Naam: Boaz Vanweehaeghe

Klas: 6 LOSP2
Datum: Afstandsonderwijs week 25/1 – 29/1
Vak: Theorie LO

Ergonomie: Soorten rugklachten + Basisregels van houdings- en rugscholing

LPDNR. Leerplandoelstelling Onvold. Op weg Bereikt Excellent

4.1. Kent de basisregels van ergonomie.
4.2. Integreert de basisregels van ergonomie in alle
mogelijke situaties.

Beste leerlingen

In de lessen zijn we bezig met het onderdeel ‘Ergonomie’. In dit onderdeel werd reeds besproken dat
rugklachten een heel vaak voorkomend probleem zijn. Namelijk 70 % tot 80 % van de mensen krijgt vroeg
of laat te kampen met rugproblemen. Er werd kort besproken dat er verschillende oorzaken zijn waardoor
rugklachten kunnen ontstaan. In deze opdracht gaan jullie zich iets meer verdiepen in de verschillende
soorten rugklachten en de oorzaken.

Indien er nog vragen zijn over de cursus of over deze opdracht, aarzel dan zeker niet om deze te sturen!

Vriendelijke groeten

Mevr. Lagrange

Soorten rugklachten en de oorzaken

1
Lees aandachtig onderstaande informatie over de verschillende soorten rugklachten. Deze
informatie heb je nodig voor de 2e vraag.

1. Duid het juiste antwoord aan door de zin in een kleur te markeren.

a. Wat betekent volgens jou de term: ‘acute rugklachten’? /1

 Rugklachten korter dan 6 weken.
 Rugklachten die opeens ontstaan.
 Rugklachten die afwisselend aan- en afwezig zijn.

Bv.: Een hernia

b. Wat betekent volgens jou de term: ‘chronische rugklachten’? /1

 Rugklachten die opeens ontstaan.
 Rugklachten die langer dan drie maanden onafgebroken aanwezig zijn.
 Rugklachten die zorgen voor pijn in andere lichaamsgebieden (Bv.
Onderbeen).

Mogelijke oorzaken van rugklachten:

1) Lichamelijke afwijkingen
Bij minder dan 5 % van patiënten met rugpijn is er een duidelijke ziekte of afwijking
gevonden. Voorbeelden van afwijkingen kunnen zijn: een hernia, botontkalking of
uitzaaiingen van kanker.

2) Overbelasting
Als er geen afwijkingen worden gevonden bij een patiënt, spreekt men van overbelasting.
De belasting is hier groter dan de belastbaarheid.

Wat is de belasting? /1
- Het gewicht dat op een lichaamsdeel komt te staan tijdens een inspanning is de belasting

Wat is de belastbaarheid? /1
- de hoeveelheid belasting die het lichaam aankan

 Oorzaken van een overbelaste rug:

2
 - Een te grote belasting bij een normale conditie.
Bv. Je bent normaal gezien een student en zit elke dag op de schoolbanken. Als
vakantiejob werk je in een magazijn en moet je plots zware dozen beginnen
tillen en verplaatsen.

- Een normale belasting bij een onvoldoende lichamelijke conditie.

Bv. Je hebt veel last van rugpijn en je heft een peutertje op.

 Verband rugklachten en lichamelijke conditie:

Als de buik- en rugspieren onvoldoende ontwikkeld zijn, krijgt iemand sneller

last van een overbelaste en pijnlijke rug. Iemands uithoudingsvermogen van
de spieren bepaalt de kans op een mogelijke overbelasting. Hoe slechter het
uithoudingsvermogen van de spieren, hoe groter de kans op vermoeidheid en
overbelasting.

 De conditie van spieren kan afnemen door:

A. Te weinig gebruik van spieren

Voorbeeld: Spierpijn na het sporten, voornamelijk wanneer iemand een lange
tijd niet meer gesport heeft. Spierpijn is het teken van een slechte conditie.
Hoe meer iemand de spieren gebruikt, hoe beter de kwaliteit wordt. Als de
spieren niet gebruikt worden dan gaat de conditie en kracht ervan achteruit.
Indien iemand bijvoorbeeld in het gips heeft gezeten met de arm, gaat de
sterkte en omvang hiervan hard afgenomen zijn. Als die persoon de arm terug
begint te gebruiken, neemt de omvang en de kracht snel terug toe. Een
oplossing hiervoor kan zijn: stretchen en rustig aan terug beginnen te sporten.

B. Te veel gebruik van spieren en onvoldoende herstel

De conditie van de spieren kan ook verminderen door juist een te hoog
gebruik ervan. Dit kan ook onbewust, bijvoorbeeld als iemand de rugspieren
gebruikt bij emotionele belasting (stress, verdriet,…). Wanneer de spieren
continu gebruikt worden, bewust en/of onbewust, kan er vermoeidheid
optreden en kunnen spieren zich onvoldoende herstellen. Elke spier heeft
nood aan een bepaalde en specifieke herstelperiode, bv. nachtrust. ’s
Morgens wakker worden met een stijve rug kan een bewijs zijn van een
overmatige nachtelijke spieractiviteit (bijvoorbeeld stress). Een oplossing

3
 hiervoor kan zijn om het lichaam voldoende slaap en rust te gunnen en hoe
moeilijk het ook is, stress achterwege te laten.

3) Degeneratie
Als er gesproken wordt over slijtage dan gaat het over materiaal die stilaan kapot lijkt
te gaan. De term slijtage wordt nooit gebruikt als het gaat over de rug. Bij een rug
noemen we dit degeneratie. Dit is de verandering van wervels en tussenwervelschijven
waarbij de rug stijver wordt en de romp korter. Er kunnen verkalkingen ontstaan tussen
de wervels. Anderzijds nemen de wervels en tussenwervelschijven in hoogte af. Dit kan
al voorkomen op een leeftijd van 35 jaar. Oplossingen hiervoor zijn: rust, pijnstillers,
rustige oefeningen,…

4) Verschoven of vastzittende wervels:

Soms kan er plots iets in een rug of nek schieten. Als dit gebeurt dan treedt er een
blokkering op en kan een persoon niet of nauwelijks nog bewegen. Mensen laten zich
dan kraken en de pijn neemt af waardoor het bewegen terug makkelijker gaat.
Sommige mensen beweren dat er dan wervels worden losgemaakt, maar dit is niet
waar. Wervels zijn botdelen en zitten niet vast of verschuiven niet. Wervels worden wel
door spieren in een bepaalde stand gebracht en zo gehouden.

 Hoe kan rugpijn of nekpijn met kraken en rekken worden beholpen?

Als iemand een kuitkramp heeft, kan dit opgelost worden door de voet/tenen in de
richting van de knie te trekken. De kuitspier rekt en de kramp verdwijnt. Bij de rug is dit
moeilijker omdat de rug veel spieren bevat langs de buitenzijde. Deze structuur zorgt
ervoor dat het onmogelijk is om te weten welke spier effectief verkrampt is. Daarom
bestaat er een speciale techniek om de rug te manipuleren, te kraken.

5) Beenlengteverschil:
Het gevolg hiervan is dat het bekken scheef staat. Een beenlengteverschil kan
rugklachten veroorzaken als het verschil meer dan 2cm is. Veel mensen hebben een
verschil van één tot een halve cm, maar dit is vaak zonder rugklachten. Spieren in ons
lichaam kunnen dit kleine verschil in de meeste situaties aan. Het beenlengteverschil
ontstaat meestal tijdens de groeispurt van jongeren. Het ene been groeit hierbij sneller
dan het andere. Mogelijke oplossingen hiervoor kunnen zijn: het verhogen van een hak
of zool.

4
 2. Lees onderstaande casussen. Noteer bij elke casus het probleem/oorzaak, waardoor is de

rugklacht wellicht ontstaan, en de oplossing voor deze rugklacht.. Maak gebruik van de
bovenstaande informatie om de problemen en de oplossingen aan te vullen. /12

Ines zit al jaren in de Chiro. Momenteel zijn ze op Chirokamp en morgen vindt de tweedaagse
plaats. Dit houdt in dat ze met de ganse groep 2 dagen lang heel wat kilometers moeten
wandelen. Ines heeft wat schrik omdat ze sinds een paar maanden geregeld last heeft van haar
rug. De leiding heeft haar reeds beloofd dat ze geen zware rugzak zal moeten dragen, maar
volgens Ines is dat het probleem niet. Het is namelijk zeer opvallend dat ze de laatste maanden
sterk is gegroeid en groter is geworden dan haar vriendinnen.

Probleem: groeispurt /1

Oplossing: verhogen van een hak of zool /1

Willem wil graag te werk gaan in het leger als militair. Binnenkort zal hij de ingangstesten afleggen.
Voor de fysieke proef is hij momenteel heel hard aan het trainen. Elke dag doet hij iets van sport.
Elke dag wisselt hij af tussen een intensieve krachttraining of tussen een cardiotraining waarbij hij
10km gaat lopen. Willem legt zichzelf heel wat druk op omdat hij absoluut wilt slagen voor alle
testen. Door zichzelf veel druk op te leggen, slaapt Willem niet goed meer en is hij continu aan het
piekeren. Ten gevolge van al deze factoren heeft Willem de laatste tijd last aan zijn rug, maar
rusten zit er momenteel voor hem niet in.

Probleem: Te veel gebruik van spieren en onvoldoende herstel /1

Oplossing: voldoende slaap en rust houden /1

Maria is 72 jaar oud. Vroeger was ze heel sportief. Ze zat op atletiek en tennis. Maria heeft vroeger
veel wedstrijden gewonnen. Vandaag de dag is Maria fysiek wat moe en is zelfs fietsen voor haar
geen optie meer.

5
Probleem: te weinig gebruik van spieren /1

Oplossing: geleidelijk aan beginnen sporten en stretchen /1

Timon heeft een jaar geleden tijdens het voetballen een ernstige blessure opgelopen aan de knie.
Dit heeft ervoor gezorgd dat Timon lang niet meer kon sporten, maar eerst voldoende tijd moest
nemen om te rusten en te revalideren. Sinds vorige week mag Timon terug voetballen. Hij is
hierdoor over het ganse lichaam erg stijf en voelt na zware inspanningen ook rugpijn.

Probleem: te weinig gebruik van spieren /1

Oplossing: geleidelijk aan beginnen sporten en stretchen

/1

Enkele jaren geleden ging Sophie elke week naar de Crossfit. Wanneer ze begon te werken, verloor
ze het sporten een beetje uit het oog. Momenteel heeft ze volledig haar ritme gevonden op het
werk en vindt ze terug tijd om te sporten. Sophie wou dus graag de draad terug oppikken en
opnieuw starten met haar Crossfit-trainingen. Gisteren ging Sophie voor de eerste keer opnieuw
sporten. Vandaag heeft Sophie enorm veel last aan haar spieren en kan ze amper haar bed uit.

Probleem: te weinig gebruik van spieren

/1

Oplossing: geleidelijk aan beginnen sporten en de draad opnieuw rustig inpikken

/1

Pieter was daarnet aanwezig in de fitness. Tijdens het uitvoeren van een deadlift kon Pieter plots
zijn rug niet meer optillen en bewegen. Zijn rug is nog steeds volledig verkrampt.

6
Probleem: verschoven of vastzittende wervels
/1

Oplossing: kraken
/1

3. Basisregels van houdings- en rugscholing. Bekijk onderstaande situaties die voorkomen in

het dagelijks leven. Ga bij elke situatie op zoek naar de aandachtspunten die iemand moet
doen om de beweging of activiteit ergonomisch correct uit te voeren. Bij elke situatie
wordt vermeld hoeveel aandachtspunten er moeten gegeven worden. Vul deze aan in de
tabel.

a. De algemene principes van wandelen

ERGONOMISCHE AANDACHTSPUNTEN FOUTIEVE EN CORRECTE UITVOERING VAN

WANDELEN

I. Rechte rug

II. Hoofd recht

III. Borst vooruit

IV. Arm lichtjes buigen

7
V.

VI.

b. Opstaan uit bed

ERGONOMISCHE FOUTIEVE EN CORRECTE UITVOERING

AANDACHTSPUNTEN VAN OPSTAAN UIT BED

I. Ene been plooien

andere been strekken

II. Draaien naar kant van

strekkend been

III. Rechtkomen door te

steunen op hand van
plooiend been

IV. Rechtzitten door

steunen andere hand

V. Rechtstaan door
steunen beide handen

VI. Buigen door de benen

c. Opstaan uit een wagen

ERGONOMISCHE FOUTIEVE EN CORRECTE UITVOERING

AANDACHTSPUNTEN
VAN OPSTAAN UIT EEN WAGEN

8
 I. Vasthouden aan de
auto

II. 1 been uit auto

III. Een arm steunen op de

stoel

IV. Steunen op de voet uit

de auto

V. Steunen op voet in de
auto

d. Het haar van een kind kammen

ERGONOMISCHE AANDACHTSPUNTEN FOUTIEVE EN CORRECTE UITVOERING VAN

HET HAAR VAN EEN KIND KAMMEN

I. Kind op verhoog staan

II. Hoofd recht houden

III. Rechte rug aanhouden