You are on page 1of 22

B TI NGUYN V MI TRNG

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

H Ni, 2014

In 1.000 cun, kch thc 21x29,7cm, ti Nh my in Bn .


KKHXB: 1365-2015/CXBIPH/01-274/Ba. Quyt nh s 28/Q-TMBVN ngy 02 thng 6
nm 2015.

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH SCH NHNG NGI THAM GIA BIN SON


BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN


Tp th ch o
Nguyn Minh Quang, B trng B Ti nguyn v Mi trng
Bi Cch Tuyn, Th trng kim Tng cc trng Tng cc Mi trng
Hong Dng Tng, Ph Tng cc trng Tng cc Mi trng
T th k
KS. Nguyn Vn Thy, ThS. L Hong Anh, CN. Nguyn Th Nguyt nh, ThS. Mc
Th Minh Tr, KS. Phm Quang Hiu, ThS. Vn Hng V, ThS. Nguyn Hu Thng,
ThS. Bi Hng Nht, TS. Dng Thnh Nam, TS. Nguyn Hng Minh, ThS. Phm
Th Vng Linh, ThS. Nguyn Hng Hnh, ThS. Phm Th Thy, ThS. Nguyn Th
Thu Trang, CN. Phan Th Nhung, CN. Nguyn Th Bch Loan, CN. Vng Nh Lun.
Tham gia bin tp, bin son
GS. TSKH. Phm Ngc ng, ThS. Tng Th Cng, KS. Nguyn Gia Cng,
ThS. Nguyn Hng Thnh, TS. L Hong Lan, ThS. Nguyn Hong nh, TS. ng
Khnh.
ng gp kin v cung cp s liu cho bo co
Cc n v thuc B Ti nguyn v Mi trng.
Cc n v thuc Tng cc Mi trng.
B Cng An, B Cng thng, B Giao thng vn ti, B Lao ng - Thng binh v
X hi, B Ngoi giao, B Nng nghip v Pht trin nng thn, B Quc phng, B
T php, B Xy dng.
S Ti nguyn v Mi trng cc tnh, thnh ph.

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

MC LC
Danh mc Biu

Danh mc Khung

vii

Danh mc Bng

ix

Danh mc Hnh

Danh mc Ch vit tt

xi

Li ni u

xiii

Trch yu

xv

CHNG 1. PHT TRIN


NNG THN V MI TRNG
1.1. Tng quan nng thn Vit Nam

1.1.1. a bn tri di vi iu kin t nhin


a dng to nn nhng th mnh c
trng cho cc vng nng thn Vit Nam

1.1.2. Nng thn gi vai tr l vnh ai xanh


i vi th, gp phn cn bng sinh thi
gia vng nng thn v thnh th

1.1.3. Nng nghip - nng thn c vai tr


cung cp nguyn liu v ngun lc cho pht
trin kinh t

1.1.4. Thay i qu t do cc hot ng


kinh t x hi

1.2. Xu th pht trin cc hot ng kinh t


khu vc nng thn

11

1.2.1. Hot ng trng trt

11

1.2.2. Hot ng chn nui

2.4. Sc p t hot ng nui trng v ch


bin thy sn

37

2.5. Sc p t hot ng ch bin nng sn


thc phm

40

2.6. Sc p t hot ng ca lng ngh

41

2.7. Sc p t hot ng pht trin cng


nghip

48

2.8. nh hng ca bin i kh hu, nc


bin dng v thin tai

49

CHNG 3. HIN TRNG


MI TRNG NNG THN
3.1. Mi trng khng kh

55

3.1.1. Tnh hnh chung cht lng mi


trng khng kh khu vc nng thn

55

3.1.2. Mt s vn nhim cc b mi
trng khng kh khu vc nng thn

57

3.2. Mi trng nc mt

62

3.2.1. Tnh hnh chung cht lng nc mt


khu vc nng thn

62

3.2.2. Vn suy gim cht lng v


nhim cc b nc mt nng thn

64

3.3. Mi trng nc di t

71

3.4. Mi trng t

73

14

3.4.1. Tnh hnh chung cht lng t khu


vc nng thn

73

1.2.3. Hot ng nui trng thy sn

16

1.2.4. Ch bin nng lm thy sn

17

3.4.2. Thoi ha t

74

3.4.3. nhim t

78

1.2.5. Xu th pht trin cc cm cng nghip


v hot ng tiu th cng nghip

18

3.5. Cht thi rn nng thn

80

1.2.6. Xu th pht trin lng ngh

19

3.5.1. Phn loi, thu gom v x l rc thi


sinh hot

82

1.2.7. Hot ng pht trin lm nghip

20

1.3. Vn i mi nng thn

22

3.5.2. Thu gom v x l cht thi rn t cc


ngnh sn xut khu vc nng thn

88

3.5.3. Phn loi, thu gom v x l cht thi


rn lng ngh.

90

CHNG 2. SC P I VI
MI TRNG NNG THN
2.1. Sc p t hot ng dn sinh

27

2.2. Sc p t hot ng trng trt v lm


nghip

29

2.3. Sc p t hot ng chn nui

34

CHNG 4. TC NG CA NHIM
MI TRNG NNG THN
4.1. nh hng n i sng sinh hot v
sc khe ngi dn

iii

95

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

4.1.1. nh hng n i sng sinh hot


ngi dn

95

5.5.2. Qun l v x l cht thi t hot


ng chn nui

128

4.1.2. nh hng n sc khe ngi dn

96

5.5.3. Qun l v x l cht thi t cc


lng ngh

4.2. nh hng n s pht trin cc ngnh


kinh t - x hi

128

103

5.5.4. Qun l v x l rc thi sinh hot

129

4.2.1. Thit hi kinh t do nh hng n


hot ng nui trng thy sn

103

5.6.Vn ti chnh, u t cho bo v mi


trng nng thn.

132

4.2.2. Thit hi kinh t do nh hng n


hot ng sn xut nng nghip

103

5.7. Huy ng s tham gia v nng cao nhn


thc cng ng

134

4.2.3. Thit hi kinh t do nh hng n


hot ng du lch

105

5.7.1. Huy ng s tham gia ca cng ng


trong cng tc BVMT nng thn

134

4.3. nh hng n cnh quan v mi


trng sinh thi

106

5.7.2. Nng cao nhn thc cng ng

137

4.4. Pht sinh xung t mi trng

107

4.4.1. Xung t mi trng pht sinh t hot


ng lng ngh

107

4.4.2. Xung t mi trng pht sinh t hot


ng ca cc c s sn xut

107

4.4.3. Xung t mi trng trong cng tc


quy hoch bi rc tp trung

109

CHNG 6. NHNG VN BC XC
V MI TRNG NNG THN
V XUT GII PHP

CHNG 5. QUN L
MI TRNG NNG THN

6.1. Cc vn bc xc v mi trng
nng thn

141

6.1.1. Pht trin sn xut cha quan tm n


cng tc bo v mi trng

141

6.1.2. Thu gom v x l cht thi rn sinh


hot nng thn - vn cn nhiu bc xc

142

6.1.3. Cha kim sot c cht thi l bao


b ha cht bo v thc vt

142

6.1.4. Kh khn trong kim sot nhim


mi trng lng ngh

143

6.1.5. Cng tc qun l mi trng nng


thn cn an xen, thiu n v u mi qun
l, mt s mng cn b b ng

143

143

5.1. Cc chnh sch v vn bn quy phm


php lut

115

5.1.1. Cc chnh sch v vn bn quy phm


php lut to hnh lang php l cho cng
tc BVMT nng thn

115

5.1.2. Nhng tn ti v thch thc

118

5.2. H thng t chc qun l v phn cng


trch nhim

120

5.2.1. H thng t chc qun l v phn


cng trch nhim

6.1.6. T l dn c nng thn c cp nc


sch v iu kin v sinh mi trng nng
thn cn thp

120

6.2. xut gii php

144

5.2.2. Mt s kh khn, tn ti

120

6.2.1. Cc gii php chung

144

5.3. Trin khai cc tiu ch mi trng thuc


chng trnh nng thn mi

145

122

6.2.2. Gii php u tin cho cc vn ni


cm
6.2.3. Gii php theo vng, min

147

5.4. Nc sch v v sinh mi trng nng


thn

125

Kt lun

153

5.5. Qun l v x l nhim mi trng


nng thn

Kin ngh

155

127

Ti liu tham kho

159

5.5.1. Qun l v x l cht thi t hot


ng trng trt

127

iv

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH MC BIU
CHNG 1. PHT TRIN
NNG THN V MI TRNG

Biu 2.3. c tnh lng rm r pht sinh


ngoi ng rung

31

Biu 1.1. T trng c cu ngnh kinh t


nm 2013

Biu 2.4. c tnh lng rm r ngoi


ng rung mt s tnh vng BSH

32

Biu 1.2. T l lao ng t 15 tui tr ln


ang lm vic ti cc ngnh kinh t

Biu 2.5. c tnh khi lng cht thi rn


chn nui phn theo vng

35

Biu 1.3. Din bin s lao ng t 15 tui


tr ln phn theo vng nng thn v thnh th
giai on 2009-2013

Biu 2.6. T l cc kh thi chnh pht


sinh t hot ng chn nui

36

Biu 1.4. Thu nhp bnh qun hng thng


theo u ngi ca c nc v phn theo khu
vc thnh th, nng thn giai on 1999-2012

Biu 2.7. T l gia sc mc bnh l mm


long mng trn c nc nm 2013

36

Biu 2.8. S lng gia sc b tiu hy do


mc bnh l mm long mng nm 2013

36

Biu 1.5. T l h ngho cc vng trong c


nc nm 2010 - 2013

Biu 2.9. T l cc cht thi sinh hot


trong nui trng v ch bin thy sn

38

Biu 1.6. C cu s dng t nm 2013

10

Biu 1.7. T l sn lng la phn theo


vng nm 2013

11

Biu 1.8. T l phn b din tch cy cng


nghip ngn ngy chnh nm 2013

12

Biu 1.9. T l phn b din tch cy cng


nghip lu nm nm 2013

12

Biu 1.10. Khi lng cc nhm thuc


BVTV Vit Nam

13

Biu 1.11. T l phn b trang tri cc


vng trn c nc

15

Biu 1.12. T l phn b din tch mt


nc nui trng thy sn nm 2013

CHNG 3. HIN TRNG


MI TRNG NNG THN
Biu 3.1. Nng TSP trong khng kh
xung quanh ti mt s a phng khu vc
nng thn

56

Biu 3.2. Nng kh NH3 gn khu vc


chn nui x Sng Ly, huyn Bc Bnh, tnh
Bnh Thun

56

Biu 3.3. Nng TSP trong khng kh


xung quanh mt s lng ngh khu vc pha
Bc

57

16

58

Biu 1.13. T l CCN do doanh nghip


lm ch u t h tng

Biu 3.4. Nng SO2 trung bnh nm ti


mt s lng ngh nm 2010

18

Biu 1.14. T l lp y CCN bnh qun


cc vng trn c nc

58

19

Biu 3.5. Nng NO2 trung bnh nm ti


mt s lng ngh nm 2010

Biu 1.15. T l x c lng ngh phn


theo vng

19

Biu 3.6. Nng TSP xung quanh mt s


im khai thc, ch bin khong sn, vt liu
xy dng v l gch

58

Biu 1.16. T l phn loi ngnh sn xut


chnh ti lng ngh

20

59

Biu 1.17. T l x ph duyt quy hoch


xy dng nng thn mi

23

Biu 3.7. Nng kh SO2 mt s c s khai


thc t st v sn xut gch ngi tnh Bnh
Thun
Biu 3.8. Nng TSP trong khng kh
xung quanh ti mt s vng nng thn chu
tc ng ca KCN

60

Biu 3.9. Nng TSP trong khng kh


xung quanh vng nng thn chu nh hng
t nh my xi mng khu vc pha Bc

60

Biu 3.10. Gi tr Coliform trong nc mt


ti mt s x khu vc nng thn nm 2013

62

CHNG 2. SC P I VI
MI TRNG NNG THN
Biu 2.1. Tng lng cc cht nhim
trong nc thi sinh hot phn theo vng

28

Biu 2.2. T l pht sinh CTR sinh hot


theo vng nm 2013

29

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Biu 3.24. Din bin d lng thuc BVTV


nhm Pyrethoid trong mi trng t nng
thn tnh Bc Giang nm 2013 v 2014

74

63

Biu 3.25. Din tch t b thoi ha mt


s vng trong ton quc

75

Biu 3.13. Din bin hm lng COD


trong nc sng mt s khu vc nng thn
pha Bc giai on 2011-2014

76

65

Biu 3.26. Din bin hm lng Cl- trong


t theo loi hnh s dng ti BSCL giai
on 2009 - 2012.

Biu 3.14. Din bin hm lng BOD5


trong nc mt s h ti khu vc nng thn
tnh Bc Giang giai on 2012-2014

Biu 3.27. T l thnh phn rc thi sinh


hot huyn Cu Ngang, tnh Tr Vinh

81

65

Biu 3.15. Din bin hm lng COD


trong nc ao, knh mng ni ng ti khu
vc nng thn tnh Bc Giang nm 2014

66

Biu 3.16. Hm lng COD v TSS trong


nc mt gn m st Cng ty C phn Khong
sn Ha Yn, tnh Yn Bi nm 2013

66

Biu 3.11. Din bin hm lng NH4+


trong nc sng on chy qua khu vc nng
thn giai on 2012 -2014
Biu 3.12. Din bin hm lng TSS trong
nc sng on chy qua khu vc nng thn
giai on 2012-2014

63

Biu 3.17. Hm lng NH4+ ti mt s


im quan trc ti vng nng thn trn a
bn tnh C Mau nm 2013

67

Biu 3.18. Hm lng DO knh X No giai


on 2010 - 2013

68

Biu 3.19. Hm lng TSS knh X No


giai on 2010 - 2013

68

Biu 3.20. Hm lng NH4+ trong nc


di t mt s khu vc nng thn nm 2013

CHNG 4. TC NG CA NHIM
MI TRNG NNG THN
Biu 4.1. T l ngi mc cc bnh ph
bin ti lng ngh ti ch kim loi Chu Kh,
tnh Bc Ninh

98

Biu 4.2. T l mc bnh ca cc lng


ngh v cc lng khng lm ngh ti H Nam

101

Biu 4.3. T l % triu chng bnh tt do


nh hng ca bi rc

102

Biu 4.4. Din tch la v hoa mu b mt


trng do thin tai gy ra trn c nc qua cc
nm 2007- 2013

105

CHNG 5. QUN L
MI TRNG NNG THN

71

Biu 5.1. T l x nng thn t tiu ch


mi trng chia theo khu vc

124

Biu 3.21. Hm lng Fe trong nc ging


khoan, ging o mt s khu vc nng thn
nm 2013

71

Biu 5.2. Kt qu thc hin Chng trnh


mc tiu quc gia nc sch v v sinh mi
trng nng thn

125

Biu 3.22. Gi tr Coliform trong nc


di t mt s khu vc nng thn

72

132

Biu 3.23. Hm lng Pb v Cu trong t


sn xut nng nghip mt s khu vc nng
thn tnh Bnh Thun v tnh k Nng nm
2014

Biu 5.3. Chi cho hot ng BVMT t


ngun ngn sch s nghip mi trng ca
B NN&PTNT qua cc nm

73

vi

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH MC KHUNG
CHNG 1. PHT TRIN
NNG THN V MI TRNG
Khung 1.1. Vn u t trc tip nc ngoi
(FDI) lnh vc nng nghip

Khung 1.2. Tnh hnh bun bn thuc BVTV


ti H Ni

14

Khung 1.3. Tnh hnh nhp khu thc n


chn nui

15

Khung 1.4. Tnh hnh huy ng kinh ph


thc hin Chng trnh mc tiu quc gia
v xy dng nng thn mi

50

Khung 2.17. S bt thng bo b vng


ven bin

51

Khung 2.18. Tnh hnh ngp lt BSCL

68

CHNG 3. HIN TRNG


MI TRNG NNG THN
Khung 3.1. nhim khng kh do cht thi
chn nui

61

Khung 3.2. nhim cc b nc mt ti


Ph Yn, Thi Nguyn

68

Khung 3.3. Tnh trng nhim nc bo


ng ti lng ngh huyn Hng H, Thi
Bnh

69

Khung 3.4. Cht lng mi trng nc gn


cc c s nui tm tnh Bnh nh

70

Khung 3.5. Nc sinh hot mt s khu vc


nng thn b nhim vi sinh v kim loi
nng

72

Khung 3.6. Cht lng t vng nng thn


tnh Vnh Long v Qung Bnh

73

Khung 3.7. nhim mi trng do cc kho


thuc BVTV tn lu

79

Khung 3.8. nhim dioxin ti sn bay A So


tnh Tha Thin Hu

80
82

37

Khung 3.9. M hnh phn loi rc thi ti


vng nng thn huyn Thp Mi, tnh
ng Thp

39

Khung 3.10. M hnh thu gom CTR tp


trung nng thn

84

Khung 3.11. Tnh hnh thu gom rc thi ti


vng nng thn Tp. H Ni v tnh in
Bin

85

Khung 3.12. nhim mi trng t cc bi


rc ti tnh Bnh nh

86

Khung 3.13. Bt cp trong x l CTR sinh


hot ti tnh Thi Bnh

87

Khung 3.14. D n u t xy dng cng


trnh x l nhim mi trng lng ngh
c ng i Bi, tnh Bc Ninh

91

22

CHNG 2. SC P I VI
MI TRNG NNG THN
Khung 2.1. S lng cng trnh khai thc, s
dng nc di t tnh Sc Trng

28

Khung 2.2. Thoi ha t do s dng phn


v c ti Lm ng

30

Khung 2.3. S dng ph, ph phm la ti


BSCL

32

Khung 2.4. c tnh thi lng cc kh thi


do t sinh khi ti Chu

32

Khung 2.5. c tnh thi lng cc kh thi


do t rm r ti Thi Bnh

33

Khung 2.6. nh hng ca thc vt ngoi


lai i vi mi trng

33

Khung 2.7. Cht thi chn nui ti tnh Thi


Nguyn v Thi Bnh
Khung 2.8. Tnh hnh dch l mm long
mng v cm gia cm 6 thng u nm
2014
Khung 2.9. nhim mi trng t nui c
da trn ti tnh Bn Tre

Khung 2.16. Tnh hnh hn hn tnh Ninh


Thun

35

Khung 2.10. p lc mi trng ti cc lng


ngh tnh Bc Giang

42

Khung 2.11. p lc mi trng nc mt ti


cc lng ngh H Ni v Nam nh

44

Khung 2.12. p lc mi trng khng kh


ti cc lng ngh

45

Khung 2.13. nhim ch ti lng ngh ti


ch ch ng Mai

47

Khung 2.14. Pht sinh cht thi rn ti cc


lng ngh tnh Ninh Thun

47

Khung 2.15. Pht sinh cht thi rn ti mt


s lng ngh tnh Bc Ninh

47

vii

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

CHNG 4. TC NG CA NHIM
MI TRNG NNG THN

CHNG 5. QUN L
MI TRNG NNG THN

Khung 4.1. Hn 7 nm sng chung vi


ngun nc b nhim

95

Khung 4.2. nhim nh hng n i


sng sinh hot ca ngi dn

96

Khung 4.3. Tc hi ca vic s dng than t


ong i vi sc khe con ngi

97

Khung 4.4. Tc hi ca cc cht nhim


trong nc i vi sc khe con ngi

Khung 5.1. Quy nh lin quan n BVMT


trong cc Lut, Php lnh ca ngnh nng
nghip

117

Khung 5.2. Cc chng trnh, d n u tin


thuc n bo v v ci thin mi trng
nng nghip nng thn n nm 2020 trn
a bn tnh Thi Nguyn

118

99

122

Khung 4.5. nhim mi trng gy thit hi


cho nui c b trn sng Ch V

Khung 5.3. Cc tiu ch v mi trng thuc


B tiu ch quc gia v nng thn mi

103

Khung 4.6. Ngi dn iu ng v nc


thi nh my tinh bt sn

126

104

Khung 5.4. Kt qu kim tra cht lng


nc ti mt s c s cp nc tp trung
khu vc nng thn

Khung 4.7. nhim mi trng gy nh


hng ti du lch ti mt s lng ngh
thnh ph H Ni

105

Khung 5.5. Hot ng thu gom v bao


b thuc BVTV ti mt s a phng
cha pht huy hiu qu

127

Khung 4.8. Phn ng ca ngi dn v


nhim ti tnh Qung Bnh

108

Khung 5.6. M hnh thu gom, x l rc thi


nng thn da vo cng ng Qung Tr

130

Khung 4.9. Dn khiu kin cng ty gy


nhim

109

Khung 5.7. Pht huy vai tr ca HTX trong


cng tc BVMT nng thn

134

Khung 4.10. n b cho nhng v khiu


kin v mi trng

110

Khung 5.8. Trin khai hng c c lng


ghp cc yu cu v BVMT x An Chn,
huyn Tuy An, tnh Ph Yn

135

Khung 4.11. Cng thng v rc

111

Khung 5.9. Trin khai hng c c lng


ghp cc yu cu v BVMT

136

Khung 5.10. Kt qu thc hin Chnh sch


chi tr dch v mi trng rng

136

viii

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH MC BNG
CHNG 1. PHT TRIN
NNG THN V MI TRNG
Bng 1.1. Din tch v sn lng lng thc
c ht

Bng 1.2. Din tch v nng sut la nm


2010 - 2013

11

Bng 1.3. Tnh hnh sn xut v nhp khu


phn bn

13

Bng 1.4. S lng gia sc, gia cm t nm


2010 - 2013

14

Bng 1.5. Phn b s lng chn nui gia


sc, gia cm theo vng nm 2013

14

Bng 1.6. Kt qu sn xut thy sn nm


2013

16

Bng 1.7. S lng cc c s ch bin nng


sn

17

Bng 1.8. Din bin din tch rng qua cc


thi k

21

Bng 1.9. Loi hnh v din tch rng b


chuyn i nm 2013

21

Bng 2.10. Lng nc thi sn xut ti


mt s lng ngh ch bin lng thc, thc
phm tnh Bnh nh

44

Bng 2.11. c trng nhim ti mt s


lng ngh ch bin lng thc, thc phm
trn a bn tnh Qung Nam v Bnh
Thun

45

Bng 2.12. c trng nhim ti mt s


lng ngh th cng m ngh tnh Qung
Nam v Bnh Thun

46

Bng 2.13. Lng pht sinh CTR sinh hot


mt s lng ngh ch bin nng sn, thc
phm tnh Bnh nh

47

Bng 2.14. Tng hp s v thin tai giai


on 2013 - 2014

52

CHNG 3. HIN TRNG


MI TRNG NNG THN

CHNG 2. SC P I VI
MI TRNG NNG THN

Bng 3.1. Kt qu quan trc cht lng


nc mt s im nui trng thy sn tnh
Bn Tre (minh ha s liu t 1/2014)

70

Bng 3.2. Lng cht thi rn pht sinh ti


mt s lng ngh ti ch

81

Bng 3.3. Thc trng mt s bin php x


l cht thi chn nui quy m trang tri (TT)
v h gia nh ti 54 tnh thnh trong ton
quc

89

90

Bng 2.1. c tnh ti lng mt s cht


nhim trong nc thi sinh hot pht sinh
t khu vc nng thn tnh Ph Th nm
2013 v d bo nm 2020

27

Bng 2.2. Lng phn ln v kali trung


bnh s dng trn mt s cy trng chnh
ti x Thanh Long, huyn Thanh Chng,
Ngh An

30

Bng 3.4. Thc trng s dng m lt sinh


hc trong chn nui

Bng 2.3. Tng hp lng CTR nng nghip


pht sinh nm 2012

30

CHNG 4. TC NG CA NHIM
MI TRNG NNG THN

Bng 2.4. c tnh khi lng CTR t hot


ng trng trt t 2009 - 2011 tnh H Tnh

31

Bng 4.1. Cc ch tiu c bn v sc khe


lin quan n nc v v sinh Vit Nam

99

Bng 2.5. c tnh khi lng cht thi rn


chn nui ca Vit Nam

35

Bng 4.2. S lng ngi mc cc bnh


lin quan n mi trng nc ti Ph Th

100

Bng 2.6. Thnh phn bn thi nui tm


cng nghip BSCL

38

CHNG 5. QUN L
MI TRNG NNG THN

Bng 2.7. c tnh ti lng Nit v Pht


pho pht sinh trong hot ng nui tm

38

123

Bng 2.8. Danh mc mt s loi ngoi lai


xm hi bit

Bng 5.1. Kt qu thc hin cc tiu ch


nng thn mi tnh n cui nm 2014

40

123

Bng 2.9. c trng nhim t sn xut


ca mt s loi hnh lng ngh

Bng 5.2. Tnh hnh thc hin cc tiu ch


nng thn mi n cui nm 2014

43

Bng 5.3. Tng hp hot ng ca cc m


hnh dch v qun l cht thi nng thn

131

ix

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH MC HNH

CHNG 3. HIN TRNG


MI TRNG NNG THN

CHNG 4. TC NG CA NHIM
MI TRNG NNG THN

Hnh 3.1. nhim nc t c s git m


(Phc Lm, Bc Giang) v sn xut tinh bt
dong (Tn Ha, H Ni)

68

Hnh 3.2. Ch bin c ng Thp

69

Hnh 3.3. Khai thc ct gy st l t ti


x i Bnh, huyn Yn Sn, tnh Tuyn
Quang

77

Hnh 3.4. Bng hng dn phn loi rc ti


ngun (trch S tay hng dn phn loi,
thu gom v x l rc thi khu vc nng thn
trn a bn tnh Qung Nam)

83

Hnh 3.5. L t rc th im ti x M H,
huyn Lng Giang, tnh Bc Giang

86

Hnh 4.1. Bi rc t pht ti thn Ph Vinh,


x Ia Bng, huyn Ch Prng, tnh Gia Lai

106

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

DANH MC CH VIT TT

BVMT

Bo v mi trng

KT-XH

Kinh t - x hi

BVTV

Bo v thc vt

NGTK

Nin gim thng k

CCN

Cm cng nghip

NN&PTNT

Nng nghip v Pht trin

CTNH

Cht thi nguy hi

CTR

Cht thi rn

QCVN

Quy chun Vit Nam

BSCL

ng bng sng Cu Long

QTMT

Quan trc mi trng

BSH

ng bng sng Hng

TCMT

Tng cc Mi trng

DSH

a dng sinh hc

TCTK

Tng cc Thng k

DHMT

Duyn hi min Trung

TDMNPB

Trung du min ni pha Bc

HTX

Hp tc x

TN&MT

Ti nguyn v Mi trng

KCN

Khu cng nghip

UBND

y ban nhn dn

KH&T

K hoch v u t

VSMT

V sinh mi trng

KHKT

Khoa hc k thut

WHO

T chc Y t Th gii

KSON

Kim sot nhim

nng thn

xi

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

LI NI U

i khong 67% dn s c nc, nng thn Vit Nam ang trn con ng i
mi v ng vai tr quan trng trong qu trnh pht trin KT-XH ca t nc. Chng trnh
mc tiu quc gia v xy dng nng thn mi c trin khai em li nhng thay i
ng k v i sng, h tng k thut cng nh cnh quan mi trng nhiu vng nng
thn. Tuy nhin, cng vi s pht trin KT-XH mnh m l nhng nguy c khng nh v
nhim mi trng.
Mi trng nng thn ang chu nhng sc p ngay t chnh cc hot ng sn xut
v sinh hot ca nng thn, ng thi cn chu tc ng t hot ng ca cc KCN, CCN
v khu vc th ln cn. chnh l nguy c nhim mi trng t trng trt, chn nui,
nui trng v ch bin thy hi sn, ch bin nng sn thc phm, pht trin lng ngh v
sn xut cng nghip. mt s vng nng thn, mi trng nc hoc mi trng khng
kh b nhim cc b, c bit vic qun l CTR nng thn cha thc s c coi trng,
v ang l vn bc xc.
Thc hin quy nh ca Lut Bo v mi trng, nm 2014, B Ti nguyn v Mi
trng la chn xy dng Bo co mi trng quc gia chuyn v Mi trng nng
thn. Bo co tr li nhng cu hi: iu g ang gy sc p i vi mi trng nng thn?
Hin trng v din bin cht lng mi trng nng thn nh th no? nhim mi trng
nng thn gy tc hi n sc kho cng ng v s pht trin KT-XH ra sao? Chng ta
, ang v s phi lm g bo v mi trng nng thn?
Tham gia bin son Bo co c cc cn b qun l nh nc, cc nh khoa hc ca
cc vin nghin cu, trng i hc. c bit, Bo co nhn c s quan tm, tham
gia, ng gp kin ca cc B/ngnh, a phng v nhiu chuyn gia. Phn ln cc s
liu v thng tin s dng trong Bo co c cp nht n cui nm 2014 v u c cung
cp chnh thc t cc c quan, n v c trch nhim. B Ti nguyn v Mi trng trn
trng cm n cc t chc v cc chuyn gia tham gia nhng kin ng gp qu bu.
Hy vng, Bo co ny s h tr qu trnh ra cc quyt nh v bo v mi trng cng
nh cng tc lp k hoch v quy hoch pht trin KT-XH nng thn, gp phn pht trin bn
vng t nc. ng thi y cng l ti liu tham kho cn thit phc v cng tc nghin
cu ca cc nh khoa hc v ph bin thng tin cho cng ng cng nh nhng c nhn c
quan tm.

B Ti nguyn v Mi trng

xiii

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

TRCH YU
Bo co mi trng quc gia 2014 - Mi trng nng thn phn tch cc vn lin
quan n mi trng nng thn Vit Nam trong giai on 2010-2014: Cc c trng ca
khu vc nng thn, qu trnh i mi, pht trin nng thn; cc hot ng pht trin kinh
t nng thn; din bin hin trng cht lng mi trng nng thn; kt qu t c
v nhng tn ti trong cng tc qun l; xc nh cc vn mi trng bc xc v nh
hng bo v mi trng nng thn trong thi gian ti.
Bo co c xy dng da trn m hnh D-P-S-I-R (ng lc - p lc - Hin trng
- Tc ng - p ng). ng lc gm vn th ha, s pht trin cc ngnh KT-XH,
nng thn c trnh by trong Chng 1 to ra Sc p ln, ng thi cng l nhng
ngun pht sinh cht thi ra mi trng (Chng 2), lm thay i hin trng cht lng mi
trng khu vc nng thn. Hin trng mi trng nng thn c nh gi trong Chng
3 gm din bin mi trng khng kh, mi trng nc mt, mi trng nc di t,
mi trng t, hin trng thu gom v x l CTR. Cht lng mi trng c nh gi
thng qua vic so snh kt qu quan trc cc thng s mi trng vi cc quy chun Vit
Nam hin hnh. S suy gim cht lng v nhim mi trng nng thn gy ra cc
Tc ng n sc kho ngi dn, hot ng pht trin KT-XH, cnh quan sinh thi v dn
n xung t mi trng, l nhng vn c trnh by trong Chng 4. Vic phn
tch thc trng, nhng tn ti trong cng tc qun l v BVMT nng thn l c s xy dng
ni dung phn p ng (Chng 5 v 6), gm cc gii php u tin cho nhng vn bc
xc, nhng gii php tng hp v nhng gii php cho tng vng min nhm qun l hiu
qu, phng nga, gim thiu nhim, tng bc ci thin, nng cao cht lng mi trng
nng thn v m bo mc tiu xy dng nng thn mi.
nh gi cht lng mi trng, Bo co s dng mt s quy chun k thut v
mi trng di y:
- QCVN 02:2009/BYT - Quy chun k thut quc gia v cht lng nc sinh hot.
- QCVN 02:2012/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v l t cht thi rn y t.
- QCVN 03:2008/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v gii hn cho php ca
kim loi nng trong t.
- QCVN 05:2013/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v cht lng khng kh
xung quanh.
- QCVN 06:2009/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v mt s cht c hi trong
khng kh xung quanh.
- QCVN 08:2008/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v cht lng nc mt.
- QCVN 09:2008/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v cht lng nc ngm.
- QCVN 10:2008/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v cht lng nc bin
ven b.

xv

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

- QCVN 25:2009/BTNMT - Quy chun k thut quc gia v nc thi ca bi chn


lp cht thi rn.
Bo co gm 6 chng.
Chng 1 Pht trin nng thn v mi trng
Nng thn Vit Nam mi vng min c nhng c trng khc nhau v iu kin t
nhin nn s pht trin KT-XH cng c nhiu c trng v nh hng khc nhau, Vi tng
din tch tng ng khong 80% din tch ton quc, nng thn gi vai tr l vnh ai
xanh, gp phn gi cn bng sinh thi gia vng nng thn v thnh th. Nng nghip nng thn gi v tr trng tm, m bo an ninh lng thc quc gia v cung cp nguyn
liu, hng ha cho cng nghip v xut khu. Vi khong 67% dn s ton quc phn b
cc vng nng thn, y l th trng cung cp lc lng lao ng di do nhng t l
tht nghip v bn tht nghip cng khng nh. c tnh thu nhp bnh qun u ngi
ca ngi dn nng thn cn thp (1,6 triu ng/thng) v t l h ngho cn kh cao.
Bn cnh , thc t qu t phc v cc lnh vc sn xut nng thn, c bit l t
nng nghip ang c xu hng gim do sc p t qu trnh th ha, cng nghip ha v
chuyn i mc ch s dng t.
Cc lnh vc sn xut chnh v ang pht trin mnh nng thn gm trng trt,
chn nui, nui trng thy sn, ch bin nng lm thy sn, pht trin cc cm cng
nghip, lng ngh v lm nghip. y l nhng ngnh ng vai tr quan trng trong nn
kinh t nc ta.
Hin nay, c nc ang trong qu trnh thc hin Chng trnh mc tiu quc gia
v xy dng nng thn mi giai on 2010 - 2020, phn u n nm 2020 s c 50%
s x t chun nng thn mi. Thc t trin khai cho thy cng cuc i mi ang
em li nhiu chuyn bin tch cc. C s h tng nhiu vng nng thn ang c
u t v nng cp, bao gm ng giao thng, cng trnh in, nc... y l tin
cc ngnh sn xut nng thn pht trin mnh, c bit i vi cc lnh vc nng
nghip, thy sn, lng ngh... Tuy nhin, bt cp trong cng tc qun l v ang gy
p lc ng k n mi trng nng thn v tc ng n cht lng cuc sng ngi
dn trong vng.
Chng 2. Sc p i vi mi trng nng thn
Sc p i vi mi trng nng thn n t cc hot ng dn sinh v cc hot ng
sn xut nh trng trt; chn nui; nui trng v ch bin thy sn; ch bin nng sn thc
phm; pht trin lng ngh v pht trin cng nghip. Thm vo , mi trng nng thn
ang phi chu nhng tc ng trc tip ca bin i kh hu, nc bin dng v vn
thin tai. Sc p ln mi trng cc vng nng thn ang c xu hng gia tng c v s
lng v mc nh hng. Mi vng min, a phng khc nhau c nhng c trng
v th mnh pht trin khc nhau nn sc p i vi mi trng nng thn cng nhng
mc khc nhau.

xvi

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Cc hot ng sn xut nng thn phn ln quy m h gia nh, gn khu dn c;


hnh thc sn xut nh l, cng ngh lc hu, cha u t cho hot ng BVMT l nhng
nguyn nhn chnh lm suy gim cht lng mi trng. Ngoi ra, vn quy hoch v
qun l cha hp l, cha c hoc vn hnh khng hiu qu, khng ng quy chun
cc cng trnh x l nc thi, CTR, cng l nhng p lc khng nh i vi mi trng
nng thn.
Chng 3. Hin trng mi trng nng thn
Hin trng mi trng nng thn c nh gi trn cht lng cc thnh phn mi
trng (1) khng kh, (2) nc mt, (3) nc di t, (4) mi trng t, (5) cht thi rn
nng thn.
Cht lng mi trng c nh gi da trn chui s liu quan trc t nm 2010
n 2014 ca cc tnh thnh trn c nc v mt s chng trnh quan trc ca Trung tm
Quan trc mi trng - Tng cc Mi trng. Phn tch v nh gi hin trng mi trng
nng thn da vo so snh cc kt qu quan trc vi cc Quy chun k thut quc gia
hin hnh.
Mi trng khng kh: cht lng mi trng khng kh khu vc nng thn cn kh
tt, rt nhiu vng cha c du hiu nhim. Nng cc cht kh gy nhim vn nm
trong ngng cho php ca QCVN 05:2013/BTNMT. Hin tng nhim cc b c ghi
nhn ti mt s khu vc nng thn gn im khai thc, ch bin khong sn, vt liu xy
dng; khu vc cm cng nghip xen k trong khu dn c, lng ngh v mt s khu vc tp
trung hot ng nng cp c s h tng. ng ch nht l vn nhim bi. Ngoi ra,
nhim kh thi NH3, SO2 v NO2 cng c ghi nhn ti mt vi khu vc gn khu sn
xut cng nghip, lng ngh. C s khc bit v thnh phn cng nh mc nhim
khng kh nng thn ty theo c im vng min v ngnh ngh sn xut.
Mi trng nc mt: Mi trng nc mt ti hu ht cc vng nng thn c th s
dng cho mc ch ti tiu, nhiu ni vn t yu cu cht lng cho cp nc sinh hot.
Tuy nhin, cc s liu quan trc cng ch ra s suy gim cht lng v nhim cc b
ti khu vc h lu sng, khu vc ven , khu vc dn c ng c, lng ngh Vn ph
bin l nhim hu c, vi sinh v cht dinh dng. Mt s im cn c du hiu nhim
kim loi nng. Min Bc, c bit BSH l ni xy ra nhiu vn nhim mi trng
nc mt nht do tp trung ng dn c v cc hot ng lng ngh.
Mi trng nc di t: Cht lng nc di t khu vc nng thn ph thuc vo
c tnh a cht vng cha nc, s thm thu v r r nc b mt t cc hot ng sn
xut nng nghip, lng ngh Nhn chung, cht lng nc di t nng thn cn kh
tt, hu ht cc thng s u c gi tr t QCVN 09:2008/BTNMT v c th s dng tt
cho mc ch sinh hot. Mt vi im cc b c du hiu nhim vi sinh, kim loi nng
v nhim cht hu c.

xvii

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Mi trng t: Qu trnh thoi ha t ang lm nh hng n 50% din tch t


nng nghip ton quc, trong phn ln l nhm t i ni nm khu vc nng thn.
Bn cnh tnh trng cht lng t b nh hng do s dng bt hp l cc loi phn
bn v thuc BVTV cng nh nhim t do cc cht c ha hc tn lu ang tr thnh
vn bo ng mt s tnh thnh trn ton quc.
Cht thi rn: Vn pht sinh, thu gom v x l CTR sinh hot khu vc nng thn
ang t ra nhiu thch thc. Bn cnh , cng tc thu gom v x l CTR t cc ngnh
sn xut (nng nghip, lng ngh, tiu th cng nghip) cng gp nhiu kh khn.
ng quan tm l vn thu gom, x l bao b thuc BVTV, cht thi chn nui v
CTR lng ngh.
Chng 4. Tc ng ca nhim mi trng nng thn
nhim mi trng nng thn gy ra nhng thit hi v KT-XH v tc ng trc tip
n cuc sng ngi dn nng thn, gy thit hi n hoa mu, nh hng n cnh quan
nng thn v gy ra nhng xung t v mi trng. T l ngi mc cc bnh c lin quan
n nhim mi trng nng thn c xu hng gia tng qua cc nm, c bit cc
khu vc sn xut ang b nhim hoc gn cc ngun gy nhim. Nhng nm gn y,
nng thn xut hin mt s lng ung th ti nhng khu vc nm gn cc c s sn xut
c hot ng x thi ha cht c hi.
i vi cc hot ng pht trin kinh t nng thn, cht lng mi trng suy gim
v nhim lm gim hiu qu sn xut v cht lng cc mt hng xut khu ra th trng
trong v ngoi nc. Mt s ngnh b nh hng ng k gm nui trng thy sn, sn
xut nng nghip. nhim mi trng cng lm mt m quan v suy gim cht lng mi
trng sinh thi l nguyn nhn nh hng n hnh nh nng thn v tc ng tiu cc
n ngnh du lch.
Xung t mi trng nng thn pht sinh t hot ng ca cc c s sn xut, lng
ngh, tiu th cng nghip... Xung t ch yu gia cng ng lm ngh v khng lm
ngh, sn xut lm pht thi nhim v ngi dn sng trong vng chu nh hng ca
nhim. c bit ang ni cm l vn xung t lin quan n quy hoch cc bi rc tp
trung khu vc gip ranh gia cc huyn x cng nh li ch ca ngi dn.
Chng 5. Qun l mi trng nng thn
Trong nhng nm qua, vn qun l v BVMT nng thn nhn c s quan tm
ca ng v Nh nc. Cc ni dung v qun l mi trng nng thn c iu chnh
bng nhiu vn bn quy phm php lut, thng qua vic lng ghp vo cc vn bn qun
l mi trng ni chung hoc lng ghp vo cc vn bn qun l sn xut chuyn ngnh.
B my t chc qun l mi trng nng thn ang c cng c v nng cao nng lc.
Cng tc nng cao nhn thc v huy ng s tham gia ca cng ng trong BVMT khu
vc nng thn cng ang c y mnh.

xviii

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

Tuy nhin, qun l mi trng nng thn vn cn nhiu tn ti, bt cp cha c


gii quyt cc mc v cp qun l khc nhau. Vn bn quy phm php lut cha
y , thiu tnh ng b. Mt s quy nh php lut c lin quan n BVMT khu vc
nng thn thiu tnh kh thi. Vn cn tn ti tnh trng chng cho trong phn cng trch
nhim, c nhng mng cn b ng trong c cu t chc qun l mi trng nng thn,
trch nhim ca n v qun l v thc thi cha cao. u t cho qun l v BVMT nng
thn cha nhn c s quan tm thch ng, kinh ph t trung ng hoc a phng
dnh cho cng tc BVMT khu vc nng thn mi ch tp trung ch yu cho vn nc
sch, VSMT. Cc hot ng qun l v kim sot cht thi t khu vc nng thn cha
thc s hiu qu. Bn cnh , vn nhn thc ca ngi dn v BVMT nng thn cn
hn ch.
Vic trin khai Chng trnh nng thn mi t mt s thnh cng, tuy nhin nh
gi chung cho thy nhm cc tiu ch v mi trng rt kh thc hin do cha st vi tnh
hnh thc t v thiu tnh kh thi. y l nhng thch thc khng nh v ang t ra
cho cng tc qun l mi trng nng thn.
Chng 6. Nhng vn bc xc v mi trng nng thn v xut gii php
Mt s vn bc xc, ni cm v mi trng nng thn bao gm: pht trin sn xut
cha quan tm n cng tc BVMT; vn thu gom v x l CTR sinh hot nng thn cn
b ng; cha kim sot c cht thi l bao b, ha cht BVTV; kh khn trong kim sot
nhim mi trng lng ngh; cng tc qun l mi trng nng thn cn an xen, thiu
n v u mi qun l; t l dn c nng thn c cp nc sch v iu kin v sinh
mi trng nng thn cn thp.
gii quyt cc vn tn ti trong cng tc qun l v BVMT nng thn ni
chung, gii quyt nhng vn mi trng ni cm ni ring cn xy dng cc gii php
ng b, c trng tm trng im v c l trnh, k hoch thc thi cc gii php. Trong
, cn tp trung u tin gii quyt trc v gii quyt tng bc cc vn mi trng
ni cm. Cc gii php chung bao gm: hon thin chnh sch, php lut v BVMT nng
thn; kin ton b my thc thi cng tc BVMT cc cp; huy ng ngun ti chnh, tng
u t; tng cng khu kim tra, gim st v cc gii php v cng ngh, k thut. Trc
mt cn u tin cc gii php cho cc vn ni cm v mi trng nng thn. Bn cnh
, cn xem xt ti yu t vng min trong nh hng qun l mi trng nng thn.

xix

BO CO MI TRNG QUC GIA 2014

MI TRNG NNG THN

xx

You might also like