Professional Documents
Culture Documents
mod:fha jHqyh
03
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
wm wjg mirfha we;s oE mod: yd Yla;s f,i m%Odk fldgia follg j. l<
yels h' wjldYfha bvla .kakd" ialkaOhla iys; jH mod: f,i ye`kaf'
mod: tajdfha fN!;sl iajNdjh yd ridhksl ixhq;sh wkqj j. lrk wdldrh
my; igyfka laf'
mrudKq hkq mod:fha ;ekq tall f' mrudKqj Wm mrudKql wxY=j,ska iuka;
f' fm%dafg%dak" bf,lafg%dak yd kshqfg%dak tajd w;=ka m%uqL Wm mrudKql wxY= f'
bf,lafg%dakh hkq RK wdfrdams; wxY=jls' fm%dafgdakhlg Ok wdfrdamKhla
we;' kshqfg%dakj,g wdfrdamKhla fkdue;'mrudKqf bf,lafg%dak" fm%dafgdak yd
kshqfg%dak keue;s wxY= we;s nj ykd.ekSu;a iu. tu wxY=" mrudKqj ;=< ixOdkh
we;s wdldrh ia;r lsug .;a W;aidyfha m%;sM,hla f,i mrudKql wdlD;s
bm;a h' wkia ro* iska 1911 bm;a lrk ,o kHIal wdlD;shg
wkqj mrudKqjl uOHfha kHIah k ialkaOh taldrdYS jQ b;d l=vd m%foaYhla
mj;S' kHIafha fm%dafgdak iy kshqfg%dak talrdYS mj;sk nj miqj wkdjrKh
h' kHIah Ok wdfrdams;h'
mrudKqj hkq mdmka l%Svd msgkshla k kHIAh hkq th ueo msys lv, weghlg;a
jvd l=vd m%foaYhls' mrudKqjl kHIah mrudKqjg idfmalaI j fld;r l=vd o
hkak by; ksoiqfkka meye,s f'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
52
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
ro*f.a wdlD;sh ;jrg;a ia;r l< kS,aia fnda m%ldY lf<a Ok wdfrdams;
kHIah jgd we;s ksYa; m:j, fyj;a llaIj, bf,lafg%dak p,s;fha fhfok
njhs'
mrudKqj jgd bf,lafg%dak N%uKh jk llaI wh;ajkqfha mrudKqf msys ljp
j,ghs' fuu ljp kHIafha isg msg;g ms<sfj<ska 1" 2" 3" 4''' fyda K, L, M, N...
f,i o ye`oskaf' fjd Yla;s ug f,i o ye`kaf' tla tla Yla;s ugug
ksh; Yla;shla mj;S' kHIafha isg bj;g hk g fuu Yla;sh o l%ufhka je
f' kuq;a Yla;s ug w;r mr;rh wvq f ^3'2 rEmh&' mrudKqjl kE u Yla;s
ugul ;sh yels Wmu bf,lafg%dak ixLHdjla we;' m<uq Yla;s ug y;frys
mej;sh yels Wmu bf,lafg%dak ixLHd 3'1 j.=f olajd we;'
j.=j - 3'1
Yla;s ugu
1 (K)
2 (L)
3 (M)
4 (N)
2
8
18
32
53
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
N
M
L
K
mejreu - 3'1
.=re;=ud $ ;=hf.a Wmfoia wkqj iqiq jH
f;dardf.k" mrudKqf ;%sudK rEmSnj ksrEmKh
jk m" mrudKql wdlD;s ksudKh lrkak'
Tf ksudK mka;sfha m%oYkh lrkak
3'2 - rEmh
mrudKql l%udxlh
uQ,jH mrudKqjl wvx.= fm%dafgdak ixLHdj tys mrudKql l%udxlh (atomic number)
f,i yekaf' tk"
uQ,jHfha mrudKql l%udxlh } uQ,jHfha mrudKqjl we;s fm%dafgdak ixLHdj
ksoiqkla f,i .;fyd;a fidah mrudKqjl kHIAfha fm%dafgdak 11 la wvx.=
f' tu ksid fidahj, mrudKql l%udxlh 11 ls' tl u uQ,jHhl iEu
mrudKqjl u wvx.= fm%dafgdak ixLHdj iudk f' tlsfklg fjkia uQ,jHj,
wvx.= fm%dafgdak ixLHd tlsfklg fjkia h' tneka tlsfklg fjkia uQ,jH
mrudKq foll mrudKql l%udxl lsis fgl;a iudk fkdf' f ksid uQ,jHhl
mrudKql l%udxlh tu uQ,jHhg wkkH ,laIKhls' ksoiqkla f,i ie,l=j fyd;a
uQ,jHhl mrudKql l%udxlh 6 k bka woyia jkafka tu uQ,jHh ldnka
njhs' fjk;a lsis uQ,jHhl mrudKql l%udxlh 6 fkdf' uQ,jHhl mrudKql
l%udxlh Z j,ska ksrEmKh lrhs' WodiSk mrudKqjl wvx.= fm%dafgdak ixLHdj
tys bf,lafg%dak ixLHdjg iudk f' tneka uQ,jHhl mrudKql l%udxlh tu
uQ,jH mrudKqjl we;s bf,lafg%dak ixLHdjg o iudk nj ie,lsh yels h'
tfy;a ridhksl m%;sl%shd is f mrudKqj,ska bf,lafg%dak bj;a ula fyda
tajdg bf,lafg%dak tl;= ula is h yels h' fujeks wdfrdams; mrudKq ykajkq
,nkafka whk hkqfjks' whkhl bf,lafg%dak ixLHdj fm%dafgdak ixLHdjg wvq
fyda je h yels h' tfy;a h mrudKqjlska iEfok whkhl fm%dafgdak ixLHdj
fjkia fkdjk neka mrudKql l%udxlh fjkia fkdf'
ialkaO l%udxlh
mrudKqjl wvx.= fm%dafgdak" kshqfg%dak iy bf,lafg%dak hk uQ,sl Wm mrudKql
wxY= w;=ka bf,lafg%dak b;du;a ieye,a h' fm%dafgdak iy kshqfg%dakj, ialkaO
wdikak jYfhka iudk f'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
54
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
bf,lafg%dak 8la o" ;=kajk Yla;s ugf bf,lafg%dak 1la o jYfhka mj;S' tneka
fidahj, bf,lafg%dak kHdih my; wdldrhg ,shd lah yels h'
Na - 2, 8, 1
j.=j 3'2 - mrudKql l%udxlh 1 isg 20 olajd jQ uQ,jHj, bf,lafg%dak kHdi
yhsrcka
bf,lafg%dak kHdih
K
L
M
N
1
yS,sh
He
,s;sh
Li
fnrs,sh
Be
fndafrdaka
ldnka
khsrcka
Tlaiscka
*afjdka
ksfhdaka
Ne
10
fidah
Na
11
ue.akSish
Mg
12
weksh
Al
13
is,slka
Si
14
fmdiamria
15
i,a*
16
laf,darSka
Cl
17
wd.ka
Ar
18
fmdgEish
19
le,aish
Ca
20
uQ,jH
ixfla;h
mrudKql
l%udxlh
uQ,jH mrudKqjl lsish Yla;s ugula tys bf,lafg%dak wka;.; wjidk Yla;s
ugu jk g tys ;sh yels Wmu bf,lafg%dak ixLHdj 8 ls' tfyhska fmdgEish
iy le,aish ys bf,lafg%dak wka;.; wjidk Yla;s ugf bf,lafg%dak 9 iy
10 ne.ska fkdmj;S'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
56
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
VIII / O
2
I
3
Li
11
III
II
12
13
14
15
31
32
33
Be
20
Ca
21
Sc
22
Ti
23
Cr
40
Nb
41
42
55
56
57
72
Hf
73
74
87
88
89
104
105
106
Fr
Ba
Ra
La
Ac
Zr
Rf
Db
59
Ce
Th
83
91
Co
28
45
75
Re
76
77
107
108
109
110
60
61
62
63
92
93
94
95
Ru
Os
Hs
Pm
85
Rh
Ir
46
29
Zn
78
Pt
Ga
C
Si
Ge
N
P
34
As
16
S
Se
10
17
Cl
18
35
36
49
In
50
51
52
53
79
80
81
Tl
82
83
84
67
68
69
99
100
101
Au
Hg
Sn
Pb
Sb
Te
Bi
Ne
Po
f,day
Ar
Br
48
Cd
He
VII
VI
47
Pd Ag
Mt Uun
Sm
30
Ni Cu
44
Nd
84
27
Tc
Bh
Pr
Pa
Fe
43
Sg
58
26
Mn
Mo
Ta
90
25
24
39
Sr
B
Al
38
Cs
37
Rb
Na Mg
19
IV
wf,day
Kr
54
85
At
86
70
71
102
103
f,daydf,day
Wp jdhq
Xe
Rn
.......
64
Eu Gd
96
65
Tb
97
Np 86 Pu Am Cm Bk
66
Dy
98
Cf
Ho
Es
Lu
Er Tm Yb
Lr
Fm Md No
ldKav
Li
1
3
III
II
Be
12
11
Mg
19
Ca
3 Na
4
57
VIII / O
20
13
Al
IV
14
Si
VI
7
15
16
VII
9
17
Cl
He
10
Ne
18
Ar
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
He
Li
2, 1
Be
2, 2
2, 3
2, 4
2, 5
2, 6
2, 7
Ne
2, 8
Na
2, 8, 1
Mg
2, 8, 2
Al
2, 8, 3
Si
2, 8, 4
2, 8, 5
2, 8, 6
Cl
2, 8, 7
Ar
2, 8, 8
2, 8, 8, 1
Ca
2, 8, 8, 2
1 wdj;h
2 wdj;h
3 wdj;h
4 wdj;h
58
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
rg tys wjidk Yla;s ugf we;s bf,lafg%dak .Kk u; rod mj;S' by;
j.=j wkqj ,s;sh"fidah yd fmdgEishj, wjidk Yla;s ugf bf,lafg%dak
tlla muKla we;' tneka fmfkkafka ixhqc;d bf,lafg%dak tlla muKla we;s
,s;sh" fidah yd fmdgEishj, ridhksl .=K fndfyda rg iudk njhs' fuu
uQ,jH ;=ku wdj;s;d j.=f tlu isria fma<sfha mj;S'
fufia by< ;sria fma<sfha we;s kE u uQ,jHhl .;s.=K Bg my<ska we;s
uQ,jHfha .;s.=Kj,g iudk jk nj fmfka'
h uQ,jHhla wh;a jk ldKavh ;SrKh jkafka tys wjidk Yla;s ugf wvx.=
bf,lafg%dak .Kk wkqj h'
wjidk Yla;s ugf ;sfnk bf,lafg%dak .Kk
wh;a jk ldKavh
I ldKavh
II ldKavh
III ldKavh
IV ldKavh
V ldKavh
VI ldKavh
VII ldKavh
VIII / 0 ldKavh
yhsrcka isg le,aish olajd uQ,jH 20 wh;a jk ldKav
uQ,jH
H
He
Li
Be
B
C
N
O
bf,lafg%dak
kHdih
mrudKql l%udxlh
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
2, 1
2, 2
2, 3
2, 4
2, 5
2, 6
59
uQ,jHh wh;a
ldKavh
I
VIII / 0
I
II
III
IV
V
VI
ridhk oHdj
F
Ne
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl
Ar
K
Ca
mod:fha jHqyh
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
2, 7
2, 8
2, 8, 1
2, 8, 2
2, 8, 3
2, 8, 4
2, 8, 5
2, 8, 6
2, 8, 7
2, 8, 8
2, 8, 8, 1
2, 8, 8, 2
VII
VIII / 0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII / 0
I
II
hlsis uQ,jHhla wdj;s;d j.=f ljr ia:dkhlg wh;a hs fidhd .kakd wdldrh'
ksoiqka( ue.akSishj, mrudKql l%udxlh 12
bf,lafg%dak kHdih - 2" 8" 2
ue.akSish mrudKqjl bf,lafg%dak mj;sk
Yla;s ug 3 ls' tuksid th ;=ka jk wdj;fha
uQ,jHhls'
ue.akSish mrudKqjl wjidk Yla;s ugf
bf,lafg%dak 2 ls'
\ th fojk ldKavhg wh;a f'
wdj;s;d j.=f ue.akSish we;af;a ;=kajk
wdj;fha fo jk ldKavfha h'
ksoiqka( fmdgEish mrudKql l%udxlh 19
bf,lafg%dak kHdih - 2" 8" 8" 1
fmdgEish mrudKqjl bf,lafg%dak mj;sk
Yla;s ug 4ls' tu ksid th y;rjk wdj;fha
uQ,jHhls'
fmdgEish mrudKqjl wjidk Yla;s ugf
bf,lafg%dak 1 ls'
\ th m<uq ldKavhg wh;a f'
wdj;s;d j.=f fmdgEish we;af;a
4 jk wdj;fha m<uq ldKavfha h'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
60
2
8
2
Mg
3.5 rEmh
1
8
8
2
K
3.6 rEmh
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
mrudKql
l%udxlh
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
uQ,jH
H
He
Li
Be
B
C
N
O
F
Ne
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl
Ar
K
Ca
3'3 j.=j
bf,lafg%dak
kHdih
1
2
2, 1
2, 2
2, 3
2, 4
2, 5
2, 6
2, 7
2, 8
2, 8, 1
2, 8, 2
2, 8, 3
2, 8, 4
2, 8, 5
2, 8, 6
2, 8, 7
2, 8, 8
2, 8, 8, 1
2, 8, 8, 2
wh;a jk
wdj;h
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
wh;a jk
ldKavh
I
VII / 0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII / 0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII / 0
I
II
3'4 iuia:dksl'
tl u uQ,jHfha mrudKqj, jqj o kshqfg%dak ixLHdj fjkia mrudKq ;sh yels
h' tfy;a tajdfha mrudKql l%udxlh tk fm%dafgdak ixLHdj iudk f' f
wkqj tl u uQ,jHfha fjkia ialkaO l%udxl iys; mrudKq ;sh yels h' tlu
uQ,jHfha we;s fjkia ialkaO l%udxl iys; mrudKq tu uQ,jHfha iuia:dksl
(isotopes) f,i ye`kaf'
iuia:dksl i|yd ksoiqka
yhsrckays iuia:dksl ;=kls' tajd fm%dah" hqh yd %h hkqfjka ykajkq
,ef'
61
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
fm%dah
hqh
%h
mrudKql wdlD;sh
bf,lafg%dak 1 bf,lafg%dak 1 bf,lafg%dak 1
fm%dafgdak 1 fm%dafgdak 1 fm%dafgdak 1
kshqfg%dak 0 kshqfg%dak 1 kshqfg%dak 2
mrudKql l%udxlh
ialkaO l%udxlh
iu; ksrEmkh
1
1
2
1
3
1
35
17
Cl
37
17
Cl
35
37
laf,daka jdhqj kshehla ;=< 17
Cl yd 17
Cl iudk m%udKj,ska fkdmj;S' jdhq
35
37
fldgia ishhl 17 Cl fldgia 75 la o" 17 Cl fldgia 25 la o mj;S' fuh tla tla
iuia:dkslj, iq,N;d m%;sY;h f,i ye`kaf'
62
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
I
H
Li
II
Be
Na
Mg
1310
519
495
418
897
738
III
B
IV
C
V
N
VI
O
799
1085
VII
F
1406
1314
1682
Al
577
Si
786
1018
Cl
1000
VIII / O
He
1255
2372
Ne
2080
Ar
1521
Ca
590
Na(g)
Na+(g) + e
mrudKqjla i|yd fuu Yla;sh idfmalaI j l=vd w.hls' tu ksid fuu w.h mrudKq
6.022 x 1023 m%udKhla fyj;a ujq,hla i|yd bm;a lrhs' 3'7 rEmfha olajd
we;af;a mrudKq ujq,hla i|yd bm;a lrk ,o w.hka h' ta wkqj" fidahj,
m<uq whkSlrK Yla;sh 495 kJ mol-1 f'
wdj;hla ie,l+ g tys wvq u m%:u whkSlrK Yla;sh we;af;a I ldKavfha uQ,jHj,g hs' tfuka u iEu wdj;hl u Wmu m%:u whkSlrK Yla;sh we;af;a VIII
ldKavfha uQ,jHhghs' wdj;hl jf isg ol=Kg hk g l%udkql+, rgdjlg
m%:u whkSlrK Yla;sh p,kh f' 2 jk yd 3 jk wdj;j, whkSlrK Yla;sj,
p,k m%ia;drh ^3'8 rEmh& weiqfrka wOHhkh l< g f nj ;yjqre f'
2800
2600
2400
2200
He
Ne
2000
1800
1600
1400
1200
1000
Ar
N
H
Be
800
600
Cl
P
Mg
B
Li
400
200
2
Na
4 6
S
Si
Ca
Al
K
10 12 14 16 18 20
mrudKql l%udxlh
63
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
mejreu - 3-2
3'7 rEmfha we;s mrudKql l%udxlh 1 - 20 olajd jQ uQ,jHj, m<uqjk
whkSlrK Yla;s w.h mrudKql l%udxlhg tj m%ia;dr.; lrkak'
f i`oyd m%ia;dr fld<hla Nd; lrkak' wdj;hla f.a jf isg
ol=Kg yd ldKavhla f.a by< isg my<g m%:u whkSlrK Yla;sh
p,kh jk wdldrh m%ia;drh weiqfrka ia;r lrkak'
I ldKavfha uQ,jHj, ldKavfha by< isg my<g m%:u whkSlrK Yla;s w.hka wvq
we;s nj fmfka' wfkl=;a ldKavj, w.hka ie,lSfuka o Tng f nj wjfndaO lr
.; yels h' ta wkqj ldKavhl by< isg my<g hdf whkSlrK Yla;sh wvqula
isjk nj ks.ukh l< yels h' ldKavfha my<g hk g uQ,jH mrudKqjla i;=
Yla;s ug .Kk jejk ksid wjidk Yla;s ugf bf,lafg%dakj,g kHIafhka
fhfok wdlIKh wvq h' tneka bf,laafg%dak bj;a lsu myiq f'
oHq;a RK;dj
oHq;a RK;dj hkafkka woyia jkafka uQ,jH mrudKqjla ;j;a uQ,jH mrudKqjla
iu. iyixhqc nkaOkhlska ne we;s g tu nkaOkfha bf,lafg%dak ;ud fj;g
weo.ekSf yelshdjhs' oHq;a RK;dj je mrudKqjla bf,lafg%dak flfrys olajk
wdlIKh oHq;a RK;dfjka wvq mrudKqjl tu yelshdjg jvd je h' ridhksl
nkaOk tallh hgf;a oHq;a iDK;dj ms<sn`o j jerg;a idlPd flf'
oHq;a RK;dj m%ldY lsu i`oyd O mudK we;s w;r wm fuys i,ld n,kqfha
fmda,xs mudKhhs' fmda,xs mudKh wkqj oHq;a RK;dfjka by< u uQ,jH f,i
i,lkafka *afjdka h' Wp jdhq i`oyd oHq;a RK;d w.hla fmda,xs mudKfhys
,nd ke;' ^Wp jdhq ridhksl nkaOk iEu flfrys wvq keUqrejla we;'&
I
2.1
Li
1.0
II
Be
1.5
Na Mg
III
B
2.0
Al
IV
C
V
N
2.5
3.0
Si
VI
O
3.5
2.5
VII F Ne
4.0
Cl
Ar
0.9
1.2
1.5
Ca
0.8
1.0
1.8
2.1
3.0
4
oHq;a >DK;dj
VIII / O
He
Cl
N
C
B
Be
Li
P
Al
Si
Mg
Na
10
15
mrudKql l%udxlh
Ca
K
20
64
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
uQ,jHj, oHq;a RK;dj p,kh jk wkaou olajd we;s by; m%ia;drh fyd`ka
wOHhkh lrkak' wdj;hla f.a jf isg ol=Kg hk g oHq;a RK;dj je
jk nj;a ldKavhla f.a by< isg my<g hkg oHq;a RK;dj wvqjk nj;a
ksCIKh l< yelsh'
3'6
VIII / O
He
II
III
IV
VI
VII
Li
Be
Ne
Na Mg
Al
Si
Cl
Ar
Ca
Sc
Ti
Cr
Mn
Fe
Co
Ni Cu
Zn
Ga Ge
As
Se
Br
Kr
f,daydf,day
Rb
Sr
Zr
Nb
Mo
Tc
Ru
Rh
Pd Ag
Cd
In
Sn
Sb
Te
Xe
Wp jdhq
Cs
Ba
La Hf
Ta
Re Os
Ir
Pt
Au
Hg
Tl
Pb
Bi
Po
At
Rn
Fr
Ra
Ac
Rf
Db
Sg
Bh Hs
Mt Uun
Ce
Pr
Nd
Pm Sm Eu Gd
Tb
Dy Ho
Er Tm Yb
Lu
Th
Pa
Cf
Fm Md No
Lr
Np
Pu Am Cm Bk
Es
f,day
wf,day
3.11 rEmfha lafjk wdj;s;d j.=f > wdldrh fyd`ka wOHhkh lrkak'
tys fndafrdaka (B) isg weiagka (At) olajd msh.eg fm<la fuka we`o we;s fLdj
i,lkak'
fuu fLdj j miska we;s ks,amdka olajd we;s fldgqj, wvx.= uQ,jH f,day f'
ol=Kq mi Uqre mdka olajd we;s uQ,jH wf,day f' msh.eg fm< wjg ,d fld<
mdka olajd we;s uQ,jHj,g f,day yd wf,dayj,g w;rue .=K we;s neka tajd
f,daydf,day f,i ye`kaf'
f,day (metals)
kg ykdf.k we;s uQ,jH w;ka ishhg wiQjla muK ixLHdjla f,day f'
fjd iajNdjfha ksoyia f,day f,i fuka u ixfhda. f,i o mj;S' rka" jeks
f,day ksoyia f,day f,i iajNdjfha yuq jk w;r hlv" weksh" ue.akSish"
fidAh jeks fndfyda f,day we;af;a tu f,dayj, ixfhda. jYfhks'
f,dayj, fN!;sl .=K
f,dayj, fN!;sl .=K lsysmhla my; laf'
yy wdfl iakhla ;su ^metallic lustre&
65
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
l%shdldrlu 01
.=re;=ud $ ;=hf.a iydh ,ndf.k fuu l%shdldrlu is lrkak'
fidah f,dayh oHd.drfha .nvd lr we;s wdldrh kslaIKh lr
jd;d lrkak'
fidah lene,a,la veys w`vqjla Nd;fhka bj;g f.k h<s u;= msgla
u; ;nd msyshlska lmkak'
th kd myla muK jd;hg ksrdjrKh lr ;nkak' kslaIK igyka
lrkak'
fidah f,dayfha we;s wl m%;%sl%shdYS,S;ajh ksid jd;h fkd.efgk m
mer*ska f;,a fyda N+f;,a ;=< .nvd lr ;nkq ,ef' fidah lene,a,la
mer*ska f;,aj,ska bj;g .;ag tys iakhla olakg fkd,ef' th msyshlska
fkdf,a fnodyeu i|yd h
66
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
b;d myiqfjka lemsh yels h' lemQ mDIaGfha jka f,dayuh iakhla we;' l
f,djlska iakh l%ufhka wvq f'
fidah f,dayfha fN!;sl .=K
yy msyshlska lemsh yels ;r uD f,dayhls'
yy c,hg jvd >K;ajh wvq ksid c,h u;= msg md f' ^>K;ajh 0.927 g cm-3)
yy oHq;a yd ;dm ikakdhlhls'
fidah f,dayfha ridhksl .=K
yy fidah f,dayh Tlaiscka iu. m%n, m%;sls%hdYS,S;ajhla olajhs' jd;fha
we;s Tlaiscka jdhqj iu. YS>%fhka m%;sl%shd lr f,dayfha Tlaihsv idohs'
yy fidah isis,a c,h iu YS>%fhka m%;sl%shdlr fidah yhsfrdlaihs yd
yhsrcka jdhqj idohs'
yy fidah ;kql w, iu m%pKav f,i m%;sl%shd lr f,dayfha ,jKh yd
yhsrcka jdhqj idohs ^fuh fnfyka wk;=rodhl m%;sl%shdjla ksid w;ay
ne,S fkdlrkak&'
fidah f,dayfha Nd;
yy rka ksiaidrKhg wjYH fidah ihkhs ksmoug'
yy ldnksl ridhk oHdf Tlaisydrlhla f,i .kakd fidah ixrih
iEu'
yy ghsfksh" ifldaksh jeks f,dayj, ixfhda.j,ska f,dayh fjka lr
.ekSug Nd; lsu'
yy l,si fr ^fvks& jK .ekaug fhd .kakd bkaf.da jeks idh j.
ksmoug'
yy ly meye wdf,dalh ysok ,s ,dmq i`oyd fhdod .ekSu'
ue.akSish ^magnesium&
ue.akSisho m%;sl%shdYS,S ieye,a f,dayhls' ksoyia
f,dayh f,i iajNdjfha fkd mj;S' uqyq c,fha
th ue.akSish laf,darhs f,i mj;S' jd;hg
jD; j we;s g u,sk jk ksid iAkhla lsh
fkdyels h' tfy;a je,s lvishlska ueo.;a g
iakh l .; yels f'
67
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
68
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
fN!;sl .=K
yy iatlrEmS wdldr ly meye;sh'
yy c,fha wdjH h' ldnksl djlj, iq jYfhka o ldnka vhsi,a*hs
jlfha b;d fyd`oska h f'
ridhksl .=K
yy i,a* ks,a ,a,la iys; j jd;fha i,a* vfhdlaihs jdhqj idohs'
yy fndfyda f,day i,a* iu. r;a l< g f,dayfha i,a*hsvh iEfohs'
i,a*j, Nd; wjia:d'
yy i,a*shqla w,h ksmoug'
yy rn j,alkhsia lsug'
yy le,aish yd ue.akSish i,a*hsg iEug ^fjd ,S m,am rxckh i|yd
Nd; f&'
yy i,a*hsv wvx.= idh j." ldnka vhsi,a*hs jeks djl" i,a* vfhdlaihs
jdhqj" .sksl+re" r;s[a yd fj fnfy;a ksmoug o Nd; f'
yy jhska yd r ksmof o" ,Sr kdYlhla f,i o T!IO j. ksmoug o
i,a* yd i,a* wvx.= ixfhda. fhdod .efka'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
70
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
ldnka (carbon)
3'15 rEmh
huka;s yd ksrka
71
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
3'5 j. j
=
ldnka iajrEmh
m%fhdack
wiaMl ldnka
.,aw`.=re
yy bkaOkhla f,i
ksrka
yy mekai,a ksIamdokh
yy ,s fldaIj, bf,lafg%dv
a iEu yd iafkaylhla f,i fhoSu
huka;s
w`.=re
kefkda"
yy kefkda jH fhdod in, .ekajQ NdKav ksIamdokh i`oyd
mudKfha ldnka
fhdod .efka'
;ka;= yd ldnka
yy ldnka ;ka;= b;du;a ieye,ajk w;r wl Yla;shlska
kd,
hqla;h'
is,slkaj, Nd;
yy g%dkaisiagr iy vfhdav iEug Nd; f'
yy iQh fldaI iEug Nd; f'
yy m.Kl Wmdx. iEug Nd; f'
fndafrdaka (boron)
ixY=oaO fndafrdaka l meye;s iaMlrEmS >k uQ,jHhla f,i mj;S'
fndafrdakaj, >k;ajh 3300 kg m-3 jk w;r jdxlh 2200 0C f' m%;sl%shdYS,S
nj idfmalaI j wvq h' tA ksid jd;h ;=< by< WIaK;ajj,g r;a l< o m%;sl%shd
fkd lrhs' wiaMlrEmS fndafrdaka b;d by< WIaK;ajj, Tlaiscka" khsrcka"
fkdf,a fnodyeu i|yd h
72
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
Na
Mg
Al
Si
Cl
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl2O7
m%n,
n,
WNh
NdIal NdIal .=Ks
n,
n,
m%n,
m%n,
wd,sl wd,sl wd,sl wd,sl
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
le,aish
Ca
i,a*
74
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
mrudKql
l%udxlh
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
uQ,jHh
ixfla;h
H
He
Li
Be
B
C
N
O
F
Ne
Na
Mg
Al
Si
yhsrcka
yS,sh
,s;sh
fn,sh
fndafrdaka
ldnka
khsrcka
Tlaiscka
*afjdka
ksfhdaka
fidah
ue.aksish
weksh
is,slka
75
ixhqc;dj
1
0
1
2
3
4
3
2
1
0
1
2
3
4
fkdf,a fnodyeu i|yd h
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
15
16
17
18
19
20
P
S
Cl
Ar
K
Ca
fmdia*ria
i,a*
laf,daka
wd.ka
fmdgEish
le,aish
5,3
6,2
7,1
0
1
2
f wkqj"
ixfhda.hl ridhksl iQ;%h ,sf is lrkq ,nkafka tajdfha ixfhdack n,
;=,kh jk m mrudKq inkaO lsu h' uQ,jH foflys ixfla;j, ol=Kq mi
my<ska" uQ,jHj, ixhqc;d udrelr ,sfuka fuh is lrkq ,ef'
01'
fidah laf,darhs
ixfla;h
ixhqc;dj
Na
Cl
Na1Cl1
02'
ridhksl iQ;%h
le,aish laf,darhs
ixfla;h
ixhqc;dj
NaCl
Ca
Cl
Ca1Cl2
03'
ridhksl iQ;%h
fidah Tlaihs
ixfla;h
ixhqc;dj
CaCl2
Na
Na2O1
04'
ridhksl iQ;%h
le,aish Tlaihs
ixfla;h
ixhqc;dj
Na2O
Ca
Ca2O2
05'
ridhksl iQ;%h
ue.akSish khsrhs
ixfla;h
ixhqc;dj
CaO
Mg
Mg3N2
ridhksl iQ;%h
fkdf,a fnodyeu i|yd h
Mg3N2
76
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
ridhksl iQ;%h
NH4+
H3O+
NO3HCO3OHMnO4HSO4CrO42Cr2O72SO42CO32PO43-
ixhqc;dj
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
3
nyq mrudKql whkj,ska iuka; my; lafjk ixfhda.j, iQ;% i,ld n,uq'
fidah khsf
fmdgEish ldnfka
Na NO3
+
ixhqc;dj
ixhqc;dj
NaNO3
ridhksl iQ;%h
ue.akSish khsf
K2CO3
NH4+ PO43-
ixhqc;dj
Mg1(NO3)2
ridhksl iQ;%h
wefudaksh fmdiafma
Mg2+ NO3-
ixhqc;dj
CO32-
K2CO3
NaNO3
ridhksl iQ;%h
K+
(NH4)3PO4
Mg(NO3)2
ridhksl iQ;%h
(NH4)3PO4
ixfhda.hl ridhksl iQ;%fha nyq mrudKql whk ^whk LKavl& tllg jvd
we;=<;a jk g tajd jryka ;=< ,shkq ,ef'
77
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
78
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
wNHdih
01' my; lafjk jdlHj, ysia;eka mqrjkak'
i. mrudKqjl ialkaO l%udxlh 14la jk w;r tys mrudKql l%udxlh
6ls' tu mrudKqf bf,lafg%dak '''''''''''''''''''''''''''''''' la wvx.= f'
ii. uQ,jH mrudKqjl fm%dafgdak 19la o bf,lafg%dak 19la o kshqfg%dak
18la o wvx.= f' mrudKqf ialkaO l%udxlh '''''''''''''''''''''''''''''''' la f'
iii. mrudKqjl kHIafha wvx.= fm%dafgdak ixLHdf;a
ixLHdf;a tl;=j tys '''''''''''''''''''''''''''''''' f,i yekaf'
kshqfg%dak
mrudKqjl we;s
fm%dafgdak
.Kk
bf,lafg%dak
.Kk
kshqfg%dak
.Kk
7
3
Li
24
12
Mg
40
20
Ca
35
17
Cl
ridhk oHdj
mod:fha jHqyh
A
Y
R
i. ksIal%sh jdhq f,i yeisfrk uQ,jH $ uQ,jHhka ykd.kak'
ii. Y ys ialkaO l%udxlh 35 f' tys we;s fm%dafgdak .Kk;a kshqfg%dak
.Kk;a fidhkak'
iii. R ys bf,lafg%dak kHdih ,shkak'
iv. A ys ixhqc;dj fldmuK o @
v. A yd Y m%;sl%shd lsfuka iefokq we;e hs Tn wfmalaId lrk ixfhda.
fha ridhksl iQ;%h ,shkak'
vi. f,dayuh uQ,jH folla k lrkak'
fkdf,a fnodyeu i|yd h
80
mod:fha jHqyh
ridhk oHdj
mdNdIsl jpk
bf,lafg%dak kHdih
Electronic configuration
iuia:dksl
Isotopes
wdj;s;d j.=j
Periodic table
wdj;
Periods
ldKav
Groups
ixhqc;dj
Valency
oaHq;a RK;dj
Electro negativity
f,day
Metals
wf,day
Non- metals
f,daydf,day
Metalloids
wd,sl
Acidic
NdIal
Basic
WNh.=kS
Amphoteric
81