Dr.

Musli Vrbani

SHKRUAJ, LEXO DHE MSO

SHKRONJAT E KURANIT

Planprogrami i muslimanit t vogl

OSLO 2009

Autori:

Dr. Musli VRBANI

Titulli:

SHKRUAJ, LEXO DHE MSO SHKRONJAT E

KURANIT

Radhitja kompjuterike,
kopertina dhe dizajni grafik

Mumin Shehu

Shtypi

FOCUS

OSLO
2009

Botim privat
T drejtn e ribotimit e rezervon botuesi
Tirazhi 500 cop

E DUA MUSLIMANIN Q T JET:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

i
i

mbl n kuvendime
Falenderues i Allahut
i Gzuar dhe i lumtur
Gjenerator i t mirave
Hero n beteja
i

13.
14.
15.
16.
17.
18.

19. Ndihmtar i t varfrve

20. Njerzor
21. Objektiv
22. i Pa thyeshm si shkmb
23. Qndres si Feniksi
24. Revolucionar
25. Rregullues i marrdhnieve
shoqrore
26. Simbol dhe sypatrembur
27. Shembulltyr pr t tjert
28. Tejkqyrs i problemeve
29. i Thjesht, modest
30. Udhrrfyes i s drejts e
i t vrtets
31. Vullnetmir

Atdhetar
Besimtar i sinqert
Cilsor
lirimtar
Dashur pr t gjith
Dhembshm pr t gjith
Edukues i shoqris

Ideator i zgjidhjes s
problemeve
Jetsues i veprave t mira
Kureshtar pr dije
i

32.
33.
34.
35.
36.

Lumtur
Llogaritar i punve t veta
Mnjanues i t kqijave

Xixllonj i shpresave
Xhevahir
Yll
Zemrbut dhe
Zhduks i s keqes e
zhvillues i s mirs

Dr. Musli VRBANI

Lutju Zotit dhe thuaj: O Zoti im m

shto dituri
Kurani

O Zoti im m pajis me dituri t dobishme,

m jep furnizim t begatshm,
mi prano veprat e mia.
Hadithi

KAPITULLI I PAR

ELIFI

Elifi sht shkronja e par e alfabetit arab.

Kjo shkronj fillon t theksohet prej fundit t fytit dhe n t njejtn

koh i tr fyti duhet t jet i lir.

(hemze) dhe

(elif) jan nj shkronj dhe e zvendsojn njra-

tjetrn.
Nse mbi

( ) elif vendoset

viza , ather lexohet sikurse zanorja

e.
Shembull:

Nse nn

( ) elif vendoset

viza , ather lexohet sikurse zanorja i.

Shembull:

Nse mbi

()

elifit vendoset shenja

zanorja u.
Shembull:

, ather lexohet sikurse

viza mbi shkronj quhet El-Fethatu dhe lexohet

viza nn shkronj quhet El-Kesretu dhe lexohet

e.

i.

kjo shenj mbi shkronj quhet Ed-Dametu dhe lexohet

Vrejtje:

Kjo rregull vlen te t gjitha shkronjat.

u.

SUKUNI

Es-sukun do t thot heshtje, qetsi.

Kur mbi elifin

Shembull:

( ) , vendoset Es-sukun

Lexo:

ather lexohet .

u u

Vrejtje: Sukuni shkruhet n mes dhe n fund t fjals q do t thot nuk

shkruhet n fillim t fjals. Pra, gjithmon fjala fillon me njrn prej
zanoreve tjera E I U.

HEMZEJA

Hemzeja sht motrzim i Elifit ( ) .

Ndonjher edhe elifi

( ) edhe

Hemzeja (

) shkruhen s bashku.

Shembull:

Ndonjher Hemzeja

shkruhet n vete dhe e zvendson elifin.

Ndryshe Hemzeja edhe quhet Elifi i Shkurtuar.

Pr dallim nga Elifi, Hemzeja ndonjher shkruhet s bashku me
bashtinglloren Jaun (

) dhe va-un (

kuptimin e shkronjs i dhe u.

) dhe ather kur ta merr

10

ZANORET E GJATA
Veori e gjuhs arabe sht se prbhet prej zanoreve t dyfishta,
rrespektivisht prej zanoreve t gjata dhe zanoreve t shkurta.
Si kemi prmendur, zanoret e shkurta jan:
El-Fethatu.
El-Kesretu.

Ed-Dametu.
Es-Sukun.
Shembuj t zanors s shkurt me shkronjn elif ( ) :

Shembuj t zanors s shkurt me hemze ( ) :

Nse mbi Elif ( ) vendoset Elifi i shkurt, ather lexohet zanore a e

gjat:

Aa

Aa

Aa

Aa

Aa

11

Nse nn Elif ( ) vendoset zanorja e shkurt s bashku me shkronjn Jaun, ather lexohet i e gjat:

ii

ii

ii

Nse mbi Elif (

vendoset shenja

ii

ii

e cila quhet dametun dhe i

bashkangjitet shkronja vaun, ather lexohet u e gjat:

Uu

Uu

Uu

E njejta rregull vlen edhe pr El-Hemzetu (

Uu

Uu

) e cila sht motrzim i

Elifit, por e njejta rregull vlen edhe pr t gjitha shkronjat e alfabetit arab
t cilat do ti msojm radhazi.
Shembull:

Aa

Aa

Aa

Ii

Ii

Ii

Ii

Ii

Uu

Uu

Uu

12

Aa

Uu

Aa

Uu

Krahaso:

Aa

Ii

Uu

13

__
__ __

TENVINI

TENVINI (Nunimi) sht shenj e cila shkruhet gjithmon n fund t

fjals dhe asnjher nuk vjen n filim apo n mes. Ndryshe edhe quhet
dyfishim i zanores n t shkruar por jo n t lexuar.
Shembull:
Shkronja (

) Elif me El-Fethatu ____

lexohet E. Ndrsa nse ia

shtojm edhe nj El-Fethatu lexohet

en

en

en

Krahaso:

En.

Shkronja ( ) Elif me El-kesretu ____ lexohet i. Ndrsa nse ia shtojm

dhe nj El-Kesretu lexohet

Krahaso:

in
Shkronja (

in.

in

in

) Elif me Ed-Dametu ____

lexohet U.

shtojm edhe nj Ed-Dametu lexohet

un

un

un

un

in

en

un
14

Un.

Ndrsa nse ia

in

en

TENVINI

En

En

In

In

Un

Un

In

In

In

In

Un

En

En

Un

Un

En

Un

En

Un

Un

In

In

En

En

Vrejtje: Tenvini (Nunimi) shkruhet gjithmon vetm n fund t

fjals.
15

TESHTIDI __ __
(Prforcuesi Dyfishuesi)

___ TESHDID do t thot prforcues, shtrngues apo dyfishues.

N gjuhn shqipe: Prsritja e shkronjs L e formon shkronjn LL.
Prsritja e shkronjs R e formon shkronjn RR.
Ndrsa n gjuhn arabe t gjitha shkronjat i nnshtrohen prsritjes,
prforcimit apo dyfishimit e cila bhet nprmjet TESHDIDIT (

).

Teshtidi shkruhet mbi shkronj, dhe ather ajo shkronj sht e dyfisht
dhe prforcohet.
Shembull:

N kt fjal ka ardhur ( B-ja) me sukun dhe ( B-ja) me El-Fethatu,

ather njra prej tyre hiqet dhe zvendsohet me TESHTID.

Eb-be be

sht prmalluar Prmallimtar

Kulloss

Me prmallimtarin

Eb-be be

Eb-baa

Eb-baa

Kullos

Kullosa

Prmallimtarin

Vrejtje: Teshtidi shkruhet vetm n mes dhe n fund t fjals.

16

Shkronja B theksohet duke i bashkuar buzt

dhe duke lshuar frymmarrje me hund.
- sht shkronj buzore
dridhet.
- Kur t vjen me sukun

Be

Baa

Ben

Bi

Bii

Bu

Buu

Ebbun

Bin

Bun

N fillim
N mes
N fund
17





Baba i babs s babs

Baba i babs

Babn

Babs

Baba

Baba n der

Baballart

A sht baba?

N der

Babai

Ka refuzu

sht refuzuar (ajo)

Babai im

Dera

Refuzoni (ju)

Jeni refuzuar ju

Me babn

Refuzo (gj.f.)

Jan refuzuar (ata dy)

Baba sht kthyer

Refuzo

sht refuzuar

Jam refuzuar Je refuzuar (gj.f.) Je refuzuar

Kam refuzu

Ke refuzu (gj.f.)

Ke refuzu

Kan refuzuar (ata dyja) Ka refuzuar (ajo)Kan refuzuar Kan refuzuar (ata dy) Ka refuzu

18

Shkronja -T theksohet duke e prekur qiellzen e

eprme me majn e gjuhs dhe duke lshuar frym edhe prej gojs (prej mesit
t dhmbve) dhe duke liruar frymmarrje me hund.
- Kur t vjen me sukun gati se humbet dhe nuk lshohet frymmarrje as
nga goja as nga hunda.
- sht shkronj gjuhore.

Te

Taa

Ten

Ti

Tii

Tu

Tuu

Bette

Tin

Tun

N fillim
N mes
N fund
19

Je penduar (gj.f.)

Je penduar

Jam penduar

Jan penduar (ato dyja) sht penduar (ajo)

Pendueset

Pendohuni

Ka dhn

Vjen (ajo)

Jan penduar

Pendohem

Pendohuni (ju dy)

Vjeni

Pendoheni (ju dyja)

Pendohesh (gj.f.)

Pendohu (gj.f.)

Bjerni

Kan ardhur (ato dyja)

Pendohu

sht penduar

A je penduar?

vjen

Ka ardhur (ajo)

Jepni

U shkatrru

Me u pendu

U shkatrru

U krekos

Tabuti

20

Ardhsi

Vij

Shkatrrimin

TH

Shkronja -TH theksohet duke e prekur fort majen e

gjuhs me dhmbt e prparm dhe duke liruar frym nga hunda..
- sht shkronj dhmbore.

THe

THaa

Th

THen

THi

THii

THu

THuu

Beth-thun

THin

THun

N fillim
N mes
N fund

Vrejtje: Dallimi ndrmet shkronjs

dhe

qndron te pikat; pra

me nj pik sht shkronja ( B), me dy pika shkronja ( T) dhe me tri pika

sht shkronja ( Th).
21

Forcoje

E forcoj mir

Forcone

E kan forcuar (ata dy)

E forcoj

E ka forcuar (vrtetu)

A jeni duke e forcuar mir

E forcoj mir

E kan forcuar

I forcuar mir

E kan forcuar (ata dy) Jeni duke forcuar mir

E ka shprbly

Mobilje

Trimat

22

U ul mir

E ka msuar mir

XH

Shkronja -XH theksohet duke i afruar dhmbt dhe

duke e prekur mesin e qiellzs s eprme me mesin e gjuhs.
- sht shkronj gjuhore.
- Kur t vjen me sukun dridhet.

XHe

XHaa

XH

XHen

XHi

XHii

XHu

XHuu

N fillim

Thexhxhun

XHin

Xhun

N mes

23

N fund

I dha prgjigjen

Jeni prgjigjur

E ka pru

Prgjigjem

Xhybja

Kan ardhur (ata)

Kan ardhur (ata dy)

Ke ardhur (gj.f.)

Bjere

Kam ardhur

Prgjjigju

I jam prgjigjur

Eja

Ka ardhur

Ke ardhur

A ka ardhur?

Kan ardhur (ata dy) A kan ardhur?

Musafir

Ka ardhur (ajo)

A ka ardhur (ajo)?

Kufoma

U frigu

sht ngulitur pr toke

Ardhsi

E ka zgjedhur

24

H
Shkronja

H nxirret nga mesi i fytit dhe duke i

shtrnguar nofullat.
- Gjat theksimit nuk vrazhdsohet apo nuk grithet.
- sht shkronj fytore.

Ha

Haa

Han

Hi

Hii

Hu

Huu

N fillim

Ehha

Hin

Hun

N mes

N fund

Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja - H e mesme ndryshojn n mes

25

vete, ngase shkronja Xh e ka nj pik n brendi t saj.

E doni

E keni dashur

E dua

E ka dashur

sht mbuluar

E ka mbuluar

E mbuloj

Mbulesa

Kokrra

Kryeja haxhin

Kryeje haxhin

E kam kryer haxhin

E kan kryer haxhin

A e kan kryer haxhin?

26

A e ke kryer haxhin?

Haxh

Argument

Vitet

Shkronja -H theksohet nga pjesa e eprme e fytit

dhe duke lshuar ngrthitje t leht..
- sht shkronj fytore.
- sht shkronj e rnd.

Ha

Haa

Hi

Hii

Hu

Huu

N fillim

Ehha

Han

Hin

Hun

N mes

N fund

Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja H e rnd ndryshojn n mes vete,

ngase shkronja -Xh e ka nj pik n brendi t saj, ndrsa
shkronja - H e rnd e ka nj pik mbi vete.
27


Vllau i tij

Vllau im

Vllaut

Vllaut

Me motrn time

Motra ime

Vllau

Motra

Me vllaun

T kqijat

T kqijat

E keqe

Me t shkatrruarin

E keqe

sht prishur

Me t kqijat

I shkatrruari

28

Me t keqin

sht shkatrruar

Shkronja -D theksohet duke e prekur vijn e

dhmbve dhe t qiellzs me majn e gjuhs.
- sht shkronj e leht dhe sht shkronj gjuhore
- Kur t vjen me sukun dridhet.
- sht shkronj e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat
tjera nga ana e djatht ngjiten me te.

De

Daa

Den

Di

Dii

Du

Duu

N fillim

Haddun

Din

Dun

N mes
N fund
29

Kafsh

E edukoni

Edukator

Sjelljet

Sjellja (Edukata)

Kam filluar

Me njrin

A keni filluar?

Fillo

Njrin

Ka filluar

Ariu

Njri

Nj

E kam b t re

E gjej

Bne t re

I ri

Gjyshi im

Gjyshi

Kufiri

Caktoni

Kam caktuar

Cakto

Kufiri

Hadithi

Ka ndodhur

E ka caktuar Hekurin

30

Hekuri

DH

Shkronja -DH theksohet duke i afruar dhmbt (por

jo me i ngjitur) dhe duke futur gjuhn n mes tyre.
- sht tingull gjuhor
- sht shkronj e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera por shkronjat tjera
nga ana e djatht ngjiten me te.

DHe

DHaa

DH

DHen

DHi

DHii

DHu

DHuu

N fillim

Hudhdhi

DHin

DHun

N mes
N fund
Vrejtje: Shkronja ( D) e leht dhe shkronja ( Dh) e leht ndryshojn n
mes vete nga ajo se shkronja Dh e ka nj pik.
31

A kur?

Kjo

Pra

Kur

Kur

Ujq

Ujku

Mickoja

I dyshimt (i pasigurt)

E ka largu

Merre (gj.f.)

E kan marr

Merreni (ju)

Merreni (ju dy)

Merre

E merr (ti)

E ke marrur (gj.f.)

E ke marr

E kam marr

Nj kurban e keni prer

Nj kurban

E kam prer

32

E prej

E ka prer

Shkronja -R theksohet duke e prekur me majn e

gjuhs pjesn e mesme t qiellzs. sht tingull gjuhor
- Kur t vjen me Teshtid bhet RR, do t thot prsritet dhe dridhet.
- sht shkronj e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera
nga ana e djatht ngjiten me te.

Re

Raa

Ren

Ri

Rii

Ru

Ruu

N fillim

Ber-rrun

Rin

Run

N mes
N fund
33



Ndoshta

Zoti im

(shum her)

Zoti im

Shiko

Kan dshiruar

kuptoj

Kam dshiruar

Dshiron

Prgjigju

I prgjigjem

Dshiroj

Ka dshiruar

Prgjegje (replika)

Fqiu
Ftohje (akull)
sht ftohur
Trashgon
Trashgoj

Me t mirin
I mir
T mir
Ka b mir
Mirsi



Liroje
I liri
Nxehtsi
Ushtro
Ka ushtru
34

Shkronja -Z theksohet duke prekur gjuhn me dhmbt e

prparm.
- sht gjuhoro-dhmbor
- sht shkronj e leht
- sht shkronj e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera
nga ana e djatht ngjiten me te.

Ze

Zaa

Zen

Zi

Zii

Zu

Zuu

N fillim

Izzun

Zin

Zun

N mes
N fund
Vrejtje: Shkronja ( R) dhe ( Z) ndryshojn mes vete nga ajo se shkronja
(Z) e ka nj pik.
35

sht shtuar

Ka shtuar

Shtoj

Shto

Ke vizituar
Ke vizituar
Kam vizituar A ke vizituar? Ka vizituar
Vizito
(gj.f.)

(gj.m)

Pjeszs

Pjeszs

Pjes

sht lejuar

E ka Lejuar?

E kan vizituar
E ka par
A e kan lejuar
? A e kan lejuar?
(ata dy)

Ka shtuar

Petriti im

Zeburi

Me vizitorin

Petriti (Sokoli)

36

Kan vizituar (ata dy)

Kan shtuar

Shkronja -S theksohet duke takuar majn e gjuhs

me dhmbt dhe duke liruar frym.
- sht shkronj gjuhore
- sht shkronj e leht.

Se

Saa

Sen

Si

Sii

Su

Suu

Desse

Sin

Sun

N fillim
N mes
N fund

Nj e gjashta

E shtun

Shkaqet

U b keq
E keqe

Shkak

E keqe

E keqe

Sureja
Fshehtsit
Fshehtsit
Fshehtsi

Lavdroni

E ka lavdruar

Mjegullat

Magjia

Bjerni n sexhde

Bn sexhde

Sexhdeja

Ka b sexhde

Me msuesin
Kan msuar Kan msuar
Msimin
Ka msu
(ata dy)

Vzhgues
Humbje
Ka humbur
Zili

Themelimi

E ke themeluar

Bazamenti

E ka themelu

sht themeluar

37

E kam themelu

SH

Shkronja -Sh theksohet duke e takuar qiellzn me

mesin e gjuhs dhe duke liruar frymn nga hunda.
- sht shkronj gjuhore dhe sht shkronj e leht.

SHe

SHaa

SH

SHen

SHi

SHii

SHu

SHuu

Hashshun

SHin

Shun

N fillim
N mes
N fund

Vrejtje: Shkronja (S) dhe (Sh) ndryshojn n mes veti se shkronja S

sht pa pika ndrsa shkronja Sh i ka tri pika.
38

Prgzo

T rinjt

I ri

U b i ri

Lng (pierje)
Pi
Nj qorb
Ka pir

Kan pir

Dshiron

Kam pir

Kam dshiruar

A ke pir?

Ke dshiruar

Ka dshiruar

Forcoheni

I fort

Forcoje

Fortsi

M e fort

Forcohu

Sinjalizoj
Ka sinjalizu
Konsultimin
Prgzues
Njeri

Pema
T keqn
T keqen
E keqe
Tregon
39

Shkronja -S theksohet duke e takuar fort majn e

gjuhs me mesin e dhmbve t prparm dhe duke liruar frym nga hunda.
- sht shkronj e rnd

Sa

Saa

San

Si

Sii

Su

Suu

Hassa

Sin

Sun

N fillim
N mes
N fund

40

Durimtar
Durimtar
Ka duru
Gjuaj
Ka gjuajtur

Duroni
Kan duruar
Kam duruar
Duro
Durim

Shok
Shok
sht b
Duroni

Gjoksi im

Gjoksi

Pengesa

Ka pengu

Me shokun

Pjesa ime

Pjesa

Posaqrisht

Shpiun

Lakmues
Ka lakmuar
E ka ngulitur
Suri (briri)
Forma

Veo

Me plumba

Plumbat

41

E ka veuar

E veant

Shkronja -D theksohet duke taku fort pjesn m t

madhe t harkut t gjuhs me pjesn m t madhe t qiellzs apo t pjess mbi
dhmbt e eprm bile duke prekur edhe rrnjt e dhmbve t eprm
- sht shkronj e rnd

Da

Daa

Dan

Di

Dii

Du

Duu

Seddun

Din

Dun

N fillim
N mes
N fund

Vrejtje: Shkronja S e rnd dhe shkronja D e rnd ndryshojn n

mes vete vetm se shkronja D e rnd e ka nj pik.
42

I kan mshu

I kam ra

Bjeri

I sht ra

I ka mshu (ra)

E rame
Jan rrahur
Iu kan ra I kan ra
I ke ra
(ata dy)

(gj.f.)

Me sjellsin

Sjellsi

I bn dm

I dmshm

Dm

Dreka

Sakrifikues

Varri

Knaqu (gj.f.)

Knaqu

Ka sakrifikue

Taksa

Jan knaqur

43

Ka ndriuar

E kundrta

I frkuar

Jan knaqur (ata dy)

I knaqur

Shkronja -T theksohet duke mbledhur gojn dhe me

tr gjuhn duke prekur gjysmharkun e qiellzs dhe duke lshuar frym nga
fyti.
- sht shkronj e rnd.
- Kur t vjen me sukun dridhet.

N fillim

Ta

Taa

Tan

Ti

Tii

Tu

Tuu

Hattun

Tin

Tun

N mes
N fund
44

Dboni
Dbimin
Dbim
E ka dbu
U paraqit

Dbimin

Jan dbuar (ata dy)

Jan dbuar

Me dbuesin

Dbues

Tuba (pem e xhenetit) Ke b mir (gj.f.) Ke b mir Ka b mir Kam b mir Bn mir

Ka fluturuar
Fluturoj
Fluturo
Fluturon
Fluturuesi

Bn zemrgjersi

Me zemrgjrin

I gjr

Hapat

Hapi

Kam prekur

Bni zemrgjersi

Kan planifikuar

45

Shtrirje

Shtrirje

Tregoni zemrgjersi

Planifikim

Planifiko

DH

Shkronja -DH theksohet duke e mbledhur gojn

dhe me tr gjuhn me e prekur gjysmharkun e dhmbve t eprm dhe duke
lshuar frym nga hunda.
- sht shkronj e rnd
- sht shkronj gjuhore.

N fillim

DHa

DHaa

DH

DHan

DHi

DHii

DHu

DHuu

Hadh-dhun

DHin

Dhun

N mes
N fund
Vrejtje: Shkronja T e rnd dhe shkronja Dh e rnd ndryshojn n
n mes veti vetm se shkronja Dh e rnd e ka nj pik.
46

Hiss (pjess)

Ndales

Hiss (pjess)

Pjesa ime

Hise (pjes)

Kshillo

Fatlum

Fatet

Me ndaluesin
Jam ndaluar
Ndales
Ndalsi
E ka ndaluar

Me ndaluesin

Ndalon

Ndaloj

Ndalues

E kam ndaluar

E ke ndaluar (gj.f.)

Jan ndaluar
Jan ndaluar
(ata dy)

47

E ke ndaluar

E kam ndaluar

Jan ndaluar
Jan ndaluar
(ata dy)

Shkronja A theksohet prej mesit t fytit duke e

mbajtur gojn hapur dhe duke e shtnguar.
- sht shkronj e rnd
- sht shkronj fytore, vendi i saj sht mesi i fytit.

Aa

An

Ii

Uu

Dei

In

Un

48

N fillim
N mes
N fund


Premto (gj.f.)

Premtoni

Numro

Ka numruar

Premtoni (ju dy)

Premto

Ka numruar

Numrat

I bhet ibadet

sht pregaditur

Pregadit

Pregaditje

E kam pregaditur

I ke b ibadet (gj.f.)

Ke b ibadet

Kam b ibadet I bj ibadet A i bn ibadet

Rob

Rob

Robrit e mi

Robrit

Bni ibadet

Thirre

Ka bler

Ibadeti im

N ibadet

Blej

Thirr

Lere

Ibadetqoret

Rob

sht larguar E ka larguar

Pllmb

Jan kthyer

Kthim

Uria

49

Jan angazhuar

u errsua

Shkronja - G theksohet prej pjess s eprme t

fytit dhe duke liruar frym nga laringu.
- sht shkronj e rnd.
- sht shkronj fytore.

Ga

Gaa

Gan

Gi

Gii

Gu

Guu

BeGgi

Gin

Gun

N fillim
N mes
N fund

Vrejtje: Shkronja Ajn dhe shkronja Gajn ndryshojn n mes vete

nga ajo se Gajni e ka nj pik.
50

sht humbur
Ka humbur
Humb
sht tradhtuar
Tradhtu
Nesr



Lufttar
Ka luftuar
Ka shikuar
Shpella I ka ndihmuar

Perndimi i diellit
I vetmuar
sht humbur
Shko n gurbet

sht uritur

sht shtuar me bim
E ka pluhuros
Pluhuri

E ka tejkalu me t kqia Shprlarja e gojs

I uritur
Mbulesa

Ka humbur (ajo)

Me kriminelin

51

Dshironi

Dshiroj

Shkronja F theksohet duke i shtrnguar

dhmbort e eprm me buzn e poshtme dhe duke liruar frym nga hunda.
- sht shkronj buzore.

Fe

Faa

Fen

Fi

Fii

Fu

Fuu

Uffun

Fin

Fun

N fillim
N mes
N fund

52

Tregon

Ka prfituar

Ka fituar

Kan ikur

Kam fituar

Miu

Ka fituar

Ka kaluar

Ikja

Fito

Fiton

Fitoj

Ik

E kan tejkaluar me komoditet

Komoditet

Ka ikur

E ka veuar
Ve e ve
Personin
Personit
Person

E kan tejkaluar me komoditet

Rreshtat

Cilsit

(ata dy)

Rreshti

Cilso

Rreshtat
Kan lakuar
Kan lakuar
Lakues
E ka lakuar
(ata dy)

Pagesa ime

Shtyts

sht shtyr
Shtyrje
E ka shtyr
53

Shkronja K theksohet prej mesit t fytit dhe duke

shtrnguar gojn dhe hundn.
- sht shkronj fytore.
- sht shkronj e rnd.
- Kur t vjen me sukun dridhet.

Ka

Kaa

Kan

Ki

Kii

Ku

Kuu

N fillim

Hakkun

Kin

Kun

N mes
N fund
54

Ndoshta

Lexo

Ruane veten

Ruaje vetetn (gj.f.)

Ruaje veten

I fuqishm
I fuqishm
E ka caktu
Rob
E ka shijuar
Shijo

Vrtetim

T drejtat

Kan vrtetu (ata dy) E drejta ime E ka drejtu E drejt

T drejatat e mia

Dakiki

Mielli

Me t drejt

Me e drejt

Jan furnizuar

Kan furnizu (ata dy) Furnizimi im

Furnizim

E ka furnizuar

Vllau im

Vllau

Vshtirsi

E vshtir

E ka ndar

E ka fundosur
Fundoset
Jan fundosur sht fundosur E ka fundosur

E kan ndar
Ndarje
Dallim
E kan ndar E ka ndar
55

Shkronja -XH theksohet duke e qelur gojn

pjesrisht dhe duke shtrnguar pjesn e eprme t fytit dhe duke e prekur me
pjesn e mesme t gjuhs.
- sht shkronj e leht.
- sht shkronj fytore.

Ke

Kaa

Ken

Ki

Kii

Ku

Kuu

Sekke

Kin

Kun

N fillim
N mes
N fund

56

Ke shkruar

Shkrimtar

sht br obligim

Libr

Ka shkruar

Libri im

Librat

Kam shkruar

Shkruaj

A t shkruaj?

Pabesimtari ka mohuar
Rrenacak
Rrenacak
Rrenacak Ka rrejtur

Fisnik

Nder
Me e fisnikruar
Shum
sht shumuar


Fatkeqsi

N ruku

Falndero

Falnderues

Falnderuar

Bjer n ruku
Bjen n ruku
Ka ra n ruku

Ju bni idhujtari
Kan b idhujtari
Idhujtari
I ka b shok

Lindja ime

Lindja
57

Me idhujtarin tnde

Shkronja L theksohet duke prekur me pjest

ansore t gjuhs pjesn e qiellzs dhe duke lshuar frym nga t dy ant e
dhmbve.
- sht shkronj gjuhore.
- sht shkronj e leht.

Le

Laa

Len

Li

Lii

Lu

Luu

N fillim

Del -le

Lin

Lun

N mes
N fund
58

Babiloni

sht lagur

Dijamanti

Mirpo Brthama

Recito

A t recitoj?

Hna e re

E kam lejuar

Ndoshta

Hjeke

Argument

E lejuar

E ka zgjedhur

Trgo argument

Analiz

sht shtrejtuar sht dridhur

Hija

Trmeti

Zgjedhje

Ka rrshqitur

Dashamir

E ka nnmuar

E ka hijsu

Ndeze

E ka mangsu

Humbje

Ka humbur

Ka matur

Ka thn

Ha (gj.f.)

Thuar (gj.f.)

Ha

Thuaj

Pak

Pak

Ke thn Kam thn Kan ngrn (ata dy) Kan thn (ata dy) Kan ngrn Kan thn

Pak

59

Ndoshta ti

Ty (gj.f.)

Ty

Shkronja M theksohet duke i bashkuar buzt

plotsisht dhe duke liruar frym nga fyti..
- sht shkronj buzore.

Me

Maa

Men

Mi

Mii

Mu

Muu

Thumme

Min

Mun

N fillim
N mes
N fund

60

E kam plotsuar
E plot
E ka plotsu Keni vdekur
Me ka
Ose

Prpara
Udhheqs
Nna e nns
Nna

Falnderues sht falnderu Ahmedi E ka falnderu Frytet Ather ktu Pastaj

Shkatrrim sht shkatrruar E ka shkatrru Gjaku

Shok i ngusht
Pllumbi

E ka meremetu Meremetim
Rra
Ka gjuajtur E ka nnqmu Nnqim

E ka ofendu

Ndiej er

E ka ndi ern

E ka prekur

Helm

Grup

(tubim njerzish)

Agjroni
Agjroj
Agjroni
Ka agjruar
Agjro

Gjithprfshirje N prgjithsi S bashku Me sht prfshi E ka prfshi

E ka prfshi

61

Shkronja N theksohet duke e prekur mesin e

qiellzs me majen e gjuhs (paragjuhn) dhe duke e mbajtur frymn n
ekujlibr.
- sht shkronj gjuhor.
- sht shkronj e leht.

Ne

Naa

Nen

Ni

Nii

Nu

Nuu

N fillim

Inne

Nin

Nun

N mes
N fund
62

Vrtet un Vrtet un Vrtet ne Vrtet ne Vrtet ne Vrtet

Nse

Nse

Kemi besu

Prej kujt

Ju (gj.f.)

Ti (gj.f.)

Ju

Ju dy

Ti

Prej juve Prej neve Ndrtonie A me ndrtu Ndrtes Djemt Dy djemt Djali im Djali

Ndriques

Drita

Ka arritur

Zbritje

Zjarri

Djali i djalit

Pr lajmin E ka lajmru Lajm

E kemi zbritur

E zbresim

sht zbritur

E ka zbritur

Besoni

Besojm

Jan lejuar Leje

Leje

Nuha a.s. Trashgojm

Lexojm

Kuptojm

menduri

Xhint

Embrioni

Xhini

sht mendur

Arti

Kan banuar Kan banu (ata dy) I moshuar

Te ne

Te ju

Prej jush

63

Prej meje

vitet

Ka kalu vite

Prej nesh

Prej

Shkronja V theksohet duke i bashkuar buzt dhe

duke trhjekur frym nga fundi i fytit dhe duke e liruar nga mesi i buzve.
- sht shkronj e leht.
- sht shkronj buzore.

Ve

Vaa

Ven

Vi

Vii

Vu

Vuu

N fillim

Kavvi

Vin

Vun

N mes
N fund
64

Pas

Trashgimtar Ka trashgu

Tevrati

Tek

Briri

Ose

sht b obligim
Obligim
E ka b obligim Gjatsi
E ka gjetur
Ai sht nj

Davudi
N lugin
Lugina
Dshirojm
Dshiroj Ka dshiru

sht shtuar Peshorja Peshuesi Ka peshu Kan transmetu Kan transmetu Transmeto

Barazo

Ai i cili fut huti
Vesvese

Vesveseli

E forcojm
Forcat
Forcoje
E ka kryer
Tepruesi E ka tepru

Dritat
Ndrio
Ngjyra
Populli
Gjumi

E marr pr sipr
Mutevel-li

Mbrojtsi im
Udhheqs
Babai
65

H-
Shkronja - H theksohet duke e ulur gjuhn posht
dhmbve t poshtm kshtu q gjuha trhiqet n trsi ndrsa prej pjess s
poshtme dhe thellsis s fytit t del frym tinglluese.
- sht shkronj fytore
- sht shkronj e leht

He

Haa

Hen

Hi

Hii

Hu

Huu

Behhe

Hin

Hun

N fillim
N mes
N fund

66



Aty afr
Atje
Ktu
Ato
Ajo
Ata
Ata dy
Ai

Breng

Me ato

Vrtet ato

Dhurues

Prej tij

A?

E kemi b
E ka b
E ka krijuar
Te ai
Me at
Me t
I tij

Me bujarin

Bujar

I ka dhuru atij

I kam dhn rast asaj E ka urdhru
E ke krijuar
Iksi
Ka ikur

I dshirojm ato E dshiroj at E dshirojm at Me kthy at E ka kthy at E ka kthy at

Jepi rast
Mir se na keni ardhur E ka profesionalizu E ka lehtsu at Familje
(shans)

I ka dhn rast atij

Vrtet ai

E ka smu

E ka veuar

E ka msuar

I kan dhn rast atyre Te ai
E ka kuptuar at Ndaje at Thirre at Lere at
67

Shkronja J theksohet nga pjesa e eprme e fytit

duke takuar pjesn e poshtme t gjuhs me qiellzn e eprme..
- sht shkronj e leht.
- Mund t nxirret edhe nga pjesa e poshtme e fytit.

Je

Jaa

Jen

Ji

Jii

Ju

Juu

Ejjun

Jin

Jun

N fillim
N mes
N fund

68

Duart tona

Dy duart e mia

Pun dore

Duart e mia Para dy duarve t tij Dora

Ajete
Cila prej tyre Cili prej tyre Cili nga ne Me cilin
Cilin
Ciln Cili

Prshndetje
I vdekur
I bn t vdesin
I ngjall
Prshndetni
I Gjall

Jeni prshndetur

Ju prshndesim T prshndesim E kemi ngjallur E kemi ngjall

Ajet
sht shtuar
Shtes
Zejdi
Transmeton sht transmetuar

Dy ajete

Dit

E stolisim

E stolisi

sht stolisur

E ka stolisur

I but
I Prgjithmonshm
Vera
Miku
E ka frigu at

Udhheqsin
Me udhheqsin Udhheqsi im Udhheqsi
E ka shpjegu
69

)Atyre (gj.f.
)Atyre (dyjave
Asaj
Atyre
)Atyre (dyve
Atij

Neve
Mua
Juve
)Juve (dyve
Ty

70

KAPITULLI I DYT

N gjuhn shqipe kemi shkronjat e shtypit dhe shkronjat e shkrimit.

Shkronjat e shtypit nuk lidhen n mes vete por shkruhen ndaras, ndrsa
shkronjat e shkrimit lidhen n mes vete. Kshtu gjuha arabe ka shkronjat
t cilat lidhen me shkronjat tjera dhe shkronjat t cilat nuk lidhen. Pasi q
gjuha arabe shkruhet dhe lexohet prej t djathts n drejtim t s majts,
ather mund t themi se shkronjat t cilat nuk lidhen me shkronjat tjera
nga e majta, shkronjat tjera nga e djathta lidhen me ta. Pra, pr nga lidhja
e shkronjave, shkronjat n gjuhn arabe ndahen n:
1. Shkronjat t cilat nuk lidhen me shkronjat tjera, dhe
2. Shkronjat t cilat lidhen me shkronjat tjera.
- Shkronjat t cilat nuk lidhen me shkronjat tjera jan:

- Shkronjat t cilat lidhen me shkronjat tjera jan:

Prpos ksaj, edhe fjalt n gjuhn arabe lidhen. Lidhja e fjalve n

gjuhn arabe bhet n dy forma:
1. Lidhja e fjalve me es-Sukun e q quhet - Idh-haru Kamerije dhe
2. Lidhja e fjalve me et-teshtid e q quhet - Idgamu Shemsije.
Fjalt t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idh-haru
Kamerije bhet lidhja me nj elif ( ) i cili nuk lexohet, eventualisht me

dy elifa ( ,

), pastaj shkronja L (

), dhe fillon fjala me germn e

vokalizar (El-Fet'hatu, Dame-tu, Kesre-tu).

Fjalt t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idgamu Shemsije
bhet lidhja m e fort pra me dy elifa ( , ) , t cilat elifa nuk lexohen
por shrbejn vetm si ur kaluese pr lidhjen e fjalve dhe pastaj lexohet
shkronja e dyfishuar, pra teshtidi dhe quhet lidhje me teshtid (me
prforcues).
Shkronjat e Idh-harul Kamerije (pra lidhjes s leht t fjalve) jan 14:

Shkronjat e Idgamu Shemsije (pra lidhjes s fort t fjalve) jan 14:

73

LIDHJA E FJALVE
Ed-Dadu
Et-Tau
Edh-Dhau
El-Ajnu
El-Gajnu
El-Fau
El-Kafu
El-Kafu
El-Lamu
El-Mimu
En-Nunu
El-Vavu
El-Hau
El-Jau

El-Elif

El-Bau

Et-Tau

Eth-Thau

El-Xhijmu
El-Hau

El-Hau

Ed-Dalu

Edh-Dhalu

Er-Rau

Ez-Zau
Es-Sijnu
Esh-Shijnu
Es-Sadu
74

Prej dele
Prej balte
Prej hije
Prej burimeve
Prej pluhuri
Prej goje
Prej zemrs
Prej qeni
Prej qumshti
Prej aeroporti
Prej zjarri
Prej trndafili
Prej Pulbardhe
Prej dore

Prej toke
Prej dere
Prej dheu
Prej Kau
Prej gjarpri
Prej Vizs
Prej Huris
Prej shtpis
Prej mizs
Prej orizit
Prej t kolliturit
Prej qiellit
Prej diellit
Prej gjoksit

75

HUMBJA E GJATSIS PR SHKAK

T LIDHJEVE T FJALVE
Zanoret e gjata fuqizohen, me nj fjal e humbin gjatsin e tyre
kur ndodh q dy fjal lidhen mes vehte pa marr parasysh ajo lidhje

edhe bhet me sukun apo me teshtid. Kshtu q duhet tejkaluar edhe

sepse kta shrbejn vet si ur kaluese apo pr lidhjen deri te

edhe

bashtingllorja gjegjsisht te shkronja e par e fjals tjetr.

76

77

SHKRONJAT E LEHTA

Te

De

Dhe

Se

Ke

Hi

Ha

Ta

SHKRONJAT E RNDA

Da

Dha

Sa

Ka

Hi
Ha

He

He
78

ZANORJA E GJAT "A" N FUND T FJALS

79

DALLIMI N MES ZANOREVE T GJATA

DHE ZANOREVE T SHKURTA

-

-

-

-

-

-

-

-
-

-

-
-

-

-
-

-

-

80

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-
-

-
-

-
-

-

-

-

-

-
-

-

-

-

-

-

-
-

-


-
-
-

-

-

-
-


81

-



-

-

-

-
-

-

-

-

-

-

-

82

83

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

ELEM TEREKEJFE FEALE RABBUKE

BI ES-HABIL FIIIL
ELEM JEXHAL KEJDEHUM FII TEDLIIIIL
VE ERSELE ALEJHIM TAJREN EBABIIIIL
TERMIIHIM BI HIXHAARETIN MIN SIXH-XHIIIIL
FE XHEALEHUM KE ASFIN MEKUL.

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

LI IILAAFI KUREJJJSH
IILAAFIHIM RIHLETESH-SHITAAI VES-SAJJJF
FEL JEABUDUU RABBE HAADHEL BEJJT
EL LEDHII ETAMEHUM MIN XHUUIN]
VE AAMENEHUM MIN HAUF.

84

85

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

ERE EJTEL-LEDHII
JUKEDH-DHIBU BID-DIIIJN
FEDHAALIKEL LEDHII
JEDUUL JETIIJM
VE LAA JEHUDDU
ALAA TAAAMIL MISKIIIIN
FE VEJLUN LIL MUSAL-LIINEL-LEDHIINE
HUM AN SALAATIHIM SAAHUUUN
EL-LEDHINE HUM JURAAAAUUUUN
VE JEMNEUUNEL MAAUUUN

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

IN-NAAA EATAJNAAKEL KEVTHER

FESAL-LI LIRABBIKE VENHAR
INNE SHAANIEKE HUVEL EBTER
86

87

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

KUL JAAA EJJUHEL KAAFIRUUUUN

LAAAA EABUDU MAA TEABUDUUN
VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD
VE LAAAA ENE AABIDUN MAA ABEDTUM
VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD
LEKUM DIIJNUKUM VE LIJE DIIJN.

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

IDHAA XHAAAAE
NESRULL-LLAAHI VEL FETH
VE RE EJTEN-NAASE JEDHULUUNE
FII DIIJNIL-LAAHI EFVAAXHAA
FESEBBIH BIHAMDI RABBIKE VESTEGFIRH
IN-NEHUU KAANE TEVVAABAA

88

89

89

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

TEBBET JEDAAAA EBII LEHEBIN VETEBB

MAA AGNAA ANHU MAALUHUU VE MAA KESEB
SE JESLAA NAAREN DHAATE LEHEB
VEMREETUHUU HAMMAA LETEL HATAB
FII XHIIDIHAA HABLUN MIN MESED

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

KUL HUVALLAAHU EHAD

ALLAAHUS-SAMED
LEM JELID
VE LEM JUULED
VE LEM JEKUN LEHUU
KUFUVEN EHAD
90

91

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

KUL EUUDHU BIRABBIL FELEK

MIN SHERRRRI MAA HALEK
VE MIN SHERRRRI GAASIKIN IDHAA VEKAB
VE MIN SHERRRRI NEFFAATHAATI FIL UKAD
VE MIN SHERRRRI HAASIDIN IDHAA HASED

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

KUL EUUDHU BI RABBIN-NAAAAS

MELIKIN-NAAAAS
ILAAHIN-NAAAAS
MIN SHERRRRIL VESVAASIL HAN-NAAAAS
EL-LEDHII JUVESVISU
FII SUDUURIN-NAAAAS
MINEL XHIN-NETI VEN-NAAAAS.

92

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

ELHAMDU LIL-LAAHI RABBIL 'AALEMIIN.

ERR-RRAHMAANIRR-RRAHIIM.
MAALIKI JEVMID-DIIN.
IJJAAKE NEABUDU VE IJJAAKE NESTE'IIN.
IHDINESSIRAATAL MUSTEKIIM.
SIRAATAL-LEDHIINE EN'AMTE 'ALEJHIM.
GAJRIL MEGDUUBI 'ALEJHIM VELED-DAAAAL-LIIIIN.
93

DUAJA E JAA SIIN -it

Bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim
Elhamdu lil-lahil-ledhi nezzelel furkane 'ala 'abdihi lijekune lil 'alemine
nedhira.
All-llahumme-xh'alil Kur'ane lena fiddunja karinen ve fil kijameti
shefi'an ve 'ales-sirati nuren ve ilel hajrati kul-liha delilen ve imama.
All-llahumme bel-lig ve evsil thevabe ma karenahu ba'del kabuli
minna hedijjeten ila ruhi sejjidina Muhammedin sal-lall-llahu 'alejhim
exhme'in.Ve ila ervahi abaina ve ummehatina ve ehavatina ve ihvetina ve
evladina ve akribaina ve esdikaina ve li ustadhina ve li xhemi'il
muminine vel muminat. Va'fu 'anna ja kerim! Vestexhib du'aena
birahmetike ja erhamerr-rrahimin! Vel hamdu lil-lahi rabbil 'alemin.

94

95

SURETU JA SIN
Bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim

1 Jaa Siiiiiin. 2 Vel Kur'aanil hakiim. 3 Inneke leminel

murseliin. 4. 'Alaa siraatin mustekiim. 5 Tenziilel
'Aziizirr-rrahiim.

6 Litundhire

kavmen

maa

undhire

aabaaaauhum fehum gaafiluun. 7 Lekad hakkal kavlu 'alaa

ektherihim fehum laa juminuun. 8 Innaa xhe'alnaa fii
eanaakihim eglaalen fehije ilel edhkaani fehum mukmehuun.
9 Ve xhe'alnaa min bejni ejdiihim sedden ve min halfihim
sedden fe egshejnaahum fehum laa jubsiruun.
10 Ve sevaaaaun 'alejhim e endhertehum em lem tundhirhum
laa juminuun. 11 Innemaa tundhiru menittebe'adh-dhikre ve
hashijerr-rrahmaane bil gajbi febeshshirhu bimegfiretin ve
exhrin keriim. 12 Innaa nehnu nuhjil mevtaa ve nektubu maa
kaddemuu ve aathaarehum ve kul-le shej-in ehsajnaahu fii
imaamin mubiin.

96

97

13 Vedrib lehum methelen es-haabel karjeti idh xhaaaaehel

murseluun.
14Idh erselnaa ilejhimuthnejni fekedh-dhebuuhumaa
fe'az-zeznaa bi thaalithin fekaaluu innaa ilejkum murseluun.
15 Kaaluu maa entum il-la besherun mithlunaa ve maa
enzelerr-rrahmaanu min shej-in in entum il-laa tekdhibuun.
16 Kaaluu rabbunaa jealemu inna ilejkum lemurseluun.
17 Ve maa 'alejnaa il-lel belaagul mubiin.

18 Kaaluu innaa tetajjernaa bikum le in lem tentehuu

lenerxhumennekum ve lejemes-sennekum minnaa 'adhaabun
eliim. 19 Kaaluu taaaairukum me'akum e in dhukkirtum bel
entum kavmun musrifuun. 20 Ve xhaaaae min eksal
mediineti rexhulun jes'aa kaale jaa kavmit-tebi'ul murseliin.
21 Ittebi'uu men la jes'elukum exhren ve hum muhteduun.
22 Ve maa lije laa eabudul-ledhii fetarenii ve ilejhi

turxhe'uun. 23 E ettehidhu min duunihii aaliheten in

juridnirr-rrahmaanu bidurr-rrin laa tugni 'annii shefaa'atuhum
shej-en ve laa junkidhuun. 24 Innii idhen lefii dalaalin
mubiin. 25 Innii aamentu birabbikum fesme'uun.

26 Kiiled-hulil xhennete kaale jaa lejte kavmii jealemuun.

27 Bima gaferelii rabbii vexhe'alenii minel mukremiin.

98

99

28 Ve maa enzel naa 'alaa kavmihii min beadihii min

xhundin mines-semaaaai ve maa kunnaa munziliin.
29 In kaanet il-laa sajhaten vaahideten feidhaa hum
haamiduun. 30 Jaa hasreten 'alel 'ibaadi maa jetiihim min

resuulin il-laa kaanuu bihii jestehziuun. 31 Elem jerev kem

ehleknaa kablehum minel kuruuni ennehum ilejhim laa
jerxhi'uun. 32 Ve in kul-lun lemmaa xhemii'un ledejnaa
muhdaruun. 33 Ve aajetun lehumul erdul mejtetu
ehjejnaahaa ve ehrexhnaa minhaa habben feminhu jekuluun.
34 Vexhe'alnaa fiihaa xhennaatin min nehiilin ve eanaabin

ve fexh-xhernaa fiihaa minel 'ujuun. 35 Li jekuluu min

themerihii ve maa 'amilet-hu ejdiihim efelaa jeshkuruun.
36 Subhaanel-ledhii halekal ezvaaxhe kul-lehaa mim-maa
tunbitul erdu ve min enfusihim ve mim-maa laa jealemuun.
37 Ve aajetun lehumul-lejlu neslehu minhun-nehaare fe
idhaa hum-mudhlimuun. 38 Vesh-shemsu texhrii
limustekarr-rrin lehaa dhaalike tekdiirul 'aziizil 'aliim.
39 Vel kamere kaddernaahu menaazile hattaa 'aadekel

'urxhuunil kadiim. 40 Lesh-shemsu jenbegii lehaa en

tudrikel kamere velel-lejlu saabikun nehaari ve kul-lun fii
felekin jesbehuun.

100

101

102

55 Inne es-haabel xhennetil jevme fii shugulin faakihuun.

56 Hum ve ezvaaxhuhum fii dhilaalin 'alel eraaaaiki

muttekiuun. 57 Lehum fii haa faakihetun velehum maa

jedde'uun. 58 Selaamun kavlen min rabbin rahiim.

59 Vemtaazul jevme ejjuhel muxhrimuun. 60 Elem eahed

ilejkum jaa benii aademe en laa teabudush-shejtaane innehuu
lekum 'aduvvun mubiin. 61 Ve enibuduunii haa dhaa

siraatun mustekiim. 62 Velekad edal-le minkum xhibil-len

kethiiren efelem tekuunuu teakiluun. 63 Haadhihii
xhehennemul-letii kuntum tuu'aduun.
64 Islevhel-jevme bimaa kuntum tekfuruun. 65 Eljevme
nehtimu 'alaa efvaahihim ve tukel-limunaa ejdiihim ve
tesh'hedu erxhuluhum bimaa kaa nuu jeksibuun.
66 Ve lev neshaaaau letamesnaa 'alaa eajunihim festebekus
siraata fe ennaa jubsiruun. 67 Velev neshaaaau
lemesehnaahum 'alaa mekaanetihim femestetaa'uu mudijjen ve
laa jerxhi'uun. 68 Ve men nu'am-mirhu nunekkis-hu fil halki
efelaa jeakiluun. 69 Ve maa 'al-lemnaahush-shire vemaa
jenbegii lehu in huve il-laa dhikrun ve kur'aanun mubiin.
70 Lijundhire men kaane hajjen ve jehikkal kavlu 'alel
kaafiriin.

103

104

71 Evelem jerev enna haleknaa lehum mim-maa 'amilet

ejdiinaa en'aamen fehum lehaa maalikuun. 72 Vedhel-lel
naahaa feminhaa rekuubuhum ve minhaa jekuluun.
73 Velehum fiihaa menaafi'u ve meshaaribu efelaa

jeshkuruun. 74 Vettehadhuu min duunil-laahi aaliheten le'al-

lehum junsaruun. 75 Laa jestetii'uune nesrehum ve hum

lehum xhundun muhdaruun. 76 Felaa jehzunke kavluhum ,

innaa nealemu maa jusirr-rruune ve maa julinuun.
77 Evelem jerel insaanu ennaa haleknaahu min nutfetin fe

idhaa huve hasiimun mubiin. 78 Ve darebe lenaa methelen

ve nesije halkahuu kaale men juhjil 'idhaame ve hije remiim.
79 Kul juhjiihel-ledhii enshe-ehaa evvele merr-rretin ve
huve bikul-li halkin 'aliim. 80 El-ledhii xhe'ale lekum
minesh-shexheril ehdari naaren fe idhaa entum minhu
tuukiduun. 81 Evelejsel-ledhii halekas semaavaati vel erda
bikaadirin 'alaa en jehluka mithlehum belaa ve huvel hal-laakul
'aliim.
82 Innemaa emruhuu idhaa eraade shej-en en jekuule lehuu
kun fejekuun. 83 Fe subhaanel-ledhii bijedihii melekuutu
kul-li shej-in ve ilejhi turxhe'uun.
___________________________________________________

Vrejtje: Shkronjat t cilat jan m t theksuara duhet t shqiptohen

rnd pr t pasur kuptim t plot n gjuhn arabe se prndryshe fjala
merr kuptim tjetr.
- Zanoret e dyfishta apo t katrfishta duhet t zgjaten po aq sa jan
fishuar.
105

PRKTHIMI I DOMETHNIEVE T SURETU JAA SIIN

Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit!
1. Ja, Sin! 2. Pasha Kur'anin e pacenueshm n urtsin e tij t lart.
3. S'ka dyshim se ti (Muhammed) je prej t drguarve. 4. Je n nj
rrug t drejt. 5. (Kur'ani sht) Zbritje e plotfuqishmit, e Mshiruesit.
6. Pr t'ia trhequr vrejtjen nj populli, q t parve t tyre nuk u sht
trhequr, e pr at shkak ata jan t hutuar. 7. Pr Zotin tashm ka
marr fund vendimi (thnia) kundr shumics s tyre, andaj ata edhe nuk
besojn.8. Ne u kemi var n qafat e tyre pranga e ato u arrijn deri n
nofulla, andaj ata mbesin me koka lart. 9. Ne u kemi vn edhe para tyre
pend edhe mbrapa tyre pend dhe ua kemi mbuluar syt, prandaj ata nuk
shohin. 10.Dhe pr ata sht e njejt, a ua trhoqe vrejtjen a nuk ua
trhoqe, ata nuk besojn. 11.Ti ia trheq vrejtjen vetm atij q e
prvetson Kur'anin dhe i friksohet Mshiruesit edhe kur sht vetm (i
papashm prej njerzve), pra jepi myzhde atij pr falje dhe shprblim t
mir. 12.Vrtet, Ne i ngjallim t vdekurit dhe i shkruajm veprat; gjurmt
e tyre dhe do gj kemi regjistruar n librin e ruajtur (Lehvi Mahvudh).
13.Prmendju atyre nj shembull t banorve t fshatit, kur atyre u patn
ardhur t drguarit. 14.Kur Ne drguam te ata dy, e ata i prgnjeshtruan
q t dy, ather i prforcuam me nj t tret dhe u than: Ne jemi t
drguar te ju. 15.Ata (fshatart) than: Ju nuk jeni tjetr, vetm se njerz
sikurse ne dhe se All-llahu nuk u ka shpallur asgj; ju nuk jeni tjetr
vetm se rrenacak. 16.Ata than: Zoti yn e di se me t vrtet ne jemi
t drguar te ju. 17.Dhe nuk jemi t obliguar pr tjetr, prve t'ju
kumtojm ashtu qart. 18.Ata (fshatart) than: Ne parandiejm kob me
ju dhe nse nuk trhiqeni, ne do t'ju gyrzojm dhe do t prjetoni
ndshkim t idht prej nesh. 19.Ata (t drguarit) than: Fati i keq sht
i juaji, a pse u kshilluat, a (na krcnoheni)? Jo, por ju jeni popull i
shfrenuar! 20.Dhe prej skajit m t largt t qytetit erdhi nj njeri q
ngutej e tha: O populli im, dgjoni t drguarit! 21.Dgjoni at q nuk
krkon prej jush ndonj shprblim dhe jan udhrrfyes! 22.E, 'kam un
q t mos e adhuroj at q m krijoi dhe te Ai ktheheni. 23.A do t
pranoj zota tjer pos Atij, e nse do Mshiruesi t m godas me
ndonj t keqe, ndrmjetsimi i tyre nuk do t m vlej asgj, e as q do
t m shptojn. 24.Un do t jem ather n nj humbje t hapt.
25.Un i kam besuar Zotit tuaj, pra m dgjoni! 26.Atij i sht thn:
Hyn n Xhennet! e ai tha: Ah, sikur ta dinte populli im, 27.pr ka m
fali Zoti im dhe m bri prej t nderuarve!
106

28.Pas tij, Ne nuk zbritm ndonj ushtri nga qielli kundr popullit t tij, e
as q ishte vendim yni t zbresim tjetr, 29.prve nj britm t
tmerrshme, kur qe, ata t ftohur (t vdekur). 30.O sa dshprim i madh pr
robrit q nuk u erdhi ndonj i drguar, vetm se ata u talln me t.
31.A nuk e pan ata se sa gjenerata kemi zhdukur para tyre dhe ata nuk u
kthyen. 32.Dhe t gjith, t tubuar, do t paraqiten pran Nesh. 33.Dhe
pr ata sht argument (pr fuqin e Zotit) toka e vdekur, t ciln Ne e
ngjallim, nxjerrim prej saj drith nga i cili ata han. 34.Dhe n t Ne u
kemi br kpshte hurmash e rrushi dhe n t u kemi dhn burime (uji).
35.Ashtu q ata t han nga ata fruta dhe nga ka prodhojn vet duart e
tyre. A i gzojn kto dhe nuk falnderojn. 36.I pastr nga t metat sht
Ai q krijoi t gjitha llojet (iftet) nga ka mban toka, nga vet ata dhe
nga ka ata nuk din. 37.Pr ata sht argument edhe nata, prej s cils
largojm ditn, kurse ata mbesin n terr. 38.Edhe dielli udhton pr n
kufirin e vet (n cakun prfundimtar). Ai sht (udhtim) prcaktim i
ngadhnjyesit, t dijshmit. 39.Edhe hns i kemi caktuar (pozicionet)
derisa t kthehet n trajtn e harkut (rrem i hurms s thar).
40.As dielli nuk mund ta arrij hnn, e as nata para dits po secili noton
n nj galaksion. 41.Argument pr ta sht edhe ajo se Ne pasardhsit e
tyre (t Ademit) i bartm n anije t mbushur prplot. 42.Dhe ngjashm
me t, u krijuam atyre dika q t'i hipin. 43.E sikur t duam Ne, i
prmbytim ata, e nuk ka efekt as lutja e tyre dhe as q do t shptonin.
44.Prve nga mshira Jon ndaj tyre, dhe q t prjetojn t mirat deri n
nj koh t caktuar. 45.E kur u thuhet atyre: Kini frik asaj q ngjau para
jush dhe asaj ka do t'ju ngjaj m von, e q t mshiroheni (ata nuk
dgjojn). 46.Nuk ka asnj argument q u erdhi atyre nga argumentet e
Zotit, e q ata nuk ia kthyen shpinn. 47.Dhe kur u thuhej: Jepni nga ajo
q All-llahu u begatoi, ata q nuk besuan, besimtarve u than: A ta
ushqejm at q sikur t donte All-llahu do ta ushqente? Ju nuk jeni tjetr
vetm se t humbur qart!. 48.Dhe thoshin: Po qe se jeni t vrtet, kur
do t jet ai premtim? 49.(All-llahu u prgjigjet) Nuk jan duke pritur
tjetr vetm se nj britm q i rrmben ata kur jan duke u zn mes vete.
50.E nuk do t mund t ln as porosi (vasijet-testament) as t kthehen n
familjet e tyre. 51.Dhe i fryhet "Surit", kur qe, duke u ngutur prej
varrezave paraqiten te Zoti i tyre. 52.E thon: T mjert ne! Po kush na
ngriti prej ku ishim t shtrir n varre? E, kjo sht ajo q premtoi Zoti
dhe vtetuan t drguarit. 53.Ajo nuk sht tjetr, prve nj z i
fuqishm dhe ata t gjith t paraqitur para Nesh. 54.Sot pra, askujt nuk i
107

bhet e padrejt dika dhe nuk shprbleheni me tjetr vetm pr at q

vepruat. 55.Ata t Xhennetit tash jan t angazhuar me knaqsi. 56.Ata
dhe shoqet e tyre jan nn hije t mbshtetur n kolltuk. 57.Aty ata kan
pem dhe ka t duan. 58.Kan Selam, thnie e Zotit mshirues! 59.E
tash, o ju kriminel, ndahuni! 60.O bijt e Ademit (kriminel), po a nuk u
drgova porosin q t mos e dgjoni djallin, se me t vrtet ai sht
armiku juaj i hapt!? 61.(Ju porosita) T m adhuroni Mua, se kjo sht
rruga e sigurt! 62.Vrtet, ai ka humbur shum njerz prej jush, a nuk
mblodht mend? 63.Ky sht Xhehennemi q juve u premtohej. 64.Hyni
tash n t, pr shkak se mohuat do t vrtet! 65.Sot Ne ua mbyllim
gojt e atyre, Neve na flasin duart e tyre, kurse kmbt e tyre dshmojn
pr at q punuan. 66.E sikur t duam Ne do t'ua verbonim syt e tyre, se
ata, do ta msynin rrugn, po si do t dhihnin? 67.Dhe sikur t duam, do
t'i kishim gjymtuar ata n vend, e nuk do tmund t shkonin as para as
prapa. 68.E atij q i japim t jetoj gjat, e kthejm prapa n krijimin e tij.
A nuk jan duke menduar? 69.Ne as nuk ia msuam atij (Muhammedit)
poezin, e as q i takon ajo atij, ai (Kur'ani) nuk sht tjetr vetm se
kshill dhe Kur'an i qart. 70.Pr t'ia trhequr vrejtjen ati q sht i
gjall (me mend e zemr) dhe dnimi t bhet merit pr jobesimtart.
71.A nuk e shohin ata se nga ajo q Ne vet e shpikm, u krijuam atyre
kafsh q ata i kan. 72.Dhe ua bm ato q t'u binden atyre, e disave prej
tyre u hipnin, ndrsa prej disave ushqehen. 73.Ata kan edhe dobi t tjera
n to, e edhe pin (qumsht) prej tyre. A nuk duhet t falnderojn?
74.Po, shkojn e n vend t All-llahut adhurojn zota t tjer me shpres
se do t ndihmohen prej tyre. 75.Ata nuk mund t'u ndihmojn atyre, por
kta (idhujtart) u jan br ushtri e gatshme e tyre. 76.E ty mos t
brengosin thniet e tyre, Ne dim ka mbajn ata fsheht dhe ka
publikojn. 77.A nuk mendon njeriu se Ne e krijuam at prej nj pik uji
(fare), kur qe, ai, kundrshtar i rrept. 78.Ai na solli Neve shembull, e
harroi krijimin e vet e tha: Kush i ngjall eshtrat duke qen ata t kalbur?
79.Thuaj: I ngjall Ai q i krijoi pr her t par, e Ai sht shum i
dijshm pr do krijim. 80.Ai q prej drurit t gjelbr ju bri zjarrin, e ju
prej tij ndezni. 81.A nuk sht i fuqishm Ai, q kerijoi qiejt e tokn, t
krijoj njerz sikundr q i krijoi ata? Po Ai sht krijuesi, i dijshmi.
82.Kur Ai dshiron ndonj send, urdhri i Tij sht vetm t'i thot:
Bhu! Ai menjher bhet. 83.I lart sht Ai q n dorn e Tij sht
pushteti mbi do send dhe vetm te Ai ktheheni.
108