deze kalme houding de
mogelijkheid in zich heeft tot het aannemen van verschillende posities
naargelang de situatie vereist. Dit idee komt overeen men shizenhontai
(natuurlijke basishouding) in Judo en mugamae (letterlijk geen
houding) in Kendo.
2)Seiza (zittende houding)
Seiza is de basishouding van het zitten. In Aikido zijn er veel zittende
en halfzittend halfstaande technieken respectievelijk suwari-waza en
hanza-handachi-waza, maar men kan zeggen dat deze allen
vertrekken vanuit seiza.
Laat met de kin ingetrokken en de rugspieren gestrekt je zwaartepunt
in de buikzone stabiliseren. Beide knien zijn tot ongeveer 5cm uiteen,
niet echt geopend en niet echt gesloten, de 2 handen zijn op de dijen
geplaatst, zacht en rustig zittend.
Verandering van positie en houding
Shisei no henka to kamae
In Budo wordt de aanval van de tegenstander theoretisch gestructureerd, rekening houdend met een
steeds veranderende situatie. Maar er zijn verschillende gevallen in de realiteit, waarbij deze aanval
door middel van grijpen, stoten, slagen, trappen, met wapens, langs voor, langs achter, opzij,...
gebeurt.
Wanneer men langs voor met 2 handen duwt, dan is het misschien handig een lage positie aan te
nemen, door zoals in Sumo de heupen te laten zakken. Hoewel als er een andere vijand langs achter
komt, dan is deze positie niet zo goed. Wat seiritsu, met andere woorden shizenhontai, zo belangrijk

maakt is dat men wanneer het nodig is te reageren, in welke richting, met welke vorm dan ook, men
dit kan vanuit deze houding.
Blijkbaar wanneer men geen-houding heeft is het zo dat dit toch een houding is en vanuit deze
betekenis kan men zeggen dat seiritsu "geen-houding" (mu-gamae) is.
MIgigamae en hidarigamae ( rechtse positie en linkse positie)
De rechtse basishouding verkrijgt men, zonder de voorwaarden van de
fundamenten van mugamae te wijzigen, door linker en rechtervoet een
hoek te laten maken van 60 en de afstand tussen beide hielen
ongeveer op 1 voetlengte te nemen.
Met betrekking tot de hoek en de pasafstand zijn er volgens de
verschillende Aikido Shihan (hoofdinstructeurs) veel kleine verschillen.
Laat ons daarom hierover wat meer verklaren.
Wat men vaak kan zien is de zogenaamde "shumoku-ashi" houding,
waarbij de voeten een hoek maken van 90. Dit is praktisch wanneer
men een pivoterende beweging (tenkan) maakt in achterwaartse
richting of voorwaartse stapbeweging met de voorste voet maakt. Maar
wanneer men kijkt naar bijvoorbeeld het moderne Kendo, dan begrijpt
men dat om snel voorwaarts of achterwaarts te bewegen, deze positie
vergeleken met de eerder beschreven rechtse basishouding minder
handig is. Over de afstand tussen de voorste en achterste voet kan
men ook lang uitweiden, omdat de beweging van het zwaartepunt door
middel van tsugi-ashi (letterlijk voortbeweging van de voet) tijd in
beslag neemt. Laat ons daarom een houding volgens onze eigen
lichaamsbouw als basispositie aannemen.
De rechtse of linkse positie wordt naargelang de verschillende gevallen
van aanval door een tegenstander (slag, stoot, trap, met wapens,...) de
basispositie. In Judo noemt men rechtse of linkse natuurlijke houding
als basis-veranderings-positie van shizenhontai, gewoonlijk kortweg
shizentai. Wat de rechtse of linkse shizentai betreft, is het zo dat
wanneer men de basishouding, in het geval dat men bij de kraag of de
mouw gevat wordt, kan begrijpen en hierbij toevoegt dat men de linkse
of rechtse positie perfect beheerst, dan, als men deze gevallen tezamen bekijkt, is men in staat te
reageren op eender welke aanval van eender welk type. Dit zegt men in Aikido en Judo en men denkt
op gelijke wijze in andere Budo, maar wanneer men deze kunde goed bestudeert, kan men de
fundamenten (shizentai) van de bovengenoemde toepassing begrijpen. Bij het Judotype van shizentai
is de breedte tussen de voeten wat wijder. Wanneer men door middel van een tenkanbeweging
pivoteert naar achter, dan, omdat men struikelt en er veel tijd nodig is, is deze positie wat onhandig, in
vergelijking met het Aikidotype van shizentai.
Hanmi (letterlijk half lichaam)
In de Aikidowereld gebeurt het veel dat er een sterke nadruk gelegd wordt op de positie HANMI.
Hierbij zijn er blijkbaar mensen die hanmi beschouwen als hetzelfde als shizenhontai van Judo
(mugamae). Dit is echter verkeerd.
Denkt men over Aikido beperkt tot Budo, dan is het mugamae dat als basispositie fungeert en moet
men hanmi beschouwen als reactiepositie relatief aan de tegenstander. Deze zaak, zelfs al draait
men de realiteit die onze vormen levert om, kan men dan begrijpen. Bijvoorbeeld, er zijn situaties
waarbij het handig is om een techniek toe te passen, dat men in linkerhanmipositie staat, maar
anderzijds kan men ook begrijpen dat er ook gevallen zijn wanneer deze positie in vergelijking met de
rechtse hanmipositie minder praktisch is.
Professor Tomiki Kenji doceerde hierover het volgende:
"Hanmi is efficint, wanneer men vanuit mugamae naar de tegenstander toe in stapt of wanneer men
een techniek wil toepassen. Maar als vertrekpositie is hanmi niet erg handig."
Wanneer instructeurs aan beginners les geven, moet men uiteraard rechtse en linkse positie of de
basisaspecten van hanmi benadrukken, maar men moet ook de relativiteit hiervan willen begrijpen.
Als men denkt over aikido als Budo, dan is het noodzakelijk dat men mugamae, rechtse positie
(hanmi) en linkse positie (hanmi) als 3 in 1 beschouwd.

Unsoku (voetbeweging, voetverplaatsing)

Het doel van UNSOKU is om KAMAE te ondersteunen of om van positie te veranderen. Kamae is
een basishouding, anders gezegd kan het ook een voorbereidingstoestand zijn. Van in het verleden
beschikken Japanse krijgskunsten over verschillende voetbewegingsmanieren: ayumi-ashi, okuriashi, tsugi-ashi, hiraki-ashi, mawari-ashi,... enz.). Deze voetbewegingen moeten als een vlotte stap of
schuifbeweging uitgevoerd worden, vliegen of springen is te vermijden.
AYUMI-ASHI gebruikt men in het dagelijkse leven door afwisselend linker en rechtervoet naar voor te
zetten, d.w.z. gewone stap manier.
OKURI-ASHI en TSUGI-ASHI hebben in het moderne KENDO een verschillende betekenis, maar in
JUDO gebruikt men okuri-ashi gewoonlijk als een onderdeel van tsugi-ashi. Een korte beschrijving zal
meer klaarheid geven: wanneer men n van beide voeten een stap vooruit doet, dan voordat deze
voet zich aan de grond vasthecht, beweegt de andere voet zich met een kordate stap voorwaarts in
dezelfde richting, m.a.w. beide voeten maken op hetzelfde moment contact met de grond en men
zorgt ervoor dat men het evenwicht behoudt.
HIRAKI-ASHI wordt gebruikt in KENDO. Dit komt ongeveer overeen met mae-sabaki (voorwaartse
beweging) en ushiro-sabaki (achterwaartse beweging) in JUDO.
MAWARI-ASHI komt normaal niet voor in KENDO. Men kan dit vergelijken met mae-mawari-sabaki
(voorwaartse draaibeweging) in JUDO. Maar toch kan men zeggen dat dit een verplaatsingsmethode
is met typische eigenschappen die de variteit van de vechtvormen in AIKIDO weergeeft.
HAPPO NO IDORENSHU (TSUGI-ASHI)
Verplaatsingsoefening in 8 richtingen - basisvoetverplaatsing.
Dit is een oefening met als doel zich snel te kunnen verplaatsen met de juiste houding, in de juiste
positie in alle mogelijke richtingen.
Verplaatsing in 8 richtingen:
ZENGO voor en achterwaarts
SAYU links en rechts
NANAME ZENSAYU diagonaal voorwaarts links en rechts
NANAME GOSAYU diagonaal achterwaarts links en rechts

Te vertrekken vanuit mu-gamae of anders vanuit linkse of rechtse kamae. Wanneer men de
verplaatsing in deze richtingen genoeg oefent en gewoon wordt, en men telkens bij elke richting tot 8
telt, is deze oefening zeer efficint
ZENGO (voorwaarts achterwaarts) doet men met linkse of rechtse kamae, maar wanneer dit met
behoud van mugamae gebeurt, dan wordt dit een tandokurenshu (individuele oefening) van judo.

GASSHO TENKAI NO RENSHU (MAWARI-ASHI)

draai oefening of draaipas met beide handen samengedrukt

Bij deze oefening combineert men mawari-ashi (draaipas) en tsugi-ashi (schuifpas) samen met het
boven het hoofd heffen van de tegatana (zwaardkant van de hand) van beide handen samengedrukt
en terug naar beneden brengen. Men mag bij deze oefening ook de armen en handen, parallel op
schouderbreedte heffen, omdat dit gemakkelijker is om met ontspannen schouders te doen, voordat
men ze met samengedrukte handen doet. Maar in dat geval laat ons opletten, omdat het concept van
verenigde kracht en seichusen (verdedigingslijn, de verticale lijn die het lichaam in twee verdeelt)
Indien men dit met samengedrukte handen oefent, dan kruist men de duimen en kan men deze
tegatana oefening doen zoals in het geval men een zwaard vasthoudt.
Vanuit shizentai mugamae brengt men de handen vanonder naar het midden (chudan) in kamae.
Breng met een grote boog de handen boven het hoofd en laat de linkervoet naar voor bewegen en
draai. Beweeg door middel van tsugi-ashi voorwaarts en snij met de tegatana neerwaarts tot chudan.
Oefen dit ook rechts.
Deze oefening is te doen door beginners en gevorderden. Belangrijk is dat men deze oefening vlot en
krachtig doet zonder de schouders op te spannen.
TEGATANA TO SONO SOHO
manipulatie van de tegatana
In Kendo valt men aan met een zwaard of men pareert met het zwaard een aanval van de
tegenstander. In yari-jutsu of so-jutsu (speertechniek) of naginata-jutsu (hellebaardtechniek) en
andere methodes waar men een wapen hanteert vindt men gelijkaardige methodes. Maar hoe zou
het zitten bij Aikido, een systeem opgezet vanuit een ongewapende visie? De oplossing is:
TEGATANA.
Wat is tegatana?
Wanneer men de 5 vingers genoeg strekt, dan wordt de basis van de hand overlopend in de pink
opgespannen en hard. In de kleine betekenis noemt men dit TEGATANA, maar in een bredere
context wordt dit de voorarm (van pols tot de elleboog). Tegatana oefeningen omvatten zowel
oefeningen voor de handlengte als voor de armlengte. Daarom is het in Aikido gepast om de bredere
context te begrijpen.
Het gebeurt ook vaak dat men in de praktijk in het gebruik van technieken de vingers opent zoals het
ontluiken van een bloem.
De 3 voorwaarden voor beweging met tegatana.

Tegatana gebruikt men zoals een zwaardmeester zijn zwaard gebruikt. De hand vergelijkt men met
de zwaardpunt om de tegenstander sterk en scherp te pareren en dit alles met verenigde kracht;
Een aanval kan gebeuren door middel van een slag, stoot, duw, trek, vastgrijpen, enz... maar ook in
dit geval kan men de verschillende sterktes en kracht van de arm, gebaseerd op de gebundelde
lichaamskracht, tonen.
Op welke manier doet men dit goed?
Er zijn 3 belangrijke voorwaarden om dit te bereiken:
Het gebruik van houding met correcte stabiliteit.
Het positioneren van de tegatana voor het lichaam in seichusen of correct op de middellijn van het
lichaam.
Het gebruik van de tegatana laten overeenstemmen met de tegelijkertijd uitgevoerde snelle
voetverplaatsing.
TEGATANA NO KAMAE
positie van de tegatana

Bij de wijze van positie innemen ten opzichte van een tegenstander hebben we reeds mugamae,
migigamae en hidarigamae geleerd. In de praktijk zal men hier tegatana no kamae (positie van de
zwaardhand) aan toevoegen. Dit zijn chudan (middenniveau), jodan (bovenniveau) en gedan
(onderniveau), waarbij men chudan als basis gebruikt waarbij de tegatana in de seichusen
(centerline) van het lichaam wordt gehouden. De beginner moet eerst deze vormen memoriseren en
dan zelfstandig deze bewegingen met volle inzet oefenen. Een specifieke eigenschap van de
aikidotechniek is de slimme toepassing van de tegatana hierin.

TEGATANA TAISO
Tegatana driloefeningen als voorbereiding op slag en stoottechniek
Tegatana basisbewegingen zijn gebaseerd op de
zwaardmethode. Prof. Kenji Tomiki heeft dit samengebracht
in tegatana taiso. Deze driloefeningen omvatten:
Shomenkiri, tsuki, kirikaeshi, iretsuki, kesagiri, tenkai
shomenkiri, tentai shomenkiri. In het Nederlands zou dit
zijn: frontale slag, stoot, verwisselende slag, penetrerende
stoot, diagonale slag (volgens de kraag), stapdraai frontale
slag, lichaamsdraaiende frontale slag.
Tegatana driloefeningen als voorbereiding op balans
verstoring
De 5 originele basisbewegingen van Tomiki vallen
hieronder
Uchi mawashi, soto mawashi, uchi gaeshi, soto gaeshi en
o-mawashi. In het Nederlands kan men zeggen :
Binnenwaartse zwaai, buitenwaartse zwaai, binnnewaarste
draai of torsie, buitenwaartse draai of torsie en grotte
zwaai.
Deze 5 basisbewegingen zullen gecombineerd worden in
verschillende oefeningen zoal tandoku-undo of sotai-dosa
Ma-ai
Ma-ai no ri / Kihon-renshu
Vrijwel elke krijgstechniek is ontworpen om aanval en
verdediging toe te passen op een tegenstander rekening
houdend met de relatie tussen beide partijen. Om deze
relatie goed te begrijpen moet men constant de krijgstechniek van de tegenstander bestuderen, met
als logisch vervolg de neutralisatie van de aanval en de overwinning op de tegenstander. Het
cruciale punt in dit proces is ma-ai no ri (principe van de onderlinge afstand).
Ma-ai / definitie
Men zegt dat ma-ai de ruimtelijke relatie is van positie, richting en afstand. In kenjutsu werden deze
karakteristieken reeds lang toegepast. De inhoud van ma-ai is zo gevarieerd dat zij niet beperkt blijft
tot hoger vernoemde definitie. Er wordt ook gesproken over tijdsrelatie, mentale relatie,... Laat het
ons hier hebben over de relatief gemakkelijke ruimtelijke relatie.
Ma-ai no torikata no gensoku
basisprincipe voor het toepassen van ma-ai
Het basisprincipe is het aanhouden van ma-ai zodat men zelf gemakkelijk kan aanvallen dit in
vergelijking met de tegenstander die hiermee moeilijkheden heeft om aan te vallen. Is het enkel een
ruimtelijke relatie dan is de afstand tussen jezelf en de tegenstander gedefinieerd:
Vanuit jezelf dichtbij, vanuit de tegenstander ver. In een Budogevecht zal men steeds ijveren om zo
een ma-ai aan te nemen.
Gewoonlijk zal men in aikidoboeken weinig terugvinden over het toepassen van ma-ai, dit omdat
technieken steeds vanuit het standpunt van tori worden uitgelegd en de aanval op voorhand wordt
vastgesteld. In zon vastgelegde vorm kan men de uitleg over de techniek van ma-ai weglaten. Maar
in analogie met kendo wil men ook een aanval kunnen opvangen die niet is afgesproken. Vandaar is
het nuttig om het principe van ma-ai te begrijpen
Issoku-itto-no-ma-ai
En pas n zwaardlengte afstand
Omdat men in een reel gevecht van gezicht tot gezicht staat met de tegenstander, is het aannemen
van een voordelige ma-ai een moeilijk probleem. Daarbij is het belangrijk te oefenen om door middel
van tai-sabaki (lichaamsverplaatsing) de afstand te sluiten en zo in een wip een voordelige positie
aan te nemen. Maar eerst moeten wij bestuderen tot waar de afstand tot de tegenstander kan
ingekort worden.
Om de aanval van de tegenstander niet te ontvangen, is het belangrijk een positie aan te houden ver
genoeg zodat de aanval (de kracht van de tegenstander) niet kan gebeuren, maar dicht genoeg om
de tegenstander te raken. Om dit 2-delig aspect te realiseren noemden de oude meesters ma-ai als

issoku-itto-no-ma-ai (n stap n slag afstand). In kenjutsu is deze afstand gelijk aan wanneer de
twee zwaarden elkaar met de tip raken wanneer beiden in chudan-no-kamae staan/. Om een slag te
doen hoeft men in dit geval n stap te doen.
Hieruit kan men concluderen dat de afstand verschilt naargelang de lengte van het wapen. Met de
yari (speer) wordt deze groter, in jujutsu en aikido wordt deze kleiner. Ook zal de afstand variren
naargelang de houding en positie die men aanneemt.

Tegatana awase

Seichsen no bgyo (centrumlijn verdediging)

Laat ons als deel van de tegatana-awase oefening een verdedigingsoefening gebaseerd op de
gebundelde kracht van de tegatana geplaatst op de centrumlijn (seichsen) introduceren. Het is een
oefening waarbij men de aanval neutraliseert en de tegenstander zijn balans verstoort door tegelijk
met het voorwaarts bewegen de tegatana uit te strekken op het ogenblik dat deze zijn vrije hand heft
en een slagbeweging maakt of met het been een stampbeweging initieert. Het is afhankelijk van de
scherpheid van de reflexen om de zeldzame kansen die gebeuren in een gevecht te benutten,
vandaar dat men deze oefening als reflex systeem training kan bekijken.
Kuzushi no ri & kihonrensh (principe van balansverstoren en basisoefeningen)
Wat is kuzushi no ri?
Men noemt kuzushi no ri de principile methode waarmee een fysiek minder krachtig persoon een
sterkere persoon kan werpen. We kennen reeds de fundamenten van shisei (houding)
(mugamae=shizentai, migigamae en hidarigamae). We kunnen elke stabiele houding een
basishouding noemen, omdat de loodlijn getrokken vanuit het zwaartepunt van een persoon door het
centrum van het ondersteuningsvlak gaat. In tegenstelling gaat de zwaartelijn bij een verstoorde
toestand naar de rand of buiten het ondersteuningsvlak en dit noemt men dus de onstabiele
toestand. Bij een verstoorde lichaamshouding worden de benen als een stok doordat de spieren van
de voorkant en achterkant van het been te hard moeten werken om de balans te herstellen. In dit
geval zal men het potentieel van armen en benen ontberen doordat men in een toestand is van
ontbrekende mentale concentratie en daardoor zal men de aanval niet kunnen doorzetten. In deze
zin om een tegenstander te werpen, is het centrale punt hoe men een tegenstander uit evenwicht
brengen en daarbij de eigen positie stabiel houden. Met andere woorden, jezelf en de tegenstander in
de ideale positie brengen om zo de kans te creren om hem te kunnen werpen.

Kuzushi no ri en de noodzaak om dit te beschouwen (het belang van kuzushi no ri)

In Aikid kata oefeningen kom je vaak situatie tegen, bijv. shomenuchi iriminage, waarbij de
aanvallende uke rond tori loop en dit eindigt in een worp. In dit praktijkgeval wordt er verwacht dat
uke de uitnodigende armen van de achteruitlopende tori moet grijpen en dan wordt geworpen. Dit is
uiteraard ook Aikid, maar in het geval men misschien niet kan rekenen op de medewerking van uke,
dan is het vanuit het standpunt van Aikid als Budo, kan men niet zeggen dat het serieus wordt
opgevat.
Natuurlijk als men tot doel stelt het aankunnen van elke aanval, is het belangrijk om volgens niveau
afgesproken oefeningen te doorlopen, maar als uke om geworpen te worden enkel maar een
schijnaanval doet en dankzij deze medewerking tori uke kan werpen, dan hoeveel men deze
oefeningen doet van begin tot einde, werkt het niet? De tegenstander in Budo, in het bijzonder Aikid
is een levend mens, hij verschilt van een pop en heeft rationaliteit en een lichaam. Zelfs als zijn
balans verbroken is en lijkt te gaan vallen, dan nog kan hij door zijn voeten te verplaatsen zijn
evenwicht bewaren. Zelfs bij een echte aanval dan nog is redelijkheid van bovenvermelde
onnatuurlijke methode te betwijfelen. Misschien is het niet nodig om te denken in termen van kuzushi
of tsukuri bij een Aikid waar de tegenstander zichzelf geeft, maar bij een Aikid waar men een echt
contact heeft met levende medemensen, kan men zeggen dat het wel noodzakelijk is om het geval te
beschouwen waarbij een zwakkere persoon voorzien wordt van efficinte strijdmiddelen.
Samenvattend kunnen wij zegen dat van relaxe oefening geleidelijk gaande tot toenemende
heftigheid, met andere woorden het principe van geleidelijke opdrijving, in het geval van Aikid een
belangrijke zaak is, maar mag men dit niet verwarren met een onechte aanval waarbij men de worp
op voorhand anticipeert.
Het geval van verstoorde balans
Als we denken over een mens die wordt geworpen, dan kan men onderscheid maken tussen vanzelf
vallen en door een externe kracht geworpen worden. In het geval van relevantie in een echt gevecht
is het deze laatste die belangrijk is om beschouwd te worden.
Over verstoorde balans door een externe kracht wees Tomiki Sensei op (uit Goshinjutsu Nyumon):
1. Het geval waarbij de lichaamshouding wordt verstoord, en op het moment dat men een stap zet in
de wankelrichting en dit been wordt geblokkeerd door voet of been van de tegenstander.
2. Het geval waarbij de lichaamshouding wordt verstoord en men een stap zet in de hellingsrichting,
en op het ogenblik dat men de balans probeert te herwinnen, men aan een grotere snelheid dan
de verplaatsingsnelheid, tegen het lichaam duwt of trekt door de tegenstander.
Geval 1 behoort in de meeste gevallen tot de Judoworpen, terwijl geval 2 voornamelijk tot de Aikid
atemi waza of kansetsu waza behoort.
Wanneer men nadenkt over werpen of controleren door technieken zoals iriminage, shihnage,
kotegaeshi of shomenuchi udeosae, dan kan men achter deze verschillende manieren door in 2
uitgelegde krachtstructuur van kuzushi waarnemen. Met andere woorden het is een belangrijk punt
dat om niet geworpen te worden men niet uit balans mag gebracht worden en om te werpen men het
evenwicht moet verstoren van de tegenstander.
Bij werptechnieken in het Judo is het handig een techniek op te delen in balansverstoring en worp.
Hier wordt kuzushi hoofdzakelijk met de hand (arm) gedaan (natuurlijk gebeurt dit met volledige inzet
van het lichaam)en wordt de worp gedaan met been of heup. In Aikid daarentegen, omdat beide
personen voort bewegen, werd tot nu toe niet veel verwezen naar kuzushi. Ook het feit dat men enkel
trainde volgens op voorhand afgesproken oefenmanieren. Met andere woorden omdat de
tegenstander geen weerstand biedt en zoals een robot zichzelf voor de worp aangeeft, was het niet
nodig om extra aandacht te schenken aan het balansverstoren van de tegenstander. Maar in het
geval men Aikid als Budo beschouwt, zoals Kendo en Judo, heeft men een tegenstander die niet wil
geslagen of geworpen wordt en weerstand biedt of zelf denkt om aan te vallen. Zelfs als men alleen
(voorbeeld Kata) demonstratievormen beschouwt kan men zeggen dat om echt te kunnen spreken
van Aikid als Budo, moet men uitgaan van een echte aanval van de tegenstander en het nodige
belang hechten aan kuzushi.
Een essentile factor voor kuzushi: IDRYOKU (verplaatsingskracht)
Het belangrijkste element om met een beweging, die sneller is dan die van de tegenstander, het
lichaam te kunnen duwen of trekken, is IDRYOKU (of verplaatsingskracht). Dit betekent dat door het
hele lichaam te bewegen er zich een kracht ontwikkelt in de eerder TITSURYOKU (gebundelde
kracht) en deze ontwikkeling kan in grote sprongen gebeuren. Het verschil in scherpheid van

technieken van de topmensen zit verborgen in IDRYOKU. Uiteindelijk is de cultivatie van de

KIHON gebaseerd op de basiskunde oefeningen die werkelijk werken.
Enkele gevallen van kuzushi
In kata training staat de aanval zoals in Shmen Uchi Irimi Nage vast, en daarom is de kuzushi als
een deel van de techniek gentegreerd. Maar in randori wanneer er men van uit gaat dat het niet
geweten is op welk moment wat voor een soort aanval zal gebeuren op realistische manier, dan is het
zeer belangrijk om de kans van kuzushi te kunnen benutten. Ook in Kend en Jud vraagt dit veel
werk en worden verschillende gevallen van kuzushi vermeld. Hierna volgen enkele gevallen van
kuzushi.
Hando no kuzure (reflex balansverstoring)
Wanneer men het lichaam uit evenwicht brengt, dan vanuit deze onlogische toestand zal men met
de voeten te verplaatsen of door spierkracht de verstoorde toestand herstellen. Daardoor ontstaat er
een toestand waarbij men gemakkelijk de balans kan verstoren in de tegengestelde richting van de
eerste balansverstoring. Wanneer deze kans nuttig wordt benut, dan spreekt men van een reflex
balansverstoring. In Aikid kata training zijn er veel werptechnieken (taosu-waza) waar men dit
principe ten volle benut en de tegenstander leidt in de balansverstoring. In randori is de omschakeling
van tenkai kote gaeshi naar sumi otoshi een representatief voorbeeld van dit principe.
Het verstijven van het lichaam wanneer men de aanval heeft ontvangen.
We hebben het voorheen al gehad over het verstijven van het lichaam in de herstelling van de balans
na een verstoring. Dit is het moment van een geval van het verstijven van het lichaam. Mentaal
verstoord zijnde en in zogenaamd lichamelijk verstijfde toestand, is ook een uitgelezen kans tot
kuzushi. De aanval opgevangen hebben betekent in Kend bijvoorbeeld gegarandeerde dood door
slag. In Aikid kata training, omdat men door irimi en tegatana te gebruiken de aanval kundig pareert,
begrijpt men dit niet volgens deze betekenis, maar in randori bij stevige wederzijdse aanvallen
(m.a.w. een hevig gevecht) is het belangrijk om hier de nodige aandacht aan te hechten.
Dsa no okori (het gebeuren van een handeling)
In randori of in een hypothetisch echt gevecht, is het belangrijk de aanval van de tegenstander te
kunnen lezen en zelf op voorhand al te kunnen aanvallen. Feitelijk is het een sen no sen aanval,
maar men is vereist de superioriteit te hebben om het initiatief te nemen.
Dsa ga tsukita toki (wanneer de beweging tot een eind komt)
De continuerende aanval van de tegenstander ontwijkende, ogenblikkelijk wanneer de aanval wordt
afgebroken heeft men een kans tot kuzushi of aanval.
Kyki no hajime (het begin van het uitademen)
Het wordt gezegd dat in het algemeen het goede moment waarop men gemakkelijk een techniek kan
uitvoeren is tijdens het inademen van de tegenstander terwijl men zelf aan het begin van de
uitademing is. Omgekeerd is het moeilijk een techniek toe te passen na de uitademing en in dit geval
duurt het dan lang om een techniek toe te passen. Deze onmogelijkheid om efficint een techniek toe
te passen vr of tijdens de inademing is door Jd experimenten aangetoond (Matsumoto, Jd no
kchingu). Zodoende is het belangrijk te mikken op het moment vr de inademing van de
tegenstander.
Kihon Rensh Nana hon no kuzushi
Met deze oefening ontwikkelt men de echte kracht (jitsuryoku) om de balans van de tegenstander te
verstoren, en toont in 7 types van beweging de samengestelde kracht op basis van tegatana,
taisabaki en unsoku. In deze oefening vindt men van Jodan (hoog niveau), Chdan (midden niveau)
en Gedan (laag niveau) elk 2 kuzushi vormen, en van de kuzushi vorm gebaseerd op een tegatana
en heupdraai 1 vorm, dus een totaal van 7 als kihon. Als 2e trap van deze kihon heeft men nog eens 7
andere.
Enkele tips voor deze oefening
Nodig tegenstander uit tot nemen.
Hand volgens Seichsen heffen.
Uke neemt niet vast met overdreven veel kracht, en zorgt ervoor dat Tori zijn jitsuryoku kan
ontwikkelen.
Voor vorm 7 geldt: in Aikid zijn er redelijk veel technieken die steunen op tegatana en heupdraai
beweging. Deze oefening is representatief voor het cultiveren van jitsuryoku voor zulke technieken.

Titsuryoku (Kokyryoku) Tanrenp

(Gebundelde kracht ademhalingskracht trainingsmethode)
Het doel van Titsuryoku Tanrenp
Men kan zeggen dat het een trainingsmethode is waarbij men door gemiddelde lasten te heffen met
tegatana een echte kracht ontwikkeld, zowel met zittende als staande oefening. Omdat men alle
kracht uit de schouders weghaalt, en op een kundige manier de tegatana gebruikt ondersteund door
het hele lichaam, is het radicaal verschillend van armkracht, maar is het de ontwikkeling van
technische kracht.
En in het geval er lichaamsbeweging is, en wanneer Uke met ongeveer 30% van zijn kracht vastgrijpt,
verkrijgt men een gegarandeerd verbazende gebundelde kracht als men deze training met een grote
snelheid doet.
Kihon Rensh Taisabaki Rokuhk e no Id
Basistraining Lichaamsbeweging of verplaatsing in 6 richtingen
Dit is het 2e niveau in het leerproces van Ma-ai no Ri (principe van afstand). Wanneer men beweegt
zonder het evenwicht te verliezen, ten opzichte van een aanval van de tegenstander, kan men
volgens 6 richtingen een positie innemen: links opzij, rechts opzij, diagonaal links voorwaarts,
diagonaal rechts voorwaarts, diagonaal links achterwaarts en diagonaal rechts achterwaarts. Dit is
allemaal geldig bij een aanval met Tant, vuist, tegatana enzovoort...
Kihon Rensh Tegatana o heiy shita taisabaki tai sofuto tant
Basistraining lichaamsbeweging of verplaatsing met gebruik van tegatana tegen soft tant.
Wanneer men voldoende de 6 taisabaki richtingen heeft geoefend, kan men voortgaan met de
toepassing waarbij men de tegatana gebruikt.
De betekenis van Tegatana
Er zijn 2 betekenissen van het gebruik van tegatana: (1) ontwijkhand en (2) grijphand. Omdat
wanneer de tegenstander zijn aanval extreem snel is, taisabaki alleen niet afdoende is, is het gebruik
van tegatana noodzakelijk. Maar als men alleen de tegatana als ontwijkhand gebruikt, wordt men
blootgesteld aan een volgende aanval van de tegenstander, daarom moet men een tegatana
taisabaki doen met in gedachte de ontwijkhand of vrije hand te gebruiken om te grijpen of om een
atemi in te zetten.
Nigiri Gaeshi
Nigiri gaeshi is een oefenmethode waarbij men een aanval controleert door in het geval de pols wordt
vastgehouden door een tegenstander, men met lichaamsverplaatsing en tegatana gebruik de balans
van de tegenstander verstoort en het switchen van de polsgreep.
Het juiste gebruik van de tegatana samen met een degelijke lichaamsverplaatsing kan men nigiri
gaeshi bekijken als een goede oefening om titsuryoku te cultiveren.
Aikidokyogi : een schets van het competitie aspect in aikido
In competitie aikido zijn er 2 types:
Randorikyogi
Embukyogi (kata)
Randorikyogi is een wedstrijd, gebaseerd op regels, waarbij de beoefenaars wederzijds vrij
technieken trachten toe te passen. In embukyogi daarentegen baseert men zich op een score
toekenning waarbij de som van zowel positieve als negatieve punten van beide uitvoerders een rol
spelen.
Randorikyogi
Randorikyogi is rond 1960 gentroduceerd door prof. Kenji Tomiki als Aikido randori ho. Zoals in judo
is het een ongewapend (toshu) gevecht van 1 tegen 1. Maar als men vergelijkt met judo zijn er toch
enkele ingrijpende verschillen:

Een verbod op het gebruik van beentechniek.

Een verbod op het grijpen van de kledij (dogi), daarentegen grijpt men naar de naakte
voorarm.
Men gebruikt enkel technieken uit de atemi waza en kansetsu waza.

Vervolgens heeft men vanuit deze ongewapende randori methode een versie ontwikkeld waarbij een
tanto (mes) wordt gebruikt: toshu tai tanto (ongewapend tegen mes), ook genoemd tanto randori.
Vandaag oefent men dus 2 vormen van aiki randori:

Toshu randorikyogi
Tanto randorikyogi

Het is vooral de laatste vorm die men gebruikt voor officile wedstrijden. Toshu randorikyogi gebruikt
men vooral als belangrijke oefenmethode om opeenvolgende technieken (renkaku) en het principe
van sen (sen no ri) te bestuderen.
Embukyogi
In embukyogi onderscheidt men 2 vormen:

Kitei embu (opgelegde demonstratie)

Jiyu embu (vrije demonstratie)

Bij kitei embu concureert men met vastgelegde kata die op een kundige manier moeten uitgevoerd
worden. Jiyu embu gebeurt volgens specifieke voorwaarden omtrent type van wapen, aantal partners
(uke), vorm van het gevecht, enz... of kan men opteren voor volledig vrije keuze van technieken. De
beoordeling gebeurt niet op basis van solo bewegingen zoals bij drill oefeningen wedstrijd, maar door
een algemene evaluatie van de compositie van tori en uke, wat voor moeilijkheden kan zorgen op het
gebied van objectieve beoordeling.

Schematische voorstelling:

Opmerking: Aikido no kata is een oefenmethode waarbij de trainingsopdracht bestaat uit vooraf
bepaalde handelingen.

De karakteristieken van Aikido Randori Kyogi (Aiki Randori Ho)

Schematische voorstelling van de KORYU-JU-JUTSU structuur volgens Kenji Tomiki

Doel van de techniek

Gevechtsvorm

Controleren
Werpen
Vanop afstand verdediging op
slag stoot trap
slag steek met wapen
een techniek toepassen
Zittende Staande
technieken

Type van techniek

Karakteristieke
eigenschappen van
de technieken

Vastgenomen, mouw en/of

kraag vastnemende een
techniek toepassen
Liggende
technieken

Staande
technieken

Slagtechnieke Gewrichtstech Houdtechniek Werptechniek

n
nieken
en
(Nage waza)
(Atemi waza)
(Kansetsu
(Katame
Handtechniek
Shomen ate
waza)
waza)
Heuptechniek
Aigamae ate Ellleboogtech Controletechn Beentechniek
Gyakugamae
nieken
iek
Offertechniek
ate
(Hiji waza) Wurgtechniek
Gedan ate Polstechnieke Elleboogtechn
Ushiro ate
n
iek
(Tekubi waza)
Steunt op het
werk van de
tegatana bij het
werpen

Bij controle is het

gezicht van de
tegenstander
naar beneden
gericht.

Bij controle ligt

de tegenstander
op de rug,
m.a.w. het
gezicht van de
tegenstander is
Bij het werpen
naar boven
wordt de hand of gericht
de arm genomen

De werptechniek
steunt op het
werk van been
en heup terwijl
men kraag en/of
mouw grijpt

Omdat Aiki Randori Ho een samengestelde oefenmethode is van atemi waza (slagtechniek) en
kansetsu waza (gewrichtstechnieken), terug te vinden in koryu jujutsu , worden de karakteristieken
van Aiki Randori Ho duidelijk wanneer we het karakter van deze technieken beschouwen. Voor alle
duidelijkheid moeten wij zeggen dat koryu jujutsu bestaat uit 4 grote groepen van technieken,
namelijk nage waza (werptechniek), katame waza (houdtechniek), atemi waza en kansetsu waza.
Alvorens we de afzonderlijke kenmerken van atemi waza en kansetsu waza bespreken bekijken we
eerst hoe deze twee samen gaan in Aiki Randori Ho.
Prof. Kenji Tomiki heeft hierover uitgeweid in zijn Shin Aikido Tekisuto (Nieuwe Aikidotekst). Hierin
bespreekt hij de karakteristieken van de atemi waza en kansetsu waza die geselecteerd werden voor
de Kihon no Kata (basisvormen), met als gemeenschappelijk kenmerk dat ze leven geven aan het
technische principe van een evolutie van ongewapend naar gewapend en gebaseerd op de helft
van de koryu jujutsu (atemi waza en kansetsu waza).
Essentieel duidt leven geven aan ongewapend tot gewapend (toshu kara buki e) op de
overeenkomst tussen de technische aspekten van zowel ongewapend als gewapend, en deze eerste
te zien als een uitbreiding van de laatste en als dusdanig te structureren. Japanse krijgskunsten
Budo waren lang gefocust op kenjutsu, omdat de heersers het zwaard hanteerden. Bij het
bestuderen van andere wapens was het vanzelfsprekend dat men dit bekeek ten opzichte van het
zwaard of vergeleek met kenjutsu. Wanneer men een strikte scheiding maakt tussen toshu

(ongewapend), waarin nochtans de principes van wapens liggen verscholen, en de gewapende

kunsten dan negeert men de praktische inhoud van krijgskunsten (Budo). Steunend op dit idee en
belang hechtend aan dit essentieel principe in japans Budo, structureerde Kenji Tomiki dekihon no
kata zoals boven werd vermeld. Concreet gezegd, een structuur waarbij de tegenstander gewapend
is, en waarbij men vermijdt gesneden te worden om vervolgens een werp- of controletechniek toe te
passen. Om de waarde van Aikido als item van het japanse Budo te claimen, moet men precies
kunnen verklaren waar de oorsprong van Aikido is en welke karakteristieken aanwezig moeten zijn. In
dit geval zijn verklaringen zoals Aikido is het niet-doen van wedstrijden, ademhalingskracht is
specifiek, cirkelvormige beweging is karakteristiek of metafysische concepten gesteund op Ki,
slagen er hoe dan ook niet in om voldoende de originaliteiten van het aikido te verklaren. Men kan
zeggen dat de karakteristieke originaliteiten waaruit het verschil blijkt met andere Budo, te vinden zijn
in de focus op atemi waza (alternatief te noemen : nage waza) en kansetsu waza bij het inoefenen
van de verschillende gevechtsvormen van de vele situaties inclusief ongewapend tegen gewapend.
Men kan hieruit concluderen dat Aikido zijn plaats heeft verworven dankzij randori ho tussen de
andere japanse krijgskunsten.
De noodzaak en betekenis van aikido randori kyogi
Het is evident dat de technieken van Takeda Sokaku sensei en Ueshiba Morihei sensei zijn
genstrueerd op basis van kata training, maar volgens wat verschillende mensen hierover gezegd
hebben waren deze technieken zeer efficint. Zelfs prof. Kenji Tomiki cultiveerde zijn
jitsuryoku (echte kracht) met het constant verbeteren van zijn kata en zette dit gedurende zijn hele
leven voort. Hiermee wordt de noodzaak van kata training meteen duidelijk, maar dit niettegenstaande
blijft de vraag waarom prof. Tomiki het aikirandoriho (aikido kyogi no hoho) systeem heeft
uitgedragen.
Kata en randori
Natuurlijk is dit eigenlijk hoofdzakelijk een historische outline over Tomiki sensei, maar tegelijkertijd is
het niet anders dan dat hij over een enorme kennis beschikte in verband met het belang en betekenis
van randori kyogi.
Kata definieert men als een oefenmethode gesteund op wederzijdse afspraak. Deze methode wordt in
Japanse Budo (niet enkel en alleen bij aikido, maar ook bij judo en kendo) gebruikt wanneer beginners
zich voor het eerst een techniek eigen maken. Omdat het leerproces gebaseerd is op repetitieve
oefeningen van toepassingspatronen van vastgestelde technieken, is het mogelijk om een redelijke
efficintie te ontwikkelen door voortdurende oefening. Maar, met alleen maar deze oefeningen is het
zeer moeilijk om een tegenstander te werpen die een niet op voorhand afgesproken intentie heeft om
tegen te werken. Om dit ook maar in de enigste mate te beheersen, zou men ettelijke kata die uitgaan
van elke mogelijke aanval van de tegenstander n voor n moeten meester worden en dit zou
ongelooflijk veel tijd in beslag nemen.
Randori, daarentegen, definieert men als een oefening waarbij wederzijds technieken met vrije
intentie worden toegepast. Vanzelfsprekend is dit geen oefenmethode die beginners meteen kunnen.
OP het gebied van veiligheid kan men op voorhand de technieken limiteren, binnen de regels
technieken of kata opstellen en kan men dit onder de knie krijgen.
In het geval van aiki randori kyogi concurreert men op basis van superioriteit in techniek binnen een
gevechtsvorm beperkt tot ongewapend tegen ongewapend of ongewapend tegen tanto. Daarom
ontwikkelt men een aanzienlijke efficintie, maar uiteraard is dit ook gelimiteerd. Men moet wel
verwachten dat de technieken bij gevechtsopzetten die hiermee verschillen, dit wil zeggen die buiten
het randoriho opzet vallen, geoefend worden door middel van kata (dwz kata die men niet heeft
binnen randoriho). Men jan zeggen dat randoriho een relatief klein deel toont van de grote
verzameling kata binnen alle types van gevechtsvormen terug te vinden in aikido/ Maar het
kwalitatieve belang moet gelijkgesteld worden met dat van kata.