CHNG I

PHT TRIN
NNG THN V MI TRNG

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

CHNG 1

PHT TRIN NNG THN V MI TRNG

1.1. TNG QUAN NNG THN VIT NAM
Nng thn l phn lnh th khng
thuc ni thnh, ni th cc thnh ph, th
x, th trn, c qun l bi cp hnh
chnh c s l UBND x (Ngh nh s
41/2010/N-CP). y l vng sinh sng
ca cng ng dn c, trong cng ng
ny tham gia vo cc hot ng kinh t,
vn ha, x hi v mi trng nng thn.
Cng vi qu trnh i mi ca t nc,
pht trin nng thn l mt qu trnh tt
yu nhm pht trin kinh t - x hi v
nng cao cht lng sng ca dn c nng
thn. S pht trin ny mang n nhiu
li ch to ln nhng cng em li khng t
nhng h ly n mi trng.

43%

38%

19%

Dch v
Nng, lm nghip v thy sn
Cng nghip v xy dng

Biu 1.1. T trng c cu ngnh

kinh t nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

vn hot ng ph thuc nhiu vo iu

kin t nhin (t ai, kh hu).

Nng, lm, ng nghip l nhng

ngnh ng vai tr quan trng trong nn
kinh t, chim gn 20% tng sn phm
quc ni. Khong 66,9% dn s sinh sng
nng thn v 48% ly nng nghip lm
sinh k. V th nng nghip ng vai tr
quan trng trong sinh k h gia nh, nht
l cc h ngho.

Ti khu vc nng thn vng ng

bng, ngi dn sng ch yu vi ngh
trng la nc. BSH v BSCL l nhng
va la chnh ca c nc nh ph sa ca
h thng sng Hng, sng Thi Bnh min
Bc v sng M Kng min Nam bi p
hng nm. Cy ngn ngy nh hoa mu
lng thc ng, khoai, , lc, u c
trng xen vo nhng v la chnh.

1.1.1. a bn tri di vi iu kin t nhin

a dng to nn nhng th mnh c
trng cho cc vng nng thn Vit Nam

Vng ng bng Bc B c c trng

kh hu 4 ma r rt, ma xun c tit ma
phn to thun li cho vic tng v trong
nm nh v ng vi cc cy a lnh,
v xun, v h thu v v ma. Ngoi ra,
vng ny cn c th mnh pht trin cy
n qu truyn thng nh bi (Din - H
Ni, oan Hng - Ph Th), vi thiu (Bc
Giang, Hi Dng)... Trong khi , vng
BSCL l vng c kh hu cn xch o

Tri di t Bc xung Nam, trn

khp 63 tnh thnh c nc, t ng bng,
trung du, min ni n min bin u c
khu vc nng thn vi cc tn gi khc
nhau: xm, lng - ng bng Bc B; bn,
mng - Ty Bc; bun, ply - Ty Nguyn
v phum, sc - Nam B. Cng ng nng
thn Vit Nam sinh sng ch yu bng cc
hot ng sn xut nng - lm - ng nghip,

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

(ma nhiu, nng nng) nn thun li cho

pht trin ngnh nng nghip, c bit l
pht trin trng cy n tri nh cam snh
(Vnh Long, Bn Tre v Tin Giang), chm
chm (ng Nai, Bn Tre), bi da xanh,
bi Nm Roi (Vnh Long), trng la nc
v cy lng thc. Vng ng bng cng
c khng gian rng ln, mang li li th
chn nui gia cm, gia sc theo n nh
g, vt, ln, b tht, b sa Nhiu vng
pht trin mnh m hnh trang tri mang
li hiu qu kinh t cao.

Ty Nguyn pht trin kinh t tt hn do

t giai on trc y, nhiu gia nh t
ng bng i khai hoang, nh c
min ni, a k thut thm canh v mt
s ngnh ngh tiu th cng t min xui
ln, hnh thnh cc khu vc kinh t mi.
Tuy nhin, Ty Nguyn vn cn tn ti
nn ph rng, hy hoi ti nguyn thin
nhin v khai thc lm sn ba bi. Tnh
trng ny cha c ngn chn dn n
nguy c lm ngho kit rng v thay i
mi trng sinh thi.

Nng thn min ni (khu vc TDMNPB,

Ty Nguyn) l a bn c tr ca cc dn
tc nh Ty, Nng, Dao, Thi, Mng, Ba
Na, Gia Rai, , C Ho, M, X ng,
M Nng... sng vi ngh trng la nng,
trng rng trn t sn i, sn ni (c
tnh ton quc c khong 1.169.000 ha
t nng ry), canh tc mt v/nm.

Nhn chung, ng bo khu vc

TDMNPB v Ty Nguyn tng bc
tip cn nhng thnh tu ca khoa hc,
k thut to nn nhng vng chuyn canh
ln, a nng sn, lm sn xut khu, m
mang vng nguyn liu phc v cng
nghip, tiu th cng nghip gp phn
to cng vic ti ch cho nng dn trong
vng. Nhiu a phng pht trin cc
li th t vic trng rng v khai thc cc
sn phm t rng, lm giu t rng v u
t ngc tr li cho rng, em li hiu qu
kinh t cao cho t nc ni chung v
khu vc trung du min ni ni ring. Tuy
nhin, tnh trng du canh du c vn cn
tn ti, i sng ca i b phn dn c
min ni cn nhiu kh khn do iu kin
canh tc khc nghit, cha u t s
dng t t hiu qu cao, u t cho gio
dc hoc c s h tng cha xng ng
vi tim nng vng. y cng l nhng p
lc khng nh i vi mi trng khu vc
TDMNPB v Ty Nguyn.

Trung du v min ni pha Bc mang

c im kh hu nhit i m gi ma, c
ma ng lnh, li chu nh hng su sc
ca a hnh vng ni, c th mnh c
bit pht trin cy cng nghip nh cc
loi ch ni ting Ph Th, Thi Nguyn,
Yn Bi, H Giang, Sn La. Vng ny cng
c th nhng thun li cho vic trng v
ch bin cy cng nghip, cy dc liu,
rau qu cn nhit i, n i.
Trong khi , Ty Nguyn vi c
im th nhng t bazan cao
khong 500 m n 600 m so vi mt bin
cng vi thi tit hai ma r rt (ma kh
v ma ma) rt ph hp vi nhng cy
cng nghip nh c ph, ca cao, h tiu,
du tm, iu v cy cao su. Ty Nguyn
cng cn nhiu din tch rng vi thm
sinh vt a dng, tr lng khong sn
phong ph hu nh cha khai thc v c
tim nng du lch ln. Mt s khu vc

Nc ta c 29 tnh/ thnh ven bin,

ngi dn sng ch yu bng ngh i bin,
nui trng thu sn, lm mui... Cc tnh
DHMT l khu vc c li th nht pht
trin kinh t bin vi ngun ti nguyn kh
phong ph v bin, o, vnh nc su

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Nhng li th ny gip nng thn min

bin pht trin kinh t nng thn tng hp
nh: khai thc v ch bin thy sn, du
lch,dch v hu cn ngh c... Tuy nhin
v nhiu yu t, nng thn min bin c
trnh pht trin thp hn so vi bnh
qun c nc nh h thng kt cu h tng
cn yu km, cha ng b, ngun nhn
lc cht lng cn thp.

Nhn chung, nng thn Vit Nam

c bn vn gi c tnh n nh v cn
bng sinh thi nht nh. Khng kh
vng nng thn trong lnh, t l cy xanh
trn u ngi cao hn hn so vi vng
th v vng khu cng nghip tp trung.
Tuy nhin, cng vi s pht trin KT-XH, l
phi xanh ny ang gp nhiu mi e da
t nhiu pha.

1.1.2. Nng thn gi vai tr l vnh ai xanh

i vi th, gp phn cn bng sinh thi
gia vng nng thn v thnh th

Nh v tr a l tri di qua nhiu

v v cao mt t thay i so vi
mt bin m nc ta tn ti a dng cc
h sinh thi: h sinh thi nng nghip, h
sinh thi rng, h sinh thi bin, h sinh
thi ao h, h sinh thi ng c t nhin,
h sinh thi th Trong s , ngoi h
sinh thi th th nhng h sinh thi cn
li u vng nng thn. Nhng h sinh
thi ny u c vai tr rt quan trng gp
phn cn bng sinh thi gia nng thn v
thnh th.

t ai nng nghip, ng nghip,

lm nghip chim n hn 80% din tch
c nc. Vng nng thn thc cht l cc
khu sinh thi t nhin v nhn to, l vng
m rng ln, bao bc v che ph cc
vng th ln nh xung quanh. Phn ln
rung, vn vng nng thn c cy
xanh che ph. Cc khu vc ao h, rng ni
gi vai tr nh nhng l phi xanh khng
ch cho khu vc m cn c cc khu vc
ln cn. Gi gn mu xanh cho vng nng
thn chnh l mt bin php hu hiu,
kinh t, m bo gim thiu cc nguy c
hin hu v mi trng i vi cc vng
th hoc cc khu cng nghip tp trung,
nht l ng ph vi bin i kh hu.

H sinh thi nng nghip gi vai tr

sn xut lng thc thc phm, do con
ngi to ra v duy tr. H sinh thi nng
nghip bao gm: ng rung cy hng
nm (la, cy cng nghip ngn ngy nh
ma, ay,...); vn cy lu nm; ng c
chn nui; ao nui thy sn; h sinh thi
ng c; h sinh
thi ao h. Trong
, h sinh thi
ng rung cy
hng nm chim
din tch rt ln;
h sinh thi cy lu
nm rt gn gi vi
h sinh thi rng.
H sinh thi nng
nghip thng bao
bc cc khu th,

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

gip khuch tn v gim nh m c

ca cc cht kh bt li trong mi trng,
to cnh quan mi trng xanh - sch,
mang li li ch ln cho ngnh du lch.

Cc h sinh thi trn c bit n

nh nhng vnh ai xanh, l phi xanh
nui dng s trong lnh ca mi trng.
Bn cnh chc nng quan trng l m
bo cho s chu chuyn oxy, duy tr tnh n
nh v s mu m ca t, cc h sinh
thi ny cn gi vai tr khng nh trong
vic m bo sinh k cho phn ln ngi
dn nng thn. Chng to nn nhng vng
m t nhin, ngn cch vng t th
ha ang dn b nhim, duy tr mt khu
vc nng nghip, lm nghip v gii tr
ngoi tri. Duy tr, pht trin v nhn rng
nhng vnh ai xanh ny gip bo v mi
trng t nhin v bn t nhin, ci thin
cht lng khng kh cho mi trng th,
m bo mc ch kt ni trung chuyn
gia vng th v nng thn, khc phc
cc vn mi trng pht sinh trong qu
trnh th ha.

H sinh thi rng gi chc nng sinh

thi cc k quan trng: bo m an ninh
mi trng, bo tn thin nhin v DSH,
thc hin hiu qu chc nng phng h,
hn ch c nhng tc ng bt li ca
bin i kh hu nh l lt, hn hn, ngn
chn xi mn t, lm gim nh sc tn
ph khc lit ca thin tai, bo tn ngun
nc mt v nc ngm v lm gim mc
nhim khng kh v nc.
H sinh thi ao, h, m, ph, sng
ngi ni a c tc dng iu tit vi kh
hu khu vc theo hng thun li cho cuc
sng. Ao h ni chung c kh nng hn ch
kh nng gy ngp lt khu vc, sng sui
c kh nng ra tri v lm sch, phn tn
cc vt cht c hi cho mi trng v m
ph, gim nh nhng tc hi ca nc
dng trong bo. m ph, sng, sui, h,
ao khng ch l ni cha ng ngun nc
- ngun ti nguyn v phc v cho s pht
trin KT-XH m cn l nhng danh lam,
thng cnh to nn s hp dn cho ngnh
du lch Vit Nam.

1.1.3. Nng nghip - nng thn c vai tr

cung cp nguyn liu v ngun lc cho pht
trin kinh t

Sn xut lng thc l ngnh quan

trng nht ca nng nghip Vit Nam. Sn
lng lng thc tng u trong nhiu nm
(Bng 1.1) gip gi vng an ninh lng
thc, an sinh x hi v thu v ngoi t nh
xut khu.

Bng 1.1. Din tch v sn lng lng thc c ht

Din tch (Nghn ha )
Nm

Tng s

Sn lng (Nghn tn)

Trong
La

Ng

Trong

Tng s

La

Ng

2008

8.542,2

7.422,2

1.140,2

43.305,4

38.729,8

4.573,1

2009

8.527,4

7.437,2

1.089,2

43.323,4

38.950,2

4.371,7

2010

8.615,9

7.489,4

1.125,7

44.632,2

40.005,6

4.625,7

2011

8.777,6

7.655,4

1.121,3

47.235,5

42.398,5

4.835,6

2012

8.872,3

7.753,2

1.118,3

48.466,6

43.661,8

4.803,6

2013

9.073,0

7.899,4

1.172,5

49.270,9

44.076,1

5.193,5

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Bn cnh , h thng c s ch bin

nng - lm - thy sn tng nhanh c v
s lng v nng lc phc v, pht trin
mnh vng DHMT t Tha Thin Hu
n Bnh Thun, tng bc gn sn xut
vi ch bin v tiu th nng sn nng
thn, to thm vic lm, tng thu nhp ca
h gia nh nng dn, pht trin khu vc
dch v, thc y qu trnh chuyn dch c
cu kinh t, lao ng, pht trin lng ngh
nng thn. Tuy nhin, phn ln cc c s
ch bin nng - lm - thy sn cha c
u t h thng x l nc thi, kh thi
y cng chnh l cc ngun gy nhim
mi trng nng thn.
Vng nng thn cng l th trng
rng ln tiu th nhng sn phm ca
cng nghip v dch v. Theo Tng cc
Thng k (TCTK), tnh n thng 4 nm
2014, dn s khu vc nng thn l 60,55
triu ngi, chim 66,91% dn s c nc.
Cng vi s pht trin ton din v kinh
t, nhu cu thit yu ca ngi dn cng
dn tng ln, nng thn s l th trng
y tim nng trong vic tiu th cc hng
ha trn th trng.
Bn cnh vic m bo an ninh
lng thc quc gia v cung cp nguyn
liu cho pht trin kinh t, nng thn cng
l ni cung cp ngun nhn lc di do.

Nghn ngi

Nng thn

Lc lng lao ng ca khu vc nng thn

chim 70% trong tng s 53,2 triu lao
ng ca c nc. C ti 47% lao ng
t 15 tui tr ln ang lm vic khu vc
nng, lm nghip v thy sn (Biu 1.2).
Lao ng tr t vng nng thn
chim kh ng, t l lc lng lao ng
nng thn cao hn khu vc thnh th
khong 2,4-2,7 ln (Biu 1.3). T l lao
ng tham gia lc lng lao ng cao nht
trn tng s dn l hai vng TDMNPB
(84,3%) v Ty Nguyn (82,9%).

32%

47%

21%

Ngnh nng lm thy sn

Ngnh cng nghip v xy dng
Ngnh dch v

Biu 1.2. T l lao ng t 15 tui tr ln

ang lm vic ti cc ngnh kinh t

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

Thnh th

40.000

Biu 1.3. Din bin

s lao ng t 15 tui tr ln
phn theo vng nng thn
v thnh th giai on
2009-2013

30.000
20.000
10.000
0

Ngun: TCTK,
B KH&T, 2014
2009

2010

2011

2012

S b 2013

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Tuy nhin, s nhn lc nng thn qua

o to v c tay ngh cn cha cao, iu
ny dn n nhn thc chung cn thp,
h qu l thc bo v mi trng vng
nng thn cha c nh mong i.

T l h ngho c nc c ci
thin ng k vng ng bng, tuy nhin
a bn cc x ngho min ni, vng
dn tc thiu s t l h ngho cn cao.
c bit, t l h ti, pht sinh ngho
hng nm cn cao (Biu 1.5).

Lc lng lao ng nng thn rt

ln nhng li thiu vic lm, tnh trng
tht nghip v bn tht nghip vn thng
xuyn xy ra. Dn s ng, vic lm khng
l nhng nguyn nhn chnh y hin
tng di c c hc ln cao. Thanh nin tm
cch li thnh ph khi hc xong, nng
dn tm ng ra thnh ph khi nng nhn.
C nhng vng nng thn thiu vng hn
lp ngi tr, ch cn ngi gi v tr nh,
iu ny gy kh khn cho vic pht trin
kinh t nng thn.

Khung 1.1. Vn u t trc tip

nc ngoi (FDI) lnh vc nng nghip
Vn u t FDI vo lnh vc ny
hin ch chim 1% n 2% so vi con
s 7% n 10% cch y mi nm.
Nguyn nhn khin vic thu ht u t
vo nng nghip gp nhiu kh khn
l do sn xut nng nghip ri ro cao
(bao gm ri ro v thin tai, ri ro v
th trng v c nhng ri ro v chnh
sch), h tng c s sn xut yu km,
xung cp, gi lao ng tng cao, cht
lng lao ng trong khu vc nng nghip thp v c bit, chi ph giao dch
ln do thiu cc th ch, t chc i
din cho ngi nng dn.

Thu nhp bnh qun hng thng ca

lao ng nng thn vn thp mc d trong
nhng nm gn y khong cch thu nhp
ngi dn nng thn - thnh th c
thu hp t gp 2 ln nm 2008 xung cn
1,8 ln nm 2012 (Biu 1.4).

Nghn ng

C nc

Ngun: B NN&PTNT, 2014

Thnh th

Nng thn

3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0

1999

2002

2004

2006

2008

2010

2012

Biu 1.4. Thu nhp bnh qun hng thng theo u ngi ca c nc v phn theo khu vc
thnh th, nng thn giai on 1999 - 2012

Ngun: TCTK, B KH&T, 2013

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

%
50

2010

2011

2012

2013

40
30
20
10
0

Min ni Min ni
ng Ty Bc
Bc

BSH

DHMT
Bc
Trung B

Ty
ng BSCL
Nguyn Nam B

*** Ghi ch: Tiu chun chun ngho mi c p dng t nm 2010

Biu 1.5. T l h ngho cc vng trong c nc nm 2010-2013

Ngun: B Lao ng Thng binh v X hi, 2013

i ngho s lm mt cn i cn
cn kinh t - mi trng - x hi. V vy,
bo v mi trng, n nh chnh tr - x
hi trc ht phi thc hin c chng
trnh xa i, gim ngho.

qun mi nm tng gn 1 im phn trm

trong sut 15 nm) v s xp x 45% vo
u nm 2020. Nhiu khu t nng nghip
vng ven b ly xy khu th mi
khin cho vng nng thn dn thu hp.
Bn cnh nhng mt tch cc, qu trnh
th ha cng pht sinh nhiu vn
cn gii quyt nh: vic lm cho nng dn
b mt t, phng php n b khi gii
phng mt bng, nhim mi trng

1.1.4. Thay i qu t do cc hot ng

kinh t x hi

Cc hot ng kinh t - x hi em
li din mo mi cho nng thn, nng cao
i sng vt cht v tinh thn cho nng
dn. C s h tng tng bc c nng
cp, nhiu m hnh chuyn i sn xut
hng ha gn vi th trng c thc
hin... B mt nng thn nhiu ni c
i thay, vn minh v tin b hn rt
nhiu so vi trc kia. Nhng song hnh
vi nhng thnh tu , qu t sn xut
nng nghip ang ngy cng b thu hp.

Song song vi qu trnh th ha l

vic chim t nng nghip trin khai,
thc hin nhiu d n pht trin KCN v
nhm xy dng h thng cc c s h tng
k thut, ng x, cu cng... T y, m
hnh nng thn truyn thng c s dch
chuyn ng k, cc h dn c xu hng
tp trung xung quanh cc trc ng b
c u t h thng h tng k thut ng
b v dn hnh thnh cc dch v th,
dch v khu cng nghip... Mt mt, cc
d n ny khin b mt nng thn c
chnh trang, mi m, gp phn nng cao

Hin nay, th ha ang din ra

mnh m trn phm vi c nc, ln mnh
vo khu vc nng thn. Theo TCTK, nm
2014, t l th ha khong 33,1% (bnh

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

i sng ngi dn vng nng thn nhng

mt khc l phi s dng mt din tch
kh ln t nng nghip.

Bn cnh , tnh trng thoi ha

t nhng nm gn y cng l mt trong
nhng yu t nh hng n qu t nng
thn. Thoi ha t do xi mn, ra tri,
hoang mc ha hin ang lm gim din
tch t canh tc nng ng nghip, suy
kit ti nguyn sinh vt, thm ch tc ng
tiu cc n i sng an sinh x hi.

Pht trin cc KCN cng bin nhng

vng thun nng thnh vng kinh t trng
im c tc tng trng cao, nhiu
tnh thun nng trc y ang tr thnh
nhng tnh cng nghip nh Vnh Phc,
Bc Ninh, Hng Yn, Hi Dng... Hu
ht cc KCN u bm vo cc trc ng
giao thng chnh, i qua nhng vng nng
nghip chuyn canh, bin t nng nghip
thnh t cng nghip. Vic ny lm
cho cc h gia nh nng thn mt t
sn xut, thiu vic lm, thu nhp thp v
gim dn. Hn na, mt t sn xut s e
da n mc tiu m bo an ninh lng
thc quc gia.

Theo s liu thng k, tng din tch

t sn xut nng nghip nm 2013 t
trn 10,2 triu ha, chim 36% tng din
tch t c nc (Biu 1.6). Qu t
ny ang c xu hng gim, tp trung ch
yu vng ng bng, ven th (in
hnh ti cc tnh vng BSH, ng Nam
B, BSCL) do chuyn sang xy dng cc
KCN v th, pht trin h tng giao
thng, xy dng cc khu du lch sinh thi,
khu vui chi hoc chuyn sang nui trng
thy sn, trng cy n qu

C cu kinh t ca nng thn ang

pht trin theo hng gim t trng nng
nghip, tng t trng cng nghip, hng
mnh n dch v. cc tnh ven cc khu
kinh t trng im cn din ra vic chuyn
i t nng nghip thnh nhng khu du
lch sinh thi, vui chi gii tr, sn golf
Mc d theo quy nh, vic quy hoch sn
golf khng c php s dng t la, t
mu, t rng c bit l rng phng h,
rng c dng nhng trn thc t, a phn
cc khu t hp dch v khu vui chi gii
tr, vui chi c thng, sn golf u nm
trong quy hoch l rng c dng, rng
phng h v rng sn xut. Vic ny dn
n thu hp din tch rng ti a phng.
Khng ch vy, nhiu a phng ban u
cng ly l do quy hoch sn golf nhng
sau mt thi gian kinh doanh km hiu
qu, chuyn i mc ch s dng t,
bin nhng khu t rng trc y thnh
t th.

2%
7%
36%

55%

t sn xut nng nghip

t lm nghip

t chuyn dng

Biu 1.6. C cu s dng t nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

Thu hp qu t nh hng trc tip

n ngi dn sinh sng vng nng
thn, khin cho vng nng thn tr nn
d b tn thng. Khng nhng vy, thiu

10

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

t sn xut dn n nhiu h ly x hi,

tng gnh nng v p lc ln vng th.
Tnh trng s dng t hin nay l vn
cn phi c quan tm v c gii php
s dng sao cho hiu qu v mt KT-XH,
n nh cuc sng ngi dn trong vng
nng thn.

La c gieo trng hu ht cc
vng trong c nc. min Bc, do iu
kin kh hu cn nhit i nn la c
trng vo 2 v chnh l v ng xun v
v ma; cc tnh min Nam vi kh hu
nhit i gi ma, nhit cao quanh
nm, la c trng thm 1 v na l v
h thu. Hai vng sn xut la chnh ca
nc ta l BSCL v BSH. Sn lng la
BSCL chim n 57% tng sn lng
la c nc (Biu 1.7).

1.2. XU TH PHT TRIN CC HOT

NG KINH T KHU VC NNG THN
Theo TCTK, gi tr sn xut nng,
lm nghip v thu sn nm 2013 c
tnh t 801,2 nghn t ng, tng
2,95% so vi nm 2012. Trong , nng
nghip t 602,3 nghn t ng, tng
2,47%; lm nghip t 22,4 nghn t
ng, tng 6,04%; thu sn t 176,5
nghn t ng, tng 4,22%.

BSH

TDMNPB

Bc Trung B v DHMT

Ty Nguyn

ng Nam b

BSCL
15%
7%

1.2.1. Hot ng trng trt

Cy lng thc hin c din tch gieo

trng l 11,4815 triu ha, trong , din
tch la nm 2013 c tnh t 7,9 triu
ha, vi sn lng c tnh t 44,1 triu
tn (Bng 1.2).

3%

Bng 1.2. Din tch v nng sut la nm

2010-2013

Nm

Tng s

15%

57%

Biu 1.7. T l sn lng la

phn theo vng nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

Din tch (Nghn ha)

Sn lng (Nghn tn)

Chia ra

Chia ra

La
ng
xun

La
h thu

La ma

3%

Tng s

La
ng
xun

La
h thu

La
ma

2010

7.489,4

3.085,9

2.436,0

1.967,5

40.005,6

19.216,8

11.686,1

9.102,7

2011

7.655,4

3.096,8

2.589,5

1.969,1

42.398,5

19.778,3

13.402,9

9.217,3

2012

7.761,2

3.124,3

2.659,1

1.977,8

43.737,8

20.291,9

13.958,0

9.487,9

S b
2013

7.899,4

3.140,7

2.773,3

1.985,4

44.076,1

20.237,5

14.455,1

9.383,5

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

11

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Vic thm canh xen v c cc a

phng min Bc tn dng ti a, c bit
l trong v ng Xun, bn cnh cy trng
ch lc l la, cy u, lc, ng c trng
nhm tn dng hiu sut s dng t ai.
Trong , cy ng c trng nhiu cc
bi bi ven sng dc theo h thng sng
Hng - Thi Bnh. Din tch ng trng nhiu
nht vng TDMNPB chim gn 40%, k
tip l Ty Nguyn chim trn 20% din
tch trng ng c nc; trong khi lc v
c trng nhiu ti cc a phng
min Bc v Bc Trung B nh Ngh An,
Thanh Ha, H Tnh v H Giang.

Song song vi pht trin ca ngnh

trng trt l vic gia tng s dng phn
bn ha hc v thuc BVTV. Theo B
NN&PTNT, c s gia tng mt cch ng
k tnh hnh s dng phn bn ha hc
(gm phn bn nhp khu v phn bn
sn xut trong nc). Nu nm 2008, tng
lng phn bn sn xut v nhp khu l
7.437.994 tn th sang nm 2014 c tnh
l 10.325.000 tn (Bng 1.3).
Ma

Nng sut cy trng c ht tnh theo

bnh qun u ngi, cao nht BSCL
1409,4 kg/ngi, Ty Nguyn 435,7 kg/
ngi, k tip l vng TDMNPB, BSH,
Bc Trung B v DHMT v ng Nam B.

Lc

u tng

18%
48%
34%

Cy cng nghip ngn ngy (tng

din tch 520 nghn ha) gm: lc, u
tng, thuc l, ma trong cy ma l
mt loi cy cng nghip ngn ngy quan
trng, thch nghi c trn nhiu vng
t khc nhau chim 48% tng din tch
trng cy cng nghip ngn ngy c nc
(Biu 1.8).

Biu 1.8. T l phn b din tch cy cng

nghip ngn ngy chnh nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

C nc c 25 tnh nm trong vng

quy hoch nguyn liu ma, phn b ng
u c ba min (Bc - Trung - Nam),
song ma c trng tp trung nhiu nht
BSCL v khu vc ng Nam B. Ti
ng Nam B, ma chim 22,5% v din
tch v 21,6% sn lng ton quc. Sn
xut ma ng c tnh thi v, thu hoch
v sn xut trong khong 5 thng (t thng
11 n thng 4 nm sau).

3%
6%

15%

30%

46%

iu

Cy cng nghip lu nm (tng din

tch 2097,7 nghn ha) gm: ch, c ph,
cao su, h tiu Trong , din tch trng
cy cao su chim 46% din tch cy cng
nghip lu nm c nc (Biu 1.9).

Cao su

C ph

Ch

H tiu

Biu 1.9. T l phn b din tch cy cng

nghip lu nm nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

12

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Bng 1.3. Tnh hnh sn xut v nhp khu phn bn

n v tnh: tn
Loi phn
bn

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

1.643.330

2.372.000

1.955.000

2.191.000

2.260.000

2.200.000

- Sn xut

936.433

946.000

954.000

955.000

1.760.000

1.854.000

2.200.000

- Nhp khu

706.897

1.426.000

1.001.000

1.236.000

500.000

504.000

DAP

433.760

1.040.000

948.280

920.900

933.000

900.000

65.000

156.280

242.900

283.000

150.000

330.000

433.760

975.000

792.000

678.000

650.000

759.000

570.000

Phn NPK

2.620.470

2.900.000

3.035.000

3.170.000

3.490.000

3.700.000

- Sn xut

2.450.000

2.565.000

2.785.000

2.850.000

3.190.000

2.209.000

3.700.000

70.470

335.000

250.000

320.000

300.000

341.000

100.000

Phn kali

1.001.301

612.000

900.000

1.260.000

920.000

1.197.000

950.000

- Nhp khu

1.001.301

612.000

900.000

1.260.000

920.000

1.197.000

950.000

Phn SA

722.333

1.166.000

650.000

889.000

950.000

1.159.000

850.000

- Nhp khu

722.333

1.166.000

650.000

889.000

950.000

1.159.000

850.000

Phn ln

1.016.800

1.438.000

1.435.773

1.676.000

1.665.000

1.825.000

Tng cng

7.437.994

9.528.000

9.037.000 10.107.800 10.218.000

Ur

- Sn xut
- Nhp khu

- Nhp khu

10.325.000

Ngun: B NN&PTNT, 2014

Tn thnh phm

Thuc tr c

Thuc tr bnh

Thuc tr su

120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0

1991

2000

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Biu 1.10. Khi lng cc nhm thuc BVTV Vit Nam

Ngun: Cc Trng trt, B NN&PTNT, 2014

13

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Hin nay, Vit Nam ang i

mt vi tnh trng s dng phn bn
v thuc BVTV ba bi c v chng
loi n liu lng, cha k tnh
trng mua, bn phn bn ha hc
v thuc tr su gi, dn n d tha
v pht tn ra mi trng.

Khung 1.2. Tnh hnh bun bn thuc

BVTV ti H Ni
Hin c trn 1.300 ca hng bun bn
thuc BVTV, song mi c 62/74 doanh nghip
c ng k kinh doanh, 693 ca hng c
chng ch hnh ngh, cn li cc ca hng
nh l, bun bn theo thi v trong cc thn,
xm cha c cp php. Nm 2013, Chi cc
Bo v thc vt t chc thanh tra, kim tra
210 ca hng v 56 cng ty, ly 60 mu thuc
BVTV ang lu thng trn th trng kim
tra cht lng. Qua , pht hin 26 trng
hp vi phm ( x l cnh co 9 trng hp,
x pht vi phm hnh chnh 17 trng hp
vi tng s tin l 19,3 triu ng, tch thu
thuc BVTV qu hn s dng v thuc khng
c ngun gc r rng).

1.2.2. Hot ng chn nui

Tng n gia sc, gia cm trn

ton quc trong nhng nm qua
tng i n nh, xu hng gim
khng nhiu (Bng 1.4).
Hot ng chn nui pht trin
mnh, ton din khu vc pha
Bc, trong khi ti cc tnh thuc
BSCL pht trin mnh chn nui
b v gia cm (Bng 1.5).

Ngun: Chi cc BVTV Tp. H Ni, 2014

Bng 1.4. S lng gia sc, gia cm t nm 2010-2013

Tru

Nm

Nga

D, cu

Ln

Nghn con

Gia cm
(Triu con)

2010

2.877,0

5.808,3

93,1

1.288,4

27.373,1

300,5

2011

2.712,0

5.436,6

88,1

1.267,8

27.056,0

322,6

2012

2.627,8

5.194,2

1.343,6

26.494,0

308,5

S b 2013

2.559,6

5.156,0

1.345,4

26.261,4

314,8

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

Bng 1.5. Phn b s lng chn nui gia sc, gia cm theo vng nm 2013
Vng

BSH

Gia sc (nghn con)

Tru

Ln

Gia cm
(nghn con)

137,7

496,3

6.759,6

87.885

1.424,2

896,6

6.328,7

63.229

815,4

2.092,6

5.090,1

65.484

Ty Nguyn

92,1

662,6

1.728,7

14.374

ng Nam B

53,1

364

2.758,7

25.081

BSCL

37,1

643,9

3.595,6

58.703

TDMNPB
Bc Trung B v DHMT

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

14

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Theo thng k ca Cc Chn nui B NN&PTNT, c nc c gn 12 triu h

gia nh c hot ng chn nui v 23.500
trang tri chn nui tp trung. Hot ng
chn nui chim khong 25% tng gi tr
sn xut ngnh nng nghip v ng vai
tr quan trng i vi sinh k ca ngi
dn. Ngnh chn nui nc ta ph thuc
ch yu vo chn nui ln (56% h nng
thn) v gia cm (69%). Hnh thc chn
nui nhn chung cn manh mn, nh l,
phn nhiu c nui quy m h gia
nh. Tuy nhin, thi gian gn y, mt
s a phng mnh dn trin khai xy
dng cc khu chn nui tp trung nhm
kim sot tt dch bnh, m bo tt VSMT
v an ton thc phm bc u mang
li nhng kt qu ng khch l.

hn 25 nghn trang tri, tuy nhin s phn

b trang tri i vi tng loi vt nui c s
khc bit ln. Trang tri chn nui ln, gia
cm tp trung ch yu ng Nam B,
BSH; trong khi trang tri chn nui
b tht phn b phn ln Ty Nguyn,
ng Nam B, trang tri b sa phn ln
tp trung ng Nam B (Biu 1.11).
Khung 1.3. Tnh hnh nhp khu
thc n chn nui
T ngy 1/7/2012 n 31/5/2013 cc
n v c y quyn thc hin kim
tra 20.329 l hng thc n chn nui
nhp khu vi tng khi lng 592 triu
tn (tr gi 3 t USD) t 63 quc gia v
vng lnh th trn th gii. Thng qua
kim tra pht hin 43 l hng khng
t cht lng (gn 3.000 tn) trong
18 l c cht lng thp hn tiu chun
cng b, 17 l hng vi phm quy nh
v cc ch tiu an ton ti cc quy chun
k thut tng ng, 8 l hng ht hn s
dng hoc sp ht hn s dng vn c
cc doanh nghip lm th tc nhp khu
v Vit Nam.

Hin nay, xu hng chn nui trang

tri, quy m cng nghip, cng ngh cao
ang c quan tm, trong khi chn
nui nng h gim dn. S tng trng
cng nh qu trnh cng nghip ha cc
tiu ngnh chn nui nhanh chng dn
n s ra i ca nhiu loi hnh mi v c
s chn nui, cc ngnh cng nghip ch
bin v h thng phn phi. C nc c

9%

Ngun: Cc Chn nui, B NN&PTNT, 2014

4%

7%

3%

10%

Nam Trung B
ng Bc
Ty Bc

13%

ng Nam B
36%

BSH
BSCL

18%

Bc Trung B
Ty Nguyn

Biu 1.11. T l phn b trang tri cc vng trn c nc

Ngun: Cc Chn nui, B NN&PTNT, 2012

15

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Vi tng n 314,7 triu con gia cm

v hn 37 triu con gia sc, mi nm ngun
cht thi t chn nui thi ra mi trng ln
ti 84,5 triu tn. y l mt trong nhng
ngun cht thi ln c nguy c cao gy
nhim mi trng vng nng thn v nh
hng xu ti sc khe ngi dn.

Nm 2013, tng din tch mt nc

nui trng thy sn c tnh 1046,4
nghn ha, trong din tch nc mn, l
l 756,2 nghn ha, chim trn 72% tng
din tch (Biu 1.12). Sn lng thu
sn nm 2013 c tnh t 6.050 nghn
tn, trong sn lng khai thc c t
2.710 nghn tn (Bng 1.6).

1.2.3. Hot ng nui trng thy sn

Bng 1.6. Kt qu sn xut thy sn nm 2013

Nc ta c h thng sng ngi dy

c v ng bin di hn 3.260 km.
Nng dn ven bin pht huy c li
th ven bin nn hot ng nui trng thy
sn pht trin mnh vng Bc Trung B,
DHMT v Nam Trung B, c bit pht
trin mnh khu vc BSCL.

TT

Trong khi vng Bc Trung B, DHMT,

vng ven bin Nam Trung B pht trin
mnh v nui trng thy sn nc mn,
l nh tm cc loi, s huyt, bo ng, c
song, c gi, c hng, c r phi... th khu
vc BSCL vi iu kin l tng c h
thng knh rch chng cht v nhiu vng
gip bin li c nhiu thun li cho pht
trin nui trng thy sn. BSCL l khu
vc nui trng v xut khu thy sn chnh
ca Vit Nam vi sn lng thy sn xut
khu hng nm chim 65% tng sn lng
thy sn ton quc.

b
II

Din tch nc mn, l

Din tch nc ngt
Din tch m, nui ging thy sn

Ch tiu
Tng sn lng thy sn
(1.000 tn)

2
III
0,3%

72,3%

Biu 1.12. T l phn b din tch mt nc

nui trng thy sn nm 2013

Ngun: TCTK, B KH&T, 2014

16

6.050

Sn lng khai thc

2.710

Sn lng khai thc hi sn

2.506

Sn lng khai thc ni a

204

Sn lng nui trng

3.340

Thy sn mn, l

1.140

Tm nc l

548

trong : Tm s

268

Tm th

280

Thy sn nc ngt

2.200

trong : C tra

1.150

Din tch nui (1.000 ha)

1.150

Tm nc l

666

trong : Tm s

600

Tm th

27,4%

c tnh
nm
2013

C tra
Gi tr sn xut thy sn (gi
so snh nm 2010) (t ng)

66
5,2
175.948

Khai thc thy sn

69.978

Khai thc hi sn

64.409

Nui trng thy sn

105.970

Ngun: Tng cc Thy sn, B NN&PTNT;

TCTK, B KH&T, 2014

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Bng 1.7. S lng cc c s ch bin

nng sn

Bn cnh nhng thnh tu v mt

kinh t, p lc mi trng trong nui trng
thy sn (thin tai, dch bnh, x l thc
n d tha) l mt trong nhng vn
mang tnh thi s hin nay.

TT

Vic xy dng m ao nui trng

thy sn vng ca sng, ven bin dn
n nhng thay i v ni sinh sng ca
qun x sinh vt, mui, lng ng trm
tch v xi l b bin. Hn na, ti mt
s khu vc nui tm, c tp trung (trong
c nui trn ct), vic x thi cc cht
hu c ph dng, cht c vi sinh vt
(c mm bnh) v cc cht sinh hot ba
bi lm cho mi trng suy thoi, bng
n dch bnh v gy thit hi ng k v
kinh t cng nh v iu kin mi trng
sinh thi. Vic lm dng nc ngm
nui tm trn ct, khng tun th Lut Ti
nguyn nc ang l hin tng kh ph
bin vng ct ven bin min Trung. Hu
qu lu di s lm cn kit ngun nc
ngt v nc ngm, nhim bin v nc
ngm, gy mn ha t v nc ngm,
thu hp din tch rng phng h, lm tng
hot ng ct bay v bo ct.

Loi hnh

S lng

Ch bin nng sn

2.000

Ch bin thu sn

570

Ch bin g
Tng cng

3.500
6.070

Ngun: B NN&PTNT, 2012

S tng nhanh v s lng cc c s

chuyn ch bin trong nhng nm qua
gp phn phc v tt hn yu cu s ch
v ch bin nng, lm v thu sn, tng
bc gn sn xut vi ch bin v tiu th
cc sn phm ny, to thm vic lm, tng
thu nhp ca h gia nh nng dn, ng
dn, pht trin khu vc dch v, thc y
qu trnh chuyn dch c cu kinh t, lao
ng, pht trin lng ngh nng thn.
Phn ln c s ch bin nng lm
thy sn c xy dng gn vi vng
nguyn liu tp trung nng thn, min
ni, vng su, vng xa. C s chuyn ch
bin nng sn ch yu BSH nh cc
loi ng cc, rau qu c sn ca vng;
trong khi khu vc TDMNPB c nhiu
c s ch bin nng sn l cy cng nghip
nh ch, cy dc liu; vng Ty Nguyn
c nhiu c s ch bin sn phm t cy
cng nghip v lm sn; c s ch bin
thy sn c nhiu vng tp trung nguyn
liu cho ngnh ch bin thy sn l ng
Nam B v BSCL. Tuy nhin, hin nay
cc c s ny c xu hng tng, gim rt
khc nhau v phn b khng ng u
gia cc vng.

Trung bnh mi nm Vit Nam cn

khong 4,4 triu tn thc n cho nui
trng thy sn. ng lu l hin cha c
quy chun k thut v thc n nui trng
thy sn c th cng b, cp chng
nhn nh quy nh ca Lut Cht lng
sn phm, hng ha s 05/2007/QH12.
1.2.4. Ch bin nng lm thy sn

Theo B NN&PTNT, nm 2012, c

nc c trn 6.000 c s ch bin nng
lm thy sn quy m cng nghip ang
hot ng (Bng 1.7).

Trong tin trnh hi nhp, bc u

mt s ngnh sn xut, cc doanh nghip
thuc cc thnh phn kinh t u t
i mi cng ngh, ch trng p dng tiu

17

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

chun, quy chun k thut tin tin, ISO,

HACCP Mt s ngnh hng nng lm
thy sn p ng c yu cu cht
lng i vi sn phm xut khu, in
hnh l thy sn, nhn ht iu, h tiu,
g

l CCN c hiu lc v 92 CCN thnh lp

mi. Trong s c 220 CCN do cc doanh
nghip lm ch u t; 31 CCN do Trung
tm pht trin CCN lm ch u t v 477
CCN do UBND cp huyn (Ban qun l d
n ca huyn) hoc n v s nghip khc
lm ch u t. Cn li 150/878 CCN
thnh lp nhng cha c ch u t h
tng. Cc d n ny hot ng to vic
lm v thu ht khong 461.000 lao ng.

Mt mt, cng nghip ch bin

gp phn chuyn dch c cu kinh t, c
cu lao ng nng thn (thu ht khong
1,5 triu lao ng trc tip vi mc thu
nhp bnh qun khong 3 triu ng/
thng v hng chc triu lao ng sn xut
nguyn liu v dch v), y mnh c gii
ha nng nghip, tng bc hon thin c
s h tng nng thn v hnh thnh cc
th trn, th t dch v phc v sn xut.
Mt khc, hot ng ch bin nng lm
thy sn gy sc p n mi trng nng
thn do phn ln cc c s ny nm ngoi
cc khu, cm cng nghip tp trung, theo
kh thi t cc h thng l hi, my
pht in, l sy, nc thi cha c x
l hoc x l cha t quy chun, c cha
nhiu thnh phn c hi khc nhau, l
ngun gy nhim mi trng, cn phi
c x l theo quy nh.

Vic thu ht doanh nghip u t

kinh doanh h tng KCN - CCN cn gp
kh khn, c bit l cc tnh DHMT,
BSH v Bc Trung B.
Tuy nhin, a s cc CCN cha hon
thin h tng, c bit l vic u t xy
dng h thng x l nc thi tp trung
ca CCN cha c quan tm ng mc.
Bn cnh , mt s CCN hoc c s
sn xut trc y vng ni di di
v khu vc nng thn hoc vng ven ,
trong khi y cha c s p ng kp thi
v h tng gy nhim mi trng ti
a im mi do vn s dng cng ngh
sn xut lc hu. Nh vy, v hnh chung
cc CCN ny di chuyn s nhim t
th v nng thn.

1.2.5. Xu th pht trin cc cm cng nghip

v hot ng tiu th cng nghip

%
60

Ti nhiu a phng thun nng

trc y, c cu kinh t chuyn dch
kh nhanh theo hng cng nghip ha,
tng dch v, gim t trng nng nghip.
Theo , vic hnh thnh cc cm cng
nghip (CCN) tp trung do huyn qun l
xut hin nhiu a phng.

40

20

Theo s liu t Cc Cng nghip

a phng - B Cng Thng, c nc c
878 CCN c quyt nh thnh lp hoc
c ph duyt d n u t xy dng
h tng vi tng din tch 32.481 ha; 786
CCN hnh thnh trc khi Quy ch qun

BSCL

BSH v Bc ng Nam B
Trung B

DHMT

Biu 1.13. T l CCN do doanh nghip lm

ch u t h tng

Ngun: TCMT, B TN&MT, 2013

18

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

60

40
20
0

DHMT

BSH v Bc
Trung B

BSCL

Ty Nguyn ng Nam B

Biu 1.14. T l lp y CCN bnh qun cc vng trn c nc

Ngun: B Cng Thng, 2012

Ngoi ra, xu hng pht trin cc c

s nh l, quy m h gia nh nh cc l
m gia sc, gia cm; l gch, gm c mt
hu ht mi a phng nhng khng
c hoc khng th quy hoch vo cc
CCN do nhiu l do m nm l, ri rc
gn hoc trong khu dn c. Theo bo co
ca cc a phng, cc c s ny hu
nh khng u t h thng x l cht thi,
kh thi nn l ngun gy nhim mi
trng, nh hng nhiu n i sng sinh
hot ca ngi dn khu vc nng thn.

Thi Bnh, Nam nh Tip n l vng

Bc Trung B v DHMT chim khong
25% s x c lng ngh ca c nc. S
x c lng ngh cn li l BSCL v cc
vng khc chim t l nh (Biu 1.15).
13%

12%

25%
50%

1.2.6. Xu th pht trin lng ngh

BSCL
Bc Trung B v DHMT

Cng vi s ra i ca cc CCN,
nhiu lng ngh c khi phc v pht
trin thu ht c nhiu ngun vn
trong dn c, to c vic lm ti ch
cho hng chc vn lao ng. Theo s liu
thng k, n ht nm 2014, s lng ngh
v lng c ngh nc ta l 5.096, trong
s lng ngh truyn thng c cng
nhn theo tiu ch lng ngh hin nay ca
Chnh ph l 1.748. Cc lng ngh thu ht
khong 10 triu lao ng.

BSH
Cc vng khc

Biu 1.15. T l x c lng ngh

phn theo vng

Ngun: TCTK, B KH&T, 2012

Lng ngh nng thn Vit Nam hin

c phn loi theo 6 nhm ngnh ngh
sn xut chnh: th cng m ngh (gm,
s, thy tinh m ngh, chm khc, sn
mi, g m ngh), chm m vng, bc,
thu, ren; ch bin lng thc, thc phm,
chn nui, git m; dt nhum, m t,
thuc da; vt liu xy dng v khai thc
; ti ch ph liu; ngh khc (sn xut
nng c nh cy, ba, ng thuyn, lm
qut giy...) (Biu 1.16).

Theo kt qu iu tra ca Tng cc

thng k, s x c lng ngh tp trung ch
yu vng BSH (50%), ti cc tnh, thnh
ph nh H Ni, Bc Ninh, Hng Yn,

19

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Th cng m ngh
15%

4%

Biu 1.16. T l phn loi

ngnh sn xut chnh
ti lng ngh

39%

5%

Ch bin lng thc, thc

phm, chn nui, git m
Dt nhum, m t, thuc da
Vt liu xy dng v khai
thc

17%
20%

Ngun: Vin Khoa hc v K thut

mi trng, 2011

Ti ch ph liu
Ngh khc

Tuy nhin, mt tri ca cc lng ngh

nng thn cng cn nhiu, nht l tnh
trng gy nhim mi trng: nc thi,
cht thi do cc lng ngh ti cc vng
qu gy nhim ngun nc, khng kh,
t ai nh hng n cy trng, vt nui
v sc khe ngi dn cn rt ph bin.
Theo thng k, t l lng ngh s dng
thit b x l nc thi, cht thi c hi
ch t 4,1% v thc trng ny ang cho
thy r nguy c gy nhim mi trng t
cc lng ngh nng thn nc ta.

lng ngh cha c phn loi, ti ch, ti

s dng hp l. Nhng tn ti ny ang t
vn mi trng nng thn trc thch
thc ln, cn c quan tm v gii quyt.

Theo quy nh, gim thiu nhim

mi trng ti cc lng ngh, i vi cc
lng ngh khng th u t, p dng cc
bin php x l cht thi t quy chun k
thut quc gia v mi trng tng ng th
phi di di vo CCN hoc khu chn nui,
khu sn xut tp trung bn ngoi khu dn
c. Tuy nhin, n nay s lng ngh c
quy hoch trong CCN lng ngh l rt t (47
lng ngh) nn tnh hnh x l cht thi ti
cc lng ngh nhiu ni cn b b ng. a
s cc lng ngh cha xy dng h thng
x l nc thi. Cc loi kh thi, nc thi
u c x thi trc tip ra mi trng
c bit l nc thi ti cc lng ngh ti
ch kim loi, ch bin nng sn, thy sn
ang l vn bc xc gy nh hng
nghim trng n mi trng. CTR nguy
hi pht sinh t cc hot ng sn xut

Trong nhng nm qua, Chnh ph

ra nhiu chnh sch v chng trnh
khc nhau nhm tng din tch rng v
gim mc suy gim rng. S i mi
trong chnh sch pht trin lm nghip
thc y vic trng rng sn xut.
nc ta, din tch rng trng tng ln kh
nhanh, nm trong tp 10 cc nc c din
tch rng trng ln nht th gii. Tuy nhin,
phn ln rng c trng li vi mc ch
kinh t, sn xut cy ly g ngn ngy, cy
mc nhanh m cha u tin trng rng ti
cc khu vc u ngun. iu ny dn n
tnh trng rng trng sn xut tng nhng
cht lng rng t nhin cn thp, din
tch rng giu v trung bnh ch chim
khong 8%, trong khi rng phc hi, rng
cha c tr lng chim khong 61% din
tch c rng t nhin ca c nc.

1.2.7. Hot ng pht trin lm nghip

Rng khng ch l ngun sinh k

quan trng m cn l ngun cung cp ti
nguyn nhm p ng nhu cu thit yu
v to thu nhp cho ngi dn. Pht trin
lm nghip thi gian qua c nhiu bin
chuyn tch cc.

20

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

Bng 1.8. Din bin din tch rng qua cc thi k

n v tnh: triu ha
Loi rng/Nm

Tng din tch

1945

1976

1990

1999

2002

2012

13,515

13,862 13,954

14,3

11,169

0,092

0,745

1,524

1,919

3,229

Rng t nhin

14,3

11,077

8,43

9,471

9,866

10,286

che ph (%)

43,0

33,8

27,8

33,2

35,8

39,7

Rng trng

9,175 10,995 11,785

2011

3,438

2013

3,556

10,424 10,398
40,7

41,5

Ngun: Tng cc Lm nghip, B NN&PTNT, 2014

Trong nm 2013, hn 9.500 ha rng,

bao gm hn 300 ha rng c dng, gn
500 ha rng phng h v hn 8.700 ha
rng sn xut b chuyn i sang mc
ch s dng khc (Bng 1.9). Trong khi
mt rng vng ng Bc ch yu l do
chuyn i t lm nghip sang t nng
nghip trng mu th vng cao nguyn
li ch yu trng cy cng nghip. Mt
s vng khc nh ng Nam B v Ty
Nguyn cn i mt vi tnh trng mt
rng do pht trin thy li.

Rng trng sn xut ng vai tr

quan trng cc vng ng Nam B,
Ty Nguyn, Trung B v min ni pha
Bc. Ni bt l cy cao su ang c xu
hng cnh tranh mnh m i vi trng
rng sn xut trn phm vi c nc. Keo
lai v keo tai tng cng l nhng loi
cy c chn la nhiu trn t lm
nghip, trong khi , din tch bch n
v keo l trm ang gim dn. Nhng
loi cy c chu k sinh hc di nh
thng ba l, thng ui nga, thng nha
c din tch phn b ln cc tnh Lm
ng, Lng Sn v Qung Tr.

Bng 1.9. Loi hnh v din tch rng

b chuyn i nm 2013

X hi ha ngnh lm nghip l mt
trong nhng chnh sch lm nghip c
ch trng thi gian gn y. Tuy nhin,
cng tc thc hin cc chnh sch ny
cp a phng cn gp nhiu kh khn.
Ch trng chuyn i m hnh lm trng
quc doanh thnh cc cng ty lm nghip
cha hiu qu v ph hp vi mc tiu
qun l rng bn vng; cng tc giao t
lm nghip n tng h gia nh cha
c kt qu tng xng; nng sut v hiu
qu rng trng ca h gia nh cn thp;
m hnh trang tri v doanh nghip t
nhn kinh doanh rng pht trin km
Mt khc, nhng mu thun lin quan
n t ai v ti nguyn rng tip tc
gia tng mi ni.

n v: ha
Loi hnh

Din tch

Khai thc khong sn

1.014,98

Thy in

332,71

Thy li

451,41

Lm ng

461,57

Khu du lch v sn golf

13,79

KCN v cng

37,21

Nng nghip

2.868,57

An ninh, quc phng

136,01

Mc ch khc

4.212,23

Tng s

9.527,48

Ngun: Tng cc Lm nghip,

B NN&PTNT, 2013

21

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

1.3. VN I MI NNG THN

Thc hin Ngh quyt s 26-NQ/TW

cht vn ha c ch trng xy dng v

nng cp. Qua gp phn thay i b
mt nng thn, to iu kin thun li cho
ngi dn pht trin kinh t. Nng thn
pht trin theo quy hoch, c cu h tng,
kinh t, x hi hin i, mi trng sinh
thi c bo v.

ca Ban chp hnh Trung ng ng Kha

X v nng nghip, nng dn, nng thn,
ngy 4/6/2010 Th tng Chnh ph
ban hnh Quyt nh s 800/Q-TTg
ph duyt Chng trnh mc tiu quc gia
xy dng nng thn mi giai on 20102020, vi mc tiu phn u t l s x
t chun nng thn mi n nm 2015
l 20% v n nm 2020 l 50%.

Theo tng kt t bo co ca cc a
phng, tnh n ht 2014, hu nh cc
x trn ton quc c ph duyt quy
hoch xy dng x nng thn mi, t t
l trn 90% so vi tng s x trn ton
quc (trc khi c Quyt nh 193/Q-TTg1,
ton quc mi ch t 23,4%). Tnh n
ht nm 2014, c 785 x t chun nng
thn mi, tng ng 8,8%.

T khi thc hin Chng trnh nng

thn mi n nay, kinh t pht trin, i
sng vt cht v tinh thn ca c dn nng
thn tng bc c nng cao. Chng
trnh gp phn pht trin nhanh h
thng kt cu h tng KT-XH nhiu vng
nng thn, ni bt l u t pht trin giao
thng nng thn, thy li, in.
Hin c nc v ang trin khai
xy dng trn 5 triu cng trnh vi khong
70.000 km ng giao thng nng thn,
nng cp hn 3.000 cng trnh thy li
gm b bao, cng, trm bm phc v ti
tiu, trong no vt, tu sa gn 7.000
km knh mng; huy ng khong 15.205
t ng vn u t ci to v xy dng
mi h thng in nng thn; nng cp
hn 1.000 cng trnh nc sch tp trung,
500 bi thu gom rc thi, 1.200 cng rnh
thot nc thi v sinh, 40% s x thnh
lp t thu gom rc thi. C s h tng cng
ngh thng tin internet tc cao n
c hu ht cc im bu in vn ha
x, khong 55% s x c im truy cp
internet cng cng. Tng s vn u t
ci to, xy dng ch nng thn t 2.783
t ng. Trng hc cc cp tng bc xy
dng theo chun v x hi ha. H thng
cc trm y t c tng cng c v s
lng v b sung nhn vin y t. C s vt

Khung 1.4. Tnh hnh huy ng kinh

ph thc hin Chng trnh mc tiu
quc gia v xy dng nng thn mi
Chng trnh huy ng c
485 nghn t ng, trong : Ngn
sch nh nc cc cp b tr 161.938
t ng chim 33,4% (vn h tr
trc tip cho Chng trnh l 50.048
t ng, vn lng ghp 111.889,7
t ng); Vn tn dng 231.378,1
t ng, chim 47,7%; Cc doanh
nghip h tr 29.900,91 t ng,
chim 6,0% v ngi dn ng gp
62.841,07 t ng, chim 12,9%.
Ngun: B NN&PTNT, 2014

Quyt nh s 193/Q-TTg ngy 02/02/2010 ca Th

tng Chnh ph Ph duyt Chng trnh r sot quy hoch
xy dng nng thn mi.
1

22

Phat trien nong thon va moi trng Chng 1

100

Biu 1.17. T l x ph duyt

quy hoch xy dng
nng thn mi

80
60
40

Ngun: B NN&PTNT, 2014

20
0

BSH

TDMNPB

DHMT

Ty Nguyn

ng Nam B

Trong nhng nm qua, B NN&PTNT,

cc a phng, doanh nghip v b con
nng dn y mnh ng dng thnh
tu ca khoa hc k thut, xy dng nhiu
m hnh theo hng xanh - sch - pht
trin bn vng. in hnh, i vi cy la
p dng cc m hnh rung la b
hoa, 1 phi 5 gim, cnh ng mu
ln p dng VietGAP. i vi cy n
tri, p dng quy trnh canh tc GAP v
m hnh s dng kh sinh hc trong chn
nui. i vi ngnh nui trng thy sn,
p dng kim sot cht lng t ao nui
n bn n.
p dng sn xut xanh - sch
nng nghip c th pht trin bn vng,
tnh cnh tranh ca nng sn c nng
cao, cng ngh x l v ti s dng ph
phm, ph thi theo m pht trin,
kh nh knh cng gim pht thi m
bo bn vng trn c ba tr ct kinh t,
x hi v mi trng. pht trin bn
vng, nn nng nghip truyn thng cn
s thay i ton din. V vy, vic r sot
li c ch, chnh sch lin quan v sa
i, b sung cho ph hp vi m hnh pht
trin mi theo c cu li ngnh kinh t v
hng ti ngnh kinh t xanh l thch thc
khng nh.

23

BSCL

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

24