You are on page 1of 233

www.foreverspace.com.

m
www.foreverspace.com.m

uuwpf? ?uuwpfonf jrefrmEdkifiH urf;&dk;wpf jzpfawmfrol nf? xkjd rwfpmG bk7m;. tCom0u wynfh
av~mufY awG\7aom ta7;-u;D onfh pm;ig; wpfrsK;d jzpf ESpyf g;um; 7Si0f "d 7l ESifh 7Sio
f Vd 0D wk\djzpfonf? tvkyf
I vlodrsm;onf? Tig;onf yg+aA' tvdkt7 tau`; (wynf)h um; 7SiAf <k ad Zm jzpfonf? xdjk rwfpmG
iawmufw/l uojrif;/ ipifpyf ponfw\Edk iS t fh wl ‘ygpD'’kd bk7m;.Om+fawmftjrifhonftawmif av;q,f
rsK;d 7if;wGif yg0ifonf? uuwpf. ud, k of nf jym;I jzpf.? oufawmf tESpfoHk;aomif; ESpfaxmifwGif
tenf;i,f 7Snfvsm;onf? ESmwHwkdI atmufar; acrm&HYk y7de£d mefjyKawmfr7l m/ -uGi;f aom"mwfawmftpk
a7S\o\kdaigxGuaf eonf? acgif;.ab; wpfzufwpfcsuf udk XmyemI wpf*g0kwjf rihaf om apwDawmfukd wnfxm;
wGif -uD;rm;aom rsuv f ;kH ESpv
f ;kH 7So
d nf? ausmql;awmif udk;uG,f-uonf? xkdtcg vlwkd\.oufwrf;rSm 4
ESpfckygI a7S\ql;awmifwGif rmausmaom ql;&kd;rsm; aomif;jzpf.?
yg7Sdonf? tjrD;rSm xdyf0dkif;rsKd;jzpf.? ta-u;rsm;rSm
r-uD;ri,fjzpfI tem;-urf;ta-u;rsKd; jzpfonf?
Tig;. ta7mifrSm rGJjyma7mif jzpfI/ ausmydkif;wGif
tpdr;f a7mif 0rf;ydu k wf pfav~mufwiG f tjzLa7mif oef;
aeonf? uuwpfonf omreftm;jzifh wpfaycGJom
7Sad omfvnf;/ wpfcgwpf7H t7Snf 5 ay tav;csdef
55 yd©mcef\txd 7SEd idk o f nf? Tig;. pnfazmif;rsm;rS
tawmftoihf aumif;rGefaom ig; pnfazmif;aumfudk
jyKvky7f 7SEd ikd o
f nf[k od7onf? vlodrsm;onfh uuwpf

uukoefjrwfpmG bk7m;? ? bk7m;ig;qlyiG 7fh m Tb] uul7H ? ? uuk7o H nf yifv,fig;rsKd; jzpfI 7ckid f
uBmtwGi;f yGiafh wmfrcl jhJ yD; bk7m;av;qlteuf yxr jynfzufwiG f ivufcmG [k›if;/ xm;0,fzufY iuG, J if
qH;k yGiafh wmfral om bk7m;7Sijf zpfonf? [k›if; wGio f nf? Edik if jH cm;wGirf l tdN,d qmref[k
acrHjynfrS tCd'šyk#m;ESifh 0domcgyka#;rwk\.d om; ac:avh7Sd-uonf? yg+aA' tvdkt7 uuk7Honf
jzpf.? t7G,af 7mufaomf oifjh rwfaom owd\korD;ESihf iyk#m;ESihf twl ‘ay:vDeDrD'dk’ rsKd;7if;wGif yg0ifI/
vufxyfxrd ;f jrm;.? om;awmfOW7udk zGm;jrifjyD; Tig;ESpfrsKd;vHk;yif jrefrmEkdifiHY vl-udKufrsm;ojzifh
aemuf avmuD pnf;pdru f kd pGe\fy,fum awmxGuaf wmf ta7mif;7 wGiu f s,favonf?
rlonf? 7Spv f -umr~ 'kU7p7d,m usiafh wmfrjl yD;aemuf uuk7oH nf ajcmufay ausmaf usmt f xd 7SnEf ikd o
f nf?
ukUKd aAm"dyif7if;0,f o£nKwOm+fawmfukd 7I bk7m; ESma,mifyIG 0dik ;f onf? rsuvf ;kH -uD;onf? yg;pyf-uD;I

1
www.foreverspace.com.m

uul7H uau;tkdyif

yg;pyfayguf eufonf? ausmql;awmif ESpcf yk gI xif


7Sm;ay:vGio f nf? tjrD;cGeufonf? tem;-urf;rsK;d jzpf
onfh ta-u;rsm;rSm ao;i,fI axmifvu kd af ygufaom
ql;awmifzsm; txdyif zH;k tkyaf ewwfonf? Tig;.
ta7mifrmS tpdr;f ESifh aiGa7mif a7mpyfxm;aom ta7mif
rsKd; jzpfI udk,feHab;ESihf 0rf;ydkufydkif;wGif jzL0ga7mif
od\k ajymif;oGm;onf? ausmESifh tjrD;ql;awmifxyd zf sm;
wk\drmS rnf;I ao;i,faom trnf;ajymuf uav;rsm;
ygonf? 0rf;ESifh ptkq d ;l awmifw\.
dk tem;wpfav~muf
rSm t0gEka7mif oef;ae.? yg;[ufz;kH ay:wGif trnf;
uGuf wpfcpk D yg7So d nf? uuk7u H kd tqdyt f awmuf
uif;onfqu kd m vlzsm;vlemrsm; pm;oH;k Edik af om ig;rsK;d
pm7if;wGif xnfo h iG ;f xm;onf? uuk7u H kd jrefrmEdik if H
yifv,frS tajrmuftjrm; zrf;qD;7rdavh7o dS nfth wkid ;f /
vwfvwf a7mif;cs7efxuf ydv k ~Haeaom ig;rsm;udk
ig;ykyfajcmufrsm; ig;ajcmufrsm; jyKvkyfI a7mif;cs
pm;aomufavh7-dS uonf?

uau;tdkyif? ?pydefvlrsKd;rsm; tar7duwkdufodk\OD;


pGma7mufpOfu rUqDudke,frS wdkif;7if;om;wkd\onf
uau;tdyk ifr7S aom taphre= jf zihaf zsmx f m;onfh t7nf
yifpnfYoD;aeaom uau;tkdoD;rsm;? xl;jcm;onfrSmuau;
cg;cg;udk aomufoHk;vsuf7Sda-umif; awG\7onf? tko
d ;D wk\donf yifpnfEiS t
fh ukid ;f rsm;wGif ,cifut7Gux
f u
G jf yD;
xkdwdkif;7if;om;wkd\u Tt7nfcg;udk acsmuvuf[k ae7mrsm;rS oD;-u.?
ac:I uau;tdkyifrS7a-umif; ajymjyojzihf ,ae\
wkdif xdktyifudk uau;tkdyif[lIvnf;aumif;/ xkd ysKd;wwf-u onf? uau;tdk tyGifhESihftoD;rsm;onf
tyif.toD;rS 77Sdaomtaphr=efESihf o-um;a7mpyf yifpnfrv S nf;aumif;/ tudik ;f 7if-h uD;rsm;rSvnf;aumif;
xm;onfudk acsmuvuf[lIvnf;aumif; trnf xGuI f yGi-fh uoD;-uonf?
wGifvsuf7Sdayonf?aumfzDvufzuf ajcmufwdk\uJhokd\ toD;rsm;rSm ocGm;oD;ti,fpm;t7G,7f I dS rd\=o;D uJo
h hkd
vlwkd\aomufoHk;-uaom udkudk;r=ef\rSm uau;tdkoD; toD;awmihfrsmjzpfonf? tpyxrwGif toD;rsm;
taphre= rf sm;yifjzpfonf?(udu k ;kd · &=?) rSmta7mifpdrf;aeI rSnhfvmonfhtcg 0gnpfnpf
uau;tkyd ifrsm;. rlvaygufa7muf7mt7yfrmS t ta7mifokd\ajymif;oGm;onf? uau;tdkcif;xJwGif
ar7duwku d , f OfpeG ;f wef;rsm;twGi;f 7Sd yljyif;pGwpf akd om toD;rsm;rSnfhcsdefonf tvkyftrsm;qHk; tcsdefjzpf.?
a'orsm;jzpfonf? xkdt7yfa'orSwpfqihf tmz7du toD;rSnhfrsm;udk vdkufvHIqGwfcl;olwkd\onf vuf
wduk f ESifh tm7Swu kd 7f dS yljyif;aomtydik ;f wd\kwiG f uau;tdk vSrf;rrDaom toD;rsm;udk wHcsLjzifh csL,l-uonf?
yifukd pdu k yf sK;d vmcJ-h uonf? ,cktcgwGif tmz7duwdu k f uau;tdo k ;D cGu
H ckd mG vdu k v f ~if t7omcsKdaom twGi;f
Y uau;tdyk ifukd tajrmuftrsm; pdu k yf sK;d vsuf 7Sad v om;tESpfaysmhxJY uau;tdkaphaygif; 29 aphrS 50
onf? uau;tdyk ifrmS q,fEh pS 7f moDprd ;f vef;aom tjrJ xd 7Sw d wfonf? uau;tdak phrsm;onf Ag'rfapht
pdr;f yifjzpfonf? tjrihaf y 20rS ay40 txd7I dS wpfEpS f 7G,fcef\ jzpfonf? tESpzf wfrsm; wG,u f yfaeaom t
ywfvHk; tyGihfrsm; yGihfonf? uau;tdyk ifut kd jcm;t aph rsm;udk 3 7ufcef\pyk I kH xm;-u.? TtawmtwGi;f
yif-uD;rsm;u umuG,f xm;rSomv~if oD;or~toD; taphrsm; uaZmfaygufvmojzihf t7om cg;ouf
wkid ;f atmifjrifrnf jzpf ojzifh tcsdK\ uau;tdjk cHrsm; ouf jzpfvmonf? 37ufu ausmfvGefvmv~if xkd
wGif iSufaysmyifrsm;udk t7dyf7ap7ef a7mIpdkuf taphrsm;udk aeylxw J iG jf zef\I tajcmufvrS ;f -uonf?

2
www.foreverspace.com.m

uau;tkyd if

rdk;rsm;vGef;aom t7yfa'orsm;Yrl zdkrsm;wGif taph


rsm;udk tajcmufcHxm; -uonf? udkudk;/ odk\r[kwf
acsmuvufjyKvkyrf nfh puf&rkH sm;7S7d mt7yfo\dk rwify\kd
rD uau;tdkaphrsm;udk aumif;pGmajcmufaoG\atmif
jyKvkyf7onf? ,if;odk\ rjyKvkyfcJhv~if vrf;c7D;wGif
uau;tdkaphrsm; rd=wuf wwfonf? puf&Hkrsm;okd\
a7mufonft h cg xkd taphrsm;udk tr=e\fjzpfatmif-udwI f
udkudk;r=ef\ acsmuvuf ponf wkd\jyKvkyf-uonf?
puf&rkH sm;wGif OD;pGmyxruau;tdak phukd zH;k xm;aom
tcGyH g;udk cGmypfvu kd o f nf? uau;tdak phrsm;wGif vlw\dk
twGuf tm[7"gwfukd txl;jzpfapEdik o f nfh qDwpfrsK;d twGif;om;cGJjyxm;aom uau;tkdoD;
yg7So d nf? xdq k aD -umihf acsmuvufonf vlw\dktwGuf
tm[m7ESijfh ynhpf o kH nfh tpm;tpmwpf7yfjzpfawmhonf? qDtydt k wGuf udu k ;kd r=e\frsm;rS 7or~qu D pkd ufjzifh wpfzef
xkq d . D ta7mifrmS ndKnpfnpfjzpfonf? acsmuvufwiG f -udwn f p| ,f l -u7jyefonf? ,if;od\k77Sad omqDukd trsm;
TuJhodk\ tm[m7"gwfjynhfpHkpGm yg7Sdojzihf/ ppfom; tm;jzif hacsmuvuf jyKvkyf7mYtoHk;cs-uonf? odk\
rsm;ESihf a7opfajropf 7SmazGolrsm;tzdk\ tvGef toHk; aomf wd7>mef tpmESihfa7arF;uJhodk\ tarF;t-udKif
usaomtpmwpf 7yfjzpfayonf? yPnf;rsm; jyK vky7f mYvnf; xkq d u
D t kd oH;k cs-uonf?
,cifacwftcgu vlw\dkpm;oH;k vsuf7adS omacsm u aq; zufEiS o hf ufqikd o f nfh qDwpfrsK;d udyk if xdu k u
dk ;kd qD
vufrSm uau;tdkaphrS7aom tr=ef\udk e*dktcg;"gwf jzihf jyKvyk -f uonf? vufzufajcmufEiS fh umzDre= \fw\ku d o hJ \kd
aysmufjy,foGm;atmifo-um;udk vdkor~ a7mpyfI udu k ;kd r=euf t kd oH;k rsm;-u.?
jyKvkyfxm;onfh tpmr~om jzpfonf? odk\aomf ,ck uau;td k y if r sm;ud k y sKd ; cif ; rsm;wG i f yxrysKd ;
acwfwGifcsKd7if;pGJqDtjyif csKdcsOfcJzG,f vkyfolwkd\onf axmifIpdu k 7f onf? tyifouf5 ESpcf ef\7rdS S toD;rsm;
acsmuvufwGif udkudk;qDtydkudk aqmif;Ixn-fhu oD;onf? uau;tdyk ift-uD;tus,pf u kd yf sK;d onhw hf idk ;f
avonf? (acsmhuvuf· &=? ) xkda-umifh tcsKd\ Edik if H wk\drmS rUqDu/kd tufumG a'g/ Aife;D ZG;D vm;/ A7mZD;/
acsmuvufrsm;rSm tpma-uEdik cf o J nf? TuJo h \kd acsm usL;Ag;/yGg;wdk7Dudk;/ a[;wD;/ 'dkrifeDuef7DywfAvpf/
uvuf vkyfief;wGif udkudk;qDudk toHk;rsm;vmonfh x7if;eD'uf/*sar;um;/*dk;vudk\/ ay:wl*D ta7S\tm
tavsmuf udu k ;kd r=e\f vyk if ef;rSmvnf; ydrk Ikd -uD;us,f z7due,fEiS fh oD[}kd u f `e;f rsm;jzpf -uonf?
vmawmhonf? ta-umif;qdak omf omrefuu kd ;kd r=e\fwiG f
udu k ;kd qDrsm;vGe;f ojzifh udu k ;kd azsm7f nfY qDa0h aeonfukd
awG\7ayrnf? xkad csmuvufjyKvky7f mY vdrk nfh udu k ;kd

uuau;tkdjcHwpfjcH. wpfpdwfwpfa'o
awmiftar7duwkduf tufuGma'gEkdfifiHY pkdpGwfI
ajr-oZmaumif;onfha'owGif uau;tkdjcHrsm;ukd
txufygtwkid ;f pku
d yf sK;d xm;-u.? ajr-oZmaumif;
aoma-umihf tukdif;rsm;ukd csKd;pkduf&Hkjzihf vkdovdk
xyfrHwkd;yGm;apEkdifayonf/?

3
www.foreverspace.com.m

jrefrmhtEkynmwpf7yfjzpfaomZmwfobifrS ESpfyg;oGm; tu
ESpfyg;oGm;tcef;onf jrefrmZmwfobifwGif ta7;-uD;onhfu@wpfckjzpf.? EkdifiHausmf bk7m;'g,um OD;zkd;pdefESihf 'kwd,,kd',m;
rodef;arwkd\onf ESpfyg;oGm;tuukd Tokd\ykdifEkdif,Ofaus;pGm toHk;awmfcH-uonf?

4
www.foreverspace.com.m

xm0pOfwnfjrJonfhokckrynmw7yf
,Ofaus;onfjzpfap/ &dik ;f pdik ;f onfjzpfap/rnfonfv
h rl sK;d wGirf qdk rdrw
d \kd.pdww
f iG ;f o@mefudk tujzifah z:jyonfh
"avh7adS yonf? Tta-umif;7yfwiG f uckejf cif;.t"d_g,f/vltrsK;d rsK;d wk\d. uyHu k enf;rsmESifh ujcif;.tusK;d
aus;Zl;rsm;udk az:jyxm;onf?

uckefjcif;? ?uckefjcif;qdkonfrSm udk,ft*®gtpdwf vGifwwfvsuf/ wpfcgwpf7HwGifrl trsm;ESifha7maESm


tydkif;rsm;udk tcsufusus v=yf7Sm;jcif;jzpfIxkdodk\ qufqHr=onf ydkIay:vGifwwfavonf? odk\7mwGif
v=y7f mS ;r=wikd ;f wGif oabmo&kyt f "d_g,ftrsK;d rsK;d yg7Sd rsm;aomtm;jzihf xkt d csuEf pS 7f yfpvH;k yifur= ckerf w = \dkY
avonf?uckefonfhtcg aw;oDcsif;rsm;udkoDqdkjyD; tusK;H 0ifvsu7f odS jzih/f qN-uD;ESpcf pk vH;k udk wpf-udrf
v~ifvufckyfvuf0g;wD;I pnf;csufvdkufay;7onf? wnf;ESiyhf if jznfph rG ;f Edik o
f nfomjzpfavonf? od\ktm;
od\kr[kwf wl7, d m*Dwrsm; wD;r=waf y;7onf?tcsK\daom avsmfpGmvlwkd\. qNvdkbjynfh0r=udk ay;pGrf;aom
a7S;acwftutckew f \dkwiG f acgif;ajcaxmuf/ ausm/cg;/ uckefjcif;onf vl\avmuwGif a7S;ya0+DacwfrSpI
vufarmif;/vufacsmif;ponfh ud, k tf *®g tpdwt f ydik ;f ,ae\widk af tmif acwfpm;vsu7f adS eawmhonf?
tm;vH;k udv k y= 7f mS ;I wyifwyef;vdraf umufcek af ygufu uckefjcif;onf jrL;wl; aysmf7Fifr=udk t7if;cH
-u7.? tcsKd\aomtursm;wGifum; ajcvufrsm;udk xm;onf[k qkcd ahJ omfvnf; tcsK\daom uckejf cif;wk\donf
v=yf onfq&kd rkH ~vy= 7f avonf? a7S;acwf uckejf cif;wk\w d iG f umr*k+ftm&Hkpdwfudk ododomom vH=\aqmfay;.?
-unfh olEpS o f ufr7= 7efxuf uol aysm7f iF af useyfr7= 7efrmS ,if;rSmiSurf sm;/ wd7>mefrsm;wGif awG\jrif-u7onfh
t"du tcsuyf ifjzpfonf? tutckefrsm;udk twk,l xm;[ef wlavonf?
wGzJ ufI ujcif;tavhonf taemufEikd if rH sm;wGif om"u jy7aomf -opa-w;vD;,m;wku d Ef iS f h e,l;*if;eD u`e;f pyf
ydkI acwfpm;vm7um; uckefjcif;onf zdkrquf
qHa7;ESio fh m vk;H 0qufo, G af eonf[k tcsK\du xifjrif
-uonf? xkd xifjrifcsurf mS ;,Gi;f a-umif;udk uBmay:&Sd
vlrsK;d toD;oD;wk\d.uckerf "= avhx;kH pHrsm;udk avhvmjcif;
jzifh od7dS Ekid o f nf? tutcke[ f ol a7G\wiG f zdrk qufqaH 7;
oabm jzpfaom umr*k+ftm&HkpdwfvH=\aqmfr=rsm;
ruif;aomfvnf; xkv d \=Haqmfrr= mS ta-umif;7if;r[kw/f
tqG,t f yGm; tjcif; t7mwpf7yfomv~if jzpfacsonf?
om"ujy7aomf rif;om; rif;orD;ESpf yg;oGm;tu
rsm;wGif zdkrqufqHa7; oabmrsm; ouf0ifyg
7Sdaomfvnf; t"dutm;jzihf -unhf oluolESpfzuf
faomvlwkd\ pdwfayghyg;7FifjrL;jcif; twGif; oMmefudk
ay:vGiaf paom trlt7mwpf7yfyifjzpfonf?
vlwikd ;f vlwikd ;f wGiu f ;D rm;aomqNESpcf 7k 7dS m/ wpf ckrmS
xifay:vdkaomqNjzpfI tjcm;wpfckrSm vltrsm;ESihf
a7maESmqufqHvdkaomqNjzpfonf?uckefjcif;onf
vlwpfO;D wpfa,muftm; xkq d N-u;D ESpcf pk vH;k udk wpfjyKd if
wnf;jynfh0apEdkifonf?tb,fa-umifhqdkaomf uacs
onfwpfO;D onf y7dowfa7S\wiG f rdr. d tpGr;f udjk yojcif;
jzihf rdrdukd,fudkxifay:atmif jyKvkyfEdkifonf\enf;
wl/ trsm;ESihf a7maESmjcif;jzifhvnf; xifay:r=udk 77Sd
Edik af yonf?wpfcgwpf7H ud, k x f ;D tpGr;f jyr=onfyI kd ay: tdNd,EkdifiH ta7S\ykdif;rS pHkwGJtuursKd;

5
www.foreverspace.com.m

uckejf cif;

ukd,f[efrl7mjzihf o&kyfazmfonhf A,favtu AmvDu`ef;tuwpfrsKd;rS olZmtysKdESihfrd>maumif

qGD'ifEkdifiH pawmh[krf;jrdK\7Sd tyef;ajzyef;jcHwpfcktwGif;rS ,ae\wkdifr&kd;Ekdifaom acwfa[mif;a7S;&kd;tu

6
www.foreverspace.com.m

uckejf cif;

-um;7Sd awm7uf a7vuf-um;rSuGsef;pkrsm;wGif xl;


qef;aom a7S;&d;k xH;k pHwpfc7k . dS ?xkx d ;kH pHrmS rde;f rysKdu
av;rsm;onf vlysKw d pfpu k ckeaf e-uonfuakd pmih-f unfh
-ujyD;aemuf/rdrdwkd\oabmusoludk a7G;cs,fvsuf
ycH;k udvk ufEiS w
fh \dk I ac:,lomG ;aomxH;k pHyifjzpfonf?
xdkr~ruao;vlwkd\onfwd7>mefrsm;ukdtwk,lI
uckefjcif;jyKwwf-u.xkduJhokd\aom tursKd;udkjref
rmZmwfyrJG sm;wGif awG\jrif-u7ayonf? wd7>mefuo hJ \dk
u7mwGirf suEf mS zH;k rsm;udpk yG I
f vnf;aumif;;qdik 7f mwd7>mef
ESiw
hf al tmif jyKvkyx f m;aom ud, k cf ¶mtwkxo J \dk0ifI

(tay:)
jrefrmuav;wpfpk. aysmfrqHk;onhf tkd;pnf0dkif;

(vuf0J)
pnf;yHk vnf-um 'Gm'7mwpfpHkjzihf jrefrmtrsKd;orD;ud³mtu

vnf;aumif;;ujyu.?wpfcgwpf7Hwd7>mefESihf
wlatmif jyKvkyf7ef yPnf;r7Sdonfhtcg trl
t7mESiyfh if wd 7>mefEiS w fh al tmifjyKvkyI
f ujy-u
ao;onf? bDv;l u/arsmufu/[o®mu/vdyjf ymu/
ud³7muwkd;e7m;u paomtursm;rSm jrefrmwkd\
twGuf wd7>mefrsm;rS twkc;kd onft h ursm; jzpf-u
onf? *sm;Ag; uGse;f ol uGse;f om;rsm;vnf; wd7>mef
twkc;kd onfh tursm;udk uckeaf vh7-Sd u.? wdAuf
Edik if EH iS fh w&k w f E d k i f i H r sm;wGiu f m; raumif;qd;k 7Gm;
tursm;udk uckew f wf-uonf?
ta7S\wikd ;f tursm;onf t"d_m,feufeJ
I pdwfyg0ifpm;zG,f7m aumif;avonf? aysmf&Fif
r=twGuo f mv~if r[kwb f J omoema7; ta-umif;
rsm;udk o&kyfaz:um Zmwfvrf;ZmwftdrfzGJ\I
cif;usi;f jyavh7adS vonf?
omoema7;tursm;rS tqihq f ihaf jymif;
vJ ay:xG e f ; vmaom vl r sKd ; qd k i f 7 tursm;
onf ta7S\wkdif;rsm;wGifomru taemufEdkifiH ,kd;',m;Zmwfobifjycef;wpfcef;rS ,Ofrif;ysKdESihf ukd,Qwkd\. a7S;rlrysuf
rsm;Yvnf; awG\7SdEdkifayonf? odk\tm;jzihf Adk[;D [efa7;jypHkwGJtu

7
www.foreverspace.com.m

uckejf cif;

twGi;f od\k a7muf7v


dS mcJ7h m/ ,d;k ',m; uajconfrsm;
ESifh ,k;d ',m; tuynmvnf;yg0ifavonf? ,ckacwf
wdkifatmif jrefrm*DwESifh ZmwfobifavmuwGif
acwfpm;vsu7f adS om ,d;k ',m;oDcsi;f / wD;vk;H / wD;uGu/f
tuponfwdk\rSm ,dk;',m;vlrsKd;rsm; xHrS77SdcJhonfh
,Ofaus; r=tarGtESprf sm;yif jzpfayonf?

,kd;',m;uajconffwpfOD;. wyifwkdiftu
jrefrmt7yfoluav;rsm;,drf;

rD;,m;/ [efa*7D/ tDwvD/ pyde/f ydv k ef/ t*®vefpaom


taemufEdkifiHrsm;wGif a7S;&dk;tursm;onf aus;vuf
a'orsm;wGif ,ckwikd af tmif acwfpm;vsuf7-dS u.?
taemufEdkifiHrsm;wGif o&kyfaz:tu ‘A,fav’rSm
157mpkESpfwGifay:aygufacwfpm;cJhonf?(A,fav„7=
),ckacwfpm;vsu7f adS om a0ghZpHw k u JG enf;rSm eydv
k ,
D ef
vufxufwGifrS xif7Sm;vmcJhonf? ,ckacwfwGif
uBmt7yf7yfY acwfpm;vsu7f adS om taemufEikd if pH w kH JG
uenf ; rsm;rS m azgh p xa7mh / wef * d k / 7G r f ; Ag;/
*spw f mAwfpaom uenf;rsm;jzpf-u.?
Edik if jH cm;rsm;rSmuJo
h \kyd if jrefrmtuynmonfvnf;
a7S;acwfvlwkd\. omoema7; tursm;rS ay:ayguf
vmaomobifr= wpf7yfjzpfayonf? ,Ofaus;r=e,fy,f
us,f0ef;vmcJhonfESihftr~/ jrefrmh,Ofaus;r=onf
taemufzuf7dS tdN, d Edik if .
H ,Ofaus;r=EiS afh ygif;pyfrd
avonf?odk\7mwGif jrefrmh,Ofaus;r=. rl7if;toGif
tjyifrSmum; aysmufuG,foGm;jcif;r7SdcJhacs? jrefrm
tuynmonfvnf; jrefrmyDyyD if wnf7cdS ahJ yonf?
16 7mpkEpS t f wGi;f pd;k pHcuau;tk
ahJ om bk
dyif7ifah emifvufxuf
ESifh 18 7mpkEpS t f wGi;f pd;k pHcahJ om tavmif;bk7m;vuf
xufwkd\wGifjzpfyGm;cJhaom,dk;',m;„jrefrmppfyGJrsm;
a-umif\,;kd ',m; ,Ofaus;r=rsm;onf jrefrmEdik if aH wmf jrefrmuajconfwpfOD;. wyifwkdiftu

8
www.foreverspace.com.m

uckejf cif;

(tay:)
*syeftrsKd;orD;cs,f7D,drf;

(tv,f„0J)
AmvDu`ef;ol,drf;

(tv,f„,m)
Zif;r,ftrsKd;orD;,drf;

(atmuf)
tar7duefausmif;ol,drf;

9
www.foreverspace.com.m

jrefrmEdik if aH wmf.ajrmufzufwcH g;r


7J7ifah jzmifrh wfvsuof PmoH;k aomppfom;aumif;wd\k xeG ;f um;onfu h csiv f rl sK;d wk\d twGuo
f ;D jcm;jynfe,fukd
jrefrmEdkifiH vGwfvyf a7;7jyD;aemuf 7uftenf;i,ftwGif; xlaxmifvmcJhayonf?ucsifjynfe,f
obm0yPnf;wk\djzifjh ynfEh u
S v f su7f o
dS nft
h wkid ;f jynfaxmifpjk refrmEdik if .
H tm;xm;7ma'ojzpfavonf?

ucsijfynfe,f? ?ajrmufzuf orydkif;ZkeftwGif; rsm;wdk\jzifhjynf\ESufae7um; ukef;vrf;c7D;oGm;7ef cJ


jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHajrmufzsm;wGif wnf7Sdaom ,Of;vSaomfvnf; txufwGifqdkcJhaom jrpfacsmif;
ucsijf ynfe,frSm {7m0wDESifh csif;wGif;jrpfzsm;jrpf0Srf; rsm;. taetxm;wkd\a-umifh awmifESifhajrmufodk\
a'oajrjyef\ rsm;ESihfawmawmif a7mjyGrf;vsuf7Sdonfh vnf;aumif;/ ta7S\EiS t hf aemufo\v kd nf;aumif;/ a7vrf;
jynfe,fwpfcjk zpfonf? jrihfrm;ndK\rd=if;aom awmif c7D;wGif avSi,frsm;jzifu h ;l vl;qufo, G Ef ikd -f uonf?
xGwfawmifwef;-uD;rsm; euf&i=d ;f aom xlxyfaomopf jynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmfwiG f t-u;D qk;H jzpfaom
awm-uD;rsm;/ -unfvifat;jraom jrpfacsmif;a7wHceG rf sm;/ tvsm;14rdik f teH^rdik 7f dS tif;awmf-uD;tdik o f nf Tjynf
tif;tdkif-uD;rsm;ESihf wefqmqifxm;vsuf7Sd ay7m e,ftwGi;f rd;k aumif;acsmif;zsm;cH7mY7Sad yonf?
obm0tm;jzifph rd ;f vef; om,mvSayonf? ( tif; awmf-u;D 7=) csi;f wGi;f jrpf.jrpfzsm;cH7m [l;aumif;
ajrmufbufvWDw'G f 'D*7D233^ESifh 2825ta7S\ ajrjyef\/ rvdcjrpf.jrpfzsm;cH7m ylwmtdak jrjyef\w\kdrS
bufavmif * sD wG'f 'D*7D96 H4^ wdk\.t-um;/ wyg;jynfef ,f. useaf 'owk\rd mS awmifxx l yfvsu7f .
dS ?
ajrmufbufEiS tf h a7S\bufwiG f w&kwEf id k if H taemufbufwiG f txl;ojzifah rcESihf rvdcjrpf2oG,pf yf-um;&dS -wd*eH ,f
uomc&dkif/ txufcsif;wGif;c&dkif em*awmifwef; rSmjrifrh m;vSaom awmifwef;-u;D rsm; 7S7d um;vlol t
ESif h tmoHjynfw\kd 0ef;7Hvsufwnf&o dS nf? jynfe,ft a7muftayguf enf;yg;onf? vla7Saus;vuf wpfpw d f
wGif;wGifjrpfuD;em;c&dkifESihfAef;armfc&dkifwkd\yg0ifI wpfa'oESihf -w*d eH ,f[;l aumif;awmi-u f m;wd\krmS vGecf hJ
tus,t f 0ef;rSm pwk7ef;rdik af ygif; 39900cef\7o dS nf? onfh ESpftenf;i,ftwGif;urS tkycf sKyrf p= nf;0kid ;f
twGi;f od\k a7muf7v dS m-uavonf?
ajrrsuEf mS jyifEiS 7hf moDOwk
ucsifjynfe,frSm ukef;jrifha'ojzpfonf\tavsmuf vlO;D a7ESiv hf rl sK;d pkrsm;
yifv,fa7jyifxuf ysrf;r~ay3000cef\jrifhonf? 1941ckESpf oef;acgifpm7if;t7 ucsifjynfe,f.
wpfEpS v f ~iyf sr;f r~ rd;k a7csed v f ufr 80cef\7mG oGe;f onf? vlO;D a7rSm 428000cef\jzpf.? ysH\E\HS aexkid yf rHk mS jrpf-uD;
jynfe,f. ajrmufzufyikd ;f rd;k trsm;qH;k aom a'orsm; em;c&kdifwGif pwk7ef;wpfrdkifv~if14a,muf/ Aef;armf
rSmwpfESpfv~if vufr160 xd7GmoGef;onf? tylqHk; c&kdifY29 a,mufr~pD jzpf.? jynfe,ftwGif;wGif
tcsdew f iG f zg7if[u kd 9f 8'D*7 D tat;qk;H tcsdew f iG zf g ucsi/f 7Sr;f /vdv k rkd qkd kd /jrefrm /jrefrmwd\k.a7S;tEG,rf sm;/
7if[u kd 5f 5'D*7D7I dS 7moDOwkrmS r~wayonf? oufvlrsKd;rsm;aexdki-fuonf? 1948ckESpfoef;
jynfe,f. ajrmufbuftpGeaf 'orSm {7m0wDjrpfEiS hf acgifpm7if; rsm;t7 ucsiftrsKd;om; OD;a7rSm
csi;f wGi;f jrpfw\kd jrpfzsm;cH7ma'ojzpfonf? ta7Sb h uf 220000 ausmf7Sd a-umif;od7onf? usefvlrsKd;pkrsm;
ydik ;f wGif {7m0wDjrpf. vufwufrsm;jzpf-uaom ar . OD;a7udkrl 1931ckESpf oef;acgifpm7if; t7om
ESih f rvdcjrpfwo \k d nfvnf; aumif;taemufbuf wGicf si;f wGi;f od7Sd7onf? xdkpm7if;t7 7Srf;trsKd; om;100000eD;
jrpfEiS ,
h f if;. vufwufjzpf aomO&kacsmif;onfvnf;aumif;/ yg; /jrefrmESit hf ZD/ v7S/D rm&l;/rdik ;f om/zGepf aom jrefrf m
ajrmufbufrS awmifbufo\kpd ;D qif;vm-uonf? erf; wd k \ . a7S ; tEG , f r sm; ^0000ausmf / vd k v d k r d k q dk
wyufacsmif;ESif w h ydejf rpfw\kdonf ta7S\bufrmS jrpfzsm; 8000eD ; yg;/ ouf t pk 0 if r sm; 4000r~/w7k w f
cHI {7m0wDjrpfxo J \kd pD;0if-uonf? rd;k aumif;acsmif; ESihf 7000r~7So d nf[o k 7d onf? (csiv f rl sK;d 7= )
aumufauG\acsmif;wd\konf taemufbufrmS jrpfzsm;cHI
{7m0wDjrpfxJodk\ pD;0if-uonf? Tjynfe,frSm ordik ;f tusO;f csKyf
awmifxGwfawmifurf;yg;-uD;rsm;v~dK-uD;ajrmif - uD; ucsifvlrsKd;wdk\rSm wdAufjrefrmtEG,f0ifrsm;jzpfI

10
www.foreverspace.com.m
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

jrpf-uD;em;c&kdif tif;awmf-uD;wGif -unfndKzG,f7mzl;ar~mf7aom a7Fr¢LapwD

jrefrmwdk\ESifh wEG,fwnf;rS qif;oufvmolrsm;jzpf jAdwo d ~wk\d odr;f jyD;aemuf1885 ck 'DZifbmvtjyD;28


-uonf? wdAufjrefrm tEG,f0ifwdk\onf jrefrmEdkifiH 7ufae\wiG f Aef;armfjrdK\ukd odr;f yku d cf o
hJ nf?
wGi;f o\kd wokwjf yD;wokwf a&F\ajymif;qif;oufvm7m xdpk Ofu jynfe,fa'otwGi;f 7Sd jrefrm/7Sr;f ucsiw f \kd
117mpkESpftwGif;u jrefrmEdkifiH ajrmufzsm;tpGef;odk\ yl;aygif;um jAw d o d ~w\. kd tkycf sKyrf u
= kd umvtwe-u f m
a7muf7Sdvm-uI 15 7mpkESpfwGif jynfe,ftwGif;odk\ awmfvSefwdkufckdufcJh-uonf? ckdifjrJpGmzdESdyftkyfcsKyfEdkif
a7mufvm tajcpdu k -f uonf[k ,lqzG,7f m7So d nf? a7;twGuf jAdwo d ~w\dkonf 1895ckEpS f 'DZifb f mvtxd
yk*HacwftwGif;u ucsifjynfe,fwGif yg0ifaom 10ESprf ~ wku d cf ufdk cf \J7onf? xdak emufaomf ucsiv f rl sK;d
a'owd\krmS yk*aH cwfjrefrmEdik if t H wGi;f yg0ifc. hJ ? wm; wd\ktm; e,fjcm;a'otkycf sKyfa7;pepfatmufwiG f xm;
wm;wd\k 0ifa7muf wdu k cf u
kd I
f yk*rH if;qufysufjyKef; cJo
h jzifh jynfrtkycf sKyfa7;ESihf uGjJ ym;cJah vonf?
aomtcg Tjynfe,fa'o wpf0u kd w
f iG af rm7Sr;f wd\k-u;D xdtk yk cf sKyaf 7;pepfwiG f jrefrmjynfb7k ifcu H wdu k f
pd;k cJo
h nf? awmifial cwfra7mufrD acwfv,fwpfav~muf &kduftkyfcsKyfI txufwef;t7m7Sdrsm;udkrl t*‡vef
vkH; arm7Srf;wdk\rSm Tjynfe,f a'oomrutquf jynf7dS tdN, d Ekid if q H idk 7f m twGi;f 0efu cef\tyfavonf?
jzpfaom taemufykdif;7Sda'orsm;ud v k nf; -uD;pdk;Edkifch J ucsifawmifwef;a'o tygt0if 7Sr;f jynfajrmufyidk ;f
onf? wcgw7H awmifzuf jrefrmEdik if w H iG ;f od\v
k nf;aumif; a'oukd 7Sr;f jynfajrmufyidk ;f e,fjcm;0efaxmufutkyf
ta7S\zuf w&kwjf ynftwGi;f od\kvnf;aumif; 0ifa7muf csKyf7avonf? ucsifawmifwef;a'o tkycf sKyfa7;
wdu k cf ukd t
f m+m jzef\c-hJuojzif -h u;D us,af om ppfra= 7;7m Oya'rsm;rSm ,if;"avhxkH;pHrsm;tay:rSD;I a7;
rsm;ukd ay:aygufapcJhonf? xdkpOfuarm7Srf;wdk\ qGJxm;aom pnf;rsOf;rsm;jzpfavonf? 1930jynfh
tcsuf tcsma'orSm rdk;aumif;jzpfonf? 1536ckESpf ESpwf iG x
f w
k jf yefaom ‘ucsiaf wmifwef;om;rsm;qkid 7f m
avmufwiG f awmifirl aS eI jrefrmEdik if H jyefvnfpnf; pnf;rsO;f Oya'rsm;’ESif ‘h ucsijf ynfe,fvufpJG ’pmtkyf
vkH;xlaxmifpOfu/ ucsifjynfe,f a'owpf0dkufrSm rsm;rSm xif7mS ;aomOya' pmtkyrf sm; jzpf-uonf?
jrefrmEdik if EH iS hf wyl;waygif;wnf; jyefvnfjzpfco hJ nf? xdk
aemufaomf ucsijf ynfe,fa'orSm jrefrmEdik if t H wGif; yifvnHk vD mcH
wpnf;w&k;H wnf; wnfwyhH g0ifc. hJ ? jrefrmEdik if u H kd 194^ ckESpfwGif AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmif

11
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

aom zqyvtpdk;7tzGJ\wufvmaomtcg/oD;jcm;
uif;vGwfaeaom awmifwef;a'orsm;udk jrefrmjynf
r-uD; twGif;odk\ odrf;oGif;vdkojzifh awmifwef;om;
rsm;ESifh pum;urf;vSrf;cJhavonf? odk\jzifh 194^ ck
azazmf0g7Dv 12 7ufae\wiG f yifvjHk rdK\Y usi;f yaomyif
vkH nDvmcH-uD;wGif awmifwef;a'acgif;aqmif-uD;
rsm;ESifh AdkvfcsKyfatmifqef; trŒ;jyKaomjrefrm
acgif;aqmif-uD;wd\konf awmifwef;a'orsm;tm; jref
rmjynfr-uD;ESihf yl;aygif;7efukd wnDwnGww f nf; qk;H
jzwf-uavonf? (yifvkHnDvmcH „ &=)
tqdkyg oabmwlnDcsuft7 194^ZGefv 17uf
ae\wiG f pwifusif;yaom wkid ;f jynfjyKvFwaf wmfraS 7;
qGt
J wnfjyKay;cJo h nf h Ekid if aH wmfz\JpG nf;tkycf sKyyf kH tajccH *syfckwf7ufuef; 7ufaeaom ucsiftrsKd;orD;
Oya' tcef;(1)tykd'f(6)wGif jrpf-uD;em;ESifhAef;
armfc&kdifrsm;[lI ,cifuac:wGifcJhaom e,fajrrsm; pktwGi;f rS cGx J uG Ef idk cf iG 7hf adS omfvnf; ucsijf ynfe,frmS
udk jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtwGif;wGif jynfaxmifpk xdkuJ\ odk\cGJxGufEdkifcGifhtm+mrsm; r,lxm;acs?
tzG\J0ifwpfck tjzpfz\JGpnf;7rnf? xdjk ynfaxmifpt k zG\J0if xGuu f ek yf Pnf;rsm;
udk TrSaemiftzdk\wGif‘ ucsifjynfe,f ’[kac:7rnf ucsifjynfe,frSm ajray:ajratmuf o,HZmw
[lI twdtvif;a7;om; az:jyxm;ayonf? yPnf;wkd\ ukHvkH-uG,f0aom jynfe,fjzpfonf? pdrf;pdk
1948ckZefe0g7Dv4 7ufae\wGif jrefrmEdkifiHvGwf xlxyfaom opfawm-uD;rsm;rSm tzdk;wefaomusGef;
vyfa7; 77Sjd yD;aemufZefe0g7Dv10 7ufae\wiG f ucsif opfrsm;/ tjcm;opfrmrsm;tjyif opfawmxGuyf Pnf;
jynfe,fupkd wifz\JGpnf;vdu k af vonf? rsm;7So d nf? wd,uBmppfrjzpfru D opfawm-uKd;0dik ;f
tjzpfowfrSwfum opfrsm;udkarG;jrLxm;onfh ajr
tkycf sKyfa7; {uaygif ; 12000ausmf & S d a vonf ? Aef ; armf
ucsijf ynfe,fukd tkycf sKy7f efrq J Nt7 a&G;aumuf c7dkifrSxGufaom uGsef;opfwdk\onf tjcm;a'orsm;rS
wifajr|mufonfh jynfol\udk,fpm;vS,frsm; yg0ifaom xGufaom uGsef;opfwdk\xuf ykdrdkfaumif;rGeftzdk;xdkuf
ucsijf ynfe,faumifpw D pfc7k .dS ? xkad umifpw D iG t
f rwf wefayonf? jynfe,ftwGi;f v,f,mpdu k yf sKd;cJah om
19OD;7SdI ucsifvlrsKd;r[kwfaom udk,fpm;vS,frsm; ajr{uaygif;rSm 156000r~7Sdonf? pdkufysKd;vufp
vnf; yg0ifonf? ucsifjynfe,faumifp. D axmuf 7SdvsufESifh rpdkufyJxm;cJhaom {uaygif;rSm 33000
cHcsuft7 ucsiftrsKd;om;trwfwpfOD;udk EkdifiHawmf r~ 7Sdonf? ysrf;r~jcif;tm;jzifh ESpfpOfESpfwkdif; pyg;
oRw-uD;u ucsifjynfe,f0ef-uD; tjzpfcef\tyfxm; wefcsed f 84000r~ xGu7f o dS jzifh jynfe,ftwGi;f 7Sd
onf? ucsijf ynfe,f0ef-u;D onf ucsijf ynfe,fOUX vlOD;a7twGuf vkHavmuf&kHomru ykdvsuf7Sdonfukd
vnf;jzpfonf? olonfucsifjynfe,f pD7iftkyfcsKyf awG7\ ayonf? jynfe,ftwGi;f v,f,mrsm;udv k nf;aumif;/
a7;udPwkd\ udkwm0ef,laqmif&Guf7onf? ucsif opfawmrsm;udv k nf;aumif; wd;k cs\v J yk u f ikd rf nfqv kd ~i{f u
trsKd;om; r[kwo f rl sm;ESihf oufqidk af om udPrsm;udk aygif;ajrmufjrm;pGmudyk if wd;k cs\v J yk u f ikd Ef idk af o;onf? jynf
aqmif&Guf7mY ucsiftrsKd;om;r[kwfaom ukd,fpm; e,frx S u
G af om ajratmuf o,HZmwtzd;k wefyPnf;
vS,rf sm;. qNuko d ;D jcm;7,ljy;D rSom aqmif&u G af vonf? rsm;rSm ausmufprd ;f / y,if;jr/eDvm/jrdKifped /f yWjrm;ESifh
ucsifjynfe,f zGJ\pnf;xm;ykHwGif tjcm;e,frsm; a&Fwdk\jzpf-uonf? xkdyPnf;wdk\ukd acwfrDpepfjzifhwl;
zGJ\pnf;xm;ykHESifh rwlyJ xl;jcm;aom tcsufwpfckrSm az:xkwf,ljcif; r7Sdao;ay? y,if;udk[l;aumif;
tjcm;tjcm; jynfe,frsm;onf zGJ\pnf;tkyfcsKyfykH ajrjyef\ESifh rkdif;uGrf;wdk\wGifawG\7onf? ausmufpdrf;
tajccHOya' tm+mwnfjy;D 10 ESpt f vGeYf jynfaxmif wG i ;f rsm;rS m jrpf-uD;em; ta7S\ajrmufbuf7dS armvk;H /
cifuefpDESifh -wd*He,frsm;wGif7Sdonf? ausmufeD ESifh

12
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

ywjrm;wd\krmS eef;,mqdyaf 'orS xGuaf omfvnf; ,ck r7SdbJ tcsKd\ukefpnfrsm;udk xkwfcGifh/ oGif;cGifhrsm;ay;
tcgY wl;az:jcif;r7Sdacs? jynfe,ftwGif;7Sd jrpf Edik af vonf?
acsmif;rsm;rS a&FudkusifI 7Ekdifaomfvnf; pD;yGm;a7;
vkyfief; vkyfudkifEkdifavmufatmif rrsm;vSay? acwfopfucsijf ynfe,f
ucsifjynfe,ftpd;k 7onf "gwfoWKw;l az:vkyu f idk af 7; jynfe,fwiG f vlrsm;pkjzpfaom ucsiv f rl sK;d rsm;onf
udk zG\HjzdK;ap7ef7nfoefI "gwfoWK7mS azGw;l az:a7;tzG\J wdk;wuf-uD;yGm;vdkaompdwf7SdI odvG,fwwfajrmuf
wpfczk \JGpnf;jyD;v~if "gwfoWKwl;az: a7;vkyif ef;rsm; vG,faom vlrsKd;rsm;jzpf-uonf? ucsifvlrsKd;wdk\rSm
ukd pepfwusjyKvkyf 7efprD pH ikd ;f jyif;vsuf 7Sad vonf? tpOftvmtm;jzifh ewfudk;uG,faom vlrsKd;rsm;
jzpfaomfvnf; vGecf ahJ omESpt f enf;i,fu Ak<t,l0g'
vrf;yef;qufo, G af 7;ESiu hf ;l oef;a7mif;0,fa7; ESichf 7pf,meft,l0g'rsm;od\k tawmftoifh ul;ajymif;
jynfe,ftwGi;f wpfae7mrSwpfae7mod\k oGm;vm7ef vm-uonf? c7pf,mefomoemjyKyCk Kv d wf \ko
d nf ucsif
vrf;aumif;rsm; vkHavmufpGmr7Sdacs? vm;odk\r[kwf jynfe,fo\kd 1856 5^ ckEpS af vmufuyif pwif
qifrsm;rSm ul;oef;oGm;vmolrsm;twGuf orm;&d;k us a7muf7cdS -hJ uavonf?
ukefwif oW0grsm;jzpfonf? jrpf-uD;em;jrdK\rSmrM ucsifvlrsKd;rsm;wGif bmompum;om7SdIpm
av;jrdK\ESifh rD;7xm;vrf;rdkifaygif;33^ rdkif a0;uGmI ayrsm;r7S d c J h a cs? ,ck t cgc7pf , mef o moemjyK
rD;oab‡mrsm;tjrJwap 0ifxGufoGm;vmaeaomjrdK\ ykCKdvfrsm;u a7mrtQ7mrsm;jzifh ucsifpmayudk
jzpfonf? jrpf-uD;em;jrdK\rq S ifbo dk \kd oab‡mjzifo h mG ;vm wDxGifay;xm;onf? c7pf,mefomoemjyKq7m [if
Ekid af o;onf? jrpf-uD;em;/ Aef;armfEiS yhf w l mtdjk rdK\rsm; qefqdkolu ucsift*‡vdyf tbd"mefwpftkyfukd
wGif avqdyrf sm;7S7d m 7efuek jf rKd \EiS f 7h ufoWwpfywfv~if jyKpkxm;cJah vonf?
2-udru f squfo, G yf soH ef;vsu7f o dS nf? ucsijf ynfe,ftpd;k 7tzG\JwiG f jynfe,fOUXtjyif 0ef
a7vrf;/ avvrf;rsm;tjyif ta7;-uD;tokH;0if -uD;3OD;7Sad o;onf? b@ma7;ESit hf cGeaf wmfXme0ef-uD;/
aom awmif-um;vrf;rsm;vnf;7Sdao;onf? jrpf-uD; ynma7;/ use;f rma7;ESijhf ynfo\l0efxrf;Xme0ef-uD;ESi\f
em;rSr;kd aumif;/ rdik ;f uGr;f wd\kujkd zwfI tdN, d Edik if t
H wGi;f 7Sdv,f , mpd k u f y sKd ; a7;/ opf a wma7;ES i f h v rf ;
vD'jkrd Kd \ov
\k d nf;aumif;/ jrpf-u;D em;rS qGeyf 7mbku H k d jzwfI ylwmtdk yef;qufo, G af 7; 0ef-uD;rsm;jzpfonf? ucsijf ynfe,f
od\kvnf;aumif;/ w&kwEf idk if eH ,fpyfteD;7Sad om a0gjrdK\o\kd twGif; txufwef;ausmif;rsm; tv,fwef;ausmif;
vnf;aumif;/ awmif-um;vrf;rsm;&Sd
onf? Aef;armfjrdK\rS wydefjrpf
0Srf; vrf;pOfjzifh w&kwfEdkifiHodk\
a7muf7EdS idk o f nf?
xkdodk\ awmif-um;vrf;
c7D;rsm;jzifh w&kwfEdkifiH/ tdNd
,Ek d i f i H r sm;od k \ quf o G , f E d k i f
onf h t avsmuf ucsif j ynf
e,f w G i f uk e f ; vrf ; ul ; oef ;
a7mif;0,fr=rsm; wjznf;
jznf; zGH\jzdK;Ivmonf? xGuf
uk e f 0if u k e f u ef \ owf a 7;Oy
a'rsm;ud k Tjynf e ,f t wG u f
tenf ; i,f av~mh a ygh I jyif
qif x m;7um; c&k d i f 0 ef r sm;
u aiG v J v S , f j cif ; pH e pf aiG
ajymif ; vF J a y;jcif ; pH e pf r sm; azmifzGJ\I ar~mcsvmaom ucsifjynfe,fxGuf tzkd;wef u`ef;opfrsm;

13
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

rsm; trsm;tjym;jyif wnfaxmifjy;D onf\ tjyifq7mjzpf -um; vsu&f 7dS m r-umrDtwGi;f use;f rma7;pDru H ed ;f rsm;
oifo_d aH usmif;wpfcu k kd yifjrpf-uD;em;jrdK\Y pwifziG fh udk taumif txnfaz:Ekid af yawmhrnf?
vSpv f ukd jf yjD zpf.? vlxyk nma7;udv k nf; pwifaqmif ucsifjynfe,fwGif jynfawmfompDrHudef;t7 a7;
&Guaf eavjyD? ynma7;ESiphf yfvsO;f I 1951„52 ckEpS f qGJxm;aom vkyfief;aqmifwmwdk\rSm txl;yifpdwf
wGif tokH;p7dwf7efykHaiG 120^280 owfrSwfxm; 0ifpm;p7maumif;vSonf? TpDru H ed ;f t7 opfxw k f
cJhonf? 1952„53ckESpfwGif 19^3630txdwdk;jr|ifh vkyfa7;tzGJ\ "gwfoWKwl;az:vkyfukdifa7;tzGJ\ pufr=
owfrw S f xm;cJah vonf? vufr= xGe;f um;a7;tzG\J tp7Sad om tzG\J i,fuav;
jyefvnfxal xmifa7; vkyif ef;rsm;wGif v,f,mpdu k f rsm;udkzGJ\pnf;vsuf ajray:ajratmuf yPnf;rsm;ukd
ysKd;a7;ESifh wd7>mefarG;jrLa7;vkyfief;rsm;onf ta7; pepfwus xkwv f yk af 7mif;csjyD; v~iaf cwfraD omjynf
ygt7ma7mufonfhtavsmuf v,f,mpdkufysKd;a7;ESifh e,ftjzpf xlaxmif7efjzpfonf? ,ckjrpf-uD;em;jrKd \Y o
wd7>d mefarG;jrLa7;twGuf ucsijf ynfe,ftpd;k 7u ESpf -um;pufwpfcEk iS hf vufry= nmoifwef;wpfck zGiv hf pS f
pOfESpfwdkif; trawmfaiGrsm; xkwfacs;cJhavonf? xm;jcif;rSm vkyif ef;tpysKd;jcif; r~om7Sad o;onf?
1951„52ckEpS f twGi;f wGif v,f,mpdu k yf sK;d a7;twGuf xdrk w S pfyg; jynfe,ftES\Htjym;wGif pmoifausmif;
trawmfa-u;aiG 2odef;r~acs;cJhI wd7>mef arG; rsm;zGiv hf pS af 7;/ aq;&kaH q;cef;rsm;zGiv hf pS af 7;/ vrf;
jrLa7;twGuf aiGaygif;48000r~ acs;iSm;cJah vonf? a-umif;rsm;azmufvyk af 7; udPwd\k uv dk nf; wygwnf;
use;f rma7; vkyif ef;rsm;ESih f pyfvsO;f I jrp-u f ;D em;/ pwif aqmif&u G vf su7f adS yonf? ,cktcgjrefrmjynfr
Aef;armfESifh ylwmtdkjrdK\rsm;wGif jynfol\aq;&kHrsm;7Sd 7Sd rW7mt7yfrS Aef;armfo\kd armfawmfum;vrf; azmuf
onft h jyif umvom;a7m*g wdu k zf suaf 7;t zG\Jwpfz\JEG iS hf vkyfawmhrnfjzpf7m/ ,cifu rMav;ESifhAef;armfrSm
usef;rma7; tzG\J i,fuav;wpfcw k \kd rmS Aef;armfjrdK\ 7Sr;f jynfe,fbufrS armfawmfum;vrf;t7 378rdik rf ~
wGif pwifaqmif&u G vf suf7o dS nf? uGma0;cJah omfvnf; Tvrf;-uD; jyD;ajrmufaomtcg
7efukefjrdK\Y zGifhvSpfoif-um;vsuf7Sdaom vuf 265rdik rf ~om uGma0;ayawmhrnf? qdck ahJ ompDru H ed ;f rsm;
axmufuse;f rma7;rŒ; oifwef;ausmif;/ olemjyKq7mr a-umifh ucsijf ynfe,frmS ae\jcif;njcif;yif wu,f
twwfoifwef;/ ausmufx;kd q7moifwef;rsm;od\k u acwfrw D ;kd wufaom jynfe,fwpfck jzpfvmawmhrnf[k
csijf ynfe,frS ausmif;om;rsm; tywfpOfapvFwo f if ,k-H unf7avawmhonf? OD;b7Sif

Aef;armfESihf a7F*ljrdK\t-um;wGif cef\nm;pGm wnf7Sdonhf{7m0wDjrpf. 'kwd,jrpfusOf;

14
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

ucsifvlrsdK; ? ?jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHtwGif; a7F\ajymif;aexkid v f myHk


ucsiv f rl sK;d wk\d aexkid 7f mtcsut f csma'orSm csi;f wGif; awmifbuf a'orsm;odk\ a7F\ajymif;vm-u7mwGif
jrpfzsm;ESihf {7m0wDjrpfzsm;wkd\jzwfoef;pD;qif; 7m ucsiw f \dkonf w&kw/fjrefrm/wdAufEiS fh tmoHjynfw\dk.
a'wpf0dkufjzpf.? ajrmufzufvWDwG'f23H3^'D*7D e,fpyfrsm;qHk7m awmawmifxlxyfvSaom a'o
ESihf 28H25'D*7Dwkd\t-um; ta7S\buf avmif*sDwG'f wpf0dkufwGif a7muf7SdvmjyD;aemuf/ xkda'orStcGifh
96'D*7DESihf 98H4^'D*7D t-um;jzpfaom tmoHjynf omv~if omonfhtavsmuf awmifbufjrefrmEdkifiH
ta7S\ajrmufyikd ;f ESifh jrefrmEdik if aH jrmufyikd ;f w&kwjf refrm twGi;f od\k wjznf;jznf; a7F\ajymif;vmcJ-h u[ef wlonf?
e,fpyf tvGef a'orsm;wGif ys\HE\HaS exkid -fu f onf? ucsif olw\dk. a7F\ajymif;7mc7D;vrf;rSm cufcv J I S wpfa-umif;/
wkd\. vlOD;a7rSm wjznf;jznf;wkd;wufrsm;jym;vm xkrd w S pfyg; olw\dk.tvsiu f a7F\ajymif;oGm;c-Ju h aom
cJh7m rkd;ukwfe,f udk;awmifa'o a7FvDjrpf0Srf;a'o rGefcrmtEG,f0ifrsm;ESihf tjcm;tEG,fwl vlrsKd;rsm;u
vm;&d;= e,fEiS fh 7Sr;f jynfe,f ajrmufyikd ;f awmifzufusKid ;f a7F\ajymif;7mvrf;wGif ydwfqkd\[ef\wm;bdouJhodk\ 7S d
wHke,ftxdysH\ESH\vsuf7Sd-uonf? jrefrmEdkifiH. ty aecJhaoma-umihfwpfa-umif; ucsifwkd\rSm jrefrmEdkifiH
jzpfaom tmoHjynf ywfuGdKifawmif. taemufzuf wGif;odk\ a7\Fajymif;0ifa7muf7mwGif twefaemufus
awmifapmif;a'oESihf w&kwfEdkifiH ,leefjynfe,fwGif olrsm;jzpf-uonf? jrefrmEdkifiH wGif;odk\0ifa7muf
ta7S\zufavmif*sw D 'G f 99'D*7Dcef\ txda'owd\kwiG f cJh-ujyD;aemuf -wd*He,f(arcESifhrvdcjrpf2oG,fpyf
vnf; ucsifvrl sKd;rsm;udk awG\7ayonf? -um;7SdoHk;axmifha'o)odk\a7mufaomtcgwGifa7S\
1931ckESpf jrefrmEdkifiHoef;acgifpm7if;t7 jref odk\ qufvuf a7F\ajymif;jcif; rjyKEdkifbJumvtwef
rmEkid if t
H wGi;f ae xdik u f aomucsiOf ;D a7rSm 153000 -um tajcpdkufaexkdifcJh-u7[ef wlonf? ta-umif;
ausmf7Sd.? xdkta7twGufrSm oef;acgifpm7if;r rSmxkdpOfu jrefrmEdkifiHajrmufzsm;udk arm7Srf;wkd\-uD;
aumuf,lEdkifcJhao;aom ylwmtdke,f [l;aumif;e,f pdk;cJh-uaoma-umifh[kqdkzG,f7m7Sdonf? arm7Srf;wkd\
0e,farcESihf rvdcjrpfpyf-um;7Sd -wd*He,fwkd\wGif7Sd tiftm; ,drf;,dkifaomtcgrS a7S\odk\qufvufa7F\
aomucsifOD;a7rsm; ryg0ifcJhay1931ckESpfujref ajymif;I ,ckaexkdif7m a'orsm;odk\wjznf;jznf;
rmEdkifiHtwGif; ucsifOD;a7 214000 r~7Sdvdrfhrnf[k a7mufvmcJ-h uonf? w&kwo f rdik ;f usr;f rsm;udk axmuf
u`r;f usio f w l \dku cdik v f pkH mG cef\reS ;f cJ-h uonf? xdpk Of xm;jcif; tm;jzifh-wd*He,frS awmifbufodk\pwifa7F\
tcgu tmoHjynfwiG u f csiftrsKd;om;aygif;3000 r~ ajymif;onfrSm c7pfESpf157mpk tv,favmufu[k
&Sdonf[k tmoHoef;acgifpm7if;wGif az:jyxm; cef\reS ;f Ekid o
f nf? jref rmEdik if w H iG ;f od\k pwif0ifa7muf
onf? Aef;armf ESihfjrpfuD;em;c&dkifrsm;tygt0ifjzpf onfrmS um; 117mpkEpS af vmuf jzpfwef7monf[k ,lq
aomucsijf ynf e,fa'otwGi;f Yyif 1948ckEpS f oef Edik af yonf?
acgifpm7if;t7 ucsifOD;a7 221901a,muf7Sdonf 157mpkEpS t f v,favmufupI vlwpfqufjy;D wpfquf
[kod7ojzihf ucsifvlrsKd;wkd\rSm wjznf;jznf;vlOD;a7 a7F\ajymif;vm-upOfwGif ucsifwkd\rSm a7muf7SdjyD;jzpf
wd;k wufvsuf7o dS nfukd odomEdik o f nf? aom 7Sr;f ESijfh refrmw\. dk ,Ofaus;r= tcsut f vufrsm;
udk pwif77Scd -hJ uonf? xkrd w S pfyg; rdrw d \dkae7m77Sad 7;
ucsiw f \dk.rlvZmpfjrpf ponfwkd\twGuf a7muf7SdjyD;aom 7Srf;jrefrmpaom
ucsifvlrsKd;wkd\rSm wdAufjrefrm tEG,f0ifrsm;jzpf olw\dk EiS fh r-umc+ qko d uJo h \dk wku d cf ukd rf r= sm;jzpfymG ;
-uI jrefrmvlrsKd;wkd\ESihf bkd;pOfabmifqufrSpI rsKd; cJh.? tiftm;enf;onfh a7muf7SdjyD;vlrsKd;rsm;udk
&d;k wpfcw
k nf; uqif;oufvmolw\kd jzpf-uonf? olw\. dk awmifbufo\kd wGe;f xkwEf ikd cf -hJ u.? Tod\kjzifh q'H;k e,f
rl7if;a'orSm r*`dKif;7Sif*7bHk jzpfonf[krd&dk;zvm wGif aecJah om yavmifw\kdrmS awmifbufa7FvjD rpf0rS ;f
rSwo f m;xm;-uonf? xkpd um;. t"d_m,frmS obm0 bufo\dk a7F\ajymif;vmcJI h ucsifw\dk rmS rl q'H;k e,fwiG f
tm;jzihf jyef\jyL;aeaom awmifxdyfjzpfonf? Tjyef\ tiftm;ESihf tajcpdkufaevsuf7Sd-uavjyD? ucsif
jyL;aeaom awmifxdyfrSm wdAufjynfa7S\buf wkd\rSma7F\ajymif;-u7m wGifawmif&dk;udkvkduf-u.?
ESihf plc`efe,ft-um;7Sd ukef;jrifha'oyifjzpf[ef wl tajcpdu k af exkid f -u7mYvnf; rsm;aomtm;jzihf awmif
avonf? &dk; awmifpG,fwkd\udk ydkrdkESpfouf-uonf? jrefrmEdkifiH

15
www.foreverspace.com.m

ucsifvrl sKd;

wGif;okd\ a7mufjyD;aemuf awmifwef;rsm;wpfav~muf


awmifbuf qGeyf 7mbHo k \/kd qGeyf 7mbHrk o S nf awmifbuf
awmif&dk;twkdif;vnf;aumif;/ taemufawmifbuf
'&kcsuo f \kv
d nf;aumif;/ xyfrcH o JG mG ;onfh vrf;wpfo, G /f
-wd*He,ftwGif;7Sd awmifwef;twkdif; qufvmI
arcjrpf7;dk wpfav~muf awmifbufo\kd qif;vmcJo h nf\
vrf;wpfo, G f Tod\kvrf;ESpo f , G u f jJG ym;um a7F\ajymif;
ysH\E\HSc-hJ uonf[k ,lqzG,7f . dS ?

trnf
ucsi[ f al oma0g[m7rSm trSepf ifppf jrefrmwd\kac: aom
a0g[m7omjzpfonf? ucsifvlrsKd;wkd\. pum;
r[kwaf cs? ucsifvrl sKd;rsm;onf rdrw d \dk urkd rd w
d \dk ‘*sif;
azg’vlrsKd;rsm;[kom ajymqkd-uonf? vlwpfa,muf taetxkdif &kd;om;-uaom ucsifrdom;pk
[kt"d_g,f7Sdonf? w&kwfvlrsKd;rsm;url ucsifvlrsKd; ausmufpmrsm;wGif ucsifqdkaompum; oHk;E=ef;xm;
rsm;udk‘a,*sif’[kac:qdk-uonf? t"d_g,frSmvl &dkif; onfudkrawG\7ay? odk\7mwGifoU7mZf 804ckESpfxkd;
[k77Sdonf? ,Ofaus;aom w&kwftrnfwckrSm‘ anmifOD;a7Fpnf;cHk OnHe0ausmufpmwGif ‘ujcif’[k
7Sefxkd’jzpf.? awmifxdyfom;[k t"d_g,f7onf? a7;xd;k xm;onfukd a7S;OD;pGm awG\7onf?
tmoHjynfwiG f ucsiw f \dkukd ‘pifz;kd ’[kac:a0:-uonf?
jrefrmrSww f rf;rsm;Y odr;f azg’[kyg7So d nf? 7Sr;f vlrsKd; ucsit f yk pf u
k rJG sm;
wd\ku ucsiv f rl sK;d udk ‘cef*’[k ac:a0:-uonf? ,ckt *sif;azgqdak om pum;rSm a,bk,stm;jzifh ucsif
cgvltrsm;uyif *sif;azgvlrsKd;udk ucsifvlrsKd; [k rsm;udk ac:a0:aomfvnf; a'otvdu k q
f v
kd ~if awmif
omod7Sdem;vnf-uonf? tvGefa7S;usaom jrefrm buf atmufbufwGif aexkdif-uaom ucsifrsm;ukd
*sif;azg [kac:wGiI f txufzuf (0g)jrpfzsm;zuf
wGif aexdkif-uaom ucsifrsm;udk‘cck’ [kac:-u
avonf? cckqdkaomucsifpum;rSm jrpfzsm;[k
t"d_g,f77So d nf?
ucsifvlrsKd;wkd\. tpOftvmtm;jzifh olwkd\onf
‘0csuf0’qdkaom a7S;OD;zcif-uD;rS qif;oufayguf
zGm;vm-uonf[k ,Hk-unf-u.? zcif-uD;0csuf0
rSm om;ig;OD;7Sd7m tqdkyg om;ig;OD;rS -uD;pOfi,f
vkduf xif7Sm;aom vlrsKd;tkyfpk-uD; 5pkjzpfay:vm
onf [ktqd7k o dS nf? xdo k w l \dk rmS (1)r7pf (2)vaxm
(3)vzdik f (4)tifcrk Ef iS fh (5)r7rf wk\d jzpf-uonf? tpf
udk t-uD;qH;k rS aygufzmG ;qif;oufaom r7pftyk pf rk mS
olw\dkvrl sKd;pkw\kdxw J iG f 0gt7ifq h ;kH jzpfI vzdik t
f yk pf rk mS
tiftm;t-uD;qHk;jzpfonf? TvlrsKd;tkyfpk 5pkwkd\
onf a7S;,ciftcg vlrsKd;csif; a7m,Sucf gtwlwuG
yifa7maESm aexkid af vh7-dS uonf?
jyqdkcJhaom vlrsKd;tkyfpk5pktjyif zcif-uD; 0csuf0
{nhfonftm; rkef\cGH{nhfcH7aom ucsifr*‡vmaqmifowkd\orD; qdok .l nDi,f^OD;rS qif;oufaygufzmG ;onf qkad om

16
www.foreverspace.com.m
www.foreverspace.com.m

ucsifvrl sKd;

tjcm;vlrsKd;tkyfpk 15pkvnf;7Sdao;onf? odk\aomf ucsifpmudk wDxGifay;cJhonf? ucsifvlrsKd;wkd\onf


xko
d w
l \dkrmS xif7mS ;jcif;r7Sad cs? rdrdwk\d bmompum;jzifh ajymIrjzpfaomtac:
ta0:rsm;udk jrefrmpum;jzifv
h nf;aumif;/ 7Sr;f pum;jzif\
"avhx;kH pHrsm; vnf;aumif; ac:a0:-uonf?
ucsiv f rl sK;d wk\donf tpOftvmtm;jzihf ewfuu kd ;dk
uG,faom vlrsKd;rsm;jzpf-uonf? aus;7Gmrsm;wGif tqdt k uESiw fh 7l ,d mrsm;
'krqf qkad om ewfq7mrSm txl;yifta7;ygt7ma7muf ucsifvlrsKd;wkd\onf uckefjcif;/ oDqdkjcif;rsm;wGif
aom ykCdKvfwpfOD;jzpfonf? r*®vmaqmifaomtcg txl;0goemxHkaom vlrsKd;rsm;jzpfonf? r*®vm
wGif vnf;aumif; wpfpw k H pfa,mufaoqH;k I oj*K[‹ rf nft
h cg yGrJ sm;wGivf nf;aumif;/ tokb-uKHonft h cgY vnf;aumif;
wGiv f nf;aumif; 'krq f ewfq7mu nFejfya7S\aqmif7onf? tjcm;ewfyGJrsm;wGifvnfaumiff;/ tpkvdkuftjyHKvdkuf
aus;7Gmwdkif; aus;7Gmwkdif;wGifqvdkif;[k ac:aom oDqu dk ckeaf vh7-dS uonf? wpfa,mufwnf; ujyjcif;
t7yfvl-uD;rsm;7Sdonf? qvdkif;udk aygrd=if;[ktac: um; enf;yg;vSonf? a,mufsm;ESihfrdef;r wGJzufu
rsm;onf? xko d w l \dkonf rdrad us;7GmtwGi;f tr=tcif;/ -u7mwGif wpfOD;udkwpfOD;udkifwG,f jcif;r7Sd-uacs?
oma7;/ ema7;udPrsm;Y jrefrmEdkifiHwGif q,ftdrfrŒ; wpfO;D ESiw fh pfO;D om;arG;,yfawmifrsm;jzihf qufo, G f
rsm;enf ; wl / a7S \ aqmif n F e f j yavonf ? 'l ; 0g; avhom7Sd-uonf? ucsifjynfe,fY xif7Sm;ausmfapm
[k ac:aomt-uD;tuJrsm;rSm aus;7Gmaygif; 20rS vSaom yGJawmf-uD;wckrSm ‘raemyGJ’ac: ewfylaZmfyGJ
100txd toD;oD;tkyfcsKyf-u7onf? t*®vdyf -uD;yifjzpfonf? (raemyGJ 7=)ewfrsm;udk ylaZmf yoaom
tpd;k 7vufxufY awmiftyk q f odk rl sm;udv
k nf; cef\xm; tavhtxrSm wdAufjrefrmvlrsKd;wk\d . "avhx;kH pHrsm;
avonf? awmiftyk rf mS qvdik ;f (t7yf vl-u;D )ESifh 'l;0g; jzpf[efwlonf? jrpf-uD;em;jrdK\wGif raemewfpif
wkd\-um;wGif7Sdonf? awmiftkyf. wm0ef0W7m;rSm -uD;aqmufvkyf7ef jynfaxmifpkjrefrm EdkifiHtpdk;7u
tkyfcsKyfr=wGif ajyjypfvG,fulap7ef aus;7GmvlxkESihf aiGaygif; 111850d r~xw k af y;cJb h ;l onf?
'l;0g;wk\d ukd qufo, G af y;7oljzpfonf? ucsifvlrsKd;wkd\onf rd&dk;zvmtm;jzif harmif;/ vif;
ucsifvlrsKd;wdk\wGif rl7if;pmayrsm; r7Sd-uacs? c7pf uGi;f / yH7k nS Ef iS afh jyGw7l ,
d mrsm;udk wD;r=waf vh7-dS uonf?
,ef omoemjyKykCdKvfrsm;u a7mrtQ7mrsm;jzihf od\kaomf ,cktcgYw&kwEf ikd if /H tdN, d Edik if /H jrefrmjynfr

7JaoG;7Jrmef wuf-uGapaom ucsiftrsKd;om;wkd\. "m;okdif;tu

17
www.foreverspace.com.m

ucsifvrl sKd;

ucsifjynfe,f pdef;vHkubm;jrdK\wGif 5 7ufwpf-udrf pnfum;pGm a7mif;0,favh7Sdaom ‘5 7ufaps;’

wdk\ESihfrsm;pGm qufqHrd-ujyDjzpf7um; nd|K\-udK;wl7d


,mrsm;/ab;aygufajyGrsm;/ c7mrsm;udkr=wfwD;ae-ujyD acwfopfucsiv f rl sK;d
jzpfonf? ,cktcg a7S;&d;k t,l0g'wk\drmS wjznf;jznf; yaysmuf
vmjyD;v~if rnfonfht7mudPwGifrqdk tusKd;ESihf
vufry= nmrsm; ta-umif;w7m;rsm;udk qufpyfI awG;awmjyD;rS vuf
ucsifvlrsKd;rsm;onf vufr=ynm7yfrsm;wGif EHkcsm cHoifo h nfuo kd m vufcvH m -uawmhonf? txl;ojzifh
vSorl sm; r[kwaf cs? ES;D jzif7h ufvyk 7f aom ,Ge;f xnf cwfynmwwf vli,fv7l , G wf \dkonf trSew f 7m;uko
d m
yPnf;rsm;/ awmif;/ yvH;k / tdro f ;kH ud7,d mrsm;rSm vufp pdppf7mS azGvakd om qN7S-d uonft h avsmuf a[mif;EGr;f
vufe acsmarG\vo S nfjh yif cdik cf ahH umif;rGeo
f nf? "g;t aom t,l0g'rsm;wGif ,Hk-unfpdwfr7Sd-uacs? rsm;
rsK;d rsK;d / vS/H aoewfEiS afh rmif;rsm;udk a7S;umv -umjrihf pGmaom acwfynmwwf ucsifvli,frsm;onf ppf
pGmuyif cdik cf v Hh yS atmif vkyw f wf-uonf? -udK;wHwm; bufYvnf;aumif;/tkyfcsKyfa7;bufYvnf;aumif;/
rsm;aqmufvyk jf cif;/ opfom;wHwm;/ 0g;wHwm; rsm; 0ifa7muf tr=xrf;vsuf7-dS uonf? ucsifjynfe,ft
aqmufvkyfjcif;/ tdrfomaqmufvkyfjcif;tp7Sdaom wGuf a7S;,cifu a'oxH;k wrf;rsm;udrk ;DS I a7;om;xm;
vkyfief;rsm;wGifvnf; u`rf;usif vdRmvSojzifh aom w7m;Oya'rsm;om7Scd 7hJ m/ ,cktcgwGirf l ucsiv f l
aooyfaumif;rGepf mG aqmufvyk w f wf-uavonf? rsK;d rsm;. ,Ofaus;r=w;dk wufvmonfEiS fh tr~ w7m;pD
7ifx;kH rsm;vnf; ajymif;vJIvmcJo h nf? ucsijf ynfe,f
t,l0g' wGif puf7iS w f 7m;ol-uD;&H;k udk 1951ck{jyDv1 7ufae\u
ucsifvlrsKd;rsm;aov~if olwdk\oif;csK‹if; ywfywf yif pwifzGifhvSpfcJhonf? Tw7m;&Hk;rSm jynfaxmifpk
vnfwGif usKH;ozG,fwl;ajrmif;rsm; wl;xm;jyD;v~if jrefrmEdkifiHawmf. w7m;vFwfawmf vufatmufcH
oif;csK‹if;tay:wGif cdkifcHhaom wif;ukyfrsm;aqmuf jzpfavonf?
vkyfum trdk;rdk;I xm;wwf-uonf? olwdk\aojyD; txufwGif az:jycJhaom ta-umif;jcif;7mrsm;
aemuf olw\dk0n d mOfrsm;rSm a7S;tbd;k tbGm;rsm;.0dnmOf a-umifh ucsifvlrsKd;wkd\rSm rsm;r-umrDtwGif; jynf
rsm;7Sd7modk\ oGm;a7mufyl;aygif;-uonf[k t,l7Sd-u axmifpk jrefrmEdkifiHawmfwGif txl;yif ta7;ygt7m
onf? ucsifwpfOD;aov~if olae\pOf oHk;avhoHk;x a7mufaom vlrsKd;wpfrsKd;tjzpfESihf awG\jrif7awmhrnf
7Sdaom"g;/ vSH/ aoewfESihft0wftpm;rsm;udk olESihf rSm rvGJwnf;? OD;b7Sif
twljrK|yEf aHS vh7odS nf?

18
www.foreverspace.com.m

uav;oli,fESihfupm;jcif;
uav;rsm;udk -udrv f ;kH ESi&hf u
kd rf OS m+fxu
G rf nf[k a7S;tcguvltrsm;,H-k unfc-hJ u./,ckacwfynm7Sw d \dkurl/
xdpk eH pfq;kd udk oabmrusbJ Om+fynmydrk zkd \HGjzdK;wGiu f s,af p7ef uav;rsm;pdwwf idk ;f usupm;jcif;udt k m;
ay;-uonf?

upm;jcif;.ta7;-uD;yHk ? ?uav;rsm; ynm rnfuJhodk\ tusKd;7Sdvmonfudk odem;vnfaomtcg


oif-um;a7;Y upm;jcif;onf pmoif-um;ay; vl-uD;rsm;yif udk,fvuf v=yf7Sm;upm;jcif;udk tavh
jcif;ESihf xyfwlxyfr~ ta7;-uD;avonf? upm;jcif; tusihf jyKvky-f uavonf?
tm;jzihf u av;wk\d Y um,Avomru Om+Avyg
zGH\jzdK;wkd; wufEdkifavonf? (uif'g*gwif „ &=?) u
av;wkdif; upm;jcif;jzifhom tcsdefukefvGefvkd-uI/ uav;pdwEf iS w
hf 7d >mefw\kdpw
d f
upm;7rnfqv dk ~if rnfonfu h av;r~ jiif;y,fvrd rhf nf
r[kwaf cs// vlw\. kd e*dpk w
d of nfyif uav;t7G,Yf upm; uav;oli,frsm;udk tusKd;jzpfxGef;aprnfh udk,f
7efom pdwt f m;xufoef.? uav;rsm;. uk, d t
f *®g vufv=yf7Sm;upm;jcif;Y0goemygatmif oGefoifay;
tpdwt f ydik ;f rsm;Y7Sad om tiftm;rsm;onf vdo k nf xuf 7eftxl;vkdtyfayonf?pdwfynmyg7*lrsm;onf u
ydak eojzifh xdt k m;ydrk sm;udtk oH;k cs7ef upm;ay;7onf av;wk\d.pdwu f rkd pHpk rf;rD wd7>mefuav;rsm;. pdwu f kd
[kqakd vonf? rupm;aomuav;onf usef;rma7; tvsif avhvm-unfh-u.?xkdodk\avhvm-unfh7mwGif
Yvnf;aumif;/Om+fynmzG\HjzdK;a7;Yvnf;aumif;/csK\dwhJ uav;rsm;jyKr=yEkH iS fh wd7>mefrsm; jyKrlyo kH nf rjcm;em;
wwfonf? upm;7rnft h 7G,w f iG f upm;ay;rS omt7m vSa-umif;udkawG\7.? wd7>mefi,fuav;rsm;onf
7m wd;k wufEikd af yrnf? vlw\kdonf trdarG;uwnf;u vnf; uav;rsm;enf;wlupm;7efom pdwo f ef-u.?
ykcufwiG ;f 0,fajcvuf v=y7f mS ;upm;vmcJ-h uI wjznf; obm0uyif uav;rsm;tzdk\ upm;7rnfhtajctae
jznf;ajy;umvFm;umESihf upm;wwfvmjyD;aemuf/ rsKd;udk zefw;D xm;7m uav;wkid ;f upm;oifah yonf?
-uD;jyif;vmaomtcg upm;uGif;rsm;Y pepfwus xd\k jyif olw\dk onfxo dk \kd upm;7jcif;rSm aemifv-l uD;
upm;-uavawmhonf? xko d \dk upm;oGm;,if;ESirfh rd Yd jzpfvmaomtcg vlru = Pd vkyif ef; t00wk\dY u`r;f usif

uav;avmuY r&kd;Ekdfifaom 0kdif;-uD;ywfywf


vufcsif;wGJI 0kdif;-uD;ywfywf 'la0a0[k oDqkdum aysmfyg;pGm 0kdif;vSnhf upm;ae-uonhf uav;wpfpk

19
www.foreverspace.com.m

upm;jcif;.ta7;-uD;yHk

[if;csufwrf;/ t&kyu f av;rsm;jzihf uav;xde;f wrf;


paom rdef;rr=ESihfqdkifonfh upm;enf;rsm;udk upm;
avh7Sd.? a,mufsm;uav;rsm;uvnf; opfyifwuf
wrf; /upm;p7maoewf/ wkw/f "g;rsm;udik I f ppfwu kd f
wrf;/ eyef;vH;k wrf;ponfjzihf upm;wwf-u.? Tod\k
upm;jcif;rSm wpfenf;tm;jzifh aemifa7;twGuf avhusif
jcif;jzpfonf[k qd7k ayrnf? i,f7, G pf OfwiG f vl-uD;rsm;
jyKrlvkyfudkifonfwkd\udk twk,lum trsKd;rsKd;tzHkzHk
upm;jcif;jzihf olw\kd YOm+fyiG vhf if;jcif;/ ajrmfjrifwwf
jcif;/ pdwf"gwfydkrdkcdkifrmvmjcif;paom tusKd;xl;rsm;
7Edik af vonf?
waysmfwyg; av~mpD;upm;ae-uonhf uav;rsm;
pdwyf sKrd u
S , kd Ef k
vdRmvmap7ef jzpfonf[kqdkEdkifayonf? wd7>mef ud,k cf ¶muse;f rm oefprG ;f rSom pdw"f mwfonf-unf
uav;rsm;udk -unfhrnfqdkv~if a-umifuav; vif7iF v f ef;Ekid . f ? uk,d Ef iS phf w
d o f nf 'Gew
f aJG eaom
onf odk;arG;vHk;udk wkd\umajr|mufum upm;aejcif; a-umifh ukd,fuv=yf7Sm;rS wukd,fvkH;7Sd aoG;om;rsm;
onf aemifol-uD;jyif;vmaomtcg ol\tpmjzpfaom aumif;pGm vSnyhf wfomG ;vmEkid jf yD;v~if OD;aESmufonf
-uGuu f kd rnfuo hJ \kzd rf;,lum uspD ,fupm;7rnfukd ,ck tvkyv f yk Ef idk af yrnf? xkad -umifu h pm;jcif;onf OD; aESmuf
uyif oifaeouJhodk\jzpf.? acG;i,fuav;rsm; tvkyf aumif;aumif;vkyfEkdif7eftwGuf txl;
wpfaumifay:wpf aumifxyfI owfykwfwrf;vdkuf vkt
d yfojzifh ynmoif-um;a7;Y upm;jcif;ukyd g xnfh
wrf;ajy;wrf; upm;jcif;onf aemif-uD;jyif;vmI oGif;xm;-uavonf? wpfenf;qkd7aomf upm;jcif;
7eforl sm;ESihf 7ifqikd 7f onft h cg ckcaH 7Smifwrd ;f wwfatmif ukdrSD;I ynmoif-um;ay;onf? upm;jcif; ukdrSD;I
avhusiahf eonfEiS hf wlawmhonf? ynmoif-um;ay;onf [kq7dk mwGif tvkyo f abmrygbJ
vl\obm0wGiv f nf; wd7>mefuav;rsm;uJo h \kyd if jzpf7m tupm;oufoufEiS hf tcsed jf zKef;jcif;jzpfonf[k rxif
rdef;uav;rsm;onf tdk;ykwfuav;rsm;jzifh xrif; rSwof ifah y? vky7f rnft h vkyf ukjd iD;jiD;aiG\aiG\ nnf;nnf;
tar7duefuav;wpfpk opfwHk;rsm;jzihf upm;aejcif;? Tupm;enf;onf vlukdoefpGrf;apI pdwful;—m+f 7ihfoefaponf?

20
www.foreverspace.com.m

upm;jcif;.ta7;-uD;yHk

nLnLESifh pdwfryghwygr[kwfbJ aysmfaysmf7Fif7FifESifh


cyfwiG wf iG jf yD;atmif jyKvkyaf y;jcif;om jzpfavonf?
a7S;acwfu uav;rsm;ukd vGwv f yfpmG upm;ckid ;f xm;
jcif;jzifh ynmwwfrnfr[kw[ f x
k ifc-hJ u.?a7S;vl-uD;
rsm;u uav;wk\donf tk;d cGurf sm;ESiyhf rmwlI ‘p7nf;
tkd;cGuf-uD;pGmv~ufvsifwefpufusrsm; jynfhaom
vm;od\[k al ompum;t7 ae\pOfEiS t hf r~ olw\pdk w
d yf g onf
jzpfap rygonfjzpfap/ A[kokway;7rnf? okd\rSom
ynma7tkd; jynfhjzdK;vmrnf {uefjzpfonf? uav;
wkd\onf bmr~rodwwfaom trkduftrJrsm;jzpfonf
ESit
hf nD wHzsmESiEhf u S rf S Om+fynmxGurf nf[, k -kH unfcJh wef;vFJ upm;jcif;ukdvnf; uav;rsm; cHkrif-uonf?
-u.? Todk\jzifhuav;rsm;tay:wGif pmusufv~if
usuf rusuv f ~iEf uS rf nf[al om t"RpHepfonf a7S; jyKjyifa7;orm;jzpfaom z7m;A,fEiS hf rGew f ufq;dk 7D; wk\.
d
u -uD;pk;d cJah vonf? aemufrS uav;rsm;.pdw"f mwf a[majymcsufrsm;a-umifh/ uav;rsm;.pdwf"mwf
tajctaewk\d udk pl;prf;avhvmcJo h nfh ynma7;qkid 7f m ukd ykdrdkem;vnfvmojzifh t-uifemzufum t-urf;
0g'rsm;ukyd ,fazsmufjyD;v~if uav;.pdw"f mwfEiS hf nd|
E=dif;I ESpfjcdKuf7mukdzefwD;ay;jcif;tm;jzifh ynmc7D;
ykdrdkwGifus,frnf jzpfa-umif;ukd oabmykdufrd-uav
onf ? (z7m;A,f / rG e f w uf q k d ; 7D ; „7= )ok d \ j zif h
uav;pdww f idk ;f us upm;jcif;ESi,
hf OS rf ;SD aom ynmoif
enf;ukpd xGicf -hJ u.? ynma7;Y upm;jcif;onftvGef
tok;H us ta7;-uD;a-umif;ukad cwfryD nm7Sirf sm; -u
yif0efcH-uavonf? uav;vl-uD;tm;vkH; tupm;
ESithf vkyf woabmwnf;usaomtcg tm;oefI pdwf
ygvufygjyKvkyaf qmif7u G wf wf-uonf?vl-uD;yifjzpf
acGukd,fpDESihf auseyfae-uaom uav;oHk;OD;
uBmhtdkvif;ypfae\wGif 7efukefjrdK\ atmifqef;upm;uGif;Y t-udwfte,fEFJaeonhf aAmfvD abmyGJaumif;wpfckukd Todk\awG\7.?

21
www.foreverspace.com.m

upm;jcif;.ta7;-uD;yHk upm;p7mrsm;

ap ol 0goemygonft h vkywf pfcu k dk vkyaf e7v~iyf ifyef; 0g;prsm;ESihf jyKvkyaf om upm;p7mrsm;jzifv h nf; om;
onf[o k abmrxm;/ tysif;ajyupm;ae7onf[yk if orD;i,frsm;ukd ESpo f rd ahf pcJ-h uavonf?
xifrw S wf wf.? ESpjf cdKu7f mtvkyu f dk vkyaf e7v~iaf ysmf *smreDESifh qGpfZmvefEkdifiHwkd\onf a7S;ESpfaygif;rsm;pGm
ykdufvmI pdwful;—m+ful;rsm;vnf; qwufxrf;ykd; upI uav;upm;p7mrsm;ukd uBmtES\Htjym;ok\d wif
wk;d wufvmrnfjzpfayonf? pdwyf g0ifpm;aoma-umifh yk\d a7mif;cscJ-h uonf? xkw d idk ;f jynfrsm;rS acwfpm;aom
tvkyfwGif tm&Hkpl;pkdufEkdifjyD;v~if -uH7nfzef7nfrsm; t&kyrf sm;rSm aumf&yk u f av;rsm;ESihf armfawmfum;/ rD;
xkwu f m -uD;yGm;wk;d wuf7mvrf;ukd pxGiEf idk af vonf? 7xm;/ pufb;D ponft h &kyu f av; rsm;jzpfonf? uav;
xkda-umifh uav;rsm;ukd olwkd\pdwftygqkH;jzpfonfh rsm;wufp;D Ekid af om v=yjf rif;&kyrf sm;/ ESpaf ,mufp;D csm;
upm;jcif;jzifhom ynmoifay;v~if tvGefyifoifh 7[wfrsm;ukd uBmt7yf7yf7Sd rnfonfhuav;r~rESpf
avsmfavonf? Tokd\pdwfygr=ukd zefwD;ay;Edkifonfh oufbrJ aeEkid af y? *syefEidk if /H csuu f qkd vkAd g;uD;,m;
tcsurf sm;rSm jyKvyk 7f rnfjzpfaom tvkyo f nfvnf;aumif;/ Ekid if wH \dkrv
S nf; pUL/ 0g;/ xif7LS ;om; /a-uG/ 7F\HusaJG umf
vkyef nf;onfvnf;aumif; uav;wk. \d pdw"f mwfEiS h f uku
d n
f D ponfw\dkjzifh jyKvkyx f m;onfh upm;p7mrsK;d pku H dk uBm
tES\Htjym;ok\d t-uD;tus,f wify\dka7mif;cscahJ vonf?
upm;p7mvkyfief;onf pD;yGm;a7;vkyfief;jzpfonfh
twkid ;f upm;p7m jyKvyk af omolw\do k nf rdrw d \d.
k ukeu f dk
wGiu f s,pf mG a7mif;csEidk 7f eftwGuf upm;p7mrsm;ukyd rdk dk
aumif;rGeaf tmif wDxiG Ef idk 7f ef tjrJ-udK;pm;cJ-h uonf?
-udK;pm;onfh twkid ;f vnf; ,cktcg od_yH nmESi, hf OS f
aom pufwyfupm;p7m tqef;tjym;rsm; ay:ayguf
vmayjyD? a7xJwiG f ckwaf rmif;Ekid af om oab‡m&kyu f
av;rsm;/ oHywfjzifo h mG ;aom armfawmfum;&kyu f av;
rsm;/oHvrf;ay:wGif ywfajy;aomrD;7xm;&kyfuav;
rsm;/ avxJwGif ysH0JEkdifaom av,mOfysH&kyfuav;
a7S;qefaomfvnf; rwdrfaumEkdifonhf 7FH\&kyfrsm;
rsm;rSm uav;oli,frsm;omru vl-uD;rsm;yif ESpjf cdKuf
oabmusp7mjzpfayonf?
apjcif;/ uav;wkd\. b0ESifh7if;ESD;apjcif;/7nf uav;upm;p7m trsKd;rsKd;7Sd7mwGiftcsKd\rSm v=yf7Sm;
7G,fcsuf7Sdjcif;/ t"d_g,f7Sdjcif;wkd\ jzpfavonf?( jref Ekdifjcif;r7Sdaom t&kyfaorsm;omjzpfonf? tcsKd\rSm
rmuav; upm;enf;rsm;/t*vdyfupm;enf;rsm; 7= ) v=yf7Sm;Ekdif/ ckwfarmif;Ekdifaom t&kyf7Sifrsm;jzpfonf?

upm;p7mrsm; ? ?upm;p7mrsm;onf vlwpfrsK;d


ESiw fh pfrsK;d wpfEidk if EH iS w
hf pfEidk if H uGv
J aJG umif;uGv J rJG nf
jzpfaomfvnf;/ a7S;ya0+Duyif ay:aygufcahJ yonf?
ok\d 7mwGif vlw\dk.acwfonf trsK;d rsK;d ajymif;vJcJ o hJ nfh
twkid ;f uav;upm;p7mrsm;onfvnf; acwftvku d f
trsKd;rsKd; wkd;wufajymif;vJvmcJh-uayonf? txl;
ojzifph ufrE= iS ohf _d yH nm xGe;f um;vmonfh tcgrSpI
uav;upm;p7mrsm;. tqift h wef;rSm odoo d mom
wkd;wufIvmcJhayonf? a7S;acwfvlwkd\onf 7FH\ESifh
jyKvkyaf omjrif;&ky/f EGm;&kyrf sm;/ 0g;yifusLyifrS jyKvkyf
aom ajyGuav;rsm;jzifh rdrdwkd\om;orD;rsm;. pdwf
aysmf7iF rf u
= dk zefw;D ay;cJ-h u.? t0wfpw k rf sm;/opfwdk
t&kyfavmuY twef;pm;jrihfonhf oHywfpuf&kyfrsm;

22
www.foreverspace.com.m

upm;p7mrsm;

jrefrmhvuf7mjzpfaom bDvl;acgif;/ewfacgif;/,Ofrif;&kyf/oli,fawmf&kyf/zkd;b&kyf/jrif;&kyfponfrsm;

tcsKd\rSmrl uav;rsm;pdwful;—m+f xufoefwkd;wuf ESiw


hf uG rif;om;&ky/f rif;orD;&ky/f jrif;&ky/f usm; &kyrf sm;
a7;twGuf zefw;D ay;I uav;rsm;uk, d w
f idk f wyfqif wGif -udK;wyfxm;aom &kyfao;&kyfrsm;rSm ,ae\wkdif
jyKvky7f aom upm;p7mrsm; jzpfayonf? atmifyifr&k;d Ekid af o;acs? t0wfp/ pULpwk\djzifh jyKvyk f
jrefrmEkdifiHwGifvnf; uav;upm;p7m jyKvkyfa7mif; xm;aom bDv;l acgif;/ usm;acgif;ponfrsm; vnf;7Sd
csolrsm;7Sdonf? OD;b&kyf(zkd;b&kyf) ypfwkdif;axmif onf? t&kyfrsKd;pkHukd rsm;aomtm;jzifh bk7m;wef

vuf7majrmufvSonhf *syefjrif;pD;ol7Jaumif;&kyf uav;wkdif; rESpfoufbJraeEkdifonhyf v=yfjrif;&kyf

23
www.foreverspace.com.m

upm;p7mrsm; upm;&Hk/tm;

upm;&kH/tm; ? ?tm;upm;&ku H dk t*‡vyd v f *dk sif


raeZD,rf[k ac:onf? *sifraeZD,rf qkdonfh
pum;onf *sirf aemh[al om *7dpum;rS qif;oufvmI
uk d , f w k H ; vk H ; [k t"d _ g,f 7 onf ? a7S ; acwf * 7d
vli,frsm;onf uk, d v
f uf-uHch ikd af 7; oifwef;qif;csed f
wGif rdrw d \dk0wfqifxm;aom t0wfrsm;ukcd sG wI f upm;
-uonf? tm;upm;&kw H iG f uk,
d v f uf -uHch idk af 7;/ aygh
yg;zswfvwfa7;/ ukd,ft*‡gtpdwftykdif;rsm; tcsKd;
tqpfajyjypfa7; ponfwkd\twGuf avhusifhupm;Ekdif
aom yPnf;rsm;xm;7S7d .? rsm;aomtm;jzifh ausmif;
rsm;wGif upm;&kHrsm;xm;7SdjyD;v~if ausmif;om;vli,f
rsm;tm; ukd,fvufusef;rmzGH\jzdK;vmatmif enf;
vrf;wus oifjyay;avh7adS yonf? tm;upm;&krH sm;wGif
vufESifhqGJwuf7ef -udK;rsm;ESifh avSum;rsm;ukdvnf;
aumif; /uGi;f Ag;(7if;Ag;)/ wwef;Ag;/ ESpw f ef;Ag;rsm;ukd
vnf ; aumif ; / 'rf A ,f A g;AJ a c: tav;rsm;ES i f h
tif;'D;,ef;uvyfac: wif;ykwfrsm;ukdvnf;aumif;;/
vufo;D xk;d usifph 7m abmvk;H ESihf vufaxmuf ckejf yD;
upm;7aom jrif;Ag;rsm;ukdvnf;aumif;/upm;p7m
yPnf;trsK;d rsK;d ukd awG\jrifEidk af yonf?
tm;upm;avhusifh7mwGif ukd,fvuft*‡gtm;vkH;ukd
7efukefwUodkvf tm;upm;&HktwGif; ESpfwef;Am;ay:Y uif;
wpfcEk iS whf pfck tqifajyatmif v=y7f mS ;Ekid rf E= iS hf tHuu dk f
jrD;aumufaxmifaeaom wUodkvfAvarmifwpfOD;
tcsufusatmif v==yf7Sm;Ekdifr=onf ta7;t-uD;qkH;
aqmif;7Sd qkid rf sm;ESiyhf aJG ps;wef;rsm;Y a7mif;csavh7-dS u
onf? ,ckacwfwGifrl upm;p7mrsm;ukd qkdifrsm;zGifh
vSpI f yif a7mif;csae-ujy?D xkq d idk rf sm;wGif upm;p7mrsm;
trsK;d pkv
H oS nfjh yif a7S;acwf upm;p7mrsm;xuf rsm;pGm
tqifhtwef; jrifhvmonfukdvnf; awG\7ayonf?
uav;pD;pufb;D uav;rsm;/ armfawmfum;uav;rsm;
ESifh jrif;&kyfuav;rsm;rSm uav;wkdif; vdkcsifrufarm
avmufatmifyif aumif;rGe-f uayonf? xku d o
hJ \dk upm;
p7mrsm;. tqift h wef;wk;d wufI vmjyDreS af omfvnf;
EkdifiHjcm;xkwfukef tjzpfokd\um; ra7mufao;acs?
upm;p7mvkyif ef;wGif rsm;aomtm;jzifh tvky&f rHk sm;rS
ykdv~H-uGif;usefaeaom yPnf;tptersm;ukd okH; -u
onf? opfwo dk pfptwGuf opf&o Hk pfpufrsm;rS vnf;
aumif;/ t0wfprsm;twGuf pufcsKyfaomXmersm;rS
vnf;aumif; tajrmuftjrm; 0,f,l7ayonf?
,ckyifTr~ wk;d wufaeaom upm;p7mvkyif ef;onf usef;rma7;onf trsKd;orD;rsm;twGufvnf; ta7;-uD;.?
tem*wfumvwGif ,ckxuf tqaygif;rsm;pGm TyHkwGif taemufEkdifiHausmif;oltcsKd\ -udK;avScg; -udK;wef;
wk;d wuf vmOD;rnfrmS ,krH mS ;zG,rf 7Sad cs?(yHpk H vnf;7=) rsm;jzihf usef;rma7;avhusihfaepOf Tokd\awG\7onf?

24
www.foreverspace.com.m

upD uqkefv

jzpf.? Tok\dvy= 7f mS ;Ekid 7f efrmS omrefvw l \dktwGuf cuf


cJrnfjzpfaomfvnf;/ tm;upm;&kw H iG f qkid 7f myPn;fu7d
,mrsm;jzifh pepfwusavhusifhxm;oltzkd\rSmrl rnf
okd\r~cufcJjcif;r7Sday? tm;upm;enf;rsm;ukd avhusifh
ay;jcif;jzifh uk, d .
f usef;rmr=uo dk mr[kw/f pdwu f sef;
rmr=uv dk nf;7apEkid o
f nf? xk\da-umifyh if Ekid if w H idk ;f vkv
d Ydk
txl;ojzifh ausmif;rsm;wGif tm;upm;&krH sm; xm;7Su d m
vli,frsm;tm; tm;upm;enf;rsm;ukd pHepfwus
avhusio hf ifjyay;vsu7f adS yonf?(ud, k vf uf-uH\cidk af 7;
vnf;7=)

upD ? ? aumfre= \f 7=?


vjrwfuqkefY aAm"dyifukd anmifa7 oGef;avmif;aepOf
uqkefv ? ?uqke[ f k ,ckta7;tac: jyKae
aomv.trnfukd yk*Hacwfxkd; ausmufpmwkd\wGif anmifa7oGe;f yGaJ wmf usif;yjcif;tavhvnf; wpfjydKif
ukqek [f t k a7;rsm;onf? wnf ; jzpf a y:vmonf [ k xif r S w f 7 avonf ?
yk*aH cwfY tok;H wGif us,faom ukqek /f uqke[ f l wefcl;/ uqkefpaom q,fhESpfvwkd\wGif
aom ta7;ESpfrsKd;wGif ukqkefonfrlvjzpfI ,if;rS uqkef/0gqkd/ 0gacgif/ oDwif;usGwf/ wefaqmifrkef;/
uqkeo f \dk a7G\avsmonf[k ,lq7ayonf? ewfawmf [lI ajcmufrsK;d aomtac:wk\drmS omoema7;
uk/ u.teufonf a7jzpfI/ qkef.teufrSm uk;d uG,f ,k-H unfa7;ESihf oufqidk af vonf? Tuqkef
oGe;f avmif;onf[k jzpfaoma-umifh uqkevf udak 7oGe;f v7moD wGif aet7Sdeftjyif;xefqkH; jzpfaoma-umifh
v/ a7avmif;v [kaumuf,7l onf? ukqek /f uqkef a7rsm; yifcef;ajcmufavh77dS um;/ jrwfpmG bk7m; yGiahf wmfrl
[laom v.tac:rSm tvGefa7S;usonfukdaxmuf 7m aAm"dyifudk 7nfrw S uf m aAm"dyif tyGm; awmfrsm;ukd
aomf jrefrmEkdifiHokd\omoema7mufonfh tcgrSpI waysmfwyg; a7pifoeG ;f avmif;jcif;rsm; jyKcJ-h uojzifh

a7tkd;ukd,fpDESihf uqkefanmifa7yGJ qifEFJ-uol vSysKdjzLrsm;

25
www.foreverspace.com.m

uqkev
f jynhaf e\ uaZmfaygufjcif;

wufcsed w f iG f a*gwrbk7m; tavmif;awmfonf o¤nK


w—m+fawmfudk 77Sad wmfrjl cif;?
4?r[moU7mZf 148ckuqkefvjynfhae\wGif rœm
rif;wkd\. tif-uif;O,smOfY bk7m;7Sify7ded¤mefpH0if
awmfrjl cif;wk\d jzpfavonf?
xkduJhokd\bk7m;7Sif. tjzpfawmfpOfwGif xl;jcm;rSwf
om;xkdufaom Tuqkefvjynfhae\tm; bk7m;ae\[k
Ak<omoem0if taygif;wk\d u txGwt f jrwf xm;-u
vsuf a*gwrbk7m;7Sio f nf Tae\TtcgY o¤nKw
a7F—m+fawmfukd 7awmfrl7ef tm;xkwf7mwGif trSDjyK
awmfrlaom aAm"dyiftm; a7oGef;avmif;jcif;paom
ukokdvfaumif;r=wkd\ukdjyK-uukefonf? (aAm"dyif„
vnf;&=?) a7oGef;avmif;-uonfrSm uqkefvwGif
a77Sm;jywfvyfI nd|K;avsmftHhaom aAm"dyifukdvef;
qef;pkjd ynfap7eftwGujf zpfayonf?
xkdtavhtxonf Ak<omoem0ifwkd\wGif aysmuf
uG,fjcif;r7SdbJ ,ckxufwkdif ESpfpOftjrJ uqkef
vjynfhae\wGif anmifa7oGef;yGJrsm;jyKvkyfvsuf 7Sd-u
avonf?(Ak<„ &=)
rD;xGef;7efESihf rD;arF;7ef toHk;jyK7onhf unifqDqkdif
uaZmfaygufjcif; ? ? o-um;rS t,fvukad [m
vjynfhae\Y usif;yaomyGJawmf tcg-uD;ukduqkef (t7uf) jzpfvmjcif;/ t,fvukda[mrSwzef 7S7
anmifa7oGe;f yGaJ wmf[v k nf; ac:prSwjf yKcJ-h uonf? um7nf(ykef;7nf)jzpfvmjcif;/opfoD;rsm; trSnfh
(uqkefvjynfhae\„ &= ) xkdr~ru cef;ajcmufaom vGefIykyfokd;oGm;jcif;/aygifrkH\rsm;yGvmjcif;/ EGm;Ekd\csOf
tif;tkid /f a7uefw\dkrS ig;rsm;ukyd if a7rsm;7ma'o ok\d oGm;jcif;paomtjzpfajymif;vJjcif;rsKd;ukd uaZmf
a7F\ajymif;ay;jcif;tm;jzifhvnf; ZD0dw'ge ig;vFwfyGJ aygufjcif;[kac:.?pyspfoD;/yef;oD;paom toD;
rsm;ukd ,ckxufwkdif jyKvkyfvsuf7Sd-uonf? rsm;rS7aomo-um;/aumufESHrsm;rS 7aomo-um;
uqkev f onfjrefrwpfq,fEh pS v f wGi'f wk ,
d vjzpfI rsm;xJokd\ waq;xnfhvkdufaomtcg uaZmfayguf
jy© d 7moDEiS hf wlno
D nf? rk;d OD;uscgeD; jzpfonfth avsmuf vmI t,fvukad [mESiu hf mAGe'f ikd af tmufqu
dk f wk\d udk
rk;d oHavoHrsm; pwif-um;7avonf? 7.? okd\aomfwaq;a-umifh wkduf&kduftm;jzifh Tokd\
ajymif;I t,fvukad [mjzpfvmonfr[kw?f waq;rS
uqkefvjynfhae\ ? ?uqkev f jynfah e\onf Ak<om jzpfay:vmaom tifZkdif;a-umifhf o-um;ESifhwuG
oem0ifw\dk. ae\x;l ae\jrwf-uD;jzpfayonf? xkad e\. tjcm;yPnf;rsm;onf rlvtajcrSysufjym;um yPnf;
xl;jcm;csufrsm;um; opf tjzpfokd\ ajymif;vJoGm;7onf? waq;rSmap;I
1?bk7m;tavmif;awmf okar"m7Si7f aohonf Tb] tjr|Kyf wufaeaomyPnf;jzpf.? ta7mifrmS tenf;
uBmY av;qlajrmufjzpfaom a*gwrtrnfjzifh i,f0gI AufwD;7D;,m;rsm;yg0if.? waq;ukd
bk7m;pifppf {uefjzpfv
f rd rhf nf[k 'Dyu‡7mjrwfpmG bk7m; t7ufcsuf7m/ uaZmfazguf7m/ tcsOfazguf7mwkd\Y
xHrS ed,wAsm'dwu f dk uqkev f jynfah e\wiG f cH,jl cif;? rsm;pGm tok;H jyK-u7avonf?
2?r[moU7mZf 68ckuqkefvjynfhae\wGif a*gwr EGm;Ekd\csOf/ axmywf/'defcJpaom yPnf;rsm;jzpfvm
bk7m;tavmif;awmf od<šrif;om;tm; zGm;jrifawmf jcif;. ta-umif;7if;rSmvnf; tyifavmuqkdif7m
rljcif;? yPnf;rsm;wGif t7if;cHaom Aufw;D 7D;,m;rsKd; tcsKd\rS
3?r[moU7mZf 103ckuqkev f jynfae\t&k+f jzpfay:vmonfh tifZkdif;u EGm;Ekd\ukd tajcajymif;vJ

26
www.foreverspace.com.m

unifq
f q
D idk f unifyif

oGm;apjcif;yif jzpfonf? xkda-umifh uaZmfayguf atmif e,fumoabmh7GufajcmufwGif oifh&kH xnfhI


jcif;onf tifZkdif;rsm;u wkduf&kdufjzpfap/oG,f0kdufI t7Gufcsif;acguftkyfjyD; v~if0g;ESD;jzifh vkHpGm 4„5
jzpfap/ yPnf;rsm;ukd rlvtajcrSysujf ym;apjyD;v~if u csufpnf;7onf? ,if;ukd unifqDwkdif/ unifqD
aZmfaygufI yPnf;opftjzpfokd\ ajymif;vJapjcif;yif xkyf/ unifqDacsmif; [kac:onf?
jzpf.? vlc¶muk, d w
f iG ;f Yvnf; "mwfobm0tm;jzifh unifqDwkdif. t7G,fyrm+rSm t7SnfokH;rdkufcef\/
tifZkdif;rsm; jzpfvmI xkdtifZkdif;rsm;onf vlwkd\ vk;H ywf'*‡g;jym;cef\ 7So
d nf? unifqw D pfyo
d mv~if t
pm;vkdufaom tpm;tpmrsm;ukd a-unufaponf? wkid f 50cef\7Ekid o
f nf? unifqu D dk eus,faumifrsm;
(waq;?AufwD;7D;,m;?t,fvukda[m?7=) -uKd uw f wfI 0g;usnu f vdk pHk mG ydw7f onf? tqk\drvkaH omf
ck0d ifaeaom eus,af umifxu G If twkycf 7H avh7odS nf?
unifqDwkdif ? ?unifqw D idk o
f nf jrefrmaus;7Gm unifqD wpfwikd v f ~if jym; 40„50 cef\ay;I 0,f
rsm;Y rD;xGef;7efESifhrD;arF;7eftokH;jyKaomyPnf;jzpf ,l7onf?7Srf;ESifh u7ifvlrsKd;wkd\ trsm;tjym; vkyf
onf?unifyifr7S aom unifqjD zifjh yKvkyx f m;onf? ukid af 7mif;csavh7odS nf?
unifqDukd xkwf,lykHrSm awmawmifY aygufa7muf
aom vkH;ywf5awmifrS8awmif txd-uD;rm;onfh unifyif ? ?unifyifrsKd;wGifunifeD/ unifjzL/
unifyif-uD;wGif atmufajctjrpfrS txuf3awmif unifysH/ unifukyf/ unifa-umifacs;/ unif0uf
uGmcef\Y jyuf2 awmif/ apmuf 2 awmifcef\ "g;ykqed f awmif;[lI trsK;d rsK;d uGjJ ym;vsuf 7Sad oma-umifh tyif
ESihf xGi;f azmufI wGi;f *vkid 1f awmifcef\ tus,7f v~i/f ukdvnf;aumif;/ cGJpdwfjyD;unifom;ukdvnf;aumif;;
opfpopfaygufrsm;ukd z,f7Sif;I opfukdif;ajcmuf jrif&rHk ~jzifrh nfonfh unifyifrsK;d jzpfonfudk wduspmG
rsm;jzifrh ;D wku
d 7f onf? wpfae\EiS whf pfnOfh wku d af omfr;D cGjJ cm;odEidk 7f ef cJ,Of;onf? txufjrefrmjynfY unif
avmifjyD;wGi;f *vkid xf oJ \dk unifqrD sm; ,kpd ;D usonfudk eDyifrsm;ukd trsm;tjym; awG\7I atmufjrefrmjynfY
cyf,7l onf? unifjzLyif rsKd;ukd trsm;tjym; awG\Ekdifonf? jcKHI
tyif-uD;v~if 5 ydomrS ^ ydomtxd 77SdItyif ajym7v~if unifyifwkd\onf tvGef-uD;rm;aom t
i,fv~if 2ydomrS 3 ydomtxd 77dSonf? 7aom yifrsK;d jzpfonf? tcsK\donf tjrifah y 150 cef\/ yifpnfv;Hk
unifqDukd -uaomif;0g;usnfjzifhjzpfap/ usGJcsKdcGHjzifh ywf 15 aycef\txd7w dS wfonf? xku d o hJ \dkjrifrh m;aomt
jzpfap xnf7h onf? ajrtk;d jzifh rxnf7h acs? yif-uD;rsm;wGif t7if;ykid ;f ay^0 rS ay100 avmuft
xkad emuf anmifom;/ aygufom;/ atmufcsi;f pm xdrmS tukid ;f tcufrsm; uif;pifum ajzmifph if; aewwf
om;/ usno f m;/ o7ufom;/ opfyif tajcmuf taqG; onf? tacguftayG;rSm tvGefacsmrGwf.? unif
rsm;ukd xkacsI opfom;ysOaf y:wGif unifqED iS hf or yifonf tpkvu dk rf aygufbJ ajymufusm; aygufavh7I dS
jrefrmEkid if YH tjrJprd ;f awmrsm;wGif awG\jrifEidk o f nf?
unifom;onf eDnpfnpf ta7mif7I dS tifom;xuf
tenf;i,fno hH nf? tom;-urf;I tawmftwef ckid f
cHah omfvnf; jrefrmEkid if H 7moDOwk'+fudk cHEidk 7f nf r7Sad cs?
jcvnf; tpm;vG,o f nf? xkad -umifh tom;aoatmif
jyKvkyfjyD;rS tokH;csoifhonf? jrefrmEkdifiHwGif unif
om;ukd avSrsm;ESihf aoWmrsm; vky7f mY tok;H rsm;onf?
unifom;ukd opfuu G vf cS if;jcif;twGuo f ;Hk Ekid o
f nfh
tjyifu7Dtpdk w k q f D okwaf y;v~if -um7Sncf aH oma-umifh
Ekid if jH cm;ok\da7mif;csEidk zf ,G 7f m tvm;tvmrsm;pGm&So d nf?
unifyifr7S &Sad omtqDut kd cs\kdawm7yfrsm;Y a7eHqD
tpm; rD;xGe;f -uonf? unifqw D idk rf sm;trnfjzifrh ;D arF;
*vkdifxGif;jyD; rD;wkdufenf;jzihf unifqDxkwf,laepOf

27
www.foreverspace.com.m

unifyif unGwfyif

7efa7mif;csaom aumufnif;usnf awmuf 7G,f7Sd vnf; unGwu f dk -udKuEf pS o


f uforl sm;I tpmxl; tpm
xef;7GufponfESifh xkyfpnf;xm;onfh tawmifhukd qef;wpf7yftjzpfjzifh aps;-uD;ay;I 0,f,lpm;okH;-u
awG\zl;okH;zl; -uayrnf? xkdunifqDwkdifrSm opfaqG; onf?
tpuav;rsm;ukd unifqED iS hf e,fxm;onfh yPnf;yif a7mrbk7ifrsm; -u;D pk;d onfah cwf rSpI unGwu f tdk pm
jzpfonf? (unifqDwkdif„7=) unifqDwkdifukd rD;&SL; aumif;wpfct k jzpfjzifh pku d yf sK;d cJ-h u.? unGwrf mS ESpf
rD;wkid t
f jzpfvnf; oH;k Ekid o f nf? ,Of;aeaom temrsm; -umcHyifrsK;d jzpf7musepGm jyKjyifxm;onfh pdu k cf if;wGif
ukd okwv f rd ;f ay;Ekid o
f jzifh aq;zufvnf; 0ifonf? taphrsm;ukd pku d yf sK;d I tyifrsm; aeom;wus jzpfvm
v~if ESppf OfEpS pf Of tyifp\dkrsm; xGuaf y:vmrnfjzpf.?
okd\aomf tyifrsm; oefpGrf;pGmxGufEkdif7ef ajr-oZm
tpOf jznfhavmif;ay;7onf? taemufEkdifiH rsm;wGif
aqmif;ESifhaEGt-um; py7if;Owk (aEGul;Owk)rSm
unGwaf y:csed jf zpfonf?
unGwyf ifp\dkrsm; ajrjyifrS ay:xGuv f mI 6 vufr
ok\dr[kwf 8vufr jrifv h monft h cg pm;ok;H 7ef twGuf
xdt k yifi,f rsm;ukjd zwf,-l uonf? tu,fI tyifudk
-uD;jyif;atmifxm;vkdufv~if iSufarG;iSufawmifuJhokd\
aom tcuft7Gurf sm;jzifh tvGew f ifw
h ,fonft h yif
jzpfvmayrnf? tyGifhuav;rsm;rSm jzLI teDa7mif
toD;rsm;oD;onf? xkad -umifh tcsK\dunGwyf ifrsK;d wk\dudk
jcH O ,smOf r sm;wG i f tvS t ytwG u f ouf o uf
rkd;OD;ay:onhf t7omxl;uJaom [if;vsmunGwf pkdufysKd;xm; wwf-uonf? unGwfyifrsKd;aygif; 120

xm;0,fe,fwiG f unifqu D dk atmufyg ESpef nf;jzifh


xkw, f -l uonf? yxrenf;rSm -uufaygifap; xkw, f l
ouJo h \dk 37ufwpf-udrf 47ufwpf-udrf yifpnfudk "g;jzifh
xpfI qDxw k , f el nf;jzpfonf? wpfEpS t f wGi;f unif
yifwpfyifrS av;vcef\ xku d ohJ \dk qDxwk Ef idk I
f pkpak ygif;
unifqyD srf;r~ 15 ydomcef\ 7Ekid o f nf?
'kwd,enf;rSm yifpnfukd 'g;jzifh xpfjyD;oumv
,kx d u G f vmaom unifqED iS hf opf7u G af jcmufrsm;ukd
a7mI tyif7if;ukd rD;jrdK| uaf y;7onf? rD;jrdK| ujf yD; 27uf
t-umwGif xkt d yifrS ,dxk u G v f maom qDrsm;ukd pkord ;f unGwfyifvSD;jzwf7ef (u) enf;rSm; (c) enf;rSef
7onf? xk\daemuf 27ufr~ tem;ay;jyD;v~if wpfzefr;D
jrdK| uIf qDxw k , f jl yefonf? xked nf;twkid ;f 'DZifbmvrS ausm7f I dS tcsK\d widk ;f jynfrsm;wGif unGw&f idk ;f yifrsm;ESihf
arvtxd unifqDukd xkwf,lEkdifonf? okd\aomf unGwEf , G yf ifrsm;vnf; 7So d nf?
yxrenf;avmuf oef\pifjcif; r7Sad y? unGwyf ifudk pku d yf sKd;7mY ysKd;cif;wGif aygifrsm;jyK
vkyI f twef;vku d f rsK;d aphrsm;ukd oH;k vufrpD cGmvsuf
unGwyf if ? ?wpfEpS v f ~if wpf-urd o
f m 7moDtvku
d f ysK;d -uJonf? twef;wpfcEk iS w hf pfck 3 aycef\ uGmaeap7
ay:onfhtjyif t7omxl;aom [if;oD;[if;7Gufyif onf? xku d ohJ \dk rsK;d aphuydk sK;d jyD; wpfEpS -f umrS unGwyf if
jzpfonfh unGwyf ifudk vlrsm;tjrwfwEk;d 0,f,l pm;ok;H pk\drsm;ukw d ;l az:I tjrJwrf; pku d x
f m;rnfph u
dk cf if;ok\d a7F\
-uonf? jrefrmEkdifiHwGif rkd;OD;usp vrsm;Y unGwf ajymif;ay;7onf? xkpd u kd cf if;wGif wpfwef;ESiw hf p w
f ef;
rsm;ukd aps;xJY a7mif;cs-uonf? taemufEkdifiHwkd\Y 4ayrS5ayxd uGmapI wpfyifESifhwpfyif 2 aycef\cGm

28
www.foreverspace.com.m

uwk;d aumif uxdef

vsuf xm;7onf? rsKd;aphukd pkdufysKd;jyD; 5 ESpf-umrS rsm; ukd jzpfap ‘†rHp0D 7Ho• H ©a'rd’Tou‡e;f udo k H
unGwyf if aygufrsm;ukd pm;ok;H 7eftvk\dimS jzwf,El idk f •m awmfrsm;tm; vŒ'gef;yg.[k av~mufxm;I
onf? xkad -umifv h nf; unGwu f dk 7Ekid cf aJ om[if;oD; qufuyf vŒ'gef;-uavonf?
[if;7Gut f aeESihf vlw\dkonf tzk;d om;em;ay;I 0,f,l om0šdjynf aZw0efausmif;awmfY oDwif;ok;H ae
pm;ok;H -uavonf? awmfral om jrwfpmG bk7m;ociftm; zl;ajr|m7f ef b]0CD
7[ef;ok;H usyd f wk\donfrrd w d \dk 0gqk0d guyf7mjzpfaom au
uwk d ; aumif ? ?uwkd;aumifonf [dr0Mm wjynfrS 0gu`wfaomtcg ajcvsif c7D;jzifh -uGvm
awmifuek ;f jrifh opfawmrsm;wGif 7Sad om '7,f wpfrsK;d -u.? xkt d cg rk;d -uD;onf;xefpmG 7GmoGe;f ojzif7h [ef;
jzpfI ,if;ukd vufwifbmomjzifh armhcsyaf rmhcszD g7m rsm; rk;d a7 pkpd w
G f -uukeo f nf? xko d \dk rk;d a7pdpk w
G af om
[k ac:onf? rsm;aomtm;jzifh wpfaumifwnf; ae ou‡ef;jzifhyif ylaZmf-u7onfukd jrwfpGmbk7m;ocif
wwf.? wpfcgwpf7H zkrd wGI J aeonfuadk wG\7.? ok\d7m jrifawG\7aomtcg xkcd 7D;onf7[ef;wk\d udk ta-umif;
wGif tpkttkyfzGJ\Ium; raeacs? t7G,fa7mufaom jyKI yl7rd 0guyfjcif;Yjynfph aHk om 7[ef;wk\dtm; uxdef
taumifrmS tvsm;3 aycef\7I dS yck;H wGif vufr 20cef\ cif; cGijhf yKa-umif; ynwfawmfrcl ahJ vonf?
jrifo
h nf? ta7mif trsK;d rsK;d 7Sad omfvnf; rsm;aomtm; uxdeyf aJG wmfudk ‘rk;d vukepf J uxdeyf ’JG [laom qk&d ;dk
jzifh atmufyidk ;f jzLI/ tay:ykid ;f onf rD;ck;d a7mif/ ok\dr ESit
hf nD/ oDwif;u`wf vjynfah usmf wpf7ufae\rw S ef
[kwf tndKa7mif jzpfonf? aqmifrek ;f vjynfah e\txd cif;usi;f 7onf? jrefrmEkid if H
tzkdESifhtr ESpfaumifpvkH;Y OD;csKd r7Sdacs? okd\aomf wGif a7S;yk*aH cwftcguyifv~if tpjyKI uxdecf if;yGJ
tzkd.tay:ar;&kd;wGif atmufokd\xkd;xGufaeaom usif;ycJh-uonf? ,ckacwf uxdefcif;7mwGifr7SdEGrf;
tpG,rf sm; 7SId ckcu H muG,7f mY xkt d pG,rf sm;ukd tok;H yg;aom 7[ef;tm;jzpfap/ t-uD;qkH; rax7ftm;jzpf
jyKEkid o
f nf? tvGef arF;-udKifaom uwk;d qDtwGuf xkd apuyfvSL7ef Owfou‡ef;tjyif tjcHt7H vŒzG,f
oW0gwkd\ukd axmifacsmufjzifh zrf;,l-u.? uwkd; yPnf;rsm;ukd xnfo h iG ;f vSL'gef; avh7o Sd nf? uxdecf if;
qDudk txD;0rf;Aku d f atmufwiG 7f adS om*vif;tdwrf 7S 7Sd 7mY oH•u d ppfppf jzpfoifo h nfh twGuf tvŒ\wum
onf? *vif;tdwrf mS oHy7k moD; t7G,cf ef\ 7SI d uwk;d qD rsm;u rnfonfhyPnf;um; oH•duyPnf;/ rnfonfh
wpfatmifpcef\yg7S. d ? uwk;d eH\onf tvGepf ;l &Sum wm yPnf;um; ykCvduyPnf; jzpfonf[k cGJjcm;av~muf
&Sncf aH oma-umifh uwk;d ukd tvGet f zk;d wefaom yPnf;
wpfck tjzpfjzifh ta&S\widk ;f wGit f ok;H jyK-uonf?

uwGwyf if ? ?uwGwyf ifonf anmifyifrsK;d wGif yg0ifI


tjrJprd ;f vef;um csKzH w k f t-uD;pm;uJo h \dk wnf7dS onf?
tacguf / t7G u f / toD ; ES i f h w uG w yif v k H ; wG i f
tarG;Ekrsm;7So d nf? t7Gucf si;f tn|mqkid o f nf? toD;rSm
qD;jzLoD; t7G,cf ef\7I dS ta7mifrmS 0gjyD;v~if tndKa7mif
tarG;Ekrsm; zk;H vFr;f aeonf?
jrefrmEkid if 7H dS opfawmwkid ;f vkv
d rdk mS yif uwGwyf if
rs m;ukdawG\7I txl;ojzifh jrefrmEkdifiHatmufykdif;Y
ykrd akd wG\77dS onf?
uwGwfoD;rSnfhukd vwfvwfaomfvnf;aumif;/
,kx d ;dk Iaomfvnf;aumif; pm;ok;H -uonf?

uxdef ? ?0gwGi;f ok;H vywfv;Hk 0grusK;d rysub f J


y0g 7+mjyKaom 7[ef;7S7d m ausmif;wku
d Yf uxdecf if;
-uonf? uxdecf if;7mY ou‡e;f wpfxnfujdk zpfapt rdk;vukefpJ uxdefyGJY awG\7aom Owfou‡ef; ya'omyif

29
www.foreverspace.com.m

u'l;vlrsKd; uaepkdyif/yifv,f

wif-um;oifhayonf?uxdefcif;I ou‡ef;77Sdaom ueckyd if ? ?ueckyd ifudk rjrifb;l aomf&7dS rnf? jyif;xefpmG


7[ef;wkd\rSm uxdeftmedoifig;yg; cHpm;7a-umif; "mwfomG ;apwwfaom ueckd toD;qef(0g) ueckad ph.
usrf;*efrsm;wGif rde\f qadk vonf? oWdurdk l uk, d af wG\jzifah omfvnf;aumif;/ ajymoH-um;
jzifah omfvnf;aumif; jrefrmEkid if YH odol rsm;ayonf?
u'l;vlrsK;d ? ?u'l; vlrsK;d rsm;rSm a&S;usvaS om ouf ueckdyifrsm; rlvayguf7ma'orSm yo~L;u`ef;pk jzpf
vlrsKd;pkwGifyg0ifI xkdvlrsKd;pk0if vlrsKd;i,f 5rsKd; I jrefrmEkdifiHtESH\tjym;&Sd awm&Gmrsm;Y jcHpnf;&kd;&Gm
teuf vlOD;a7trsm;qkH;jzpfonf? 1931 ckESpf oef; pnf;&kd;wav~mufwGif ,if;wkd\ukd pkdufysKd;xm;wwf
acgifpm7if;t7 vlrsKd;tm;jzifh vlOD;a7 36000cef\ -uonf? ueckyd ifonf tjrJprd ;f opfyifi,frsKd;jzpfI
7dSI u'l;bmompum;ukd ajymqkdolOD;a7rSm 20000 tjrifh 15ayrSay20cef\/ yifpnfv;Hk ywf wpfaycGrJ S 2ay
r~7Sdonf? (oufvlrsKd; 7=) cGJcef\txd&Sdonf? yifpnftacguf acsmrGwfI rGJjym
u'l;wk\d onf rdrw d \dk u,dk uf dk t„ouf/ ouf [lI a7mif &So d nf? opfom;ta7mifjzLI rmausm.? t&Guf
onm wyfac:-uonf? yk*aH cwfausmufpmwk\dwiG f xkd rsm; &Snv f sm;vsm; jzpfonf? awmfovif;v avmuf
olwkd\ukd uML[k a7;om;az:jyI/ w&kwfrSwfwrf; wGif ao;i,faom tyGifhrsm;yGifhonf? tjyifcGHacsm
wk\dwiG uf m; csKid w f [
k k a7;om;onf? yk*aH cwf ausmuf aeaom toD;rsm;rSm wpfvufreD;yg;&SnI f ok;H ajr|mifh
pmrsm;t7 xkad cwfu u'lw\ko d nf waumif;jrdK\ywf0ef; jzpfjyD;v~if twGif;Y taphrsm;ygonf? taphrsm;rSm
usijf zpfaom oif;wGJ jynfEiS hf rl;jrpf0rS ;f txufyidk ;f 'Dy7J if; acsmrGwv f suf vufr0ufcef\ &Snu f m yko
H !meftm;jzifh
a'owk\d wiG f aecJ-h ua-umif; od7onf? ajryJaphEiS hf tvGew f .
l ? xkt d aphrsm;onf txufwiG f
13 7mpkESpf tOD;ykdif; yk*HacwftwGif;u jrefrmEkdifiH az:jycJo h nft h wkid ;f jyif;jyif;xefxef "mwfomG ; apwwf
tv,fykdif;wGif jrdK\jyjynf7Gm wnfaxmif cJhjyD;aom aom oabm&So d jzifh ,if;wk\d udk 0rf;Ekwaf q;rsm;wGif
jrefrmwk\d onf ajrmufzufo\dk ys\H E\HSa7F\ajymif; aexkid -f u xnfo h iG ;f az:pyfavh &S-d uonf?
7mY u'l;wk\d. a'oukyd g odr;f oGi;f cJ-h u.? xkt d csed f
rSpI u'l;wk\d EiS hf qufo, G rf = ykrd rdk sm;jym; vmcJo h nf?
jrefrmEkid if H txufyidk ;f ukd jAdwo d ~w\dk wku
d cf u
dk f odr;f
,ljyD;aemuf u'l;wkd\onf 0ef;okda'orS ajrmufbuf
okd\ wjznf;jznf; a7F\ajymif;aexkdifvmcJh-uonf?
,cktcgwGif olwkd\ukd uomc&kdifwGif;7Sd {7m0wDjrpf
taemufbufurf; a'oYtrsm;qk;H awG\7onf? ajrmuf
bufAef;armf c&kid /f jrpf-uD;em; c&kid Ef iS hf taemufajrmuf
buf txufcsi;f wGi;f c&kid w f \dkYvnf; ys\HE\HSaexkid v f suf
7S-d uonf?
u'l;wkd\onf tm;vkH;vkdyif Ak< omoemawmfukd
ouf0if,-Hk unf-uonf? jrefrmvlrsK;d / &Sr;f vlrsK;d wd\kEiS hf
a7maESm aexkid -f uojzifh xkv d rl sK;d wk\d. ,Ofaus;r=x;Hk
pH"avhtcsKd\ukd 7&Sdxm;olrsm; jzpf-uonf?
u'l;wk\dajymqkad om bmompum;wGif jrefrmpum;
trsm;yif yg0ifaeonfukdawG\7.? aps;tokH;tE=ef;/
a7wGurf = tok;H tE=e;f wk\dwiG u f m; &Sr;f bmompum;ukd ueckd toD;t7GufESihf taphrsm;? cGJjcm;xm;aom ajryJaph
trsm;qk;H ok;H pG-J uonf? ok\d7mwGif olw\dk. rl7if;bm ESihfwlonhf t7mrsm;rSm ueckdaphuav;rsm;jzpf.?
om pum;rSm jrefrmpum;/ &Srf;pum; wkd\ESifhrwlay?
uepkyd if/yifv,f ? ?yifv,f uepkyd ifudk a7uepkyd if
u'dk; ? ?(c7mwHy;fkd u'd;k „ 7=) [kvnf; tcsKd\u ac:-uonf? a7csKdESifh quf

30
www.foreverspace.com.m

uepkyd ifv,f uaepkd;yif

pyfaeaom {7m0wD jrpf0useG ;f ay:a'o/ weo‡m7Durf; -uonf? xkt d csed Yf wpfyifv;Hk 0g0if;vkrwwf vSypGm
&kd;ESifh 7ckdifurf;&kd; wav~mufwkd\wGifaygufonf? xkd wG7J &Go J ;D aeaom uepk;d oD;wk\drmS jrif7olrsm;tzk\d oGm;
tyifonf tjrJprd ;f yifrsK;d jzpfI jrefrmEkid if YH xif;qkud f 7nfusp7m jzpfawmh.? pyspo f ;D ckid u
f ohJ \kd tjyGwv f u dk /f
7ef taumif;qk;H opfyifwpfrsKd; jzpfonf? tckid v f u dk o f ;D ojzifh t*‡vyd v f rl sK;d wk\du jrefrmpyspo f ;D
yifv,f uepkyd if-uD;rsm;onf tjrifah y 60 rS ^0 yif[I l yif trnfay;xm;-uonf?
txd/ yifpnfvkH;ywf 5 ayrS6aytxd &Sdwwfonf? uepk;d oD;onf rrSnahf o;rDtcsdew f iG f tpdr;f a7mif
xif;tjzpf ckwv f jJS yD;aomtcg tyifvu dk f xkw,f 7l ef &SI
d rSnv hf maomtcgrS 0gvmonf? tcG0H g twGi;f &Sd
cJ,Of;ojzifh wpfaycef\pD jzwfjyD;rS avSrsm;vSn;f rsm;jzifh ESif;qDa7mifazsmhazsmh tjrFmokH;ckukd vlwkd\pm;okH;-u
jrdK\ta7muf wify\dk a7mif;csavh&-dS uonf? onf? tjrFmrsm;twGi;f Y taphwpfaphpyD g&S. d ? uepk;d
oD;wGiftcsKd okd\r[kwf csKdcsOfrsKd;ESihf tcsOfrsKd;[lI
ESprf sK;d xif&mS ;&So d nf?
jrefrmEkdifiHY taphrsm;ukdom pkdufysKd;-uonf? 'yfcs
ta&S\tdNd,u`ef;pkwGifrl tukdif;qufenf;jzifhrsKd;yGm;
apouJo h \dk jrefrmEkid if YH vnf; prf;oyf-unfo h ifah yonf?
rk;d OD;us Owkajymif;csed w f iG f uav;oli,frsm;onf
uepk;d oD;ukd tvGet f u`pH m;rd7mrS 0rf;uku d jf cif;/ "mwf
av~mjcif;rsm; jzpfymG ;wwfojzifh vl-uD;rdbvkyo f rl sm;
owdxm;zk\dvo dk nf?
uepk;d om;rSm vltzk\d tok;H r0ifvo S jzifh Ttyifudk
toD;77eftwGuo f m pku d yf sKd;avh&-dS uonf?
xif;qkduf7aom uepkdyif. t7GufESihftzl;rsm;
yifv,fuepkdom;onf ckdifrmI tvGefav;onf?
tpdr;f vkud cf pJG w
d rf S vG,uf o
l nf? tom;. ta7mifrmS eD
npfnpfjzpf.? uepko d m;ukd wHwm;wkid rf sm;ESiahf vSu, dk f
xnfrsm;tjzpf tokH;jyK7efvnf; txl;aumif;onf?
vSn;f bD;/ avSmw f uf/ &Guw f idk f ponfrsm;tjyif ykqed /f
vufukdifuJhokd\ ckdifcHhaom vufukdifESifht&kd;rsm;
jyKvk y f 7 ef t wG u f v nf ; tvG e f o if h a vsmf a om
tom;jzpfonf?
uepkdyifonf taygufjrefI taphukdaomfvnf;
aumif;/ ukid ;f jywfuadk omfvnf;aumif; pku d yf sK;d Ekid o
f nf?

uepkd;yif ? ? uepk;d oD;ukd jrefrmEkid if YH uav;


vl-uD; rusef pm;zl;-uojzifh uepk;d yifudk vlwidk ;f yif
od-uayrnf? uepkd;yifonf tjrJpdrf;yifrsKd;jzpfI
txufESifhatmufjrefrmjynf rkd;rsm;aom a'orsm;
wGifaygufonf? t&G,frSm tvwfpm;rsKd; jzpfojzifh
tjrifhay 40rS50txd/ yifpnfvkH;ywf 3 ayrS 5 ay
txdom &Sd-uonf? uepkd;om;. ta7mifrSmndKI
toifhtwifhrmonf? wykd\wGJESifhwaygif;vrsm;wGif
yef;yGifhI wefcl;ESifh uqkefvrsm;wGif toD;rsm; rSnfh 0g0g0if;I pm;csifpzG,faumif;onhf uepkd;oD;wGJ

31
www.foreverspace.com.m

uEkurm

urmcGHb0rS vufr=ynmtpGrf;jzihf uEkurm tvSukefyPnf;rsm;tjzpfodk\ ajymif;vJoGm;aomtcg


uEkurm ? ?ck;H urm a,mufomG ;paom c&kcGH uEkurmjzifh 7ifx;dk / -u,fo;D / vnfqpJG aom vuf
rsm;wGif txyf 3 xyf&Sdonffhteuf tcsKd\aom c&kcGH 0wfwefqmrsm;ukv d nf;aumif;/ aq;vdycf u G /f jymyef;
wk\dY atmufq;Hk od\kr[kwf twGi;f zuftusq;Hk txyfrmS uef/ "g;&k;d / xD;&k;d / "gwfyaHk bmifpaom vl\tok;H taqmif
acsmrFwaf jymifvufI ykvaJ 7mif xaeonfudk awG\b;l rsm;ukv
d nf;aumif; jyKvyk -f uonf? opfom;/ ,Ge;f xnf
-uayrnf? TtxyfrmS uEkurmtxyfjzpfI Ttxyf ponfw\Edk iS hf zufpyfIvnf; wl7, d mESihf tdro
f ;Hk y7dabm*
rsKd; yg&Sdonfhc&kcGHrsm;ukd uEkurm[kac:-uonf? rsm;wGif yef;uGufrsm; az:7mY uEkurmukd tokH;jyK
uEkurmtxyfwiG f yg0ifaomyPnf;rsm;rSm ykvw J iG f -uao;onf? jrefrmEkid if w H iG f uEkurmjzifh jyKvyk af om
yg0ifaomyPnf;rsm;ESihf twlwlyifjzpfonf? xkH; yPnf; tokH;taqmifrsm;ukd txl;ojzifh jrdwfe,frS
"mwfygaomyPnf;ESihf OD;csKu d ohJ \dkrmaomyPnf;wk\donf jyKvkyf a7mif;csavh&o Sd nf?
tqifhqifhtxyfxyf wnfae-uonf? xkdtxyfrsm; ,cktcg yvyfpwpfjzifhvnf; Ekurmtwkukd
ay:okd\ tvif;usa7mufaomtcg txyfwkd\. vGwf jyKvkyf-u7m uEkurmtwkrSm uEkurmppfuJhokd\yif
aeaom tpGef;rsm;u tvif;ukd ,kdifapaoma-umifh vSyI uEkurmppfxuf tzkd;csKdonf? (urm/c&kcGH/
pdr;f / eD/ 0g/ jympaom oufwahH 7mifrsm; jzpfay:vmI ykvJ„ vnf;7=)
vSyaomuEkurma7mif xGuv f monf?
uEkurm txyfygaom c&kcGHrsm;ukd uBm\tylykdif;
a'orsm;. urf;&kd;wef;rsm;wGif awG\7wwfonf?
awmifyifv,fu`ef;rsm; (ypdzdwfawmifydkif;u`ef;
rsm;)/ zdvpfykdifu`ef;pk/ -opa-w;vD;,m;wkduf/ yem;
rm;EkdifiH/ umvDzkd;eD;,m;jynf awmifykdif;/ *syefu`ef;
w0ku d Ef iS rhf œm,ku`e;f qG,f (yo~LK;u`e;f pG,)f wk\dwiG f
txl; aygrsm;onf?jrefrmEkdifiH yifv,f urf;&kd;wef;
wav~mufwGifvnf; awG\7onf? taumif;qkH; uEk
urmrsm;ukd -opa-w;vD;,m;wkdufESifh oD[kd–f u`ef;
wk\d r7S onf? yem;rm;Ekid if rH S 7aom uEkurmrSm ao;
i,fI tom;xlonf? ajrmuftar7duwkduf/ rP
pyDjrpfESifh tjcm;jrpfrsm;&Sd a7csKdckH;aumif;rsm;rSvnf;
uEkurmrsm;ukd 7&Sw d wfayonf? twGif;om; ykvJa7mifxaeonhf uEkurmcGH

32
www.foreverspace.com.m

uae'gEkdifiH ? ?uae'gEkid if o H nf tar7duef jynf jznf; jrifw h ufvsuf awmifzuftidk -f uD;ig;tkid Ef iS hf pdef
axmifp. k ajrmufzufwiG w f nf&I dS taemufzufpeG ;f 7Sd avm7ifhjrpftxd us,fjyef\pGmwnf&dSonf? tus,f
tvmpume,f rSwyg; ajrmuftar7dwu dk . f ajrmuf t0ef;tm;jzifh uae'g. ok;H ykEH pS yf cHk ef\&IdS opfawmrsm;
ydik ;f a'o tm;vk;H yg0ifaom Ekid if jH zpfonf? ta&S\EiS hf jzifhzkH;tkyfvsuf&Sdonfhjyif a7tkdifrsm;vnf; txl;ayg
taemufrSm rkdif2^00 ausmf&Snfvsm;I ajrmufbuf rsm;onf? xku d ek ;f jyifjrif.
h xuf0ufcef\rmS ay 1000
ESifh awmifbufrSm (tmwdwf u`ef;pkrsm;ryg) rkdif yif rjrifw h wf-uaomfvnf; tcsK\dae7mwk\dYrl ay 6000
1600 cef\&dS jyD;v~if/ {7d,mtm;jzifh pwk7ef;rdik af ygif; txd jrifhavonf? ajrmufbufzsm;rSm 7moDOwk
3843144 rkdifcef\r~ us,f0ef;onf? Oa7mywkdufESifh tvGefat;Iopfyif-uD;rsm; raygufEkdifonfh twGuf
tus,ft0ef;wlr~vsuf us,fjyef\I tzkd;xdkufwef uswfw;D jyifa' o[k ac:-u.? ajr-oZm acgif;yg;
aom opfawm-uD;rsm;&Sjd cif;/ ajrwGi;f ajrywGif obm0 ojzifh v,f,mvkyif ef; rxGe;f um;aomfvnf;/ wGi;f
yPnf;tm; jynfhpkH-uG,f0jcif; wkd\a-umifh oef;aygif; xGufyPnf;tm; jynfhpkHjcif;/ opfawmrsm;rS opfaysmh
200 cef\r~aom vlrsm;yif acsmifcsdpGmaexkdif touf zwfESifh om;arG;aumifrsm; 7&Sdjcif;/ a7tm; oHk;v~yf
arG;Ekdifonf? okd\7mwGif uae'gEkdifiH. ,ckvuf&Sd ppf"mwftm; -uG,0f jcif; wk\da-umifh xku d ek ;f jyifjrifo
h nf
vlO;D a7rSm 14 oef;ausmfr~om jzpfonf? uae'gEkid if tH wGuf txl;ta7;ygavonf?
uae'gEkid if .H oGijf yiftaetxm;ukd obm0a'o tWvMdwf urf;ajca'owGifurf;&kd;wef; e,frsm;
-uD; 5 ckjzifh cGaJ 0ykid ;f jcm;Ekid of nf? ,if;wk\drmS avm7if; jzpfaom e,l;A7efZpG /f EsL;azgif;vef;/ EkAd gpuk;d &Sm;ESihf
&Se;f uke;f jyifjrif/h tWvMdwf urf;ajca'o/ pdeaf vm7if y7ift h uf'yG u f sGe;f rsm; yg0if-u.? tufyvufcsD,ef
jrpf0Srf;a'o/ ya77D vGifjyifa'oESifh taemufbuf awmif. tqufjzpfaom awmif&kd;awmifukef;rsm;
awmifwef;a'owk\d jzpf-u.? &So
d jzifh ajrrsuEf mS jyifrmS rnDnmvSbJ v=id ;f x uJo h \dk
avm7if;&Se;f uke;f jyifjrifo h nf tmwdwo f rk]7murf; jzpfaeonf? EsL;azgif;vef;onf vm;A7ma'g a7at;
ajcESifh ['fqefyifv,fatmf urf;ajcwkd\rS wjznf; pD;a-umif; &So d nft h wGuf tvGeaf t;aomfvnf;/ usef

33
www.foreverspace.com.m

34
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if H

e,frsm;wGif 7moDOwk r~wnDnw G o f nf? tzk;d wefopf rSm pdefavmh7pfjrpf jzpfonf? rkdif 19000 cef\&SdI
awmrsm; &So d nfjh yif/ ajr-oZmaumif;aom ae7muGuf tWvMdwf ork]7mxJokd\ pD;0if.? e,fvqif
rsm;vnf; tES\H tjym; &So d nf? urf;ajcwav~mufwiG f jrpf/ csmcsjD rpfEiS hf qufpuuf cs0D rfjrpfrsm;onf ['fqef
euf&id= ;f aumif;rGeaf om oab‡mqdyrf sm; aygrsm;.? yifv,fatmfxJokd\ pD;0if-uI 2514 rkdif &Snfaom
pdeaf vm7ifh jrpf0rS ;f a'oonf uae'g. obm0 rUifZDjrpf onftmwdwfork]7mxJokd\pD;0if.? t
a'owk\dwiG f ti,fq;Hk jzpfaomfvnf; vlO;D a7trsm;qk;H aemufbufwiG f ukv d ºD;,m;jrpf/za7ZmjrpfEiS hf ,l;uGe;f
aexkdif7ma'o jzpfonf? v,f,m vkyfief;twGuf jrpfwkd\onf ypdzdwf ork]7mxJokd\ pD;0if-uonf?
aumif;rGeaf oma'o jzpfonfjh yif a7tm;aygrsm; ojzifh uae'gEkdifiHwGif awmifbufe,fpyf&Sd tkdif-uD; ig;
pufr=vkyfief; xGef;um;onf? uDGAufjrdK\/ rGef; tkid t
f jyif uke;f wGi;f a7tdik f tajrmuftjrm;vnf; &S. d ?
x7D;atmjrdK\/ atmhw0jrdK\ uJhokd\aom jrdK\-uD;rsm;onf xkdtkdifrsm;rSm tif;i,f/ tkdifi,fuav;rsm;rS rkdif
xkjd rpf0rS ;f a'oY &S-d u.// aygif;rsm;pGm us,f0ef;onfh a7tkdif-uD; rsm;txd
ya77DviG jf yifa'oonf avm7if;&Se;f uke;f jyifjrifh t&G,ftpm;pm; jzpf-uonf? xif&Sm;aom tkdif-uD;
qk;H 7m 0ifeyD ufjrKd \. ta&S\zufem;rS a7m\u;D awmifwef; rsm;rSm reDw;dk Ag;/ 0ifeyD uf/ *7dwAf , J m;/ *7dwq f avh
rsm; txd rkid af ygif; 800cef\ us,jf yef\.? xkad 'owGif ponfwkd\ jzpf-u.? tawmftwef-uD;rm;aom
reDw;dk Ag;e,f/ qufpuufcs0D rfe,fEiS hf t,fvAg;wm; a7csKdtkdifrsm;pGmvnf; &Sdao;onf? uae'gEkdifiHwGif
e,frsm;yg0if-uonf? ajrmufbufyidk ;f wGif opfawm jrpfrsm;/ tkid rf sm;. pkpak ygif; tus,t f 0ef; rSmpwk7ef;
rsm;aygufa7mufI awmifbufykdif;onf nDnmysH\ysL; rkdifaygif; 228000 r~&Sdavonf?(* 7dwf vdwf
avonf? ajr-oZm aumif;rGefxufoefonfh t a'o„ 7=)
avsmuf v,f,mvkyif ef;xGe;f um;onfh tcsut f jcm uae'gEkid if o H nf -uD;rm;us,0f ef;I tmwdwZf ek Ef iS hf
a'o-uD;jzpf7m xkad 'oonf uae'gEkid if t H zk\d ajr-uD; orykdif;Zkefwkd\wGif usa7muf wnf&Sdonfh tavsmuf
rS a&Fo;D 7mt7yfyif jzpfonf? 7moDOwk trsKd;rsKd; uGJjym;onf? a,bk,stm;jzifh
taemufbuf awmifwef;a'oonf jAw d od ~uv kd ºD; a'otrsm;wkd\rSm aqmif;tcgwGif tvGefat;I aEG
,m;e,f/ ,l;uGe;f e,fEiS t hf ,fvAg;wm;e,f temuf tcgwGif twef yljyif;-uonf? ajrmufbufzsm;
bufe,fpyf wav~mufwGif usa7mufI awmifpOf usaom ,l;uGe;f e,f/ taemufajrmuf e,fEiS hf uDAG uf
awmifwef;rsm; ,SOjf yKd iv f suw f nf&o dS nf? ta&S\bufq;Hk e,f ajrmufyidk ;f wk\d wiG f tmwdw7f moDOwkudk 77S-d uI
awmifwef;rSm a7m\uD;awmifjzpfI taemufzufrS ['fqef yifv,fatmf onf wpfEpS v f ~if uk;d vr~a7cJ
,SOfaeaom awmifwef;rsm;rSm qJvuwfawmif ESifh avonf? Tokd\jzihf uae'gajrmufykdif;wav~muf
urf;&kd;wef;awmifrsm; jzpfonf? a7m\uD;awmifwef; wGif ESif;rsm;om tusrsm;I rkd;t&Gmenf;.?
rSm ay ^000 rS 13000 ausmftxd jrifh.?(a7m\uD; awmifbufusaom a'orsm;wGif ylaEG;r~waom
awmifwef; 7=) okd\7mwGif tjrifhqkH; awmifxdyfrsm; 7moDOwkukd 77dS-uonf? ta&S\bufY7Sdaom urf;&kd;
rSm ,l;uGef;e,fwGif &Sdaomvkd*efawmifxdyf (ay wef;e,frsm;rSm aeusu J syJ l aomfvnf; taeawmfr~jzpf
119850)ESihf pdet f vD idk ;f ,ufawmifxyd f (ay 18000) aom aEGOwkrsKd;ukd 7&SdI rkd;7GmoGef;jcif; rsm;onf?
wkd\jzpf-u.? jAdwdo~ukdvºD;,m;e,fwGif ajr-o ya77DviG jf yifa'owGif at;jraom aqmif;Owkudk 7&Sd
Zmaumif;aom csKdifh0Srf;a'o &Sdojzifh opfoD;yifrsm; aomfvnf; a7m\uD;awmifwef; rsm;bufrS wkdufcwf
pku
d yf sKd;-uI Ek\d xu G yf Pnf; xkwv f yk -f uonf? vmaom ‘csd E G w f ’ ac:avyl r sm;a-umif h tat;
ypdzdwf ork]7mESifh tWvMdwfork]7mzufwGif '+frjyif;xefvSacs? okd\7mwGif a7m\uD;awmifwef;
rkdifaygif; 13000 cef\&Snfaom urf;&kd;wef;&Sdvsuf/ rsm;uyif ypdzw d b f ufrS wku d cf wfvmonfh a7ck;d a7aiG\
tWvMdwfork]7m zuf&Sdurf;&kd;wef;rSm tauG\ ygaomavwkd\ukd wm;qD;xm;jyefojzifh ya77D
taumuf tvGerf sm;.? ['fqefyifv,fatmfEiS hf pdef vGifjyifa'o. taemufawmifykdif;rSm rkd;acgifonf?
avmh7ifhauG\wdk\rS uae'gEkdifiH. tv,fA[kdcef\okd\ ypdzdwfurf;ajc wav~mufwGifrl rkd;rsm;pGm7GmoGef;I
a7mufatmif a7a-umif;c7D;jzifh tvG,fwul oGm; ypdzw d o
f rk]7mrSwu dk cf wfvmonfh ylaEG;aomava-umifh
a7mufEidk o f nf? uae'gEkid if w H iG t
f xif&mS ;qk;H aom jrpf ta7S\zuf urf;ajca'owk\d xuf ykI d ylaEG;onf?

35
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if H

ta&S\rStaemufokd\ uef\vef\jzwf wnf&Sdvsuf EkdifiH


tus,t f 0ef;.ok;H ykw
H pfyaHk usmu
f dk zk;H vFr;f aygufa7muf
aeaom opfawmrsm;rSmuae'gEkid if . H 'kw, d ta7;
ygaom obm0yPnf;tm;yif jzpf.? opfxw k vf yk if ef;
twGuf tok;H jyKvsu&f adS om opfawmrsm;. tus,f
t0ef;rSm pwk7ef;rkid af ygif; 435000 cef\r~&I dS xkwv f yk f
7&Sdaom opfom;rsm;ukd pULvkyf7ef opfaysmhzwf
twGuf tokH; cs-uonf? uae'gEkdifiHonf owif;
pmpUL xkwfvkyfa7mif;csr=Y uBmwGif xdyfwef;rS
vku d af e.? tzk;d wef opfawmrsm; ysujf yKef;wdraf um
oGm;jcif;rS umuG,f7ef {uaygif; ^5 oef;ausmfukd
opfawm-udK;0kid ;f tjzpf oD;oef\xm;&So d nf?
uae'gEkid if o
H nf ig;zrf;jcif;vkyif ef;rS 0ifaiG tajrmuf
tjrm; 7&Sd.? ig;zrf;7mXmewkd\ukd ukef;wGif;jrpf
acsmif; tif;tkdifwkd\Y zrf;aom a7csKdig;zrf;7mXme/
yifv,fY zrf;aom tWvMdwfig;zrf;7mXmeESifh
ypdzw d if g;zrf;7m Xme[lI ok;H ae7m cGjJ cm;xm;onf?
a7csKdig;zrf;7mXmerS 7aom a7csKdig;rsm;rSm jynfwiG ;f
okH; jzpfoGm;-uaomfvnf; yifv,frS7aom ig;rsm;
rSm uae'gEkdifiH. pD;yGm;a7;ukd txl; zGH\jzdK;aponf?
tWvMdwf ig;zrf;7m XmerS aumh'ig;/ ykZeG w f yk -f uD;
a7mhuD;awmifwef; aemufcHESihf &=cif;omonhf rmvkdif; tkdif
ESihf urmrsm;uk7d I ypdzw d f ig;zrf;7mXmerS qmref;ig;ukd
trsm;tjym; 7&Sdonf? jAdwdo~udkvºD;,m;e,fESifh
uae'gEkid if o H nf pku d yf sK;d jcif;ESihf ok;d EGm; arG;jrLjcif;
EkdAgpukd;&Sm;e,fwkd\wGif ig;aoWmvkyfief;rsm; xGef;
vkyif ef;rsm;txl;xGe;f um;ojzifh vlO;D a7 av;ykw H pfyrHk mS
um;.?
pku
d yf sKd; arG;jrLol rsm; jzpf-uonf? ya77DviG jf yifrsm;
om;arG;aumifrsm; arG;jrLaom vkyif ef;rSm y7ifh
wGif *sKH/ rka,mpyg;/ jrif;pm;*sKH/ bDoGmav~mf (ESrf;
csyfav~mf)ESifh jrufa7pmrsm;ukd pkdufysKd;-uI okd;/ EGm;
tajrmuftjrm; arG;jrL-uonf? ta&S\buf&Sd urf;
&kd;wef;e,frsm;wGif tmvl;/ rkefvmO0dkif;ESifh o-um;
rkev f mrsm;ukd txl;pku d yf sK;d -u.? opfo;D txGurf sm;
aom e,frsm;rSm ta&S\bufwGif Edkrmpudk;&Sm;e,fESihf
tGeaf w;7D,;kd e,f wk\djzpfI taemufbufwiG f jAdwo d ~
ukv d ºD;,m;e,f jzpfonf? tGeaf w;7D;,k;d e,f awmif
ykdif;ESifh uDGAufe,fwkd\wGif aq;ukdt-uD;tus,fpkduf
-u.? ok;d arG; trsm;qk;H xGuaf ome,frmS t,fvAg;
wm;e,f jzpfonf? pku d yf sK;d arG;jrLjcif;vkyif ef;ukd jri| w hf if
tm;ay;aom oabmjzifh tpkd;7 wkd\onf t
at;"mwfokH; ukefavSmif&kHrsm;ESifh usDjrifhrsm;ukd ulnD
aqmufvkyfay;cJhonfhjyif prf;oyf avhvmr=twGuf
pk d u f y sKd ; jcH r sm;zG i f h a y;jcif ; /rD ; 7xm;vrf ; rsm;oG , f
azmufay;jcif;rsm;ukv d nf;aqmif&u G cf ahJ vonf? uae'gEkdifiH. 0ifaiGaumif;vSonhf ig;zrf;jcif;vkyfief;

36
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if H

tuf'G yfuseG ;f / tGeaf w;7D;,k;d e,f/ uGAD ufe,fEiS hf reDw;dk


Ag;e,fwkd\wGif xGef;um;I ta7;ygaom vkyfief;
wpf7yfjzpf.? arG;jrLaom om;arG;aumifrsm;rSm
ajracG;jzLrsm;/ ajrGyg-uD;rsm;/ ajrGygarG;&Snfrsm;/
ajrGygjzLrsm;/ ADAmzsrH sm;ESihf -uGuu f wk;d rsm; jzpf-uonf?
om;arG;ta7mif;t0,frSm txl;aumif;rGefonfht
avsmuf ,cktcg uae'g EkdifiHwGif om;arG;aumif
arG;jrLaomjcHaygif; ajcmufaxmifausmf ckepfaxmifcef\
&Sad eavjyD?
uae'gEkid if o H nf o,HZmwyPnf;rsm;vnf; aygrsm;
-uG,f0.? t"duta7;-uD;aomoWKrsm;rSm a&F/
ausmufr;D aoG;/ epfu,f/a-u;eD/ oGy/f aiG/ cJ/ udak Amh
ESihf ausmuf*rG ;f rsm; jzpf.? uBmay:&Sd a&Fxu G af om ,l;uGefjynfe,f uvGef;'kdufa'oY a7FusifaeolwpfOD;
EkdifiHrsm;wGif uae'gonf wwd,vkdufonfhjyif
uBmwGif tok;H jyKvsu&f adS om epfu,ftm;vk;H . 90 wGif t,fvAg;wm;e,fESifh jAdwdo~ ukdvºD;,m;e,f
7mckid Ef e= ;f rSm uae'grS xGuaf vonf? uBmYok;H vsu&f dS wk\d Yvnf;aumif; wl;az:77S. d ? ok\d 7mwGif oHxu G I f
aom ausmuf*Grf;rsm;ukdvnf; 7mckdifE=ef;tjynfh oHvyk if ef;xGe;f um;aom tGeaf w;7D;,k;d e,fEiS hf uDAG uf
avmuf yif uae'grSxw k vf yk jf zef\cscD .
hJ ? tGeaf w;7D; e,fw\drk S rdik 1f 000ausm2f 000 eD;yg;r~ c7D;uGmvSr;f ojzifh
,kd; e,fonf oWKwl;az:7m t"due,fjzpfvsuf ta7;ygoifhoavmuf rygvSacs? a7eHawG\&Sd wl;az:
xked ,frS a&FEiS hf a-u;eDw\dkudk trsm;tjym; 7&Sad vonf? aome,frsm;rSm t,fvAg;wm;e,f/ taemufajrmuf
tEk jk rLAk;H (tufwrfA;Hk ) vky7f mY txl; ta7;-uD;aom e,f/ tGeaf w;7D;,k;d e,fEiS hf e,l;A7efZpG ef ,frsm; jzpf
,la7; eD;,rf;oWKukd *7dwfA,m;a7tkdif-uD;teD;Y -uavonf?
awG\7.? ausmufr;D aoG;ukd ta&S\bufyidk ;f wGif EkAd gpud;k uae'gEkid if o H nf obm0 yPnf;tm; -u, G 0f onfjh yif
&Sm;e,fEiS f h e,l;A7efZpG ef ,fwY\d k vnf;aumif;/ taemufzufyidk ;f a7tm;vnf; okH;rukefEkdifavmufatmif aygrsm;

uae'gEkdifiH taemufykdif;wpfae7mY jrif;qGJaumuf7dwfpufrsm;jzihf *sHKyifrsm;ukd 7dwfodrf;aepOf

37
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if H

ojzifh pufrv = yk if ef;zufY tvm;tvm rsm;pGmaumif; oD;oD;wk\dYvnf; wUokv d af usmif;-uD;rsm; &Sad vonf?
rGev f oS nf? r-umvSao;aom ESprf sm;twGi;f u pufr= uae'gEkdifiH wUokdvfausmif; tm;vkH;Yausmif;om;
vkyfief;rsm; ododomom wkd;wufvmonfhtwGuf OD;a7 wpfoed ;f ausmf7. dS ?
,cktcg pufrv = yk if ef;xGuyf Pnf;rsm;. wefz;dk rSmv,f wkid ;f jynf pnfum;wk;d wufap7ef 7nfoefvsuf tpk;d
,mvkyfief;xGuf yPnf;rsm;. wefzkd;xuftwefyif 7 wk\donf rD;7xm;vrf;azmufvyk jf cif;ukd txl;tm;ay;
ydkvsuf&Sdonf? puf&kH-uD;rsm;rSm trsm;tm;jzifh pdef cJo h nf? uae'D,efypdzw d f rD;7xm;vrf;-uD;rSm 1885ck
avm7ifh jrpf0rS ;f wav~muf/ tGeaf w;7D;,k;d e,fEiS hf uDAG uf ESpw f iG f azmufvyk f jy;D pD;cJ. h ? yxr uBmppf-u;D twGi;f Y
e,f awmifbufe,fpyfwav~mufY &Sad omjrdK\-uD;rsm; woD;ykCvykdif rD;7xm;vrf; tcsKd\ukd tpkd;7u odrf;
wGifwnf&Sd-uonf? pufr=vkyfief;rsKd;pkH7Sdaom jrdK\-uD; ,ljyD;aemuf xkrd ;D 7xm;vrf;wk\d udk pkaygif;um 1923ck
2 jrdK\rmS rGe;f x7D;atmjrdK\EiS hf wk7d eG w f jdk rdK\w\dkjzpfI tjcm; ESpw f iG f uae'D,efae&Sief ,f rD;7xm;tzG\J zG\Jpnf;vku d f
aom jrdK\rsm;rSma,bk,stm;jzifh vkyif ef;wpfrsK;d wpfrsK;d onf? ava-umif; o,f,lykd\aqmifa7; vkyfief;rSm
twGufom xif&Sm;-uonf? tGefaw;7D;,kd;e,f&Sd vnf; rsm;pGmwk;d wufvsu&f 7dS m tar7duefjynfaxmif
0ifqmjrdK\wiG f armfawmfum;vkyif ef; -uD;us,I f [,f pk/ Oa7myEkid if rH sm;ESihf tmwdwaf 'owk\do\dk ava-umif;
rDvwefjrdK\onf uae'gEkid if . H oHr+dvyk if ef;A[kXd me jzifh oGm;vmEkdifonf? av,mOfysHrsm;rSm jynfwGif;
-uD;jzpfonf? uDGAufjrdK\onf pULpufrsm;twGuf jynfy o,f,yl \dak qmifa7; twGuo f mru uae'gEkid if H
xif&mS ;.? ya77DviG jf yifa'o&Sd 0ifeyD ufjrdK\/ tuf'ref . tzkd;wefvSaomopfawm-uD;rsm;ukd rD;ab;rS
wefjrdK\ESifh u,fv*g7DjrdK\rsm;wGif *sKHr=ef\-udwfjcif;ESifh umuG,7f mYvnf; rsm;pGmtok;H 0ifonf? 'kw, d uBm
trJom;pnfow G jf cif; vkyif ef;rsm; xGe;f um;avonf? ppf-uD; twGif;Y armfawmfum;vrf;rsm;ukd wkd;wuf
ig;aoWmvkyif ef;twGuf xif&mS ;aomjrdK\w\drk mS jAdwo d ~ azmufvyk cf -hJ u.? e,ftoD;oD;&Sd uke;f vrf;rsm;ukq d uf
ukdvºD;,m;e,f7Sd Aeful;Ag;jrdK\ESifh e,l;A7efZGpfe,f&Sd oG,af y;vku d jf cif;jzifh uae'gEkid if w H pfzufzsm;rS wpfzuf
pde*f `e;f jrdK\w\dk jzpf-uonf? zsm;ok\d aygufa7mufonf\f rkid f 5000cef\ &Snv f sm;aom
uae'gEkid if w H iG f aexkid -f uaom vlrsm;rSm jAw d od ~EiS hf Ekid if jH zwf rD;7xm;vrf;-uD;ukd 1942 ckEpS w f iG f zGichf .hJ ?
jyifopfvrl sKd; tquftEG,rf sm; jzpfonf? jAdwo d ~vl uae'gEkid if o H nf jAdwo d ~"eo[m,tzG\J 0if Ekid if H
rsKd;wkd\rSm tar7duefvGwfvyfa7;ppfyGJ jzpfyGm;pOfu jzpfvsuf ukd,fykdif tkyfcsKyffa7;ukd tapmqkH; 7&Sdaom
uae'gzufo\dk ajymif;a&F\vm-uaom ukv d edk eD ,fopfxl 'drk eD ,
D efEidk if H jzpf.? zG\Jpnf;tkycf sKyyf Hk tajccH Oya'opf
axmifolrsm;jzpfI jyifopfvlrsKd;wkd\rSm 18 7mpkESpf t7 ,lEu dk wf ufuif;'rf;Ekid if . H &Sib f 7k ifonf uae'g
twGif;u uae'gokd\ a7mufvm-uolrsm; jzpfonf? EkdifiH. bk7ifjzpfonf? xkdbk7if. ukd,fpm;uae'g
'kw, d uBmppf-uD; rjzpfrED iS hf jzpfjyD;ptcsed w f \dw
k iG f jAdwd 'krd eD ,D efudk wm0efc7H olrmS bk7ifccH sKyf jzpfI e,ftoD;
o~u`e;f pkrS jAdwo d ~ vlrsK;d rsm;pGmwk\donf uae'gok\da7F\ oD;wGifvnf; bk7ifcHrsm; xm;7Sdavonf? uae'g
ajymif;aexkid cf -hJ u.? uDAG ufe,frw S yg; useef ,ftm; ygvDrefrSm atmh0jrdK\awmfY 7SdjyD;v~iff txufvFwf
vk;H wGif t*‡vyd b f momrSm &k;H ok;H bmomjzpfaomfvnf;/ awmfESifh atmufvFwfawmfwkd\ yg0if-u.? txuf
vlOD;a7 av;ykHwpfykHausmfwkd\rSm jyifopfpum;ukdom vFwaf wmf wGif trwf 96 a,muf&I dS / atmufvw F f
ajymqkdokH;pGJ-uonf? vlOD;a7 14 oef;ausmf7Sdonfh awmfwiG f trwfaygif; 245 a,muf&o dS nf? 'drk eD , D ef
teuf wkdif;7if;om;rsm;jzpf-uaom tufpuD;rkd;ESifh wGifbk7ifcHcsKyfrSm t-uD;tuJjzpfaomfvnf; tkyfcsKyf
7uftif';D ,ef;wk\drmS 125000cef\om&Sad vonf? r=a7;7mwGifrl ygvDrefrS wifajr|mufaom 0ef-uD;csKyf
uae'gEkid if . H ynma7;rSm txl;acwfro DS nft h m; uomv~if -udK;ukid jf c,fv, S af vonf?
avsmfpGm uBm\EkdifiH-uD;rsm;ESifh 7ifaygifwef;vkdufEkdif vlrsKd; toD;oD;wGif trsKd;om;txdrf;trSwf &Sd-u
onf? jrdK\-uD;wkid ;f wGif txufwef;ausmif;rsm;/ aum onfh enf;wl uae'gEkid if w H iG f ‘ary,f7u G ’f rSm trsK;d
vdyfausmif;rsm;ESifh pD;yGm;a7;ausmif; rsm;&SdIe,ft om; txdrf;trSwf jzpfavonf?

38
www.foreverspace.com.m

uae'g.pdw0f ifpm;zG,t
f wdwb
f 0

vGecf ahJ omtESpw f pfaxmifcef\u Oa7mywdu k o


f m;rsm;pwif awG\&cdS I hJ wpfcgu t*‡vyd Ef iS jhf yifopfw\kd pm;usuf
vkco
hJ nhf uae'gEkid if o
H nf 'drk eD ,
D eftyk cf sKyfa7;udk Tod\k wqifjh yD; wqifh -udK;yrf;cJ7h ayonf?

uae'gEkid if o H rkid ;f ––––ESihf tkycf sKyfa7; ? ?uae'g pGmawG\7dScJhonf[k qkd7ayrnf? (uJaAgha*s„vnf;7=)


EkdifiH. orkdif;um; pifppftm;jzifh uBmopfwGif 149^ ckEpS w f iG tm7Swu dk o
f \dk ta7S\ajrmufbufrS oGm;
t*‡vyd Ef iS hf jyifopfw\dk tiftm; jydKif-uonfrS pwifI Ekid o f nfv
h rf;ayguf7mS azG7ef t*‡vefjynfrS xGucf ahJ om
uae'g Ekid if o H nf aemufq;Hk Y rnfo\dk rnfyHk vGwv f yf *`efuJaAghonf ig;aygrsm;7m uae'gurf;ajcw
onfh Ekid if w H pfck jzpfvmonft h a-umif; jzpfonf? uae'g av~mufokd\a7muf7SdcJhjyD;aemuf EsL;azgif;vefESifh udyf
EkdifiH wkd;wufvmykHrSm tcsuftvuf rsm;pGmwkd\wGif A7ufwefu`ef;rsm;ukd t*‡vdyftpkd;7ykdiftjzpf odrf;
tar7duef e,fopfrsm; vGwaf jrmufa7;twGuf -udK; yku
d cf ahJ omfvnf; xked ,fopfrsm;ukd t*‡vyd f tpk;d 7onf
yrf;ykHESifh qifwlonf? okd\aomf rwlonfhtcsufrSm ta7;r,l cJah cs? uae'gEkid if . H twGi;f zuf a'orsm;
tar7duefjynfaxmif ukdrl jyifopfvlrsKd;rsm;
pk E k d i f i H o nf awmf v S e f y k e f uom vSnv hf nfomG ;vm
uefjcif;jzifh vGwfvyfa7; pl;prf; 7SmazGc-hJ u.?
ukd7cJhI uae'g EkdifiHrSm *`eu f aJ Agh.aemufwiG f
uk d , f y k d i f t k y f c sKyf a 7;uk d uae'gEkdifiHokd\ a7muf7Sd
wqifhjyD;wqifh wkd;wuf vmolrSm jyifopfvlrsKd;
77SdcJhjcif; jzpfayonf? u ZufumwDa,;qko d jlzpf.?
ae'g EkdifiHum; jAdwdo~ (umwDa,; vnf;„7=)
"eo[m,EkdifiHrsm;xJwGif umwDa,;onf 1534
yxrqkH; 'dkrDeD,efukd,fykdif ckESpfwGif pdefavm7ifhyif
tkyfcsKyfa7; 7cJhonfhEkdifiH v,f a uG \ uk d a wG \ 7S d c J h I
jzpf.? aemufwpfEpS w f iG f pdeaf vm
7ifjhrpf&;d k wpfav~mufud k qef
uae'gok\dpwifa7muf7dS wuf vSnfhvnfumxkd
vmolrsm; a'o w0ku d u f dk jyifopfyidk f
ajrmuf t ar7d u wk d u f tjzpf e,fopfwpfck xl
wGif vljzLrsm; yxrqkH; axmifcahJ omfvnf;/ 1542
pwif a7muf7Sdvm7m a'o ckESpfwGif ysufoGm;av
rSm uae'gjzpfonf? xkd onf? xkdaemuf tESpf
a'ookd\ at'D 10 7mpkESpf ^0cef\-umonfw h idk af tmif
rwkdifrDu aemhprefvlrsKd; jy ifo pf w \
drk m
S jy nfwiG ;f ppf
rsm;onf *7if ; vef u `ef ; rsm; jzpfymG ;aeojzifh e,f
rSwpfqifh a7muf7Sd vmcJh opfrsm; qufvuf 7SmazG
onf [ k qk d - uonf ? ok d \ *`ef u J a Amh o nf uae'gEk d i f i H u k d Tod k \ OD ; pG m awG \ 7 S d c J h . ? jcif; rjyKEkid cf -hJ uacs? ok\d
aomf oufaocH taxmuf aomf jyifopf wHigonf
txm; [l I tck d i f t rm rsm;onf EsL;azgif;vef;
rawG\7ao;acs? ok\djzpfIf t*‡vef jynf7h iS f oWr [if u`ef ;teD ;ok d\ ig;zrf ; vmjrJ vmaecJh7mrS om;arG;
e7D bk7if. vufatmufwiG f tr=xrf;aom tDwmvsH ta7mif;t0,fvkyfief;onf tusKd;tjrwf7Sdaom
oab‡mom; *seG u f aJ Agh omv~if uae'gEkid if u H dk a7S;OD; vkyif ef;wpfck jzpfa-umif; od7v dS mjyD;aemuf e,fopfrsm;

39
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESifh tkycf sKyfa7;

xlaxmifum a7mif;0,f azgufum;I aexkid -f u jy;D v~if avm7ifhponfh jrpfrsm;o\kd oGm;a7mufpkHprf; -uonfh
tk;d tdro
f pf wnfc-hJ uonf? ykCdKvfrsm;rSm jyifopfvlrsKd; 7uf'Dqef/ Zkd;va,;ESifh
omoemjyK bkef;-uD; rmuuf/ pydefvlrsKd; 'D'kd;wkd;ESifh
tajcpku d 7f ma'ojzpfvmjcif; jyifopfvrl sKd; vmqJw\dk jzpf-uonf?
uae'gwGif e,fopfrsm; tajcwus pwifwnf 1642 ckEpS w
f iG f rGe;f x7D;atmjrKd \udk omoemjyK A[kd
axmifcJholumjyifopfvlrsKd; qrfrsL,,f 'g7Srfyvdef pcef;tjzpf wnfaxmifcJhonf? jyifopfbk7if14
qko d jl zpfI ol\udk uae'gEkid if . H zcif[v k nf; ac:prSwf qufajrmuf vl0o D nf uae'gEkid if u H dk jyifopf jynfopf
jyK-uonf? xkyd Ck Kd v-f u;D onf 1604 ckEpS Yf ,ckEAdk gpuk;d tjzpf 1663 ckEpS w f iG f odr;f yku
d f tkycf sKyo
f nf? jyifopf
7Sm;ac:onfh tmau;'D;,m;wGif e,fopfwpfcu k v dk nf; vlrsKd; trsm;tjym;ukv d nf; xkad 'orsm;Y oGm;a7muf
aumif;/ 1608ckEpS w f iG uf m; uDAG ufjrdK\uv dk nf;aumif; tajcpkduf aexdkif7efapvFwfcJh7mrS ,ckuae'D
pwifwnfaxmifco hJ nf? xk\jd yif 7Sryf vdeof nf pdeaf vm7ifh ,efvlrsKd;rsm; qif;oufaygufyGm;vmonf?
ESihf atmhw0jrpf rsm;ukd qefwufc7hJ m [sL7GeEf iS hf tGeaf w;
7D;,k;d tkid -f uD;rsm;udk awG\7cdS o hJ nf? xk\djyif ol\ut dk pGjJ yKI jyifopfvufatmufwiG f
rSnahf c:cJah om 7Sryf vdeaf 7tkid -f uD; ukv d nf; awG\c. hJ ? jyifopfjynfopfukd tkycf sKy7f ef jyifopfb7k ifu bk7ifcH
7Sr;f yvde. f aemufwiG f uae'gok\d a7muf7v dS mcJo h rl mS wpfO;D / -uD;-uyftyk cf sKyo f w
l pfO;D ESihf c7pf,mef*+ kd ;f csKyf
t*‡vdyfvlrsKd; [ife7D['fqef jzpf.? ['fqefonf wpfO;D wk\dukd ce\x f m;cJo
h nf? bk7ifc. H txl;aqmif7u G f
taemufajrmufbufvrf;ukd 7SmazG,if;/ ['fqefjrpfEiS hf 7aomwm0efrmS e,fopfwiG f aexkid o f rl sm;udk wkid ;f 7if;
['fqefyifv,fatmfwkd\ukd awG\7SdcJhonf? 1629 ckESpf om; vl&ikd ;f rsm;jzpfaom tD&u dk KdG ifw\dk. ab;7efrS um
wGif jyifopfukdvkdeDe,fopf uDGAufukd t*‡vdyfwkd\u uG,f ay;7jcif;jzpfayonf? ok\daomf aumif'h gz7Gew f m
wku d cf u
dk o
f rd ;f ,lcahJ omfvnf; r-umrD jyifopfw\dv k ufo\dk eufonf 16^2 ckEpS rf pS I bk7ifct H jzpf tkycf sKyf aomt
jyefI ay;tyfvu dk 7f onf? cg xkv d &l idk ;f wk\d. 7efrmS at;jidr;f oGm;avonf? z7Gef
xkdaemufwGifum; rpfpPyD/atmhw0/ tkd[dkif;tdk pdef wmeufrmS jyifopf jynfopfo\dk vma7muf tkycf sKy7f aom

uGDAufwkdufyGJrS jAdwdo~AkdvfcsKyfrSL; *sdrf;0k. aemufqHk;tcsdef? TwkdufyGJY ESpfzufpvHk;rS AdkvfcsKyfrSL;rsm; usqHk;-u.?

40
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESifh tkycf sKyfa7;

bk7ifcH rsm;xJwGif tawmfqkH; ykCdKvfwOD; jzpf.? jyef7m Oa7mywku d Yf ckepfEpS pf pfyJG jzpfymG ;vmaom tcg
xkyd Ck Kd v-f u;D onf uae'gEkid if t H wGi;f bufo\dk vSnv hf nf uae'g7Sd t*‡vyd Ef iS hf jyifopfw\dk. tajctaerSm ykrd kd
oGm;vm pl;prf;7SmazGapjy;D aemuf e,fopfrsm;wnfaxmif qk;d 7Gm;vmcJo h nf? Tt-udrrf mS uae'gwGif t*‡vyd w f \dk
apI tuGufusaom ae7mrsm;wGif cHwyfpcef;rsm; aemufq;Hk t-udrf tm;jydKirf -= uD;jzpfI jyifopfEiS hf tif';D
wnfaxmifum jyifopfEkdifiHawmf ykdrkdus,fjyef\atmif ,ef;vl&idk ;f ppfy[ JG k ac:avonf? tpwGif jyifopfw\dk
jyKco hJ nf? z7Gew f meufonf jyifopf jynfopf. bk7ifcH ta7;omcJah omfvnf; 1^50 jynfEh pS rf pS I ppfyrJG mS wpfrsK;d
tjzpf 2 -udrw f idk w f idk f aqmif7u G cf o hJ nf? wpfzHk ajymif;vJomG ;onf? t*‡vyd w f \dok nf twGi;f zuf7dS
z7Gew f meuf yxrt-urd f bk7k ifct H jzpf aqmif7u G cf hJ jyifopfwkd\. tcsuftjcmXmersm;ukdvnf;aumif;
pOfuyif t*‡vyd w f \dkEiS hf e,fvo k nfh tm;jydKirf -= uD; ay: vGPAwfjrKd \ ukv d nf;aumif;; odr;f ,lc. hJ ? 1^59 ckEpS w f iG f
aygufcJhonf? t*‡vdyfwkd\onf tD&kduGdKifvl&kdif;rsm;ukd Akv d cf sKyfr;Œ 0k onf jyifopf ppfAv dk cf sKyf rGe;f urf; OD;pD;
jyifopfw\dktm; wku d cf u dk 7f ef ajr|muf ay;cJo h nf? 1690 ckcu H m umuG,af eaom uDAG ufjrKd \o\dk csw D ufwu dk cf u dk 7f m
jynfhESpfwGif t*‡vdyfwkd\zufrS qm0DvsHzpf onf jrdK\teD;7Sd atA7m[rfvGifjyif-uD;wGif wkdufyGJ jzpfyGm;
EkAd gpuk;d 7Sm;ok\d csDwuf wku d cf u dk f odr;f ydu k cf jhJ yD;aemuf avonf? wku d yf w JG iG f ppfAv dk Ef pS Of ;D pvk;H usq;Hk oGm;aomf
uGAD ufjrdK\o\kd csw D ufwu dk cf udk cf ahJ aomfvnf; ratmifjrif vnf; t*‡vdyfwkd\ atmifyGJ7um uDGAufukd odrf;ykduf
cJhacs? aemifaomtcgY EkdAgpukd7Sm;ukd jyifopfwkd\okd\ Ekid cf .hJ ? 1^60 jynfEh pS w f iG f rGe;f x7DatmjrdK\udk odr;f yku d f
jyefvnf ay;tyf7avonf? 77SdcJhonf? xkdaemuf yg7pfpmcsKyf (1^63 ckESpf)t7
uae'gY xkdtcgut*‡vdyfwkd\. e,fopfrsm;rSm jyifopfw\dk u uae'gukd t*‡vyd w f \dk vufo\dk ay;tyf
enf; yg;I jyifopfe,fopfrsm;om ykrd dk rsm;jym; jyD;v~if 7avonf?
tkycf sKyfa7;vnf; aocsmusejyD; jzpfonf? jyifopfw\dk jyifopfw\dkonf uae'gwGif qufvuf aexkid -f u
onf oWd7o dS rl sm;jzpfI tD&u dk u f KdG ifw\dk rw S yg; tjcm; 7m xkpd Ofu vlO;D a7rSm 60000 ausm7f o dS nf? yxrqk;H
aomvl&idk ;f rsm;ESihf cifrif7if;ES;D -u.? ok\daomf t*‡vyd f jAdwo d ~ uae'g ukd wm0efcH tkycf sKy7f olrmS Akv d cf sKyrf ;Œ
wk\d u vlO;D a7 rsm;onf? 1^11 ckEpS w f iG f t*‡vyd w f \dk *sd r f ; rma7; jzpf . ? rma7;onf j yif o pf w k d \ uk d
onf EkdAgpukd;7Sm;ukd odrf;,lcJh.? ,l;x7ufpmcsKyf w7m;r~wpGm tkyfcsKyfcJhonf? xkd\jyif jyifopfwkd\tm;
(1^13 ckESpf) t7/ EsLazgif;vef;/ EkdAgpukd;7Sm;ESifh omoema7; vGwf vyfciG u hf dk ay;cJ. h ? jyifopfw7m;r
['fqefyifv,fauG\ w0ku d 7f dS a'orsm;ukd t*‡vyd w f \dk Oya'rsm;ukdvnf; av;pm;cJhonf? ol\aemufwGif
7-uonf? jyifopfw\dk onf wjznf;jznf; e,fcsJ\vmcJh bk7ifc7H mxl;ukd qufcH aom *kid ;f umvwefonfvnf;
-u7m taemufzuf7dS a7m\u;D awmifajcok\dyif a7mufchJ rma7;. pepftwkid ;f tkycf sKycf . hJ ? xkpd epfuydk if jAw d o d ~
avonf? tkid -f uD;rsm;a'ow0ku d Ef iS hf tk[ d idk ;f tkd jrpf0rS ;f tpk d ; 7onf 1^^4 ck E S p f u D G A uf t uf O ya'jzif h
wav~muf vl0;D ZD,³m; e,fo\dk wkid af tmif jyifopfw\dk vufcHcJhavonf? *kdif;um vwefonf uae'gukd
onf cHwyfrsm;ukd aqmufvkyf chJ-uonf? ESpaf ygif; 30 r~ vdRma7;jcm;pGm tkycf sKyfcahJ oma-umifh
okd\aomf z7Gefwmeuf.ae7mukd qufcH-uaom tar7duef vGwfvyfa7;ppfyGJ twGif;Y uae'gonf
jyifopfbk7ifcHrsm;um; t7nftcsif;ESifh rjynfhpkH-u jAw d o d ~Eidk if aH wmf. oPmawmfudk apmifo h &d adk ocJah yonf?
onfhjyif jyifopfwkd\vnf; ta-umif;a-umif;a-umifh xkad -umifh 7Sryf vdeu f dk jyifopf uae'g zcif[k ac:qkd
uae'gwGif tajcpkdufaexkdif7ef vma7mufjcif; r7Sd -uouJhokd\ umvweftm;vnf; jAdwdo~uae'g.
awmhacs? xkda-umifh jyifopfwkd\tiftm;rSm wjznf; zcif[k ac:qk-d uonf?
jznf; avsmhyg;vmawmhonf? Oa7mywku d Yf -op-wD;
,ef ; xD ; eef ; quf c H a 7;ppf y G J jzpf y G m ;aomtcg tkycf sKyfa7;wk;d wufvmjcif;
t*‡vyd ef ,fopfjzpfaom e,l;t*‡vef e,fom;wk\donf tar7duef vGwfvyfa7;ppfyGJ jzpfyGm;aomtcg
jyifopfw\dk. tckid rf mqk;H cHwyfjzpfonfh vGPAwfjrdK\udk tar7duefjynfe,frsm;rS jAdwdo~ tpkd;7tm;oPm
wku d cf udk of rd ;f ykud -f u.? ok\daomf xkpd pfyt JG jyD;wGif jyif razguf v k d o l t*‡ v d y f v l r sKd ; trsm;tjym;yif
opfw\dko\dk jyeftyf7avonf? uae'gokd\ ajymif;a7F\vm-uonf? xkdolrsm;onf
xkad emuf 1^54 ckEpS rf pS I wku d cf u dk rf r= sm; jzpfymG ;cJh tGeaf w;7D;,k;d e,fawmifyidk ;f wGivf nf;aumif;/ urf;&k;d wef;

41
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESifh tkycf sKyfa7;

a'orsm;wGiv f nf;aumif;aexkid -fuonf? xko d w l \u


d k m; tkyf xkdtawmtwGif; uae'gtaemufykdif;okd\vnf; pGef\
csKyaf 7;wGif vlxk uk, d pf m;vS,f yg0ifaqmif7u G Ef idk o
f nfh pm;oGm;a7mufI e,fajropfrsm; qufvuf 7SmazGc7hJ m
tcGifhta7;rsKd;ukd vkdvm;olrsm;jzpf.? xkda-umifh taemufbufwiG f ypdzw d of rk]7mtxd›if;/ ajrmufzuf
,cifu77SdcJhaom tcGifhta7;rsKd;ukd r-umc+ wGif tmwdwaf 'orsm;txdvnf;aumif; c7D;aygufchJ
awmif;qkdcJh7m jAdwdo~tpkd;7u 1^91 ckESpf uae'g -uonf? Tokj\dzifh 1811ckEpS t f poka\d 7mufv~if taemufyidk ;f
tufOya'ukd jy}mef;ay;cJhonf? xkd tufOya't7 ESihf ajrmufyidk ;f uae'gwk\drmS vltrsm; vSnv hf nfp;l prf;
uae'gEkid if rH mS txuf uae'gESihf atmufuae'g[lI 7SmazG aygufa7mufjyD; a'orsm; jzpfaeavjyD? ok\daomf
ESpyf idk ;f uGo
J mG ;onf? txufuae'grSm t*‡vyd v f rl sKd; xkad 'orsm;wGif om;arG;vkyif ef;twGuf a7mif;0,fa7;
rsm;onfh jynfe,fjzpfI ,ck tGefaw;7D;,kd;e,f Xmersm;om 7Sad eay ao;onf?
jzpfvmonf? xkpd Ofurl awm-uD;jrufraJ 'o jzpf.?
atmufuae'gwGif jyifopf vlrsK;d rsm;I ,ck uGAD ufe,f 1812ckEpS pf pfyJG
jzpfvmonf? xkdtufOya't7 ta7S\zuf yifv,f tar7duefvGwfvyfa7;ppfyGJ jyD;onfrSpI tar7d
urf;&k;d wef;wpfav~mufwiG f urf;&k;d wef;e,frsm; [kac: uefjynfaxmifpEk iS fh uae'gwk\o d nf e,fpyfwiG f r-umc+
onfh EkdAgpukd;7Sm;/ e,l;A7efZGpf/ y7ifhtuf'Gyfu`ef; wkdufckdufr=rsm; jzpfyGm;cJhonf? xkdrS wyg; uae'g
ESihf udyAf 7ufwef wk\u d dk e,f onf vl&idk ;f rsm;tm; vuf
opfrsm;tjzpf todtrSwf eufay;I ajr|mufay;ae
jyKco hJ nf? onf[k tar7duef jynf
e,fopfrsm;ukd bk7ifcH axmifpku xifjrifcJhonfh
csKyf vufatmufcH bk7ifcH jyif / 0ajymom,monf h
wpfO;D pD tkycf sKyo f nf? vFwf uae'gukd tar7duef uGef
awmfEpS 7f yf yg0ifaom Oy *7ufvFwfawmfrS ppfvkd
a'jyK tzG\Jrsm;vnf; 7S-d uI vm;olwpfpku odrf;oGif;
atmufvFwfawmfrsm;okd\ vkdcJh.? xkda-umifh 1812
vlxku ukd,fpm;vS,frsm; ckEpS Yf Oa7mywdu k w f iG f eykd
a7G;aumufwifajr|mufcGihf vD,efppfyGJrsm; jzpfyGm;ae
7avonf? okd\aomf xkd onfhtckduf uae'gESifht
Oya'jyK tzGJ\rsm;. tcGifh ar7duefwkd\ ppfjzpfyGm;-u
tm+mrS m tvG e f e nf ; onf? uae'grSm tar7d
yg; vSayonf? txuf uefjynfaxmifpkxuf
uae'g bk7ifcHrSm a*s/ vl t if t m;tvG e f e nf ; yg;
*sD/ qifrukd;jzpfI atmuf aomfvnf; jAdwo d ~ tpkd;7
uae'g bk7ifcHrSm a*s/ ESifh wkid ;f 7if;om;wk\. d ulnD
*sD/ qifrukd;jzpfI atmuf r=a-umifhtar7duefwkd\ukd
uae'gbk7ifcHrSm *kdif;um ckcHEkdifcJhonf? xkdppfyGJtjyD;
vwefyif jzpfavonf? wGifuae'g7Sd t*‡vdyfESifh
awm-uD; jrufrJae7m t uGDAufjrdK\ukd 7Srfyvdef vufeufcs ay;tyf7pOf jyifopfw\rdk mS aoG;pnf;oGm;jy;D
rsm;tpm; yg0ifaom t v~if 7 ef o l u k d E k d i f c J h o jzif h
xuf uae'gudk bk7ifcH qifruk;d onf tcuftcJrsm; rdrdwkd\. tpGrf;tpukd ,kH-unfvm-uonf?
t-um;rS xlaxmifco hJ nf? olonf e,fopfrsm; wnf
axmifay;I w7m;&kH;rsm; zGifhvSpfay;cJh.? vrf;rsm; uk, d yf idk t
f yk cf sKyfa7;77S7d ef-udK;yrf;r=
azgufum wHwm;rsm; aqmufvkyfay;cJh.? ,ck wkd uae'gEkid if . H tkycf sKyaf 7;rSm wpwp wk;d wufvm
7Gew f [ dk w
k iG 7f adS om a,mhjrdK\udk wnfaxmifc. hJ ? tar7d onf[k qkd7aomfvnf; uae'gjynfom;rsm;um;
uefjynfaxmifpkEkdifiHrS vltrsm; ajymif;a7F\aexkdif7ef xkrd ~jzifh rauseyf-uao;acs? ta-umif;rSm olw\dkonf
v=\H aqmf tm;ay;cJah vonf? 42
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESifh tkycf sKyfa7;

uk,d pf m;vS,yf g0ifciG hf tkycf sKyaf 7;rsK;ud o


dk m 77dI
S wm0efcH vFwfawmfrSm atmufvFwfawmf[k xdef;odrf; 7aom
tkycf sKyaf 7;rsK;d r77Sad o;aoma-umifh jzpf.? xkad -umifh tzGJ\r~omjzpfap7ef az:jyxm;onf? xkd\jyif e,fopf
1812 ckEpS f ppfyt JG jyD;wGif tkycf sKyfa7;wk;d wuf 77S7d ef bk7ifcHrsm;onf Oya'jyKvFwfawmfwGif tiftm;t
,cifuxuf -uKd ;yrf;-uavonf? 1^91 ckEpS f uae'g awmifhqkH;ygwDESifh oifhjrwfpGm aqmif7GufoGm;7efESifh
tufOya't7 jAdwdo~bk7ifu cef\xm;aom bk7ifcH xkdygwDrsKd;rS t-uHay;ykCdKvfrsm;ukd a7G;cs,f cef\xm;
csKyfonf uae'gukd tkyfcsKyf7avonf? bk7ifcHcsKyf 7efuv dk nf; axmufcH cJo h nf?
wkdifyif aqG;aEG;7eftwGuftxuf vFwfawmfrS a7G; TaxmufcHcsufwkd\ukd tcsdef-umjrifhrS vufawG\
cs,x f m;aom ykCKd vrf sm; yg0ifonfh tr= aqmif aumif aqmif7u G cf .hJ ? txufEiS ahf tmuf uae'gwk\u d dk tkycf sKyf
pDtzGJ\wpfck 7Sdonf? txufvFwfawmf tzGJ\0ifrsm;rSm a7; wpfcw k nf;atmufwiG f yl;aygif;7ef[al om 'kw, d
vnf; bk7ifcHcsKyf tqufqufu a7G;cs,fcef\xm; axmufcHcsufukd 1840 jynfhESpf yl;aygif;a7;tuf
olrsm;jzpfI Oya'jyKtzG\Jvnf; rnfaom xkt d r=aqmif Oya't7 aqmif7u G cf o
hJ nf? 1841 ckEpS rf pS I xkjd ynf
aumifpt D zG\J onf bk7ifccH sKyfo\dk wm0efcH 7avonf? e,frsm;rSm ta7S\uae'g/ taemuf uae'g[lI wGicf hJ
bk7ifcHcsKkyfonf jAdwdef7Sd tm+mykdifrsm;okd\ wqifh onf? ok\daomf urf;&k;d wef;e,frsm;um; wpfo;D wpfjcm;
wm0efc7H jyef7m tkycf sKyo f rl sm;ESihf vlxrk mS tqufuif; pD 7Sdaeao;onf? yl;aygif;a7; tufOya'jy}mef; jyD;
uGmvsuf7Sd.? xkd\jyif bk7ifcHcsKyfrsm;rSm rsufESmpdrf; aemuf 6 ESpf-umrS wm0efcH tkyfcsKyfa7;rSm taumif
rsm; jzpfonfjh yif ESpt f enf;i,fr~om tr=xrf;7ojzifh txnfay:cJo h nf? xkt d csed w f iG f avmh'g7rf. om;ruf
tkyfcsKyfa7;tm+mukd tr=aqmiftzGJ\uom -udK;ukdif avmht,fv*sifonf bk7ifcHcsKyf jzpfavonf?t,f
vmawmhonf? xkdtcg tzGJ\0ifrsm;onf olwkd\. t v*sifonf uae'D,efwkd\tm; wm0efcHtkyfcsKyfa7;ukd
aygif;toif;ESifh aqGrsKd;om;csif;wkd\ukd ta7;ygaom aqmif7u G Ef idk af tmif pGr;f aqmifco hJ nf? tkycf sKyaf 7;wGif
tpk;d 7 7mxl;rsm;wGicf ef\xm;-u.? ok\d jzpfI xkpd Ofu jyifopfwkd\ukdvnf; yg0ifcGifhay;cJhonf? vFwfawmf.
txuf uae'gwGif tkycf sKyaf 7;rSm vufoif7h m 7mxl; axmufccH su7f aom rnfonfyh gwD0if 0ef-uD;rsm;ESirhf
ay;I tkycf sKyfonfh om; wlnrD sm; tkycf sKyfa7;rsK;d [lI qkd wGzJ ufI wdik ;f jynfut kd yk cf sKyfc.hJ ? ol.aqmif7u G f
vnf;aumif;/ atmuf uae'gYum; tdraf wmf*+ dk ;f om; csurf sm;a-umihf uae'gEkid if H tkycf sKyaf 7;rSm t*‡vefjynf
tkycf sKyaf 7; [lIvnf;aumif; rauseyfrr= sm; ay:ayguf tkycf sKyfa7;rsK;d jzpfvmcJo h nf?
vmcJ. h ? xkad -umifh 183^ckEpS w f iG f txufuaegY r
UifZDacgif;aqmifI vnf;aumif;/ atmufuae'gY jynfaxmifpjk zpfvmjcif;
ygyDE;dk acgif;aqmifIvnf;aumif; olyek x f avonf? wm0efcH tkycf sKyaf 7;ukd urf;&k;d wef; e,frsm;wGio f m
xkt d csed wf iG f urf;&k;d wef; e,frsm;uvnf; tEkenf;jzifh acsmarmpGm aqmif7GufEkdifcJhonf? yl;aygif;xm;onfh
tkycf sKyfa7;ukd jyKjyifay;7ef awmif;qkcd o hJ nf? uae'gwGifum; wm0ef cHtkyfcsKyfa7;onf racsm
olykefrsm;ukd jAdwdo~tpkd;7 ESdrfESif;Ekdifaomfvnf; armcJhacs? jyifopfESifh t*‡vdyfwkd\onf a'oqkdif7m
uae'gtkycf sKyfa7;ukd wk;d wufay;7ef pOf;pm;p jyKvm ta7;udPuav;rsm;Yyif tjiif;yGm;r=rsm; ay:ayguf
onf? xkad -umifh tajctaeukd axmufvrS ;f tpD7ifc7H ef cJo
h nfjh yif Oya'jyK vFwaf wmfY t*‡vyd Ef iS jhf yifopf uk, d f
nFe-f um;csufEiS w hf uG avmh'g7rfudk bk7ifccH sKyftjzpf pm;vS,Of ;D a7rSm nDwl nDr~cef\yif 7Sad eonf? vlO;D a7
cef\xm; apvFwfvkduf.? avmh'g7rfonf ig;vr~ rsm;aom txuf uae'gukd vlO;D a7enf;onfh atmuf
om bk7ifcHcsKyftjzpf aqmif7GufcJhjyD;aemuf jAdwdo~ uae'gESifh ukd,fpm;vS,fwef;wlay;onfukdvnf;
ajrmuftar7du ta7;rsm;qkdif7m tpD77ifcHpmukd rauseyf-uacs? okd\jzpf7m uae'gukd jyefvnfI
a7;qGJI jAdwdo~tpkd;7okd\ wifjycJhonf? xkdt ESpyf idk ;f cG7J rnfuo hJ \dk 7Sad e.? xko
d \dk cGv
J u
dk jf yefv~iv f nf;
pDt7ifcHwGif uae'gukd wm0efcHtkyfcsKyfa7;rsKd; jynfe,f ESpcf v k ;Hk twGuf tusK;d wluPd rsm; aqmif7u G 7f m
ay;tyf7efEiS hf txufEiS ahf tmufuae'gudk yl;aygif;7ef wGif tcuftcJrsm;awG\p7m ta-umif; 7So d nf? tcsK\du
oifah vsmf a-umif;yg0ifonf? wm0efcH tkycf sKyaf 7; ay; jynfe,fEpS cf v k ;Hk wGif jynfe,ftoD;oD;ESiq hf idk 7f m udP
tyf7mwGif atmufvFwfawmf trwfrsm;. axmuf rsm;twGuf tpk;d 7oD;jcm;xm;7Su d m ESpcf v k ;kH ESihf ouf
cH csuu f 7dk aom uufAed uftzG\J xm;7S7d efEiS f t h xuf qdik af om udPrsm;twGuf A[kd tpk;d 7wckxm;7Sd tkycf sKyf

43
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESifh tkycf sKyfa7;

7ef t-uHay;-uonf? xk\djyif tar7duef jynfwiG ;f ppfyJG tm+mrsm;ukd A[kt d pk;d 7ok\d tyfEiS ;f onf[k qkx d m;7m
a-umifh uae'gjynfe,frsm;onf woD;wjcm;pD aejcif; uae'gtpkd;7onf tar7duefjynfaxmifpk A[kdtpkd;
xuf pnf;vk;H nDnw G pf mG 7Sv d ~if tiftm; ykrd adk wmifw h if; 7xuf tm+mykdI 77Sdavonf? tkyfcsKyfykH pepfrSmjAd
rnf/ ab;7efay:aygufaomf pnf;vk;H nDnw G pf mG ckcEH idk f wdo~ pepftwkid ;f yifjzpfonf? jAdwo d ~b7k ifu xkEd idk f
rnf[k tcsKd\u ,k-H unf-uavonf? xko d \dk wpfpnf; iHtm; tkycf sKy7f ef bk7ifccH sKyf cef\xm;aomfvnf; bk7if
wpfv;Hk wnf; 7Srd S a7S\tzk\dwiG f rsm;pGmwk;d wuf -uD;yGm;Ekid f cHcsKyfrSm wefckd;tm+mr7Sday? uae'gtpdk;70ef-uD;
rnf[v k nf; ,k-H unf-uavonf? rsm;. t-uHay;csuftwkdif;aqmif7Guf7oljzpfonf?
xkdtawmtwGif; 1864 ckESpfwGif urf;&kd;wef;e,f uae'gEkid if H tkycf sKyaf 7;wGif tu,fyif wefc;dk tm+m
rsm;onf rdrw d \dk tcsif;csif; yl;aygif;7ef tpnf;ta0; t7SdqkH;rSm 0ef-uD;csKyf jzpf.? tpkd;7tzGJ\wGif 0ef-uD;
wpf7yfusi;f ycJ. h ? xkt d pnf;ta0;ok\d txufEiS ahf tmuf 20 xufrenf;7SI d xko d w l \dkonf tkycf sKyaf 7;qkid 7f mXme
uae'gjynfe,frsm;rS ukd,fpm;vS,frsm;vnf; wuf rsm;. t-uD;tuJ wm0efcHrsm; jzpf-uonf? jynfy
a7muf cJo h nf? xku d , dk pf m;vS,rf sm;u urf;&k;d wef;e,f a7;7mXmeukd 0ef-uD;csKyfuom ukdifavh7Sdonf?
rsm;yl;aygif;a7;wGif rdrdwkd\e,frsm; yg0ifyl;aygif;vkda uae'gygvDrefwiG f vFwaf wmfEpS 7f yf7o dS nf? txuf
a-umif; ajymqk-d u.? xkad -umifh yl;aygif;a7; tpnf; vFwaf wmfwiG f 7moufyefu, kd pf m;vS,f 102 OD; yg0ifI
ta0;ukd uDAG ufjrdK\Y xyfru H si;f yum uae'g7Sed ,frsm; ,if;wkd\ukd uae'gy7DADaumifpD.t-uHay;csuft7
tm;vkH;ukdyl;aygif;I jynfaxmifpktzGJ\ zGJ\pnf;7ef bk7ifcHcsKyfucef\xm;onf? atmufvFwfawmfrS
Oya'wpf7yf a7;qGcJ -hJ u.? jynfaxmifpk tzG\Jtpnf; twnfjyKjy}mef; wifykd\vkdufaom Oya'-urf;rsm;ukd
udkvnf; uae'g 'kdrDeD,efEkdifiH[k trnfay;7efa7G; txufvw F af wmfu y,fcsEidk cf iG hf wpfcsuv f w
F tf m+m
cs,fco Jh nf? ok\d aomf xkpd pD Ofcsufukd EsLazgif;vef;ESihf
y7ift h uf'yG ef ,frsm;u oabmrwlcahJ y? EkAd gpuk;d 7Sm;ESihf
e,l;A7efZGpfe,frsm; uvnf; ESpfESpfr~ pOf;pm;jyD;rS
oabmwlcJh.? 186^ ckESpfwGif pDpOfcsufudk
tjyD;owfap7ef jAdwdo~ygvDrefu jAdwdo~ ajrmuf
tar7du tufOay'ukd jy}mef;vku d .f ? uae'g'drk eD D
,efEidk if . H yxrqk;H 0ef-uD;csKyfrmS qma*s/ at/ rU
a':e,f jzpfonf?
tkycf sKyfa7;
uae'gonf jAw d o d ~"eo[m, Ekid if rH sm;wGif yg0ifI
*7dwjf Adwed Ef iS v
hf nf;aumif;/ tjcm;aom 'drk eD , D ef Ekid if H
rsm;ESihf vnf;aumif; wef;wlu, dk yf idk t
f yk cf sKyaf 7; 77Sad om
EkdifiHjzpfonf? okd\aomf 186^ ckESpfjAdwdo~ ajrmuft
uae'gEkdifiH. jrdK\awmfjzpfaom atmhw0jrdK\7Sd jynfaxmifpk
ar7du tufOya'wGiyf g0ifaom tajccHOya'ukd uae
ygvDref taqmufttHk-uD;
'gygvDrefu xyfrH jyifEidk o f nfjh yif uae'gEkid if t H wGuf
tjyD;owf t,lcH w7m;&kH;awmfrSm y7DAD aumifpDyif 7Sad omf vnf; txufvw F af wmfwiG f Ekid if aH 7; tm+m
jzpfaeao;onf? rnfo\dkjzpfap txufygudPESpf 7yfp tenf;i,f r~om7So d nf?
vk;H ukd uae'gygvDref. axmufccH su7f rSom oufqidk f atmufvFwfawmfrSm jynfolwkd\ua7G;aumufwif
7mwk\d u aqmif7u G -f uavonf? ajr|mufvu dk af om uk, d pf m;vS,rf sm; yg0ifonf? omref
uae'g'krd eD , D efEidk if tH wGi;f Y jynfe,fu;dk ckEiS hf e,f tm;jzifh oufwrf;rSm 5 ESpjf zpf.? 186^ ckEpS f jAdwo d ~
-uD;ESpcf 7k I dS tar7duefjynfaxmifpk Ekid if u H o hJ \dk jynfe,f ajrmuftar7du tufOya't7 uDGAufe,f.
rsm;ukd pkaygif;xm;.? okd\aomf tajccHOya'wGif uk, d pf m;vS,Of ;D a7ukd 65 OD; owfrw S x f m;onf? tjcm;
jynfe,frsm;twGuf tm+mrsm;ukad z:jyI -uGi;f aom jynfe,frsm;rSmvlOD;tvkduf ukd,fpm;vS,f rsm;
apvFwcf iG 7hf avonf?

44
www.foreverspace.com.m

uae'gEkid if o
H rkid ;f ESit
fh yk cf sKyfa7; uae'gpmay

'krd eD , D efEidk if w
H iG ;f 7Sd jynfe,fwidk ;f Y bk7ifct H oD;oD; olwkd\. Zmwdrmefrsm;ukdaz:xm;onf? uae'gpm
7SI
d Oya'jyKvw F af wmfrsm;vnf; 7So d nf? Oay'jyKvw F f aywGif wkid ;f jynf. obm0/Ekid if aH 7;tajcESihf e,fopf
awmfEpS 7f yf7adS om uDAG ufjynfe,frw S pfyg; tjcm;jynf wnfaxmif7onft h jzpf/ Tok;H csuu f t dk xl;ojzifh t
e,frsm;wGif Oya'jyKvFwfawmf wpf7yfpDom7Sdonf? om;ay;I a7;om;xm;avonf? obm0rSm olwkd\
xk\djyif jynfe,fOy a' jyK vFwaf wmfo\dk wm0efc7H aom t"duxm;I a7;om;aom tcsufwpfcjk zpf.? wkid ;f
jynfe,f tpk;d 7tzG\Jacgif;aqmif 0ef-u;D csKyo f nf tu,f jynf 7moDOwkEiS hf yx0D0ifudk tajccHI a7;-uonf?Ekid f
yif jynfe,f tkyfcsKyfa7; t-uD;tuJ jzpfavonf? iH a7;7mrsm;ukd jyifopfw\du k rsm;pGm a7;om;I e,fopf
txufwiG f qkcd o hJ nft h wkid ;f jynfe,frsm;. tm+m wnfaxmifa7;ukd t*‡vyd w f \dku rsm;aomtm;jzifh a7;
rsm; uku d ef\owfxm;onf? A[kt d pk;d 7u jynfe,f O -uonf? uae'gpmayY jyifopfw\o dk nf jyifopfbmom
ya'jyKvw F af wmfu jy}mef;aom tufOya'rsm;ukd y,f ESihf a7;I t*®vdyf wdk\uvnf; t*®vdyfbmomESihf
zsuEf idk o f nf? ok\daomfxo dk \dkum; jyKcv
J o S nf? jynfe,f a7;-u7m bmom pum;uGjJ ym;r=a-umifh pmaycsi;f vnf;
qkid 7f mudPrsm;ukd oufqidk 7f m jynfe,ftpk;d 7tzG\J rsm;u woD;wjcm; jzpfaeawmhonf?
aqmif7GufI wpfEkdifiHvkH;ESifh qkdifaom udPrsm;ukd 'kd uae'gEkid if 7H dS jyifopfpmayrSm jyifopfEidk if rH sm;ESihf
rDe, D ef tpk;d 7tzG\Ju aqmif7u G of nf? xkt d pk;d 7tzG\JEiS hf rsm;pGm qufo, G af eavonf? tawmfq;Hk / txl;cseG q f ;Hk
bk7ifcHcsKyf &kH;xkdif7mXmerSm uae'gEkdifiH. jrdK\awmf aom uae'gjynfom; jyifopfpma7;q7mrsm; onf
atmhw0jrdK\jzpfI xkjd rdK\awmfwiG f uae'gEkid if H ygvDref jyifopfEidk if 7H dS jyifopftu,f'rD. yef;EG,o f 7zludk 77Sd
taqmuf ttkH 7Sdavonf? -u.? uae'gEkdifiH7Sd jyifopfpmayrSm 1^63 ckESpf
rwkid rf u
D wd;k wufjcif; rsm;pGm r7Sv d aS o;acs? xkpd Ofu
uae'gpmay ? ?uae'gEkdifiHonf ajrmuf jyifopfvrl sKd;rsm;onf e,fopf7mS azGa7; aeom;wus
tar7duwku d .f ajrmufzufyidk ;f wGiw f nf7o dS nf? 16 7Sad tmif jyKjyif pDraH 7;/ omoemjyKvkyif ef;ukd -udK;yrf;
7mpkEpS t f wGi;f Oa7mywku d of m;rsm; jynfopfe,fopf xrf;aqmifa7;/ om;arG;ukeful;I pD;yGm;7Sma7;wkd\
7SmazGxlaxmif-uaom tcgupI wkdif;opfjynfopf a-umifh tcsdefrtm;vyfatmif 7Sdae-u.? pmay
wpfck jzpfco hJ nf? ok\d7mwGif Oa7mywku d o f m;wk\d a7muf vkdufpm;7ef tcsdefr7-uacs? xkdtcg umwDa,;ESifh
7Sjd y;D I ESpaf ygif; ESp7f m eD;yg;txd jynfopf xlaxmifa7; 7Srfyvdefwkd\ e,fopf7SmazG7mY awG\-uKH7aom tjzpf
ESihf &=yaf xG; aeaoma-umifh pmayzufwiG f wk;d wufrr= 7Scd hJ tysufrsm;ESifh c7pf,ef omoemjyKykCdKvf tcsKd\.
acs? 18 7mpkEpS o f \dk a7mufaomtcg wkid ;f oljynfom; rSwfwrf;rsm;ukdom pmaytjzpfjzifh awG\7avonf?
rsm;onf tajcwus 7Sdvm-uojzifh pmayukd pwif (umwDa,;? &Srfyvdef„ vnf;7=)1^63ckESpfwGif
avhvmEkid o f nf? uae'gEkid if 7H dS vlrsm;onf awm&kifd ;f uae'gEkdifiHonf jAdwdo~ vufatmufokd\ usa7muf
rsm;ukd ckwx f iG vf suf jrdK\jy wnfaxmifonft h a-umif; cJ7h m t,l0g'ESihf bmompum; uGjJ ym;r=a-umifh jyifopf
rsm;ukd pwif a7;om;-u.? wk\donf rsm;pGm pdwrf csr;f omcJ-h uacs? xkad -umifh 1800
uae'gEkid if . H pmayuk-d unfv h ~if jyifopf,Ofaus;r= jynfhESpfokd\a7mufrS uae'gEkdifiH7Sd jyifopfpmay onf
qkdif7m twwfynmrsm;uwpfzuf/ t*‡vefjynf. xGef;um;vmavonf? jyifopfwkd\onf jyifopf
tpOftvm ynm7yfrsm;uwpfzuf[I l ESprf sKd; awG\7 ,Ofaus;r=EiS hf t,l0g'ponfw\du k dk jyifopfpmayjzifo h m
onf? ok\d7mwGif umv-umjrifah omf uae'g,Ofaus;r= armfueG ;f wnf7pfatmif-udK;pm; jyKpk-uavonf?
twwfynmrsm; oufoufomv~if jzpfvmavonf? uae'gEkid if . H jyifopfpmaye,fwiG f orkid ;f ta7;
uae'g pmayoufouf[lI r7Sd? uae'gpmay[k tom;rSm t"du pmay jzpfonf?1^60 jynfEh pS f rwkid rf D
ac:qkd7aom pmrsm;rSm uae'gEkdifiH7Sd jyifopfESifh uyif orkid ;f ta7;tom;rsm; 7Scd . hJ ? ok\d7mwGif 1830
t*‡vyd w f \dk a7;om;aompm rsm;om jzpfonf[v k nf; ESifh 1840 jynfhESpfrsm;t-um;wGif txl;wkd;wuf
tcsKd\u qkd-uonf? rnfokd\yifjzpfap/ xkdpmrsm;um; vmcJhonf? uae'gEkdifiH7Sd jyifopfvlrsKd;wkd\. rsKd;cspf
*k+ft*‡g vQ+mrsm;ESifh tawG;tac: t,lq pdwx f ufoefy/Hk Zmwdrmefwuf-uGyw Hk \dkrmS olw\dk.orkid ;f
rsm;wGif uae'gqef.? uae'gEkid if u H dk aemufcu H m; Y xif7mS ;pGmawG\7avonf? orkid ;f ukrd w l nfI pmay
jyKxm;I uae'gjynfom;wk\. d b0ESihf olw\. dk pdwx f m;/ ta7;tom; pjcif;rSm jyifopfw\dkonf olw\dk. aqmif

45
www.foreverspace.com.m

uae'gpmay

7Gucf suf olw\dk.pGr;f 7nfw\dkudk uBmodatmif *k+, f l a7;jcif;wk\dY rsm;pGm wk;d wuf vmavonf? jyifopf0šK
az:jyvkad om qNtmoDoa-umifh jzpfonf? jyifopfvl a7; q7mrsm;rSm‘r7D,mcsuf y'gvdef;’ 0šKukda7;ol
rsKd; tuf(z)/ tdyf(p)/ *gEkd; a7;om;aom uae'g vk0d aD [;rGet f jyif zdvpf'g*uf pay;ESihf a*77if vm*`Kd if
Ekid if o
H rkid ;f rSm taumif;qk;H ESit hf rSeq
f ;Hk jzpfI ,ckxuf wkd\ jzpf-u.?
wkid f jyifopfw\dk pHxm;7aomorkid ;f jzpf.? xk\d jyifEidk if H uae'gEkid if 7H dS jyifopfvrl sK;d wk\d pyfqadk om uAsmrsm;
a7;orm;rsm;ESihf ppfrx = rf; ykCKd vfw\dk . tšK_Wdrsm; wGif rsK;d csppf w d ”f gwfEiS hf omoema7;rSm t"du r@Kdif
ukd a7;om;aom Aif*srif&=ESifh tufaA;uufp*7def; jzpfavonf? 1890 jynfhESpftxd Tta-umif;t7m
paom pma7;q7mwkd\vnf; xGef;um;ao;onf? ESpfckukd zGJ\qkdomuAsmrsm;om acwfpm; cJhavonf?
jyifopfw\d. k a7S;tusq;Hk pmayonf vufO;D tpwGif atmhawhua7;rufZD. oDcsif;wpfyk'frSm jyifopfrsm;
owif;pmrCZif;rsm;Y twdt k xGm ygwwfonf? 1800 ,ckxufwkdifESpfjcdKufaeao;aom taumif;qkH;vuf
jynfEh pS wf idk af tmif owif;pm*sme,frsm;onf pmay. 7myif jzpf.? obm0ta-umif;ukd zG\J E\JG onfu h Asmyif
a7S\awmfajy;tjzpfESifh 7SdaecJh.?,cktcgwGif uae'g jzpfvifu h pm; vlrsKd;a7;ESihf omoema7;uku d m; vuf
EkdifiHYpme,fZif;rsm;onf jyifopfvlxk.tm;ukd;7m rvFw-f uacs?
vufeufozG,f tok;H us tzk;d wefaeavonf? 1860 rS 1900 jynfEh pS t f wGi;f uAsmta7;tom;
jyifopfpmayta7;tom;wGif vlw\dk tESpo f ufq;Hk ESihf wk;d wufrt = wGuf v=\Haqmf-uaom ykCKd vrf sm;rSm uDAG uf
taumif;qkH; vuf7mrsm;ukd 0šKwdkuav;rsm;Y pmay*kd+f;rS ua7;rufZDESifh tJvz7uf*gEkd;wkd\ jzpf
awG\7.? Tjyifopf0šKwu dk av;rsm;rSm a7S;rla[mif; avonf? olwkd\ESpfOD;acgif;aqmifI pma7;q7mrsm;
ukd jyefajymif;atmufarh owd7apjy;D v~if wpfcgwpf7jH ird hf trsm;tjym;yif uAsmzGJ\qkd-u.? xl;csGefaom uAsm
ajimif;om,mI wpfcgwpf7HY&kef\7if;-urf;wrf;aom q7mrsm;rSm yrf;zD;av;arESifh vl0Dza7;csufwkd\ jzpf
7,f7iF zf , G f tcef;uav;rsm;jzifh pmzwfow l \dk pdwEf v
S ;Hk ukd onf? av;aronfajrta-umif;uku d AsmzG\J qIdk za7;
7Fijf yKH;apavonf? ok\d7mwGif 0šKwkd a7;7mY jyifopf csuu f rdwaf qGta-umif;/ obm0ESihf rsK;d csppf w d "f gwf
wk\d . —m+ftjrifrmS rus,f0ef;vSacs? 0šKa-umif; rf sm;udk zG\Jqo kd nfh tcspEf iS q fh ikd af om uAsmrsm;rSm tvGef
cH7mY topf tqef;rxGib f J a7;&k;d a7;pOf twkid ;f om enf;yg;avonf? TacwfwiG f rsK;d csppf w d x
f ufoefr/=
a7;om;avonf? trsm;tm;jzifh xkH;a[mif;ykHjyifrsm; omoema7;ukd av;pm;r=wkd\ukd wkdufwGef; v=H\aqmf
ESihf wkid ;f 7if;om; vl&idk ;f ppfyrJG sm;ta-umif;uko d mrS;D jirf; aomuAsmrsm; xGe;f um;.? rGe;f x7D;atmpmay*k+ d ;f
jyKIa7;-u.? wpfcgwpf7H omoemjyKykCdKvfrsm;ESifh rS pmqkdrsm;url rsKd;cspfpdwf7ifhoefr=ESifh t,l0g'ukd
c7D;xGuf e,fopf7mS azGorl sm;. pGe\fpm;cef;rsm;ukd a7; uAsma7;7mY t"du rxm;awmhbJ avmua-umif;
-u.? tcsKd\ 0šKwdkuav;rsm;rSm uae'gEkdifiH7Sd qkid 7f mrsm;uko d m tajccHI zG\Jqdk oGm;-u.? xko d rl sm;
jyifopfvlrsKd;wkd\. obm0tavhtxESifh awmifol rSm atrD;e,fv*D ef/ tJvAwfvZdk ;dk ESihf aygrk7d ifw\dk jzpf
,mvkyfwkd\. ta-umif;rsm;ukd o&kyfaz:xm;onf? onf? xko d rl sm;onf vl\avmu jy©em trsKd;rsKd;ukd
tcsKd \ y k H 0 šKwk d u av;rsm;rS m uav;rsm;twG u f ajz7Si;f 7efEiS hf vlw\dkpw d "f gwfEiS q hf idk of nfh ta-umif; 7yf
oufouf jzpfonf? rsm;udk zG\J q-dk uavonf?
1800 jynfhESpf rwkdifrD jyifopfwkd\ a7;om;aom at;rDe,fv*D efonf ol.tawG;tq t,l0g'rsm;ukd
0šK7Snf-uD;rsm;rSm trsm;tm;jzifh a0:vwm paumh uAsmjzifh o&kyfaz:a7;om;7m xdkacwf pmqkdrsm;.
a7;aomorkid ;f 0šKrsKd;omjzpf.? 1900 jynfEh pS t f xd a7S\aqmifjzpfcJhonf? xkdacwfrSmyiff ay:aygufaom
0šK7Snfta7;tom;onf rsm;pGmwkd;wufjcif; r7SdvS pmqkad wmf tJvAwfvZdk ;dk . vuf7mrSmtvGef odraf rG\
ao;acs? orkdif;a-umif;ukd aemufcHxm;I a7;om; El;nHh.? aygrkd7ifonf ta7S\EkdifiH. ,Ofaus;r=ukd
aom tavhrmS uae’gEkid if jH yifopfvrl sK;d wk\d. 0goem rlwnfI uAsm—m+f uGe\f jrL;cJo h nf? trsKd;orD;pmqkd
wpf7yfyif jzpfavonf? ok\7d mwGif ,cktcg tjrifus,f Avef\vmrGew f ef\onf uae'gjynfojl ynfom;wk\d. aeykH
vmjyDjzpfIorkdif;a-umif;rSty tjcm;enf;rsm;jzifh xkid yf /Hk pdwaf epdwx f m;ukd ESpo f pfz, G 7f m o&kyaf z:cJ. h ?
ajymif;vJIa7;om;vm-u.? 0šKY Zmwfaumifrsm; uae'gEkdifiH jyifopfpmay ta7;tom;rSm Tr~
ukd xif7Sm;pGmo&kyfaz:jcif;/ ZmwfuGufukdrdrd77 avmufom xGef;um;cJh.?

46
www.foreverspace.com.m

uae'gpmay uae'gtaemufajrmufe,frsm;

uae'gEkid if H t*‡vyd pf may ta7;tom;uk-d unfv h ~if yrefw\o dk nf uae'gEkid if .H om,myku H dk zG\q
J 7dk mwGiaf 7S;u
t*‡vyd Ef iS phf aumhw\dk . ta7;tom; rlaemufo\dk rsm; zGJ\qkdcJhbl;onfESifhrwl/ xl;jcm;aumif;rGefavonf?
pGm EF,o f nfuadk wG\7.? xkad emuf wjznf;jznf; tdref ;D vifyh ref. uAsmrsm;rSm t*‡vyd pf mqkd *`eu f . d uAsm
csif;jzpfaom tar7duef jynfaxmifpkta7; tom; rsm;uJo h \dk aumif;vSonf[k jcD;usL;cH7avonf? Avpf
zufo\dk ,dr;f oGm;avonf? jyifopfpmayuJo h \dk t*‡vyd f umrefonf aus;vufawm7Gm awmawmifa7ajr
pmayrSmvnf; a7S;OD;pGm orkid ;f a-umif;rsm;/ pGe\fpm;r=rsm; jrpfacsmif;rsm; ta-umif;ukd uAsmzG\Jqcdk . Jh ? trsK;d orD;
ESihf awmawmif aexkid af 7;wk\d uo dk m a7;om;-u.? pmqkd rma*smf7Dypfaomonf pmayavmuwGif r-uHK
omoemh0efxrf;wpfO;D .ZeD; rPpfA7Gwo f nf xkt d cg bl;atmifxl;uJaom tESpfom7ESifh jynfhpkHonfh
u jrdK\opf7mG opf wnfaxmifaexkid yf rHk sm;ukd 0šKoGm; tvu‡mrsm;ukad 7;cJ. h ? avmu.om,m-unfE;l zG,f
tjzpfa7;om;cJ. h ? xk0d šKwiG f wpfO;D ESiw hf pfO;D pmay;pm wk\dudk 0DvqefrUa':e,fu o&kyaf z: rSww f rf; wif
,ljyK7mrS Zmwfvrf;az:oGm;avonf? qmt,fvuf cJhonf? uae'g EkdifiHajrmufykdif; "gwfoWKwl;az:
ZNmrUZDonf ajrmufykdif; tmwdwfork]7m a7jyif vkyu f idk af oma'o. awmawmif om,myk/H xkad 'oY
us,fudk pGe\f pm;oGm;a7muf 7SmazGc7hJ mY awG\-uKHco hJ r~ aexkid af omolrsm;ESiphf eG \fpm;7J7if-h uyHw
k \du
k dk a7mAwf 0DvsH
wk\dudk rSww f rf;wifco hJ nf? t,fvufZNm[ife7Donf qm;Apfonf uAsm oDcsi;f rsm;jzifh touf oGi;f cJo h nf?
wkdif;7if;om;vl&kdif;rsm; aexkdifaom a'orsm;Y ppftwGi;f olemjyKwyfwiG f tr=xrf;cJph Ofu tawG\t
vSnfhvnfI awG\jrifor~pmtkyfukd a7;om;cJh.? -uHKrsm;ukv d nf; uAsmpyfc. hJ ? *`erf Ua7;. ppfuAsm
wkid ;f opfjynfopf tajcwus7adS omtcg Oa7mywku d f rsm;rSm tvGefaumif;rGefI pmaye,fwGif ausmfapm
om;wk\drS aygufymG ;qif;ouforl sm;onf uae'D,efvl avonf?
rsKd; jzpfvm-uonf? uae'D,efxJrS a7S;OD;pGm 0šK 20 7mpkacwfY pum;ajy ta7;tom; ajrmufjrm;pGm
a7;cJo h rl mS *seG 7f pfcswq f efjzpf.? ol.0šKrsm;rSm wdik ;f xGef;um;cJhonf? 1900 jynfhESpfcef\uyif uae'g
jynf. xk;H pH"avh taetxkid rf sm;ukd ay:vGiaf ponf? EkdifiHwGiforkdif;ESifhtšK_Wdpmayrsm; ay:xGef;cJh7m
trsK;d orD; 0šKa7;q7m rPpfqq l efemrl'. D 0šKrsm;rSm a*sp'D ifah 7;aom uaegEkid if H txufyidk ;f orkid ;f rSm tzk;d
wkid ;f opfjynfopf wnfaxmifcgpu awG\7onf\tcuf twefqkH;jzpfonf? uae'gpmayonf jyifopfpmay
tcJ a-umufrufz, G f pGe\f pm;cef;0šKrsm; jzpfonf? tjzpfjzifhvnf;aumif;/ t*‡vdyfpmaytjzpfjzifh
1800 jynfEh pS cf ef\wiG f ay:aygufaom pma7;q7m vnf;aumif;wk;d wufvsuf7adS yonf?
wpfO;D rSm aomrwfcse'f vm[,fvAD g;wefjzpf.? [,f
vDAg;wefonf vlw\dk. cGsw, f iG ;f csuuf v dk nf;aumif; uae'gtaemufajrmufe,frsm; ? ?uae'gEkid if H taemuf
omoema7;udv k nf;aumif; pmrsm;jzifo h a7mfxm;.? ajrmuf b uf 7 S d e,f r sm;uk d p k & k H ; I taemuf
olonf vl\obm0 awG\7aom tjypfrsm;ukd &kyfvkH; ajrmufe,frsm;[k ac:onf? ,if;onf ya77Dac:
az:IjycJo h nf? jrufcif;vGijf yifa'orsm;rStmwdwo f rk]7mtxd us,f
19 7mpkESpfwGifuae'gEkdifiHY t*‡vdyfuAsmta7; jyef\I teD;tem; w0ku d 7f dS uGse;f pk-uD;rsm; yg0ifonf?
tom;rsm; pwifxeG ;f um;cJah vonf? csm;qef;pwm; xked ,frsm;rSm uae’gwpfjynfv;Hk .ok;H ykH wpfycHk ef\7I dS
.uAsmrsm;rSm rsKd;cspfpdwfukd v=H\aqmfay;I uae'g tus,ft0ef;rSm pwk7ef;rkdif 1304903 cef\ 7Sdonf?
EkdifiH. awmawmifa7ajr om,mykHukd zGJ\qkdxm; taemufajrmufe,frsm;ukd uD0gwif/ rUZDESifh
avonf? csm;[JAD;qufESifhaomrwf'gpDruf*D;wkd\. z7efuvif[lI e,fokH;e,fcGJjcm;xm;onf? xkda'o
uAsmrsm;rSm tvu®m7oESihf jynfhpHkonf? okd\aomf tm;vk;H ukd 18^0 jynfEh pS f txd ['fqef aA;uk$+Du
olw\kd. uAsm rsm;udk uae’gEkid if H jzpf[k rac:Ekid af cs? ykid q
f idk cf ahJ omfvnf; ,cktcg uae'gtpk;d 7u cef\xm;
[JA;D quf. uAsmrsm;rSm t*‡vyd q f efI 'gpDruf*;D . aom wkid ;f rif;-uD;u pDrt H yk cf sKyfonf?
uAsmrsm;rSm tkid 7f pfqefavonf? taemufajrmufe,frsm;. vlO;D a7rSm1951 ckEpS u f
uae'gEkid if o H nf 'krd eD ,
D eftqift h wef;uk7d 7Sad om 16004 cef\7SdI trsm;tm;jzifh tufpuD;rdk;ESifh 7uf
tcg oD;jcm;aom,Ofaus;r=EiS hf vlrsK;d .xk;H pH"avhrsm;ukd tif'D;,ef;rsm;jzpf-u.? Ta'oY aexkdif-uaom
xlaxmifvm-uonf? csm;a7mAwfESifh tmcsDaAg vifh

47
www.foreverspace.com.m

uae7Du`e;f pk uae7DiSuf

vlw\do k nf trJvu dk jf cif;/ om;arG;a7mif;0,fjcif;/ ig;zrf; oW0grsm;rSm enf;yg;vSonf? okd\7mwGif iSufrsKd;pkH


jcif; ponfw\dkjzifh toufarG;-uonf? vifI pdw0f if pm;zG,af umif;onf? qnfajrmif;r7Sad om
taemufajrmufe,frsm;7Sd tcsKd\a'orsm;rSm vGef ae7mrsm;wGif pkdufysKd;a7; rzGH\jzddK;acs? tavhusayguf
pGmacwf aemufusI 7moDOwk qk;d 7Gm;vSonfh vGiw f ;D aom tyifi,frsKd;rsm;pGmteuf7mckdifE=ef; 30 cef\rSm
acgif v[mjyifrsm;om jzpfojzifh jrdK\-uD; jy-uD;rsm; uae7Du`e;f Yom aygufa7mufaom tyifrsK;d jzpfonf?
[lI r7SdbJ ukefonf pcef;rsm;om 7Sdonf?taemuf uae7Du`e;f pko\dk yxrqk;H a7mufvmaomOa7mywku d f
ajrmufe,frsm;wGiyf g0ifaom u`e;f rsm;teuf Aufzif om;rsm;rSm pydev f rl sKd;rsm; jzpfonf? xkpd Ofu aexkid f
u`ef;rSm t-uD;qkH;jzpfI tjcm;u`ef;rsm;rSm tJvZ vsuf7Sdaom wkdif;7if;om; *Grf;acs; okd\r[kwf *GrfcsKd
rD,mESifh 0dwkd7d,u`ef;wkd\ jzpfonf? taemufajrmuf vlrsKd;rsm;rSm ,cktcgvlrsKd;wpfrsKd;taejzifh r7Sdawmh
e,frsm;.ajrmufbufwGifum;ajrmuf0if&kd;pGef;om acs? ,ck aexkid v f su7f adS om u`e;f olu`e;f om;rsm;rSm
7Sad wmhonf? pydev f rl sK;d rsm; xuftenf;i,f tom;rnf;onfrt S y
xked ,frsm;onf obm0yPnf;wk\djzifh aygrsm; -u, G 0f rsm;pGm rjcm;em; vSacs? a,musfm;rsm; t7yftarmif;
aomfvnf; ,if;wk\dudk wGiu f s,pf mG xkw,
f l ok;H pGjJ cif; taeawmf 7 S d I oef r mawmif h w if ; aom uk d , f
rjyKvkyfEkdifcJh-uao;acs? tmwdwfork]7m/ ['fqef vkH;udk,fayguf 7Sdavonf? pydefbmompum;udkom
yifv,fatmf/ *7dwfAJ,m;a7tkdif ponfwkd\Y ig;t toH;k jyK-uonf?
ajrmuftjrm; zrf;,lEidk o f nf? a7eHw;l az:jcif;ukd 1914 uae7Du`e;f pk. t"duxGuu f ek rf mS iSuaf ysmESicfh 7rf;
ckEpS u
f pwifjyKvyk cf -hJ u.? ok\d7mwGif o,f,yl \dkaqmif csOo f ;D jzpfonf? -uufoeG /f tmvl;/ aq;ESifh ig;vnf;
7mY p7dwf tukeftusrsm;jym;vSaoma-umifh a7eH toiht f wifx h u
G o f nf? qdyu f rf; jrdK\-uD;rsm;rSm vmyg;
vkyif ef;rSm c7D;wGiu f s,o f ifo
h avmuf rwGiu f s,cf ahJ y? vrm;ESihf qefwmu&kwdk\ jzpf-uavonf?
tjcm;wGi;f xGuo f WKrsm;rSm aiG/ a-u;eD/ cJ/ a7'D,rf/ u`e;f rsm;ay:wGif vlO;D a7pkpak ygif; ^45000 (1946
,la7;eD;,rf;ESihf a7Ftenf;i,f jzpfonf? ckESpf)cef\7SdI ig;zrf;jcif; toD;tESH pkdufysKd;jcif;
wkd\jzifhtoufarG;-uonf? tkyfcsKyfa7; vG,fulap7ef
uae7DuseG ;f pk ? ?uae7Du`e;f pkonf pydef ykid u f `e;f pk u`ef;pkwiG jf rdK\awmfEpS jf rdK\ xm;7Sad vonf?
jzpfI tWvMdwfork]7mtwGif; wnf7Sdonf?
tmz7duwku d f taemufajrmufurf;ajcrS rkid f 60 cef\ uae7DiSuf ? ?uae7D[k trnfwiG o f nfih u S u
f dk
uGma0;.? u`e;f tm;vk;H . tus,t f 0ef;rSm pwk7ef; pydeftykdifjzpfaom uae7Du`ef;pkwGif rlvyxr awG\
rkid af ygif; 280^ 7SId ta7S\rS taemufo\dk 288 rkid cf ef\ 7onf? 16 7mpkEpS af vmufwiG f xkid u S rf sm;ukd avSmiftrd f
7Snv f sm;onf? xku d `ef;pkwiG f u`ef;i,fuav;rsm;pGm iSurf sm; tjzpfjzifh uae7Du`e;f rS tDwvD Ekid if o H \dkpwif
ESihf u`e;f -uD; ckepfu`e;f yg0if 7m u`e;f -uD;ckepfu`e;f rSm ,laqmifvm-uonf? ,cktcgwGif wpfuBmvk;H rSmyif
wif;em;7pf/ *7if; uae7D/ yg;vrm;/ ,m;&k;d / *kad r;7m;/ uae7DiSuf rsm;ukd avSmiftdrfoGif;I tvSarG;-u.?
vefom&dk;aw;ESifh zGmawAifwl;7m;wkd\ jzpf-uonf? uae7DiSufonfzifhpm uav;rsKd;7if;wGif yg0ifonf/
uae7Du`e;f rsm; tm;vk;H vkv d rdk mS yif urf;yg;apmuf t&kid ;f b0wGif olw\dk.ta7mifrmS ndK0g0g ok\dr[kw0f g
rsm;7Sd-uI csKdifh0Srf;rsm;jzifh jynfhESufaeonf? u`ef; pdr;f pdr;f jzpfonf? uae7D iSurf -uD;onf toku d af qmuf
rsm;ay:wGif tjrJwrf;pD;aeonfh jrpfacsmif;rsm; r7Sad cs? vkyfI Orsm;ukd 0yfay;onf? Orsm;rSm tjyma7mifjzpf
ta7S\bufwiG u f m; a77Sm;vS.? a7rsm;aom u`e;f rsm; I wpfjrKHv~if Oav;ig;vkH; 7Sdwwfonf? iSufzkdurl
Yyif qnfajrmif;rsm; jyKvkyaf y;7onf? iSuaf ygufpuav;rsm;ukd tpm7Smau`;onf?
7moDOwkrSm ajcmufaoG\aomfvnf; rylvGef;ojzifh uae7DiSufonf obm0tavsmuf oDcsif;tqkd
aeomxkid o f m7Sod nf? taemufbufurf;ajcrsm;wGif rk;d aumif;aom iSufjzpfonf? oDcsif;rsm;ukd -unfvif
a7csed f ysr;f r~ 16vufrrS 18vufrtxd 77SI d ajcmuf jywfom;pGmqkdwwfonf? tjcm;iSufrsm;. toHrsm;
aoG \ a omtv,f y k d i f ; rsm;wG i f 9 vuf r rS 12 ukdvnf; tvG,fwul twkckd;Ekdif.? csKdvGifpGm aw;
vufrcef\txd 77So d nf? qkwd wfaoma-umifh uae7Diu S u
f dk vlord sm;onf?
u`ef;rsm;ay:wGif aexkid u f sufpm;aom Ek\d wu dk f tcsK\d uae7Diu S rf sm;ukrd l olw\dk. vSyaomtawmif

48
www.foreverspace.com.m

uae7Diu
S f uaemifrif;om;

rsm;a-umifh *&kwpdu k af rG;jrL-uonf? xko


d \dak rG;jrL-u7mY avSmiftdrfwGif;7Sd aomufa7ESifh csKd;a7rsm;ukd
rSefrSef*&kpkdufzkd\vkdonf? avSmiftdrfukdvnf; tjrJ r-umc+ vJay;7.?
wrf;oef\7iS ;f atmif jyKvyk x f m;7onf? uae7Diu S f rsm; uae7DiSufrsm;onf t&kdif;b0wGif tqiftaoG;
twGut f oifah wmfq;Hk tpmrSm jrufyifrsKd;aph/ yku d qf H trsK;d rsK;d aqmifI avSmiftrd Yf arG;jrLaomtcg tenf;i,f
yifrsKd;aphESifh pdrf;pkdaom tpm;tpmrsm;yif jzpfonf? ajymif;vJomG ;wwfonf?

acwfa[mif;ukdawmfvSefaomjrefrmrif;om;-uD;
jrefrmEkid if o
H nf uk,
d rhf if;uk,
d cf sif;b0ESiahf epOfuyif Ekid if aH wmfudk acwfopfEidk if w H ck jzpfajrmufatmifu,
dk x
f d
vufa7muf -udK;yrf;cJo h nfh jrefrmrif;om;-uD; wpfyg;ay:xGe;f cJ. h ? olum; uaemifrif;om;-uD;jzpf7m xkrd if;
om;-uD;om a7wdrw f iG rf epfcahJ omf jrefrmEkid if H orkid ;f onf ,ckEiS w
hf al omfrS wlayrnf?
uaemifrif;om;(jrefrm 1181„1281) ? ?vlo;H k 1852 ck 'DZifbmvtwGi;f wGif yk*rH if;. txde;f
ukefyPnf; xkwfvkyfr= enf;pHepf ajymif;vJjcif;ukd t awmf [o‡mwjrKd \pm; rd7. JG nDrrdz. J tdru f dk "g;jywku
d 7f m
a-umif;jyKI vl\orkdif;wGif acwfwpfacwfrS tjcm; wGif uaemifrif;ESihf rif;wke;f rif;wk\d.vlrsm; yg0ifonf
acwfwpfacwfokd\ ajymif;vJvmcJh7onfjzpf7m jrefrm [k pGypf u JG m uaemifrif;om;-uD;. t-uD;pma7;ponf
EkdifiHwGifvnf; 19 7mpk ESpfrsm; tv,favmufu wk\dudk awmif;qkpd pfar;.? xkjd yif nDawmf/ aemifawmf
acwfajymif;vJjcif;ukd zefw;D ay;onfh tjzpf tysurf sm; ESpyf g; ck;d om;"g;jyarG;onf[k yk*rH if;.vlrsm;jzpfaom
ay:aygufcahJ vonf? awmifxm;0,fAkdvf iwkwf/ yk#m;0efiukvm;wkd\u
atmufjrefrmjynfwGif jAdwdo~wkd\ a7muf7Sd -uD;pkd; tr=7mS ojzifh nDaemifEpS yf g;wk\donf vlopl &k ;Hk I 1852
vmjcif;/ uk, d rhf if; uk,
d cf si;f aeaom jrefrmEkid if H txuf ck 'DZifbmv 1^ 7ufae\wiG f awmfveS f ykeu f ef-uonf?
ykdif;onf xkdpOftcgu wkd;wufvsuf7Sdaom Oa7my a7S;OD;pGm a7Fbu dk okd rd ;f ,l tajcpdu k jf yD;aemuf aemufxyf
EkdifiHtcsKd\ESifh qufoG,fr=rsm; 77Sdvmjcif; a-umifh vl vltiftm;pkaqmif;um tr7yl7jrdK\ukd vkyf-uH7mwGif
ok;H ukeyf Pnf; xkwv f yk rf = enf;pepfw\.dk tajccHjzpfaom uaemifri;fom;yif OD;pD; OD;aqmifjyK.?
topftqef; xGirf a= jymif;vJrw = \dkonf txuf jrefrm Tok\d awmfveS yf ek u f efr= jzpf7jcif;.ta-umif;7if;rSm
jynfokd\ a7muf7Sdvmum acwfukdajymif;vJapEkdifrnfh yk*Hrif;. pDrHtkyfcsKyfr=nHhzsif;aoma-umifh jzpfonf?
tcGit hf vrf;rsm; ay:aygufcahJ vonf? xkt d cGit hf vrf; okd\jzpfIvnf; tr7yl7jrdK\ukd uaemifrif;om;wkd\vkyf
rsm;udk tjrifus,pf mG ESihf tok;H jyK-uaom xkad cwfjref -uHaepOf yk*rH if;tm;cpm;-uaom rauG;rif;-uD; trSL;
rmacgif;aqmifw\dkwiG f ta7; ykrd ykd g0ifco hJ u
l dk 7SmazGv~if &Sdonfh rSL;rwfrsm;u vkyf-uHwkdufckduf olwkd\zufrS
uaemifrif;om;-uD;ukyd if awG\7ayrnf? uln-D uojzifh uaemifrif;wk\d 1853 ck azazmf0g7Dv
ukef;abmifacwf tryl7 'kwd,jrdK\wnf om,m 18 7ufae\wiG f atmify7JG cJo h nf?
0wDrif; (183^„1846)ESifh oD7dokpNmrœmra[ xkad emuf yVro*‡g,emwifrif;wke;f rif; txGwf
awmifaqmif ausmufarmfjrdK\pm;rdzk7m;wkd\wGif om; txdyfokd\a7mufaomtcg uaemifrif;om;tm; oD7d
awmfESpfyg;wkd\ xGef;um;cJh7m om;t-uD;rSm yVr y07r[mok"R7mZmbG\Jjzifh tdraf 7S\rif;om;t7m tyfEiS ;f
o*‡g,em wif rif;wke;f rif; jzpfI ti,frmS owk;d rif;7J avonf? xkrd w S yg; 'Dy7J if;/ awmifwiG ;f -u;D / yVmig;jrKd \/
ausmfxif bGJ\cH uaemifrif;om; jzpfavonf?(rif; pavjrdK\rsm;ukdvnf; pm;aponf? om,m0wDrif;.
wke;f rif;„ 7=?) uaemifrif;om;onf oU7mZf 1181ck taemufeef;rawmfwiG f jrifonfh orD;awmfvid= jf rdK\pm;
awmfovif; vjynfhausmf27uf we*‡aEGae\wGif zGm; oD7o d jk rwfpmG 7wema'0DEiS v hf nf; xdr;f jrm;vufquf
jrif.? zGm;pOfu rD;aeaqmifo\rdk a7mufrD awmifaqmifY ay;onf? (v=id x f yd af cgifwif„vnf;7=?)
zGm;jrifojzifh crnf;awmfu armifawmifrif;[k uk, d w
f idk f tdrfa7S\pHyif jzpfvifhupm; uaemifrif;om;-uD;rSm
rSnfhac:cJh.? rif;om;vwfqifhwGif rif;wyfjrdK\ukd -oZmwdUr jynfph I Hk wefc;dk tm+mxufjrufvo S nf?
pm;cJhjyD;aemuf aemifawmfyk*Hrif; (1846„1853)xD; jynfa7;jynf7m pDrHcef\cGJ7mwGifvnf; OD;pD;OD;aqmif
eef;qufcHawmfrlaomtcg uaemifjrdK\ukd pm;7onf? jyK7.? aemifawmf rif;wkef;rif;wGif om;awmforD;

49
www.foreverspace.com.m

uaemifrif;om; ueef;

awmf t7G,af 7muforl sm;7S7d um; uaemifrif;om; 7Sad e rDEkdifiH xlaxmifEkdifjcif;iSm tjcm;EkdifiH-uD;rsm;wGif
aoma-umifh xD;eef;qufcHcGifh 7awmhrnfr[kwf [k wk;d wufxeG ;f um;vsu7f adS om acwf ynmt7yf 7yfudk
pkd;7drf-uaom om;awmfrsm;onf rausreyf jzpf-u avhvmqnf;yl;7ef ynmawmfoifaygif; 90 ausmfukd
avonf? Ekid if -H uD;rsm;ok\d vpmaiG tvkt H avmufay;IapvFwf
ok\djzpfI oU7mZf 1218 ck 'kw,
d 0gqkv
d jynfah usmf cJoh jl zpf.?xkyd nmawmfoifw\dkwiG f 'Dy7J if; 0efaxmuf
^ 7ufae\wiG f (1866 ck ZGev f 18 7uf ae\wiG )f eef; OD;jrEJ iS hf nDO;D cJ/ zefcsu0f ef OD;zef/ ausmufajrmif; twGi;f
awmf.tjyify ,m,DwJeef;Y rif;wkef;rif;ESifhwuG 0ef OD;a7Ft;dk / jrif;0ef OD;atmifow l \dk yg0ifc.hJ ?
tdrfa7S\rif; vFwfawmf0ef-uD;rsm; ,m,DpHaeckduf acwfrv D ufeuf7rSd S Ekid if t H iftm; 7drS nfudk ,k-H unf
rif;wke;f rif;. om;awmfrsm;jzpfaom jrifueG ;f ESihf jrif; onft h wkid ;f ppfuidk ;f zufY vufeufpuf&-Hk u;D ESp&f Hk wnf
aqmufc. hJ ? a7FjrdK\awmf taemufajrmuf a7Fwacsmif;
teD;wGif puf&w Hk pfcw k nfaqmufc. hJ ? vlo;Hk ukeyf Pnf;
rsm;xkwfvkyfr= ajymif;vJa7;ukd jrefrmEkdifiHwGif jzpf
ajrmufap7ef 7ufuef;puf/ aumfaZmpuf/ pyg;puf/
vFpuf/ yef;uefpuf/ o-um;puf ponfrsm;ukv d nf;
EkdifiHjcm;rS 0,f,l xlaxmifcJh.? xkdpufrsm;ukd -uD;
-uyftyk cf sKy7f ef rdru d , dk w f idk f tvky0f ef/ ynm0ef/ tvkyf
Xme0ef-uD;/ twGi;f 0efw\dkudk pDrcH ef\co JG nf? Tok\d ynm
awmfoifrsm;vFwjf cif;/ puf&Hk topftqef;rsm;ukd 0,f
,l wnfaxmifjcif;wk\dtwGuf ukeu f saomaiGudk tdraf 7Sh
rif; tjzpf7aom a0yku H sjrKd \7mG e,fy,frsm;rS cef\c7JG 7So d nfh
tcGeaf wmfaiGrsm;rS ok;H pGcJ o hJ nf?
umuG,fa7;zufwGifvnf; ppfzufqkdif7m jyKjyifr=
tajrmuftjrm;ukd aqmif7GufcJhao;.? xm0pOf
ppfrx = rf;rsm;7So d nfh tajcok\da7mufapjcif;iSm vkrd zS \JpG nf;
aom jrefrmppfwyfujdk yKjyifay;cJ. h ? ppfynmavhusio hf if
-um;ay;7mwGiv f nf; Ekid if jH cm;om; jyifopf/ tDwmvsH
vlrsK;d wk\d. tultnDjzifu h , dk wf idk -f uyfrwf vkyu f idk cf . hJ ?
Ekid if wH iG ;f Y qufo, G af 7; ykrd v dk sijf ref aumif;rGeaf p7ef
twGufvnf; jrefrmtQ7mjzifh a-u;eef;&kdufenf;ukd
a,mtwGif;0efESifh wkdifyifvsuf wDxGiftokH;
a7S\a7;jrifonhf uaemifrif;om;-uD;
jyKcahJ vonf?
acwfopfEkdifiH xlaxmif7ef pGrf;pGrf;wrH -udK;yrf;aeqJ
TuJhokd\ vkyf7nfukdif7nfESifh jynfhpkHvSaom EkdifiH
Trif;om;-uD; wdrf;yg;cJh7jcif;rSm ESajrmzG,faumif;vS.?
acgif;aqmif-u;D wpfO;D wdr;f yg; qk;H &=;H cJ7h onfrmS xkpd Ofu
Ekid if t H wGi;f uav;vl-uD;rsm; qkpd rSwjf zpfonfh ‘qif
ckw
H idk rf if;om;wk\d tvpf0ifa7mufI wku d cf u dk -f uaom ajymif -u;D ukd jzKwu f u dk I f ao’ [laom waygifpum;ESihf
a-umifh uaemifrif;om; wdr;f yg;cJah vonf? rsm;pGm ukdufnDavawmhownf;? OD;b7Sif?
Tokd\tm;jzifh acwfukdtrSDvkduf7ef -udK;pm; wm
plvsuf 7Sad om xkad cwfjrefrmwk\drmS ‘avSavSmf aumif; uEkwf? ? jrefrmyef;csD„7=?
qJ w uf u sKd ; ’ jzpf u m qk H ; &= H ; epf e mcJ h a vonf ?
ta-umif;rSmuaemifrif;om;onf ynmvGefpGm xuf ueef; ? ?usEG yfk w
f \dk odoavmuf a7oW0grsm;Y
jrufvrd rf mI Ekid if jH cm;om;rsm;ESihf qufq7H mwGif uGsr;f ajcaxmuf ygonfukd tvGefawG\7cJonf? rsm;aom
usifyg;eyfvSaom acgif;aqmifwpfOD; jzpf.? acwf tm;jzifh ajcaxmuf twkta,mifrsm;om yg7Sd-u

50
www.foreverspace.com.m

ueef;

onf? ueef; (ykZeG v f ;Hk )wGiuf m; xl;jcm;pGm ajcaxmuf


10acsmif; yg7Sdonfukd awG\7.? ,if;wkd\teuf 8
acsmif;ukdom vrf;av~mufoGm;vm7ef tokH;csI
ueef;vufrac: -uD;rm;oefpGrf;onfh yxrtpkHukdrl
vufozG,ftokH;csonf? xkdvufr-uD;rsm;onf
ueef;twGuf tumtuG,fvufeufvnf;jzpf.?
ueef;. ausmukef;rSm tHhzG,faumif;avmufatmif
rmausmaom tcGHxljzpfI TtcGH-uD;u ol. ukd,f
c¶mukd umuG,f xm;onf? uk, d t f a7S\yikd ;f wGif 7iftyk f
umoHcsyo f zG,f tumtuG,f yg7SI d ajcaxmuf 10
acsmif; pvkH;rSmvnf; rmausmaomtcGHrsm;jzifh
toD;oD;zk;H tkyv f su7f adS yonf? ueef;onf 7efou l v dk uf
rjzifh jrJjrHpmG n|yw f wfaoma-umifh ,if;wk\dudk owdEiS hf vlwkd\[if;vsmtwGuf zrf;qD;-uonhf yifv,fueef;
udik wf ,G 7f monf/ ueef;. rsuv f ;Hk rsm;wGif tn|mwH
yg7dIS ,if;wk\donf 0ifvu dk xf u
G v f u dk f vkyw f wfaom aeEkid jf cif;rSm ,if;wk\d . yg;[ufrsm;ukd pGwpf jdk rJpw G pf dk
a-umifh wpfenf;tm;jzifh 7,fz, G af umif;onf? ol. atmif jyKkvkyfxm;Ekdifaoma-umifh jzpf.? a7usoGm;
yg;pyfrSmvnf; tvGeftHh-ozG,faumif;onf[k qkd7 onft h csdew f iG f ur;fyg;oJaomifjyifay:wGif av~muf
ayrnf? tb,fa-umifh qkad omf ,if;wGif prf;oyf7ef/ oGm;um tpm7SmazGaeaom ueef;tkyfukd jrif7onf
uduk zf 7hJ efEiS fh tpmudk 0g;acs7ef t*‡gtpdwt f ykid ;f rsm; rSmtvGef 7,fp7maumif;onf? aomifjyifay: wGif
aygif;pk yg0ifaoma-umifh jzpf.? ig;aowpfaumif7Sdv~if ueef;onf tvGefteH\cH
ueef;onf rdrEd iS hf trsK;d awmfpyfaom ausmufyZk eG /f aumif;onfhtwkdif; xkdae7mokd\ csufjcif; a7mufoGm;
ykZGefxkyf-uD;rsm;ESifh qifwlonf? qifwlykHrSm tqkdyg onf? jydKifzufESifh awG\ygu tvkt,ufa0pkcGJ-u7m
a7oW0grsm;uJo h \dkyif ueef;Y tm&krH iS /f rsupf Ed mS wH/ rSwpfcgwpf7H ueef;i,frsm;rSm tm;-uD;aomueef;
ar;&kd;/ xl;qef;aomyg;pyf/ ukd,fzkH; tcGHrmESifh ajc wk\d. uku d o f wf pm;aomufjcif;ukyd if cH-u77Smonf?
axmuf 5 pkHpD yg7Sd-uonf? okd\aomf ykZGefwkd\uJhokd\ ueef;wGif trsKd;aygif; rsm;pGm7SdI tao;i,fqkH;
0rf;Akud rf -uD;acs? aom ueef;uav;rsKd;rSm c&kcGH/ urmcGHxJwGif 0if
ueef;onf a7oW0gyif jzpfaomfvnf; uke;f ay:Y aeEkdif avmufatmif ao;i,fonf? *syefyifv,fY
[kdrSonfrS av~mufoGm;7ef ESpfoufonf? tjcm; awG\7aom yifhulueef;-uD;rsm;rSmrl ukd,ft7Snf 18
vufr/ jyuft us,f 12 vufrcef\txdyif7Sdwwf
onf? trsKd;tpm; tvku d f jyKrlusif-h uH-uykcH sif;vnf;
rwl-uay? tcsKd\ ueef;rsKd;onf vl7dyfvla,mif
awG\7onfESifh wjydKifeuf uysmuoD wGif;xJokd\ 0if
a7mufyek ;f atmif;I aewwf onf? tcsK\dum; aemuf
ajcaxmufrsm;ay:wGif rmefygyg 7yfjyD;aomf ,if; wk\d.
oefrmvSaom vufr-uD;rsm;jzifh 7efou l dk tjyif;txef
ckcw H wfonf?
ueef;wk\d onf rsm;aomtm;jzifh a7xJwiG o f m ae
avh7dS -uonf? uke;f ay:Y aexkid u f supf m;aom uke;f
ueef;rsm;yifv~if Otkcsed w f iG f yifv,fo\dk xGu-f uonf?
c&kcGHvGwftwGif; aexkdif77Smaom 0ifupGyfaumif
a7aeueef;rsK;d onf yg;[ufjzifh touf&LS -uI uke;f
a7oW0grsm;enf;wl yg;[ufjzifh a7xJYtouf&SL ueef;rsKd;wGif yg;[uftpm; touf&SL7ef tqkwf
aomfvnf; uke;f ay:wGif twef-um-um aeEkid o
f nf? ESihf wlnaD om t*‡gwpfrsK;d yg7So d nf? tcsK\dueef;rsK;d rSmrl

51
www.foreverspace.com.m

ueef;

uke;f a7 ESpXf mepvk;H rSmyif vG,u f pl mG aeEkid -f uonf? rDyif ajcvuftopf aygufvmjyefonf? ueef;. oGm;ykH
ueef;aygufp uav;rsm;rSm trdtzjzpfaom ueef; vmykrH mS vnf; tawmfx;l qef;.? wGm;oGm;jcif;vnf;
-uD;rsm;ESifh yHkyef;vkH;0 rwl-uacs? rdcif ueef;r-uD; r[kw/f ajy;oGm;jcif;vnf; r[kwb f J ab;wku d f *Gusus
onf rdru d , dk af tmufwiG f Orsm;uku d yfI vkjH cKpH mG o,f oGm;wwfonf? tcsKd\ ueef;rsKd;wGif avSwufESifhwl
,lomG ;avh7. dS ? ok\d aomf OrSaygufzmG ; vmaom om; aom ajcaxmufjym;rsm;yg7SI d ,if;wk\djzifh a7aumif;pGm
i,ftay:Y wpfpw Hk pf7m pdw0f ifpm;jcif; r7Sad wmhbyJ if ul;Ekdifonf? tcsKd\ ueef;rsKd;onf [if;oD;[if;7Guf
v,fatmufcif;ay:wGif xkt d wkid ;f yif ypfxm;avh7o dS nf? ukd pm;aomufjcif;jzifh toufarG;onf? tcsKd\u
tjcm;oW0gi,fuav;rsm;ukd pm;aomufjcif;jzifh t
oufarG;jrL-uonf? rsm;aomtm;jzifhum; aqG;jrnfh
aeaom t7m0šKrsm;ukd pm;aomufjcif;jzifh tnpf
ta-u; tr=u d of &kud rf sm;uko d ef\7iS ;f aponf?
tcsKd\aom ueef;rsKd;wkd\onf rsKd;jcm;oW0gwpfOD;
OD;ESifh twlwuG aexkdifavh7Sdonf? vlodtrsm;qkH;
trsKd;rSm a,mufoGm;ckH;. tcGH-um;xJY 0ifa7muf
aexkdifjcif;jzifh 7efol\ab;rS tumtuG,f7,lonf/
vufrrsm;txd 8 ay7SdEkdifaom yihfulueef; ckH;aumifukd tM7m,fjzpfaprnfh oW0grsm;ukdwzef
tqkyd g ueef;u umuG,af y;onf? tcsK\d ueef;rsK;d rSm
ueef; aygufpwkd\.t7G,frSm rD;jcpfqHacgif;r~ oMmaumiftyk pf k wGif 0ifa7mufaexkid . f ? yifu
h l ueef;
avmufom7SI d ,if;wpfaumifpu D dk tvif;ayguf t -uD;rsK;d url rdrw
d \dk. uk, d af y:wGif a7nda| 7jr|Kyf ponf
a7cGw H pfrsK;d jzifh 7pfywfz;Hk tkyvf suf 7So d nf? xkt d a7cGu H dk
ueef; aygufp av;rsm;onf csujf cif;vkv d ydk if aqmifh
uef&kef;xGufjyD;aemuf a7atmufajrjyifrS a7ay:okd\
wufvm-uonf?
ueef; aygufpuav;wk\donf us,0f ef;vSaom a7
avmuwGif aysmfrqkH;atmif ul;cwfoGm;vm vsuf
7Spd Ofrsm;aomtm;jzifh ig;wk\d. yg;pyfwiG ;f ok\d oufqif;
oGm;-uonf? ig;rpm;bJ touf 7Sifoefaeaom
ueef;uav; rsm;rSm t-udr-f udrf ta7vJjcif;jzifh w
jznf;jznf; -uD;rm;vm-uonf? twefi,f -uD;vm
aomtcg ueef;-uD;rsm;ESihf o!mefwv l mI xkt d csed f
wGif a7rul;awmhbaJ 7wdr7f mt7yfEiS hf a7pyfurf;yg;ok\d
csOf;uyfvm-uonf? xkdtcsdefum; ,if;wkd\twGuf
ab;tM7m,f trsm;qkH; tcsdef jzpfawmh.? tcsKd\rSm
Zifa,mf/ AsKid ;f / vif;0ufpaom iSut f rsK;d rsK;d wk\d. xk;d
owfjcif;ukd cH7.? tcsK\drmS ig;ESiw hf uG tjcm;a7oW
ypdzdwfu`ef;rsm;wGif awG\7onhf tkef;ueef;
0gtrsKd;rsKd;wkd\. tpm;ukdcH-u7.? ,if;wkd\teuf
Zmwfwlom;csif; ra7Smifaom ueef;-uD;wkd\. pm; wk\d aygufa7mufae7ef wrif-uHaqmif jyKvkyjf yD;v~if
aomufjcif;ukd cH7onfrmS vnf; renf;ay? rdrde*kd&kyf ray:atmif &kyfzsufxm;wwf-uonf? 0if
ueef;wk\donf i,fi,fuwnf;u twku d t f ckud 0f g upGyaf umif( zifezD ifpyG f )ac: ueef;rsK;d wrsK;d rSm i,f
oemygvmonfhtwkdif; r-umc+yif '+f7mrsm; 7G,fpOfu tjcm;ueef;rsm;enf;wl-uD;jyif;vmaomf
7wwfonf? ok\daomf ajcvufw\dkwiG 'f +f7m7ygu/xkd vnf; aemifaomf c&kcv HG w G rf sm;ukd wpfcjk yD;wpfck prf;
ajcvufwpfcv k ;Hk ukjd zKwfypfvudk I
f xkad e7mwGif r-um oyfjyD;aemuf rdru d ,
dk Ef iS t
hf uH u kd o
f nfh tcGu H adk wG\aom

52
www.foreverspace.com.m

ueef;

tcg uk, d af emufyidk ;f ukx


d ;dk oGi;f I aexkid af vh7dS onf? txef ckcHwkdufckduf.? xkdokd\ ckcH wkdufckduf7mwGif
xkdokd\ukd,fwpfykdif;ukd tcGHxJokd\ xkd;oGif; aexkdif tuf' refonf ratmifjrifaomfvnf; t*‡vefjynfudk
onfhtavsmuf -umaomf ueef;. 0rf;ykdufrSm aysmh ESpyf idk ;f cGI
J tkycf sKy7f ef uEGwb f 7k if. oabmwlncD suf
aysmif;El;nHhvmum tcGHESifh tvkdufoifh 0uftl7pfykH 77Scd hJ avonf? ok\daomf 1016ckEpS w f iG f tuf'refb7k if
jzpfomG ;avonf? uG,fvGefaomtcg uEGwfbk7ifonf tuf'ref.
ukef;ay:wGif vSnfhvnfusufpm;avh7Sdaom ukef; om;rsm;ukq d 'GD ifEidk if o
H \dk yk\d vu dk jf yD;v~if tufo7J uf.
ueef;rsKd;ukd yltkdufaom a'owGif awG\7wwfonf? rdz7k m;ukd odr;f ,lum t*‡vefjynftvk;H ukd uEGwb f 7k if
ypdzw d o f rk]7m awmifyidk ;f uGse;f rsm;wGif xl;qef;aom -uD; [laom trnfjzifh tkyfpkd;avonf?
ueef; wpfrsKd;7So d nf? ,if;rSm "g;jyueef; ok\d r[kwf uEGwb f 7k ifonf wefc;dk tm+m7Saom rif;wpfyg;
tke;f ueef;[k ac:aom ueef;rsK;d jzpf.? tke;f ueef; jzpfI wpfjynfaxmifv;Hk ukd jidr0f yfyjd ym;atmif tkycf sKyf
wk\donf tke;f oD;ukpd m;aomufI tke;f yiftwufvnf; Ekid .
f ? olonf w7m;r~wI vdrrf mpGm tkycf sKyfonf?
tvGef usGrf;usifonf? taemuftdNd,usGef;pkwGif xkd\jyif a7S;acwf qufZkefOya'rsm;ukd tajccHonfh
yifv,frS 3 rkid cf ef\ a0;aomt7yfY aexkid o f nfu h eef; Oya'wpf7yfukdvnf; jyKpkjy}mef;cJh.? t*‡vefjynf
wpfrsKd;rSm ESpfpOfESpfwkdif; aEGul;Owk a7mufvmaom tkyfcsKyfa7;wGif 'def;rwfESifh aemfa0; vlrsKd;rsm;ukd 7m
tcg Otk7eftwGuf tkypf k zG\JI yifv,fo\dk xGuaf vh7dS xl;7mcHray;bJ rdrw d \dkEidk if o
H \dk jyefy\dkI qufZek rf sm;uko d m
-uonf? xkt d csdew
f iG f txD;rsm;ua7S\aqmifvmaom cef\tyfaoma-umifh wkid ;f oljynfom;rsm;u ol\tm;-unf
ueef;tky-f u;D rSm wpfcgwpf7H ay 120 r~ us,I f tvsm; ndKav;pm;-uonf? qG'D ifEiS ahf emfa0;Ekid if rH sm;ok\d oGm;
wpfridk cf ef\ 7Snvf sm;onfq. dk ? ,if;wk\dcswD uf7mvrf; a7mufaom tcgrsm;Yyif qufZkefrŒ;rwfppfonfrsm;
wGif v~Kdajrmifacsmufurf;yg; tdrf,mpaom tqD; jzifh jcH7I H xGuaf vonf? 1018 ckEpS w f iG f 'de;f rwfx;D
twm;rsm; 7Sad pumrl *7krpku d bf J vk7d m c7D;ta7muf eef;ukd 7I 1028 ckEpS w f iG f aemfa0;xD;eef;udk 7jyef
jzpfajrmufatmif oGm;wwfonf[k od7.?
ykZeG /f ueef;ponfw\dk rmS ‘u7yfpaw;pD;’ ac: rsKd;
aygif;wGif yg0ifonf? xkrd sKd;aygif;wGif tcGrH m zk;H um
tqufygaom ajcvufrsm;yg7So d nfh ausm&k;d rJo
hJ W0g
rsm;yg0ifjyD;v~if ,if;wkd\onfrsm;aom tm;jzifh a7
oW0grsm;jzpfI yg;[ufrsm;jzifh touf&LS -uonf?

uEGwb f 7k if(c7pf 995 cef\„1035) ? ?uEGwf bk7ifonf


'def;rwfjynfh7Sif qGdef;bk7if. om;awmf jzpfI 995
ck E S p f c ef \ u zG m ;jrif o nf ? 1013 ck E S p f w G i f
crnf;awmfESifhtwl t*‡vefjynfokd\oGm;a7mufI
0ufqufe,fudk wku d cf u
dk o
f rd ;f ,lonf? 1014 ckEpS w
f iG f
qGdef;bk7if uG,fvGefonfhtcg uEGwfrif;om;onf
crnf;awmf.t&dkuft7mukdqufcHI t*‡vefjynfukd
wku d cf u dk of rd ;f ,lonf? crnf;awmfvufxufu ppf&;H=
I jynfEiS cf 7H aom qufZek b f 7k if tufo7J uf jyefvm
ojzifh wkdufckduf ESdrfeif;7av7m vef'efjrdK\rSwpfyg;
t*‡vefjynftvk;H ukd tvkjd ynfah vonf? tufo7J uf
bk7ifonf vef'efjrdK\wGif tckdiftvkHwyfpGJI aeav
onf? 1016 ckESpfY tufoJ7uf uG,fvGefavaomf
ol.om;awmf tuf'reftkdif;,ef;qkdufonf vef'ef
jrdK\rS aeI uEGwfbk7iftm; qufvuf tjyif; uEGwfbk7if. vufawG\qHk;rcef;rS ‘bk7ihfbkef;ESihf 'Da7’

53
www.foreverspace.com.m

uEGwb
f 7k if uydv0wfjynf

onf? ok\daomf 1035 ckEpS w f iG f ol uG,v f eG af omtcg 7mZj*dKvfjynfrS -uGvmjyD;aomf aqGawmf rsKd;awmft
Ekid if aH wmfrmS tpdwpf w d f tjrFmjrFm uGoJ mG ;avonf? aygif;ukd w7m;a7at; tjrdKufaq; wkdufau`;
uEGwb f 7k ifEiS hf pyfvsO;f I '@m7DyjkH yif trsm;tjym; awmfro l nf?
awG\7onft h eufwpfcrk mS Tod\jk zpf.? tcgwyg; uEGwf jrwfpmG bk7m;tm; uydv0wfaejynfawmfo\dk -uGyg
bk7iftm; rSL;rwfrsm;u bke;f -uD;aomt7Sijf zpfI rnf rnft h a-umif; zGm;zufawmf um–K'g,Dtrwfu *gxm
onft h 7mukrd qkjd yKu jzpfEidk af -umif; av~mufxm;-u 60jzifh oDukH;av~mufxm;a-umif; usrf;*efrsm;wGif
onf? xkdtcgwpfae\ae\wGif xkdokd\ajr|mufyifh wwf tckid t f rmqko d nf? xko d \dk yifah v~mufyu Hk dk tif;0acwf
aomrŒ;rwfrsm;tm; qkH;rrnf[k -uHpnfxm;aom wGif o~iftek ;f ndKu *gxmajcmufq,fysKd\wiG f tao;
uEGwb f 7k ifonf yifv,furf;pyfwiG f csxm;tyfaom pdwf zwf&SkemaysmfzG,f 7SdatmifpyfqkdcJhonf? xkdenf;
7mZyœifay: wGifxkdifvsuf wjznf;jznf; wufvm wl o~iOf Wrausmu f vnf; jrwfpmG bk7m;ocif 7mZmj*Kd vf
aom 'Da7ukd rwuf7ef trde\af y;.? ok\daomff 'Da7um; jynfrS uydv0wfjynfo\d-k uGcef;ukd ‘pufqhJ ESpv f /D 'Gg'oD
wufjrJwufI uEGwb f 7k if. ajcrsm;yif a7pkad vawmh 0,f’csDaom awmvm;7wkjzifh oDukH;cJhao;onf?
onf? TwGif ol.tajcGt7Hrsm;zufo\dkvn S I hf bk7if xk\d jyifvnf; *gxmajcmufq,f0šK 7Sad vao;onf?
wkd\. tm+mrSmrnfokd\r~ tzkd;rwefa-umif; ol\tm; Ak<jrwfpmG onf uydv0wfjynfo\dk a7mufrqku d Yf yif
rnfonfurdk qkd jyKu jzpfEidk af -umif;jzifh av~mufxm; rme wHceG x f v l aS om aqGawmfrsK;d awmfrsm;tm; a7tpk/H
olrsm;rSmvnf; rkdufrJpGm ajr|mufyifh aeolrsm;omjzpf rD; tpkH ,rku d f jym™d[mukjd yoI Zmwf-uD;q,fapmif
a-umif; rde\f qadk vonf? tygt0if a0©M7mZmwfawmfukd a[mawmfrlonf?
xkjd yif eNmrif;om;[k ac:wGiaf om nDawmf rif;eefEiS hf
uydv0wfjynf ? ?uydv0wfjynfonf bk7m; om;awmf 7m[kvmwkd\tm; omoemhtarGtESpf ay;
tavmif;awmf od<šrif;om;. crnf;awmf oka<g'e awmfro l nf?
rif;-uD;pkd;pHawmfrlaom jynfjzpf.? tdNd,EkdifiHwGif xkyd xrt-urd f bk7m;jrwfpmG onf uydv0wfjynfo\dk
a7S;tcgu wkid ;f -uD; 16 wkid ;f / jynf-uD; 20 [kausmf a7mufawmfro l nfth vm;/aemufxyfI t-udr-f udr-f uG
apmcJhonfh teuf/ oUwkdif; uydv0wfjynfwGif a7mufz;l a-umif; usr;f *efrsm;t7od7onf? wpf-udrYf
omuD0ifw\dk -uD;pk;d cJo h nf? uydv0wfjynfom;rsm;ESihf aumvd,jynf om;wk\donf
OUmu7mZfrif;-uD;onf om;awmfEiS hf orD;awmf a7m[d+Djrpfa7ukd v,fa7aomuftjzpf twlwuG
rsm;ukd [dr0Mmawmokd\ oGm;a7mufaexkdif7ef trdef\ ok;H pG-J u7mrS tcsi;f jzpfymG ;-u7m jrwfpmG bk7m;onf-uG
7Scd 7hJ mrS om; awmf/ orD;awmfw\dkonf uyd7aoh-uD;. a7mufvmI jidrf;csrf;a7;ukd a[majyma-umif;/
ausmif;oc‡rf;teD;wGif 7aoh-uD;. tqkH;trukd aemufwpf-udrYf um; 0d™™Lbrif;. 7efp, G uf kd wm;jrpf
cH,u l m wkid ;f jynf wnfaxmifc-hJ uonf? xkt d csuu f dk tHah omiSg jrwfpmG bk7m;aejynfawmfo\dk a'opm7D jzef\csD
tpGjJ yKI uydv0wfjynf[k ac:wGio f nf? uydv0wf a-umif; usrf;*efrsm;t7 od7onf?
jynfukd jrefrmpmayrsm;Y u_Dv0wf/ jynfuykdvf c7pf 4 7mpkEiS hf ^ 7mpkEpS rf sm;twGi;f tdN, d Ekid if o
H \dk
[lIvnf; ok;H pG-J uonf? a7muf 7Sv d maom w&kwt f rsK;d om;zg[D,efEiS hf [ltif
omuD0ifrif;wkd\. jynfaxmifcsif;jzpfaom uyd pefwkd\onf uydv0wfjynfESifh omoemawmfqkdif7m
v0wfjynfEiS hf aumvd,jynfpyf-um;wGif a7m[d+jD rpf Xmersm;ta-umif; uk, d af wG\ rSww f rf;wifc-hJ uonf?
jzwfoef; pD;qif;onf? c7pfawmf ray:rD 6 7mpkEpS cf e\u f uydv0wfjynfteD; vkºdeDt7yfwGif oD7d"Rm
uydv0wfjynfwiG f rif;rsm; tvSnu hf s tkypf ;dk cJI
h jrwfpmG aomurif;-uD;onf vkºdeDausmufwkdifukd pkdufxlcJh
bkk7m;tavmif;awmf arG;zGm;ckdufwGif crnf;awmf onf? (oD7d"Rmaomurif;-uD; „ 7=?) uydv0wf
oka<g'erif;-uD; -uD;pk;d cku d jf zpf.? aejynfawmf. jrdK\&;dk jynf jrdK\awmfa[mif;ae7mukd twdtusrajymom
rSm 18 awmifjrifha-umif;trSwftom;rsm; 7Sdonf? ao;aomfvnf; eDayg EkdifiHtwGif;7Sd ydy7m0gtrnf
od<šrif;om;onf awmxGufawmfrljyD;aemuf oPm wGifaom 7Gmae7myifjzpfrnf[k qkd-uonf? xkdt7yf
av;yg;uko d jd rifI bk7m;jzpfonfwiG f crn;fawmfrif; wGif uydv0wf trnfygaom jrLwmtkd;rsm;udk wl;
-uD;u t-udrf-udrf yifhzdwfojzifh uydv0wf jynfokd\ az:awG\77Sd avonf?

54
www.foreverspace.com.m

uykid yf if u Al; pd/AD

uykdifyif ? ?uykid yf ifonf jrefrmEkid if H yifv,f w7m;rsm;ukd avhvmvku d pf m;cJ.


h ? 1831 ckEpS f wGipf pf
urf;yg; awmcsKHrsm;wGif aygufavh7Sdaom opfyif wyfrS Ekwx f u G u
f m awme,f7dS rdzrsm;ykid f jcH-uD;wGif
i,fwpfrsK;d jzpfonf? txl;ojzifh weo‡m7Dwidk ;f awmif aexkid jf yD;aomf jynfo\l ta7;rsm;ukd pwifaqmif7u G f
ykid ;f wGif vrkawm/ vrJah wmrsm;t-um;Y tawG\7rsm; avonf? xk\djyif yg7pfjrdK\/ vef'efjrdK\rsm;ok\d r-umc+
onf? tom;rSmvdaRmf7ifha7mif eDIrmjyD;v~if oGm;a7mufI Oa7myEkid if aH 7;7m A[kow k rsm;ukd 7SmrS;D
toift h wifh wm7Sncf o H nf? ukAwpfayv~if tav; cJhonf? xkdtcg pnf;rsOf;cH bk7ifhtkyfcsKyfa7; rsKd;ukd
csdef 16 ydomcef\pD;onf? tdrfwkdif/xkyf/avsmuf/'kdif;/ oabmusco hJ nfjh yif Ekid if aH 7; vGwv
f yfro= nf pD;yGm;a7;
jr|m;/ xGew f ;Hk vky7f eftwGuv f nf;aumif;/ rD;aoG;zkw7f ef zG\HjzdK;r=ay:wGif tajcjyKrSom wnfjrJEkdifa-umif;
ESifhxif;rD;tjzpf tokH;jyK7eftwGufvnf; aumif; oabm aygufcahJ vonf? xkad -umifh v,f,mpku d yf sK;d a7;
tok;H 0ifonf? tacgufurdk l qk;d aq;tjzpf tok;H jyK7.? vkyif ef;jyKjyifa7;ukv d nf;aumif;/ rD;7xm;vrf;rsm;azguf
uykid yf ifudk ujydKi/f ujrdKi/f -uykid [
f I
l vnf;aumif;/ vkyaf 7;ukv d nf;aumif; -uKd;yrf;cJah yonf? olonf Ekid if jH cm;
ykid ;f awmif/h r"r[lIvnf;aumif; trnftrsKd;rsKd;jzifh rS qnf;yl;cJhaom vufawG\pkdufysKd;a7; A[kokw
ac:a0: -uonf? rsm;ukd tokH;jyKI ol\zcifvkyfief;rsm;ukd tkyfcsKyf
vkyu f idk v
f suf yD;'rGe\f e,f v,f,mpku d yf sKd;a7;toif;
uyD;G yif ? ?uyD;G yifonf jrefrmEkid if H 7ckid Ef iS hf weo‡m7D
yifv,furf;&kd; wav~mufY aygufojzifh yifv,f
uyDG;yif/ yifv,fxif;&SL;yif [lIvnf;trnfwGif
onf? uyD;G rSm xm;0,ftrnfjzpf.?
uyD;G yifonf opfyif-uD;rsK;d jzpfI tjrifah y100/ yif
pnfv;Hk ywf 6ayr~7o dS nf? uyD;G om;. ta7mifrmS eDnKd
a7mif7I dS tvGerf maoma-umifh jyKjyif7cufonf? ok\d7m
wGif xif;twGuf tvGeaf umif;ojzifh tdN, d Ekid if aH wmif
ykid ;f Y t-uD;tus,f pku d yf sKd;xm;-uonf? ckid cf hH jcif;/
ajzmifph if;jcif;/ EG\Jaysmif;jcif;/ ayghyg;jcif; paom*k+o f
Wdrsm;7Sjd cif;a-umifh uyD;G om;udk avS7u G wf idk f 7Guaf ygif
vuf/ avSmw f uf/ wufrponfrsm; jyKvkyEf idk o f nf?t
acgufurdk l 0rf;udu k af ysmufaq;tjzpf tok;H jyK-uonf?
uyD;G yifonf bef\ayG;yifEiS hf qifwo l nf? ok\d aomf
yJc;l e,fzufY awG\7aom bef\ayG;yifEiS hf ae7mwum
wGiw f o
l nf r[kwaf cs? bef\ayG;rsK;d 0if opfyifwpfrsK;d um;
jzpfEidk pf 7m ta-umif;7So d nf?

uAl;pD/AD (c7pf 1810„1861) ? ?tDwvDEidk if H


orkid ;f wGif xif7mS ;aom rsKd;cspfyCk Kd vf-uD; aumifu h Al;
onf qm'if;eD;,m;EkdifiH yD;'rGef\jynfe,f rSL;rwfrsKd;
&kd;rS qif;oufcJholjzpfI wsL;7if;jrdK\Y 1810 jynfhESpf
wGif zGm;jrifcohJ nf? wsL;7if;jrdK\ ppftwwfoifausmif;
wGif ynmoif-um; wwfajrmufcJhjyD;aemuf 1826 †wvDEkdifiH pnf;vHk;a7;ukd jyKpkysKd;axmifcJhol aumihf uAl;
ckESpfwGif tif*sifeD,m wyfAkdvfwpfOD;jzpfvmI
cHwyfrsm;pGmukd wnfaqmufcJhavonf? okd\aomf -uD; ukv
d nf; wnfaxmifco
hJ nf? xk\djyif jynfe,fwiG ;f
olonfvx l u
k Ekd idk if H a7; vGwv
f yfr= ay;7ef -uH7,
G cf o
hJ l rD;7xm;vrf;rsm; azgufvkyfa7;ESifhwuG puf&kHrsm;
jzpfI tcsdeftm;rsm;wGif t*‡vdyf EkdifiHa7; oabm aqmufvkyf a7;ukdvnf; aqmf-ocJhavonf? xkdodk\

55
www.foreverspace.com.m

uAl; pD/AD uAifx7DjrdK\

ul;oef;a7mif;0,fa7; vG,u f cl v hJ ~if tDwvDrmS pnf; EkdifiH.tiftm;awmifhwif;jyD;v~if EkdifiH-uD;rsm;u


vk;H rdz,
G 7f m ta-umif;7So d nfuv dk nf; odjrifc. hJ ? 184^ todtrSwjf yKjcif; cH7atmif tenf;enf;tzkzH Hk aqmif
ckESpf wGif wsL;7if;jrdK\Y vlxktm; tkyfcsKyfa7;qkdif7m 7Gucf ahJ vonf/ xk\d jyif 1855 ckEpS w f iG f u&kid ;f rD;,m;
jyKjyifa7; t,ltqrsm;ukd xkwfaz:nFefjy7eftwGuf ppfajrjyifo\dk qm'if;eD;,m;Ekid if rH S ppfwyfrsm; apvFwf
owif;pmwpfapmifudk xkwaf 0cJ. h ? 1848 ck Zefe0g7Dv ulncD ahJ oma-umifh t*‡vyd Ef iS f jh yifopfw\dk. csp-funf
wGif qPvDusGef;Y awmfvSefa7;-uD; ay:aygufcJh7m r=ukd 77SdcJhavonf? xkdaemuf Oa7myEkdifiH-uD;rsm;u
uAl;onf pnf;rsO;f cHb7k ift h yk cf sKyaf 7;ukd wDxiG 7f ef tcsed f todtrSwjf yKco Jh jzifh tDwvDEidk if H pnf;&k;H a7;wGiv f nf;
awmfjyDjzpfa-umif;ESihf a[majymcJah vonf? ol. a[m rsm;pGm taxmuftyHh jzpfapcJah vonf? 1858 ckEpS w f iG f
ajym csufrsm;rSm tcsufusvSojzifh vlxkomru jyifopfEidk if H wwd, eykv d ,D ef bk7ifEiS hf wdww f qdwf
qm'if;eD;,m; bk7ifcsm;tJvAwfyifv~if oabm awG\qkH tcsdef;tcsufjyKI 1859ckESpfwGif -op-wD;
aygufvmjyD;v~if vGwv f yfr= tcGit hf a7;rsm;ukd ay;tyf ,m;ukd ppfausnmcJhonf? xkdppfyGJwGif atmifjrifr=
cJah vonf? od\k7mwGif uAl;onf xko d \dk 77Scd ahJ om tcGihf a-umifh qm'if;eD;,m;ESihf avmifAg'De,frsm; aygif;rdI
ta7; rsm;t7 yxrqkH;zGJ\pnf;cJhaom tpkd;7 tzGJ\Y usef tDwvDe,frsm;vnf; wjznf;jznf; pnf;vkH;
ryg0ifcahJ cs? xkt d csed u
f tDwvDEidk if rH mS jynfi,f uav; vmcJah vonf?
aygif;rsm;pGm uGjJ ym;vsuf bk7iftqlqw l \d.
k qk;d 7Gm;aom xkad emuf 1861 ckEpS w f iG f *,f7aD Agv'D;ESihf tjcm;
tkyfcsKyfr=ukd cHae7I -op-wD;,m;. taESmifh ykCKd vrf sm;.tultnDjzihf Aif;epfjrdK\EiS fh a7mr jrdK\rw S yg;
t,Suv f nf; aumif;pGm ruif;ao; aomtcgjzpf.? tDwvD wpfEikd if v H ;kH pnf;vH;k rdavawmhonf?
aumifhuAl;onf tpdwfpdwf uGJjydKvsuf7Sdaom (*,f7DaAg'D;*sD„ 7=),if;odk\ tDwvDEdkifiHudk pnf;vHk;
tDwvDEidk if u H dk pnf;&k;H rdapvkad om pdw"f gwf7o dS l jzpf rdap7ef raerem; -udK;yrf;cJhaom rsKd;cspfykCdKvf-uD;
onfh tm;avsmfpGm xkdta7;ukd pdwfygvufyg pwif uAl;onf yxrqHk; tDwvDygvDrefu tDwvD Edkif
aqmif7u G af vonf? xkEd pS (f 1848) rwfvwGif rDvef iHawmf wnfaxmifa-umif; ausnmjyD;aemuf/ oH;k v
e,fom;wk\donf -op-wD;,m;ukad wmfveS af omtcg ol cef\t-um 1861ckESpf ZGefv6 7ufae\wGif Zmwd7yf
. owif;pmrSaeI -op-wD;,m;ukd ppfausnm7ef jzpfaom wsL;7if;jrdK\Y uG,v f eG cf hJ avonf?
v=H\aqmfcJhonf? r-umrD ppfa-unm wkdufckdufcJh.?
ppf twGi;f uAl;onf qm'if;eD;,m;rS ygvDreftrwf uAifx7DjrdK\ ? ?uAifx7DjrdK\onft*®vefjynf
tjzpf ta7G;cHcJh7avonf? okd\aomfxkdppfyGJwGif 0g0pf&d=if,me,fwGif xif&Sm;aomjrdK\wpfjrdK\jzpf.?
qm'if;eD;,m; EkdifiHonf ta7;edrfhI tJvAwfbk7if Amrif*rfjrdK\. ta7S\buf 18 rdik cf ef\tuGm &SmAGe;f jrpf
vnf; xD;eef;pGe\fc7hJ avonf? xkt d cg ol.om;awmf ay:wGif wnf&o dS nf? ,cifu od;k arG;xnfrsm; 7ufvyk f
'kw, d Apfwm tDref;EsLt,f eef;wufjyD;v~if jidr;f csr;f jcif;a-umihf xif&Sm;cJhaomfvnf;/ ,cktcgwGif acwf
a7; jzpfajrmufatmif aphpyfvsuf pmcsKyfcsKyfqcdk 7hJ .? opfpufr=vkyfief;ESihf v~yfppftvkyf&Hk-uD;rsm;zGH\jzdK;
rnfo\dkyifjzpfap aumifu h Al;onf pdwrf ysub f J tDwvD aeavonf? xif&Sm;aom xGufukefrsm;rSm armfawmf
EkdifiH. vGwfajrmufa7; pnf;&kH;a7;wkd\ukd qufvuf um;/ av,mOfys/H pufb;D / tyfcsKypf uf/ v~ypf pf"gwfr;D
aqmif7u G af vonf? u7d,m/ a7wyftoH;k taqmif/ em7D/ yd;k wkEiS fh aumfaZm
1850 jynfEh pS w f iG f aumihu f Al;onf pku d yf sK;d a7;ESihf paom ukeyf Pnf;rsm; jzpf.?
ul;oef;a7mif;0,fa7;0ef-u;D jzpfvmavonf? xkad emuf uAifx7DjrdK\onfa&S;jrdK\wpfjrdK\jzpfI ,cifu jrdK\&;kd
0ef-uD;csKyEf iS hf oabmuGv J rJG a= -umifh 7mxl;rS Ekwx f uG I f rsm;yif &SdcJhavonf? ordkif;yHkjyifrsm;ESihf qufpyf
tD w vD t a7;wG i f Ek d i f i H j cm;wk d \ oabmxm;ud k vsuf7Sdonfhjyif/ a&S;usaomtaqmufttHkrsm;vnf;
od7Sd7eftwGuf jyifopfESifh t*‡vefjynfwkd\okd\ vSnfh aygrsm;onf? 11 7mpkEpS t f wGi;f Y Aife'D pfwif; bke;f
vnfcJhonf? xkdokd\vSnfhvnf7mrS tjyefwGif 0ef-uD; -uD;ausmif;udk tm;vD,kdz7pf aqmufvkyf vSL'gef;cJh
csKy7f mxl; cef\tyfjcif; cH7.? xkt d csed rf pS I aumifu h Al; onfhtcsdefuyif xkdjrdK\udkwnfcJhavonf? a&S;bk7m;
onf Ekid if w H iG ;f jyKjyifa7;vkyif ef;rsm;uk ad qmif7u G cf I
hJ &Sdcdk;ausmif;rsm;teuf 14 7mpkESpftwGif;Y aqmuf
vkycf ahJ om pderf u kd u
f ,f bk7m;&Scd ;dk ausmif;-uD;rSm

56
www.foreverspace.com.m

uAifx7DjrdK\ uAif'pf tdyf

'kwd,uBmppftjyD;Y awG\7aom uAifx7DjrdK\v,fykdif;?pdefrkdufu,f bk7m;7Sdckd;ausmif;. trkd;c`efukd yHkwGifawG\Ekdif.?

txl;xif&mS ;.? 'kw, d uBmppf-uD;twGi;f Y *smrefw\dk tavsmuf "mwkaA'/ &lyaA' paom od_yH nm7yfrsm;
Ak;H -uJwu
dk cf u
dk of jzifh jrdK\v,fyidk ;f rSm t-uD;tus,f ysuf uko d m pl;prf;avhvmaecJ. h ? touf 40 avmuftxd
pD;oGm;7m xkpd ed rf u dk uf ,f bk7m;&Scd ;dk ausmif;-uD;rSmvnf; ol.zcifxHrS 7or~ axmufyHha-u;jzifhom r&Sdr&Sm;
rsm;pGmxdckdufcJhavonf? ,cktcgwGif trkd;c`efESifh aexkdifcJhavonf? touf 40 ausmfwGif uAif;'pf
ar~mfpif-uD;omv~if rysufrpD;bJ usef&adS wmhonf? onf tarGyPnf; tajrmuftjrm; qufcH7&Sdojzifh
1^ 7mpktwGif; t*‡vef jynfwGif;ppf jzpfyGm;cJh "etiftm;awmifhwif;ol wpfa,muf jzpfvmonf?
pOfu bk7if*h + dk ;f om;rsm;tm; xkjd rdK\Y tcsKyfcs xm;cJh ok\daomf uAif;'pfonf qif;7Jonfjzpfap/ csr;f omonf
onfudk ta-umif;jyKI ‘uAifx7Do\dk y\dk onf’ [laom jzpfap ol. aeykx H idk yf u
Hk udk m; rajymif; cJah cs?
pum;ukd jrefrmvlrsKd;wkd\. ‘rJZmukd ykd\onf’[laom uAif;'pf aexkid yf rHk mS tvGef xl;qef;onf? olonf
ynwfpum;uJo h \dyk if t"d_g,faumuf,u l m ok;H pGv
J suf vlrsm;rsm;ESifh a7maESmI raevkdacs? wpfukd,fwnf;
&S-d uavonf? rdr0d goem pl;pku d 7f m od_yH nm7yfrsm;uko d m pl;prf; &Sm
uA,fx7DjrdK\. vlO;D a7rSm 240000 cef\ &S. d ? azGaeavh&Sdonf? od_Hynm7yf ESifhpyfvsOf;I uAif;
'pf prf;oyfawG\&SdcJhonfh A[kokwrsm;rSm ,ckacwf
uAif;'pf tdyf (c7pf 1^31„1810) ? ?uBm "mwkaA'ynm. tajccHrsm; jzpfayonf? uAif;
ajr. odyfonf;jcif;ukd tOD;qkH;pl;prf;&SmazGcJhol[k 'pftm; trSwfw7jzpfap7ef udrf;A7pfwUokdvf
xifay: ausmaf pmaom [ife7DuAif;'pfonf wwd, ausmif;wGif uAif;'pf &lyvufawG\prf;oyf&kH-uD;
'sLbG\J7 'ufAeG &f id= ,
f mjrdK\pm;. wlawmfonf? 1^13 ck ukd aqmufvkyfxm;avonf?
atmufwkdbmv 10 7ufae\wGifeD;pjrdK\Y zGm;jrifI ol. prf;oyf awG\7cdS surf sm;xJwiG f a7Yyg0ifaom
udrf;A7pf wUokdvfY ocs‡mESifh &lyaA'ynm7yfrsm; "mwfrsm;. twkid ;f tqukd vufawG\ &SmazGawG\&jdS cif;
ukd 3 ESpfr~ oif-um;chJavonf? rSm "mwkaA'ynm7yforkid ;f wGif xl;uJaom wk;d wufr=
1^53ckEpS w f iG f [ife7DuAif;'pfonf udr;f A7pf wU wpf7yf jzpfonf? uAif;'pfonf zefA;l wckxw J iG f [ku
d f
okvd rf S 'D*7Db\JG r,lbJ ausmif;xGuf jyD;aemuf 0goem '&k*d si"f gwfaiG\EiS hf atmufq*D sif "mwfaiG\rsm;ukd xnfI h

57
www.foreverspace.com.m

uAif;'pf tdyf

zefA;l ukd csed wf , G rf w S of m;xm;onf? xkad emuf xk"d mwf xrif;csufu ar;aomtcguAif;'pfu okd;ajcwpf
aiG\ rsm;ukd v~yfppf"mwfjzifrh ;D avmifaponf? ,if;ok\d acsmif;qkd v~ifawmfjyD[k ajymonf? xrif;csufu
"mwfaiG\rsm;ukd v~ypf pf"mwfjzifh rD;avmifaponft h cg {nfo h nf av;a,muf vmrnfqv dk ~if ok;d ajc wpfacsmif;
zefA;l xJrS "mwfaiG\rsm;onf t7nftjzpfo\dk ajymif;oGm; wnf;ESifh vkHavmufrnfrxifyg[k jyefajymaomtcg
a-umif; awG\&7dS .? xkt d 7nfrmS yuwda7uJo h \dk teH\ 'gjzifh ESpaf csmif;0,f[k ajzvku d af vonf? uAif;'pfonf
t7omr&Sd ta7miftqif;r&Sb d J zefA;l .tav;csed v f nf; vkod nfxufyI dk ajymqkad vhr&Sad cs?
,cifutwkid ;f &So d nfudk uAif;'pf awG\&7dS avonf? vef'efjrdK\ uvuf[rf uGerf eG ;f 7yfuu G &f dS tdrwf iG f
xkod \dtk m;jzifh uAif;'pfonf a7Y [ku d 'f &k*d si"f mwfaiG\EiS hf aexkid af omfvnf; vef'efjrdK\x&J dS AvGe;f pAg7D7yfuu G Yf
atmufq*D si"f mwfaiG\rsm; yg&Sd a-umif;ESihf xk"d mwfaiG\ tdrfwpfaqmif xm;avonf? ol.pm-unfhwkdufukd
wk\.
d twkid ;f tqukd vufawG\wu G cf suf jyEkid cf ahJ yonf? qkd[kd;7yfuGufYxm;&SdI wu,fh pmayavhvmvkdol
xkrd wS yg; Eku d x f 7pftuf qpfqo dk nfrmS rnfonft h 7m wk\dtm; rdrpd mtkyrf sm;ukd xkwif mS ;avh&o dS nf? uAif;'pf
jzpfa-umif;ukv d nf;aumif; avxJwiG f yg0ifonfh "mwf onf pnf;urf;-uD;oljzpfojzifh pm-unfw h u dk rf S olu, dk f
rsm; ta-umif;udv k nf;aumif; &SmazGawG\&cdS ahJ vonf? wkdif pmtkyfxkwf,lonfhtcgYyif pmtkyf,la-umif;
uAif;'pfonf "mwkaA'ynmzufwiG o f m xif&mS ; vufrw S jf zwfyidk ;f ukd tjrJ a7;om;xm;cJah vonf?
ausmfapmonfr[kwf/ &lyaA'ynmzufwGifvnf; t uAif;'pfonf touf&iS pf Of wpfu, dk w f nf;om aevkd
awmfyif xif&Sm;ausmfapmavonf? 187mpkESpf ukef ouJo h \dk aoonfh tcsed Yf vnf; wpfa,mufwnf; qdwf
cgeD;wGif olonf uBmajr. odyo f nf;jcif;ukd prf;oyf jidrpf mG aovko d jl zpf.? aocgeD;wGif tapcHudk tcef;
&SmazG-unf7h m 5 'or 448 jzpfa-umif; awG\&cdS o hJ nf? wGi;f rSxu G af p.? em7D0uft-um tcef;wGi;f jyef0ifvm
,ckacwfwiG f pl;prf;&SmazGawG\&jdS yD;jzpfaom uBmajr. onfhtcg uAif;'pfrSm aoqkH;aeavjyD? xkdae\rSm
odyo f nf;jcif;rSm 5 'or 5 jzpf.? acwfrD u7d,m 1810 jynfEh pS f azazmf0g7Dv 24 7ufae\ jzpfayonf?
wefqmyvmrsm;r&Sb d EJ iS hf xkrd ~reS u f efatmif uAif;'pf
wGucf suf Ekid jf cif;rSm rsm;pGmcs;D rGr;f zG,af umif;ayonf?
uAif;'pfonf tvGe&f u S af -umufwwfI rde;f rrsm;
udk tvGefrkef;wD;ol jzpfojzifh tdrfwGif ckdif;apaom
rde;f r tapcHrsm;ukd pma7;Iom rSm-um;avh &So d nf?
rnfonhftcgr~ rsufESmcsif; rqkdif7acs? vlysKd-uD;b
0ESiyhf if uG,v f eG 7f 7Smavonf?
xk\jd yif olonf pum; tvGeef nf;oljzpfonf? aqGrsK;d
rsm;ESifhvnf; qufqH r=enf;onf? ol. tarGcHt
arGpm;jzpfol avmha*smhu Aif;'pf ukdyif wpfESpfv~if
wpfcgom rdepftenf;i,f awG\qcHk iG ahf y;onf? ok\daomf
olonf awmf0iftoif;. tpnf;ta0; rsm;ok\dreS rf eS f
wufa7mufco hJ nf? 1^60 jynfEh pS w f iG f awmf0iftoif;0if
vl - uD ; wpf O D ; jzpf v mI -um oyaw;ae\ w k d i f ;
toif;0ifv-l uD;rsm;ESihf npm pm;avh7. dS ?
rvFrJ uif;omI wpfcgwpf7H {nfo h nfrsm;ukd zdwaf c:
aus;G arG;7onfh tcgrSmvnf; {nfo h nfrsm;twGuf tpm;
taomuf zG,zf , G 7f m7m&Sad tmif pDraH y;7ef tckid ;f tap
wkd\tm; rajymqkdwwfacs? wpfcgY olonf awmf0if
toif;rS toif;om;rsm;tm; rdrdtdrfY xrif;pm;7ef
zdwaf c:cJah vonf? xk{d nfo h nfrsm;twGuf rnfonfh uBmausmf o_Hq7m-uD; [ife7D uAif;'pf
[if ; vsmuk d csuf j yKwf a usG ; arG ; 7ef o if h r nf u k d

58
www.foreverspace.com.m

aw;*DwyrmzGJ\oDxm;aompmyef;ukH;rsm;
pmqku
d 0dw\dkonf rdrw
d \dkpw
d Yf xdawG\ cHpm;7aom t7omukd olwyg;wk\dtm; uAsmvu‡mwk\djzifu
h ;l quf
ay;.? xkduAsmvu‡mukd tb,fykH zefwD;-uoenf;?

uAsmvu‡m ? ?uAsmvu‡m [lonfum; vlwkd\ atmf-unfh-uouJhokd\ uBmOD;ol wkd\onfvnf; xkd


ae\pOf okH;pGJajymqdkaeaom omrefpum;rsm;ukd obm0 *DwoHrsm;ukd twk,l-uonf? OD;pGm olwkd\
aw;*Dwyrm ajyjypfacsmarmpGm csKo d mjidrahf jimif;atmif teD;ywf0ef;usif7Sd wd7>mefrsm; atmfoHukd twk,l
pDu;Hk a7;om; xm;aompm jzpfonf? xk\djyif y'a'go/ onf? txl;ojzifh iSuu f av;rsm;.toHudk rwl wl
0gusa'go paom a'gowk\drS uif;vGwI f yom'*k+/f atmif avhusihf -unf-h u.? iSujf rnforH mS vlw\dktwk
-oZ*k+pf aom *k+w f \dkEiS hf jynfph aHk tmif zG\J ou D ;Hk or~ ,l7ef tvG,q f ;Hk aom toHjzpfavonf?
aom oU™bmom r*"bmomwGif *gxm/ jrefrm uBmOD;olw\o dk nf wpfae\v;Hk trJv J u
dk f ig;r~m;ponf
bmomwGif vu‡moDcsif;rsm;ukd uAsmvu‡m[k ac: jzifh tpm7SmazGc7hJ I yifyef;EGr;f vs-uonfh tavsmuf
a0:-uonf? ncsrf;tcsdef0,f pka0;vsuf aus;iSuftoH/ rkd;oH/
uAsmvu‡mukd jrefrmbmom pmayomr[kwf/ avoH/ opfyifopf7u G f v=y7f mS ;oHpaom obm0 *Dw
uBmay:7Sd bmompmay toD;oD;wk\dYvnf; awG\7EdS idk f oHw\du k dk wpfa,mufwpfvn S phf D twk,al tmfjrnfI azsmf
onf? xko d \dkjzpfaomf uAsmvu‡monf rnfuo hJ \dk pwif ajz-uayvdrhfrnf? tcsKd\aom olrsm;uvnf; tem;
ay:aygufvmoenf;[k pOf;pm;zG,f7Sdonf? uAsm ,lcsdefwGif rdrdwkd\wpfae\wm -uKHawG\cJh7aom tjzpf
vu‡mudk rnfou l pI a7;vku d o
f nfudk u`Eyfk w f \dk twd tysuf A[kow k wk\dudk wpfqifph um; wpfqifeh m;a7muf
tus rajymEkdifacs? okd\aomf uAsmvu‡m rnfokd\ atmif ajym-um; -uayrnf? ,if;ok\d ajym-um;7mwGif
pwifjzpfay:vmonfukdrl cef\rSef; csdefqEkdifayonf? ywf0ef;usif obm0*DwoHudk tm;usI &k;d &k;d pum;
uAsmvu‡m[lonf aw;*Dwyrm csKdomjidrfhajimif; ESihf rajymbJ *DwoHaESmonfh pum;vk;H wk\d jzifh -uHzef
atmif pDu;Hk xm;aom pmjzpfonf[k txufuqkcd jhJ yD? ajymonfhtavh jzpfvmcJh[efwlonf? 0kdif;zGJ\ pum;
xk\da-umifh uAsmvu‡m. a7aomufjrpfjzpfaom aw; ajym7mwGif aysmf7FifjrL;wl;-uonfh tavsmuf
*Dwrsm;ukd jyefvnf pOf;pm; oifah yonf? aw;*Dwrsm; vufcyk w f ;D jcif;/ ajcaqmifjh cif;/ pnf;vku d jf cif;/ avc`ef
rnfuo hJ \dk pwifay:aygufvmoenf;? jcif;paom tr=w\dkujdk yKvsuf pum;ajymoluvnf; *D
uBmavmu-uD;Y om,maomtoH qdwfokef; woHEF,fonfh csKdomaom pum;rsm;ukd ajymayvdrfh
aeonfh tcsed [ f I l rnfonfh tcgur r7Scd ahJ cs? oW rnf? Tok\d pum;&k;d &k;d rS *DwoHurdk ;DS vsuf om,mem
avmu-uD;rjzpfwnfrD avmu"gwf-uD;wpfciG v f ;Hk a7 aysmzf , G jf zpfatmif pDumywfu;Hk ajymjcif;onfyifv~if
jyiftwd zk;H vFr;f aeaom uBmysuaf ecsed Yf yif a7,mOf uAsmvu‡m oa¶pGJvmaejyD[kqkd7ayrnf? okd\aomf
v=id ;f wk\dcyG of /H v~ypf pfjyufI rk;d -udK;xpfoH paom toH Tonfum; E=wu f Asm omv~if jzpfao;.? pmtQ7m
rsm; 7SdcJhayonf? xkdaemuf a7rsm;cef;ajcmufI ray:aygufrDuyifv~if vlwkd\onf rdrdwkd\ pdwfESvkH;Y
ajrjyifay:xGe;f vmaomtcg avjzifh wku d cf wftyfaom awG\-uKHcHpm;r=wkd\ukd xkwfaz:ajymqkd-uaom uAsm
a7v=id ;f oHo H nfvnf;aumif;/ yifxufrS opf7u G f opf aw;rsm; 7SdcJh-uonf? xkd\a-umifh tQ7mpmrsm; ay:
cufuav;rsm; v=yf7Sm;oHonfvnf;aumif;/ acsmif; aygufvmaomtcg uAsmvu‡m ta7;tom;[lI
ajrmif; tif;tkdifwkd\rS a7yGufoHonf vnf;aumif;/ ay:xGef;vmrnfrSm usKd;a-umif; qufpyf-unfhu
ydk;rFm;wd7>mef wkd\. atmfjrnfoHonfvnf;aumif;/ odEidk af yonf?
aus;iSuf om7umwkd\. 7ifh&loHonf vnf;aumif; rdrpd w
d Yf cHpm;r=/ v=y7f mS ;r=/ awG;-uHrw = \dkudk olwyg;
toD;oD; 7Scd -hJuayonf? xkt d oHrsm;rSm pifppf obm0. pdwfY xkdenf;ESifESif awG\-uKHcHpm; v=yf7Sm;vmEkdif
aw;*Dwyif jzpfavonf? *DwoHEF,fonfh om,m atmif ul;qufay;aomt7mum; uAsmvu‡myif jzpf
jidrahf jimif;aom xko d bm0oHudk uBmOD;olw\dk tm&kjH yKrd onf? ,if;ok\d rdrcd pH m;7r=udk olwpfyg;uk, d af wG\ cHpm;r=
-uonf? uav;oli,frsm;onf tdrfYarG;xm;aom jzpfoGm;atmif ul;ajymif;ay;7onfrSm rvG,fulacs?
a-umifuav;/ acG;uav;wkd\. toHukdtwk,l

59
www.foreverspace.com.m

uAsmvu‡m

rdrod od vkd olwpfyg;odatmif/ rdrjd rifovkd olwpfyg; pyfqx dk m;.? vESijhf r/aeESiahf jr/pGeEf iS rhf eG /f ok;H csupf vk;H
jrifatmif jypm;zk\d7m vufeufaumif; vkad yonf? xkd rd.? teuf"d_g,fum;7Sif;vS.? tcg7moD t
vufeufaumif;um; uAsmvu‡mwnff;[laom wef avsmuf vlu rac`7bJESifh tvkdvkdyifxufrS EGrf;
qmjzpfajrmufatmif axmufrulnDay;aom toH ajcmuf a-uGusvmaom o7zDyef;ESihf ydawmufyef;yGihf
um7ef/ pyfy[ Hk yfy/Hk pykcH syHk teuft"d_g,f ponfw\djk zpf wkd\rSm ajrjyifay:0,f wykHwacgif;-uD; yHkvsufom;
-u.? jzpfaeonfudk uGuu f u G u
f iG ;f uGi;f odjrifEidk o
f nf? TY
uAsmvu‡m[lonf um7efuav;rsm; [yfxm;&kEH iS hf pmqkd jyovkdaomol. yef;u$vm ajrarG\7mukd pm
uAsmvu‡majrmufjyD[k rqkdomacs? o]vu‡m7/ zwfoo l nf pmqk. d vufeufaumif;jzpfaom uAsm\
tWvu‡m7 paomwefqmrsm;jzifh a0a0 qmqm t7majrmufonfh pmvk;H uav;rsm;ukd ok;H oyf&EHk iS hf pmqkd
qifjref;ay;zkd\ vkdao;onf? rnfonfh bmompmayY jrifouJo h \dk jrifEidk af yonf?
rqkd um7efcsw d qf ufy/Hk toHaetoHxm;,ly/Hk tvu‡m uAsmvu‡m pyfq7dk mY um7efomru r-wm(rDwm)
7oay:atmif zGJ\ykHpaom uAsmOya'pnf;urf;rsm;7Sd [kac:onfh toHuv dk nf; owdrl 7ayao;onf? 7Snf
ayonf? xkdpnf;urf;rsm;jzifh pHepfwus ukHvkHjynfh aom'D•oH/ wkad om 7©oH/ av;aom *&ko/H ayghaom
0atmif zG\J po
D u D ;Hk wwfro S m uAsmvu‡m jzpfayrnf? v[koHponfrsm;ukd nDnmajyjypfatmif xnfhoGif;
uAsmpmqko d nf xkx d dk vufeuf u7d,mrsm;ukd rSeu
f ef pyfqkdrSvnf; uAsmvu‡m rnfayrnf? pmqkdwkd\onf
atmif okH;wwfygrS pmqkdukd,fwkdif od7SdcHpm;7aom uAsmvu‡m zG\J7mY um7ef a7G;ouJo h \dyk if toHuv dk nf;
t7omukd pmzwfolonf wif;jynfhusyfjynfh cHpm; a7G;cs,f 7avonf? 7Snaf om'D•oHjzifh zG\JE\JGI teuf
Ekdifayrnf? um7efomnDI uAsm\t7om rxdrdaom ay:atmif az:xm;aom atmufyguAsmvu‡mukd
uAsmuav; wpfy'dk u f dk ykpH jH yvko
d nf? -unfEh idk af yonf?

wk\d ausmif;awmifu pdeyf ef;awm/ -unfI


h rjrif/ ac:v~ifr-um;/ tdraf 7S\zsm;a-umif/h
tysKdav;awG vufe\J acgvk\d / oem;p7m ikad -uG;7Sm.?
a7Frak XmwJw
h if-u7Sm?
Tpma-umif;Yum7efom nDonfr[kw/f toHtm;
TYum7efuo dk m nDatmifpyfxm;I teuft"d_g,f jzifvh nf;odraf rG\onfh teufudk az:xm;avonf? jrif/
vk;H 0ray:cJah cs? awm/ acgESihf aXmwk\d rmS um7ef [yf v~i/f -um;/ zsm;/oem;/ p7m/ 7Sm[laom um7efrsm;rSm
rdaomfvnf; vufe\Jacgqkad om pum;rSm t"d_g,fr7Sd toH7n S f toHav; rsm;csnf;jzpfojzifh 7Gwq f 7dk mwGif
acs? tWvu‡m7 ray:aompmjzpf.? Tok\d t"d_g,f qGiJ if7nS w f I
JG pmqkjd yvkad om oem;zG,f tjzpfEiS hf odrf
r7So d nfh pum;vk;H uko d ;Hk jcif;jzifh bmompum;ukd rsm; arG\onft h eufudk 7Si;f vif;pGm jrifod Ekid af vonf?
pGmxdckdufayonf? uAsmvu‡mokd\vnf; rusa7muf
onfudk owdjyKz, G jf zpfonf? um7efvnf;rd/o]vu‡m7/ tzefzefv~if/ woa¶a"/ wayvsOf;vsOf;
tWvu‡mwkd\ESifhvnf;jynfhpkH/ uAsmh t7omvnf; wn|Of;qkd;qkd;/wn|dK;vsvs/wwvGrf;vGrf;/worf;
ajrmufvaS omuAsmwpfy'k u f dk ykpH jH yOD;tH?hH [,f[,f/wwG,fwmwm/w[mv=dufv=duf/
w&=dufiifiif/ wyifyef;yef;/ w0ef;vsm;vsm;?
vaetpGef/ jrajrrGef0,f/ avoGefyifhr=wf/
7Guf7ifhjyKwfu/ aus;E=wfzl;qifh/ TuAsmykd'frSm o]vu‡m7ESifh jynfhpkHvSI txl;
vGwfusL;wifhonf/ ojzifh toHrsm;ukd r"k7wm*k+af jrmufatmif csKo d mpGm
El;cGifhcgrSD/ o7zDvnf;/ 7moDodqkH;/ pDbdukH;okd\/ zJ\Gpx
D m;ayonf? teuftm;jzifv h nf; rcsK\dw/hJ bmom
awmvkH;v~rf;armuf/ yef;ydawmufrl/ pum;vkH;rsm;ukdvnf; a7vJESifh qifhxufuJ vSvS
EGrf;ajcmufa-uG a7mf/ rac`aomfvnf; -u;D ok;H xm;ayonf? uAsmwGif um7efji&d o Hk m r[kwb
f J
ajray:twd/ ykHvsuf7dS.? toHrsm;ukd qkdvkdonfh t"d_g,fESifh nDnGwfatmif
TY um7efrsm;rSm ESpcf sufo;kH csufyif rdatmif a7G;cs,fo;kH xm;yku
H dk atmufygykpH YH awG\7.?

60
www.foreverspace.com.m

uAsmvu‡m

ig.cGeftm;/ wef;ckd;rsm;ukd xif7Sm;-unfh-u/ ,Ofaus;r=. zk;d at[k ac:qk7d aom *7dEiS hf a7mrEkid if H
auo7okd\/ r]eef;vkH;/ 7FH\a-umufcsKH;atmif/ rsm;. tquftEG,rf sm;ukd awG\7ayonf? *7dpmaywGif
vuf&kH;ESpf7yf/ ajzmif;ajzmif;cwfvsuf/ atmh ' D q D a c: vu‡ m -uD ; rS m a7S ; ppf w k d u f c ef ; /
qifjrwf,Ofom/ ausmufukef;rSmv~if/ pGef\pm;cef;rsm;ukd zGJ\qkdxm;ojzifh xkdvu‡m -uD;rsKd;ukd
ybmukdwif/ ajrjyifwvif;/ ppfyGJusif;onf tufypf7w J if; vu‡m [lI ac:qkx d m; avonf? xkd
igrif;uko vmjyDwnf;? vu‡m-uD;ukOd a7my pmaywGif bmomrjyef 7ao;aom
Tpmyk'd . f um7ef toHrsm;ukd -unfv h ~if a7S;OD;pGm bmom[lI r7Sdacs? pmay tarGtESpftjzpf cH,l-u
tm;/ rsm;/ 7Sm;[laom 'D•oH7n S jf zifh tpjyKI &kwjf cnf; avonf? u`Efkyfwkd\ ta7S\EkdifiHY oU™bmomjzihf
yif -u/ 7/ '[laom v[koHayghwkd\okd\ ajymif;um a7;pyfxm;aom 7mr,e vu‡m-uD;rSmvnf; tuf
vk;H / csK;H / &k;H / 7yf/ cwf/ jrwf[al om toHav;rsm;jzifh ypfvu‡m trsKd;tpm;yif jzpfonf? atmh'dqDESifh
o,f,o l mG ;jy;D aomf toH7n S f om/ rSm/um wk\dxnfo h iG ;f 7mr,evu‡m-uD;rsm;rSm uBmwGif ,ckwkdif ausmf
vsuf wzef *&k toHav; jzpfaom vif;/ usif;/rif; -um;vsuf 7Sdavonf?
wk\d jzifh tqk;H owfxm;avonf? TwGif *&kot H oH 7moDOwk awmawmif a7ajrwkd\ukdzGJ\qkd-u7mY
av;rsm;/ jywfawmif;aom 7©toHwkdrsm; 'D• ewfrsm;yifzefqif;ouJhokd\vnf;aumif; rkd;ewfom;/
oH7n S rf sm; r~wpGm teufay:atmif az:pyfomG ;ojzifh avewfom;ponfw\dk xif7mS ;pGm7So d uJo h \dkvnf;aumif;/
ukorif;. 7J7ifhaom -uKH;0g;oH ukdpmzwfolwkd\. zG\Jq-dk u.? a7S;*7d vlrsK;d rsm;onf rk;d OD;us7moD yef;rsm;
em;xJY pmqkd -um;apvkdouJhokd\ xifxif7Sm;7Sm; yGifhonfukd bkRpkd;ewforD;. cspforD; aorif;xHrS
-um;aebd.? Tod\k cHpm;7ayonf? jyefvmI aysmf7Fifaom txdrf;trSwfjzifh yGifhav[ef
pmqk. d pdwEf v S ;Hk Y cHpm;7aom tm&krH sm;ukd ol. zGJ\qkd cJhavonf? ta7S\wkdif;EkdifiHYvnf; tol7mESifh
pum;vkH;toHrsm;u t"d_g,faz:ay;aprSom uAsm od-um;wk\d ppfwu dk f -uI rk;d 7Gmav[ef zG\J q-dk uonf?
vu‡m tppfjzpfEidk af yonf? uAsmvu‡m trsKd;tpm; 7moDbGJ\/ awmbGJ\/ awmifbGJ\/ r,fbGJ\/ armifbGJ\paom
rsm;rSm bmompmaytoD;oD;ukv d u dk I f trsK;d rsK;d uGjJ ym; tzGJ\trsKd;rsKd;wkd\udk jrefrmpmayY 7SdouJhokd\ tjcm;
avonf? jrefrmpmaywGif uAsmvu‡m trsKd;tpm; pmayrsm;Yvnf; 7Sad yonf? xkx d tdk zG\JrsK;d ukd *7dwidk ;f om;
rsm;rSm bmompmay toD;oD;ukv d u dk If trsK;d rsK;d uGjJ ym; wkd\u vpf7pf[lI trnfwyfxm;.? jrefrmpmayY
avonf? jrefrmpmaywGif uAsmvu‡mukd vu‡mESifh aw;xyf[laom uAsmtrsKd;tpm;rsKd;ukd taemuf
oDcsif;[lI ESpfrsKd; cGJjcm;xm;onf? vu‡mrSm (1) wkdif;pmayY qGef;euf[lI awG\7.? qGef;eufrSm pm
vu‡m/ (2) ysKd\/ (3) armfuGef;/ (4) oHykdif;/ (5) a-umif; a7 14 a-umif;jzif um7ef/ toH/ pnf;rSef
orkdif;/ (6) 7Jwif;/ (^) wrf;csif;/ (8){csif;oHwkdif/ atmif pyfq7dk aom uAsmrsKd;jzpf.? jrefrm aw;xyf
(9) {csi;f oHayguf/ (10) 7wk/ (11) vl;wm;/ (12)tef/ wGiv f nf; 18 yk'd jf ynfah tmif tcHttkyf um7efrsm;jzifh
(13) oHayguf/ (14) 0J&kduf0JoGif;[lI 14 rsKd; 7Sd.? pepfusatmif zG\Jqdk 7ayonf? xk\dtjyif jrefrmtJcsi;f /
oDcsif;wGi(f 1) 7uef/ (2) a[mpm/ (3) omcsif;/ (4) tkdifcsif;/ aw;t&kd;tqef;rsm;ESifh cyfqifqifwlaom
umcsif;/(5) tJcsif;/ (6) tkdifcsif;/ (^) av;csKd;/ (8) taemufwkdif; uAsmwpfrsKd;ukd AJvuf[k ac:xm;
oHcsKd/ (9) ,kd;',m;/ (10) ywfysKd;/ (11) -udK;/ (12) a-umif; awG\7avonf? Tokd\v~if bmompmay
bG\J/ (13) abmv,ft&k;d /(14) aw;t&k;d tqef;/ (15) trsKd;rsKd;Y uAsmtrsKd;trnf trsKd;rsKd;7Sdavonf?
ojzeft&kd;tqef;/ (16) ikdcsif;t&kd;tqef;/ (1^) pyfy[ Hk yfyHk pnf;pHepfEiS hf trsK;d trnfrsm; uGjJ ym;jcm;em;
wkH;csif; t&kd;tqef;/ (18) [efcsif; t&kd; tqef;/ aomfvnf;bmom pmaywkdif;. uAsmvu‡mrSm om
(19) avScsi;f t&k;d tqef;/(20) ewfo/H (21) rSmwrf;/ ,memaysmzf , G jf zpfatmif ynm7Sw d \dk zG\Jpo D u
D ;Hk xm;aom
(22) Zmwfpum;pyfy[ Hk I
l 22 rsKd;yg0ifonf? pm[kyif t"d_g,f wnDwnf; 7avonf?
uBmay:wGif ajymqkdoHk;pJG-uaom bmompum; ynm7Srd sm; zG\Jpnf;xm;aom uAsm vu‡m. t7om
rsm; uGJjym;aomfvnf; uAsm\—m+f tmabmfrsm;rSm ukd cHpm;Ekdifaomenf; 7Sdygoavm[k pOf;pm;p7m
rltm;jzifh cyfqifqif wlonfudk awG\7onf? taemuf jzpfayonf? bmompmayra7G;uAsm/ vu‡m[laom
Ekid if .H uAsmvu‡mrsm;uk-d unfv h ~if taemufavmu t7omukd odEkdif7ef cHpm;Ekdif7efenf;7Sda-umif;awG\

61
www.foreverspace.com.m

uAsmvu‡m

7onf? csKcd sOcf zJ , G wf \dk. t7omonf v~mY xif.? tom;Y wHceG pf u kd cf ahJ om awmifib
l 7k ifewf7iS af emif.
tqif;onf rsupf Yd xif.? xked nf;ESiEf iS f uAsm vu‡m 7wk wpfy'dk w
f iG ?f
t7omonf em;Y xif.? *DwoHrsm;ukd em;vnf
Ekdif7ef/ *Dwt7omukd cHpm;Ekdif7ef avhusifhxm; ESpfjydKufzuf7Sm/ 0w‰omrS/ pH7mpHxm;
7ouJhodk\ uAsmt7omukd odEkdif7efvnf; em;ukdyif a7G;cJhjcm;I/ od-um;wr~/ jydKifvSmovnf;
avhusix hf m;7ayrnf? xkad -umifv h nf; uAsmpyfq7kd mY aomfwmha7mifoGif/ -u,fES,fxif[k/
o] vu‡m7*k+u f dk xnfoh iG ;f xm;ayonf? uAsm[l ocifuukd/ rsm;rdef\qkdvdrfh?
onf pdwx f u J zwf&EHk iS hf t7om rjynfph aHk cs? olwpfyg;
toHxw k I f zwf-um;jcif;ukd em;axmifjcif;/ uk, d wf idk f [lI awG\7.? Tae7mwGirf ed ;f rwpfO;D .tvS ukd
toHxGufI zwfjcif;wkd\ukd jyKrSomv~if jynfhpkHaom rsuv f ;Hk / rsucf ;Hk / ESmwH/ uk, d af euk, d x
f m;paom t*‡g
t7om ay:Ekdifavonf? uAsmvu‡m toHrsm;onf tpdwftydkif;wkd\ukdwkduf&kduf csD;usL;jcif; rjyKbJ xkd
rnfr~c7D;a7mufonfudk txufY az:jycJjh yD;avjyD? xk\d rde;f uav;. tvS&yk umukd *k+w f ifI wpfenf;vnf;
aemuf uAsm/vu‡m[lonf pmvk;H pum;rsm;xuf pdwf wifpm;I od-um;rif;pH7m/ 0w‰omrS/ ewfunm.
tay:wGiyf I dk wnfonf[k qk-d uonf? pdwu f ;l onf tvSEiS hf E=id ;f 7Snv hf ~if rde;f uav; tvSuyif omayvdrhf
uAsmvu‡mjzpfI pm/pum;ponfwkd\rSm xkdpdwful;ukd rnf[k zJ\Gqx dk m;onfudk awG\7onf? Tum; wifpm;
taumiftxnf jzpfapaom vufeufr~om jzpf zG\Jqadk om enf;jzpf.?
avonf? xkad -umifh bmompum; uGjJ ym;-uapumrl a7S;*7dpmqkd [k;d rm;zG\J qadk om atmh'q D D vu‡m-uD;
uAsm—m+f pdwful;rSm twlwljzpfonfukd awG\cJh-u7 wGif vnf;[,fvifrzd 7k m; vSyyku H dk oab‡m wpfaxmif
onf? usGEkfyfwkd\. jrefrmpmay tvu‡m usrf;rsm;Y ukd ppfwu dk 7f ef vFiahf paomrsuEf mS [k wifpm; xm;onf
yg7Sad om Oypm/ 7o*k+w f \dkrmS r*"bmomrsm;rS qif; ukd awG\7onf? rde;f uav; wpfa,muf. tvS*+ k rf mS
ouf77So d uJo h \dk taemufwidk ;f uAsm pmayrsm;wGif *7d pmqk. d pdwu f ;l ay:Y wnfae ayonf? rnfonfph mqkd
a7mrbmomwk\drS qif;oufvmaom Oypmwifpm; enf; rqkd pmqko d w l \d.
k pdwu f ;l csi;f rSm qifqifyif jzpfonf?
tok;H tE=e;f wk\d 77S-d uavonf? pmaytrsKd;rsKd;ukd E=id ;f olwkd\. tawG;ESifh tjrifrSm omrefvlrsm;ESifhrwl
7Snfhavhvmaomtcg uAsm—m+fpdwful;rsm; wlykHukd xl;jcm;aeayonf? eHeufcsed cf g xGujf yLvmaom aerif;
awG\7dS-u7onf? jrefrmpmayorkdif;wGif 7wkta7; -uD;ukdomrefvl. rsufpdwGif t0kdif;o!mefrS 0g0g

a7Fbkdc&kdif ubkd7GmteD;rS rl;jrpfa7ukdvFJ,lxm;I wpfc&kdifvHk;. pkdufysKd;a7;twGuf zlvHkapaom ubkda7vFJqnf

62
www.foreverspace.com.m

uAsmvu‡m

ta7mifrsm; xGufaeonf[kyif omref jrifayrnf? ck 7Sad om 455 ay7Sno f nfh ausmufqnftjyif/ wpf
uAsmhpmqk. d rsufpYd um; Tok\d &ek \f 7if;pGm rjrif/ ,k zufwpfcsuw f iG f tus,af y 40 7Sad om a7xkwf ayguf
*¶dK7fawmifxdyfzsm;rS ae7xm;p-umonf a7mifrsKd; wHcg;-uD; 4 ckESifh tus,fay30 7Sdaom a7xkwf
axGjzm xGuaf y:vmI uBmol uBmom; trsm;tm; aygufwHcg; -uD; 2 ck yg0ifonf?
E=wfqufonfhtvm;uJhokd\ 7Sdonf[k jrifayrnf? xdk\ 1906 ckEpS cf ef\u pwif tok;H jyKcJah om a7Fbdk wl;
a-umifh uAsmukd -um;emavhvmjcif;jzifh rdrdwkd\ -um; ajrmif;odk\ 5 ay pDr~ us,fonfh tayguf 20 7Sdaom
bl;aeus pum;vkH;rsm;/ toHrsm;ESifh jrifbl;aeus qnfxdyf a7wHcg;-uD; rSa7ay;oGif; avonfay 4
yHkH!mefrsm;onf toGifwpfrsKd; ajymif;I tjrif opf vufr pD 7Sad om a0gvwef wHcg; 3ckjzifh a7ay;oGi;f
wpfrsK;d jrifvmEkid af yonf? avonf? a7Fb/dk a7OD;wl;ajrmif; vkyif ef;ukd usyaf ygif;
uAsmvu‡m pmyk'd rf sm;rSm vl. pdwu f dk ppfc7moH 153^8000tuket f uscu
H m aqmif7uG cf o
hJ nfh twkid ;f
wHy;dk uJo
h \dw
k uf-uG v=\HaqmfEidk af om oWdvnf; 7So d nf? ajrmufykdif;a'o tenf;i,frSwyg; a7Fkbkd wpfc&kdif
vl. pdwfukd ,kdzdwfatmif nGwfEl;apEkdifaom vk;H wGif pku
d yf sKd;a7;twGuf a7zlvaHk vonf?
oWdvnf; 7do S nf? T oWdw\drk mS pmqk. d pdwu f ;l rsm;
om jzpfavonf? uAsmvu‡monf wcrf;wem;7Snf
vsm;pGm zGJ\qkdxm;rSom uAsmvu‡m jzpfonf[k rqkd
7acs? rnfr~yif wkdapumrl uAsm*k+f ajrmufatmif
zGJ\qkdv~if uAsmvu‡mjzpfEkdifonf? uAsmvu‡mrSm
t7om7Sdaom pmayrsKd;jzpfI vl.pdwfukdol-udKuf
onfhzufokd\ ,drf;,kdifvmatmif qGJiifEkdifaom oWd
xl;vnf; 7Sad yonf? ,if;ok\d t7om awG\Eidk af om pm
ay. trsKd;rsKd;aom t7omwk\d udk usGEyfk w f \dk odxm;zk\d
aumif;.? om,mr=rmS vl\obm0. t-uKd uyf ifjzpf7m/
om,mpGm zGJ\EGJ\ pDukH;xm;aom uAsm vu‡mudkvnf;
vlw\dk -uKd uEf pS o
f uf pGv
J rf;-uayrnf? xk\da-umifyh ifv~if

pmay0šK/ 7wkuAsm/ysKd\vu‡mESi/hf omonfo h cD sif;


tJapmif;jiif;ESirhf uif;rjywf//zwf7w
G af vhusu/f
wD;r=wfvsufom/ aeaumif;pGm? e*kdtwkdif; awG\7aom ykvJxGufonhf urmwpfrsKd;

[k 0ef-uD; ya'o7mZmonf jrGuq


f cdk aJh vonf? urm ? ?urmonf tcGEH pS jf crf;7Sad om c&krsK;d jzpf I
xktd cGEH pS jf crf;ukd &ke;f Ekid /f -uK\HEidk af om ta-um wpfcu k
ubkda7vFJqnf ? ?a7FbkdjrdK\ ajrmufbufwGif wpfae7mwGif yWmozG,fqkdif;xm;onf? a,bk,s
7Sdaomxef;wyif blwmrS taemufbuf 5 rkdifcef\ tm;jzifh tay:zuftcGo H nfjym;I/ atmufzuftcGo H nf
tuGmwGif ubk7d mG wnf7o dS nf? xk7d mG teD;Y rl;jrpfa7ukd cGufjyD;v~if xkdtcGufxJY urm.ukd,fc¶m wnf
vF, J al om a7vFq J nfudk ubkad 7vFq J nf[k ac:onf? 7do
S nf? urmonf tylyidk ;f ZkeEf iS hf orykid ;f Zke7f dS yifv,f
xkda7vFJqnfrS ta7S\bufwGif a7Fbdkwl;ajrmif;okd\ urf;ajcwpfav~muf a7wdrf7m t7yfrsm;wGif aexkdif
vnf;aumif;/ taemufbufwGif a7OD;wl;ajrmif;okd\ onf? at;vGe;f aom 0if&;dk pGe;f a'o7Sd yifv,f urf;ajc
vnf;aumif;/ a7ay; oGif;avonf? wl;ajrmif; rsm; rsm;wGirf l rawG\7acs?
tay:wGif trDjS yKaeonfh a7aomuf {7d,m 313000 urmwGift7G,f/ ykHo!mef/ tavhtx/ t7om/
ukd pkpkaygif; rkdif 360 r~ 7Snfvsm;aom ajrmif;cGJ tm[m7"gwf tenf;trsm; ponfw\dkuv kd u dk I
f trsK;d
toG,o f ,
G w
f \dkjzifh a7jzef\jzL; ay;a0onf? aygif; wpf7mausmrf ~7. dS ? (c&krsK;d „7= ) ok\daomf pD;yGm;
ubdak 7vFq
J nf. qnfxyd -f uD;rSm a7wHcg;7Sif 91 a7;t7 ta7;t-uD;qkH;aomtrsKd;rsm;rSm tar7duef/

63
www.foreverspace.com.m

urm

Oa7my/-opa-w;vD;,m;/*syef/ay:wl*/D w&kw/f ypdzw d f wpfzef aygufzmG ;-uD;jyif;yku H dk vku


d I
f vnf; urmukd
urf;ajc ESihf tdN, d urmrsK;d rsm;om jzpfonf? ykvx J uG f ESpfrsKd; ESpfpm;cGJjcm;Ekdifjyefonf? wpfrsKd;wGif OESifhw
onfh urmrsm;rSmwpfrsKd;jzpfI a7iefurmrsKd;tjyif uGOrSaygufcgp om;i,frsm;ukd rdcifurm. tcGt H wGi;f
a7csKud rmrsK;d vnf; 7Sad o;onf? ykviJ yk o f nfh vkyif ef; Y twef-umatmif xdef;xm; jyD;rSom;i,frsm;ukd
ukd tcsKd\EkdifiHrsm;wGif t-uD;tus,f jyKvkyf-uonfh a7YvFwI f -u;D jyif;aponf? tjcm; wpfrsK;d rSmrl Orsm;ukd
teuf jrefrmEkid if YH jrdwef ,fwiG f tawmftwef jyKvyk f a7xJYwku d &f udk f tkcsaomtrsKd; jzpfonf?
ayonf? xm;0,fe,fwiG v f nf; 'kw, d uBmppf rjzpf OrS aygufcgp om;i,frsm;wGif tcGrH mygrvm acs?
rDu tenf;tusOf; jyKvkyfchJzl;.? jrdwfESifh xm;0,f om;i,fwkd\onf OrSaygufjyD;aemuf em7Dtenf;i,f
zufwiG f ykviJ yk jf cif;ukd rkwif yk o f nf[I l vnf; qkad vh7dS twGi;f Y [k[ d dk onfonf ul;cwfjyD;aomf xkad e\rmS yif
-uavonf? udk,fay:Y ESpfjcrf;pyftcGHrm jzpfay:vmonf? xkd
urmukd vdiftm;jzifh ESpfrsKd;ESpfpm; cGJjcm;Ekdifonf? tcsdefwGif 'Da7a-umifhjzpfap/ yifv,fa7a-umif;
yxrtrsK;d rSmtzkEd iS t hf r wpfvn S phf jD zpfomG ;aom trsK;d a-umifjh zpfap/ urmaygufpwk\donf wpfcgwpf7 cH 7Da0;
jzpfI TtrsKd;wGif Oa7my/ypdzw d /f *syefEiS hf -opa-w; okd\ygoGm;wwf-uonf? okd\aomf trsm;tm;jzifhum;
vD;,m;urmrsK;d wk\d yg0if.? TtrsK;d 0if urmwk\donf a7atmuf7d S tjcm;oW0grsm; tpm;cH7Iaomfvnf;aumif;/
a,bk,stm;jzifh a7S;OD;pGm tzkdjzpfwwf7mrS aemif nGew f iG ef pfI aoqk;H jcif;a-umifah omfvnf;aumif;/ tenf;
aomfwpfEpS jf y;D wpfEpS f tzdEk iS t
hf rwpfvn S phf D jzpfomG ;wwf i,fom touf7iS u f se7f pfavh 7Sad yonf? toufrao
onf? tcsK\drmS wpfEpS t f wGi;f ok;H -udrrf ~ vdiaf jymif;vJ useaf ecJah om om;i,ftcsK\donf 7ufoWywf tenf;
wwfonfvnf;7d. S ? aemufwpfrsK;d rSm yxr aygufzmG ; i,f-umaomtcg a7atmuf7dS ausmufaqmif ausmuf
csdefwGif trsm;tm;jzifhtzkd rsm;jzpf-u7mrS aemuf wkH; ponfwkd\Y xm0pOf wG,fuyf-uawmh.? xkdokd\
ayguf zGm; csdef vGeaf jrmufaomtcg tzkb d 0rS tcsKd\ wG,f uyfjy;D aemuf r-umrDyif a7xJY ul;cwf oGm;vm
vdifajymif;um trb0okd\ ul;ajymif; oGm;wwfonfh Ekid af om t*‡gtpdwf tykid ;f rsm;ESihf ajcaxmufrsm;vnf;
trsKd; jzpfavonf? TtrsKd;wGif tar7duef urm aysmufuG,f oGm;avonf? urm wpfaumifonf
wrsK;d / -opa-w;vD;,m; urmwpfrsK;d ESihf *syefrS urm aygufymG ;csed f wpfcsed f twGi;f Y taumifuav;rsm;ukd
-uD;rsKd;wk\d yg0if-u.? odef;oef;ESifhcsDI aygufzGm;Ekdifonf? t7G,f-uD;aom

jrefrmEkdifiH jrdwfyifv,furf;ajcwGif qvHktrsKd;orD;wpfOD; tom;pm;7onhf urmukdxkcGJI tom;xkwfaepOf

64
www.foreverspace.com.m

urm

trsKd;jzpfu ykdrdk rsm;jym;pGmaygufzGm;EkdifI om;i,f


wkd\onf aEG;aom a'orsm;Y ykdI vsifjrefpGm -uD;
jyif;vG,af vonf?
urmwkd\. tpmrSm a7atmuf7Sd rsufpdjzifhrjrif
Ekid af vmufatmif ao;i,fonft h yifEiS hf a7yk;d a7rFm;rsm;
jzpf-uI ywf0ef;usif a7aEG;vsuf7SdcsdefwGif tpmukd
trsm;qk;H pm;Ekid -f uonf? aqmif;wGi;f Y a7.tylcsed f
tvGef avsmhomG ; aomtcg tcsKd\rmS tpmtpm;7yfI
rv=yfr,Suf aqmif;atmif; oGm;wwf-uonf?
urmwkd\. tpmwGif tm[m7 jzpfapwwfaom
oH"gwfESifh a-u;eD"gwf ajrmufjrm;pGm yg0if.? xkd obm0ykvJonf urmaumiftwGif;Y Tokd\wnf7Sd.?
a-umifhvnf; aoG;tm;enf;olrsm;tm; urmaumif
rsm;ukd aus;G arG;jcif; jzpfayonf? urmwGif tkid t f 'kd if;/ urmwkd\wGif touf7Sifaeor~ umvywfvkH; 7ef
y&kw d if;/ umAk[
d u
dk 'f 7dw/f azghpazg7yfEiS hf u,fvqD,rf olaygif;rsm;pGmESihf tjrJ awG\-uKaH e-u7ayonf? tcGrH m
"gwfrsm;tjyif ta7;-uD;aom ADwmrif"gwf rsm;vnf; rzk;H rD a7xJY ul;cwfomG ;vmaeqJ om;i,fb0wGio f m
yg0ifonf? 7efol7Sdonfr[kwf/ tcGHrmzkH;jyD;aemuf -uD;jyif;
urmwkd\. -uD;xGm;r=onf t"dutm;jzifh rdrdwkd\ onfh t7G,fwGifvnf; 7efolrsm; 7Sdonf? om;i,f
aexkid 7f m a7.tylcsde/f tpm tenf;trsm;ESihf 7moD b0 wGiif g;ESiw hf uG tjcm; a7oW0grsm;tjyif urm
-u;D wk\d.tpm;ukcd 7H .? -u;D jyif;onfh t7G,w f iG rf l tcsK\d
ig;rsKd;u urmcGHukd[Iaomf vnf;aumif;/ tcsKd\u
tcGHukd ukdufazgufI aomfvnf;aumif; urm.
tom;ukd pm;aomufwwf-u.? xko d \dk tpm;cH7ojzifh
wpfEpS w f pfEpS wf iG f a7mif;0,fazgufum;Ekid o f nfh urm
aygif;rsm;pGmyifq;Hk &=;H onf?
uBmt7yf7yfY aiGtm;vltm;jzifhurmvkyfief;ukd
t-uD; tus,f jyKvkyfae-u7mwGifykvJ 77Sda7;xuf
vlw\dkpm;ok;H 7ef [if;vsmtwGuf vkyjf cif;u ykI d -uD;
us,o f nf? urmvkyif ef;ukd Ekid if aH ygif; 30 ausmw f iG f
vkyfukdifvsuf 7dSonfhteuf tar7duefjynfaxmifpk/
jyifopf/ a[mfvef/ jAdwo d ~usGe;f pk/ -opa-wD;vD;,m;/
'de;f rwf/ *syef/ e,l;ZDvef/ uae'gESihf rUqDuw dk \dkrmS
[if;vsmurm. tom;wGifyg7Sdaom yPnf;rsm;ESihf ,if;wkd\.
t-uD;us,q f ;Hk jzpfI trsm;qk;H xGuaf omEkid if rH mS tar
tcsKd;tpm;rsm;
7duef jynfaxmifpjk zpfonf?wpfEpS f wpfEpS w f iG f wpfuBm
Owkwkd\ tay:wGif wnfayonf? trsm;tm;jzifh aEG; vkH;rSm urm aygifcsdef 12 uka™r~xGufI tar7duef
aom a'orsm;wGif -uD;vG,-f u.? urmaumifw\dk. jynfaxmifpk wpfEkdifiHwnf;rS xGufonfh aygifcsdefrSm
t7G,rf mS trsK;d ukd vku
d I
f 2ESp3f ESpt
f wGi;f wpfvufrcGrJ S 10 uka™ausmo f nf?
5 vufr t7G,fcef\txd 7Sdonf? zrf;qD;pm;aomuf urmvkyif ef;ukd t-uD;tus,f vkyu f idk o f nfh Ekid if H
jcif;rjyKbJxm;v~if xkx d uf-uD;xGm; Ekid If tar7duef trsm;rSm yifurmaumifrsm;ukd t-uD;tus,f pHepf
urmrsKd;xJY 14 vufrtxd -uD;xGm;onfyif 7Sdbl; wus arG;jrL-uonf? Tok\darG;jrL7mwGif t"dutm;jzifh
onf? urmwk\d. oufwrf;ukv d nf;twdtus rajym av;qifh7SdI xkdtqifh av;qifhrSm urmrsm; ayguf
Ekdifay? okd\aomf tar7duef urmrsKd;xJY 25ESpfausmf yGm;aexkdif7ef atmufcHajrukd rmausmatmiftjyif
touf7SifqJ jzpfaom urmrsm;ukd awG\7onf? tr=u d o f &ku
d Ef iS hf 7eforl sm; uif;7Si;f atmif jyKjyifprD aH y;

65
www.foreverspace.com.m

urD,ydk ef;ajymuf urJv,


D m;yif

7jcif;/ urmaumifrsm; pGu J yf7ef twGuf oef\7iS ;f aom


urmcGrH sm; ausmufw;Hk rsm; opfcufrsm;ukd csay;7jcif;/
-uD;jyif; vG,fatmif jyKjyifxm;aom ae7mopfokd\
ajymif;a7F\ ay;7jcif;ESifh zGH\jzdK;I a7mif;yef;vSatmif
jyKpkay;7jcif;wk\d jzpfonf?
urm arG;jrLonfh vkyif ef;ukd ,ckrS r[kw/f a&S;y
a0+Duyif pwifc-hJ uonf? w&kwEf idk if YH tvGef a&S;
usaom tcgwpfyg;u Tvkyif ef; xGe;f um; cJb h ;l I
†wvDEidk if YH bDpD 100 avmufwiG f pwifcahJ vonf?
wpfco k wdjyK7efrmS urmwk\donf a7atmufYaepOf
urmaumifwkd\. twGif;om;Y vlwkd\tm; a7m*g
jzpfapEkid of nfh Aufw;D 7D;,m;rsm; pGuJ yfygvmwwf7m
xkdurmrsKd;ukd pm;okH;rdolrsm; a7m*g7wwfonf? xkd\
a-umifh urmukd a7mif;ukef[if;vsmtjzpfESifht-uD; r[l7mausmufwpfrsKd;ay:wGif urD,kdyef;ajymuftwwfjzihf t-uG
tus,f arG;jrLa7mif;csaomEkdifiHwkd\wGif urmaumif xGif;xkxm;onhf vuf7maumif;wpfck
rsm; aexkid 7f ma7rS tpjyKI urmaumifrsm;ukd tcGrH S
cGm,lonftxd use;f rma7;XmerS tjrJwap usyw f nf; wkid af tmif urD,dk yef;ajymufudk tok;H jyKvm-uonf?
pGm prf;oyfppfaq;vsuf 7Sad yonf? urD,kdyef;ajymuftwwfrSm yef;yk &kyfvHk;xGif;jcif;
twwfY tusKH;0ifaomfvnf;/ yef;yk &kyv f ;kH xGi;f jcif;
urD,kdyef;ajymuf ? ?vlw\dk tqift,if wefqm ausmufrsufwkd\tay:wGif tvGef Eke,fpGm yHkazmf
tjzpf tok;H jyK-uaom yPnf;trsKd;rsKd;wGif rdrw d \dk ESpf ,l7ojzihf oD;oef\ tEkynm7yfjzpfayonf?
ouf7m ukd;uG,f7m txdrf;trSwfjyK7m &kyfykHrsm;ukd
t-uG xGif;xkxm;aom ausmufrsufjzifh jyKvkyfonfh urJvD,m;yif ? ?urJv, D m;yifonf vufzuf
yPnf; rsm;vnf;yg0ifavonf? xkd ausmufrsurf sm;ukd yifrsKd;jzpfaom ‘oDa,;pD;’ rsKd;7if;wGif yg0ifonf?
‘urD,kd’ [kac:I tcsKdifhxGif; ausmufrsufrsm;ukd rsK;d pdwaf ygif; 10 rsK;d cef\ 7do S nf? xdt k yif rsK;d rSmw&kw/f
‘tifwv J ,k’d [k ac:onf? *syefESifh tdNd,EkdifiHwkd\wGif ueOD;aygufI 1^39 ck
urD,ydk ef;ajymufukd ok;H aomtavhtxonf vlw\dk ESpw f iG rf S t*‡vefjynfo\dk rsK;d ,l pku d yf sK;d avonf? xkd
wGif a7S;tcgrSpI 7SdcJh.? a7S;u ausmufrsufrsm; tcsed u f c7pf,mefbek ;f -uD;wpfyg;jzpfol *sK;d ZufurJu
wGio f mru a,mufomG ;cGrH sm;/ c&kcrHG sm;/ uEkurmrsm; xkdtyifta-umif;ukd pwif az:jyojzifh xkdbkef;-uD;
ay:wGifvnf; ykH-uGrsm;az:I 0wfqifcJh-uonf? ukd tpGJjyKI urJvD;,m;[k trnfay;xm;onf?
ausmufrsufrsm;ukd ykH-uGaz:7mwGif ta7mifESpfrsKd;okH; urJv;D ,m;yef;rSm csppf zG,f aumif;aom yef;rsK;d jzpf
rsK;d xyfvsu7f adS om ausmufrsurf sm;onf tvGeaf umif; onf? xkyd ef;ukd ‘*syefEiS ;f qD’ [lIvnf;ac:.? ok\d7m
.? tay:,Hta7mifwiG f vk7d mykpH u H dk xkvyk I
f rvkad om wGif t*‡vyd Ef iS ;f qDuo hJ \dk teH\r7Sad cs? xkyd ef;yifrsm;onf
tykid ;f ukd xGi;f ypfvu kd af omtcg atmufxyf7dS ta7mif tjrJprd ;f vef;aomcsKzH w k /f ok\dr[kwf opfyifrsm;ay:wGif
onf aemufcHum;ozG,f jzpfaeayonf? ta7mif ayguf a 7muf - uonf ? t7G u f r sm;rS m xl I euf
wpfrsK;d wnf;7Sad om ausmufrsurf sm;ay:wGif jyKjyifzef ajymifonf? tyif&idk ;f tjzpfEiS hf 7Spd OfwiG f ESi;f qD&idk ;f rsm;
wD;xm;aom urD,ydk ef;ajymufonf a7mifuJG ausmuf uJo h \dk teDa7mif tyGirhf sm;yGio hf nf? pku d yf sK;d aom trsK;d
rsufrsm;rSmuJo hJ \dk rvSyacs? tpm;rSm ta7twGuf 2q3qcef\ ykdI yGifh-uonf?
a7S;a[mif;qlrmvlrsK;d wk\d. acwfrS a7mrEkid if aH wmf txl;ojzifh yGifhjzLrsm;omjzpfaomfvnf; yGifh0grSpI
-uD; ,dr;f ,kid jf ydKucJG sed t
f xd urD,dk yef;ajymufrsm;onf teD7ifha7mifrsm;txd ta7mif trsKd;rsKd; uGJjym;onf?
rsm;pGm acwfpm;cJhonf? xkdaemuf twwfynm jyef tcsK\d trsK;d tpm;rsm;rS7aomtaphwiG f qDajrmufjrm;
vnf qef;opfacwfjzpfaom acwfqef;csderf S ,ae\ pGm yg7SI d ta7S\Eidk if rH sm;Y a7mif;0,f avh7o dS nf?

66
www.foreverspace.com.m

ok"Eka'G;r,faemfwkd\pHaysmf7ma'o
vlol ta7muftayguf enf;aomfvnf; jrefrm pmaywGif aiGawmifjynf[k xif7Sm;cJhonfh u,m;jynfe,fukd
jrefrmEkdifiH vGwfvyfa7;r7cifu u7ifeDe,f[k ac:wGifcJhonf? u,m;jynfe,fonf ajray:ajratmuf o,H
Zmw yPnf;rsm;jzifh jynfh0onfhtavsmuf a7S\okd\ wkd;wuf-uD;yGm;rnfh t7dyfta7mifrsm; wzGm;zGm; ay:aygufvsuf
7Sdavonf?
u,m;jynfe,f ? ?jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf aom awmifukef;awmifwef;wkd\u rsm;jym;I jrpf0Srf;
wGiyf g0ifaom u,m;jynfe,fonf 7Sr;f jynfe,f awmif ajrjyef\w\dkuenfyg;ayonf?
buf/ u7ifjynfe,f. ta7S\bufESifh ajrmufbuf/ u,m;jynfe,f. ta7S\yikd ;f wGif oHviG jf rpf0rS ;f ESifh
ajrmufbuf vWDw'G 1f 8 'or 50 'D*7DEiS hf 19 'o yGeaf csmif;0Sr;f wd\k 7S.
d ? taemufyikd ;f rSm bDv;l acsmif;.
r 55'D*7DESifh ta7S\buf avmif*sDwG'f9^ 'or 10 awmifbuf acsmif;0Srf;a'o jzpfonf? ta&Shydkif;wGif
'D*7DEiS hf 9^'or 50'D*7Dw\dk. -um;wGif wnf7o dS nf? jrifharmufaomawmifwef;-uD;rsm; euf&d=if;aom
ajrmufzufwiG f 7Sr;f jynfe,f. rk;d jAJ/ oxk/H armufr,f acsmufrsm;/ csKid 0hf rS ;f rsm;/ v~Kad jrmifrsm; 7So
d nf? r,fp/hJ
e,frsm;/ taemufbuf wGirf ;dk jAeJ ,fEiS hf u7ifjynfe,f. 7Gmopf/ 7Sm;awm/ apmvHkpaom uGufIay:aygufae
oHawmife,f awmifbufwiG f u7ifjynfe,f. oHviG f onfh ajrjyef\wkd\rSwpfyg; usefa'otm;vHk;rSm awm
c&kdifESifh ta7S\zufwGif ,kd;',m;EkdifiHwkd\ 7Sdonf? awmifacsmufajrmifrsm;om jzpf-u.?
u,m;jynfe,f. tus,t f 0ef;rSm pwk7ef; rkid af ygif; taemufydkif;jzpfaom bDvl;acsmif; awmifbuf
4820 cef\ jzpf.? a'orSm tawmftwef jyef\jyL;I a7rd;k aygrsm;onf?
tcsK\da'orSm nGejf yifrsm; yifjzpfaeonf? Tjrpf0rS ;f .
vlO;D a7ESivhf rl sK;d rsm; ta7S\zuf a'owGif vG,faumfESihf aiGawmifa'owkd\
1941 ckEpS f oef;acgifpm7if;t7 u,m;jynfe,f. wnf7I dS taemufbufyikd ;f wGirf l aemifyv k /J eef;r,fckH
vlO;D a7rSm^0493 7S. d ? pwk7ef;wpfrikd v f ~if 15a,mufr~ e,frsm; &So d nf? Ta’o. awmifbuf wqufwnf;
om7So d nf? 7Sr;f jynfe,f/ u7ifjynfe,fEiS fh ,k;d ',m;Edik f jzpfaom yGefacsmif;ESihf ,if;. vufwufjzpfaom
iHw\dk 7Hvsu7f odS nfjh yif/jynfrESifh eD;pyfqufo, G f aeaom
a-umifh u,m;jynfe,fae jynfe,fom;wd\kwiG f vlrsK;d
toD;oD; yg0ifonfukd awG\7onf? xdv k Ol ;D a7teuf
u,m;trsKd;om; OD;a7rSm trsm;qHk;jzpfonf? 7Srf;t
rsKd;om;/ tif;om;/ ytdk\trsdK;om;ESihf tjcm;awmif
ay: om;rsm;jzpfaomy7J\/ *Jc;dk / rEkraem/ bG/J ya'gif/
,if;abmf/ ,if;wvJ/ yul; paom vlrsKd;rsm; tjyif
jrefrmESifh ,k;d ',m;vlrsKd;rsm;vnf; 7Sad o;onf?

ajrrsuEf mS oGijf yif


u,m; jynfe,frSm uMm70wDe,f(pwk7ef;rdkif
3000)/ -u,fz;kd -u;D e,f (pwk7ef;rdik f ^00)/ abmvcJe,f
(pwk7ef;rdkif 300) eef;r,fcHkESihf aemifykvJe,fwdk\udk
pkaygif; zG\Jpnf; xm;aom jynfe,fjzpfonf? omreftm;
jzihf jynfe,fukd ta7S\yikd ;f ESifh taemufyikd ;f [k ESpyf ikd ;f
cGEJ ikd o
f nf? ta7S\yikd ;f wGif uMm70wDe,f 7SI d taemufyikd ;f
wGif usefe,frsm;7So d nf?
yx0D0if tm;jzifhqkdaomfu,m;jynfe,frSm 7Srf; u,m;jynfe,f uMm70wDjrdK\OD; armfuGef;wkdif
uke;f jyifjrih. f awmifzuf tqG,yf ifjzpfonf? jrihrf m;
67
www.foreverspace.com.m

u,m;jynfe,f

a7S;u aiGawmifjynf[k trnfwGifcJhaom u,m;jynfe,f7Sd xif7Sm;ausmf-um;onhf aiGawmifapwD

xl;acsmif;wk\d pyf-um;a'owGif jyef\jyL;aomuke;f jrifrh sm; r,fydkif/ r,fz/ r,fpJhacsmif;rsm; jzpfI,dk;',m;EdkifiH


7Sad vonf? ajrmufydkif;wGif jrpfzsm;cH-uonf?vusfmbufwGif
jynfe,frSm awmifxlxyf vSonf? yGefacsmif;ESihf yGeaf csmif;/ cJrjzLacsmif;/ eef;iESifh eef;zJacsmif;rsm; pD;0if
oHviG jf rpf pyf-um;7Sd awmifwef;wk\drmS ysr;f r~jcif;tm;jzihf -uonf?
yifv,fa7jyifxuf ay5000r~ jrihfonf? oHvGifjrpf bDvl;acsmif;rSm tif;av;uefwGif jrpfzsm;cHI
ta7S\buf&dS vG,v f if awmifwef;rSmrl tjrifq h ;kH ae7m 7Sr;f jynfe,fawmifyikd ;f anmifa7F/ Ad;k jAJpaom e,frsm;udk
Y ay ^000 ausmf7SdI jynfe,fudk ,dk;',m;EkdifiHESihf jzwfum jynfe,f wGif;odk\taemufajrmuf a'oqDrS
cGJjcm;xm;onfh wHwkdif;-uD;ozG,f wnfaeavonf? pD;0ifvmonf? Tacsmif;ay:wGif vG,af umfjrdK\ wnf
bDvl;acsmif;. taemufzufwGif awmifjrihfwef; 7Sdonf? awmifbufodk\ a7mufaomf ajratmufwGif
wpfck 7Sad o;onf? Tawmifjrifw h ef;rSm ajrvwfa'o acsmif;&d;k aysmufomG ;aomfvnf; yGeaf csmif;wGi;f od\k pD;
uke;f jrih.
f tqufyifjzpfonf? xdak wmifjrihw f ef;wGif 0ifavonf? Tacsmif;rSm udkuf50 r~us,fI 100
rif;orD;awmif[k t"d_g,f7aomay 5000 r~jriho f nfh „150 0if avSrsm; oGm;vmEdkifonf? yGefacsmif;rSm
vG,ef efz awmifxyd 7f o dS nf? a7S;jrefrmpmaye,fwiG f 7Srf;jynfawmifydkif; oxHkESihf armufr,fe,fwkd\. pyf
xif7Sm;aom aiGawmifjynf teD;Y aiGawmifESihf a7F -um; rS uMm70wDe,f twGif;odk\ pD;0ifonf? rdkif
awmifw\dk &So d nf? xdak wmifw\dkrmS u,m;jynfe,fow l \dk 80r~ pD;jyD;aomf zg;apmif;. txufwGif oHvGifjrpf
txl; udkif;&d=if; av;pm;um tjrwfwEdk;xm;aom wGi;f od\k pD;0ifonf? Tacsmif;rSm ausmufaqmifausmuf
awmifrsm;aywnf;? wH;k -u;D rsm;jzihf jynhEf uS af e7um; a7pD; romay? avSrsm;
jynfe,ftwGi;f jzwfp;D aom jrpfw\kdwiG f oHviG jf rpf oGm;vmjcif; rjyKEidk o f nfomru opfar~m7mYyif ausmuf
rSm t-uD;qHk;jzpfonf? ajrmufbuf armufr,fe,frS aqmifrsm;wGif wifaewwfI qifrsm;jzihq f cJG s7onf?
pD;vmI jynfe,fta7S\ydkif;uM70wDe,fudk rdkif 100 Tacsmif;rSm udu k f 100 r~ us,I f rd;k y umvwd\kwiG f
r~ jzwfoef;um awmifbuf zgyGecf &dik t f wGi;f ok\d pD;qif; ajcvsif jzwful;Edkifonf? ,if;. vufwufrSm
onf? oHvGifjrpf. Ttydkif;wGif avS-uD;rsm;yif xl;acsmif; jzpf.?
oGm;vmEkid . f ? jynfe,ftwGi;f pD;0ifaom oHviG jf rpf. u,m;jynfe,f. qd&k ;kd pum; wpfcrk mS ‘zm;atmfrS
vufwuf wd\krmS vuf0zJ ufwiG f r,fpw,f/ r,fv,k/ rd;k 7Gm/ rk;d 7GmrS ig;armh/ ig;armhrS a7-uD;/ a7-uD;rS qifq/JG

68
www.foreverspace.com.m

u,m;jynfe,f

qifqrJG S opfus/opfusrS jynf0’ jzpfonf? Tpum; jrpfurf;ESifh eD;uyfaoma'o wk\dwiG v f nf;trsm;tjym;


t7yif u,m;jynfe,f. ta7;ygqHk;aom pD;yGm; 7So
d nf?
a7; vkyif ef;rSm opfvyk if ef; jzpfayonf? tzk;d twef csdyfrsm;udk ayguf/ -udK\ESihfanmifyifrsm;wGifwifI
qH;k aom opfawmwd\k rmS oHviG jf rpf. ta7S\bufurf; arG;jrLxkw, f -l uonf? Tcsyd rf sm;jzifh rdrw d \kd. t0wf
wGi&f odS nf? yGeaf csmif;urf;wpfzuf wpfcsuaf 'o/ xl; txnfrsm;udk teD qkd;-uojzihf u,m;jynfe,fom;
acsmif;0Sr;f / -u,fz;dk -uD;ESifh abmvcJe,fw\dk wiG v f nf; wk\d ukd a7S;u u7ifeD vlrsK;d [k ac:a0:cJjh cif;jzpfonf?
tenf;ESihftrsm; opfawmrsm;7Sdao;.? uMm70wD csdyuf kd xGuu f ek yf Pnf;tjzpfvnf; a7mif;cs -uonf?
e,f oHvGifjrpf ta7S\zufurf;a’o7Sd opfawmwdk\rSm u,m;jynfe,fwGif;7Sd armfcsDoWKwGif;rsm;rSm
wpfESpfv~ifopfvHk;a7 20000 r~yif xGufEdkifonf[k uBmausmf oWKwGif;rsm; jzpf-uonf? jynfe,frS
cef\ rSe;f 7.? ESppf Of opfv;kH 9000 r~om xkw, f yl grl cJrjzL/ 0l;z7rf/ caemufprd ;f ESifh oH&ikd ;f rsm; xGuo f nf?
opfawmudk rnfo\krd ~ qkw, f w
k f xdcu kd af prnfr[kw[ f k ausmufrD;aoG;tEkrsm;udk jynfe,ftwGif; awG\7Sd
opfawmu`r;f usio f w l \du
k cef\reS ;f -u.? ESp7f nS v
f rsm; aomfvnf; pD;yGm;a7; vkyfEdkifavmufatmif ta7;
ESpfpOfqufI xkwfoGm;Edkifrnf[k qkdvdkayonf? rygvSay?
usefopfawmrsm;rS xkwf,lEdkifrnfh opfvHk; OD;a7rSm
rqdpk avmufay? jAdwo d ~wk\d vufxufuyif u,m; vrf;yef;qufo, G af 7;
jynfe,fonf vGwv f yfco hJ jzihf tpd;k 7taejzihf oD;oef\ jynfe,ftwGi;f ok\d awmifirl S oHawmife,fukd jzwfI
xm;aom -udK;0dik ;f opfawmrsm; r7Sad y? u`e;f opftjyif azgufvkyfxm;aom armfawmfum;vrf;7Sdonf? xdk
ysO;f uwk;d / opfuwd;k / tif/ opf,m/ tif-uif;/ xif;&SL; armfawmf um;vrf;rSm armfcsDoWKwGi;f rsm;udk jzwfI
ESihf tjcm; opf&dkif;rsm; aygufa7mufonf? oHviG jfrpfurf;ay:7Sd cJrjzLtxdvnf;aumif; cJrjzLrS ajrmuf
opfawmrsm;rS opftjyif 7Sm;ESihf csdyfwkd\udkvnf; bufvrf;r-u;D wpfc7k I dS abmvcJjrKd \rS vG,af umfujkd zwf
xkwf,l-uao;onf? 7Sm;yifwkd\rSm yGefacsmif;0Srf;wGif um jynfe,ftjyif y7Srf;jynfawmifydkif; awmif-uD;
trsm;tjym; aygufa7muf.? oHvGifjrpfta7S\buf jrKt
\d xdvnf;aumif; vrf;rsm;7Sod nf? wzefv, G af umfrS rd;k jAJukd

u,m;jynfe,f uMm70wDjrdK\7Sd apmzspHjref;onhf a[mfeef;

69
www.foreverspace.com.m

u,m;jynfe,f

apmvHkjrdK\wGif a[mfeef; pdkufxlI ta7S\u7ifeDe,fudk


tkycf sKyv f mcJah vonf? xkt d csed rf pS I uM70wD/ -u,fz;kd
-uD;/ aemifykvJ/ eef;r,fcHk/ aiGawmifjynf ponfjzifh
e,frsm; tpdwpf w d uf u JG m ay:aygufco hJ nf? (uMm70wD
e,f/ -u,fz;dk -uD;e,fvnf;„7=)
zaz:-uD;ukd qufcHaom zaz:uav; vufxuf
wGif tif;0 jrefrm bk7ifrsm;xH 0ifa7mufcpm;I oHviG f
jrpf taemufbufe,frsm;udk pdk;rdk;pm;ydkifcGifh awmif;
,l 77SdcJhonfqkd.? u,m; trsKd;om;wdk\rSm wjznf;
jznf; tiftm;rsm;jym;vmojzihf u,m;jynfe,f
ty jzpfaom 7Sr;f jynfe,frsm;udk 0ifa7muf wdu k cf u kd f
cJ-h u7m 1845 ckEpS u f jrefrmbk7ifapvFwaf om jrefrm
wyf 7Srf;wyfrsm;ESifh wdkufcdkufr= jzpfyGm;cJhonf?
xkdaemufaomf u,m;jynfe,f taemufydkif;a'o7Sd
t-uD;tuJwkd\onf jrefrmbk7ifrsm;xHrS wHqdyfbGJ\xl;
rsm;udck , H 7l 7Scd -hJ uonf?
vG,faumfjrdK\ awmifzuf7Sd awmifuGJapwDawmf zaz:uav;udk qufcHaomt-uD;tuJwkd\teuf
jzwfumuavm/ atmifyef; txdvrf;7Sdonf? vG,f apmvaz: vufxufwiG f rif;wke;f bk7iftm; ykeu f ef
aumfjrdK\wiG f avqdy7f I
dS jynf wGi;f ava-umif;o,f,l oGm;onfh jrifuGef;rif;om;onf u,m;jynfe,fodk\
yk\ad qmifa7; av,mOfysHrsm;jzifh oGm;vmEkid o
f nf? cdv
k v =H mum eef;r,fcu kH kd A[kd jyKIvltiftm; pkaqmif;
avonf jrifueG ;f rif;om;udk ESrd ef if;7ef 1866 ckEpS f
ordik ;f tusOf; wGif jrefrmbk7if. oDayge,frS wyfrsm; apmvHjk rdK\o\kd
csDwuf vmonf? apmvaz:onf jrefrmbk7ifzufrS
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH tapmydkif;orkdif;rSm EdkifiH vkdtyfaomtultnDrsm;udk ay;onfomru rdrd.
twGif;okd\ wdkif7if;om;rsm; a7F\ajymif; aexdkifvm u,m;wyfrsm;ukd yl;aygif;wkdufcdkufaponf? Todk\
yHkESihf qufpyfaeouJhokd\yif u,m;jynfe,f. a7S; ulnDaoma-umifh jrifuGef;rif;om;ESihf ol.aemuf
tusqHk; ordkif;rSmvnf; u,m;jynfe,ftwGif;odk\ vdu k rf sm;rSm rcHr7yfEikd af wmhbJ u,m; jynfe,frS xGuf
wdkif;7if;om;rsm; a7F\ajymif;vmum tajcpdkufae cGmoGm;7onf? 1868 ckESpfwGif apmvaz: udk,fwdkif
xkdif-uonfh ta-umif;ESihfom qufpyfaeayonf? rMav;odk\oGm;a7mufI rif;wkef;bk7ifxH nDvmcH
u,m; wkdif;7if;om;wkd\. tpOftvmrSwfom;xm; 0ifco hJ nf? xdt k csderf pS I apmvaz:onf uMm70wD
csufrsm;t7 yVrajrmuf t-uD;tuJjzpfaom zd;k jzLvS jrdK\pm;tjzpf todtrSwjf yKjcif;udk cH7onf?
vufxufwGif abmvcJe,fonf u,m;jynfe,f xdak emufaomf apmvaz:onf rdr-d oZmtm+mudk
wpfcv k ;kH udk vFr;f rd;k tkycf sKycf o
hJ nf? zd;k jzLvS vufxuf u,m;jynfe,ftaemufyikd ;f wGif vFr;f rd;k Edik 7f ef-udK;pm;
armifarmif zke;f qdo k l rGet
f rsK;d om;wpfO;D onf u,m; cJh.? T-udK;pm;cdkufwGif abmvcJ/ aiGawmife,f
jynfe,ftwGi;f ok\d 0ifa7mufaexdik v f mum wynhv f uf ponfw\dk EiS fh ta7;tcif; jzpfymG ;cJo h nf? aemufq;kH Y
om; wjznf;jznf; wk;d wufrsm;jym;vmI -oZmtm+m 1880 jynfEh pS w f iG f apmv0D qdo k t
l m; oDaygbk7ifxH
77SdcJhonf? jynfwpfjynfwGif t-uD;tuJESpfOD; r7Sd tcpm;0ifapI jrefrmbk7if. todtrSwu f kd cH,al v
oihf[k oabmydkufrdonfESifh zdk;jzLvSonf yGefacsmif; onf? 18^2ckEpS w f iG f vG,af umfYvnf;aumif;/eef;r,fckH
ta7S\ bufa'oudk tkycf sKyf7ef armifarmifzek ;f tm;ay; Yvnf;aumif;/ jrefrmbk7if. wyfrsm;udk csxm;cJ. h ?
cJ.
h ? xkt d csed rf pS I uMm70wDe,f ay:ayguf vmcJ. h ? atmufjrefrmEdkifiHudk tkyfpdk;ae-uaom jAdwdo~wdk\.
armifarmifzkef;onf zaz:-uD; bGJ\trnfudk cH,lum uef\uu G cf suaf -umifh vG,af umfEiS fh eef;r,fcw kH iG 7f adS om
wyfw\dkukd 18^6 ckEpS w f iG f &kyo f rd ;f cJ7h avonf?

70
www.foreverspace.com.m

u,m;jynfe,f

u,m;jynfe,f.vGwv
f yfa7; aoG;aqmifr=udkawmfvSefy,fzsuf7efvnf;aumif;/
atmifjrifpmG -uKd ;pm;aqmif7u G -f uI jynfaxmifpk oRw
u,m;jynfe,f taemufyikd ;f 7Sd e,fw\dk. vGwv f yf jrefrmEkid if EH iS fh yl;aygif;aqmif7u G cf -hJ uonf?
a7;udk todtrSwfjyK7ef/ av;pm;7efESihf e,frsm;wGif od\k7mwGiu f ,m;jynfe,fukd jynfe,f oD;jcm;tjzpf
0ifa7mufpu G zf ufjcif; rjyK-u7ef rif;wke;f bk7ifEiS hf jAdwd xm;7S7d efxuf u,m;jynfe,f/ oHviG cf &dik w f \kdEiS fh Edik if H
o~wkd\ 18^5 ckESpfwGif pmcsKyfcsKyfqdk-uonf? xkdpm awmfoRwu cef\xm;onfh txl;aumfr7Sit f zG\Ju qH;k
csKyfwiG f jAdwo d ~wd\k zufrS qm a'guf*vyfazgqdu k u f jzwf owfrSwfaom u7if trsKd;om;rsm;aexkdif7m
vufrSwfxdk;I jrefrmbk7ifbufrS uif;0efrif;-uD;u qufpyfaeaom a'owdk\wGif aexdkifolrsm;ESihf xdka'
vufrw S af 7;xk;d onf xdt k csed rf pS I u,m; jynfe,frmS o tyjzpfaom jrefrmEkdifiHY aexdkif-uaom u7if
omref tm;jzihf vGwfvyfaom jynfe,fwpfcktjzpf trsKd;om;rsm;teuf rsm;7mu tvdk7SdcJhaomf jynf
wnf cJah vonf? od\k7mwGif xkv d w G vf yfrr= mS trnfr~ axmifpk jrefrmEdkifiHtwGif;wGif jynfaxmifpktzGJ\0if
omjzpf.? ta-umif;rSm jAdwdo~wkd\onf u,m; jynfe,f wpfcktjzpf zGJ\pnf;7rnf? xkdjynfaxmifpk
jynfe,f7dS t-uD;tuJw\dktm; qme'f trde\fpmc`ew f \dkjzifh tzGJ\0ifudk u7ifjynfe,f[k ac:7rnf[k EdkifiHawmf
csKyfaESmifxm;ojzihf u,m;jynfe,f t-uD;tuJw\dkrmS zG\Jpnf;tkycf sKyyf kH tajccHOya'u owfrw S xf m;cJah yonf?
&kyaf o;&kyrf ~om tcGit fh m+m 7Scd o hJ nf? xkd trde\fpmc`ef u,m;jynf e,fom;wk\donf u7ifjynfe,ftwGif;
12 7yfw\dkwiG f u,m;jynfe,fu y#mawmf qufoiG ;f oGwo f iG ;f jcif; rcHv-kd uojzihf ygvDrefpeH pft7 -udK;pm;
7jcif;/ jynfyjynfe,frsm;ESifh rcGirfh 7bJ qufo, G cf iG hf aqmif7GufcJh7m 1950 jynfhESpfwGif u7ifvlrsKd;
r77Sjd cif;/ ta7S\u,m;jynfe,f udPwGiv f nf;aumif;;/ txl;pHkprf;a7; aumf r7Sifwckudk EdkifiHawmfoRwu
e,fpyf ta7;udPwk\dwiG v f nf;aumif;/ jAdwo d ~w\dk nFef zG\Jpnf;cef\xm; vku d jf y;D v~if xdak umfr7Si. f tpD7ifcpH mudk
-um;csut f wkid ;f om aqmif7u G 7f jcif;/ jAdwo d ~w\dk tcGifh tajc jyKI ygvDrefu 1951 ckESpf zGJ\pnf; tkyfcsKyfyHk
r7bJ u,m;jynfe,fom; r[kwfolrsm;udk u,m; tajccHOya' jyifqifcsuf tufOya'udkjyKvkyfum
jynfe,fwGif tr=xrf;cGihf rjyK7jcif; ponfwkd\ yg0if u,m;jynfe,fukd oD;oef\ wnfcahJ p avonf? xkOd ya'
cJo
h nfomru jAdwo d ~ t7if;7Siw f \dk -uD;pd;k aom armfcsD
oWKwGi;f uk$+DEiS fh rU7Dum/ bHak bbm;rm; ponfh
opfu$k +Drsm;. vuf0g;-uD; tkyjf cif;udv k nf; vlcsi;f
rwl olcsif;rr~ b0a7mufatmif cHc7hJ onf?
'kw, d uBmppf uBmta7S\zsm;od\k ul;pufvmaom
tcsdefwGif rsKd;cspfykCdKvf u,m;trsKd;om;wkd\onf jAd
wdo~w\kd. csKyfcs,rf r= S vGwu f if;Ekid 7f ef awmfveS af 7;
wyfrsm;tm; ulnD cJh-uonfomru qdk;oGrf;aom
*syefzufqpf tkycf sKyrf u = kd awmfveS 7f mwGiv f nf; 7J0phH eG \f
pm;pGm yg0ifqifEJF wdu k cf ukd cf -hJ uavonf?
xdak wmfveS af 7;. aemufyikd ;f wGif zdEydS cf sKyfcs,jf cif;
cH7aomtrsKd;om;wk\d rmS ydrk kd Ed;k -um;vmum ZmwdaoG;
Zmwdref xufoefvm-uonf? 'kwd, uBmppfjyD;
onfh aemufwpfacwfwGif u,m;trsKd;om;wkd\udk
acgif;aqmif vmcJh-uaompyf0#/OD;pdef/ atjrav;/
odkif;A[ef/ OD;ausmf0if;/ apmv0D/ apmi,f'l; paom
acgif;aqmifw\dk. vH;k yef;r=a-umifh u,m;jynfe,fom;
wd\krmS Adv k cf sKyf atmifqef;. pDpOfrt = wdik ;f / jAwd o
d ~w\k. d
awmifwef;a'oudk jrefrm Edik if rH S cGx J wk 7f ef vH;k yef;cJh u,m;tvHawmf/ r*‡vmzm;pnfESihf acwfopftrsKd;orD;
jcif;udv k nf;aumif;/ ajrjyef\ u7iftrsK;d om;tcsK\dw\kd.

71
www.foreverspace.com.m

u,m;jynfe,f

rxkwfjyefrDuaomf u,m;jynfe,frSm u7ifjynf ysK;d a7; wd\ktwGuf avsmu f ef oihjf rwfaom ajr-oZmESifh
e,fwiG f ygrnfuo hJ \kd 7Scd .
hJ ? u,m; trsKd;om;wk\d rmS 7moDOwk 7Sdavonf? pm;oHk;ukef yPnf;rsm;jzpfaom
vnf; u7iftrsKd;om;wkd\wGif u7ifeDvlrsKd;rsm;tjzpf uGrf;/uGrf;oD;/ aq;/ vufzufajcmuf/ tkef;/ -uHESihf
yg0ifcJh-uavonf? odk\7mwGif az:jyyg aumfr7Sif opfoD;opfyifrsm;udkvnf; wkd;wufpdkufysKd;Edkif7ef
axmufccH sufrsm;t7 ya'gif/ Z,de;f /,if;abmf/ *Jc;kd / tcGit hf vrf;rsm; 7Sad yonf?
,if;wvJEiS fh rEkraem vlrsKd;rsm;udk u7ifvrl sKd;pkwiG f vufry= nmbufwiG u f ,m; vlrsK;d wk\donf 7ufuef;
xnhfoGif;jcif; rjyK7ef qHk;jzwfavonf? xdkrSwpfyg; vkyif ef;(txl;ojzifh aiGawmife,fwiG )f / aiGxnfvyk if ef;
txufaz:jyyg 1951 ckEpS f zG\Jpnf; tkycf sKyfykH tajccH zg;pnfrpS I jcL/ acgif;avmif;/ armif;/ ya'gif trsKd;
Oya' jyifqif csuf trSwf (62) t7 u7ifeD [laom orD;rsm;vnfwiG f qGyJ wfonfh a-u;acGrsm; ponfw\dk
a0g[m7tpm; u,m; [laom a0g[m7udk oH;k pGcJ o hJ nf? jyKvkyaf om a-u;vkyif ef;wk\d wiG f uGsrf;usif-uonf?
xdvk yk if ef;rsm;tjyif pyg;pdu k yf sK;d r=/ opfvyk if ef;/ csyd f
aemifwpfacwf u,m;jynfe,f vkyif ef;/ oWKwGi;f vkyif ef;/ ponfw\dkvnf; vkyu f ikd f
u,m;jynfe,frSm ajray:ajratmuf o,HZmw -uonf? jynfaxmifpk umuG,fa7;ESihf jidrf;csrf;a7;
yPnf;wk\d7adS omjynfe,f jzpfonft h wdik ;f / jynfaxmifp twGuf u,m;jynfe,fom;wk\donf jrefrmwyfrawmf
kjrefrmEdkifiH. pD;yGm;a7; wkd;wufr= aqmif7Gufcsuf wGif›if;/tjcm;umuG,fa7;wyfrsm;wGif›if;/pdwftm;
wkd\tm;jzihf ta7;yg t7ma7mufonfh jynfe,fwpfck xufoefpmG yg0ifqifEv JF su7f -dS uonf? a7S;acwf ,Of
jzpfvmEdik 7f ef tcGiv fh rf;rsm;pGm7S.
d ? txl;ojzifh a7tm; aus;r=rrl sm;udk raysmufapbJ acwfay:,Ofaus;r= t
udk toH;k jyKum v~ypf pf"gwf xkw, f al 7;twGuf toH;k csut f vufw\du k vkd nf;vufcw H x D iG v f suf 7S-d uayonf?
0ifrnfh a7wHceG rf sm; 7Sad oma-umifh pD;yGm;a7; vkyif ef; rSwfcsuf? ?rdk;jAJe,f. tkyfcsKyfa7; udPt00wkd\udk
wGif vG,u f al om taxmuftyHrh sm; 7Ekid rf nfrmS rvGaJ y? u,m;jynfe,ftpdk;7u wm0efcHtkyfcsKyfvsuf
bDv;l acsmif;0Sr;f wGif v,f,mpdu k yf sKd;r= 7Scd ahJ omfvnf; 7Sad omfvnf rk;d jAeJ ,fukd u,m;jynfe,ftwGi;f od\k w7m;
7moDOwkrrSefr=a-umifh wdk;wufoifhoavmuf rwkd; Oya't7 ajymif;vFJjcif; rjyK7ao;acs? ,if;uJhodk\
wufay? od\k 7mwGif bDv;l acsmif;wGif omru tjcm; ajymif;vFo J ifh roifrh mS rd;k jAJe,fvx l . k qNtay:wGif
pdrpfh rf; acsmif;ajrmif;rsm;udk qnfI wl;ajrmif; azgufum wnfaeojzifh vlx. k qNudk pHpk rf;7ef pdik ;f jyif; vsuf
a7oG,fay;jcif;tm;jzihf pdkufysKd;r=vkyfief; wdk;wuf 7So d nf? xdak -umihf u,m;jynfe,fajryHw k iG f xnho f iG ;f
Ekid zf ,
G 7f m 7Sad yonf? usEJG mG ;arG;jrLa7;/ oifyif/ *Hak v~mf xm;aom rk;d jAeJ ,fudk jcm;em;odomap7ef jzwfrsO;f rsm;jzihf
yif/ vufzuf/ aumfzD/ Zm'd£dKvf/i&kyfaumif; pdkuf az:jyxm;jcif; jzpfavonf? OD;b&Sif
u,m;jynfe,f zm;vd=if7GmrS ya'giftrsKd;orD;rsm;
u,m;wkd\. a7S\ajy;edrdwfa[monhf -uuf&kd;

72
www.foreverspace.com.m
www.foreverspace.com.m

u,m;vlrsKd;

u,m;vlrsKd; ? ?u,m;vlrsK;d wk\drmS jynfaxmifpk -uonf? u,m; [laom a0g7[mrSm olw\dk bmom
jrefrmEkid if w H iG f tygt0if jzpfaom u,m; jynfe,fwiG f t7 vl[t k "d_g,f7I u,m;vd [laom a0g7[mrSm
vlrsm;pk tjzpfaexkdif-uolrsm; jzpfonf? ,cifu vleD [kt"d_g,f7.? uGif;u7ifwkd\url olwkd\tm;
olwkd\tm; u7ifeD ac:a0:cJh-u.? ajymqdkaombm ta7S\pGef; u7if[kt"d_g,f7aom bJGraem[laom
om pum;wkd\. eD;pyfr=udk axmufxm;I u,m; trnfjzifh ac:a0:-uonf?
vlrsKd;wkd\rSm wdAufjrefrmtpk0if u7iftpkcGJY yg0if
aom vlrsKd;wpfrsKd; jzpfonf[k bmoM7yg7*lwk\du u7iferD u S ,m;ok\d
qH;k jzwf-u.? jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf zGJ\pnf;tkkyfcsKyfykH t
u7ifvrl sKd;wd\k wiG f uGi;f u7if/ awmifay:u7if[k ajccHOya' wGiu f 7ifjynfe,f zJ\Gpnf;aomtcgY u7ifeD
t-urf; tm;jzifh ESpfrsKd;uGJjym;7m/ awmifay:u7ifwkd\ jynfe,fukd xnfhoGif;7ef7nfrSef;csuf 7dSonfjzpf7m
udk pdppf cGjJ cm;7mY rPwmawvmu bGyJ 7J\ tpki,f/ xkdokd\ xnfhoGif;jcif;udk rvdkvm;-uaoma-umifhwpf
ya'gif tpki,fEiS fh u7if tpki,f[3k pkcx JG m;onf? a-umif; u7ifeD trsKd;om;wkd\onf u7ifeD[laom
awmifay:u7ifwkd\. oGifjyif o!mefudk,fvuf trnfrS u,m; [laom trnfo\dk ajymif;vF7J ef -udK;
t*®gwkd\rSm uGif;u7if rsm;jzpfaom paumu7if/ ydk; pm;cJ-h u7m 1951 ckEpS f twGi;f u xkt d rnfajymif;vGJ
u7ifw\Edk iS fh rwlbJ wpfrjl cm;vsuf 7So d nfukd awG\7onf? a7;ESihf u,m;jynfe,f oD;oef\ wnf7adS 7; wk\dtwGuf
okd\jzpfIvnf; ar*sm *7if;uawmifay: u7ifwkd\rSm ygvDrefrS tufOya'jyKvyk u f m zG\Jpnf; tkycf sKyyf Hk tajccH
v0wkd\rS qif;oufonf[k ,lq7aom,efquf/ Oya'wGif vkt d yfaom yk'rf rsm;ukd jyifqifciG hf 77Scd o
hJ nf?
,efvrfw\dEk iS fh tEG,w f o l nf[k qdjk cif;jzpfonf? uGi;f u
7if wd\kEiS fh ajymqko d nfh bmompum;wGif eD;pyfr7= o dS nf aexkid 7f ma'oESivhf Ol ;D a7
rSwpfyg;awmifay: u7ifw\dkrmS rGecf rmtpk0if jzpfaom u,m;jynfe,fwGif u,m;vlrsKd;rsm;ESifhtwl
yavmif0 tpkcEJ G iS fh ydrk ekd ;D pyfonf xifa-umif;ESifh rPwm ya'gif/ y7J\/ rEkraem/ ,if;wvJ/ *Jc;dk paom tjcm;vlrsK;d
awvmuyif ,lq jyefonf? rsm;vnf; aexkdif-uonf? u,m;wkd\ukdrl jynfe,f
rnfonf, h q l csuf rSeo f nfjzpfap/ rdrw d \kdEiS qfh ufqH ta7S\ykdif; vG,faumfjrdK\ ta7S\awmifbufa'ouMm
7onfh tjcm;tjcm; vlrsKd;rsm;udkvdkufI vlenf;pk 70wDe,f/ oHviG jf rpfurf; ESpzf ufw\dkY trsm;qk;H awG\7
jzpfaom uGi;f u7ifEiS fh awmifay:u7ifw\dkrS yHyk ef; o onf? ya'gif/ y7J\paom vlrsKd;rsm;ukdrl jynfe,ft
!mefwiG v f nf;aumif;/ ajymqko d nfh bmompum;wGif aemufyidk ;f wGif trsm;qk;H awG\7onf? u,m;jynf e,f
vnf;aumif;/ xk;H wrf;"avhwiG f vnf;aumif;/ umv twGi;f tjcm;a'orsm;wGiv f nf; ys\HE\HS aexkid -f uonf?
-umjrihfonf ESihftnD uGJjym;ajymif;vJvm7onfrSm 1931 ckESpf oef;acgifpm7if;t7 u,m;trsKd;om;
"Rwmyif jzpfonf? od\k jzpfaoma-umihv f nf; uGi;f u OD;a7rSm 31500 ausmrf ~ 7Sad vonf? ok\d7mwGiu f ,m;
7ifw\dkrmS aemufrS 0ifa7muf vm-uaom rGe*f t kd EG,0f if jynfe,f tpkd;7u u,m;ac:wGifaeaom u7ifeDvl
vlrsK;d rsm;ESifh eD;pyftoGiw f -l uI awmifay:u7if wk\drmS rsK;d wk\dwiG f ,if;wvJ/ ,if;abmf/ ya'gif/ y7J/h rEkraem/
rl/ tvGeaf 7S;usvaS om -op-wpf tpk0if pum;rsm;udk *Jckd;/ *Jyg;rsm;yg0ifonf[k qkH;jzwf xm;onfjzpf7m
ajymqko d nfh rGe*f rkd [kwaf om vlrsKd;tpkw\dk EiS efh ;D pyf-u tqkyd g vlrsK;d rsm; yg0ifrnf qkyd gu vlO;D a7 48000
onfrmS xif7mS ; vSayonf? xkad -umifh awmifay:u7if eD;yg;r~ 7Sad yrnf? (u,m;jynfe,f„ 7=?)
wpfrsK;d [k qd7k rnfh a7S;u u7ife[ D k wGicf ahJ om u,m;
vlrsKd;wd\k rmS uGi;f u7ifw\dk EiS fh toGit f m;jzifh rwlaom ,Ofaus;r=EiS x
hf ;Hk wrf;pOfvm
jynfaxmifpo k m;rsm;jzpfonf[k pdwcf spmG qdEk ikd o f nf? tvGeaf 7S;usaom xk;H wrf;pOfvm tavhtxrsm;ukd
(u7ifvrl sK;d „vnf;7=?) u,m;vlrsKd;wk\d . ,Ofaus;r=wiG f awG\7EdS idk f ayonf?
0wfqifaom t0wftxnfwkd\. eDaomta7mif ,cktcgwGif Ak<t,l0g'ukd ouf0if,-Hkunfol wk;d wuf
taoG;ukv d u dk I f jrefrmwk\du u,m;jynfe,fom;wk\dudk rsm;jym;vmaomfvnf; a7S;tpOftvmt7 ewfukd;
a7S;tcgu u7ifeD[kac:a0:-uonf? olwkd\url uG,jf cif;/ -uuf&;dk xk;d I aqmif7u G zf ,
G 7f m udP rsm;ukd
rdrw d \dku,dk u f dk u,m; ok\dr[kwf u,m;vd[k ac:a0: qk;H jzwfjcif;ponfh tavhtxrsm; 7Sad yao;onf?

73
www.foreverspace.com.m

u,m;vlrsKd;

a7S;usaom u,m;wkd\ jzpfpOfb0rSm ewfukd;uG,f


jcif;/ ewfyojcif;/ &k;d 7mtvdu k f wpkw&k;H pm;aomuf
aysm7f iF f -ujcif;wk\djzifh qufpyfvsu7f o dS nfudk awG\7.?
u,m;vlrsK;d wk\d. arG;zGm;csed /f em;xGi;f csed /f a-umif;vrf;
aphpyfcsdef/ vufxyfcsdef/ uG,fvGefcsdef uJhokd\aom
ta7;-uD;csed f wkid ;f Yvkyd if &k;d 7mtvku d f yopm;aomuf
-ujcif;/ vufaqmifyPnf; ay;-ujcif;/ txl;ojzifh
uG,v f eG cf sed w
f iG f aemufq;Hk tav;jyKaomtm;jzifh ao
ewfrsm; ypfazgufjcif;/ armif;rsm;wD;jcif; ponfw\dkudk
jyKvky-f uavonf?
u,m;wk\donf vlEiS ihf u S t
f rsK;d tEG,jf zpfaom ud³
7m/ ud³7Dw\dkrS qif;ouf aygufzmG ; vmaom vlrsK;d jzpf
onf[k ,k-H unf-uonft h wkid ;f ud³7m ud³7Dw\dk aysmf
jrL;7ma'ojzpfonfh aiGawmifjynfokd\ a7muf7Sd7ef qk
u,m;tEG,f0if ya'gifvlrsKd;wpfpk 0kdif;IucHkae-upOf
awmif; -uonf? jynfe,f. tvHwiG v f nf; ud³7m
yku
H dk xnfo h iG ;f xm;avonf? uG,v f eG o
f . l OD;acgif; -uonf? ,kH-unfr=rSm wd7>mef&kyfwkd\onf u,m;t
ukdvnf; aiGawmifjynfokd\ vSnfhI xm;-uonf? rsKd;om;wkd\tay:Y usa7mufaom ab;tM7m,frsm;
trsKd;om; trsKd;orD; qufqHa7;wGif ukd,fusifh ukd u,m;jynfe,ftyok\d ,laqmifomG ;onf [laom
w7m;ukd rsm;pGmtav; *&kjyK-uonf? azgufjyefro = nf tcsuyf ifjzpf.? vGwv f yfa7;7jyD;onfah emufaomf wk;d
uGm7Sif;a7;. ta7;-uD; tcsufwpfcsufjzpf.? wuf vsu7f adS om u,m;trsK;d om;wk\dEiS hf uku d nf aD om
azgufjyefru = dk jyKvkyo f u
l avsmaf -u;ay;7rnfjzpf.? ESpo f pf uvl r*‡vmyGaJ wmfudk 1951 ckEpS rf pS I {jyDv
oa,muf xm;aom trsKd;orD;rsm;ukd em;jzwfI t wkdif; usif;y vmcJhonf? TyJGrSm u,m;jynfe,f
jypf ay;avh7Sd.? okd\7mwGif em;jywfaeaom trsKd; wpfjynfv;Hk pk&;Hk usi;f yaomyGaJ wmfjzpfonf? uvlyaJG wmf
orD;rsm;ukd awG\7cJ.? okd\jzpfI u,m;trsKd;orD;wkd\ qkad om pum;t"d_g,frmS zg;pnfyaJG wmf oabmouf
rSm oPm7Sdaom ukd,fusifhw7m;aumif;aom trsKd; a7mufonf? tdro f pf aqmufvyk f jy;D pD;aomtcg tpOf
orD;rsm; jzpfonf[k qkpd rSw7f -Sd uonf? tvmt7 rk;d rusrD ESppf OfEpS w f idk ;f usi;f jyKvyk af vh7adS om
vGwfvyfa7;r7rDu u,m;trsKd;om;wkd\ usif;y tdrw f ufr*‡vmjzpfonfh zg;pnf yGaJ wmf[k qk7d ayrnf?
aom yG-J uD;vrf;-uD;rsm;rSm 2 ckom 7S. d ? wpfcrk mS ESpf (uvlr*‡vmyGaJ wmf„7=?)
pOf{jyDv avmufwiG f usi;f yaom ulx;dk yk;d ac: wHceG f TyGaJ wmfo\dk u,m;jynfe,fol jynfe,fom;tm;
wkid f yGaJ wmfEiS -hf o*kwv f avmufwiG f usi;f yaom ay:rD vk;H vlrsK;d ra7G;wufa7muf-uonf? xkrd w S pfyg; u,m;
ok\dr[kwf 'D;ul;ac: aumufni| ;f xkyyf aJG wmfrsm;jzpf-u trsK;d om;wk\d vdv k m; tyfaom trnfajymif;jcif;/ u7if
onf? yxryGJ usi;f y7mY ay 20„30 r~7n S af om wkid f jynfe,fwGif;okd\ r0if7awmhbJ oD;oef\ ae-ujcif;wkd\
wpfwidk u f dk xdyw f iG f yef;ykxIk wkid af xmifonfyh JG jzpf 77Sjd yD;aemuf Ekid if aH wmf 0ef-uD;csKyu f owfrw S af y;onfh
onf? wkid af xmifjy;D aemuf wkid yf wfywfvnfwiG f zg;pnf twkid ;f Zefe0g7Dv 15 7ufae\udk u,m; jynfe,fae\[k
armif;rsm;wD;I aysmf7FifpGmuckef-uonf? xkdyGJwGif a7G;cs,I f xkad e\x;l ae\jrwfwiG v f nf; u,m;jynfe,f
tom;/ t7ufrsm;ukd 0vifpGm pm;aomufaysmfyg; emru7+r*‡vm yGJawmfopftjzpf usif;yvm
avh7-dS u.? cJ-h uavonf?
ay:rD od\kr[kwf 'D;ulyrJG mS pyg;pku d jf yD;csed w
f iG f t7Gm
7GmrS rdwaf qGo*‡[rsm; pk&;Hk usif;yaomyGJ jzpfonf? bmompum;
4 vufrr~ jrifah om wkid af y:wGif jrif; ok\dr[kwf qif u,m;vl r sKd ; wk d \ a jymqk d a om bmompum;uk d
&kyyf -Hku;D xkI wifxm;onf? qeft7uf/ opfo;D / yef;rsm; avhvm7SmazGjyD;jS zpf7um; xkb d mom pum;. tajcjy
jzifh t&kyaf 7S\wiG f yojyD;aemuf aysmfyJG 7Fiyf rJG sm;jyKvkyf

74
www.foreverspace.com.m

u,m;vlrsKd;

o]gwpfapmifudk uufywdeAf a7mif;qko d u l 1900 jynfh yPnf; jzpfonfh zg;pnfac: a-u;eufpnf-uD; rsm;ukd
ESpwf iG af 7;xkwf cJjh yD;jzpfavonf?jynfe,fom; tcsi;f vnf;aiGawmife,fY oGef;vkyfcJh-u.? ,cktcgwGif
csif; ajymqkd-u7mYu,m;pum;ukd okH;-uaomfvnf; Ekd;-um; vmjyDjzpfaomu,m;jynfe,ftrsKd;om;rsm;
a7mif;a7;/ 0,fa7;/ tjcm; vlrsKd;wkd\ESifh qufqHa7; onf EkdifiHawmf. vufeuf ukdifwyfrsm;wGif
ponfw\dkY 7Sr;f / jrefrm a0g[m7rsm;ukd ok;H E=e;f -u.? 0ifa7muftr=xrf;vsuf 7So d nfudk awG\7avonf?
&kH;okH;bmompum;rSmrl a7S;tpOftqufuyif jrefrm tvS t y tEk t ,Of tqef ; t-u,f w k d \ j zif h
tQ7mpmay oufoufuo dk m ok;H pGcJ -hJ uavonf? wefqmqifum az:jyaom a7S;jrefrm ysKd\uAstcsKd\w\dk
wGif u,m;jynfe,f7dS aiGawmife,fukdtajccHxm;I
tvkyt f ukid Ef iS t
hf oufarG;0rf;ausmif; Zmwfuu G f qifxm;onfudk awG\7ayonf? a7S;tcgu
jynfe,f. t"dupD;yGm;a7; vkyif ef;rSm opfvyk if ef; aiGawmife,fa'orSm ,Gef;xkd;jcif;/ a7FZ0g a7;jcif;/
jzpf7m u,m; vlrsKd;wkd\onf rsm;aomtm;jzifhopf rSepf aD 7Fcs/ opfap;om;&k;d ukid jf cif;paom tEkynm vufr=
xkwv f yk af 7;/ opfawmxGuyf Pnf;rsm; jzpfaom 7Sm;/ ynmrsm; xGef;um;cJhonf? u,m; trsKd;om; trsKd;
csdy/f opfap; ponfh yPnf;rsm;xkwv f yk af 7;wk\d jzifh t orD;wkd\rSm acwfESifh 7ifaygifwef; vdkufEkdif7ef txl;
oufarG; 0rf;ausmif;-uolrsm; jzpfonf? jynfe,f. vk;H yef; -udK;pm; vsu7f 7dS m vlrsK;d .yif7if; ,Ofaus;r=
taemufyidk ;f a'oY ajrjyef\wiG f v,f,m pku d yf sK;d a7;vkyf ay:wGif tajcwnfum ta7;-uD;aom ,Ofaus;r=
ukid f pm;aomuf -uonf? wl;ajrmif;wk\djzifh a7oG,, f l tcsut f vufrsm;jzpfonf0h wfpm;qif,ifr/= uk;d uG,f
um pkdufysKd;jcif;/ awmif,m pkdufysKd;jcif;wkd\ukdvnf; ,kH-unfr=pmaywkd\ukd acwfrSDatmif jyKjyif ajymif;vJ
jyKvyk -f uonf? aiGawmife,fY 7ufvyk af om aiGawmif vsuf 7S-d u.? ESppf OfEpS w f idk ;f 7efuek jf rdK\wiG u
f si;f yaom
vG,t f wd w f \dk rmS xifay:vSonf? u,m;wk\d rmS rdrw d \dk jynfaxmifpak e\ tcrf;tem;Y vSywifw h ,f &=csizf ,
G f
0wfqif7ef0wfpu Hk dk rdrw
d \dkzgom 7ufvyk -f uolrsm; jzpf 7mjzpfaom u,m;trsK;d om; trsK;d orD;rsm;ukd awG\jrif
onf? u,m; jynfe,f. xl;jcm;aom txdr;f trSwf Ekdifayonf? OD;b&Sif

taemufwkdif;qefonf[k xif7aomfvnf; rdrdwkd\. trsKd;om;,Ofaus;r=ukd rysufapbJ wDxGifvkdufaom acwfopf u,m;armif


r,fwkd\. pHkwGJu[ef

75
www.foreverspace.com.m

u70du/o~if u7a0;yif

u7uwfiu S f ? ?u7uwfonf 0rf;bJwpfrsK;d jzpf.? pmqdkonf oU7mZf1110 jynfhESpfwGif bk7m;a[m


uBmta7S\yidk ;f a'orsm;wGif aexkid I f a7tkid f a7uef 0dowdedygwfvm bœmwd, ZmwfawmfudkrSD;‘nGefzl;
rsm;wGif usufpm; avh7o dS nf? jrefrmEkid if YH tjrJwrf; a0a0/ u`ef;oajy.’ tpcsDaom rif;vS,OfEkysKd\udk
aexkid af om iSuw f pfrsKd; jzpf.? zG\J qodk nf? xkyd sKd\wiG „f
TiSuo f nf tvsm; 13 vufr cef\7I dS 0rf;bJrsKd; aomfuxGwx f u
G /f zufqwG v
f wfvwf/7ifcwfa7Fa7F/
wGif ti,fq;Hk jzpfonf? tarG;tawmif pkjH y;D aom iSuzf dk rd;k apGeeD /D o7zDxyfxyf/ ZvyfarF;arF;/ rkav; qihq f ih/f
onf OD;acgif;ndKrnf;I wpfu, dk vf ;Hk jzLazG;aeonf? -umyGihf0g0g/ ,if;rmvef;vef;/ teef;7Sm;7Sm;/ pum;
vnfyif;atmufyidk ;f wGif rnf;eufaom t7pf-uD; wpfck 0if;0if;/ tif-uif;7Fif7Fif/ oZifvlvl/ r¢L vd=ifvd=if/
yg7Sdonf? ukd,ftxufykdif;rSm tpdrf;ESifhc7rf;a7mifEk yef;cdik cf ikd Ef iS /fh
jzpf.? ajcaxmufESifh E=wfoD;rnf;I rsufpd eDonf? ponfjzihf pum;vH;k rsm;udk a0qm Edik ef if;pGm zG\J E\JG xm;
tzkdESifhtrrSm tenf;i,fom uGmjcm;I iSufuav; onf? pum;vHk;-uG,f0I pum;wefqmqifEdkifpGrf;
rsm;rSm iSurf ESiyhf I dk wl-uonf? 7Sv
d o S nf?
u7uwfonf jrpfjyifEiS w hf uG opfyifcsKzH w k f aygrsm; pmqdkonf rif;7JausmfpGm av;xyf ausmif;wnf
aom tif;tkdif acsmif;ajrmif;rsm;wGif tkyfoif; zGJ\I armfueG ;f rsm;ESifh 7wkrsm;udv k nf; pyfqcdk ahJ vonf?
aewwfonf? a7jyifa7atmuf7Sd ykd;rFm;rsm;ESifh a7
ay:yifrsm;ukd pm;aomuf -uonf? a7ikyf usiv f sio
f nf?
ysHoef;7mY vsifjrefI awmifyH&kdufwwfonf?
rsm;aomtm;jzifh a7jyifwiG f uyfI yso H ef;jyD;v~if opf
ikwf csKzH wk pf onfw\dkudk usiv f sipf mG wdr;f a7Smif oGm;Ekid f
onf? yso H ef;pOf tvGeq f n l pH mG vnf; atmfwwfonf?
toku d rf sm;ukd opfuidk ;f / jruf/ iSuaf rG;/ iSuaf wmif
rsm;jzifha7pyf7Sd ajrjyifrS 10 ay 15 ayce\fjrifhaom
opfacgif;rsm;wGif jyKvkyaf vh 7So d nf? wjrKHv~if O 8
vHk;rS 14 vkH; txd7SdwwfI wpfcgwpf7H 22 vkH;
txdyif 7Sw d wfonf? Orsm;rSm jzLI ajymifvufacsmrGwf
aeonf? O.t7G,frSm ysrf;r~ tvsm; 1 'or ^
vufrESifh jyuf 1 'or 29 vufrcef\ 7Sdwwfonf?

u70du/o~if ? ?o~iu f 70duonf anmif7rf; acwf


oU7mZf 991 ckESpf tif;0jrdK\Y eef;wufawmfrlaom
omvGefrif;w7m;-uD; vufxufwGif xif7Sm;aom teD;uyf &kduful;xm;aom u7a0;7GufESihf tzl;rsm;
pmqkad wmfwpfO;D jzpfonf? ZmwdrmS ykcef;-uD; jrdK\aus;
ydkifoif7Gm jzpfonf? o~ifu70duonf yxrausmf u7a0;yif ? ?u7a0;yifonf jrefrmEdik if H tES\Ht
atmifpx H m;q7mawmf. wynfw h pfO;D jzpf.? jym;Y aygufaomf vnf; weo®m7D awmifyikd ;f wGio f m
oU7mZf 996 ckEpS w f iG f ‘wufxeG ;f v~0H g’ cs7D wk tajrmuftjrm; awG\7onf? Ttyifonf opf-urf;yd;k
yd'k pf o
kH ;kH yd'k u
f kd oGi;f onf? ,if;7wkukd bk7ifu ESpo f uf rsK;d 0if tyifwpfrsK;d jzpfI/ opf-urf;yd;k yifEiS fh cyfqifqif
awmfrlI/ a7FusnfawmufwGif oGif;ESH odrf;qnf;um wlonf? tjrifrh mS ay 30 rS 40 txd7. dS ? txufjrefrm
tvdu k 7f wk rsm;udak 7;om; avhusuo f nf[k qdo k nf? jynf awmifuek ;f a'orsm;wGiq f ifbef;u7a0; [kac:
Tpmqdkonf e7ywd a7vm; 7wkydk'fpHk udkvnf; aom u7a0;yifwpfrsKd; aygufonf? u7a0;7Guf.
a7;onf? yk*jH rKd \b\Jv G ;l wm; udv k nf;a7;onf[k qko d nf? yHo
k !mefrmS vSo H mG ;yH7k I
dS -uGyq
f wfonf?
xkdvl;wm;pmrludk rawG\7ao;aomfvnf; vl;wm;a7; u7a0;yifudk vlwkdif; jrifbl;-urnf r[kwfacs?
cJh&dk;rSefv~if ta[mif;qHk;vl;wm; jzpfayrnf? od\kaomf u7a0;7Guf tajcmufrsm;udrk l vlwikd ;f awG\jrif

76
www.foreverspace.com.m

u70dwif u
S f u70dwfazmif

bl;&Hrk u/ rnfo\dk toH;k csEikd yf u


kH kd od-uayonf? [if;cwf rnfolr~ wyftyfaocsmpGm rod-uay?(u70dwf
tarF;t-udKirf sm;wGif u7a0;7Guyf g0ifonf? axmywf azgif „vnf;7=? )
xrif;/ 'efaygufxrif;ponfw\dk wiG f u7a0;7Gurf yg
v~if rjyD;acs? b,aq; az:7mYvnf; u7a0;7Guf u70dwfazgif ? ?a7S;jrefrm rif;wk\d a7a-umif;
yg0ifonf? xGuf pHy,fawmfr7l mY avSawmfazgifawmf trsK;d rsK;d udk
u7a0;om;.ta7mifrSm vdaRmfndKa7mif jzpfI pD;eif; oH;k aqmifavh7-dS uonf? wd;k azgifawmf/ pmr7D
prkepf yg;eH\ oif;vsuf7o dS nf? vSyI toift h wifrh m azgifawmf/ u70dwaf zgifawmf[I l azgifawmf trsK;d rsK;d
ojzihf tdraf qmuf7ef tjyif/ysOt f wk -f uGyEf iS fh bD&pkd aom 7S7d mY u70dwaf zgifonf xif7mS ;I vlord sm; avonf?
tdrtf oH;k taqmifrsm; jyKvyk f Edik o f nf? u7a0;om;udk u70dwfazgif[k trnfwGifjcif;rSm u70dwfiSuf.
tom;aoatmif jyKvyk jf yD;rS toH;k csoiho f nf? od\kaomf yHko!meftwdkif; xkvkyf rGrf;rHxm;aoma-umifh
omref tajcmuf c H e nf ; jzif h tom;aoatmif jzpfonf? azgifOD;wGif u70dwfiSuf. OD;acgif;ESihf
jyKvkyfygu aumufauG; uGJtuf wwfaoma-umifh/ wlpGm zefwD;I yJhacsmifwGifum; tjrD;ozG,faumhI
aygif;wif tajcmufceH nf;udo k m toH;k jyKoifo h nf? wufaponf? azgifawmfay:wGif bHt k qihq f ih7f adS om
jym©m'f wpfaqmifrS oH;k aqmiftxd txGww f ifxm;
u70dwfiSuf ? ?u70dwf iSuo f nf [dr0Mm O-o onf?xkad zgifawmfukd bk7if{u7mZfEiS fh rdz7k m;acgif-uD;
wpfrsKd; jzpfonf[q k o
kd nf? tvGeo f m,maom toH rsm;om toH;k jyK-uonf? ppfcsw D uf7mY u70dwf azgif
rsm;udk u70dwo f /H -udK;-umoHrsm;ESifh Edi= ;f ,SOaf vh7jdS cif; udk toH;k rjyKacs? rif;yGoJ bif qif,if usi;f y7mYom
udak xmufaomf u70dwif u S o f nf tvGef toHomaom u70dwaf zgifukd pD;eif;avh 7Sod nf? u70dwaf zgifonf
iSurf sK;d jzpf[efwal yonf? ,ckacwf yifv,fu;l Zdro f ab®m-uD;rsm;ozG,f us,f
u70dwaf zgif [kac:aom a7,mOfwiG f u70dwif u S f jyef\I oGm;vm7mY oufomacsmifcso d nf? rif; yGo J bif
. o!mefwnfaqmufavh 7S-d uaomfvnf;/ E=wo f ;D tcrf;tem;rsm;wGif rif;rdz7k m;wk\d wufa7muf pD;eif;
7iftyk f tawmifEpS zf ufEiS fh iSuw f pfaumif tjzpfuo kd m aom u70dwfazgifawmfudk avSmfum;rsm;u-udK;jzihf
omreftm;jzifh od-u7I trSwt f om; twdtus r7Sd csdwq f w
JG ,
JG l -uavonf?
acs? TiSu. f O/ todu k Ef iS fh tavhtx rsm;udv k nf;

a7S;jrefrmrif;rsm;vufxufu rif;yGJobifY toHk;jyKcJhonhf azmifawmfukd twkckd;xm;aom ,ckacwf u70dwfazmif

77
www.foreverspace.com.m

u7mcsDjrdK\ u7m;aumhjrdK\

u7mcsdjrdK\ ? ?u7mcsdjrdK\onf tdNd, usGef;qG,f u7m;aumhjrdK\ ? ?u7m;aumhjrdK\onf ydkvefEkdifiH.


taemufbufydkif; od¶Ke,f7Sdoab®mqdyfjrKd\ jzpfI/ jrdK\awmfa[mif; jzpfI APwsLvjrpf. vuf0b J ufurf;
yguPwefEikd if . H jrdK\awmfjzpfjyD;v~if tdNKjrpf0useG ;f ay: ay:wGifwnf7Sdonf? a7a-umif; toGm;tvmjzpf
a'o. ajrmufbufwGif wnf7Sd.? xkd\a-umifh aom jrpf&;kd a'o. xdyw f iG f wnf7o dS jzih/f pD;yGm;a7;zuf
tdNKjrpfxGufaom 0g*Grf;/ qm;/ om;a7pdrf;/ odk;arG; ESihf EdkifiHa7;zufwdk\wGif ta7;ygavonf? rD;7xm;
t-urf;ESifh *sKpH yg;wk\dukd u7mcsjd rdK\rw S qihf tjcm;jrdK\e,f vrf; qHjk rKd \ jzpfojzihv
f nf; ul;oef;a7mif;0,f7m A[dXk m
Edik if rH sm;od\k wify\kad vonf? xko d \kd u7mcsjd rKd \onf twGi;f e-uD;jzpfaeonf? u7m;aumh jrdK\e,fY7Sad om aAsvu d
zuf7Sd e,frsm;twGuf xGufaygufjzpfojzihf ukefpnf qm;wGi;f rsm;rSm xif7mS ;-u.? u7m;aumhjrdK\ teD;wpf
ul;oef; a7mif;0,fa7;Y xif7mS ;aomjrdK\jzpfonf? ygu 0dkufwGif oGyf/ cJ/ ausmufrD;aoG;rsm; awG\7Sdvsuf/
Pwef Edik if t H wGuf Oa7mywku d Ef iS fh teD;qH;k oab®mqdyf "gwfyPnf;rsm;/ v,f,mqdik 7f mu7d,mrsm;/ puf u7d
ESifh avqdypf cef;vnf;jzpfI tjcm;jrdK\-uD;rsm;ESifh rD;7 ,mrsm;ESifh txnftvdyrf sm;udk jyKvyk af 7mif;cs -uonf?
xm;jzihf qufo, G v
f suf7o dS nf? xkjd rdK\rS [du k 'f 7Awf APwsLvjrpf. txufzufwGif 7Sdaom ausmuf
e,fEiS fh tdNKjrpf0rS ;f wpfav~mufo\kd rD;7xm;jzifv h nf; awmifukef;ay:wGif a7S;taqmufttHkrsm;udk awG\
aumif; a7vrf;rSvnf;aumif; ul;oef;oGm;vm Edkif Ekid .f ? 14 7mpkEpS u f aqmufvyk x f m;aom bk7m;7Scd ;kd
avonf? ausmif;-uD;rSm a7S;ydv k efb7k if tqufqufw\dkbo d u
d f
u7mcsjd rdK\EiS fh 3 rdik cf ef\ uGma0;aom uD,mrm7DuseG ;f cH,7l mae7m jzpfonfjh yif/ ydv k eftmZmenf ykCKd vfrsm;
wGif t-uD;qH;k aom oab®musif;rsm;udk wnfaqmuf udkjr|KyfESHaom ae7mvnf;jzpfonf? u7m;aumh wU
xm;.? xkjd rdK\wiG f bdvyfajrvkyif ef;ESifh wHigvkyif ef; odkvf ausmif;-uD;rSm 1364 ckESpfY zGihfcJhI tvGefa7S;
rsm;rSm xif7mS ;aom vkyif ef;-uD;rsm;jzpfavonf? usaom ESpaf ygif;500 cef\u xif7mS ;cJah om emrnfausmf
u7mcsjd rdK\. tus,t f 0ef;rSmpwk 7ef;rdik f 812jzpfI eQwfq7m-uD; aumhyg;eduyf. ausmuf&kyfudk
vlOD;a7rSm 1952 ckESpf oef;aumifpm7if;t7 xm;7Sad vonf?
1118000 jzpfonf? 'kwd, uBmppf-uD;twGif; 1939 ckESpfY *smref

yguPwefEkdifiH. jrdK\awmfjzpfaom u7mcsDjrdK\7Sd t,fvzifpwkef vrf;rwpfav~mufrS &=cif;wpfck

78
www.foreverspace.com.m

u7m;aumhjrdK\ u7du`ef;

ykdvefEkdifiH. jrdK\awmfa[mif;jzpfaom u7m;aumhjrdK\. wpfpdwfwa'oukd pdefar7Dbk7m;7Sdckd;ausmif;ay:rSausmfI jrif7yHk?


wkd\onf u7m;aumhjrdK\udk odrf;ydkuf cJhuaomfvnf;/ zsm;ok\d jzwfI wnf7adS ejyD;v~if ajrmufbufo\kd ajyjypf
ppfa-umifh jrdK\Y tysuftpD;rsm;pGm rjzpfvaS cs? 1945 pGmedrhfav~moGm;aomfvnf;/ awmifbufodk\rl yif
ckEpS w
f iG f &k7pS pfwyfrsm;u jyefvnford ;f ydu
k I
f / ydv
k ef v,furf;ajc ausmufaqmif urf;yg;-uD;rsm;txd euf
wkd\vufokd\ jyeftyfvdkufavonf? u7m;aumhjrdK\. apmufaom awmifeH7H-uD;ozG,f usqif; oGm;av
cef\reS ;f ajc vlO;D a7rSm 350000 cef\jzpf.? onf? xkad wmifwef;-uD;. tv,fA[dw k iG 7f adS om yqD
vd7k wD D awmifxyd rf S ayaygif;8000 r~jrih. f ? xdak wmif
u7duGsef; ? ?ajrxJyifv,fta7S\yikd ;f wGi7f adS om xdy. f a7S;trnfrmS tdu k 'f gawmifxyd f jzpfvsu/f Zkewf
u7du‘ef;onf tvsm; rdik 1f 60/ tus,f ^ rdik rf S 35 rif;. arG;7m a'o[k qdkavonf? rsm;pGmaom v~Kd
rdkiftxd7SdI/ {7d,mtm;jzihf pwk7ef;rdkif 3235 us,f ajrmifawmif-um;wkd\rSm euf&d=if;vSojzifh twGif;odk\
0ef;.? ajrxJyifv,fwiG f pwkš t-uD;qH;k aomuseG ;f rnfonfhtcgr~ aea7mifrxkd;Edkifacs? awmifajcESihf
jzpfonf? tD;*s;D ,ef; yifv,fjyif. awmifbufyikd ;f udk ajredrfhuGif;jyifwkd\wGif pyspf/ oHvGif/ vdaRmf/ a7Smuf
uef\ve\jf zwfwnf7v dS su/f *7dEikd if EH iS hf rdik f 60cef\umG I/ tp7Sdaom tyifrsm; xlxJpGm aygufa7muf-uonf?
tm7Srdkif;em;ESihf rdkif100ausmfcef\ uGma0;onf? yifv,furf;ajc wpfav~muf7v dS iG jf yifrsm;wGif aq;ESifh
Oa7mywdkufrS tm7SwdkufESihf tmz7duwdkufrsm;okd\ 0grsm;udk pdu k yf sKd;-u.? awmifaygonft h avsmuf t
oGm;7m a7vrf;c7D; ay:wGifwnf7Sdojzifh ta7;yg zk;d wef oWKrsm;7S7d m oH/cJ/ref*ed/uef\/a-u;eDEiS fh oGyf
xif7Sm; avonf? wk\d ukd wl;az:vkyu f ikd -f uavonf?
u7duseG ;f onf'@m7DyjkH yifEiS fh ordik ;f rsm;wGif vGecf hJ u7du`e;f wGif vlO;D a7 438239 7So d nft h euf/ oH;k
aom ESpaf ygif;ig;axmif ausmaf vmufuyif xif ay: yHk ESpyf ckH ef\w\dkrmS *7dtquftEG,rf sm;jzpfI *7d,-kH unf
ausmaf pmcJo h nf? tD*spEf ikd if EH iS fh tm&Swu dk rf S ,Of aus; r=ukd vdu k ef m -uonf? u7du`ef;olu`ef;om;wd\k onf
r=EiS w
fh uG twwfynmtrsK;d rsK;d wk\d Oa7mywdu k o
f \kd ul; a7S;qefqef jzpf-uI/ pmzwf pma7;wwfol enf;onf?
puf jyef\ymG ;cJph Ofu/ vrf;ckvwfY 7Sad omuseG ;f jzpf onfh wl7uDrsm; vufatmufo\dk usa7mufcphJ Ofu/ vltrsm;
tm;avsmpf mG / Edik if o
H rdik ;f qkid 7f m okawoDrsm; twGuf yif rGwfpviftjzpfodk\ ul;ajymif;cJh-uonf? xkdtcg
txl;pdw0f ifpm;zG,7f ma'o jzpfavonf? rSpI ,ckacwfwikd af tmif c7pf,mefEiS t fh Pvmrf t,l
u7duseG ;f onf awmifxx l yfaygrsm;I qD;ESi;f zH;k tkyf 0g'uGo J nfh u7dusGe;f olusGe;f om; tcsif;csif;wk\d onf
avmufatmif jrihrf m;aom awmifxyd f rsm;pGm7So d nf? r-umc+ wku d cf u kd af vh7-dS u.? v,f,mvkyif ef;txl;
awmifwef;-u;D wpfco k nf u`e;f .wpfzufzsm;rS wpfzuf

79
www.foreverspace.com.m

u7du`ef; u7dtkdpkwf

a7S;acwf,Ofaus;r= xGef;um;cJhaom u7du`ef;7Sd zufpawmhjrdK\onf ,cktcg Tokd\ysufpD;,kd,Gif;I aeayjyD?

ojzihf oHvGifyif pdkufysKd;jcif;rSm trsm;vkyfudkifaom twGi;f Y *smrefw\dk onf avxD;wyfom;rsm;udk toH;k


tvkyjf zpfonf? jyKI 'v-urf; wku d cf u
kd jf yD;v~if u7duseG ;f udk odr;f ydu k f
bDpD 1000 jynfEh pS cf ef\uyif *7d vlrsK;d wd\konf tD;*s;D vdkuf-u.? r[mrdwfwyfrsm;onf 1945 ck arv
,ef; ,Ofaus;r=udkzsufqD;I u7du`ef;udkygpdk;rkd;chJ-u a7mufro S m u7duseG ;f udk jyefvnf odr;f ydu k Ef ikd -f uonf?
onf? xdktcgrSpI u7dvlrsKd;wkd\onf uBmhordkif; ,cktcg a7S;acwf u7d ,Ofaus;r=. tarGtESprf sm;
wGif arS;rdSefoGm;cJhavonf? xdkaemufbDpD 6^ ckESpf udk a7S;a[mif;yPnf; 7SmazGw;l az:a7; tzG\Jrsm;.vH\kv
wGif a7mrvlrsKd;rsm; u7du`ef;okd\ a7mufvmI odrf; a-umifh trsm;tjym;yif jyefvnf awG\7Sd-u7avjyD?
ydu
k v f u kd -f uonf? a7mrEdik if aH wmf-uD; jydKuGo J mG ;aom a7S;u7d jrdK\awmfjzpfaom aemhqyfjrdK\ ae7ma[mif;udk
tcg/ u7du`e;f onf qm7qifvrl sK;d wk\d. vufatmuf wl;az:cJh7m/ u7dbk7if rdkif;aemh. 0u®yg o!mef
odk\ usa7mufoGm;jyD;aemuf rGwfpvif yifv,f"g;jy eef;awmfa[mif;udk awG\7cdS -hJ uonf?
pcef;wpfct k jzpfo\kd oufav~mcJah vonf? at'D 960 ,ckacwfwGif xif7Sm;aomjrdK\rsm;rSm umeD,mESihf
jynhEf pS w f iG f Akid Zf if;wkid f Ekid if aH wmf. tpdwt f ykid ;f wpfck uef'D,mwkd\ jzpf-u.? umeD,mjrdK\onf xdkusGef;.
jzpfcJhjyD;aemuf pwkšt,l0g' wkdufyGJtwGif; at'D jrdK\awmf jzpfvsuf/ vlOD;a728000 ausmfcef\ 7Sdonf?
1204 ckESpfwGif ADeD;7Sef;wkd\. EdkifxufpD;eif;tkyfcsKyf uef', D mjrdK\onf acwfrDS oab®mqdyaf umif; 7So d nfjh yif/
jcif;udk cH7jyefonf? 1669 ckESpfwGif wl7uDwkd\onf ta7mif;t0,f -uD;us,fojzihf u7dusGef;wGif t-uD;
tESpf 20 -umr~ 0ef;7H vky-f uH-ujyD;aemuf u7dusGe;f qHk;jrdK\-uD; jzpfonf? vlOD;a7 42500cef\.? u7d
udk odr;f ydu k vf u kd -f u.? wl7uDw\dk. vufatmufwiG f usGef;. t"du vkyfief;rsm;rSm qyfjymcsufvkyfjcif;/
,if;wkd\. 7ufpufaom tkyfcsKyfenf; wkd\a-umifh›if;/ 'decf v
J yk jf cif;/ oHviG q
f ED iS fh opfo;D rsK;d pHw
k \dkukd Edik if jH cm;od\k
tPvmrft,l0g' c7pf,meft,l0g'[lI t,l0g' tajrmuftjrm; wify\kd jcif;wk\d jzpfavonf?
uGjJ ym;vmjcif;a-umif›h if;/ ykeu f efx-uGrr= sm;ESifh t"du u7d,m ? ? ( wefqmyvm„7=? )
&k+f;rsm; r-um c+ay:aygufcJhavonf? okd\7mwGif
1913 ckEpS Yf aAmfvuef ppfyrJG sm;tjyD;wGif wl7uDonf
u7du`e;f udk *7dw\dktm; vFaJ jymif;ay;vku d 7f 7m/ xkt d cg u7Dtdkpkwf ? ?jrefrmEdkifiHwGif ajrwGif;Y jrKyfxm;
rSpI *7dydkifjzpfvmavonf? 'kwd,uBmppf-uD; 7onfh opfom;udjk zpfap/ ajrjyifay:Y xm;7onfo h pf

80
www.foreverspace.com.m

u7Dtpdk w
k f u7D;qyfb7k if

om;udk jzpfap/ -um7Snf cHatmif a7eHow k v f rd ;f xm;


wwfonfh enf;wl/ taemuf EdkifiHrsm;wGif opfESihf
ausmufrD;aoG;rS xkwf,l77Sdaom u7Dtkdpkwf qDjzihf
opfom;rsm;udk okwv f rd ;f wwf-u.?
txl;ojzihf rD;7xm; oHvrf;atmufcH ZvDzg;wH;k
rsm;rSm tyltat;'+fukd tjrJcH ae7onft h jyif ae\pOf
ckwfarmif; vsuf7Sdaom rD;7xm;wGJrsm;. tav;csdef
tm;a-umifh aqG;jrnfh ysufpD;vG,fwwf.? okd\jzpfI
ZvDzg;wH;k rsm; -um7Sncf aH tmif u7Dtpdk w k q f jD zihf okwf
vdr;f xm;avh7o dS nf? "gwfr;D wdik f a-u;eef;wkid f ponf
rsm;udkvnf; xdkqDjzihf okwfvdrf;xm;avh7Sd-uonf?
ausmufr;D aoG;rSjzpfap/ opfom;rSjzpfap/ xkw, f l
jyD;cgpY u7Dtdkpkwf qDonf ta7miftqif; r7Sdacs?
od\k7mwGif tcsed t f wef-umvmonft h cg ndKoGm;onf?
xdq k .
D teH\rmS tvGepf ;l 7S.?
oif;0ifom;rS xkw, f 7l 7Sod nfh u7Dtpdk w
k q f rD mS tem
cGJpdwf7mY jzpfap/ oGm;rsm; uko7mY jzpfap/ tvGef
toH;k 0ifaom tefwq D ufywpf (tykyEf idk af q;/ tem;r
,Of;aq;) jzpfayonf?
ausmufrD;aoG; uW7mrS xkwf,l 77Sdaom
u7Dtpdk wk f qDrmS t7nfyspfonf?
ppf&=H;bk7if u7D;qyftm; rD;pifwif&=d\7ef jyifqifaepOf
u7D;qyfbk7if(bDpD 560„546) ? ?u7D;qyf
bk7ifonf tD;*s;D ,ef; yifv,f urf;ajcay:7Sd taemuf *®g; ESiafh iG'*®g;rsm;udk yxrqH;k oGe;f vkyf oH;k pGcJ o hJ nf
ydkif; tm7Srdkif;em;wGif t0iftygjzpfaom vpf'D;,m; [k tqk7d adS vonf?
Edik if u
H kd aemufq;kH pd;k pHco hJ nfh bk7ifjzpfonf? xdak cwf vpf'D;,m;EdkifiH. jrdK\awmfjzpfaom qm'pfjrdK\wGif
tcgu csr;f om -uG,0f qH;k aom bk7ifwpfyg; jzpfcI hJ / u7D;qyfbk7if. crf;em;vSaom eef;awmf-uD;7Sd7m/
ol. *k+o f wif;rSm ta0;teD; ausm-f um;cJah vonf? ausmf-um;vSojzihf 7yfa0;a'owkd\rS vltrsm; vm
vpf'D;,m; a7FwGif;rsm;rS a7Ftajrmuftjrm; 7 a7muf-unhf&= -uavonf? xkdodk\ vma7muf-unhf
onfjh yif/ yufw;kd vyfjrpftwGi;f 7Sd oJrsm;udk usi, f jl cif; &=olrsm;xJwGif *7dvlrsKd; Oya'jyK ynm7Sd-uD; qkdvGef
jzifhvnf; a7Ftrsm;tjym; 77SdonfhtwGuf u7D;qyf vnf; yg0if.? ynm7St d aygif;ESihf jidrahf jimif; om,m
bk7if. b@mawmfwu dk rf mS a7Frsm;jzifh jynhv f ~rf;ae pGmaevdak om u7D;qyfonf wpfae\aomf yg7Sm;bk7if
cJhonf?tvGef-uG,f0onfh tjzpfudk az:jyvdkonfh qdik ;f 7yf. e,fcs\JpufuiG ;f twGi;f usqif;cJ7h avonf?
tcg‘aZmwduolaX;’ESihf cdkif;Ed=if;I jrefrmrsm; ppf7dyfppfaiG\rsm; oef;vmaomtcg u7D;qyf
ajymavhajymx7SdouJhodk\/ taemufEdkifiHrsm;wGifvnf; bk7ifonf 'Jvzdik jf rKd \7dS ewfueG ;f ok\pd pfwukd o f ifh rwdu k o f ihf
‘u7D;qyfvkd csrf;omav7J’h [k wifpm;ajymavh 7S-d u a[mude;f xkwaf y;7efapwref vFwI f ar;jref;vdu k . f ?
.? tm7Srikd ;f em; urf;ajcwpfav~mufwiG 7f adS om *7djrdK\ 77Svd maom tajzrSm u7D;qyf ppfwu dk cf ahJ omf wefc;kd
rsm;udk pd;k rd;k 7ojzih›f if;/ *7dEikd if EH iS fh ul;oef; a7mif;0,f -uD;aom Edik if aH wmf-uD; ysupf ;D vWH\[k jzpfojzihf u7D;
cJ7h ojzifh u7D;qyfb7k ifonf *7dw\dEk iS t hf xl; 7if;ES;D cJ.
h ? qyfonf 7efol yg7Sm;Edik if t H m; acsr=e;f Edik rf nf[k t
ul;oef; a7mif;0,fa7; xGef;um;cJhojzifh wkdif;jynf xifa7mufcahJ vonf? od\k7mwGif qm'pfppfyYJG yg;7Si;f
pnfyif om,m7Scd o hJ nfjh yif/ wdik ;f oljynfom; wk\dvnf; wkd\u tEdkif7 vdkufojzifh ol.EdkifiH-uD;om ysufpD;
csrf;omwd;k wufc-hJ uonf? xdrk if;vufxufwiG f a7F oGm;77Smavonf?

81
www.foreverspace.com.m

u7D;qyfb7k if u&l;qkd; a7mfAifqef

yg;7Sm;bk7if qdik ;f 7yfonf u7D;qyftm; t7Sif vwf wpfu`ef;Y csxm;cJh7ef ajymavonf? xkdtcsdefwGif
vwf rD;&d=\owf7ef trdef\csrSwfvdkuf.? rD;pifay:odk\ 7Gufoab®monf awmifydkif; ypdzdwfa'o7Sd *sLtef
a7mufaeaom u7D;qyfonf rD;awmufrD;v~H -uD;I zgeef;'ufu`e;f uav;teD;rS jzwfomG ; vsu7f o dS jzifh
-uD;I vmonfwGif/ qkdvGef.trnfudkoHk;-udrfoHk;cg qJvuwfukd xdu k `ef;ay:Y csxm;cJo h nf? oab®mudk
jrnfwrf; vku d af vonf? xkt d cg qdik ;f 7yfb7k ifonf urf;rS cGmawmhrnftjyKwiG f qJvuwfonf ol.trSm;
u7D;qyftm; aotHhqJqJrS tb,fa-umifh qkdvGefudk udkaemifw7um ol\udk xm;rypfcJhbJ jyefac:oGm;7ef
wrf;w 7oenf;[kar;.? u7D;qyfu olonf ol. awmif;yefjyefonf? od\7k mwGif u_Dwefonf ol.awmif;
csrf;om -uG,f0jcif; pdwfaysmf&Fifjcif;wkd\ESihfpyfvsOf;I yefcsufukd rvdu k af vsmbJ oab®mudk urf;rScmG I c7D;
qdvk eG t
f m; -uGm;0gcJb h ;l a-umif;/ qdv
k eG u
f uH-uRmwk\d qufvuf xGucf ahJ vonf? Tod\kjzihf vlou l if;rJah om
rSmqef;us,v f oS jzifh vlwpfO;D wpfa,muftm; aovGef u`ef;uav;ay:wGifqJvuwfonf wpfa,mufxD;
rSom aysmf7Fifjcif; 7Sd/ r7Sd csD;rGrf; Edkifrnf[k jyefvnf wnf; aexkdifcJh77m av;ESpfESifh av;vajrmufaom
acsybl;a-umif; ponfjzihf ajz-um;avonf? qdkif; 1^09ckZefe0g7DvwGifrSxdku`ef;uav;teD;odk\jzwf
7yfbk7ifvnf; tajzudk-um;onfhtcg pdwfwGif oef;oGm;aomt*®vdyf 7Gufoab®m wpfpif;u
xdckdufoGm;7um;/ u7D;qyftm; ao'+frSvFwfI awG\7o dS jzihf u,fq,fc7hJ avonf?
ol.eef;awmfwiG f aumif;pGm jyKpkxm;cJah vonf? xkdav;ESpfausmf umvtwGif;Y qJvuwfonf
u`ef;uav; teD;rS oab®mrsm; r-umc+ jzwfoef;
u&l;qdk;a7mfAifqef ? ? 'ef;e,J 'Dzkd; a7;om; oGm;onfudkvSrf;I jrif7aomfvnf;/ xkdoab®mrsm;
aom a7mfAifqef u&l;qd;k 0šKudk -um;bl;-uayrnf? ay:rSvlrsm; -um;odatmif atmf[pfac:iif7efr
xdk0šKrSm pma7;q7m. xkd;xGif;Om+f ouf wwfEikd o f jzifh aomifwif vsuaf ecJ. h ? wpfcgYum;
oufjzifha7;om;aom 0šKr[kwfbJ wu,f tjzpf oab®mwpfpif;onf u`e;f uav;. urf;ajcod\k tvGef
tysuf wpfcu k kd rlwnfvsuaf 7;om;jcif;jzpfonf? 0šK eD;uyfpmG qdu k u f yfvmonfwiG /f qJvuwfonf 0rf;
wGif Zmwftdrfwnfxm;aom u`ef;uav;rSm awmif omtm;7 ajy;I-unfv h udk 7f m 7efol pydeEf ikd if rH S oab®m
tar7duwdu k f csv D ED ikd if H urf;ajcrS rdik f 400 tuGmwGif jzpfaeaoma-umifh/ tultnD rawmif;0Hh&Hkomru
7Sdaom *sLtefzgeef;'ufu`ef;pkwGif yg0ifavonf? oab®mom;rsm; ol\udkrjrifap7ef opfyif-uD; wpfyif
'Dz;kd onf a7mfAifqefu&l;qd;k 0šKukd a7;om;7mwGif ay:ok\dyif wufa7muf yke;f atmif;I aecJ7h bl;avonf?
xdu k `e;f uav;ok\d uk, d w f idk f a7muf7I dS aexdik cf 7hJ aom wpfae\aomf ‘'sK’trnf7Sd jAdwdo~ 7Gufoab®m
t,fvufZNm qJvuwf. ud, k af wG\ pGe\fpm;cef;wk\dukd wpfpif;onf uHtm;avsmpf mG xku d ‘ef;teD;od\k a7muf7dS
rSDjirf;jyKI a7;om;xm;a-umif; od7.? xkda-umifh vmjyD;aemufu_Dwefu oab®mom;tcsKd\udk aomuf
u&l;qdk;onf qJvuwf jzpfa-umif; xif7Sm;onf? a77Sm7ef tvd\kigS u`e;f ay:od\k apvFwv f ukd 7f m oab®m
t,fvufZNm qJvuwfum; 16^6 ckESpfwGif arG; om;rsm;onf xkdu`ef; ay:Y om;a7rsm;udk qifjref;
zGm;I1^21 ckESpfwGif tedP a7mufcJhaom jAdwdo~vl xm;aom vl&ikd ;f wpfa,mufukd awG\jrif -u7avonf?
rsKd; oab®mom;wpfO;D jzpfavonf? xkdvl&dkif;um; qJvuwfyifjzpf.? oab®m u_Dwef
qJvuwfonf t*®vefjynf zdu k &f i=d ,f me,f vm;*d;k 0ka7mh*sm;onf qJvuwf. tjzpfoepftvH;k pHu k kd ar;
aus;vufwGif zGm;jrifI/ vlvm; ajrmufaomtcg jref; pHpk rf;I rSww f rf;wif xm;jyD;aemuf ESpt f enf;i,f
oab®mom;tjzpf toufarG;cJ. h ? xkt d csdew
f iG f t*® twGif;Y ‘yifv,fc7D;jzifh uBmvSnhfcJhjcif;’ ac: pm
vefEiS hf pydeEf ikd if w
H \do
k nf ppfjzpfvsu7f -dS u7m/ qJvuwf tkyfwGifqJuvwf ta-umif;udk xnfhoGif; a7;om;
onfvnf; 7efopl ydeo f ab®mrsm;udk wku d cf u
kd 7f mYulnD cJah vonf?
aqmif7u G 7f ef awmifyifv,f[k ac:wGiaf om ypdzw d f qJuvwfonf u`e;f ay:Y wpfu, kd wf nf; use7f pf
ork]7mok\d xGucf mG vmcJo h nf? wzef 1^04 ckEpS w f iG f cJph Of ol\wiG 7f adS omyPnf;rsm;rSm ol.t0wftpm;rsm;/
t*®vyd 7f u G o f ab®mwpfpif;Y rmvdet f jzpf tr=xrf;I tdyf7mvdyfwpfck/ wlrD;aoewfwpfvuf/ cJ,rf;rD;
yifv,f c7D;xGucf jhJyef7m/ vrf;c7D;wGif oab®m u_Dwef ausmufEiS fh aq;7Gut f enf;i,f/ ykqed w f pfvuf/ armif;cs
ESifh roifhrjrwf jzpfaoma-umifh rdrdtm; eD;7mu`ef; "g; wpfacsmif;/ vufzuf7nfu7m; wpfv;kH /usr;f pmtkyf

82
www.foreverspace.com.m

u&l;qkd; a7mfAifqef

ESifh tjcm;ao;Ekyaf om yPnf;tenf;i,f jzpf.? tqkyd g a[mif;rsm;rS 77Sdaomcsnfyifwkd\jzifhvnf;aumif; ajc


yPnf;rsm;wGif twkdif;twm twGuftcsuf qdkif7m tdwfa[mif;rsm;rS 77Sdaom odk;arG;csnfyifwkd\jzifh
wefqmyvmrsm;ESihf pmtkyftcsKd\vnf; ygao;7m vnf;aumif; tyfrygbJ cJ,Of;pGm csKyfvkyf7.?
xkdpmtkyfrsm;udk zwf&=,if;jzifhysif;7dtm;i,fr=udk ajz a7mfAifqefu&l;qdk;0šKwGif pma7;q7m 'Dzkd;u
azsmufc7hJ avonf? qJvuwfonf aexdik 7f ef wJi,f u&l;qd;k onf -uufwal 7G; uav;rsm;ESifh qdwu f av;
wpfcu k kd ygvmaom u7d,m wefqmyvmwk\djzifh rjzpf rsm;udk taz:tvk\digS ,Ofyg;atmif arG;jrLxm;onf[k
jzpfatmif aqmufvkyfI trdk;udkjrufajcmuf rsm;jzihf qkad vonf? qJvuwfrmS rlum; olaexkid af om u`e;f
rkd;onf? usGef;ay:wGif 7dQm[lIr7Sdojzihf awm&dkif; uav;wGif -uGurf sm; aomif;use;f vSojzihf a-umifrsm;
wd7>mefrsm;udk ypfcwfzrf;,lI rD;uifpm;aomuf7.? arG;jrLI xkd-uGufwkd\.7efudkokwfoif7onf[kqkd.?
Todk\jzifh ae xdkifvmcJh7m tenf;i,f r~om xkad -umifrsm;rSm,cifu xku d `e;f uav;ok\d wpfcgwpf7H
ygvmaom ,rf ; rsm; qkud u f yf vmwwfaom
vnf; ukecf ef; cJah vjyD? oab®mrsm; rS usef7pfcJh
xkdtcg wd7>mefrsm;udk [ef7Sdonfh a-umif
t vG,w f ul ypfcwfzrf; rsm; rSqif;ouf ayguf
,ljcif; rjyKEdkif&Hkr~ru zGm;vmI vlESihftae
rD;tvdk\iSgyifv~if opf a0;ojzifh wjznf;jznf;
om;ESpfacsmif;udk wyif awmpdwf0ifoGm; onf
wyef; yGww f u
dk ,
f 7l av [k qdkavonf? qJv
onf? om;aumifrsm; uwfonf ysif;7daom
udk wpfaeukef wpfaecef; tcgrsm;Y ol a rG ; jrL
acsmif;ajrmif; zrf;,lrS xm; aoma-umifrsm;
om wpf7ufpm ESpf7uf qd w f i ,f u av;rsm;
pm vHkavmuf&Hkr~ 77Sd ESihfyif upm; aysmfyg;
onf? odk\jzpfI ,cif 7avonf? a7mfAifqef
u uJhodk\ t0 rpm;Ekdif u&l ; qd k ; 0šKY yg7d S
awmh b J tvG e f w 7m ouJhodk\ xkdu`ef; ay:
qmavmif rGwfodyfrS wGif wpfcgwpf7H
om pm;7 awmhonf? vlom;pm; vl&dkif;rsm;
ig;rsm;udkrl vkdo aus;iSufa-umifacG; wkd\ukdom tazmfjyKcJh77Smol u&l;qkd;
vma7muf wwfa-umif;/
avmuf zrf;,l77SdEkdif ‘zd k ; aom-um’ ac:
.? okd\7mwGif 7uf-um 7SnfcHatmifqm;e,fxm;7ef wynhfausmf 7Sda-umif; ponfwkd\um; qJvuwf.
qm;r7Sad oma-umifh ig;tpm; ykZeG wf yk f rsm;udo
k m zrf; wu,fh tjzpftysuf pGe\fpm;r=rsm;wGif ryg0ifc-hJ uacs
,lavawmhonf? qJvuwfonf ,Ofaus;aom vlavmu-uD;ESihf ESpf
qJvuwfonf aeom;usvmaom tcgyifv,f twef-umr~ tqufjywfaecJo h jzif/h ol\tm;u,fq,f
vdyrf sm;udk 7SmazGI pm;aomufonfjh yif awmqdwrf sm; aom oab®mom;rsm;ESifh awG\aomtcg rdr. d bmom
udkaemufrS twif;ajy;vdkufI zrf;qD; owfjzwfEdkif 7if; pum;udk em;rvnfoavmuf jzpfae.? tpm;t
onftxd zswfvwf vsifjrefvmonf? aomufwkd\udkvnf; rpm;wwfoavmuf jzpfaeawmh
ygvmaom t0wftpm;rsm;udk ae\pOf 0wfqif onf? qJvuwfonf t*®vefjynfo\kd jyefvnf a7muf
ae7aoma-umifh r-umrDyif a[mif;EGrf; pkwfjywf-u 7SdjyD;aemuf/ 1^11 ckESpf txd u_Dwefa7mh*sm; vuf
onfwiG f ypfcwf zrf;,l7&Sad om awmqdw&f ikd ;f rsm;. atmufwiG yf if tr=xrf;cJ. h ? xdak emufoab®mwpfpif;
om;a7jzihf tu®sDabmif;bDESihf OD;xkyfrsm; csKyfvkyf wGif 0ifa7muftr=xrf;,if;yif 1^21 ckEpS Yf uG,v f eG f
onf? xkdom;a7rsm;udk csKyfvkyf7mY t0wftpm; tedPa7mufcahJ vonf?

83
www.foreverspace.com.m

t,l0'a-umifjh zpfymG ;7aomppfyrJG sm;

ocifa,&= zGm;jrif7m *s&;l qvrf;jrKd \ukd ydik q


f ikd af 7;twGuf tESpf 200 twGi;f Y c7pf,mefw\dok nf rGwpf vifw\kEd iS fh
8 -udrrf ~aoG;acsmif;pD; wku
d cf u
kd cf -hJ u.? xdk ppfyrJG sm;a-umifh tysuef mcJo
h avmuf tusK;d vnf; rsm;cJah yonf?
u&l;qdwfppfyGJrsm; ? ?Ak< t,l0g'Dw\dkonf jrwf yxru&l;qdwfppfyGJrSm 1069 ckrS 99 ckESpftwGif;
pGmbk7m; yGiafh wmfr7l m Ak<*g,mudk txGwt f jrwfxm; jzpfymG ;cJ. h ? *s&;l qvrf;Y c7pf,mefw\dktm; qm7qif
I bk7m;zl; oGm;-uouJhokd\/ c7pf,mefwkd\onfvnf; rsm; u n|O;f yef;yHu k kd xkt d wdik ;f -unfah ev~i/f uJonf
ocifa,&= zGm;jrifawmfr7l ma'ojzpfaom *s&;l qvrf; jrdK\ xufuv J mI c7pf,eft,l0g'tm; vFr;f rd;k oGm; rnfukd
udk txGwt f jrwfxm;vsuf bk7m;zl;oGm;avh7-dS uonf? pd;k 7dr7f ojzif/h uvm;rGejf rdK\wiG f t,l0g'qkid 7f m tpnf;
tv,facwftwGi;f Oa7my wdu k o f m;wk\d *s&;l qvrf;jrKd \ ta0;-u;D usi;f yI qm7qifw\t dk m; wdu
k cf ukd f ESrd Ef iS ;f 7ef
ok\d bk7m;zl;oGm;-upOfu/ *s&l;qvrf;jrdK\wnf77dS m yg qH;k jzwf-uonf? xkt d a7;wGif yDwm„o„ [mrpfonf
vufpwdik ;f jynfukd tkypf ;kd vsu7f adS om tm7yfrw G pf vif t,l 0g'apmfum;ol qm7qifwkd\tm; wdkufcdkufacs
wd\konf c7pf,mefb7k m;zl;rsm;ukd taESmift h ,Suf rjyKchJ r=e;f 7ef Oa7my wpfciG o f \kd vSnv hf nfI vHa= qmfcahJ vonf?
acs? okd\aomf 11 7mpkESpfwGif *s&l;qvrf;jrdK\onf Oa7myrS vltrsm;onf ygvufpwdkif;jynfodk\ csD
xkad cwfu qm7qifac:onfh qJv*sw G w f 7ufw\dk vuf wufI *s&;l qvrf;jrKd \ukd odr;f ydu k 7f ef wyf-u;D ESpw f yfukd
atmufo\dk usa7mufomG ;ojzifh c7pf,mef bk7m;zl;rsm;rSm zGJ\pnf;cJhonf? wyfwpfwyfudk yDwm„o„[m rpfu
tm7yfrw G pf vifw\dk vufxufuuJo h \kd r[kwrf b l J n|O;f acgif; aqmifI usefwyfwpfwyfukd a0:vwm „o„
yef;ESyd pf ufjcif;udck -H u7.? xdtk cg c7pf,mefwo k\d nf rcH yJev D uftrnf7dS ol7aJ umif;u acgif;aqmif avonf?
r7yfEikd jf zpfI rdrw d \kdtxGwtf jrwfxm;7mjzpfaom aoOf yDwm acgif;aqmifaomwyfrmS uwku d u f &du k f wyfz\JG
jrudk qm7qifw\kv d ufrS jyefvnford ;f ydu k Ef ikd 7f ef -uKd ;pm; I xGuv f m-uojzif/h tpDtpOfvnf;ruse/ vufeuf
-uuke. f ? Tok\djzihf 11 7mpkEpS rf S 13 7mpkEpS w f idk af tmif vnf; rjynfph akH cs? xk\d jyifta7S\ Edik if rH sm;ok\d csw D uf7m
u&l;qdwf ppfyaJG ygif; 7Sp-f udrrf ~ jzpfymG ;cJah vonf? vrf;c7D;onf yifyef;cufcv J I
S / ygvufpwdik ;f ok\d ra7muf

yxru&l;qdyfppfyGJY *s&l;qvrf;jrdK\wGif;okd\ a*ghz7D acgif;aqmifaom u&l;qdwfwyfom;rsm; 0ifa7mufvmpOf

84
www.foreverspace.com.m

u&l;qdwfppfyGJrsm;

rDuyif wyfom;rsm; aoa-u ysuf


pD;-uojzihf ta7;rvScJhacs? odk\7m
wGif a0:vwm acgif;aqmifonfh
wyfum; uGefpwefwDEdky,fjrdK\t
a7muf csw D ufEikd cf ahJ vonf?
xkw d yf 2wyf xGuo f mG ;jy;D rS rif;nD
rif;om;rsm;ESihf ol7Jaumif;ajrmuf
jrm;pGm acgif;aqmifyg0ifonfh pepf
wus usifhom;7jyD;aomwyfrsm;
onf ygvufpwkid ;f jynfbufo\kd quf
vufcsw D uf-uonf? ,if;od\k csw D uf
wdu k cf u kd 7f m vrf;wpfav~uw f iG f c7pf
,mef w k d \ zuf r S tustqH k ; rsm;
oavmuf qm7qifwkd\bufrSvnf; wwd,u&l;qdwfppfyGJrS 7pfcsufbk7ifESihf wyfom;rsm;
tysuftpD;emvSonf? vrf;wp
av~muf 7 S d jrd K \ - uD ; rsm;ud k od r f ;
yduk Ef ikd I f 1099 ckEpS w f iG f rdrw d \d.
k 7nf7, G cf suf yef;wkid f 7mZfb7k if/ jyifopfb7k if zdvpfEiS t fh *®vefjynfb7k if yxr
jzpfaom *s&l;qvrf; jrdK\-uD;udk aoG;acsmif;pD;r~ wku d f 7pfcsww f \djk zpfavonf? z7uf'7pfAgA a7mhqmrSm tm7S
cdkufjyD;aemuf odrf;ydkuf-uonf? xkdtcgwGif u&l; rdik ;f em;od\ka7mufI jrKd \wpfjrKd \ord ;f jy;D rS jrpfwpfjrpfukd jzwf
qdwpf pfwyfrsm;zufrS acgif;aqmif wpfO;D jzpfaom Al,eG f ul;pOf a7epfIuHuek af vonf? xkad -umihf 7pfcswEf iS fh
jrKd \om; a*ghz7Dtm;*s&;l qvrf; bk7iftjzpf wifajrm| ufI zdvpf ESpfOD;om acgif;aqmifI *s&l;qvrf; jrdK\odk\
aoOfajrudk umuG,f apmifah 7Smuf7ef xm;cJ-h uonf? csDwufc-hJ u7onf? ok\d aomf {ujrdK\ukd odr;f ydu k -f ujyD;
xdpk Ofu u&l;qdwpf pfwyfrsm;wGif yg0if qifEo JG rl sm; aomf xdkacgif;aqmifbk7ifESpfOD;wkd\ oabmuGJvGJ
rSm *k+x f ;l bG\Jx;l ESifh ausmaf pmjcif;udk omru/ v,f,m -uojzifh zdvpfonf wyfacgufI jyefvmcJhonf?
rd;k ajr a7FaiGtrsm;vnf; 77S-d uonf? xkad -umifh aemif 7pfcswf wOD;wnf; ygvufpwdkif;wGif usef7pfcJhI
acwfrsm;Y u&l;qdwf ppfwyf-uD;rsm;wGif vdu k yf gwdu k f qufvuf wdu k cf u
dk af ejyD;aemuf ajr|mvf ifch suf r7Sv
d S
cduk v f o kd rl sm; tawmfyif aygrsm;cJ. h ? od\kaomf xko d rl sm; ojzifh qJv'if;ESifh ppfajyjidr;f a7; pmcsKyf csKyaf vonf?
rSm t,l0g'twGuf wku d cf ukd jf cif;xuf rdrw d \dkausmaf pm xkpd mcsKyjf zihf c7pf,mefb7k m;zl;rsm;tm; rGwpf vifw\dku
udW7d rdS /= csw D uf7mvrf;rS jynfe,frsm;udk vk,ufwu dk f raESmih, f u S 7f ef qJv'if;xHrS uwd7cJh avonf?
cdu
k v f rdk r= sm;twGuf vku d yf golu ydI k rsm; jym; avonf? pwkš u&l;qdwfppfyGJwGif zvef;'g;e,fpm;
114^ckEpS rf S 49ckEpS w f iG f 'kw, d u&l;qdwpf pfyJG jzpfymG ; aumihaA:v'Gif acgif;aqmifI ygvufpwdkif; jynf
jyefonf? xkpd pfyw JG iG f jyifopfbek ;f -u;D pdeAf g;e'fu aqmf zufodk\ csDwufaomfvnf;/ Aif;epfjrdK\ta7mufwGif
-oI/ *smreDEikd if rH S wwd,uGe;f 7'fb7k ifEiS hf jyifopfEikd if H uGefpwefwDEdky,fjrdK\rS ppfulac:ojzihf xkdjrdK\odk\oGm;
oWrvl0w D \kyd g0ifaom u&l;qdww f yf-u;D onf ygvuf a7mufum {u7mZfbk7iftm; eef;jyefwifa7;udk
pwdik ;f zufo\kd csw D ufc. hJ ? od\kaomf pDrH cef\crJG = nHzh si;f jcif; uln7D avonf? xkad -umifh ygvufpwdik ;f od\kyif ra7muf
a-umifh ygvufpwdik ;f od\k ra7muf rDyif r&=rvSta7;edrI hf bJ uGepf wefwED ykd ,fjrdK\ukd u&l;qdwf wyfom;rsm;u
jyefvnfqw k cf mG vmcJ-h u7onf? wdkufcdkuf vk,uf -u.? {u7mZf bk7if uG,fvGef
xkad emuf tESpaf v;q,fcef\wiG f xif7mS ;vSaomrGwf onft h cg aAmfv'Gio f nf xD;eef;udk qufcaH vonf?
pvifacgif;aqmif qJv'if;bk7ifu *s&;l qvrf;jrdK\ udk yVru&l;qdwfppfyGJ (1228„29) wGifum; acgif;
wkdufcdkufodrf;ydkufojzifh wwd,u&l;qdwfppfyGJ (1 aqmif jzpfol *smreDjynf7h iS f z7uf'7pfonf c7pf ,mef
189„1191) jzpfymG ; 7jyefonf? (qJv'if;„ 7=? )xkt d aoOfajrudk ydik af om tD*spfb7k ifEiS fh aphpyfa7; pmcsKyf
-udru f acgif;aqmiforl sm;rSm z7uf'7pfAgAa7mqm{u

85
www.foreverspace.com.m

u&l;qdwfppfyGJrsm; ua7qD;wkdufyGJ

rsm; csKyq f jkd cif;tm;jzihf ppfrwdu k 7f bJ *s&;l qvrf;jrdK\ukd aus;r= wk;d wuf vmonf? ta7S\Eikd if rH sm;uJo
h \kd aumif;
7cJah vonf// aumif;ae aumif;aumif;pm;vsuf pnf;pdrf cHpm;7rSe;f
od\kaomf 1244 ckEpS w f iG f wl7uDw\du k c7pf,mefaoOf odvmonf? xkda-umifh ,cifu rawG\rjrifbl;onfh
ajrudkodrf;ydkuf-ujyefojzihf/ jyifopfbk7if e0rvl0D
acgif;aqmifjyD;v~if qXru&l;qdwpf pfy(JG 124^„1254)
udq k ifEJF -ujyefonf? xdpk pfyw JG iG f xkpd Oftcg uygvuf
pwdkif;okd\ wufa7muf7m tcsuftjcmjzpfonfh tD
*spfEdkifiHodk\ csDwuf wkdufcdkufavonf? xdkppfyGJwGif
c7pf ,mefw\dzk ufrt S a7;edrI hf vl0b D 7k ifu, kd wf ikd f tzrf;
cH7jyD;v~if a-u;aiG tajrmuftjrm;ay;a7G;rS vGwf
ajrmufcahJ vonf?
jyifopfb7k if pdev f 0l ED iS fh t*®vefjynfb7k if yxrtuf
'Gyrf if;om;wd\k acgif;aqmifIoWr u&l;qdwpf pfyu JG kd
pwif -ujyefonf? od\kaomf pdev f 0l rD mS ppfwu kd af e,if;
yvdyaf 7m*gjzihf uG,v f eG f oGm;I/ c7pf,mefo7l aJ umif;
rsm; xdef;odrf;apmifha7SmufcJhaom ygvufpwdkif;jynf
7Sd jrdK\-uD;rsm;onfvnf; wpfjrdK\jyD;wpfjrdK\ rGwfpvif
rsm;vufo\kd usa7muf-uavonf? 1291 ckEpS f tvGef
wGif u&l;qdyfppfyGJrsm; r7Sdawmhacs?
ESpaf ygif;ESp7f mcef\twGi;f u&l;qdwpf pfy-JGu;D rsm; wpfck
jyD;wpfck jzpfymG ;cJo h nf? t,l0g'udk ta-umif;jyKvsuf
pGe\fpm;vdrk /= wku d cf u
kd ,f if; yPnf;OPm wku d cf u kd vf , k v l kd
r=/ emrnfausm-f um;vkrd /= e,fajrrsm;77Sv d rkd = wk\da-umifh
u&l;qdwf ppfy-JG uD;rsm; jzpfcahJ vonf? xko d \kd jzpfap7ef
vnf; ta-umif;7SmI-udK; pm;cJ-h u.? xdak cwf tcgu oWru&l;qdwfppfyGJrprD aumif;jcD;cH,laeaom pdwfvl0D
u&l;qdwfppfwyfrsm; tvGefacwfpm; cJh-uonf? xkd\
a-umifh 1212 ckEpS cf ef\wiG f uav;rsm;yif u&l;qdwpf pf yPnf;rsm;udk oH;k pGv J m-uI ta7S\Eikd if rH sm;ESifh ukeo
f ,
G f
wyfwpfwyf zG\Jpnf;cJh avonf? xku d av;rsm;rSm *smreD r=rsm; jyKvkyv f mavonf? ukepf nf a7mif;0,fjcif;jzihf
ESifh tDwvDw\drk S jzpf-uI ajrxJyifv,fukd jzwfoef;um vnf; wefc;dk -uD;rm;vmaom Aif;epf/ *s;D Ed;k 0g; ponfh
ygvufpwdik ;f jynfukd csw D ufomG ;-u.? uav;rsm;tm; jrdK\-uD;rsm; ay:aygufvmavonf? xk\djyif ta7S\Eikd if rH sm;
bk7m;ocifu apmifha7SmufulnDojzifh olwkd\. 7nf . tawG;tac: t,ltqrsm;udk pOf;pm;vm-u.?
7G,fcsuf jynfhpHkvdrhfrnf[k ar~mfvifh -uaomfvnf;/ ,if;od\jk zihf 15 7mpkEpS af vmufwiG f Oa7mywku d Yf twwf
uav;tajrmuftjrm;yif ysufpD;aoqHk;I tcsKd\rSm ynm jyefvnfqef;opfacwfjzpfaom acwfqef;csdef
aiG0,fuseG t f jzpf a7mif;pm;jcif; cH-u7avonf? ay:ayguf7ef tajccHtkwfjrpfrsm; wjznf;jznf;
,if;ok\djzifh u&l;qdwf ppfyrJG sm;rSm t&H;= rsm;cJo h nf[k csco Jh nf[k qkEd ikd o
f nf? xdak -umifh u&l;qdwf ppfyrJG sm;
qk7d ayrnf?od\kaomf tjrwfxu G o f nfh tcsurf sm;vnf; onf Oa7my. tajctae jyKjyifajymif;vJa7; .
qdak y ao;onf? ,if;od\krmS xdak cwfxt kd cgu wpfO;D udk tajccHtw k cf syfrsm;[kqv kd ~if rSm;rnfr[kwaf cs?
wpfO;D wku d cf u kd of wfjzwf aecJah omOa7mjynfe,frsm;
onf7nf7, G cf suf wpfcw k nf; twGuf aygif;pnf; vm ua7;qD;wdu k yf JG ? ?ua7qD;wku
d yf o
JG nf jyifopfEiS fh
-uonf? ,Ofaus;r= tqift h wef;edru hf scahJ om Oa7my t*®vdyfwkd\ jzpfyGm; -uonfh ESpfwpf7mppfyGJrS wkdufyGJ
taemufyikd ;f Edik if rH sm;onf ,Ofaus;r=tqiht f wef;jrihf wpfyjJG zpfI/ 1346 ck -o*kwvf 26 7ufae\wiG f jyifopf
onfh ta7S\bufEikd if rH sm;ESifh qufqv H m-u7ojzifh ,Of

86
www.foreverspace.com.m

ua7qD;wku
d yf JG

Edik if H ta7S\ajrmufbuf ar;jrpfurf;ay:7Sd xkpd Ofu u oHk;av;qru omaomfvnf;/ wyfrsm;rSm pnf;urf;


a7qD;7Gm uav;teD;wGif jzpfymG ;cJ. h ? ,cktcgwGirf l ao0yfjcif; trdef\&dkaousKd;EGHjcif;rsm; r7Sday? xkd\jyif
xkd7Gmuav; rSm jrdK\uav;wpfjrdK\ jzpfaejyD;v~if/ qdck ohJ nft h wkid ;f t*®vyd w f \dkrmS awmifuek ;f qifajcav~m
ua7qD;wku d yf aJG -umifh xif7mS ;avonf? ay:rS ae7maumif;7xm;I -udKwif jyifqifxm;r=
xdwk u kd yf rJG mS t*®vefjynf7h iS f wwd, tuf'yG f bk7if vnf;7S. d ? t*®vyd w f \dkzufrS ppfa-umif;oH;k a-umif; cGJ
ESifh jyifopfjynf7h iS f qXr zdvpfb7k ifw\dk vufxufwiG f xm;7m/ tuf'yG b f 7k ifu, kd wf idk f wpfa-umif;udu k yG uf J
jzpfymG ;aom ppfyJG jzpfonf? tuf'yG b f 7k ifonf rdr.
d I/ wpfa-umif;udk touf16ESprf ~om 7Sad o;aom om;
wyfrsm;udk aemfref'eD ,frS jzwfIcsw D ufapjyD;v~i/f -o awmf tdraf 7S\Oy7mZm Avufy7ihu f tkycf sKyfavonf?
*kwv f 25 7ufae\wiG f ua7qD;teD; ae7maumif;wpfck usefwpfa-umif;udrk l rŒ;rwfrsm;utkycf sKyfonf?
wGif wyfcsaeavonf? t*®vyd pf pfwyfrsm; csw D ufvm xdpk pfyw JG iG f av;jrm;rsm;jzifh pwif wku d cf u
kd -f u7m
a-umif; od7aom jyifopfwyfrsm;onf t*®vdyfrsm; t*®vyd w f \zdk ufu jrm;a7;omavonf? xkad -umifh aemuf
udk wdkufcdkuf7ef trSDvdkufvm-uonf? tuf'Gyf bk bufrS jyifopfjrif;wyf ol7aJ umif;wk\drmS t*®vyd w f \dkukd
7ifonf jyifopfw\dk vdu k vf ma-umif;odojzihf ckcw H u dk f vlcsi;f ,SOf wku d Ef ikd 7f ef a7S\o\kd twif;wd;k wGu7f m/ ud, k fh
cdu
k 7f ef toifjh yifqif xm;onf? -o*kwv f 26 7ufae\ wyfukd ud, k jf yefeif;rdI jyifopfwyfom;rsm;pGm qH;k &H;=
eHeufapmapmwGif t*®vyd w f \7dk 7dS m a'ozufo\kd jyifopfw\dk 7avonf? ,if;ok\d jyifopf ajcvsiw f yfEiS fh jrif;wyfw\dk
a7muf7v dS maomtcg/ jyifopfw\dk. wyfrsm;rSm z&dzk 7J &ke;f 7if;qefcwf jzpfaepOf/ t*®vyd w f \dzk ufrS csuaf umif;
jzpfae.? od\kaomf zdvpfrmS rdr. d olaumif;rsm; wku d f ,lI jrm;aygif;rsm;pGmjzifh '7pyf ypfcwfojzihf jyifopfw\dk
wGe;f csuaf -umif/h wyfukd aumif;pGmem;cGirfh ay;bJ t*® twHk;t&Hk; usqHk; avonf?
vdyfwkd\udk pwifwkdufcdkuf avonf? xdwk u kd yf rJG mS wpfzufEiS fh wpfzuf oJorJ rJ J wku d cf udk
jyifopfw\. dk tiftm;rSm t*®vyd w f \.
dk tiftm;xuf -f u7m rsm;pGmjyif;xefvo S nf? Avufy7ihrf if;om;um; xkd

jyifopftay: t*‡vdyfwkd\Ekdfifvkdufaom ua7qD;wkdfufyGJ

87
www.foreverspace.com.m

u&krd ,
D rf u&kda7S;Zmxkd;enf;

wku d yf w
JG iG f xl;cseG pf mG wku d cf u
kd af tmifjrifc.hJ ? wku d yf rJG mS ESihf rpm;Edkifaoma-umifh ,cifu tvGefacwfpm;cJh
xkad e\ nzufwiG jf y;D qH;k 7m jyifopfw\zdk ufrS wyfv;kH jyKwrf ~ aom epfu,f7nfprd jf cif;udk toH;k rrsm;awmhbJ u&drk D
usqHk;avonf? xkdtxJwGifjyif opfbk 7if. ,rf 7nf pdrfjcif;udk rsm;pGmtoHk;jyKvm-u./ u&dkrD
r[mrdwfbk7ifrsm;/ rif;nDrif;om; trsm;tjym;yif ,rf7nf pdrfxm;aom yPnf;rsm;.rsufESmjyifrsm;
usq;kH onf? t*®vyd w f \kbd ufrS tustqk;H um; enf;yg; onf tyGwf twdu k u
f kd aumif;pGm cHEidk . f ? u&drk u kd f
vS.? ua7qD;wku d yf rJG mS ESpw f pf7mppfyYJG t*®vyd w f \du
k ac: u&drk , D rf oWK&ikd ;f udk oWK usKzd rdk sm;. twGi;f cH
jyifopfw\dt k ay: uke;f zufwiG f yxrqH;k atmifjrifvu kd f yPnf; tjzpfjzihf toH;k jyK-u.? u&drk , D rf[o l nfrmS
aom wdu k yf JG jzpfI Edik if o H rdik ;f wGif xif7mS ;cJah vonf? *7dpum; ‘u&dkrm’ rSqif;ouf vmI ta7mif[k t
"d_g,f7.? u&krd , D rf j'yfaygif;rsm;Y ta7mif trsKd;
u&dkrD,rf ? ?u&drk , D rfonf rmI aiGa7mifuo hJ \kd rsK;d &d-u
S .? jr/ eDvm/ yWjrm; paom wGi;f xGuaf usmuf
jzLjymajymifvufaom oWKjzpf.? rdv k pf'eD rf/ wefpwif rsufwdk\. ta7mif uGJjym;jcm;em;r=onf xkdausmuf
ESifh ,la7;eD;,rf; j'yfpifrsm; tpkwiG yf g0ifI oWKpyf rsu7f w JG \kdwiG f yg0ifaom u&drk , D rfoWK tenf;trsm;
rsm; jyKvkyf7mY rsm;pGmyif toHk;0if.? u&dkrD,rfudk ay:wGif ta-umif; jyKonf? u&dkrD,rfj'yfaygif;rsm;
o,HZmw tjzpfjzifh 77SI d / OUm rsm;wGiv f nf; tenf; jzpf-uaom aA7D,rfu&drk w d /f vufu&drk w d /f Zifu h &drk w d f
i,fr~awG\7wwfonf? ok\daomf u&drk u kd af c: u&drk , D rf wk\d rS ta7miftrsKd;rsKd;7Sad om jc,faq;rsm;ud7k 7S. d ?
oWK&dkif;rsm;wGif trsm;tjym; awG\7.? u&dkrD,rf u&drk , D rf oWK&dik ;f jzpfaom u&drk u kd u f kd tmz7du
ošKukd ošK&ikd ;f rS xkw, f 7l mY tvGecf ufcI J p7dwpf c awmifydkif;awmif&dk; 'D;ZD;,m;e,f/ ,l*dkpvm;AD;,m;/
vnf; tvGerf sm; aoma-umifh ToWKrmS rxif7mS ;bJ usL;Ag;/ e,l;u,fv'dk ;D eD;,m;/ wl7uDEiS fh &k&ES ikd if w H \dk
7SdcJhonf? vGefcJhaomESpfaygif; oHk;q,favmufurS wGif t"duwl;az:77So d nf? u&drk wd rSm tvGef tqdyf
u&dkrD,rfudk vlodrsm;vm -ujyD;v~if pufr= vkyfief; jyif;xefaoma-umifh vufEiS fh udik w f ,G 7f mwGif txl;yif
trsKd;rsKd;wk\d wiG f pwiftoH;k jyKvm-uonf? owdjyK7onf? udk,fc¶may:wGif xd7m7S7mrsm; 7SdI/
tpGe;f cH oHr+duo hJ \dk oHacs;rwuf/ tpGe;f rxifEidk f xkdxd7m 7S7mrsm;rSaoG;xJodk\ u&dkrdwf 0ifoGm;v~if
aom oWKpyfrsm;udk jyKvyk 7f mY u&drk , D rfonfta7;yg aoG;eDO rsm;udk zsufq;D ypfwwfonf?
t7ma7mufq;kH aom oWKwpfcjk zpf.? oHacs;wufwwf
aom oHEiS o fh rH +drsm;ukd u&drk , D rf od\kr[kwf epfu,f u&dka7S;Zmxdk;enf; ? ?‘u&dak 7S;’ qdak om pum;rSm
a7mxm;aom u&drk , D rfEiS fh a7mpyfvu dk af omtcg tvGef jyifopfpum; ‘ua7mh’rS qif;oufvmI ‘csw d ’f [laom
tzkd;wefaom oWKpyfjzpfvmI oHacs;wufjcif;/ teufuakd qmifavonf?
oHacs;pm;jcif;/ tufqpf pm;jcif;wk\d ukd cHEikd v f monf? TZmxkd;enf;wGif tzsm;Y csdwfygaom oHr+d
Tod\k xl;uJaom *k+o f Wd7adS oma-umifh oHacs; rwuf od\kr[kwf t&d;k qHx;dk tyfwpfacsmif;jzifh Zmyef;uGuaf y:
Edik af tmif wm7Snx f m;7rnfh yPnf; [lor~uu d &drk ,D rf atmif az:,l7avonf? Zm-urf;aygufrsm;udk azguf
oWKpyfjzifh jyKvyk -f u.? epfu,fEiS u fh &drk , D rf oWKEpS f 7ef t&dk;jzifh jyKvkyfaom Zmxkd;tyfudktoHk;jyKI/ Zm
rsK;d udk a7mpyf jyKvyk x f m;aom oWKpyfonf tvGejf yif; Ekrsm;udk azguf7ef oHr+dZmxkd;tyfudk toHk;jyK-u
aom tyl'+fukd cHEikd 7f nf7. dS ? rnfr~yif tyljyif;aomf onf? tkdif,mvefZmrsm;rSm vuf7mtvGefEkaom
vnf; tvG,fwulESihf ravmifusGrf; Edkifacs? xkd\ Zmrsm;jzpf.?
a-umifh tDvufx7pfa7'Da,wmac: v~ypf pfjzifh tyl u&dak 7S;Zmxk;d 7mY tajccH -udK;wef; tjzpfjzifh a7S;
aiG\ay;aom u7d,mrsm;twGi;f 7Sd eef;-udK;uav;rsm;udk OD;pGm zGwfjrD;xkd;I pwif rlwnf7onf? xdkaemuf
epfu,fEiS hf u&drk , D rfw\kdjzifh a7mpyf jyKvkyx f m;onf? vkd7mZmyHkpH uGufay:atmifZmxkd;tyf tzsm;7Sdcsdwf
xk\djyif oHr+dukd u&drk , D rfEiS fh a7mpyfaomtcg tvGef jzifh csnfr~ifudk 7pfum ausmhum csdwfI ,l7onf?
rmvmaoma-umift h ajrmufqef usnq f efrsm;/ aAgA,f xkad emuftajccH -udK;wef;ay:wGif wdik f pdu k 7f .?wkid f
7ifrsm;/ armfawmfum; *D,mrsm; jyKvky7f mwGif rsm;pGm pdu
k 7f mwGif -uKd ; wpfcgwif ESpcf gwif ponfjzifh vko d vkd
toH;k jyK-uavonf? -udK;udk wif7.? Tok\daom wdik pf u kd ef nf;jzifh vd7k mZm
u&drk ,
D rfoWKonf tvGerf mI tufqpfv, G v f , G f ESihf tusˆ yHkpHrsm;udk tuGufaz:I xkd;Ekdifonf?

88
www.foreverspace.com.m
www.foreverspace.com.m
www.foreverspace.com.m

jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHyGihfopfpyef;wpfyGihf
zGJ\pnf; tkyfcsKyfyHk tajccH Oya't7 xlaxmif7ef qHk;jzwfcJhaomu7ifjynfe,fudk jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmf.
ta7S\awmifbufwGif pGifhpGifhiGg;iGg; ay:vGifxif7Sm;pGm awG\jrif7 ayawmhrnf? yef;csDaq;r=ef;ouJhodk\aom obm0
&=ar~mfcif;wkd\jzifh a0a0qmqm 7SdvSayonf?
u7ifjynfe,f ? ?jrefrmEdik if o H nf vGwv f yfa7; 7I ajrmufbufY 7Srf;jynfe,fESihf u,m;jynfe,f/ta7S\
jynfaxmifpjk refrmEdik if u H kd wnfaxmifvmaom tcgY bufY oHviG jf rpfEiS fh ,if;.vufwufjzpfaom aomif
zG\Jpnf; tkycf sKyyf kH tajccHOya't7 aumfoal v; [laom 7if; jrpfw\dk tjcm;jzpfonfh ,d;k ',m;Edik if /H awmifbufY
trnfjzifh oHviG cf &dik u f kd tajcjyKum u7ifjynfe,fukd usKdQrDc&dkifwGifyg0ifaom a7;jrdK\e,ftaemufbufY
vsmxm;ay;cJhonf? 1949 ckESpfrSp I autif'Dtdk awmificl &kid w f iG f yg0ifaom a7wm7Sn/f awmifi/l xef;
trnfcH u7if olyek w f \kd. awmfveS f aomif;use;f r=rsm; wyif/ ausmuf-u;D ESifh a7Fusijf rKd \e,frsm;/ oxHk c&dik w f iG f
ay:ayguf v mcJ h o nf h w k d i f a tmif jynf a xmif p k yg0ifaom bD;vif;/ oxHEk iS fh aygifjrdK\e,frsm;/ usKQ d rD
jrefrmEdik if aH wmftpd;k 7onf 1951 ckEpS f zG\Jpnf;tkycf sKyyf kH c&dik wf iG f yg0ifaom usKu d rf a7m/ rk'/kH usKQ
d rDEiS fh a7;
tajccHOya'jyifqifcsuftufOya' (1951 ckESpf jrdK\e,frsm;7Sod nf?
tufOya'trSwf 61)udk ygvDrefwiG f jyXmef;I/ oHviG f jynfe,f. tus,ft0ef;rSm pwk7ef;rkdif 9341
c&dik u
f kd jynfaxmifpk jrefrmEdik if H twGi;f wGif jynfaxmifpk jzpf.? c&dkifjrdK\e,ftvdkuf tus,ft0ef;rSmoHvGif
tzG\J 0ifwpfck tjzpfjzihzf \JGpnf; vsuf u7ifjynfe,f[k 2666/ vd=if;bGJ\ 1^64/bm;tH 100^/ aumhu7dwf
wGifapcJhonf? xdkrS wpfyg; u7ifjynfe,fudk 1963/ -umtif; 1238/ oHawmif^03 pwk7ef;rkdif
yxrtqifhtaejzihf wdk;csJ\7ef awmifil c&dkifrS toD;oD; jzpfonf?
oHawmifjrdK\e,f oxHkc&dkifrS vd=if;bGJ\ESihf bm;tH
jrdK\e,frsm;/ usKdQrDc&dkifrS aumhu7dwfESihf -umtif; vlO;D a7
jrdK\e,frsm;udk u7if jynfe,fwiG f yl;aygif;yg0ifap7ef 1948 ckESpf oef;acgifpm7if;t7 u7ifjynf
1952 ckEpS w f iG f u7ifjynfe,f wd;k cs\Jowfrw S af 7;ya' e,f. vlOD;a7rSm52^986 jzpf xdkvlOD;a7teuf
udk jy}mef;cJjh yefonf? Twd;k csJ\owfrw S af 7; Oya'rSm u7if trsKd;om;vlOD;a7rSm 3542^4 a,mufjzpf7m
EdkifiHawmfoRwu trdef\a-umfjim xkwfjyefI vlOD;a7 tm;vHk;. 6^ 7mcdkifE=ef; ausmfausmfr~ jzpf
owfrSwfonfh ae\rSpIom tm+mwnf7rnfjzpf onf? u7if trsK;d om; rsm;tjyif/ rGe/f jrefrm/ awmifol
7m/ 1953 ckESpf ukefvkeD; tcsdefa7mufonfh wkdif rsm;/ oHviG cf &dik w
f iG f 7Sr;f rsm;ESifh tjcm;vlrsK;d rsm;vnf;
atmif jynfe,fa'owGif aomif;usef; qlylr=rsm; aexdik -f uonf?
7Sdaeaoaoma-umifh tm+m wnf7ef owfrSwfEdkif
jcif; r7Sdao;I oHvGifc&dkifrSwpfyg; jynfe,f. ajrrsuEf mS jyif
usefa'owkd\rSm u7ifjynfe,f tpdk;7. tkyfcsKyfr= jynfe,f. ajrmufydkif;a'ojzpfaom oHawmif
atmufo\kd ra7mufao;ay? e,fEiS fh zmyGecf &dik w
f \kdrmS awmawmif xlxyfv. S ? jrihf
rm;aom awmifxGwf awmifxdyfrsm; awmifwef;
wnfae7mESit fh us,t f 0ef; rsm;ESihf euf&d=if; 7Snfvsm;aom awmif-um;rsm;ayg
u7ifjynfe,fonf jynfaxmifpk jrefrmEdik if H ta7S\ rsm;vSonf? awmifxw G w
f \dkrmS yifv,fa7jyifxuf ay
awmifzsm;wGif ajrmufbuf vWDwG'f 'D*7D 15 H15 4000ausmfrS 6000 ausmftxd jrihfrm;-u.? opf
(a7;jrdK\EiS fh wpfwef;wnf;)ESifh 'D*7D 19 3H 0 (a7eDjrdK\EiS hf awm-uD; rsm;rSmvnf;odyfonf; xlxyfvS.? oH
wpfwef;wnf;) ta7S\buf avmif*sDwG'f 'D*7D 96 H awmife,fwiG f ppfawmif;jrpf. ta7S\buf vufwuf
15 ESihf 'D*7D 98 H55 pyf-um;wGif taemufajrmuf jzpfaom aomufa7cyfacsmif;ESihf ,if;.vufwuf
rS ta7S\awmifqo D \kd cyf,eG ;f ,Ge;f usO;f ajrmif;auG\aumuf rsm; jzwfp;D I oHviG cf &dik Yf rl oHviG jf rpf. vufwuf
7Snvf sm;pGmwnfaeonf? jzpfaom rJoavmufacsmif;/ ,Gef;Zvif;acsmif;ESihf
e,ferd w d rf mS ajrmufbufY 7rnf;oif;c&dik /f ta7S\ ,if;. vufwufi,frsm;ESifh bDvif;jrpfw\kd 7Sad vonf?

89
www.foreverspace.com.m

u7ifjynfe,f

jynfe,f. awmifbuf a'orsm; jzpfaom bm;tH


e,f/ vdi= ;f bG\Je,f/ aumhu7dwef ,fEiS fh -umtif;e,fw\kd
rSmrl ,d;k ',m;„jrefrme,fpyf7dS a'ge awmifwef;-uD;ESifh
xkad wmifwef;-uD;. awmifp, G w
f \dk 7S7d mrS wpfyg; t
aemufzufydkif;7Sd usefa'owkd\rSm rsm;aomtm;jzifh
ajrjyef\rsm; jzpf-u.? xkdajrjyef\wdk\wGif rsm;pGmr
jrihaf om awmif&;kd awmifuek ;f rsm; uGuw f ud uG f -um;
7S-d uonf? -umtif; jrdK\e,fwiG af wmifyakH wmif/ tvH
wpf7m awmifwef;ESihf awmifnKd awmifwef;wk\d 7S-d u.?
a'o. ta7S\bufydkif;wGif opfawm-uD;rsm; 7SdI
opf a wm-ud K ;0d k i f ; trsm;yif x m;7S d a vonf ?
Ttydik ;f wGif jrpf-uD;jrpfi,f toG,o f ,G wf \dkonf
ajrmufrSawmif/ awmifrS ajrmuf/ ta7S\rS taemuf/
pD;qif;vsuf 7S-d u.? xif7mS ;aomjrpfw\dkrmS oHviG jf rpf/
xdjk rpf. vufwuf jzpfaomaomif7if;jrpfEiS fh ,if;jrpf.
vufwufrsm;/ ybacsmif;/ vd=if;bGJ\acsmif; a[mif
oa7mjrpfEiS fh ,if;wk\dqI kH jzpfvmaom *sKid ;f jrpf/ tš
7Hjrpf. jrpfvufwufrsm; jzpfI/ -umtif;jrdK\e,fudk u7ifaus;7Gmukd ywfIum7Hxm;aom 0g;wyf. wHcg;0
awmifraS jrmufo\kd jzwfp;D aom Zrdacsmif;ESifh 0if;a,m
acsmif;wk\djzpf-uonf? buf oHawmife,fwGif awmifilrS oHawmifokd\vnf;
aumif; xkv d rf;rScIJG abm*vd-u;D udjk zwfum ta7S\buf
vrf;yef;qufo, G af 7; u,m;jynfe,f armfcsD oWKwiG ;f rsm;qDo\dk vnf;aumif;
jynfe,ftwGif rD;7xm;vrf;rsm; azmufvyk x
f m;jcif; uW7map;vrf; wpfck 7So d nf? oHawmifEiS fh vdyo f u kd kd
r7Sdao;ay? ajrrsufESmoGifjyif cufcJr= vG,fulr=udk qufxm;onfh EGm;0efwifvrf; 7So d nf? oHviG f c&dik w f iG f
vdu
k I f jynfe,fujkd zwfum azmufvyk f xm;aom vrf; bD;vif;rS ajrmufp;l pl;ok\d vmaomvrf;ao; wpfco k nf
t-uD;ti,f trsKd;tpm; trsm;yif 7Sdonf? ajrmuf zgyGeu f jkd zwfI ajrmufbuf ,d;k ',m;e,fpyf7dS ausmuf
n|yf txda7mufonf? wpfzef zgyGerf S awmifbufo\kd
u'dik w f d udjk zwfI urmarmif;od\k a7mufaomf vrf;ao;
wpfck 7Sad o;onf? jynfe,fawmifyikd ;f wGif oxHrk v S m
aom vrf;r-uD;onf 'l;7if;qdyfwGif 'Hkordacsmif;udk
jzwfI bm;tHwpfzufurf; oHviG jf rpfay:7Sd ul;qdyo f \kd
aygufonf? bm;tHrS ajrmufbuf vdi= ;f bG\J ukd jzwfI
a&F*eG ;f od\kvnf;aumif; / awmifbuf aemifvo kH \kdvnf;
aumif;/ vrf;aumif;7So d nf? aumhu7dwef ,fwiG f *sKid ;f
jrpfay:7Sd usKH ';kd rS ta7S\buf aumhu7dwu f jkd zwfI ,d;k '
,m;e,fpyf jr0wDtxdvnf;aumif;/ xdkvrf;rScGJI
-umtif;qdy-f u;D txdvnf;aumif;/ vrf;aumif;7So d nf?
armfvjrdKif oHjzLZ7yf vrf;ay:7Sd rk'rkH S ta7S\bufo\kdvm
aomvrf;onf tš7Hjrpfukd jzwfum rJoa7mho\dk vnf;
aumif; / rJoa7mhrw S pfqihf ta7S\buf usKud 'f o kH \kv
d nf;
aumif; vrf;wpfvrf; 7Sad o;onf? xdv k rf;rsm; tjyif
*syfckwf7ufuef; 7ufaeaom u7iftrsKd;orD;
jynfe,ftwGif;wGifvnf;aumif; jynfe,f tyokd\

90
www.foreverspace.com.m

u7ifjynfe,f

vnf;aumif;/ oGm;Edkifaom EGm;0efwifvrf; uav; umpdkufysKd; vkyfudkif-uaomfvnf; c7D;ra7mufvSay?


rsm;7So d nf? jrpfrsm;aygrsm;onft h avsmuf xdjk rpfw\dkwiG f bm;tHjrdK\rmS ywf0ef;usiw f iG f v,f,mpduk yf sK;d r= rxGe;f
a7a-umif;jzihf c7D;oGm;vmEdik o f nf? zgyGecf &dik f twGi;f 7Sd um; vSaomfvnf; pyg;a7mif;t0,fY wGiu f s,af om
,Ge;f Zvif;acsmif;udk zgyGet f xdvnf;aumif;/ bDvif; jrdK\wpfjrdK\jzpfonf? aumhu7dwEf iS fh -umtif;e,frsm;wGif
jrpfa-umif;wGif ajrmufzuf azg0g;xmtxdvnf;aumif;/ pyg;pdkufysKd;aom a'orSm pwk7ef;rdkif 303 jzpf
oHviG jf rpfa-umif; wpfav~mufwiG v f nf;aumif;/ avS onf? xkad 'o7Sd awmifurf; yg;,Hw\dw k iG v
f nf; awmif
-uD;avSi,frsm; oGm;vmEdik o f nf? oHviG jf rpfwiG f urm ,mpdu k yf sKd;r= tES\H tjym;7So d nf?
armif;txd jynfwGif;a7a-umif; o,f,lydk\aqmifa7; v,f,mpdu k yf sK;d a7;tjyif opfo0D vH pdu k yf sK;d r=rsm;
oab‡mrsm; oGm;vmedkifonf[kod7onf? *sKdifjrpf/ vnf;7S7d m zgyGeef ,fwiG f oHy7mESiyfh ;kd pmyifrsm;udk vnf;
a[mifoa7mjrpf/ Zrdacsmif;wkd\wGifvnf; tenf;ESihf aumif;/ awmifbufydkif;wGif 'l;7if;/ vdrfarmf/ 0gESihf
trsm; a7a-umif;oGm;vmr=rsm; 7S-d uonfjzpf7m *sKid ;f jrpf aq;wkd\udk vnf;aumif;pdkufysKd;-uonf?
wpfav~uf usKH'dk;txdvnf;aumif;/ tš7Hjrpf/
Zrd a csmif ; wpf a v~muf -umtif ; qd y f - uD ; txd opfawmrsm;
vnf;aumif;/ rD;oab®mrsm; oGm;Edik o f nf? jynfe,f.ta7S\buf wpfav~mufEiS fh ta7S\ajrmuf
a7S;jrefrmrif;rsm; jrefrmEdkifiHtyodk\ ppfcsD7mjzpf buf/ ajrmbuf awmifbufpeG ;f a'owk\dwiG f opfawm
aom ppfa-umifvrf;-uD; 2 vrf;rSm Tjynfe,f -u;D rsm;7SId / opfawmXmeu opfawme,frsm; zG\Jjy;D v~if
twGif;rS jzwfoef; oGm;onf? yxrvrf;rSm usKH'dk;rS tkyfcsKyf vkyfudkifcJhonf? opfawm-udK;0dkif;rsm;tjzpf
aumhu7dwfudkjzwfI jr0wDodk\ oGm;aomvrf;jzpfI ofrSwfxm;aom a'orsm;vnf; trsm;tjym;yif
'kw, d vrf;rSm oHjzLZ7yfrS Zrdacsmif;&d;k wpfav~muf jzwf 7So
d nf? a'geawmifwef; ta7S\bufjzpfaom vdi= ;f bG\JjrdK\
oef;oGm;aom bk7m;oH;k ql awmif-um;vrf; jzpfonf? e,fa'oonf aomif7if; opfawme,frsm;. wpfpw d f
T'kwd,vrf;a-umif; wpfav~mufwGif *syefwkd\ -uD; wpfa'ojzpfI xdak 'o. opfawme,ftus,rf mS pwk
pd;k pOfu vltao taysmufrsm;vSonf[k emrnf-uD; 7ef;rdik f 236 jzpf.? vdi= ;f bG\Je,fwiG f apmifah 7Smufxm;
cJah om ,d;k ',m;Edik if EH iS fh qufvufazgufvyk x f m;onfh aom opfawm-uKd ;0kid ;f 3ck/bm;tHe,fwiG f 3ck/ pkpak ygif;
oHjzLZ7yf rD;7xm; vrf;7Scd o hJ nf? pwk7ef; rkid af ygif; 101 7S/d opfawm-uKd ;0kid ;f 6 ck7o
dS nf?
xGuu f ek yf Pnf;rsm;
jynfe,f. yx0D taetxm;udk vdu k I f awmawmif
rsm;/ opfawm-uD;rsm;ESifh ajrjyef\ro S bm0 yPnf;rsm;
xG u f 7 S d o nf ? jynf e ,f w pf c k v H k ; wG i f v,f , m
pdkufysKd;r= ESihf opfawmxGufyPnf;rsm; xkwfvkyfr=udk
vkyu f ikd f -uonfjzpf7m/ oHviG cf &dik w f iG f vlO;D a7 ^0
7mcdik Ef e= ;f rSm awmif,mvkyif ef;udk jyKvyk -f uI 16 7mcdik f
E=e;f rSm v,f ,mvkyif ef;udk vkyu f ikd -f uonf? oHawmif
e,fEiS fh oHviG f c&dw k \dkwiG f opfawmrsm; xlxyfaygrsm;
onfh tavsmuf opfvkyfief;udk vkyfudkif-uonfu
rsm;.? bm;tHwiG f v,f,mpdu k yf sKd;r=ukd trsm;tpm;
jyKvyk af omfvnf; r-umc+a7-uD;aoma-umifv h ,f,m
pdu k yf sK;d r=ukd rsm; pGm xdcu kd cf ahJ pavonf? qnfajrmif;
XmerS azgufvkyf xm;aom wl;ajrmif;rsm; r7Sdaomf
vnf; v,form;wk\du, kd w f idk f vdt k yfaom ae7mrsm;wGif
wl;ajrmif;rsm;jzihf a7oG,I f pdu k yf sK;d -uonfrmS bm;tH
e,fwGif pwk7ef;rdkif 38r~7Sdonf? awmifbuf aumh awmif,mvkyfief;cGifodk\ xGufcGmvmaom u7ifrdom;pk
u7dwEf iS fh -umtif;e,f wd\kwiG f wl;ajrmif;wk\djzifh a7oG,f

91
www.foreverspace.com.m

u7ifjynfe,f

aomif7if;opfawmrSm jynfe,f. awmifbufjzpf aomif7if; opfawme,fwGif apmifha7Smufxm;aom


aom a[mifoa7m jrpf0rS ;f txd us,0f ef;onf? jynf opfawm -udK;0dik ;f . tus,ft0ef;rSm 526000 {u
e,f. awmifyikd ;f wGif a'geawmif ta7S\bufY apmifh jzpfI tš7Hopfawme,fYrl 640000 {u jzpfonf?
a7Smufxm;aom opfawm-udK;0dik ;f 9ck7o dS nf? x-ku d Kd ;
0dik ;f rsm;tjyif {uaygif; ^000 ausmf us,af om rJyvJh "mwfoWKrsm;
„ aomif7if; -udK;0dik ;f rsm;vnf; 7Sad o;onf? xk-d udK; jynfe,ftwGif; rnfonfh"mwfoWKrsKd;rsm; xGuf
0kdif;wkd\Y usGef;rsm;ukdom pkdufysKd;xm;onf? tš7H onfukd pepfwus xda7mufpmG 7SmazGppkH rf;jcif;rjyKEdik f
jrpf0rS ;f Yvnf; tš7Hopfawme,f 7Sad o;onf? xdo k pf cJah o;ay? oHviG cf &dik wf iG f oHEiS cfh J awG\77dS onf[v
k nf;
awmrSm Zrdacsmif;0Srf;ESihf a[mifoa7mjrpf0Srf; a'o aumif;/ -umtif;e,f rd*owfacsmif;wGif a-u;eD/ awmifnKd
rsm;txd jzpf.? txufyg aomif7if; opfawme,fEiS fh awmifta7S\bufwiG f oHjzL/ jynfe,f ta7S\bufpeG ;f ojyK
tš7Hopfawme,fw\kdrS 77Sad om ESppf OftcGeaf wmf 0if e,fwiG f caemufprd ;f / aomif7if;a'owGif oHEiS fh ausmuf
aiGrS 1919„20 ckESpfrS 1932„33 ckESpftxd ESpfpOf rD;aoG;rsm;awG\77dS onf[v k nf;aumif;qdo k nf? a'geawmif
ysr;f r~ 64545usyf jzpfonf? &d;k wGif pHpk rf;7SmazGrnfqydk gu oHjzLESifh wefpwifoWK
Topfawmwk\d rS xGuaf omopfw\dkrmS trsK;d pHv k aS y rsm; awG\7EdS ikd of nf[k cef\reS ;f a-umif; 1953 ckEpS x f w
k f
onf? *&kwpdkuf apmifha7SmufpdkufysKd; xkwf,laom jrefrmEdkifiH pD;yGm;a7;ESifh pufr=vufr= pHkprf;7SmazGa7;
opfrmS useG ;f jzpf.? ysO;f uwdk ysO;f r/ ou®e;f / unif/ tpD7ifcHpmwGif az:jyxm;ayonf? jynfe,frS vrf;
opf,m/ tif/ ydawmufEiS fh 0g;rsm;vnf;xGu. f ?opfv;kH cif;ausmuf trsm;tjym; xGufonf?
rsm;udk eD;pyf7m jrpfrsm;/ acsmif;rsm;rS ar~mcs-uonf?
Topfawmrsm;udk bHkabbm;rm;uk$+DESihf pwD;b tkycf sKyfa7;
7m;om; uk$+Duvuf0g;-uD; tkycf -hJ u.? opfawm aomif;usef;olwkd\. aESmifh,Sufr= rjidrf;csrf;ao;
xGuf tjcm;vlo;kH yPnf;wk\drmS opfap;ESifh oufi,fw\dk onfvnf; wpfa-umif;/ oHviG cf &dik rf t S y jynfe,fwiG ;f
jzpf-uonf? 1953 ckEpS w f iG f xkwaf 0aom jrefrmEdik if H 7Sd usejf rdK\e,frsm;udk jynfe,f tpd;k 7ok\d vFt J yfa-umif;
pD;yGm;a7;ESifh pufr= vufr= pHpk rf;7SmazGa7; tpD7ifcpH mt7 oRw-u;D . trde\af -unmcsuf rxkwjf yef7ao;onfu
wpfa-umif;a-umifh jynfe,f udk
pD r H t k y f c sKyf c ef \ cG J r = r sm;rS m
1953 ckESpf ukefvkeD;onfhwkdif
atmif tajcwnf r d j cif ; r7S d
ao;ay? odk\7mwGif jynfe,frS
77S d E d k i f o nf h tcG e f a wmf p onf h
0if a iG r sm;/ jynf e ,f t wG u f
uk e f u srnf h toH k ; p7d w f w k d \ u d k
cef \ rS e f ; aom 7oH k ; aiG w d k \ ud k
rlwnfI ygvDrefrS jynfe,f.
7oHk;aiGwkd\udkcef\rSef;owf
rSwfay;cJhavonf? tjcm;jynf
e,f r sm;rS m uJ h o d k \ yif 7aiG E S i h f
oH k ; aiG rr~onf h t wG u f Ed k i f i H
awmf t pd k ; 7u jynf e ,f t m;
1952„53 ckESpfwGif axmufyHh
aiG 15odef;/ 1953 „54ckESpf
wG i f 2 5od e f ; ay;cJ h o nf ? jynf
u7if'Hk;,drf;tu e,f . trsm;qH k ; aomcef \ rS e f ;

92
www.foreverspace.com.m

u7ifjynfe,f u7ifvlrsKd;

ajc 0ifaiGrSm opfawmESihf ajrcGefrSjzpf.? trsm;qHk; r~/ rtlyif c&dik w f iG f 110000 ausm/f usKd QrD c&dik w f iG f
aiGukef usrnf[k cef\rSef;xm;aom vkyfief;wkd\rSmrl 100000 ausmf/ awmifilc&dkifwGif 90000 r~ toD;
t7yf7yf pDpOftkyfcsKyfr=ESihf ynma7;vkyfief;rsm; jzpf toD;7S-d uonf? ,d;k ',m;Edik if w H iG f u7if 50000 ausmf
onfukd 1953„54 ckEpS f cef\reS ;f ajc 7oH;k aiGpm7if;Y awG\ 7So
d nf[k cef\reS ;f 7onf? oHviG cf &dik Ef iS hf u,m;jynfe,f
7Sd7onf? jynfe,ftwGif; jidrf;csrf;r= 77SdonfESihftr~ rSwpfyg; useaf 'owd\w k iG f a'otvdu k f u7ifw\o
dk nf jref
jynfe,f.pnfyifom,mwk;d wufrnfrmS rkcsjzpfayonf? rm/ rGef/ 7Srf;/ ,dk;',m ponfh vlrsKd;wdk\ESihf a7maESm
OD;b&Sif aexkid -f uonf?

u7ifvlrsKd; ? ?u7iftpk0if bmompum; ajym u7ifw\dk.tEG,f


qkd aom vlrsK;d wk\drmS jrefrm Edik if 7H dS wdik ;f 7if;om;wk\dteuf ajymqkad om bmompum;tvdu k f u7ifw\. dk yif7if;
'kwd, vlOD;a7trsm;qHk;jzpfonf? 1931ckESpf tEG,u f kd owfrw S 7f mY bmoM7ynm7Sif wd\o k nf 0d0g'
oef;acgif pm7if;t7 u7ifvrl sKd; OD;a7rSm 136^6^3 uGv
J suf 7S-d uonf?‘tdN, d Edik if H bmoM7ppfwrf;-uD;’
jzpf.? 1911 ckEpS u f wpfoef;r~om7Scd 7hJ m u7ifvrl sK;d wGif u7ifpum;onf reftpk0if jzpfrnf[k ,lq.?
OD;a7 wkd;wufvsuf 7Sdonf[k qkd7rnf? rPwmrm7S,u f rl xkid ;f „w&kwt f EG,0f if[k qdo k nf?
u7ifvrl sK;d wk\o d nf jynfc&dik rf aS wmifbufo\dk yifv,f a7S;usonfh awmifay:u7if pum;rsm;udk avhvm
xd›if;/7rnf;oif;c&dik Ef iS fh 7Sr;f jynfawmifyikd ;f rS weo®m wwf ajrmuf a om ygarmQ *sD / td y f / vk ( p)u
7Dwikd ;f jrw
d cf &dik x
f ›d if;/ ys\HE\HaS exkid -f uonf? ,ck u,m; u7ifpum;rSm jrefrmpum;uJhodk\yif wdAuf jrefrm
jynfe,fac: u7ifeDe,fESihf ,cku7ifjynfe,fwGif tpk0if[k qH;k jzwf xm;onf? aA:ndKu`e;f 7Sd u,efw\rdk mS
yg0ifaom oHviG cf &dik w f \rdk wS pfyg; tjcm;c&dik w f \w
dk iG f u7if u7ifyif jzpfonf [k wcsKd\u,lq rSm;-uonf?
wd\k rmS vlenf;pkrsm; jzpf-uonf? u,m;jynfe,fwiG f u,efw\drk mS ',ufw\dEk iS fh tEG,w f rl sm;jzpfI u7ifw\dEk iS fh
45000 r~/ oHviG f c&kid w f iG f 46000 r~p7D I dS oxkcH &kid Yf rnfo\kdrS rqufo, G af y?
300000 eD;yg;/ 7Sr;f jynf awmifyikd ;f wGif 180000 r~/ u7ifw\u dk kd awmifay:u7if/uGi;f u7if[k ESppf ck EJG idk 7f m
ykord f c&dik w
f iG f 130000 r~/ ajrmif;jrc&dik w f iG f 120000 wpfpEk iS w
hf pfprk mS bmompum;Y›if;/ yHyk ef;o!efY›if;/
uGJjym;-uonf? ar*sm *7if;
u awmifay: u7ifwkd\onf
a7S;usaom rGefcrmpum;udk
ajymqdk onfh 0/ v0wkd\ESihf
t oGiw f ol nf[k ,lqonf?
uGif;u7ifwkd\rSmrl rGefwkd\.
rsufESmyHk 7Sdaomfvnf; wpfcg
wpf7H xlaom E=wcf rf; 7So d rl sm;
udk awG\7wwfonf?
tvGefa7S;usaom um
v uwnf;u jrefrmEdkifiH
wGif;okd\0ifa7mufcJhI tcsKd\
rSmawmifuek ;f rsm;wGiv f nf;aumif;/
tcsKd\rSm uGif;wGif›if;/ a7muf
7SdjyD; vlrsm;tjyif aemufxyf
a7muf7Sdvmolrsm;ESihf a7m
aESmaexkdifvmcJh -uojzihf
a7S;&kd; u7ifapmif;aumufESihf paumu7if vkvifysKd a7maESm aexdkifonfh vlrsKd;
rsm;udk vdkufI yHkyef;o!mef

93
www.foreverspace.com.m

u7ifvrl sKd;

ajymif;vJvmjcif; jzpfwef 7monf odk\jzpfI jref u7ifw\dk.jzpfpOf


rmwkd\ESifha7maESm aeaom u7ifwkd\rSm jrefrmu7if u7ifvrl sK;d rsm; ay:aygufvmyHEk iS fh jrefrmEdik if H wGi;f
(paum)/ rGew f \dkEiS afh 7maESm aexkid af omu7ifw\krd mS rGef od\k a7muvmyHu k kd olw\kd ,H-k unf ajymqd-k uaom a7S;
u7if(yd;k )ponfjzihf trsK;d trnf uGjJ ym; vmcJjh cif;jzpfI/ a[mif;'@m7D wk\drt S y/twdtus cdik v f pkH mG rod7ao;
rl7if;tm;jzifh u7ifwdk\rSm wdAuf„jrefrmtpk0if ay? rl7if; a'orSm wdAuf„jrefrmtpk0ifw\dk . rl7if;
bmompum;udk ajymqdk-uaom rGef*dk vlrsKd;pk0ifrsm; a'oyif jzpfcJh[ef wl.? tcsKd\wdkif;7if;om;rsm;0if
jzpfonf[k qdEk ikd af yonf? a7mufonfh enf;wl jrefrmEdik if H ta7S\ajrmuf a'oqDrS
oHviG jf rpfa-umif; wpfav~muf 0ifa7mufchJ -u[efwl
u7if[al omtrnf onf? tcsdefrsm;pGmydkI rapmapumrl u7ifwkd\onf
u7if[laom trnfrSm jrefrmwkd\u ac:a0:aom jrefw\kdxuf OD;pGm jrefrmEdik if H wGi;f od\k a7mufvmolrsm;
a0g[m7 jzpfonf? t"d_g,fESihf t7if;tjrpf twd jzpfonf? 0ifa7muf vm7mwGif 7Srf;jynfukef;jyifjrifh
tusudkrl r-uHq Edkifay? urf;,H[laom a0g[m7/ taemufawmifydkif;avmufwGif tajcpdkufjyD;aemuf/
aA:ndKusGe;f 7Sd ',ufvrl sKd; wpfrsKd;. trnfjzpfaom tcgtcGiEhf iS afh vsmn f pD mG xkad 'oqDrS taemuf awmif
u,ef[laoma0g[m7/ wdAuf„jrefrm tpk0ifwkd\ bufESihf awmifbuf7Sd ajrjyef\rsm;odk\ wjznf;jznf;
w&kwfjynf wGif7SdpOf ac:a0:onfh ‘csef’[laom a0g qif;ouf aexdkifvmcJh-uonf[k qdkEdkifonf? ysH\ESH\
[m7rS qif;oufonfh trnf jzpfvrd rfh nf[k toD;toD; aexkdifyHkudk -unfhjcif;tm;jzihf ajrjyef\odk\ OD;pGma7muf
,lq-uonf? u7ifvlrsKd;wdk\onf trsKd;tvdkuf rdrd olwkd\rSm ydk;rsm;jzpfI olwkd\aemufrS paumrsm; qif;
wk\d ud,k uf kd ac:a0:aom trnfrsm;7S7d m u7ifevD rl sK;d oufvmonf? ytdak c: awmifow l \dkrmS a7F\ajymif; qif;
wk\du rdrw d \dku,
kd u
f kd u,m;[kac:a0:I u7if[al om oufqjJ zpf7m xuf0ufr~ ajrjyef\o\kd a7mufaeayjyD?
a0g[m7rSm xkd u,m;[laomtrnfEiS fh rsm;pGm eD;pyf ysLwkd\.EdkifiHjzpfaom oa7acW7m ysuf7jcif;t
vsuf 7Sad yonf? a-umif;udk az:jy7mY ipaumppfonfrsm; vmjyD[k
yk*H ausmufpmwkd\wGif u7if [laoma0g[m7udk xdwv f ef\aoma-umifh jzpfonf[k jrefrm7mZ0if usr;f
rsm;pGm rawG\7aomfvnf; pa-um/ awmifol trnf wkd\Y qkdxm;7m xkdipmaum ppfonfrSm paumu7if
rsm;udk um; cyfrsm;rsm; awG\7onf? yk*H a7FuGif;cs ppfonfrsm;avm[k awG;7efjzpfonf? yk*aH cwf ukejf yD;
ausmufpmwGif ‘ykjcnfcgqD 38/ u7if xrDajymuf’ aemuf awmifiludk u7ift-uD;tuJrsm; wnfaxmif
[k u7ifxrDD ajymufudk az:jyxm;.? cJha-umif; od7onf? jrefrmbk7ifrsm;vufxufwGif
u7ifrsm;7ma'oudk u7ifjrdK\pm; 7Gmpm;/ apmfuJrsm;
u7iftrsKd;uGo J mG ;yHk cef\tyfjcif;jzihf u7ifw\dktm; cs;D jr|ichf ahJ yonf?
u7ifw\kd wiG f awmifay:u7if uGi;f u7if[k 2 rsKd;
cGjJ cm;Edik o
f nf? uGi;f u7ifw\dkwiG f paum(5 ode;f ausm)f ud;k uG,, f -kH unfr=
yd;k (5 ode;f r~)ESifh ytdak c: awmifox l uf0uf (wpfoed ;f rl7if;tm;jzifh u7ifwkd\rSm ewfpm;-u.? -uuf
r~)wk\d yg0ifonf? awmifay:u7ifw\dkwiG f u,m;ac: &dk;xkd;onfh tavhtxudk ,Hk-unf-u.?(-uuf&dk;
u7ifeD/ bGJac: b*dkif/y7Jh/ u7ifjzL/ ya'gif/ *Jckd;/ xk;d jcif;„ 7=) tcsK\d rmS Ak<t,l0g'udk ouf0if,-kH unf
,if;abmf/ ,if;wvJ/ Z,de;f / armfaebGm;ESifh xuf0uf -uonf? c7pf,mef omoemjyKq7mrsm; a7muf7v dS m
ausmaf om ytdak c: awmifow l \ykd g0ifonf? awmifay:u jyD; aemufaomf/ vlrsm;pk jrefrmwk\d. vspv f sL&=jcif;udk
7ifw\dkrmS vlO;D a7rrsm;vSay? u,m; (31500)/ ya'gif cH7aom u7iftcsKd\wkd\onf c7pf,meft,l0g' *dk+f;
(16500)/ u7ifjzL (15500)ESifh awmifol (wode;f trsKd;rsKd;wGif ouf0if,Hk-unfvm-u.? u7ifa7S;
ausm)f wd\komv~if vlO;D a7tawmftwef rsm;ay onf? a[mif; aw;rsm;wGif ‘,Gm’[kac:aom bk7m;7Syd /kH ,Gmu
,kd;',m;EkdifiH7Sd u7ifwkd\rSm ydk;ESihf bGJac: b*dkif uBm udk zefqif;yH/k u7ifw\dk. nDi,fjzpfaom vljzL
trsK;d rsm; jzpf-uon ,d;k ',m;Edik if H taemufbufEiS fh wkd\onf rdrdwdk\ xHodk\ usrf; pmtkyfrsm;,lvmrnf/
taemuf awmifbuf awmifrsm;ay:wGif awG\7I usr;f pmtkyrf sm; 77Sjd yD;v~if u7ifw\dk -uD;yGm; wk;d wuf
jrefrmEdik if rH S wpfqihf a7mufvmolrsm;om jzpfonf? rnf/ [laomtcsufwdk\ yg0ifav7m/ jrefrmEdkifiHwGif

94
www.foreverspace.com.m

u7ifvrl sKd;

jAdwo d ~w\dk.yxre,fcs\JppftjyD; 7cdik Ef iS fh weo®m7Dw\dk u7ifEpS o f pfu;l ae\


jAw d od ~w\dk vufwiG ;f od\kusqif;I c7pf,mef omoemjyK vlrsKd;wkid ;f wGif rdrw
d \dk wpfrsKd;om;vH;k ESifh qdik af om
vljzLrsm;ESihf ydrk ekd ;D uyfpmG pwif awG\q-kH u7mY/ a7S;w ESpfopful;ae\rsm; 7SdpjrJ jzpfonfhtwdkif; u7iftrsKd;
abmift7 a7mufvmjcif;jzpfonf[k ,Hk-unf-u om;rsm; tzd\kwiG f vnf;u7if ESpo f pfu;l ae\ [lI a7S;
onfhtwkdif; u7ifwkd\twGuf c7pf,mefomoem jyK ya0+Duyif 7SdcJhonf? u7iftrsKd;om;wkd\. ESpfopf
jcif;rSm rsm;pGmvG,u f l atmifjrifcahJ vonf? jrefrmEdik if H ul;ae\rmS jymodv k qef; wpf7ufae\ jzpfonf? xkad e\wiG f
wpfcv k ;kH udk jAdwo d ~w\dk odr;f ydu k f jyD;onfah emuf cGjJ cm; u7iftrsKd;om;rsm;onf rdrdwdk\. awmif,myJcif;rS
tkyfcsKyfonfh enf;pepft7 tkyfcsKyfvmcJh7mwGif jAdwd 7aom pyg;ESihf tjcm;toD;tESHrsm;udk csufjyKwfI
o~w\dkonf c7pf,mef jzpfv, G o f nfh u7ifw\dkudk rsm;pGm pm;OD;pm;zsm; rsm;udk vl-uD;rdb q7morm;rsm;tm;
tcGit hf a7;ay;ojzifh c7pf,meft,l0g'D u7ifO;D a7rSm uefawmh -ujyD;v~if rdwo f *®[rsm;ESifh aysmyf g;pGm pk&;kH
ydkrdkwdk;wufcJhavonf? c7pf,mef omoemjyKwkd\wGif pm;aomuf-uonf? xkdESpful;ae\ r*®vmtcgwGif
tar7duefrS ESpfjcif;omoemjyK/ t*®vdyfa7zsef; om wpfEpS w
f u G f 0rf;pmrsm;udk uso D iG ;f odak vSmifjcif;/ vGecf hJ
oemjyKEiS fh A7if*so D moemjyKw\dk yg0if-uonf? paum onfhESpfu aoqHk;aom vlaotavmif;rsm;udk
u7ifwkd\wGiftar7duef ESpfjcif;*dk+f; xGef;um;I rD;o®j*dK[fI jymrsm;udkaqmif;OD; av&l;wGif vFifh-uJ
awmifay: u7ifwkd\wGif A7if*sD*kd+f; xGef;um;onf? azsmufzsujf cif; ponfw\du k v kd nf; jyKvyk f avh7-dS uonf?
,Hk-unfr= topftqef;tjzpf c7pf,meft,l0g'
a7muf7v dS m vihu f pm; u7ifO;D a7 1300000 ausmw f iG f pmayESibfh mompum;
c7pf,meft,l0g' ouf0if,-kH unfol 210000 r~om c7pf,mef omoemjyKrsm; ra7mufrD u7ifvrl sK;d wk\d
7Sad vonf? usef 11ode;f ausmrf mS Ak<t,l0g'D rsm;ESifh teuf ytdak wmifol wk\dYom ud, k yf ikd pf may 7Scd o
hJ nf?
ewfu;kd uG,o f rl sm; jzpfonf? 1830 jynfEh pS af vmufu a'gufwm0dwaf c: tar7duef
1866 ckEpS w f iG f bd;k ydu
k q f H qko d l u7iftrsK;d om;wpfO;D ESpfjcif; omoemjyK q7mwpfa,mufonf*sKdif;jrpf
Ak<t,l0g'/ c7pf,meft,l0g'ESihf u7ifwkd\ &dk;7m 0Sr;f 7Sd u7iftrsK;d om;wk\dtm; c7pf,meft,l0g'udk a[m
ud;k uG,o f nfh ,H-k unfrw = \krd S aumif;Ed;k 7m7mwk\duk d pkaygif; ajympOfwiG f paumu7if pum;ukd pmjzihf pxGiaf 7;om;
I bmomopf wpfcu k w kd x D iG cf . hJ ? udpk 7H ED iS fh awmifirl S cJ.
h ? a7;om;7mY jrefrm tQ7mrsm;udk toH;k jyKc. hJ ?
cvDbdk;ygqkdol wkd\onfvnf; tvm;wl ,Hk-unfr= Todk\ c7pf,ef t,l0g'qdkif7m usrf;rsm; paum
topf rsm; udk wDxGifcJh -uonf? cvDbkd;yg; .,kH u7if bmomjzifh ay:ayguf vmcJhayonf? 1841
-unfr= topftqef;ukd apm*seG q f if 'Dz;kd rif;u qufcI H ckESpfwGif a'gufwmarqifac: tar7duefomoem
wk;d wuf ysH\E7HS ef aqmif7u G cf o hJ nf? jyKq7monf xm;0,fjrdK\Y ‘rdk;aomuf-u,f’ [l

ykd;u7iftrsKd;orD;? paumu7iftrsKd;orD;? ykd;u7iftrsKd;om;? paumu7iftrsKd;om;?

95
www.foreverspace.com.m

u7ifvrl sKd;

aomtrnfjzifh paumu7if owif;pmwpfapmifukd &du k f a7GvSI vG,fulpGm qufqHEdkifolrsm;jzpfonf? udk,f


ESdyf xkwfa0cJh.? xkdowif;pmudk *syefwkd\ jrefrm vuf-uH\ckdifI oWd7SdjyD;v~if yifyifyef;yef;vkyfudkif
Edik if wH iG ;f ok\d 0ifa7muf wdu k cf u
kd of nftxd ESpf 100eD; pm;aomuforl sm; jzpf.? ud, k yf ikd f ,Ofaus;r=7I dS wk;d
yg; xkwaf 0 cJo h nf? yd;k u7ifpmudk pxGio f rl mS rPwm wufvsuf7o dS nf?
Aa7wefjzpfI 1840 jynfEh pS af vmufu jzpfayonf? awmifay:u7ifwkd\wGif ta7;ygvSI vsifjrefpGm
qdkcJhjyD;onfhtwdkif; u7ifpum;rSm wdAuf„jrefrm wkd;wufvsuf7Sdaom olwkd\rSm u,m;rsm; jzpfonf?
tpkwiG f tygt0if jzpfonf? pum;tm;vH;k rSm wpfv;kH (u,m;vlrsKd;„7= )
csif; toHxGufIt”d_g,f7Sdonf? ajymqdk7mwGif tm trsK;d orD;wd\k vnfyif;7Snrf S vSonf[k ,H-k unfI
vkyo f yH gI toHrmonf? toHrmS 6 rsKd;7Sw d wfonf? vnfyif;7Snaf tmif a-u;acGrsm;udk wpfacGjy;D wpfacGqihI f
0gustxm; todkrSm rGefESihf t*®vdyf pum;rSm uJhodk\ vnfY 7pfywfwefqmqif-uonfh tavhtx 7Sad om
uWm;/ 0gpu/ uH tpOf tvku d f jzpfonf? yd;k pum; ya'gifw\dkonf awmifit l a7S\buf/ u,m;jynfe,fEiS fh
rSm paumpum;xuf emodu toHydkrsm;.? toH 7Srf;jynf awmifydkif;a'o pyf-um;wkd\wGifysH\ESH\ aexdkif
wkdI pl;onf? paumESifhydk; pum; 14 vHk;wGif 13 -uonf? az:a7GI yifyef;pGm vkyu f ikd pf m;aomuf-uonf?
vH;k rSm ‘"gwf’ twlwyl if jzpfonf[k qdo k nf? ytdk yul;wkd\rSm bmompum;wGif paumu7ifESifh eD;
(awmifo)l pum;rSm yd;k pum;ESifh ydI k eD;pyfonf?u pyfonf? vlOD;a7 8500 ausmf7SdI awmifile,f
awmifay:rjcm; u7ifpum;wkd\rSm wajy;wnf; awmifrsm;ESihf 7Sr;f jynfe,fawmykid ;f wk\dY awG\7onf?
wlnDaomtcsuf7Sdaomfvnf; uGif;u7iftcsif;csif; yul;wk\drmS bmompum;Y paum u7ifw\dEk iS fh eD;pyf
aomfvnf;aumif;/ awmifayu7if tcsif;csif;aomf tEG,fwlaom awmifay: u7ifwpfrsKd;rSmarmfae
vnf;aumif; uGi;f u7ifEiS fh awmifay:u7ifaomfvnf; bGm; wkd\jzpfonf? vlOD;a72000 ausmfr~om7SdI
aumif;/ trsK;d rwlyJ rdrw d \kd bmompum;t7 ajymqdv k ~if awmificl &dik af wmifrsm;ay:wGif awG\7onf?
em;vnf7ef cJ,Of; -uonf? od\kjzpfI u7if pum;wk\drmS awmifay:u7if wpfrsK;d jzpfaom y7Jw h \dkrmS vlO;D a7
jrefrm/ 7cdkif/ xm;0,f/ tif;om;pum;wkd\uJhokd\ bm 6500 ausm7f o dS nf? u,m;jynfe,f/ abmvcJ/ -u,f
omwl toHuJG r[kwb f J tajccHwal omfvnf; bmom zkd;-uD;e,frsm;ESihf 7Srf;jynfawmifydkif; rdk;jAJe,fwkd\.
uGaJ eaom pum;rsKd;rsm; jzpfonf[k qdEk ikd af vonf? taemufbuf awmifilc&dkif ta7S\bufESihf ajrvwf
awmifbuf pyf-um;wGif7Sdaom awmifxlxyfonfh
u7iftrsKd;rsm; a'owGif pwk7ef;rdik f 600 twGi;f ys\HE\HS aexdik -f uonf?
vlO;D a7 trsm;qH;k jzpfaom paumu7ifw\drk mS 7rnf; y7Jw h \du
k v kd ul; [kvnf; ac:onf? rEkraem/ awmifyikd ;f
oif; c&dik rf S awmifbuf jrdwcf &dik t f xd trsm;qH;k awG\ y7J\/ ajrmufydkif;y7J\[k 3 rsKd;uGJonf? rEkraemwdk\rSm
7onf? {7m0wD jrpuseG ;f ay:a'owGiv f nf; tES\H tjym; y7JEh iS hf u,m;wk\rd S aygufzmG ;olrsm; jzpf[efw. l ? awmif
7So
d nf? 'kw, d vlO;D a7 trsm;qH;k jzpfaom yd;k u7ifw\d. k ydkif;y7Jhwkd\rSm pm;a7; aomufa7; rvHkavmufojzifh
tcsut f jcma'orSm {7m0wD jrpf0useG ;f ay:a'ojzpfI/ -uHKvSDI/ pm;a7; aomufa7; vHkavmufpGm 77Sdaom
xdka'owGif paumu7ifwkd\xuf 2q rsm;onf? ydk; ajrmufyikd ;f y7Jh wk\d rmS oefprG ;f -uonf?
u7ifw\w dk iG f Ak<t,l0g'udk ouf0if,-kH unforl sm;onf? awmificl &dik f awmifrsm;ay:wGif awG\7aom u7if
wwd,trsm;qH;k jzpfaom ytdak c: awmifol u7ifw\krd mS wpfrsK;d rSm bGw J \dkjzpf-uonf? rdrw d \dku, kd u
f dk b*dik [ f ak c:
vlO;D a7 226000 r~ 7SI d xuf0ufausmrf mS awmifay: -uI 7Srf;jynfawmifydkif;ESihf u,m;jynfe,fYvnf;
u7iftjzpf/ 7Sr;f jynf awmifyikd ;f ESifh taemufawmifyikd ;f awG\7onf? vlOD;a7 6000 r~7SdI y7J\rsm;/ u7ifjzL
awmifukef;a'orsm;wGif 7Sdaeao;I/ xuf0ufr~rSm rsm;ESihf eD;pyftEG,w f o
l rl sm; jzpfonf?
awmifbuf oxHkc&dkif/ usKdQrDc&dkifxd ysH\ESH\um uGif; u7ifjzLac: awmifay:u7if wpfrsKd;udk awmifil
u7if jzpfae-uavjy?D awmifow l \drk mS rsm;aom tm;jzifh c&dkif7Sd awmrsm;wGif trsm;qHk;awG\7onf? ajrmuf
Ak<t,l0g'DEiS fh ewfu;kd uG,o f rl sm; jzpf-uonf? zgodzg buf 7rnf;oif;c&dik 7f dS awmifrsm;wGif vnf;aumif;/
om raewwf/ 7Suaf -umufjcif; wnfveG ;f jcif; r7Sb d aJ z: ta7S\buf u,m;jynfe,ftxd vnf;aumif;/
ysH\ESH\aexkdif -uonf? u7ifjzLwkd\wGif bGJudk wpfcg
wpf7H xnfhoGif; wwf-uonf? olwkd\udk rJyk
96
www.foreverspace.com.m

u7ifvrl sKd;

[kvnf;ac:-uonf? aygif;avmif; jrpf0rS ;f vG,v f wkH iG f


vnf; awG\7.? rJykac: u7ifjzLwkd\udk ysOf;rem;
ta7S\ajrmufbuf awmifrsm;ay:wGif awG\7onf?
olwkd\. toGiftjyifrSm awmifolwkd\ESihf ydkIwl.?
vlO;D a7 4000r~ &Sad omZ,de;f wd\kukd &Sr;f jynfawmifyikd ;f
ajrmufbuf vG,fvHkESihf awmifbuf rdk;jAJwdk\. eD;
pyf7m7Sd 7Gmaygif;267GmY awG\7onf? tcsK\drmS awmifol
wkd\. xHk;pH"avhudkvkdufemI tcsKd\rSm yavgif/ 0wkd\
ESifh aoG;aESm[ef7o dS nf? olw\dkukd acgif;wd/k uGeaf qmif
od\kr[kwf aqmifwek [ f v
k nf; ac:-uonf? acgif;wd[ k k
ac:7jcif;rSm em;ESpzf uf tay:avmuf7dS acgif;atmuf
ydik ;f u csev f yS I
f OD;jynf;7dwaf om tavhtx 7Sad om
Ak<bmomu7ifwkd\. aAm"dyifyifhyGJrS ,drf;tu
a-umihf jzpf[efwo l nf? olw\krd mS vdiu f Pd wGif t7Sut f
a-umuf-uD;vS.? od\jk zpfIvnf; tysK[ d idk ;f vlysK[
d idk ;f
xm; jy;D jzpfjcif;/ u7ifjynfe,f taumiftxnf raz:rD
trsm;yif7I dS tdraf xmifa7;pnf;urf;rSm qef;-u,fv. S ?
uwnf;uyif tkycf sKyaf 7;/ umuG,af 7; zuf7dS tcsuf
awmifil ta7S\buf vdyo f akd wmif7dS udpk yvdk wGif
tjcmae7mrsm;wGif omru 0ef-uD;tzG\JYyifv~if u7if
awG\7aom awmifay: u7ifwpfrsK;d rSm *Jc;dk jzpf.? 7Sr;f jynf
trsKd;om;wkd\tm;tcGifhta7; ay;xm;jcif;wkd\yif
awmifydkif;Yvnf;awG\7onf? vlOD;a7 4000 r~om
7Sv
d ihu f pm;/ au/tif/'D/tdk trnf cH u7ifoyl ek w f \okd nf
7SI d ya'gif/ ,if;abmfw\dk EiS t fh EG,f wl[ef 7S. d ?
vlOD;a7tm;jzihf rqkdpavmufyif jzpfaomfvnf; jyef
rdb
k mG ;[laom awmifay: u7ifwpfrsK;d 7Sad o;onf?
vnfxal xmifa7;/ Edik if pH nfyifa7; vkyif ef;wk\. d t7Sed u f kd
olw\dk ta-umif;udk aumif;pGm rod7ao;ay?awmificl &dik f
[ef\wm;Edik af vmufatmif taESmift h ,Suf ay;cJ-h u.?
oHawmifY awG\7.?
tjcm; wkdif;7if;om;rsm;omru u7if trsKd;om;wkd\
vlO;D a72900 r~om7Sad om awmifay: u7if wpfrsK;d
vnf; epfemqH;k &H;= cJ7h .? Tod\kjzifh emrnfaumif;7xm;
jzpfonfh,if;abmfwdkudk awmifilc&dkif vdyfokdawmif
aom u7ifvrl sKd;wk\d . orkid ;f wGif Ta-uuG0J rf;enf;
rsm;ay:7Sd ,m'dEk iS fh u,m;jynfe,fw\dk wiG f awG\7.
zG,f aumif;vSaom trJpuf-uD; pGef;cJh7.?
vlO;D a7tm;jzihaf omfvnf;aumif;/ tqiht f wef; tm;jzifh
u7if vlenf;pkwkd\. azmufjyefr=udk jynfaxmifpk
aomfvnf;aumif;/u7ifvrl sK;d wkr\d mS wk;d wufvsu7f ad S om olrsm;
EdkifiHawmfonfEdkifeif;pGm ESdrfeif;cJh.? ykefuefolwkd\rSm
jzpf-uonf? txl;ojzihcf 7pf,meft,l0g'D tpdwt f ydik ;f
u7ifvlenf;pk jzpf7um;oPm7Sd u7ifvlrsKd;rsm;pk.
jzpfaom olwkd\rSm pmaywkd\udk avhvmoif-um;olrsm;
tcGit fh a7;ESifh tusK;d udk rxdcu kd af p7ef Edik if aH wmftpd;k
7Sjd cif;wk\da-umifh omref touf arG;0rf;ausmif;vkyif ef;
7onf tajccH Oya'wGif vsmxm;onft h wkid ;f u7if
wkd\tjyif EdkifiHawmftkyfcsKyfa7; umuG,fa7;zufY
jynfe,f udk owfrw S jf yD;v~if wd;k cs\J ay;jcif;/ u7ifw\dk
vnf;aumif;/tjcm;Xmersm;/vkyif ef;rsm;wk\dYvnf;aumif;
77Sdaom tcGihfta7;rsm;udk qufvufay;jcif;wk\djzihf
yg0ifaqmif7u G f tr=xrf; vmcJ-h uavjyD?
Edik if aH wmfordik ;f wpfav~mufv;kH 'd;k wlaygifzuf vufwJG
u7ifvrl sK;d wk\drmS zgodzgom aewwfjcif;/ &d;k om;I
aecJhaom u7ifwkd\tm; tjcm;jynfaxmifpkom;wdk\ESihf
oPm7Sdjcif;paom *k+fyk'fwkd\jzihf jcD;usL;jcif;cH7aom
wyl; waygif;wnf; cspcf if7if;ES;D pGm aqmif7u G o f mG ;Edik 7f ef
olrsm; jzpfonf? ok\d7mwGif aoG;cGpJ epf. ajr|mufx;dk yihf
zefw;D Ekid pf rG ;f cJah yonf?(u7ifjynfe,f„7= )? OD;b7Sif
aumf jyKjcif;udkcH7aoma-umifh acwfynmwwfvihf
upm; tjrifrus,faom u7iftcsKd\wkd\. vrf;vFJ
u7if-ooH ? ?u7if-ooHrmS u7ifvrl sK;d wk\d. bm
vdu k rf a= -umifh 1949 ckEpS w f iG f jynfaxmifpk jrefrmEdik if H
ombm0 ajymqdk [pfa-uG;aom toHrsm;udkrSDI
awmfudkawmfvSef ykefukefaom u7if ykefuefr= ay:
om,mzG,f jzpfatmif a7;zGJ\xm;aom jrefrmoDcsif;
aygufco hJ nf? Edik if aH wmf zG\Jpnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'
-uD; tzG\JtEG\J wpfrsK;d jzpfavonf? xdo
k cD si;f rsK;d udZk mwf
wGif jynfaxmifpktwGif; u7ifjynfe,f owfrSwf

97
www.foreverspace.com.m

u7if-ooH u&kdif;rD;,m;e,f

obifrsm;wGif u7ifvrl sK;d rsm; ta-umif;udk ujy7mY (aysmfp7mavcif;cif;/ vma[hoil ,fcsif;csif;)2?


xnho f iG ;f wD;r=wf avh7o dS nf? tzG\JtEG\J pmom;rSmvnf; (odkif;eif;av[efcsD/ aysmfwJheef;azgh7D)2? (a-uG awGpD/
u7if vlrsK;d wk\d. ,Ofaus;r=EiS fh pyfqidk o f nft h a-umif; 0wftuˆs/ qifqifonf/ ,Of,Ofonf)2? wGb J ufv\kd
t7mrsm;om trsm;qH;k yg0ifonf? wkd\ESvkH;rSm „a0? ckeftkef;rnfav;/ oli,fcsif;
jrefrm oDcsi;f -u;D rsm;wGif toHukd 7Sn-f umpGm qGiJ ifI wk\d a7„ta0;? ?
oDqdk7aom od*®goH/ tavmif;ydkuf/ wyfydk\/ paom &d\=r;D xdev
f iG af v;? uGi;f jyifv,fuiG ;f / ysK;d p7m7Si;f ?
oDcsi;f rsm;ESifh oDqydk ckH si;f tenf;i,f qifwl aomfvnf;/ &dk;wmuefoif;? wdk\awmolavav„awmifol/ w\dk
u7if-ooHwGif wD;uGuf topftqef;rsm; zGJ\oGif; awmifol csi;f 7,fav„ta0;?
yg7Sdojzifh toH7Snf oDcsif;opf wpfrsKd;zG,f jzpfae a7mifoif;ajr-uLavav;/ &d;k urlwef;/ wJ7mpcef;/
avonf? u7if-ooHukd jrifpikd ;f od\kr[kwf ig;aygufoH vSw J mvrf;/ vkyu f ikd 7f m/ wvif;jye\f nDpmG /avS\pifrmS /
xD;oHpOfjzifh oDqkd wD;r=waf vh7o dS nf? oHk;acsmif;qdkifum/ rsKd;7dQmvSrf;w,fav„ta0;? ?
u7if-ooHrsm;onf uke;f abmif rif;w7m;-u;D vuf awmwef;awmifajcav;? 0g-udrfawGaESm/ ocGm;
xufwiG rf pS wif ay:ayguf vmcJo h nf[k ,lq7ayonf? z&kaH yg/ pm;rukeaf yg/ tkv d eG o
f marmbG,af v;„ ta0;?
r[m*Dw usr;f rsm;wGif a7S;a[mif; acwfrsm;u u7if azmfaESmpkHvifav;? ESpfpOfaysmfjrJ/ &kd;aumufyGJ/ jzdK;
-ooHrsm;udk rawG\77dS ay? uke;f abmifacwf rif;vufxuf armufu/J jcdrjhf cdro hf vJ \dk qlqjl imjim? acgifa7tk;d ESihf
om,m0wD O D ; 0d k i f ; a7; u7if - ooH tcsKd \ u d k o m awmif&kd;omom/ tpma7pmaygayg/ wkd\qDvGef0ajym
awG\7Sd7onf? xkd u7if-ooHrsm;udk awmvm;/ u7if ajym/ tkd,mawmv,fav„ta0;?
-o vGr;f oH[I l vnf; ac:qkad vonf? -ooHrmS toH
-oI oDqdk7jcif;a-umifhyif ac:wGifjcif;jzpf.? awm u&dik ;f rD;,m;e,f ? ?Oa7myESihf &k&eS ,ferdw7f dS yifv,f
vm;[k qkd7avmufatmifyif awmobm0rsm;udk euftwGi;f ok\d ajrmufbuf urf;ajcbufrS xd;k 0ifvsuf
o&kyaf z:xm;a-umif; awG\7avonf? 7Sdaom av;axmifho!mef usGef;qG,fuav;rSm
awG\7Sd7or~ u7if-ooHrsm;rSm ‘ wausmr=Hjym ’ u&dkif;rD;,m; usGef;qG,f jzpf.? tus,ft0ef;rSm
tpcsD -ooHEiS /fh ‘jrdKiw f ef;arSmifa0av;’ tpcs-D ooH rsm; pwk7ef;rdik af ygif; 9952 jzpfI/ uke;f r-uD;ESiq fh ufvsuf
yif jzpfonf? xkd -ooHrsm;udkroDqkdrD ajcqif; 7Sad om ay;a7;aumhuseG ;f qufuav;onfo;kH rdik cf ef\ om
ed'gef;ozG,f a7S;OD;pGm oDqadk vh7adS om ‘awmif,mawm us,. f ? av;axmifyh 7kH Sd useG ;f qG,.
f ta7S\ bufaxmifh
v,f’tpcsD cGe;f axmufojzef wpfy'k v f nf;7SI d u7if rS xk;d xGuaf eaom useG ;f qG,u f av;onf &k7ES ikd if EH iS hf
obm0bG\Jyif jzpfayonf? xdvrk wwf 7Sad eI/ yifv,feufEiS fh at;aZmh yifv,f
Zmwfobifrsm;wGif oDqkd wD;r=wzf efrsm;I trsm;E=wf wk\dukd ydik ;f jcm;xm;ouJoh \dk7.
dS ? ,cktcg ajrmufbufrS
iH7k rwwf7adS eaom jrdKiw f ef;arSmifa0av; tpcs-D ooHrmS usGe;f qG,f udk jzwfI wl;ajrmif; azgufvyk x f m;aom
atmufygtwkdif;jzpf.? xkd-ooHrS toH-oqdk7aom
at’ um7efpum;vH;k rsm;ESifh u7ifvrl sK;d wk\d. obm0udk
owdjyK rSwfom;oifhayonf? -ooHtm;vHk;. rlao
aw;oGm;um; r7Sad y? wpfy'k v f ~if wpfrsK;d pD toHrwS I
f /
ywfysKd;/ ,dk;',m;wkd\uJhodk\ wD; r=wf7avonf?

jrdKiw
f ef;arSmifa0av;
jrdKifwef;arSmifa0av;? awmifaovmausm/
vGrf;bG,fawm/omcGm;ayg?wkd\awmif,mawmrSm/
vGr;f bG,af wGaygvSygoav;? ta0;? ?
a[mfeef;aAGil/ wkd\awmifolav? a0„pkvdk\&Hk;?(bm
'kwd,uBmppftwGif; a,mfvwmjrdK\Y awG\qHkcJh-uaom r[m
omxHk;/ acgifa7oHk;)2? wkd\awmif,mukef; rSm„av?
rdwfacgif;aqmif-uD; 3 OD; „ csmcsD/&l;pAJhESihf pwmvif
(wHk;usnfayG\udk tcgcg/ ckef-uwkd\bmom„om)2?

98
www.foreverspace.com.m

u&kdif;rD;,m;e,f

u&kdif;rD;,m;e,f yifv,feufurf;ajc7Sd usef;rma7;twGuf tyef;ajzpcef;jzpfaom a,mfvwmqdyfurf;jrdK\

a-umifh/ u&dkif;rD;,m;rSm u`ef;uav; wpfu`ef; aom qdyu f rf;jrK\Ed iS afh 7wyfpcef;wpfcjk zpfonfh qDAwfpwdk
[kyifac:qkd Edik af yonf? ta7S\awmifbuf urf;ajcwpf yd/k use;f rma7;twGuf tyef;ajz7m jrdK\vnf;jzpf 'kw, d
av~mufwiG f awmifwef;rsm;7SI d / ajrmufyikd ;f rSm ajredrrhf sm; uBmppf-uD;twGi;f u r[mrdww f \dk.acgif;aqmif-uD;
jzpfonf 7moDOwk aumif; rGeI f pdu k yf sK;d a7; atmifjrif rsm; 1945ckEpS w f iG f awG\qpkH nf;a0; aqG;aEG;7mjrdK\vnf;
zG\HjzdK;onf? u`e;f qG,f wpfcv k ;kH . 35 7mcdik Ef e= ;f aom jzpfaom a,mfvwmESihf,lywkd;7D;,m;/ oD,kd'dk&Sm;ESihf
ajruGurf sm;wGif aumufyo J ;D ESH pdu
k yf sK;d vkyu f ikd f vsuf uwfcspaom tjcm;qdyfurf;jrdK\rsm; jzpfavonf?
7Sd.? aqmif;wGif;pdkuf *sKH/ rka,mpyg;ESihf jrif;pm;*sKH &k7S ynfbufrS ajrmuf buf7dS u`e;f quf wpfav~muf
wk\drmS t"du toD;tESH jzpf-uI aEG7moDwiG f ajymif;rSm ta7S\yikd ;f uwfcsjrKd \ txdwpfvrf;/ taemuf ajrmufyikd ;f
t"dutoD;tESH jzpf.? pyspjf cHrsm;/ aq;/ z7J/ ocGm;/ qDAwfpwkyd dk jrKd \txdwpfvrf;/ rD;7xm;vrf;rsm;jzifh quf
ESr;f / 0g*Gr;f ESifh bDomG av~m(f ESr;f csyaf v~mf ) rsm;udv k nf; oG,f xm;onf? xk\djyif ,lywd;k 7D;,m;jrdK\o\kdvnf; vrf;
7moDtvdu k f pdu k yf sK;d vkyu f ikd f -uonf? pm;usuaf umif; cGJ wpfc7k . dS ? vlO;D a7rSm ^60000 cef\ jzpfavonf?
rsm;7Sdojzihf odk;rsm;/ jrif;rsm; t-uD;tus,f arG;jrL Tu`e;f qG,w f iG f a7S;a7S; tcgu aexkid cf o hJ rl sm;rSm
-u.? uJv h rl sK;d rsm;jzpfI/ bDpD ^7mpkEpS t f wGi;f qDo, D efvrl sK;d
ta7S\bufo\x kd ;kd xGuaf eaom u`e;f qG,af y:7Sd uwfcs wkd\ 0ifa7muf wkdufcdkufojzifh xGufajy;chJ-u7onf?
jrdK\wGif oHrsm;wl;az:77SdI ,lu7def;e,f7Sd tvkyf&Hk tcsKd\rSm awmifwef;rsm;wGif cdk0ifaexkdif-u7I/ usef
rsm;od\k wify\kdonf? ,lywd;k 7D;,m; jrdK\teD; qufa7tkid f aeolrsm;rSm awm7d vlrsKd;[kwGifonf? xkdESpfwGifyif
wGif qm;csuv f yk if ef;rsm; jzpfxeG ;f onf? urf;ajc wpf *7dw\kv d nf; 0ifa7mufaexkid cf -hJ ujyef.? at'D 250jynfh
av~mufwiG v f nf; wHigvkyif ef;rsm;wGiu f s,o f nf? o ESpw f iG f a*ghovlrsK;d rsm; 0ifa7muf pd;k rd;k jyD;aemuf 3^6
ab®mwnfaqmufaom vkyif ef;/ *sK-H uw d v f yk if ef;/ oHr+d ckESpfwGif wzef [ef;vlrsKd;rsm;. pdk;rdk;jcif;udk cH7jyef
vkyif ef;/ ,dEk iS o hf eyfvyk if ef;/ pnfoyG v f yk if ef;/ om;a7 onf? 1016 ckEpS w f iG f Adik Zf if;wdik f *7dvrl sK;d wk\d pd;k ydik cf I hJ /
vkyif ef;ESifh od;k arG;vkyif ef;rsm; 7So d jzifh e,fajrusO;f o 123^ ckESpfwGif rGef*dkvlrsKd;rsm;u ydkifqdkifcJhjyefonf?
avmuf vkyif ef;wGif us,af ygrsm;ayonf? jrdK\-uD;rsm; 14^5 ckEpS w f iG f atmhwrdk efw7ufw\dku wku d cf u kd f odr;f
rSm jrdK\awmfjzpfaom qifzg&dkydkjrdK\tjyif/ taumif;qHk; ,lI xku d `e;f qG,w f pf0ukd w f iG f atmhwrkd ef tiftm;pk[k

99
www.foreverspace.com.m

u&kdif;rD;,m;e,f u7pfuufupm;jcif;

wefc;kd -uD;vmcJ7h m/ 1^^^ ckEpS o f \kda7mufrS &k7w S \dkuodr;f u7pfuuf upm;uGi;f wGif jrufcif;udn k n D mpGm ndx | m;
,lI &k7S vufatmufcH jzpf7av onf? 1946 ckEpS w f iG f I/ wpfzufEiS w hf pfzuf 22udu k t f uGmwGif 0pfuufwidk rf sm;
qdAk ,D ufq7dk ,
S v f pf jynfaxmifpo k RwEdik if . H wpfpw d f udk pdu k x f xl m;onf? 0pfuufwikd f wpfcv k ~if 2^vufr
wpfa'o jzpfvmcJo h nf? tjrif7h adS om opfom;wkid af jzmifh uav;oH;k wdik yf g.?
1854 ckEpS w f iG f &k7w S \d.
k e,fcs\Jrt = 7if;cHaom t,l xkw d ikd uf av;oH;k wkid u f kd pDI pdu k x f m;7m/ yxrwdik Ef iS fh
0g'qdik 7f m t&=yf taxG;a-umifh u&dik ;f rD;,m;useG ;f qG,f wwd,wkid rf mS 8vufrrS 9vufrtxd uGma0;I 'kw, d
wGif wl7uDEiS hf &k7w S \dk ppfrufjzpfymG ;-uavonf? wl7uD wdik rf mS tv,fwnfw h nfw h iG f 7So d nf? wdik u f av;rsm;
zufrS jyifopf/ jAdwed f ESihf qm'if;eD;,m;(tDwvD)wk\du .xdyfwGif 4vufrpD7Snfaom yGwfvHk;wef;uav;
uln. D ? useG ;f qG,af y:7Sd t,fvrmjrpf AgvmuvmAg 2ckuw kd ifI qufxm;onf? xkw d ikd u
f av;oH;k wdik yf g
ESihf tifumreft7yfwkd\wGif wdkufyGJrsm; jzpfyGm;onf? aom0pfuufwidk u f tdk v,fwiG x f m;vsuf 8ay/8vufr
1856ckEpS Yf &k7w S \d.
k tcdik cf q hH ;kH cHwyfjrKd \jzpfaom qDAwf 7SnfaomrsOf;jzLwpfa-umif;ukd ajzmifhwef;pGm qGJxm;
pwdyk kd usaomtcg u&dik ;f rD;,m; ppfyJG tjyD;od\k a7muf onf? 0pfuufwidk . f ta7S\4ay tuGmwGiv f nf; yxr
avonf? xkpd pfyEJG iS fh pyfvsO;f I Edik if o H rdik ;f wGif xif7mS ; rsOf;a-umif;ESihf rsOf;jydKifjzpfaom 'kwd, rsOf;a-umif;
aom ta-umif;t7mrsm;pGm use7f pf&rkH u/ ppfajrjyifY wpfck qGx J m;jyefonf?
'+f7m7olrsm;tm; pGe\fpeG \fpm;pm; vdu k vf jH yKpkaom/ rD; u7pfuuf &dkuf7mwGif toHk;jyKaom AufwHudk
tdr&f iS rf ac: zavmf7ihf Edu k w f ifa*;.ta-umif;onf rd;k rcom; jzihf jyKvky. f ? tvsm;rSm 38 vufr xuf
vnf; O'gef;wGi7f pfavonf? ryd7k acs? Aufw. H vuf udik rf mS 14 vufrcef\7n S I f
-udrjf zihf jyKvkyx f m;onf? abmvH;k ud&k u kd 7f aom Auf
u7pfuufupm;jcif; ? ?u7pfuuf upm;jcif; wH tjym;rSm jyuf 4 vufrxuf ryd7k acs? rsm; aom
onf t*®vdyfvlrsKd;wkd\. trsKd;om;upm;enf;jzpfI tm;jzifh Aufww H pfacsmif;onf tav;csed f 21²4 rS21²4
xku
d pm;enf;udyk if *k+,
f -l uavonf? t*®vefwpfjynf aygiftxd7Sdavonf? u7pfuuf&dkuf7mwGif toHk;
vH;k ESiw
fh uG/ -opa-wvD;,m;/ e,l;ZDvef/ awmiftm jyKaom abmvH;k udk azghjzihjf yKvkyI f / tjyifrx S Il cdik f
z7dujynfaxmifpkESihf tdNd,EdkifiHrsm;wGif u7pfuuf rmaom om;a7eDtkyfI csKyfxm;onf? abmvHk;.t
upm;jcif;onf vGefpGm acwfpm;vsuf7Sdonf? u7pf av;csed rf mS 5 1²2 atmifprS 5 3²4 atmifp txd7o dS nf?
uuf upm;jcif;rSm aEG7moD jyifyuGi;f upm;jcif;wpfrsK;d u7pfuufupm;7mY abmvH;k uefouJo h \ykd ifwpfzuf
jzpfI/ nDnmaom upm;uGi;f wGif upm;-uavonf? v~if 11 a,mufpD ae7.? pwifrupm;rDtoif;

awmiftmz7dutoif;ESihf atmufpzkd\wUodkvftoif;wkd\ ,SOfjydKifupm;-uaom u7pfuufAkdvfvkyGJ

100
www.foreverspace.com.m

u7pfuufupm;jcif; u7ef;rm; wD

acgif;aqmifESpfOD;u arsmufyef;vSefI tvSnhf a7G; xJwGif qkdif7mae7m toD;oD;wkd\Y 7yfae7.?


7onf? wpfzufu AufwjH zif&h u kd o f nhf tvSnu hf , kd rl nf wpfa,mufaomolrmS 0pfuuf wdik af pmihjf zpfonf? ol.
qkv d ~if usew f pfzufu abmvH;k ypfonfh tvSnu hf , kd 7l wm0efrSm AufwHudkifol r&dkufrdbJ vGwfvmaom
onf? AufwHudkifI &dkufrnfholonf ajcovHk;rS'l; abmvH;k udk apmifzh rf;7ef jzpfavonf?
acgif;txd zH;k aeaom 'l;umrsm;ESifh vuftw d rf sm;udk u7pfuufupm;7mwGif 0pfuufwikd w f pfwikd 7f dS AufwH
wyfqifI 0pfuufwikd w f iG f apmihaf e7.?xkt d cgwpfzuf udik o f o l nf abmvH;k udk &du k x f w k v f u kd jf yD;aemuf tjcm;
rSvu l wpfjcm;0pfuufwidk . f aemufraS eI Aufwu H ikd f 0pfuufwikd 7f dS bufwu H ikd o
f El iS fh ae7mcsi;f vJvu dk af om
xm;olbufo\kd abmvH;k udk ypf7onf? tcg wpfacguf7jyD[k rSw, f 7l onf?
Aufwu H ikd xf m;ol.wm0efrmS wpfzufryS pfvu kd af om ,if;odk\ 7onfh tacgufaygif;jzifh t&H=;tEdkifudk
abmvH;k onf rdrad pmifah eonhf 0pfuufwidk u f kd rxdreS f qH;k jzwfavonf? upm;yGJ wpfck od\kr[kwf upm;vSnhf
ap7ef vufx7J b dS ufwEH iS q fh ;D I &du k jf y;D v~i/f rdr&d u kd v f u kd f wpfvn S v
fh ~if t acgufa7 rnfr~ 7S7d rnf[k twdtus
aom abmvH;k udk wpfzufrS upm;olrsm;u vSr;f Irzrf; owfrSwfxm;jcif; r7Sday? upm;olrsm;. oabm
EdkifrD tjcm;0pfuufwdkifodk\ ajy;oGm;jcif;jzihf trSwf wlnDcsuf twkdif;om jzpfavonf? ausmif;rsm;/
7,l7efjzpf.? rdrd&dkufvkdufaom abmvHk;onf owf toif;rsm;wGif upm;-uaom u7pfuuf upm;yGrJ sm;rSm
rSwx f m;aom e,ferdwu f kd xdreS v f ~i/f od\kr[kwf ausmf wpfyw JG pfvn S hf vky&f ;kd xH;k pH7. dS ? -uD;us,af om upm;
vGeo f mG ;v~i/f od\kr[kwf zrf;olEiS t fh wl ausmv f eG o f mG ; yGrJ sm;wGiu f m; ESpyf rJG S wpfvn S hf jzpfavonf? oH;k 7uf
v~ifvnf; trSwf7avonf? qufI upm;aom ESpfyGJwpfvSnfh upm;yGJrsm;wGif
rsuEf mS csi;f qdik w f iG 7f o dS nfh abmvH;k ypfou l ypfvu kd f 'kw, d tvSnw fh iG rf S abmvH;k &du k cf iG 7fh aom upm;oif;
aomabmvHk;onf 0pfuufwkdifudk xdrSefaomtcgY onf/ ,SOfjydKifupm;aomtoif;xuf tacgufa7
vnf;aumif;/ bufwu H ik d of &l u kd vf ukd o f nfh abmvH;k udk ajr-uD; 150 xuf renf;avsmah ev~if aemufxyf wpfyu JG pm;
ESirfh xdrD wpfzufrS upm;olrsm;xJrS wa,mufa,mufu Edkifonf? ESpf7uf-umonfh upm;yGJrsm;wGifum; t
trdzrf;,lEikd o f nft h cgwGiv f nf;aumif;/Aufwu H ikd o f o l nf acgufa7 100 xufrenf; avsmhaev~ifwpfyGJxyfI
abmvH;k udk &du k v f wF f vdu k pf Of 0pfuufwikd af 7S\&dS pnf;udk upm;Ekid af vonf?
ausmo f mG ;onft h cgwGiv f nf;aumif;/abmvH;k udrk &du k rf b d J u7pfuuf upm;yGrJ sm;wGif wpfEidk if EH iS fh wpfEikd if H upm;
teD;wGi7f adS om 0pfuikd w f idk u f kd &du k rf o d jzifh wdik v f o J mG ; aom jydKifyGJrsm;ESihf c&dkif wHcGefpdkufyGJrsm;rSm yGJ-uD;
onft h cgwGiv f nf;aumif;/wpfzufryS pfvu dk of nhf abmvH;k onf yGJaumif;rsm; jzpf-u.? xk\dtjyif taysmfwrf; upm;
0pfuufwikd u f kd {uefxrd eS rf nfjzpfygvsuf bufwu H ikd f olrsm;ESihf a-u;pm; upm;olrsm; upm;aomyGJ/
olu ajcaxmufESihfjzpfap udk,fc¶mtpdwftydkif; wUodkvfausmif; tcsif;csif; upm;aom yGJrsm;rSm
wpfcck Ek iS jfh zpfap qD;wm;umuG,f xm;onf[k 'dik v f l vnf; yGaJ umif;rsm;yif jzpf-uonf?
-uD;u qHk;jzwfaomtcgwGifvnf;aumif;/ AufwH
udik o f u l xGuaf y;7avonf? u7ef;rm;wD(c7pf 1489„1556) ? ?jAw
d o
d ~
Aufwu H ikd o f o l nf txufyg ta-umif;rsm;a-umifh EdkifiH ordkif;wGif xif7Sm;aom uefwmAm7D *dk+f;csKyf
xGurf ay;7rjcif; abmvH;k udk &du k Ef ikd f cGi7fh . dS ? upm; aomrwfu7ef;rm;onf 1489 ck Zlvkdifv2 7uf
oif;wpfoif;v~if 11a,muf 7So d nft h euf abmvH;k &du k f ae\wGif aemhwif*rf&d=if,m e,fwGif zGm;jrifonf?
jcif;wm0efudk wpfa,mufjyD;wpfa,muf qufI 10 udrf;A7pfwUodkvf/ *sD;qyfaumvdyfausmif;wGif
a,muf xGufay;7onftxd upm;7onf? abmvHk; ynmoif-um; cJhjyD;aemuf/ 1523 ckESpfwGif A7if*sD
ypfol wpfa,mufv~if abmvH;k udk 6 -udrf txdypfEikd f bkef;-uD;tjzpfudk cH,ljyD;aomf rsm;r-umrD t,l0g'
onf? 6 -udraf phaomtcg tjcm;wpfa,mufu 0ifI ynm 7yfqdkif7m yg7*lbGJ\udk 7avonf? xkdtcgwGif
ypf7.? abmvH;k ypf jyD;aomtcg wpfcsD jyD;jyD[k rSwf wUodv k Yf t,l 0g'ynm7yfqikd 7f mpmppfojl zpfvm.?
,l7onf? -op-wD;,m; wkdufwGifum; abmvHk; 1529 ckEpS w
f iG f u7ef;rm;onf e,fwpfe,fo\kd oGm;
8 -udrf ypfjyD;rS wpfcsD[kac:onf? abmvHk;ypfolrS a7mufcJh7mY t}r [ife7Dbk7ifESihf uHtm;avsmfpGm
wpfyg; usef 10 a,mufaom upm;olrsm;onf uGi;f awG\qHkcJhonf[k qdk.? xdktcg t}r [ife7D bk7if

101
www.foreverspace.com.m

u7ef;rm; wD

aomrwfu7ef;rm;tm; EkdifiHawmfoPmazmufr=jzihf vef'efar~mfpif tcsKyfaxmifodk\ zrf;qD;ac:aqmifoGm;pOf

onf yxrrdz7k m; tm7*Gef rif;orD; uufo7if;udu k mG I vufxyfcJh.? 1533ckESpfwGif uefwmAm7D *dk+f;csKyf


tef;Al;vif;tm; vufxyf7ef ta7;wGif t,l0g'qdik 7f m tjzpf cef\tyfjcif; cH7avonf? xkdtcgwGif [ife7D
tcsKyftwnf;rsm;a-umifh pdwf&=yfaxG; aecdkufjzpf bk7iftm; rdz7k m;-uD; uufo7if;ESihf uGm7Si;f cGijhf yKI
avonf? u7ef;rm;ESifh awG\qckH 7hJ mwGif yxrrdz7k m;udk tef;Al;vif;tm; rdz7k m;ajr|mufonfudk todtrSwf jyK
uGm&Sif;Ekdifaom enf;vrf;rsm;udk u7ef;rm;u ajym vkud . f ? Tok\djzifh u7ef;rm;onf t}r[ife7Db7k if.
jycJoh nf? xkt d cgwGif bk7ifonf oabmusI u7ef; vufxyfa7;ESifh uGm7Sif;a7; udPrsm;ukd jzpfajrmuf
rm;tm; ol.xHwiG f tr=xrf; ap jyD;aomf rdz7k m;-uD; atmif aqmif7u G af y;cJah v onf?
uufo7if;tm; uGm7Si;f Edik af 7; twGuf aqmif7u G af p q}rtuf'yG b f 7k ifvufxuf 1549 ckEpS Ef iS hf 1552
avonf? a7S;OD;pGm u7ef;rm;onf uGm7Sif;Edkif ckEpS w
f \dkwiG f jyKpck aJh om qkawmif;csuf pmtkyEf pS t f yk rf mS
a-umif;ESihf usrf;pmrsm;rS taxmuftxm;rsm; 7 rsm;aomtm;jzifh u 7ef;rm;. vuf7mrsm; jzpfonf?
,ljyD;aemuf/ usr;f wpfapmif wpfz\JGjyKjyD;aomf udr;f A7pf tuf'yG b f 7k if ewf7mG pHI xD;arG eef;arGudk ar7Drif;
ESifh atmufpzd\k wUodv k rf sm;od\k wifjy aqG;aEG;cJah v orD;ESihf av'D*sed ;f *a7;wk\d vk-u7mwGif u7ef;rm;onf
onf? 1530 jynfhESpfwGif a7mrjrdK\odk\ t*®vdyf av'D*sde;f *a7;tm; eef;wif7ef -uHpnf -udK;yrf;cJah v
oHtzGJ\ESihftwl oGm;a7mufI/ rdzk7m;-uD;tm; uGm7Sif; onf? okd\7mwGif ar7Drif;orD;u ta7;omoGm;aom
a7;udk rnfo\dk rnfykH oabmxm;-uonfukd penf;emcJh a-umifh 1553 ckESpfwGif xD;eef;ukd qufcH aomtcg
avonf? 1531 ckEpS w f iG f Oa7mywku d f Edik if H toD;oD;7Sd av’D*sed ;f *a7; ZeD;armifEHS wk\dEiS thf wl aomrwf u7ef;
wUodkvfrsm;odk\ oGm;a7mufum rdzk7m; -uD;ESihf rm;tm;zrf;qD; csKyfaESmifxm;jyD;aomf EkdifiHawmf
uGm7Sif;a7;udk0g'jzef\,if;/ xkdudPwGif rnfodk\ oPmazmufrj= zifh ppfaq;aponf?
oabmxm;onfukd pHpk rf;cJah vonf? xkEd pS f ukecf geD;wGif u7ef;rm;tm; tr=ppfaq; aepOftwGif; atmuf
*smreD Edik if o
H \kd oHtjzpf apvFwjf cif; cH7jyefonf? u7ef; pzk\do\dk ajymif; a7F\ csKyx f m;cJ.
h ? olEiS t
hf wl tcsKycf aH e7
rm; onf 1532 ckEpS w f iG f *smreDjynfow l pfa,mufEiS hf aom ol.rdwaf qG ESpf a,mufw\dkrmS 1555 ckEpS w f iG f

102
www.foreverspace.com.m

u7ef;rm; wD u7Grfwef tuf(p)

ao'+fay;jcif; cH-u7avonf? u 7ef;rm;. tr=udk onf? touf 16 ESpt f 7G,w f iG f zcifjzpfol uG,v f eG f
aemufwufvmonfh *k+ d ;f tkyf -uD;rŒ;aom t,l0g'cH&k ;kH oGm;7m/ rdom;pk. wm0efudk xrf;aqmif7 7Smonf?
u ppfaq;cJh7m/ jypfr=rsm; xif7Sm;a-umif;jzifh a7mr u7Gefwefonf Tr~ -uD;av;aom tdrfaxmifr=
jrdK\7dS yky7f [ef;rif;xHo\kd tpD7ifcH aoma-umifh yky7f [ef; wm0efrsm;udk xrf;aqmifaepOf/ aiG0ifvrf;7Sad p7ef Adik ;f
rif;. trde\fjzifh 1556ckEpS w f iG f oydwaf rSmuf uHjyKjcif;/ iifph uf&w kH iG f ae\pOf tvkyf qif;7avonf? tvkyv f yk f
7mxl;rS av~mcsjcif;wk\u d kd cH7 avonf? xko d \kd cH7jy;D onfh 7mwGif pdwftm&HkpGJjrJpl;pkdufol jzpfojzifh/ [m;*7D;ESihf
aemufwGif u7ef;rm;onf ao'+fudk a7SmifuGif;7ef twf u &d k u f w k d \ xG i f c J h a om Ad k i f ; iif h p uf w k d \ .
7nf7G,fI ol. t,ltqrsm;rSm;,Gif; cJha-umif; csw G ,f iG ;f csurf sm;udk awG\jrifonf?od\ktwGuf ydI k aumif;
ausnmcsurf sm;udk xkwjf yefao;.? od\k7mwGif xkad us aom txnfacsmrsm; 7ufvyk f Edik 7f eftwGuf jcnfiif
nmcsurf sm;udk pdeaf r7D bk7m;7Scd ;kd ausmif;-uD;Y y7dowf pufopf wpfckudk -uHpnfavonf? ae\cif;tcsdefwGif
a7S\wiG f xkwaf z: ausnm7ef ac:aqmif oGm;onft h cg tvkyv f yk 7f aom vkycf onf ol. tdraf xmiftwGuf
u7ef;rm; onf xkad usnmcsurf sm;rSm rdrd ao7rnfukd rvkaH vmufojzif/h uset f csed wf iG f uyG&J w kH pf&YkH wa7m
a-umuf7\o GH nfEiS fh pdwrf wnfjird af oma-umihf xkwjf yefchJ xk;d um tyd0k ifaiGukd 7SmcJ7h I tm;vyfcsed w f iG f csnif if
aom ausnmcsufrsm; jzpfa-umif;/ rdrd t,ltqudk puf topf jyKvkyaf 7;udk -uHpnfavonf?
rpGe\f vw F af -umif;/ at;aq; wnfjidrpf mG twdtvif; u7Grw f efonf 6 ESprf ~ rem;rae -uKd ;yrf; tm;xkwf
xkwaf z:ajymqdck ahJ vonf? rnfo\dkyifjzpfap ol.r,f jyKvkyf cJh7m 1^^9 ckESpfavmufwGif csnfiifpufopf
awmftm; uGm7Sif;a7;wGifvnf;aumif;/ ol\tm; wpfcu k kd jyKvyk f jy;D pD;avonf? u7Grw f ef. pufopfjzifh
w7m;r0ifaom orD;awmftjzpf a7mufapa7;wGiv f nf; iifaom csnfr~ifrsm;onf ,ckacwfwGif ay:xGuf
aumif;/ OD;pD;yg0if aqmif7u G cf o
hJ nfukd tcJra-uEdik f aeaom ydwaf csmrsm;yif 7ufvyk f Edik pf rG ;f 7So d nf? trSef
cJah om ar7Db7k ifr-uD;um; ol. toufuckd sr;f omay; tm;jzihf qkdaomf u7Grfwef.pufonf [m;*7D;.
rnfr[kwaf cs? u7ef;rm;onf 1556ck arvwGif t7Sif pufESihf twfu&dkuf. pufESpfckudk yl;aygif;jyKjyifI
vwfvwf rD;&d\=I owfjcif;udk 7J0phH mG cH,o l mG ;avonf? vkyu f ikd x f m;jcif;yif jzpf.? u7Grw f efonf ol. pufukd
‘pyifeif;rsL;’ [k trnfay;avonf?
u7Grfweftuf(pf)(c7pf 1^53„182^) ? ?7uf Adik ;f iifph ufopf pyif;eif;rsL;udk 18 7mpkEpS u f xGif
uef;vkyif ef; jyKjyifajymif;vJvm7ef yxrzefw;D ol oH;k cJah omfvnf;/ ,ck 20 7mpkEpS t f xdyifv~if TpufrsK;d udk
OD; pvHk;yif t*®vefjynf vefu&d=if,me,frS jzpf-u toHk;jyKae-uao;onf? wdk;wuf jyKjyifcsufrsm;udk
onf? yxr qH;k zefw;D ol [m;*7D;onf ‘pyif;eif;*sief ’D tenf;i,fr~om jyKvkyEf ikd cf -hJ uonf? od\k7mwGif Tr~
ac: Adik ;f iifpufux kd iG f cJI
h / 'kw, d zefw;D oltwfu&du k f ta7;yg toHk;0ifI tzdk;wefaompufudk zefwD;cJhol
u pyif;eif;*sief x D uf aumif;rGeaf om Adik ;f iifph ufopf u7Grw f efum; tusK;d ay;EHck smvS.? aiGa-u; usyw f nf;
wpfcu k kd xGicf o
hJ nf? [m;*7D;. pufxuf twfu&du k f vSojzifh ol\puf. v~Kd \0u S cf suu f kd a7mif;cs7mwGif aygif
. pufu csnfr~ifaygif;rsm;pGm xGuaf pEdik o f nfh jyif/ 60 r~om 77So d nf? 1800 jynfEh pS w f iG f u7Grw f eftwGuf
rmI acsmaom csnrf ~irf sm;udk iifEikd o f nf? ‘t-uw H v l ~if 7efyHkaiG zGifhvSpfcJh7m aygif 500 cef\ 77Sd.? okd\aomf
aemufvl ompjrJ’[laom pum;twdkif; u7Grfwef u7Grw f efum; aiGusyw f nf;jrJ 7Sad ejcif;a-umifh ol\twGuf
onf txuf yg puf ESprf sK;d wk\d. c`w, f iG ;f csurf sm;udk a7S\vyk if ef;rsm;wGif aESmifah ES;cJah v onf?
jyKjyif jznfhpGufI Adkif;iifh pufopfwpfckudk xajrmuf 1812 ckESpfwGif jAdwdo~ygvDrefu u7Grfweftm;
atmifjrifpmG jyKvkyf cJah vonf? ,ckacwfwiG f toH;k aygif 5000 xkwaf y;jyD;v~if Akid ;f iifph ufuw kd ;dk wuf
jyKaeaom pufrsm;rSm/ u7Grw f ef. pufukd tenf;i,f aumif;rGeaf tmif -uHaqmifvyk u f ikd af ponf? xkad iGrmS
xyfavmif;I jyKjyifxm;jcif;r~om jzpfayonf? vnf; tvkyw f iG f 0ifomG ;ojzihf qH;k yg;oGm;avonf?
qrfrsL,,f u7Grw f efonf 1^53ck 'DZifbmv 37uf 1824 ckEpS rf pS I ol.rdwaf qGrsm;u ESppf Of 63aygifus
ae\wiG f vefu&di= , f me,f zg;0k7mG uav;wGif zGm;jrif axmufychH -hJ uonf? ok\d aomf xdak xmufyhH a-u;rsm;udk
onf? rdb ESpyf g; qif;7J EGr;f yg;ojzifh u7Grw f efonf -umjrifph mG rcHpm;7bJ/ 182^ ck ZGev f 26 7uf ae\wiG f
uav;b0uyif csnif ifpuf&w kH pf&YkH tvkyv f yk uf ikd cf 7hJ Adv k wefjrdK\Y aoqH;k oGm;avonf?

103
www.foreverspace.com.m

u7Grf;0J tdk

u7Grf;0Jtkd(c7pf 1599„1658) ? ?atmfvAD g xkx d ufyI kd vlord sm;onfrmS t,l0g'Y tvGe-f unf
u7Gr;f 0Jukd t*®vefjynf. o7zlraqmif;aom bk7if[k ndKav;pm;aom ysL7Dwef wpfO;D jzpfonfh ta-umif;ay
ac:-u.? u7Grf;0Jonfol\udk t*®vefjynf. bk7if wnf;? olonf t,l0g't wGufqdkv~if ysL7Dwefwkd\
bufrS yg0ifaqmif7u G rf nf jzpfa-umif;udk ygvDref t
pnf;ta0;rsm;wGif r-umc+ xkwfaz: ajymqdkcJh
onf? t,l0g'vGwv f yfru = kd vGepf mG vdv k m;oljzpfI/
wpf-udraf omf t*®vefjynfwiG f raeawmhbJ tar7du
wduk 7f dS ysL7Dwefw\k. d e,fopfo\kd oGm;a7muf aexdik 7f ef
yif -uH7, G cf bhJ ;l avonf?
1640jynfEh pS w f iG f oufwrf;wdyk gvDrefo\dk a7G;aumuf
wifajrm| ufjcif; cH7I/ 1642ckEpS f oufwrf;7Snf ygvDref
wGiv f nf; trwftjzpf ta7G;cH7jyefonf? xkyd gvDref
tpnf;ta0;rsm;wGif u7Grf;0Jonf OD;pD;OD;aqmif
rjyKcJhaomfvnf; ta7;-uD;aomudPrsm;udk aqG;aEG;
7mYum; yg0ifcJhavonf? 1642 ckESpfwGif bk7ifESihf
ygvDrefw\kd tcsif;rsm;-uI jynfwiG ;f ppf pwifjzpfymG ;
onft h cgY u7Gr;f 0Jonf acgif;aqmifwpfO;D tjzpf xif
7Sm;vm.? xdt k csed w f iG f u7Gr;f 0JrmS toufav;q,f
ausmfavjyD?
t*‡vef. o7zlraqmif;aombk7if atmfvDAm u7Grf;0J u7Grf;0Jonf ppfqifa7;wGif A[kokwESihf tavh
tusifh r7Scd ahJ omfvnf; yg7rD xl;oljzpfonf? ygvDrefEiS fh
tjzpf tkypf ;kd 7ef wifajr|mufchJ -uaomfvnf; vufrcHchJ bk7ifw\dk oabmuGJ vGI J vufeufpu GJ ikd -f uaomtcg/
ay? t*®vef/ paumhwvefEiS fh tkid , f mvefw\dk yg0ifonfh u7Gr;f 0Jonf ygvDrefzufrS yg0ifun l 7D ef qH;k jzwfvu kd f
"eo[m,Edik if u H kd umuG,x f ed ;f odr;f ol ‘avmhy&dw k uf .? xd\kaemuf ppfwyfwpfwyfukd ol\pw d w f ikd ;f us pk&;kH avh
wm’[laom bGJ\udkom cH,lcJhavonf? usihaf y;vsuf jynfwiG ;f ppfY 0ifa7mufwu kd cf u
kd f av
u7Gr;f 0J. rdzbk;d ab;wk\rd mS t*®vyd f bk7ifrsm; ajrm| uf onf? u7Gr;f 0J.ppfwyfwiG f t,l0g'udak v;pm;I 7JprG ;f
pm;jcD;jr|ifhjcif;cH7aom ajrydkif7Sifrsm; jzpf-uonf? oWd7adS om olrsm;udo k m vufccH ahJ vonf? oRmusr;f
u7Gr;f 0Jonf [ef wif'efwiG f arG;zGm;I awme,fwiG f rSm ol\wyfom;wkdif;. taqmifjzpf.? ol\wyfwGif
taersm;onfh ta-umif;rSwpfyg;/ ol. i,fpOfutjzpf A7if*sD *d+ k ;f 0ifrsm;rSwpfyg; tjcm;*d+ k ;f 0ifrsm;udk awG\Eikd f
tysurf sm;udk aocsmpGm rod-u7acs? 7yf7mG o]gausmif; onf? u7Gr;f 0Jonf ol\ppfwyfrsm;udk pepfwus zG\Jpnf;
wGif ynmoifum;cJI h udr;f A7pfwUokv d w f iG f 2 ESpf xm;ojzifh wdu k yf w JG idk ;f Y atmifjrifco hJ nf? xkad -umifh
r~om ynm qufvufoif-um; cJah vonf? xdak emuf ol. wyfom;rsm;onf ‘tdik ;f ,ef;qdu k ’f ac: oHr+d
zcifjzpfol uG,v f eG o
f jzihf ausmif;rSxu G I
f rdz. vuf wyfom;rsm;[k wGiaf vonf?
ikwjf zpfaom v,f,mtvkyu f kd vkyu f ikd cf ahJ vonf? xdok rH +d wyfom;rsm;. pGr;f 7nfukd rmpwef rl;0g;
1620 jynfEh pS w
f iG f yPnf; tawmftwef -u, G 0f aom wdkufyGJ (1644 ck Zlvdkifv 2 7uf)ESihf ae\ZADwdkufyGJ
t,fvpf ZAuf Alcs, D m trnf7dS trsK;d orD; wpfO;D ESifh (1645 ck ZGefv 14 7uf)rsm;wGif xl;jcm;pGm awG\7
vufxyf.? 1628 ckEpS w f iG f [efwif'efe,frS ygvDref ayonf? xkw d u kd yf rJG sm;wGif bk7ihw f yfrsm;udk tjywft
trwftjzpf ta7G; cH7onf? xkdpOfu u7Grf;0Jtm; owfEdkifvdkufojzifh bk7ifh*dk+f;om;rsm; tnHhcH7 av
aemifwpfae\wiG f acgif;aqmifaumif;-uD; wpfO;D jzpfvm onf? u7Gr;f 0Jum; xkjd ynfwiG ;f ppftwGi;f Y wjznf;jznf;
rnfh tajctaersKd;udk rawG\7acs? zswfvwfI pdwf xif7mS ;vmcJ7h m ygvDref *d+ k ;f om;rsm;. ppfzufXmewGif
ydik ;f jzwfonft h wdik ;f rjzpfraevkyw f wfaom tusn;f ta7;tygqHk;ykCdKvf-uD; jzpfvm.?ygvDref*dk+f;udk
wefonfh vlwpfa,muf taejziho f m *&kjyKr-d uonf? vnf; ppfzufu -oZmvFrf;rdk;vmcJhonf? 1646 ckrS

104
www.foreverspace.com.m

u7Grf;0J tdk

1648 ckEpS t f xd u7Gr;f 0Jonf ygwDtm;vH;k u vufcH ,if;. rzG,f7mr=rsm;a-umihf oRwEdkifiHrSm emrnf
Edkifaom tkyfcsKyfa7;udk 7Sdap7ef aphpyfcJh.? odk\aomf ysucf 7hJ .? ok\djzpfI u7Gr;f 0Jonf tm+m7Sif qefqef
'kw, d jynfwiG ;f ppfyJG jzpfymG ;cJI
h t*®vefo\dk csw D ufvm t-urf;enf;jzifh xdyk gvDrefukd zsuo f rd ;f vku d af vonf?
aom bk7ihf*dk+f;om; paumhrsm;udk y7ufpwefwGif xk\daemuf t&d;k usJ ygvDrefac: ygvDreftopfwpf7yfukd
ESdrfeif; 7jyefonf? aphpyfa7;onfvnf; ysufjy,f qihfac:aomfvnf;/ EdkifiHa7; t,lonf;r=rsm;a-umifh
oGm;avonf? xkt d cg ygvDref *d+ k ;f wGiyf 7uf ZADw;D 7D; jzpfjzpfajrmufajrmuf raqmif7GufEdkifacs? xkd\a-umifh
,ef;ESifh tif'yD if;'if[ h I l ESp*f + kd ;f uGJ cJ7h mY/ u7Gr;f 0J t&d;k usJygvDrefukd zsuford ;f I ppfwyfu tkycf sKyfa7;
onf ppfwyftiftm;aumif;aom tif'yD if;'if*h + kd ;f 0if udk -udK;udik jf yD;v~if tajccHOya'opfwpf7yfukd a7;qGcJ hJ
jzpfvmonf? xk\daemuf y7ufZADwD;7D;,ef;wkd\u avonf? u7Grf;0Jvnf; ‘avmhy&kdwufwm’ bGJ\ukd
csm;bk7ifudk jyefvnfeef;wifrnf pdk;ojzihf ygvDrefrS cH,al vonf?u7Gr;f 0Jonf ygvDreftopfwpf7yfukd qihf
y7ufpADw;D 7D;,ef;wk\dukd armif;xkwf vdu k o f nf? xk\djyif ac:jyefao;onf? odk\7mwGif ygvDref trwfrsm;rSm
olu, kd w
f idk f yg0ifaom txl;w7m;vFwaf wmfukd zG\Jpnf; ygvDreftpnf;ta0;ok\d wuf7efrw S pfyg; tjcm;7nf7, G f
jyD;v~if csm;bk7ifupkd pfaq;I tqH;k pD7ifvu kd .f ? xd\k csuf r7So d jzihf zsuford ;f vku d 7f avonf?
aemuf bk7ifhtkyfcsKyfa7;ESifh txufvFwfawmfwdk\udk xkad emufwiG u f m; u7Gr;f 0Jonf ppfwyf tultnD
zsuo f rd ;f I oRwEdik if H xlaxmif cJah vonf? ok\daomf jzihf wkid ;f jynfukd tkycf sKycf . hJ ? wpfzef 1656 ckEpS w f iG f
tkid ,f mvefEiS fh paumhwvef jynfrsm;wGif bk7ihf *d+ k ;f ygvDreftzG\Jukd aemufq;kH t-urd f qihaf c:7m/ xkyd gvDref
om;rsm; tiftm; aumif;aeao;I/ 1651 ckESpfokd\ u u7Grf;0Jtm; bk7iftjzpf wifajr|mufcJhaomfvnf;
a7mufru S 7Gr;f 0Jonfb7k ih*f +kd ;f om;rsm;udk tjyD;owf vufrcHcahJ y?t*®vef/paumhwvef/tdik , f mvefw\dk yg0if
jzdKcGi;f cJah yonf? onhf "eo[m,Edik if H rzG\Jpnf;rD ESpt f enf;i,fcef\u
oufwrf;7Snyf gvDrefonf 12 ESprf ~ wnfjrJaecJph Of t*®vefjynfudk wdkif;-uD;jynf-uD;wpfck r[kwfawmh
ouJo h \dk tjcm;Edik if rH sm;u xifrw S cf -hJ u.?ok\daomf u
7Gr;f 0Jonf t*®veftm; tjcm;wdik ;f jynfrsm;u av;pm;
cef\nm;vmatmif jyKEdik cf o hJ jzih/f u7Gr;f 0J tedPa7muf
csdew f iG f t*®vefrmS wefc;kd xGm;vsuf 7Sad ecJah vonf?
u7Gr;f 0Jonf tm+m7Sif qefqef tkypf ;kd 7ef rvdv k m;
aomfvnf;/ wkid ;f jynf. tajctaeudk vdu k If tm+m
7Sipf epfukd wpfcgwpf7t H oH;k jyKc7hJ avonf?od\ak omf ,if;
okd\jyK7mY wkdif;jynf tusKd;7Sd7efukdom aqmif7GufcJh
avonf? u7Grf;0Jonf t,l0g'udk tvGef-unfndK
av;pm;ol jzpfaomfvnf;/ uckefjcif;/ trJvdkufjcif;/
oHv;kH vSrd jhf cif;/ aq;vdyEf iS fh bD,muJo h \dk rjyif;vSaom
t7ufrsm;aomufjcif; ponfw\dkudk 7Hzef7cH g jyKvyk jf cif;
jzifh ol.pdwv f ufukd 7Fiv f ef;aponf? xk\da-umifh tcsK\d
xifrw S -f uouJo h \kd u7Gr;f 0Jonf t,l0g'onf;ol ouf
oufum; r[kwf&Hkr~ru oabmxm;jrifhjrwfol jzpf
avonf?
xkod \dk wkid ;f usK;d jynf0efukd tm;oGeI f aqmif7u G cf 7hJ mrS
u7Gr;f 0Jonf 1658ck pufwifbmv 37ufae\wiG f tedP
a7mufomG ;avonf? om;jzpfol 7pfcswt f m; u7Gr;f 0J.
ae7mudk qufcaH pcJah omfvnf;/ zcif.ajc7mudk reif;
Edik o
f jzifh 1660 jynhEf pS w f iG f 'kw, d csm;onf t*®vef
atmfvDAmu7Grf;0J ‘avmhy&kdwufwm’ bGJ\ukd cH,laepOf
jynf7h iS f jzpfvmavonf?

105
www.foreverspace.com.m

u7rufyif uvref;pkd; *sD/tD

uvrufyif ? ?uvrufyifonf teH\arF;aom tom;a7mif ndKnpfnpf 7Sd I ‘vdyfonf; uvruf’


tom;7So d nfh tyifjzpfI xkt d om;onf eH\omeD/ eH\om [kvnf; wGifonf? udk,fwGif aoG;Ivdrf;xm;v~if
jzL/ tausm/f pHyg/ uvruf[k qdt k yfaom eH\omrsK;d 5 a7csKd;onfw h ikd af tmif teH\oif;oif; pGu J sef7pfwwfo
yg;wGif yg0ifojzihf xif7mS ;onf? ‘uvruf’ [laom jzifh ‘a7csKd;cH uvruf’ [lIvnf; trFrf;wifum
a0g[m7rSm yo~L;pum; jzpfonf[q k . kd ? uvrufukd ac:-uao;.? uvrufEpS rf sKd;teuf tom;ndKaom
u7ruf [kvnf; ac:-uonf? ‘rde;f rwd\ktouf uv jrdwfuvrufu awmifuvrufxufydkI aq;zuf
ruf’ [lI qd&k ;kd pum; 7So d nft h wkid ;f / jrefrmtrsK;d orD; 0ifonf[k tqd7k adS vonf?
-u;D i,f taygif;wk\o d nf uvrufuakd oG;I vdr;f us-H u&Hk Tuvrufom;udk qkcd o hJ nft
h wdik ;f aoG;vdr;f 7efEiS fh
r~ru/ aomufvnf;aomuf-uonf? ok\ad omf uvruf aoG;aomuf7ef rSwpfyg;/ tjcm; yPnf;toH;k taqmif
wGif ‘jrdwfuvruf’ ‘awmifuvruf’[lI ESpfrsKd; rsm; jyKvyk af vhjyKvyk x f 7S[d efrwlacs? tom; xkw, f l
7Sd7mY ESpfrsKdpvHk; tom;eH\arF;-uaomfvnf; &kQ yHrk mS rl tyifukd awmxJY oif;owfI jzpfap/ ckwv f ISJ
aA' tvdkt7 trsKd;csif; rwl-uacs? jzpfap/ ypfxm;jyD;aemuf 2 ESpcf ef\ vGeaf jrmufI tom;
txufyg uvrufEpS rf sK;d pvH;k yif yifvwfrsK;d jzpf aqG;avmufonfh tcsed u f srS t7G,af wmf jzwfpw d u f m
-uI/ jrefrmEdik if YH txl;ojzifh weo®m7Dwikd ;f wGif t ,liif -u7onf? xl;qef;onfrmS uvrufom; vwf
avhusayguf-uonf? od\k aomf uvrufom;udk jynf vwfY teH\r7Sd? tom;aqG;rS teH\xGufvmjyD;v~if
wGif;xGufESihf rvHkavmufI yo~L;u`ef;qG,fESihf ,kd; tom;aqG;av teH\arF;av jzpfa-umif; od7ayonf?
',m;Edik if rH sm;rS wifoiG ;f 7ao;onfukd axmufojzih/f awmifuvrufwiG f pN0gyif/ rdwyf if/ rSwaf usmuf
uvrufyif wk\donf xkad 'o xkEd ikd if rH sm;Yvnf; ayguf yifponfjzihf trnfuGJ rsm;7Sdonf? tom;eH\ arF;I
a-umif; xif7mS ;onf? jrefrmEdik if w H iG f weo®m7Dwikd ;f awmifay: opfawmrsm;
jrdwfuvrufyifwkd\onf jrefrmEkdifiHY weo®m7D Y trsm;tm;jzifh awG\7aoma-umifh/ xkdtyifrS7aom
awmifydkif; awmeuf7ma'orsm;wGif aygufI/ jrdwf tom;udk awmif uvruf[k ac: qk-d u[ef wlonf?
e,frS xGufavh7Sdojzifh jrdwfuvruf[kwGifonf? tom;ta7mifrmS ndKnpfnpf yifjzpf.? od\kaomf jrdwf
uvrufom;xuf ta7mifajzmhum eH\omjzLa7mif zuf
od\k ygaoma-umifh ‘eH\om uvruf’ [kvnf; wGio f nf?
awmif uvrufom;onf vSyonf? aumif;pGm tom;
aoonf? jyK jyif7 vG,o f nf? ajymifvufvmatmif
yGww f ukd f ay;Edik f onf? xk\da-umifh Ttom;jzihf tvS
ty toH;k taqmifrsm;udk jyKvky7f ef oihaf wmfav7m/
18^8 ckESpfu jrefrmawmifuvrufom; tcsKd\udk
t*®vefjynf vef'efjrdK\o\dk wify\kda7mif;csczhJ ;l avonf?

uvref;pd;k *s/D tD(c7pf 1841„1929) ? ?jyifopf Edik if H


jyK okcrdef-uD; a*smh,l*sif;uvref;pkd;onf 1841 ck
pufwifbmv 28 7ufae\wiG f jyifopfEikd if H A7pfw³De,f
vmAef;a';jrdK\wiG f zGm;jrifonf? rdzrsK;d &d;k tvdu
k f aq;
ynmudk oif-um;wwfajrmufcJhjyD;v~if/ yg7pfjrdK\wGif
q7m 0eftjzpfjzihf toufarG; aexkid cf o hJ nf? uvref;pd;k
onf Edik if aH 7;wGif pdwyf g0ifpm;cJI
h / oRwEdik if u
H kd o
abmusESpfoufol jzpf.? olonf rSefonfxifv~if
ra-umufr7G\H xif7mudk ajym7J/ vky7f /J a7;7Jaom oWd7dS
jrdwfuvrufyif cufzsm;7Sd t7GufESihf t0gyGihfrsm; ol jzpfonf? {u7mZf wwd,eydkvD,ef vufxuf
wGif oRwEdik if H vkv d m;olwOD;tjzpf ol.qlyv l y= 7f mS ;

106
www.foreverspace.com.m

uvref;pkd; *sD/tD

r= rsm;a-umifh zrf;qD;t usOf; csxm;jcif; cHcJh7.? uvref;pd;k onf owif;pmrSaeI tpd;k 7tzG\Jukd tjrJ
1866 ckEpS w f iG f axmifrv S w G af omtcg/ uvref;pd;k onf wrf; a0zefa7;om;cJah omfvnf;/ olu, kd wf ikd t
f pk;d 7tzG\J
tar7duef jynfaxmifpkEdkifiHokd\ oGm;a7mufaexdkifI wGif yg0if7efrsm;pGm rvdv k m;cJah cs? od\k7mwGif tajct
owif;pmrsm;wGif tar7duef jynfwiG ;f ppfEiS hf qkid af om aet7 1906 ckEpS Yf qDew d f vFwaf wmf trwftjzpfjzifh
aqmif;yg;rsm;ukd a7;om;cJhav aqmif7GufaepOf jynfxJa7;0ef-uD;
onf? xko d \adk exkid pf Of tar7duefol tjzpfaqmif7Guf cJh7jyD;v~if/ xkdESpf
wpfO;D ESihf vufxyfc. hJ ? ukefcgeD;rS 1909ckESpftxd 0ef-uD;
1869ckEpS w f iG f jyifopf jynfwiG ;f csKyf t jzpf aqmif 7 G u f c J h a vonf ?
a7; tajctae &=yaf xG; aea-umif; 1911 ckESpfwGif uvref;pkd;onf t
um;od7onfEiS w hf pfjyKd ief uf/jyifopf xufvFwfawmftrwf tjzpfESihfyif
EkdifiHokd\ tjrefqkH;jyefvmjyD; EkdifiH jynfwGif; tajctaeESihf EdkifiHjcm;a7;
a7;7mudPrsm;wGif udk,fxdvuf jy©emrsm;wGif tajrmftjrif7Sdol
a7mufyg0if aqmif7u G cf ahJ vonf? jzpfonft h wdik ;f / *smreD. 7efudk pd;k 7drf
1870jynf\EpS w f iG f yg7pfjrKd \awmf rGe\f 7a-umif; jyifopftpdk;7tm; twd
rmwmjrLeDpy,f. jrKd \awmf0eftjzpf tvif;owday;cJh.? okd\7mwGif tpdk;
a&G;aumufwifajrmS ufjcif;cH7onf? 7u wpfpw kH pf7m ta7;r,lbaJ eojzih/f
18^0„ ^1 ckEpS w f iG f jzpfymG ;aomjyif 1913 ckESpfwGif ‘vGwfvyfol’trnf7Sd
opf *smref ppfab;a-umifh yifyef; owif;pm wpfapmifudk xkwfa0jyD;
'kQa7mufvsu7f adS om yg7pfjrKd \ojl rKd \ a*smh ,l*sif; uvrefpkd; aemuf/ xkdowif;pmrSaeI *smref
om;wd\k ukd wwfEikd o f r~ umuG,f 7efudk ckcHEdkif7eftwGuf jyifopfvlxk
apmifah 7Smufc. hJ ? 18^1 ckEpS w f iG f tm; ppftwwf avhvmoif-um;
yg7pfrsLeDpyD ,f tzG\J0ifwpfO;D jzpfvmonf? aemufig;ESpf 7efEiS fh vufeuftiftm;rsm; wk;d cs\J pak qmif;7ef tjyif;
cef\-umaomtcg jynfo\lvw F af wmfo\dk rGe\frmwme,f. txef Ed;= aqmfa7;om;cJah vonf?
udk,fpm;vS,ftjzpf wuf a7mufcJhavonf? 1893 1914ckEpS w f iG f yxruBmppf-uD;jzpfymG ;7m/ *smrefw\dk
ckEpS t
f xd jynfo\v l wF af wmf trwftjzpf aqmif7u G cf phJ Of/ . tvH;k t7if;ESiw fh u
dk cf ukd jf cif;'+fukd jyifopfw\dk tvl;
ol oabmrusaom Edik if aH 7;orm;rsm;udk jyif;jyif;xef tvJc7H avonf? xkt d cg uvref;pd;k onf tpk;d 7tm;
xefyw k cf wf ajymqkw d wfonf t h avha-umif/h ol\tm; ol.-udKwifowday;csufukd vufrcHI rSm;cJah -umif;
‘usm;-uD;’[k ajymif avSmif ac:a0:cJah vonf? olonf ESifh ppfatmifEikd af 7;twGuf jyKjyifoifo h nfh tcsurf sm;
vFwaf wmftwGi;f 7uf'u D ,f 7DywfAvpfuefygwD. udk xkwaf z:I tjyif;txef&w = cf s a7;om;jyef7m/ xdk
acgif;aqmiftjzpf aqmif7u G cf .
hJ ? 1880jynfEh pS w f iG f owif;pmudk tpk;d 7u ydwx f m;vku d af vonf? od\kaomf
‘w7m;rSe’f trnf7adS om owif;pmwpfapmifukd xkwf uvref;pd;k onf csujf cif;yif ‘rvGwv f yfo’l trnfjzifh
a0cJo h nf? xko d wif;pmrSm tpd;k 7tzG\Jukd tjyif;txef owif;pmwpfapmifukd xkwf a0jyefavonf?
a0zef7mwGif xda7mufvo S jzifh tpd;k 7jzKwf owif;pm 1916 ESi1fh ^ ckEpS f rsm;wGif jyifopfvx l ok nf ppf'+f
[kyif trnfwGifcJhonf?1893 ckESpfwGif yem;rm;wl; udk rcH Edik -f uawmhojzifh ppfjyD;7ef vkv d m;vsu7f adS omf
ajrmif; t&=yt f axG;ESipfh yfvsO;f I uvref;pd;k rSm rw7m; vnf;/ uvref;pd;k . owif;pmrSmrl ppfatmifEikd af 7;udk
pGyfpGJjcif;cH7ojzifh/ a7G;aumufyGJwGif ta7;edrfhcJhav om aoG;xkd;a7;om;vsuf7Sdavonf? xkdtcsdefwGif
onf? ok\d 7mwGif uvref;pk;d onf pdwrf ysub f J ol. EdkifiHudk OD;pD;rnfh acgif;aqmifaumif; vkdtyfojzifh/
owif;pmwGif tcsdefjynfh tm&HkpdkufI a7;om;cJh.? jyifopfoRw-uD;yGeu f a7;u uvref;pd;k tm; 0ef-uD;
1896 ckEpS w f iG f jyifopfppfwyfrS Adv k -f uD; tJvz7uf csKyf ESihf ppf0ef-uD; 7mxl;udk tyfESif;cJhonf? xkdtcg
'a7;zyf. tr=EiS pfh yfvsO;f I/ uvref;pd;k onf pma7; uvref;pk;d onf rdrEd iS pfh w d o f abmcsi;f wdu k q f ikd af om
q7m-u;D atrD;Zkv d mESit fh wl 'a7;zyfzufrS ckcu H muG,f tjcm;acgif;aqmif-uD;rsm;ESihf ppfatmifEdkifa7; tpdk;7
jyD; a7;om;cJah vonf? tzG\uJ zk d \pJ G nf;jy;D v~i/f ppfwyfwiG v f nf;aumif;/tkycf sKyaf 7;zufY

107
www.foreverspace.com.m

uvref;pkd; *sD/tD uvomtkd;

vnf;aumif;/ t7nftjcif;ESihf rjynfhpHk[k xif7 uvref;pd;k rSm use;f rmoefprG ;f I zswv f wfayghyg;vsuf
oltm;vH;k udk csujf cif; 7mxl;rS Ekwyf pfavonf? ppfwyf yif7adS eao;.?pmay0goemygonft h avsmuf pmtkyf
udv k nf; wpfEikd if v H ;kH u av;pm;r=7v dS map7ef *k+jf yK aygif;ajrmufjrm;pGm a7;om; jyKpkcahJ vonf? touf
jr|iw hf ifc.hJ ? ppfrufa7;7m tm;vH;k udk rm7S,af zghtm; 80 ausmYf yif tdN, d / jrefrmESifh tar7duefEikd if rH sm;od\k
tyfEiS ;f I pDrcH ef\caJG ponf? Tod\k uvref;pd;k onf jyif oGm;a7muf vnfywfcahJ o;onf? Edik if jH cm;rS jyefa7muf
opfEikd if uH kd ppfEikd af tmif pGr;f aqmif ay;cJah vonf? vmjyD;aemuf/ rdrad rG;7m7yfajrwGif pmaya7;om;vsuf
yxruBmppf-uD;jyD;qHk;I ppfajyjidrf;a7; nDvmcH 7Spd Of 1929 ck Ed0k ifbmv 14 7ufae\(touf 88 ESpf
-uD;udk yg7pfjrKd\awmfwiG f usi;f yaomtcg/ uvref;pd;k t7G,)f wGif uG,v f eG af vonf?
tm; OUX-u;D tjzpf wifajrm| uf-uonf? olonf *smref
wdk\tm; tenf;i,fr~ ,Hk-unfpdwfcsjcif; r7Sdojzihf/
xkn d v D mcHwiG f *smrefw\dx k rH S vufeufc,J rf; rD;ausmuf
tm;vHk;udk odrf;qnf;7ef t-uHay;cJhavonf? xkdppf
ajyjidr;f a7; nDvmcH. qH;k jzwfcsuft7/ jyifopfEikd if H
onf *smreDxHrS t,fvqufESihf vdk7ef;e,frsm;udk
jyefvnf77Scd o hJ nf?
1919 ckESpftukefwGif usif;yaom jyifopfa7G;
aumufy-JG uD;wGif 0ifa7muf ta7G;cH7ef trnfwifoiG ;f
cJ.
h ? od\k aomf ol.trnfukd jyefvnfEw k of rd ;f vku
d f
jyD;v~if Edik if aH 7;rStem;,laecJah vonf? touft7G,f
-uD;7ifhvmojzifh EdkifiHa7;udk pGefvFwfcJhaomfvnf;/

[dNLbk7m;7Sdckd;ausmif; rkwfxdyf07Sd uvomtkd;rsm;

uvomtkd; ? ?[dNL bk7m;7Scd ;kd ausmif;wk\d. rkw0f


xdyYf jzpfap/ acgifwef;ay:Y anmifa7td;k uJo h \dk aom
uvomtdk;udk awG\jrifEdkifayonf? uvomtdk;
udk tjrdKuf7nfxnh7f m tk;d tjzpf [dNLusr;f *efrsm;wGif
az:jyxm;avonf? xkt d ;kd . yHo
k !mefrmS ,ckacwf
[dNL trsK;d orD;rsm; toH;k jyKvsu7f adS om a7cyfa-u;td;k
uJoh \dk yif jzpf.? jrefrmpmayY uvomtd;k ta-umif;
rawG\7aomfvnf; yk*aH cwf ausmufpmrsm;Y uvom
tkd;[laom a0g[m7udk tenf;tyg; awG\7ayonf?
oU7mZf 585 ckEpS w f iG f a7;xk;d aom yk*jH rdK\ av;axmifh
ueft7yf av;rsuEf mS bk7m; ausmufpmwGif ‘wefwikd ;f
wGi;f Edu = u f m; uoom;td;k ta,mifEiS w fh al om wihf
w,fpGmaom p-uŠxuf ulvnf;wnf.’[k yg7Sdav
onf? xkdwGif p-uŠqdkonfrSm trdk;tum7Sdaom vl
oGm;vrf; cHkjrihfjzpfI p-uŠay:wGif uvomtkd;
yHo
k !mefEiS w hf al om ulwnfxm;a-umif; od7avonf?
uvref;pkd;onf ppfajrjyifokd\ Tokd\ ukd,fwkdifqif;cJh.

108
www.foreverspace.com.m

uvD*sKvmbk7if uvD,kdyg;x7m; ausmufwkdif

uvD,kdyg;x7m;ausmufwkdif ? ? a7S;ESpaf ygif;


3500 cef\u tD*spfEikd if w H iG f wwd, aomhorD;bk7if
-uD;onf [Dv, D ykd v
kd pfjrdK\Y pHaeawmfrcl . hJ ? [Dv, D ydk kd
vpf. t"d_g,frmS a7jrdK\awmfjzpfavonf?
aomhorD;bk7ifonf ,cktcg Edik ;f jrpfay:7Sd tuf
qGrf;jrdK\ teD;qdkiftD;eD; ausmufusif;rsm;rS wefcsdef
200 cef\p7D adS om tvGe-f uD;rm; 7Snv f sm;onfh vH;k csi;f
ausmufwkdifwpfpHkudk wl;,lapI jrpfokd\ta7muf
ol. aus;useG rf sm;udk qG, J al pcJ.h ? xkad emuf jrdK\awmf
uvD*sLvmbk7if pdwfwkdif;us rGrf;rHxm;aponhfavS-uD; okd\a7mufatmif jrpfa-umwpfav~muf azgifjzifhar~m
,lcJhonf? jrdK\awmfokd\ a7mufaomtcg bk7if.bkef;
uvD*sLvmbk7if (c7pf 12„41) ? ? uvD*sLvm wefcdk; xif7Sm;ap7efESihf aeewfom;udk ylaZmfyo7ef
onf 12 ckESpfwGif *7dEdkifiHtuf7SrfjrdK\YzGm;jrifI/ 3^ xkdausmufwkdif-uD;rsm;udk pdkufxlap cJhavonf? xkd
ckESpfrS 41ESpftxd a7mrEdkifiHawmf. wwd,{u ausmufwidk -f uD;rsm;udk uvD,ykd g;x7m; Zmxk;d tyfrsm;
7mZfb7k iftjzpf pd;k pHonf? i,fpOfu ol\zcif. a7mrppf [lI ac:a0:orkwf -uaomfvnf;/ xkb d 7k ifrESihf wpfpkH
wyfwiG f -uD;jyif; cJ7h .? uvDac: a7mr ppfzed yf-uD; wpf7m roufqkdifay? xkdausmufwdkifrsm;onf av;
udk 0wfqifavh7Sdaoma-umifh uvD*sLvm[k trnf ajrm| ihf jzpfjy;D v~i/f tzsm;zufo\dk &SL;oGm;um cseG af eojzifh
wGifcJhonf? ol.trnf7if;rSm a*;,yfqDZm jzpf.? Zmxk;d tyf[w k ifpm;I ac:jcif; jzpfavonf?
olonf a7mrEdkifiHawmf. 'kwd, {u7mZfbk7if 'kw, d 7rfr;D qD;bk7if vufxufo\dk a7mufaomtcg
wdkufAD;7D;,yf. ajr;awmfpyfoljzpfI/ wkdufAD;7D;,yf xdkausmufwkdifwzufwGif tšKyWdudk u$nf;
uG,v f eG af omtcg a7mr{u7mZfb7k if jzpfvmonf? xd;k cJo h nf?
uvDusLvmonf bk7ifjzpfpwGif oufn|mpGmESihf atmf*yfpwyfb7k if vufxufo\kad 7mufaomtcg xdk
w7m;r~wpGm tkycf sKyrf a= -umifh wdik ;f ol jynfom;trsm;u ausmufwikd -f uD;rsm;udk t,fvufZjND;,m;jrdK\7dS eef;awmf
aomif;aomif;jzjz aumif;jcD;ay;cJh-uaomfvnf;/ ok\d a7F\ajymif; pdu k x f x l m;cJo h nf? xkjd rKd \wiG f ESpaf ygif;200
aemifaomf ol. tjyKtrlrsm;rSm pdwrf ES\H ol wpfO;D . eD;yg;r~ wnfaecJhjyD;aemuf/ jydKvJojzifh ajrzHk;oGm;7m
jyKrlykH rsK;d uJo h \kdjzpfvmaoma-umifh rsm;r-umrDyif wpf xkad usmuf wdik rf sm;onf ESpaf ygif;twef-umr~ wdrjf rKyf
Edik if v
H ;kH jiKd jiif vm-uonf? tcsK\du olonf wpfcgwGif aecJah vonf? 1801ckEpS o f \akd 7mufrS qm7yftuf Agu7Grf
tjyif;txef zsm;jyD;aemuf pdwfrESH\ jzpfoGm;onf[k ADonf xkad usmufwidk rf sm;udk wl;azmfawG\7cdS o hJ nf/ tuf
qkdonf? ol.jrif;udk w7m;ol-uD;tjzpfcef\tyfjcif;/ Amu7GrAf o D nf xkad usmufwidk rf sm;ukd t*® vefjynfo\dk
ppfwdkuf7mrStjyefwGif jyifopfurf;ajcrS c&kcGHrsm;udk ,laqmifjyD;aemuf/ ol.atmifjrifru = kd trSww f 7jzpf
ewfrsm; yo7eftwGuf ppfom;rsm;tm; aumufcdkif; apjcif;iSm txdr;f trSwf wkid t f jzpfjzifph u
kd f xlxm;vk. d ?
jcif;/ ol\tm;ewfwpfyg; tjzpf wkdif;oljynfom;rsm; xko d \dko,f,7l ef pm;7dwpf m;ctwGuf olEiS fh ol\rw d af qG
ud;k uG,Ef ikd 7f eftwGuf Adrmef-uD;wpfcu k kd aqmufvyk f rsm;onf aygif ^000yif pkaqmif;xm;cJ-h u.?
apjcif;paom tjyKtrlwdk\u uvDusLvm. pdwfrESH\ ok\daomf qm7yf.t-uHtpnfum; txrajrmufbJ
r=udk az:jyayonf? xkdr~ ruao; wkdufAD;7D;,m; 7Scd .hJ ? xkrd ~avmuf xkxnf -uD;rm;I 7Snv f sm;aom
vufxufrS pk aqmif;chaJ om wkid ;f jynf. b@mrsm;udk ausmufwikd -f uD;udk tD*spEf ikd if rH S t*®vefjynfo\dk o,f,l
jzKef;wD;ypfjyD;v~i/f aqGrsK;d om;csi;f t7if;tcsmrsm;ESifh oGm;7efrmS rvG,u f l vSay? t*®vefjynfwiG f pwkš
a7mrjrdK\ol jrdK\om;rsm;udk ta-umif;rJh aoG;acsmif;pD; a*smb h 7k if eef;wufpOfu tD*spb f 7k ifcH ar[DrwftvD
atmif owfjzwfavao;onf? onf a*smhbk7iftm; eef;wufyGJ txdrf;trSwf
Tod\k jzifh av;ESprf ~ y7rf;ywm tkycf sKyfc7hJ m wkid ;f vufaqmiftjzpf xkad usmufwikd -f uD;udk ay;tyfb;l 7m/
oljynfom;rsm;vnf; rcHr7yfEikd jf zpfvmI aemufq;kH Y a*smh bk7ifu jiif;y,fcahJ vonf?
vky-f uH owfjzwf cH7avonf? 18^^ ckESpfodk\ a7mufaomtcg qm tD7ufZrrf

109
www.foreverspace.com.m

uvD,kdyg;x7m; ausmufwkdif

0Dvqefqo kd u
l p7dwaf -u;aiG pdu k x
f wk af y;ojzifh qm jyD;aemuf wufrvnf; wyfqifay;7onf? xkad usmuf
*sdrf; t,fvufZNm onfxkdausmufwkdif-uD;udk wkdifudk vl 6 a,mufxdef;vsuf twlvkdufygEdkif7ef
t*®vefjynfo\kd o,f,7l ef wm0ef ,lcahJ vonf? tcef;wpfcu k v kd nf; aqmufvyk f ay;7onf? xkad emuf
xkad usmufwikd -f uD;udk tvGecf ,
J Of;pGm o,f,cl 7hJ .? rD;oab®m ESppf if;jzifh qG, J 7l efppD OfcahJ vonf?
t,fvufZjND;,m;jrdK\qyd u f rf;wGif ausmufwikd u f ikd I
kH od\kaomf yifv,fo\kd ra7mufrD ausmufwikd -f uD;onf
ajymif;o!meftacgif; 7Snf tdr-f uD; (0g)aoWm-uD; a7S;a[mif;oif;csKdi;f wGi;f -uD; wckxo J \kd usoGm;cJ.h ?
jyKvyk f jyD;v~i/f atmufwiG f oab®m{7muJo h \dk {7mcHay; wGi;f xJrS cJc, J Of;,Of;xkw, f jl yD;aemuf/ yifv,fxo J \dk
qG, J ol nfh tcg/ ausmufaqmifwpfcEk iS fh wdu k rf o
d jzifeh pf
jrKyfomG ;jyef7m wpfzef q,fwif7jyD;v~i/f tysuf tpD;
rsm;udk jyifqifIt*®vefjynfokd\ oab®mjzifh wjznf;
jznf; qG, J cl 7hJ avonf?
od\k 7mwGif t*®vefjynfo\kdra7mufrD vrf;c7D;Y Ap
au; yifv,fatmfo\kd a7mufaomtcg vdi= ;f av tvGef
jyif;xefojzihf qJ, G vl maom oab®monf-uKd ;udk jzwfI
xkdaoWm7Snf-uD;udk ar~mvdkuf7onf? odk\aomf
uHtm;avsmpf mG tjcm;t*®vyd f oab®mwpfpif;u awG\I
qG, J vl mojzih/f xkad usmufwidk -f uD;onf t*®vefjynfo\kd
acsmarmpGm qku d af 7mufomG ;avonf?
xkdausmufwkdif-uD;onf tvsm; 68 aycGJ7SnfI
186 wefcef\ pD;jyD;v~if ESif;qDaoG;7Sdaom ESrf;zwf
ausmufrsKd; jzpfonf? xkdausmufwkdifudk vef'efjrdK\7Sd
0dw7dk , d wmay:wGif 18^8 ck pufwifbmv12 7uf
ae\Y pdu k x f jl yD;v~if atmufcw kH pfzufwpfcsufY a-u;
ndKpzif&h yk f wpf&yk pf x D m;7So
d nf?
tD*spfEdkifiHY usef7pfcJhaom tvm;wlausmufwkdif
wpfcu k kd tar7duef jynfaxmifpEk ikd if H e,l;a,mhjrdK\o\kd
18^9 ckESpfwGif ,laqmifcJhI/ 1881 ckESpfwGif pif
x7,fywf O,smOftwGi;f Y pdu k x f x
l m;7m/ xkad usmuf
wdik rf mS 6^ ay cef\ jrifah vonf?

TausmufwkdifrSm tar7d
uefa7muf a7S;a[mif;uvD
,kyd g;x7m;ausmufwidk f jzpf
I e,l;a,mufjrKd \ pifx7,f
ywfO,smOftwGi;f Y pku d x f l
xm;onf? tjrihf 6^ ay
cef\7Sd.? 68 „12 aycef\jrihf
aom tvm;wl a usmuf
wkid w
f pfwidk u
f dk t*‡vefjynf
vef'efjrdK\ 0dwkd7d,wmay:
wGif pkud x
f x l m;onf? ,if;
wk\.
d oufwrf;rSm ESpaf ygif;
3500 cef\7SdayjyD

110
www.foreverspace.com.m

tvSxdyfwifrm,m7SiftD*spfbk7ifr
-urf;-uKwfcufxefaom xdyfoD;a7mr ppfAdkvf-uD;ESpfOD;tm; ol.&lyg&HkausmhuGif;jzifh trdzrf;um ol\vkd7modk\apEdkifcJh
avmufatmifrm,m-uG,fjcif;a-umifh uvD,dk yg;x7m; bk7ifronf a7S;acwfuBmhorkdif;wGif xif7Sm;cJhayonf?
xl;jcm;aom uBmh trsKd;orD;wOD;yifwnf;?
uvD,ydk g;x7m;bk7ifr (bDpD 68„30) ? ?uvD,d k yDyD wnfwnf-uD; aeavh7Sdaom 52 ESpf7G,f qDZm
yg;x7m;onf u m; a7S ; acwf uBmh o rk d i f ; wG i f -uD;yifv~if tvSb7k if uvD,ydk g;x7m;. nFwu f iG ;f rS
xif7mS ;cJah om tD*spb f 7k ifr jzpfonf? xl;jcm;pGm vSy vGwu f if;atmif ra7Smifwrd ;f Edik b f J uvD,dk yg;x7m;
aom tqif;t*®gESijfh ynfph o kH nfh bk7ifrjzpfojzih/f xkd vko d r~udk aqmif7u G f ay;7avawmhonf?
acwfu txl;c‘efq;kH ykCKd vEf pS Of ;D tm; ol.&lyg&Hak usmh qDZmonf uvD,ykd g;x7m;tm; tD*spEf ikd if . H wpfO;D
uGif;odk\ oufqif;apI/ olapor~udk woa0rwdrf; wnf;aombk7ifrtjzpf jyefvnf 77Sdatmif uvD,dk
jyKvkyfay;-u7aomtajcodk\a7mufatmif pGrf;aqmif yg;x7m;. 7eforl sm;udk wdu k cf ukd of w k of ifay;cJo
h nf?
Edik cf ahJ vonf? xkrd ~omru ol.&lyg&Hu k eG 7f ufrS rxGuf uvD,ykd g;x7m;onf qDZmESiafh ygif;oif;onfwiG f qD
Edik bf J 7Scd ahJ omxkt d mZmenfyCk Kd v-f u;D ESpOf ;D teuf wpfO;D Zm7Gef; (qDZmuav;)trnf7Sdaom om;wpfa,muf
rSm taoqd;k ESiafh oqH;k 7aom b0od\k a7mufatmifyif 7.? bDpD 46 ckEpS w f iG f qDZm a7mrod\k jyefomG ;aom
zefw;D cJah vao;onf? xkad -umifh uvD,ykd g;x7m;tm; tcg/ uvD,kdyg;x7m;vnf; vkdufygoGm;avonf?
‘Edik ;f jrpfa'oajrGa[mufr’[lI ac:-uayonf? bDpD 44 ckEpS w f iG f qDZmvky-f uHjcif; cH7aomtcg/ uvD
uvD,ydk g;x7m;rSm tD*spaf oG;ryg/ rufq'D ;kd eD;,ef; ,dkyg;x7m;onf tD*spfEdkifiHokd\jyefvmcJhonf? qDZm
ESifh *7daoG;aESm7m tquftEG,0f if bk7ifr jzpfonf? uG,v f eG jf yD;aemuf a7mrwGif tm+mvkonf ph pfyrJG sm;
tufvufZNm„o„*7dwf. EdkifiHawmfudk cGJa0tkyf jzpfymG ;ae7m/ uvD,kd yg;x7m;onf rnfonfh zufurkd ~
csKy-f uaom ppfAv kd cf sKy-f uD;rsm;teuf/ awmfvrD trnf tm;ay;jcif;rjyKbJ aecJah vonf? xkb d 7k ifrum; a7mr
7Sd AdkvfcsKyf-uD;onf tD*spfEdkifiHudk a0pk,lI xdkEdkifiH vlrsKd;rsm;udk t&dkif;tpdkif;rsm;[k oabmxm;I rdrd
. bk7iftjzpf tkyfpdk;cJh.? xkdbk7ifrSpI pdk;pHcJhaom tusKd; 7Sdr=twGufom toHk;jyKvdkoljzpfonf?
awmfvrD bk7ifrsm;wGif uvD,kdyg;x7m;. crnf; uvD,dkyg;x7m;. &lyg&Hk ausmhuGif;odk\ 'kwd,
awmfrmS 11 qufajrmuf awmfvrDb7k if jzpf.? bDpD oufqif;aom a7mr tmZmenf-uD;um; rwftefwekd D
51 ckESpfwGif xkdbk7if-uD; uHukefaomtcg/ 1^ ESpf jzpfonf? qDZmuG,v f eG jf y;D aemuf rwftefwekd ED iS hf aemif
t7G,7f dS orD;awmf uvD,ydk g;x7m;ESifh 10 ESpf t7G,f wGif atmf*yfpwyfb7k if jzpfvmrnfh qDZm. wlawmf
7Sd om;awmf 12 qufajrmuf awmfvrD rif;om;wk\donf atmhaw;AD;,efw\dkonf a7mrEdik if aH wmf-uD;udk wGzJ uf
tD*spfEikd if u H kd wGzJ ufI tkypf ;kd cJ-h u.? tkypf ;kd cJ-h u.? rwftefwekd o D nf 7eforl sm;udk ESrd ef if;
odk\7mwGif bk7if-uD; ewf7GmpHI oHk;ESpfr~-umaom wdu k cf u kd ,f if; ta7S\bufEidk if rH sm;ok\d a7mufvm.? wm;
tcg/ armifawmfb7k ifi,fEiS fh taygif;ygwk\o d nf uvD,kd qyfjrdK\okd\ a7mufvmaomtcg/ uvD,dkyg;x7m;tm;
yg;x7m;tm; eef;csIwku d x f w
k v f udk -f uavonf? xkd 7efot l m;ay;tjzpf pGypf I JG xkt d a-umif;udk 7Si;f vif;acs
tcsdefwGif a7mrAdkvfcsKyf-uD; *sL;v,yfqDZmonf y7ef uvD,dkyg;x7m;tm; qifhac:avonf?
yGeyf t D m; vku d vf H wku d cf u kd ,
f if;/ tD*spEf ikd if H t,fvuf uvD,dkyg;x7m;um; xkdokd\ 7Sif;vif;7ef qihfac:
ZjND;,m;jrdK\o\kd a7muf7v dS mcdu k jf zpfonf? onfudk tvsif;rwkefv=yf racsmufcsm;cJhacs? a7mr
xkdtcGifhaumif;udk uvD,dk yg;x7m;onf vufr EkdifiHawmf-uD;udk qDZm. rdzk7m;tjzpfjzifh rpdk;pHcJh7
vGwaf pbJ vomwke;f Adik ;f iifvu kd of nf? rdr. d ud, k u
f kd apumrl/ vl7nfcseG f rwftefwedk . D tultnDjzifh ajrxJ
aumfaZmwGif xnfhI vdyfapjyD;aemuf/ qDZm. a7S\ yifv,f ta7S\ wpfvmF ;wGif *7dEidk if o H pfukd wnfaqmuf
arSmufo\kd a7mufatmif 0ifavonf? xkpd Ofu touf I tkypf ;kd 7ef pdwu f ;l -uHpnfxm;aom uvD,ykd g;x7m;
20 cef\om7Sad o;I tvSaoG;wuf-uGaeaom uvD,kd onf AD;eyfewforD;uJo h \kd vSypGm 0wfqifjyD;v~i/f rwf
yg;x7m;onf xD;eef;jyef7a7;wGifulnDaz;ray;7ef tefwekd x D oH \dk 0ifa7muf avonf? uvD,ykd g;x7m;.
qDZmtm;jzm;a,mif; awmif;yefavonf? ppfom; tvS'+fudk rcHEdkif7Smaom rwftefwkdeDonf tjypf

111
www.foreverspace.com.m

uvD,ydk g;x7m;bk7ifr uvluGufiSuf

oabmESihf ppfa-um7efuykd if arhaysmufvsu/f uvD,kd onf? aemufygtajct G 7H uif;jyjD zpfaom tef wdek o D nf
yg;x7m;. aemufo\kd t,fvuf ZjND;,m;jrdK\ta7muf uvD,ykd g;x7m; aemufo\kd vdu k yf g ajy;cJ7h avonf?
vdu k yf goGm;avawmhonf? tufvufZjND;,m;jrdK\o\kd a7mufaomtcg/ uvD,kd
t,fvufZjND;,m;jrdK\wGif tefwdkeDonf uvD,dk yg;x7m; aoqH;k jyD[al om owif;udk -um;od7ojzihf
yg;x7m;ESit hf wl wpfEpS cf ef\ aysm7f iF pf mG aexkid jf yD;aemuf tefwekd o D nf rdru
d ,
kd uf "kd g;ESifh xk;d owf av.? od\ak omf
a7mrjrdK\o\kd jyefomG ;avonf? a7mrok\d a7mufaomtcg vSnphf m;xm;aom owif;jzpfa-umif;/ raocif od7o
tefwdkeDonf wGJzuf jzihfuvD,dkyg;x7m;
tkyfcsKyfol atmhaw; xHokd\ ydk\aqmifap7m/
AD;,ef;ESihf ydkrdkpnf;vHk; uvD,dkyg;x7m; .
rdap7ef/ atmhaw;AD; vufay:wGifyif
,ef;. ESrESihf vuf touf a ysmuf o G m ;
quf vdkufavonf? avonf?
xkd twGi;f uvD,ykd g; uvD,dkyg;x7m;
x7m;onf rwftef onf atmh a w;AD ;
wdkeD. aoG;uav; ,ef;tm; rdrd. &lyg
rsm;jzpf a om tjrG m &Hkjzifh acsmhjr|L7ef -udK;
armifESrudk arG;zGm;cJh pm;ao;.? odk\aomf
.? a7mrwGif av; atmh a w; AD ; ,ef ;
ES p f c ef \ aexd k i f j yD ; um;qD Z mES i h f tef
aemuf tefwdkeDonf wdek w D \kduo
hJ \dk aysmrh us
tD*spfEdkifiHokd\jyefvm acs? atmh a w;AD ;
I uvD,dkyg;x7m; ,ef;onf rdrq d 7JG mod\k
ESihfom tcsdefjzKef;ae ryg&Hkr~ru/ rdrdtm;
avonf? a7mr EdkifiH oH-udK;ESihf csnfaESmif
awmf .ta7;udk tarh um a7mrAdkvfyHk t
-uD; arhvsuf/ uvD,dk v,f w G i f t7S u f c G J
yg;x7m;. tvkdodk\ rnfudk odjrifaom
vdkufI *7dEdkifiHawmf a-umih f / uvD , d k
wnfaqmufa7; tpD uvD,kdyg;x7m;vkdufygvmonhf vufaqmifaumfaZmfvdyfukd *sL;v,yf yg;x7m;onf rdrw d iG f
tpOfrsm;wGif em;0if qDZma7S\arSmufY ajzcsvkdufaomtcg toif h a qmif xm;
oa,mif jzpfae aom ajrGayG;i,f tm;
awmhonf? rdr. d 7ifukd udu k af pjyD;
atmhaw;AD;,ef;onf ESrawmftm; tefwedk u D pGe\f v~if rdr. d toufukd tqH;k pD7ifvu kd .f ? uvD,ykd g;
ypfomG ;onfukd vufpm;acsvo dk nfwpfa-umif;/ qDZm7Fe;f x7m; aoqH;k jyD;I r-umrDtwGi;f Yyif atmhaw;AD;,ef;
ac: qDZmuav;. 7efpG,f 7efajimifhudk -udKwifum onf qDZm7Gef;ac: qDZmuav;tm; uGufrsufvdkuf
uG,f vko d nfuwpfa-umif;wd\ka-umifh qDew d vf w F af wmf avonf?
tm; rwftefwekd t D ay:wGif ppfausnm7ef wku d w f eG ;f
avawmhonf? bDpD 31 ckEpS w f iG f tuf7rS af 7a-umif; uvluGufiSuf ? ?uvluu G u f kd a7-uufr[kvnf;
wkud yf YJG tefwekd ED iS fh uvD,ykd g;x7m;wk\d. wyfrsm;onf ac:onf? TiSufukd ta7S\wdkif; a'orsm;wGifawG\
atmhaw;AD;,ef;. wyfrsm;udrk ,SOEf ikd b f J z&dzk 7J ta7; 7I/ jrefrmEdkifiHY 7moDOwk oihfavsmfaoma'rsm;
edrhf-uavonf? uvD,dkyg;x7m;onf ol.oab®m wGif awG\jrifEdkifonf? tvsm; 12 vufr cef\7SdI/
wyfu&kd yk o f rd ;f I t,fvufZjND;,m;jrdK\o\kd jyef ajy;av OD;acgif;wGif rGjJ yma7mifjzpfonf?

112
www.foreverspace.com.m

uvlr*‡vmyGaJ wmf uav;upm;enf;rsm;?jrefrm

uvluGufonf a7wGifusufpm;aom iSufjzpfI/ a&S;tcgu uvlr*®vmyGaJ wmf usif;yaom7ufukd


eHeufcif;ESifh naecif;wGif uke;f od\k wufum yd;k rFm;ESifh uef\owf jy}mef;xm;jcif;r7So d jzih/f u,m;jynfe,f7dS
opfaphrsm;udk 7SmazGpm;aomufaewwfonf? teD;t e,ftoD;oD;wGif yGaJ wmfusi;f yonf7h ufrmS wpfe,fEiS fh
em;od\k oGm;a7mufaESmuf,u S vf ~if/ ysHrajy;bJ csKHzw
k f wpfe,f rwln-D uay?
awmtkyfrsm;7Sd7modk\ ajy;vFm;ykef;atmif; wwfonf? jynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmf vGwv f yfa7; 77So d nfh
rd;k 7moD om;aygufcsed w f iG t
f vGeq f n
l I H wpfcgwpf7H 1948 ckEpS w f iG /f vGwv f yfaom u,m;jynfe,fonf
nOfv h ;Hk ayguf atmfaewwfonf? jrefrm Edik if aH wmfEiS fh yl;aygif;jyD;aemuf/ 1951 ck azazmf
tokdufukd a7pyf7Sd csKHzkwfrsm;wGif jrufajcmuf/ 0g; 0g7Dv 22 7ufae\ vG,af umfjrdK\Y usi;f yaom tpnf;
7Guaf jcmufrsm;jzifh jyKvyk -f uonf? wpfjrHKv~if O 4vH;k rS ta0;-uD;wGif/ uvl r*®vmyGJawmfudk ESpfpOfESpfwkdif;
8vHk; txd7Sdwwf.? OrSm tvsm; 1 h5^ vufr {jyDv 26 7ufae\Y usif;y7ef trsm;oabmwl
jyuf 1 1h 8 vufr7SI d / 7Snaf rsmjyD;v~if acsmrGwo f nf? qH;k jzwfowfrw S v f u
dk o f nf?
1951 ck{jyv D 26 7ufae\rpS I uvlr*®vm yGaJ wmfukd
uvlr*®vmyGJawmf ? ?uvlr*®vm yGaJ wmfonf vG,af umfjrKd \wiG f pwifusi;f y7m/ uMm70wD/ abmvcJ/
jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHawmf wdkif;7if;om;jzpfaom -u,fzkd; -uD;/ rdk;jAJESihf ya'gif;udk;7Gm/ ,m'dke,frsm;rS
u,m; trsKd;om;wkd\. yGJawmfwpf7yf jzpfonf? vlrsK;d pHEk iS jhf ynfaxmifpk wpf0eS ;f vH;k rS wdik ;f 7if;om;aygif;
u,m;bmompum;jzifh ac:qdjk cif;jzpfI/ jrefrmbmom pHkwkd\ wufa7muf-uI/ ESpfaygif; 60twGif; tpnf
pum;jzihf zm;pnfyGJawmf[k t"d_g,f7Sdonf? u,m; um;qH;k yGaJ wmfjzpfco hJ nf?
vlrsKd;wk\d . &d;k 7m ,Ofaus;r= xH;k pHtwkid ;f / ESpaf [mif; uvlr*®vmyGJawmfwGif vlxktpnf;ta0; usif;
a-uGI ESpfopf ul;ajymif;jyD;onfh tcgor, rdk;OD;r yjcif;/ wl7, d mrsm; wD;r=wI f uckef aysm7f iF jf cif;/ tvSL
usrD tcsdefumvwGif/ tdrfopfrsm; aqmufvkyfjyD;pD; twef; 0wfrj= yKjcif;/ a'oM7 o,HZmwESihf xGuu f ek f
aomtcgY tdro f pfwuf tcrf;tem;udk ESppf Ofr*®vm rsm; cif;usif; jyojcif;/ 7ufuef;ESihf tdrfwGif;vuf
,lI usi;f yavh7o Sd nf? r=ynmjydKifyGJrsm; usif;yjcif;ponf wkd\udkvnf; pnf
r*®vmtcgwGif wD;r=wf7aom wl7d,mrsm;teuf um;pGm qif,ifusif;y-uonf? (u,m;jynfe,f?
zg;pnfonf usuo f a7r*®vm t7Sqd ;kH [lI rSw, f x
l m; u,m;vlrsKd;„7=)
-uay7m/ xkt d rd o f pfwuf tcrf;tem;wGif zg;pnfukd
wD;cwfojzihf zg;pnfyJG [kac:onf? zg;pnfukd u,m;
trsKd;om;wkd\ txGwf tjrwfjyK-uonf? tr*®vm uav;upm;enf;rsm;/jrefrm ? ?(jrefrmuav;
udPrsm;wGif rwD;cwf-uacs? upm;enf;rsm;„&=? )
uvlr*‡vmyGJawmftcgY u,m;trsKd;om;rsm; aysmf7FifpGm wD;r=wfae-upOf

113
www.foreverspace.com.m

vlrr,fb0rSvlvm;ajrmufvmyHk
z0g;vufEpS v
f ;kH ycH;k vufEpS o
f pft7G,rf S wpfqihjf y;D wpfqih-f u;D xGm; 7ifo
h efum vl-u;D tjzpfo\kd a7mufvmyHrk mS
obm0. tHzh , G w
f pf7yf jzpf.? usGEyfk w
f \dk onf Ttwkid ;f yif -uD;jyif; vm-u ayonf?

uav;-uD ; jyif ; vmyH k ? ? ouf 7 S d [ l o a7G \ o nf


wpfpwpfp -u;D jyif; vm-u7onfcsn;f jzpf.? ,if;wk\d
-uD;jyif;vmyHkudk odvdkv~if/ arG;zGm;onfh tcsdefrSpI
wjznf;jznf; touftm;jzifh›if;/t7G,f tm;jzifh›if;/
pdwaf eoabmxm;tm;jzih›f if;/ jyKr= vkyu f ikd yf t
kH m;jzifh
›if;/ -uD;rm;ajymif;vJvmyHu k kd pl;l prf;unf&h o = ifo h nf?
oW0gtaygif;wk\donf rodem;rvnfao;aom t
aumifuav;b0udk vGeaf jrmufjyD;rSomv~if wwfod
em;vnfaom taumif-uD;b0odk\ a7muf7pjrJjzpf
onf? tqihftwef; tjrifhqHk;jzpfaom vloW0g
rqdkxm;bd/ tedrfhqHk;jzpfaom wd7>mefrsm;yif t
aumifuav;b0rS -uD;jyif;vm7.? odk\aomf vlwkd\
-uD;jyif;vmyHkESihf wd7>mefrsm;-uD;jyif;vmyHkrSmjcm;
em;onf? vlwkd\onf wd7>mefrsm;xuf uav;b0
wGif -um-um ae7onf? oW0g tqihftwef; jrifh
av/ -uD;jyif;atmif jyKpkapmifah 7Smuf7onft h csed yf -kd um
avjzpf.? tqifhtwef;jrihfonfh oW0grsm;onf arG;pt7G,fuav;i,f. tjypfuif;pifonhftjyHK;
om;i,frsm;udk enf;yg;pGm aygufymG ;aomfvnf;/ tqifh
twef;edrfhonfh oW0grsm;onfum; om;i,ftrsm;
tjym; aygufymG ; avh7o dS nf? ok\d jzpfI tqiht f wef; arG;jrL7onf [lI r7Sad cs? wpf-urd v f ~if ig;uav;aygif;
jrihof nfh oW0grsm;onf uav;rsm;udk tcsed -f umpGm ajrmuf jrm; pGm aygufymG ;ojzifh ig;r-uD;rSm ,if;wk\dukd
apmifah 7SmufarG;jrLEkid o
f nf? yrmqdv k ~if tqiht f wef; jyefI r-unfEh ikd af wmhay? tqiht f wef; tjrifq h ;kH jzpf
edrfhaom ig;rsm;onf om;i,frsm;udk -uD;jyif;atmif aom vlw\rdk mS rlwpf-urd v
f ~iw
f pfa,muf/ wpfcgwpf7H ESpf
a,mufom arG;aoma-umihf uav;udk tcsdef-umjrifh
atmif arG;jrLapmifah 7SmufEikd of nf? od\k aomf vlw\dkwiG f
xl;uJpGm oHk; a,muf/ av;a,muf/ ig;a,muftxd
arG;onf vnf;7Sdao;onf? vlwkd\onf uav;b0rS
wjznf;jznf; -uD;jyif;vmI touf 21 ESpcf ef\ 7Sad om
tcg t7G,fa7mufonf? wpfenf;qkdaomf vlwdk\.
ysrf;r~ oufwrf;onf tESpf 60 r~omjzpf7m/ t7G,f
a7mufonfh tcsed t f xd oufwrf; oH;k yHw k pfykH -umonf?
wd7>mefrsm; tzk\dum; ajcmufyw kH pfyckH ef\om -umojzih/f
vlonf rdzudk ydI k -umjrihpf mG rScD akd e7onf?

udk,fc¶m-uD;xGm;vmyHk
uav;rsm;onf trd0rf;wGif;Y y™doa¶ wnf
arG;pt7G,frS vlvm;ajrmufonftxd vlwkd\. yHkyef;ESihf tcsKd; onhf ae\rpS I wpfae\xufwpfae\ tajctae ajymif;
tpm; ajymif;vJwkd;wufvmyHkukd E=dif;7Snhfazmfjyjcif; vJw;kd wufvmonf? y™doa¶wnfpwGif uav;. t

114
www.foreverspace.com.m

uav;-uD;jyif;vmyHk

av;csdeo f nf watmifpudk tpdwf aygif; 56 oef;r~ uav;xuf ud, k t


f av;csed w f iG vf nf;aumif;/ t7yft
pdwv f ~if wpfpw d of m7SI d wpfae\wpfjcm; tav; csdef armif;wGiv f nf;aumif;/ omaea-umif;udak wG\7.? u
wkd;wufvm7m arG;zGm;aomtcg/ uav;rSm ysrf;r~ av;rsm;-uD;xGm;vm7mY t&d;k tjcif OD;aESmufEiS u fh , kd f
jcif;tm;jzihf ^ aygifcef\ 7dw S wfonf? ajcmufvom;cef\ c¶m tcsKd ;tpm;wk\donf wjznf;jznf; ajymif;vJaeonf?
7Sad omtcg tav;csed o f nf ESpq f jzpfvmI/ tcgvnf i,f7, G af omuav;rsm;. c¶mud, k f tpdwt f ydik ;f rsm;
om; 7Sad omtcg oH;k qjzpfvmonf? t7yfrmS vnf;21 Y t&dk;Ekuav;rsm;om yg0ifaeonf? ,if;wkd\onf
vufrrS vufr 30 txd wkd;wufvmaoma-umifh/ tvGeEf ek ,fojzif/h uav;i,frsm;udk udik w f ,
G of nft h cg
uav;rsm;onf TEd\kp\kt d 7G,w f iG f tvGe-f uD; xGm;vG,f ayG\cso D nft h cgrsm;Y txl;owdxm; 7onf? vl-uD;rsm;
onf[k qk7d ayrnf? rwfwwf ajy;p t7G,af 7mufaomf . yuwd t&d;k uJo h \drk rmao;aom a-umif/h uav;rsm;
yxrEdk\pdk\ t7G,fuavmuf wpf7Sdefwnf; wufI onf rnfonft h 7mudrk qdk vufjzihf aumif;pGm rqkyu f ikd f
roGm;awmhacs? ud, k vf ;kH ESit
hf 7yfrmS cyfreS rf eS o
f m xGuf Ekid af o;acs? olw\dk. ud, k cf ¶mrSm vnf; awmifah wmifh
vm.? xkad -umifh 6 ESpf om;uav;. tav;csed rf mS wif;wif; r7Sv d S ao;ojzifh cdik jf rJpmG rxkid Ef idk f r7yfEikd f
arG;puxuf ajcmufqom7SdI/ 10 ESpfwGif q,fq/ acs? wjznf;jznf;ESihf uav;rsm;pm;aom tpmxJrS
20 wGif tqESpfq,f om7Sdonf? t7yftarmif; rSm qm;"gwfw\do k nf olw\d. k t&d;k Ekuav;rsm;udk rmvmap
vnf; xked nf;ESiEf iS yf if cyfreS rf eS f xGuv f m.? od\kaomf I/ yuwdt&dk;tjzpfokd\ ajymif;vJoGm;aponf?
xkdrSa7S\odk\ udk,fc¶m wdk;wuf -uD;xGm;jcif; r7Sdawmh uav;rsm;. OD;aESmufi,f7, G pf OftcgwGif tvGe-f uD;
onfh touf 20 t7G,w f iG f arG;put7yfxuf oH;k q xGm;vG,. f ? touf 6 ESpt f 7G,7f dS uav;. OD;aESmuf
7SnfxGufvmonf? Ekd\pdk\t7G,fwGif 6 ESpfrS20 -um; onf vl-u;D .OD;aESmufEiS fh wpf7, G wf nf;jzpfonf? ud, k f
t7G,w f iG f -u;D xGm;r= onf wjznf; jznf;aES;oGm;onf? c¶m tcsKd;tpm;rSmvnf; ajymif;vJvm aoma-umihf/
rde;f uav;ESifh a,mufsm;uav; ESpOf ;D wGif rde;f u arG;cgpwGif uav;.OD;acgif;onf ud, k tf 7Sn. f av;
av;onf a,mufsm;uav;xufapmI t7G,fa7muf yHw
k pfyckH ef\7adS omfvnf; t7G,-f u;D vmaomtcg 7Spyf w kH pfykH
.? trsm;tm;jzifh ESpEf pS cf ef\apmonf? touf 14ESpcf ef\ om 7Sad wmhonf? xk\djyif rsuEf mS yHk yef;o!mefrmS vnf;
t7G,f rde;f uav;wpfa,mufonf t7G,w f l a,mufsm; xifxif7mS ;7Sm; ajymif;vJomG ;.? i,f7, G af om uav;

obm0tavsmuf upm;p7mukd pdwf0ifpm;pjyKvmaom av;zufwGm;t7G,f uav;i,f

115
www.foreverspace.com.m

uav;-uD;jyif;vmyHk

.ezl;onf ouf-u;D rsm;. ezl;xuf ydI k rdak rmufjy;D v~if rsm; tzk\d 12 ESprf S 15 ESpf t-um; tysKzd se;f t7G,t f xd
ar;aphrSmrl ao;i,fonf? wjznf;jznf; -uD;jyif;vm jzpfonf? ,if;onfah emufwiG f vlysKad z: tysKad z: 0if
aomtcg/ ezl;rSm ajyoGm; vsuf ar;aphonf ydI k ay: vm-ujyD;v~if/ 18 ESpf rS 20 t-um; t7G,ftxd
vGiv f m.? rsuEf mS oGijf yifrmS xko d \dk ajymif;vJomG ;aom tpGr;f ukef -uD;xGm;onf? touf 20 ausmf 30eD;yg;
a-umifh uav;rsuEf mS ESifh vl -uD;rsuEf mS rSm tawmfyif t7G,rf pS I um,Av/ Om+Av/ &lyAvpaom Av
uGmjcm;ayonf? Tonfuykd if i,f&yk f aysmufomG ;onf rsm; zG\HjzdK;vmjyD;v~i/f wjznf;jznf;xkAd vrsm; tm;enf;
[kq-dk uonf? ,dr;f ,dik o f nfzh ufo\kd vSr;f vmaom touf 40 rS 60
vlwkd\onf i,f7mrS -uD;vm7m/ xkd-uD;vmyHkudk t-um; t7G,ftxdrSm vl-uD;ydkif;jzpfonf? xkd\xuf
aocsmaphikpGm -unfh&=aomftvGef qef;-u,fa-umif; -uD;7ifh vmonfhtcg/ tdkrif;rpGrf;jzpfvmjyD;v~if o
awG\7.? trd0rf;wGi;f Y uvva7-unfwnfO;D prS c¶m il ,fjyef t7G,o f \kda7mufI/ aemufq;kH aoonft h csed o
f \kd
ysujf yKef; touf ukeq f ;kH 7onfh tcsed t f xd/ vlw\dk. wjznf;jznf; a7G\omG ;avawmhonf?
tajctaeonf tjrJajymif;vJaeonf? touftvdu k f Tod\w k pfoufwmwGif arG;onfh tcsed rf S aoqH;k onfh
ydik ;f jcm;I -unfrh nfqakd omf/ arG;prS vrf;av~mufwwf tcsed t f xd/ vlw\dk. tajctaeonf wpfqihjf yD; wpf
onft h 7G,t
f xdukd Ek\dp\kdt7G,/f 1ESprf S 3ESpt f xdukd rwf qihf ajymif;vJomG ;onf? xko d \kd tqifq h ihf ajymif;vJomG ;
wwfajy;t7G,/f 3ESprf S 6ESpt f xdukd pum;oift7G,f 7mwGifvnf;/ txufwGif az:jycJhonfhtwdkif; usm;/
[lI cGjJ cm;Ekid jf yD;v~i/f t7G,o f ;kH rsK;d pvH;k udk jcHKI a7S;OD; r vdu k If tenf;i,f uGjJ ym;.? xk\jd yif vlrsK;d wpfrsK;d ESihf
uav;b0[kac:-u.? tv,fuav;b0rSm 6 ESpf wpfrsK;d onf -uD;xGm;yHck si;f wGif uGmjcm;onf? touf
t7G,rf S 10ESpt f 7G,t f xdjzpfonf? aESmif;uav; b0 10 ESpft7G,f7Sd uav;wa,muf.t7yfonf 4^
rSmrl 10 ESpt f 7G,rf pS I/ a,mufsm;uav;rsm;tzk\d 13 vufr 7Sdaomfvnf;/ olESihf7G,fwl trsKd;jcm;uav;
ESpfrS 16 ESpf t-um; 7SifjyKcsdeft7G,f/ rdef;uav; wpfa,muf. t7yfonf 60 7Sad eonfukd awG\7onf?
wpfcgwpf7H rsK;d wl7, G w f l uav;rsm;yif xko d \kd uGmjcm;
aeonfukd awG\7jyef.? vl-uD;rsm;wGif tcsKd\rmS 5ay
7SnfI tcsKd\rSm 6ay7Snfonf?yrmjy7aomftar
7duefvrl sK;d wk\d onf tDwmvsv H rl sK;d wk\d xuf trsm;tm;
jzihf t7yfyI kd jrih.f ? taemufwikd ;f om;rsm; onfvnf;
a,bk,stm; jzihf jrefrmxuf t7yfjriho f nf? vlrsm;
onf t7yftarmif;wGio f m uGmjcm;onf r[kw/f vl.
tcsdK;tpm;ESihf tav;csdefwdk\wGifvnf; uGmjcm;ao;
onf? Tod\k vlwpfrsK;d ESiw fh pfrsK;d tcsK;d tpm; rwljcif;/
tav;csdefrr~jcif;/ t7yftarmif;rEd=if;omjcif;wkd\rSm/
Zmwdcsufa-uG 7yfajrXmersm;. 7moDOwk tpm;t
aomufEiS fh ywf0ef;usif tajctae ponfw\d. k zefw;D
r=/ vlwpfOD;pD. usef;rma7; tajctae ponfwkd\
a-umihf jzpf7onf[q k o dk nf?
uav;rsm; -uD;jyif;vm7mwGif udk,fc¶mtpdwft
ydik ;f rsm; tqihq f ihaf jymif;vJ wk;d wufvmonfEiS t hf r~
xkdtpdwftydkif;rsm;udk olwkd\ toHk;cswwfvmyHkwkd\rSm/
yrmqkdaomf rsufpdudk toHk;cswwfvmyHk/ ajcvufOD;
acgif; ponfw\du k kd toH;k cswwfvmyHw k \krd mS / txl;pdw0f if
pm;zG,f aumif;ayonf? arG;puav;onf rnforl ~oif
trSDtwG,fukd7SmI rwfwyf7yfprf;aeonhfuav; ray;7bJEiS fh Ed\kp\kw d wf.? rdcifonf om;i,fukd 7ifciG Yf
ydu
k u f m Ek\dukd yg;pyfxo J \kd xnfah y;vdu k o f nfEiS fh wpfjyKd if

116
www.foreverspace.com.m

upm;enf;jzihf vlr=udPrsm;ukd oif-um;ay;vsuf pnf;urf;7Sdvmatmifvnf; avhusihfay;-u7onf?

euf/ uav;onf ol. tm[m7jzpfaom Ekd\ 7nfudk -urf;u cGmum av;zufaxmufIoGm;onf? tcsKd\
aumif;rGefpGm tm;yg;w7pdk\wwfonf? wpfv uav;rsm;url zifa7F\um a7F\umESio fh moGm;wwf.?
om;uav;onf ol. pQKt-unfwnf;[laom rsupf d 0rf;vsm; xk;d wwf/ xdik w f wf av;zufwmG ;wwfjyD;aomf
tm&Hu k kd cHpm;7ef/ ta7mifawmufyI-uD;rm;aom t7m rwfwwf7yfEdkif7ef avhusihfjyef.? rwfwyf7yfoif
0šKrsm;udk pl;pdu k I f -unfw h wfp jyKvmonf? ESpv f aeaomuav;onf yxrwGif vuf7ef;udjk zpfap uk
avmuf 7Sad omtcg/ a7G\ vsm;aeaom t7m0šKrsm;udk vm;xkid f pm;yGpJ aom olw\dk rSw D efoavmuf tm;jyKp7m
a7G\vsm;7m zufo\kv d ukd I f / ol. rsuv f ;kH uav;ESiw fh uG yPnf;wpfckckudkjzpfap/ vufjzifh az;rudkifwG,f,if;
OD;acgif;udyk g apmif;iJI h vSnu fh mywfum-unfh wwf ajcudw k pfvrS ;f csi;f prf;I av~muf-unf. h ? uav;onf
vm.? uav;onf ol\u, kd tf *®g uav;rsm;udk rnf ol\u, kd of l tawmf[efEikd rf o S m vufvw F uf m pGe\f peG \f
uJhodk\ toHk;cs7rnfudk ol\bmom wpfpwpfpprf;I pm;pm; tultnDrygbJ prf;Iav~mufawmhonf? vrf;
oifaejcif;yif jzpfavonf? av~mufpt7G,w f iG f rdcif. -unf&h a= pmifah 7SmufjyKpkr=
uav;onf arG;cgpY vufrsm;7Sad omfvnf; udik 7f rsm;pGmvkd.? ajcaxmufrsm; vrf;av~mufaomtcg
aumif;rSef; roday? odk\aomf vufz0g;ay:odk\ t7m cGifraeatmif ajcudk tcsufusus vSrf;wwfatmif/
0šKwpfcck k csay;vku d v f ~if vufacsmif;uav;rsm;jzihf ajcznf,rf; rjzpf7atmif/ rdcifuoGefoif jyKjyifay;
qkyx f m;wwf.? aemuf wjznf;jznf; olonf vufukd oih. f ? vrf;av~muf wwfjyD;aomuav;onf ol.
toHk;cs wwfvmjyD;v~if/ rsufpdjzihfjrifaeaom t7m tcuftcJrsm;udk ausmfvGefEdkifcJhjyD jzpfI/ 0rf;om
0šKrsm;udk ol\vufjzihf qG, J l udik wf ,
G f wwfvmonf? tm;7ESifh [dkrSonfrS tjrJ ajy;vFm;Iom aevdkay
xkad emuf ajcaxmufuav;udk rnfuo hJ \kdvy= 7f mS ;7 rnf onf? vrf;av~muf wwfcJhv~if ajy;wwf7ef
udkprf;-unhf jyef.? ig;vom; uav;wa,mufudk rcJ,Of;awmhay? udk,fc¶mtwGif;7Sd v=yf7Sm;r=qkdif
ajcrsm; axmufaeatmif csx D m;v~i/f olonf ajcrsm;udk 7m ta-um-uGufom; ponfwk\drSm usihfom;7oGm;jyD
wpfzufjyD;wpfzuf a7G\vsm;v=yf uef-unfhwwf jzpfaoma-umifh/ pdwftm&Hk rpl;pdkuf7awmhbJ tvdk
onf? vl-uD;rsm; vrf;av~mufv~if b,fajcjyD;rS tavsmuf pepf w us v= y f 7 S m ;Ed k i f vmonf ?
nmajc vSrf;/ nmajcjyD;rS b,fajcvSrf;ouJhodk\/ trsm;tm;jzifh tcgvnfv~if uav;onf aumif;pGm
uav;onftp OD;pGmv=y7f mS ;uwnf;u ajcaxmufukd vrf;av~mufwwf.? tcsKd\ uav;rsm;onf 14 v
wpfzufjyD; rSwpf zufvFJIv=yfwwf.? wpfcg 18 vavmufrS aumif;pGm av~mufwwf.?
wpf7Huefavh7Sd.? ajcaxmufrsm;udk v=yfwwf uav;rsm;onf aemufwpfqihf wufI pum;ajym
vmaomtcg/ ud, k u f kd v=y7f mS ; wwfatmif wpfqihf wwfatmif toHxu G wf wfatmif -udK;pm; 7jyefonf?
wufI avhusihjf yef.? omreftm; jzihf uav;onf uav;onf arG;v~iaf rG;jcif; toHjyKwwfonf? od\kaomf
7Spvf om;omomwGif av;zufwmG ;p jyKonf? tpwGif atmfI ido k nfrt S y/ ol\rmS tjcm;rnfo\dk r~ toHxu G f
0rf;vsm;arSmufum -urf;jyifay:Y tm;,ljyD;v~if/ atmif jyKvkyEf ikd jf cif; r7Sad o;acs? wpfcgwpf7H 0l;0g;
ta7S\odk\ wkd;Iwkd;I oGm;-unfh.? aemufrS udk,fudk ESifh toHjyKwwf.? wpfEpS o f m;avmuf 7So d mG ;aomtcg

117
www.foreverspace.com.m

uav;-uD;jyif;vmyHk

olonf vl\avmuokd\ a7mufonfrSm tawmf-um todOm+fonf wk;d wuf zG\HjzdK;onf? xkt


d oufrS ausmf
oGm;jyDjzpfaoma-umifh/ vlwk\djyKor~ ajymor~wkd\udk vGefoGm;aomf udk,fum, zGH\jzdK;jcif; jznf;aES;oGm;
tm&Hkig;yg;jzihf cHpm;7I twkcdk;vdkpdwfrsm; ay: ouJhodk\/ todOm+f wkd;wufr= onfvnf; aES;uef
vm.? rdcifEiS w fh uG ywf0ef;usi7f dS vlrsm; pum;ajymoH oGm;.? od\kaomf A[kow
k / tvdRm/ pOf;pm; qifjcifr=
udk olonf ae\pOf-um;ae7m/ em;7nf0vmaoma-umifh ponfwkd\um; wkd;wufvmonf?
xkd uJo h \kdaomtoHrsK;d udk olu, kd w
f ikd f xGuw f wfcsiv f m
onf? olonf toHukd zrf;wwfvmaoma-umif/h ol\ukd pdww h efvmyHk
f ;dk wuf7ifo
jr|Lacsmhaev~if TtoHonf ol\tm;aysmf&Fifr=udk zef Ekd\pdk\t7G,fuav;onf ol.udk,frSvGJv~if ywf
wD; ay;a-umif; olem;vnfojzifh jyHK;7Fif7,farm.? 0ef;usifavmuudk tenf;i,fr~ pdwfr0ifpm;aom
acsmufveS \faigufief;v~if olonftoHukd usurf jd yD jzpf a-umifh/ ol\ udk,fudkyifol trsKd;rsKd; v=yf7Sm;upm;ae
aoma-umifh rJ7h \Ju G mid7k efjyif.? wpfcgwpf7H tu,fyif wwf.? vufuav;rsm;jzifh acgif;ukwf jcif;/ ezl;udk
idkonf? Todk\ toHta-umif; aumif;pGmodwwfvm jcpfjcif;/ ajcrzsm;uav;udk yg;pyfxo J \kd xk;d oGi;f jcif;
aomt7G,w f iG f uav;onf pum;pwifIajym7ef-udK; ponf jzih/f ol\u, kd cf ¶m tpdwt f ydik ;f udo
k m oltoH;k csI
pm;.? uav;onf tpyxrwGif &d;k &d;k tmacgif oHEiS fh pdwaf ysmf&iF rf u
= kd zefw;D 7.? tenf;i,f -uD;jyif;vm
wpfv;kH csi;f toHrsm;uko d m jyKwwf.?aemufrS t"d_m,f aomf ol\pdwfonf ywf0ef;usifodk\ tm&Hkajymif;oGm;
raygufao;aom ESpv f ;kH quf/oH;k vH;k quftoHrsm;ukd aoma-umif/h ol\teD;tem;7Sd t7m0šKwk\dukd udik w f , G f
jyKwwfvmonf? xk\djyif ol\em;Y-um;aom toHrsK;d ukd -unfjh cif;/ ol rjrifb;l ao;olrsm;udk pl;pl;pdu k pf u
dk pf wd f
twkcdk;I ryDuvm yDuvmESihf ajymwwfvmonf? 0ifpm;pGm-unfjh cif;/ jrifor~ t7mrsm;udk pyfpyfppk ak r;
uav;onf toHurkd eS ;f I wpfv;kH p ESpv f ;kH p prf;ajym jref;jcif; ponfw\dkwiG pf w d x
f ufoefvm.? 4 ESpf 5ESpf
-unhjf cif;jzpf.? uav;rsm;onf tvGet f wkc;kd aumif; om;uav;.pdwfwGif udk,fESihfoufqdkifonfjzpfap/
onf? vl-uD;u ajymvdu k af om toHurkd w S I f xktd oH
udk xyfwvJvJ jyKjcif;jzifh uav;onf pum;vH;k rsm;
udk ajymwwfvmonf? pum; rwwfwwwft7G,f
wGif uav;onf oltvdk7Sdaom yPnf;rsm;udk 7,l
vdI k jzpfap/ oljyKcjhJ yD;aom trlt7mudk jyvkI d jzpfap/
tkd;wdk;twESihf pum;ajymavh7Sd.? touf wjznf;
jznf; -uD;vm aomtcg/ uav;onf t7m0šKrsm;
wGif trnftoD;oD; 7So d nfukd 7dyrf v d mojzifh 'gbmvJ/
[d[ k mbmvJ ponfjzifh ar;prf;wwfvm.? T enf;
jzifh ESpcf gvnfavmufwiG f uav;onf pum;udk ESpf
vH;k quf oH;k vH;k quf ajymwwfvmum/ oH;k ESpcf aJG vmuf
wGif aumif;aumif;pum;wwfvmI/ vG,fulonfh
pum;vHk;rsm;jzifh olvdkcsifajymcsif or~udk ar;wwf
vmonf? 3 ESpfESihf 4 ESpf-um; uav;rsm;onf
tvGepf um;wwfv, G I f /xkt d 7G,Yf oifay;or~ -um; upm;p7mrsm;jzihf pdwful;,Ofae-uaom uav;wpfpk
or~ a0g[m7 pum;vHk;rsm;udkvnf; olem;vnf
vG,f.? 5 ESpfom;t7G,f ausmif;ydk\csdefodk\ a7muf roufqikd o f nf jzpfap/ tvGef odcsiaf om tmomrsm;
aomtcg/ uav;rSm twkid ;f xuftvGef pum;-uG,f 7Sad ewwfonf?
aejyD jzpfonf? Tt7G,Yf uav;rsm;onf olw\kdtvdk rjynfrh jcif;
pum;wwfvmaom uav;. todOm+ftajctae vl-u;D rsm;udk em;ylem;qmjyKum ar;jref;wwf.? upm;
onf wjznf;jznf;wd;k wufvm.? txl;ojzifh touf p7m rD;7xm;wGJjzpfap/ armfawmfum;jzpfap/ 0,fay;
5 ESprf S 16 ESpf txd tcsed t f wGi;f wGio f m uav;rsm;. xm;aomf olwkd\. odcsifpdwf aZma-umifh xkdyPnf;

118
www.foreverspace.com.m

uif;axmufuJhokd\aom 0efxrf;tzGJ\rsm;wGif yg0ifapjcif;tm;jzihf vli,fwkd\. pdwf"mwfukd jrihfjrwf7ihfoefaponf?

uav;rsm;udk zsuq f ;D ypfwwf.? wpfcgwpf7H upm;p7m onf vl-uD;rsm;xuf uGjJ ym; pGm jrifwwf.? em;jzifh
tptersm;udk aumuf,I l olw\kdu, kd wf ikd f tdru
f av; toHukd cGjJ cm;wwfvm.? ESmacgif;/ v~m ud, k t f awG\
ozG,f aqmufvkyfjcif;/ oab®mozG,fjyKI a7pD; ponfwkd\Yvnf;tm&Hkudk aumif;pGm cHpm;wwfvm
a-umif;rsm;Y ar~mumupm;jcif; ponfjzifh/ywf0ef; onf? pdw. f v=y7f mS ;r=rsm; Ttouf t7G,w f iG f ay:
usiw f iG f jrifb;l onfh t7mrsm;ESihf rwlwal tmif o&kyf vmwwf.? ausmif;od\ka7mufjyD jzpfaoma-umif/h olw\kd
aqmifI upm;avh 7So d nf? Tt7G,f uav;rsm;. onfi,f7, G pf Ofu uJo h \kd rdz em;uyfI yGwo f ;D yGwo f yf
pdwYf o!mefvyk f o&kyaf y:vG,. f ? r[kwrf [wfukd raevdak wmhacs? oli,fcsif; taygif;taz:rsm;ESio fh m
wu,fxifwwf.? wpfcgwpf7H jrif;pD;vmoluakd wG\u/ upm;aevd. k ? jydKifqikd v f pdk wd /f twkc;kd vkpd w d rf sm; jzpf
tdrYf 7Sad om wHjrufpnf;udk cGp;D um ckeaf ygufajy;vFm; ay:vm.? rdrdudk,fwdkif vkyfxm;aom t7mrsm;udk
jcif;jzih/f olw\ku
d , kd of w l \dk wu,f jrif;-u;D pD;ae7ouJo h \kd jypm;vdpk wd 7f v
dS mjyD;v~if ud, k uhf ,kd uf kd tm;ud;k ,H-k unf
pdwfxJY tvGefauseyfaewwfonf? wpfa,mufESihf wwfvmonf? olw\dkukd cs;D rGr;f vdu k vf ~if tvGeaf useyf
wpfa,mufcg;udzk ufI rD;7xm;wGo J zG,f pDwef;qGo J mG ; I/ qwufxrf;yd;k wk;d I aumif;atmifvyk w f wf.? olw\kd
7v~if tu,fyifr;D 7xm;wG[ J k pdwx f YJ xifwwf-u.? udk acsmufvSef\v~ifvnf; a-umuf7G\Hwwfonf? xkd\
xkd\a-umifh olwkd\udk '@m7DyHkjyifrsm; ajymjyaomtcg/ a-umifh Tt7G,fuav;rsm;udk vdrfrm a7;jcm;7Sdvm
olwdk\pdwfxJY yHkxJwGifygaom tjzpftysufrsm;udk atmif/ tcgtm;avsmpf mG -udrjf yI acsmufwefacsmuf/
wu,fh tjzpftysurf sm;[k xifae wwfjy;D v~i/f xdyk u kH kd qkjyI ajr|mufwefajr|muf7onf?
oabmusum xyfwvJvJom -um; vdk-u.? uav;wk\d. rSwOf m+ftaumif;qH;k t7G,o f nf 6ESpf
Tt7G,o f nf tvGet f wkc;kd wwfaom t7G,jf zpf.? rS 16 ESp-f um;jzpfI/ olw\kd. wpfoufwmwGif toH;k
vl-uD;rsm; jyKr=vyk u f ikd o f nfudk -unfI h / olw\kd uav; usrnfh ynm7yfrsm;udk xkt d csdet f wGi;f tm;wdu k f cGef
tcsif;csif; vl-uD;rsm; vkyfouJhodk\ twkcdk;um vkyf wkud of if-um;ay;Edik af yonf? olw\dk OD;aESmufonf rnf
wwf-u.? upm;p7m yPnf;uav;rsm;udk pULuwf onfurkd qdk umv-umatmif rSwrf Ed ikd o f nf? touf
jym;rsm;jzifh vkyjf yaomf/ olw\dk. xufjrufaom—m+f -uD;vmonft h cg xkpd rG ;f 7nfonf enf;yg;oGm;wwf.?
pGrf;jzifh twk,lum rwlwlatmifvkdufvkyfEdkif-u.? 5ESpof m;t7G,u f '@m7DyjkH yifrsm;udk ESpo f uf,-kH unf
touf 6 ESpfrS 10 ESpf 11 ESpf-um;7Sd uav;rsm;. oavmuf ,ckt7G,w f iG f xkyd jkH yifrsm;udk rESpjf cdKuaf wmh
tm&Hk ig;yg;onf tvGex f ufoef aeaoma-umih/f olw\dk acs? olwkd\Y pOf;pm; Om+fuav; 0ifvmjyDjzpfaom

119
www.foreverspace.com.m

uav;acsmhuAsmrsm;?jrefrm uav;pmay

a-umifh ajymwkdif;r,Hkawmhacs? wu,fhtjzpf tysuf vJv,G o f jzifh qG,o f nfzh ufukd ygEdik af v7m/ aumif;7m
rsm;udok m -um;vd-k u.? wu,ftoH;k csEidk o f nfh t7m vrf;udqk ,G 7f ef -udK;pm;7rnf? O'g[&k+/f olw\dkonf
0šKyPnf;rsm;udkomudkifwG,fvkd.? rnfonfudkrqkd toif;tyif;zGJ\I rdwfaqGrsm;ESifh twloGm; twlvm
avhusiv fh ukd v
f ~if tvGe7f vG,f rSwrf v
d , G af omtcsed f aevdak ompdwf 7Sw d wfojzif/h ausmif;aepOfuyifuif;
jzpfojzifh/ Tt7G,fwGif tusihfaumif;rsm; pGJoGm; axmuftzGJ\/ uif;axmufr,f tzGJ\wkd\udk pepfwuszGJ\
atmif jyKjyifoeG o f ifay;7ef txl;yifvt kd yfonf? rkq;kd pnf; ay;cJyh grl/ aemif-uD;jyif; aomtcg/ toif;tyif;
em;eD; rkq;dk / wHigem;eD; wHigqkod uJo
h \kd olw\dkukd vlvd or0g,rvkyif ef; ponfw\dkY 0goem ygoGm;ayrnf?
Rmuav;rsm; vl7nfcsGefuav;rsm; jzpfvmEdkifap7ef
ywf0ef;usif tajctae aumif;rsm;ESihf eD;pyfatmif uav;acsmhuAsmrsm;/jrefrm ? ?(jrefrmuav;acsmh
zefw;D ay;7ayrnf? olw\. kd pdwo
f nf Eke,faeI ajymif; uAsmrsm; 7=)

uav;pmay ? ?Oa7mywdu
k w f iG f yHEk ydS pf uf ray: wkd\udk zwf&=ojzifh uav;rsm;onf vl\ta-umif; vl\
rDuyif uav;oli,frsm;tzkd\ pmtkyf pmwrf;rsm; avmuordik ;f rsm;udk qm;jrJEikd af vonf? xdak emufwiG f
7Scd o
hJ nf? tJvz7pfEiS fh tJvuGiw
f \.
dk *supf wm&d;k rEd;k 7rf ay:aygufcahJ om *`efAefnif. ‘a,musfm;uav;rsm;
ac: pum;xmrsm;/ oifcef;pmrsm;/ tDqGyf. '@m7D ESihf rdef;uav;rsm;tzkd\ pmtkyf’ ESihf ‘uav;rsm;tzkd\
yHkjyifrsm; ponfwkd\udk touftenf;i,f -uD;aom awm7Gm bG\Jaw;uAsmrsm;’ onf uav;rsm;udk obm0
uav;rsm; zwf&-= uavonf? xkpd mtkyrf sm;rSm txuf ESirfh w
d q
f ufay;onfjh yif/ aumif;jrwfaom ud, k u
f sihf
wef;usaom pm-uD; ay-uD;rsm;r[kwfapumrl ,if; w7m;rsm;udkvnf; rsKd;aph csay;avonf? uav;

120
www.foreverspace.com.m

uav;pmay

uav;oH;k aumif’ paom uAsmuav;rsm;rSm uav;


wk\d E=wzf sm;wGio f ;D aeaom uAsmrsm; jzpfayonf?
odrwS zf , G 7f m tjzmjzm[laom pmtkyu f av;rsm;rSm
uav; oli,frsm;tzkd\ rdwfaumif;aqGaumif;rsm;ESihf
wlavonf? rdwaf qGoil ,fcsi;f wd\konf rdrw d \kt
d csi;f csi;f
rdrdwdk\ESihfeD;pyf7m ta-umif;t7mrsm;tm;vHk;udk
azgufonfcsojzifh od7EdS ikd o f uJo h \kd/ pmtkyrf sm; xJYa7;
om;xm;aom xl;jcm;onfh ta-umif;t7mrsm;/ Ek,Of
qef;opfonfh tawG;tac:rsm;/ tzk;d wef t-uHOm+f
rsm;udk wqihf wqih7f 7So d jzihf A[kow k us,jf yef\vmEdik f
ayonf? uav; oli,frsm;. yifu, kd t f odOm+fukd
xkdxdk pmtkyfuav;rsm;rS ta-umif; t7mwkd\u xyf
a7FvrSm,kef0yfvdk\ qefzGwfonhftzkd;tkd avmif;I ydrk x kd ufoefatmif jyKjyif ay;onf? avmu
oli,frsm;onf a,mufsm; uav;jzpfap/ rde;f uav; -uD;ta-umif;udk ud, k af wG\ rqnf;yl;Ekid af o;rD uav;
jzpfap/ uAsmvu®mrsm;udk &d;k &d;k pum;ajyrsm;xufyI kd rsm;onf pmawG\jzihf aumif;aumif; odem;vnf vmEkid f
ESpo f uf-u.? xkad -umifh uav;wk\dt-udKuf p&du k u f kd onf? uav; wpfa,mufpDwpfa,mufpDY t-udKuf
vdkufI rdcifrsm;onf om;i,forD;i,frsm;udk acsmh wpfrsK;d pD &S-d u.? tcsK\duav;u obm0qefaom yHk
jr|L onft h cg/ axG7mav;yg; pum;rsm;jzihf r[kwb f J jyifuAsmrsm;udk -uKd uI f tcsK\du 7J7iho f nfth jzpfoepfrsK;d
uav;acsmhuAsmrsm; oDcsif;*Dwrsm;jzifhom acsmhjr|L udak z:jyaomyHrk sm; od\kr[kwo f 7l aJ umif;rsm; ta-umif;
um tdyfaq;udk ay;avh7Sdonf? pma7;q7mrsm;onf udk -udKufjyD;v~if/ tcsKd\uvnf; wa> ol7pJ onf wk\d
vnf; uav;wk\dtwGuf pmpyfrnf a7;rnf[k 7nf7, G f
vdu k of nft h cg/ olw\du k ,
kd w f idk f uav;rsm;ESit fh wl a7m
aESmaysmf7FifaeouJh odk\pdwful;jyD;rS/ wd7>mefaus;
iSuu f av;rsm; ta-umif;/ opfyif/ a7ajr/ awmawmif/
tmumoponfh -oumoavmu-uD; ta-umif;wk\u d kd
uav;wk\d Om+ftjrif rSED ikd o f avmuf rsupf x d w J iG af y:
vmatmif okwo d oH momjzifh a7;pyfavh7. dS ?
a7S;&kdk;yHkjyifrsm;rSmuav;pmayaygufzGm;7m t7if;
rlvjzpfonf[k qkdEkdifayonf? ,if;wkd\rSmvnf; a7S;
vl-uD;rsm; ajym-um;avh7Sdaom ivufryHk/ armift
-uD;yHk/ a7F,kefESihfa7Fusm; oufi,f7dwfoGm;/ -uufr
-uD;ESihf-uufuav;/ pif'g7Jvm;( pNrmvm )/ pEdk;
0du
= Ef iS fh vlyck ek pfaz: ponfw\djk zpf.? TyHu k av;rsm;rSm
b,faomtcgr~ r&d;k Ekid b f 7J odS nfjh yif/ i,f7, G af om u
av; oli,frsm;tzk\d rSwo f m;twk,El ikd o f nfh oifcef;pm
rsm;vnf; yg0ifonf? uAsmrsm;rSmvnf; uav;pmay
wGif tusK;H 0ifvsu7f I dS / ,if;wd\krmS zk;d vrif;/ a-umifEiS fh
-uGu/f a-umif-uD; jrD;wHw/dk 0gqd0k gacgif/ Oykoaf pmih/f
jyQ'de/f awmufwhJ tp7So d nfw\dk jzpf.? t*®vyd pf may
wGifum; uav;uAsmrsm;pGm 7Sdav7m ‘*lpD *lpD*if'g/
ajcmufyeJ o d cD si;f /’ ‘*suf a[mfemuav;’‘rsurf jrif-uGuf a[m -unhf yg qkd? „„„„

121
www.foreverspace.com.m

pEkd;0=dufcifESif;jzL vlykuav;ckepfa,muftm; E=wfqufaejcif;

yg0ifaom xdwfvef\p7m tHh-ozG,f7myHkrsKd;udk -udKuf ‘atrDEiS fh uav;pHak xmufrsm;’ paom 0šKrsm;tjyif/


avonf? pmtkyrf sm;rSmvnf; olw\kdt-udKuu f kd vduk If ‘0rf;bJuav;yDwm’ paom vG,u f ol nfh yHw k ukd av;
trsK;d rsK;d tzHzk kH a7;om;xm;.? uav;wk\d. pdw"f gwf rsm;trsm;tjym; 7Sdayonf? TyHkwdk uav;rsm;rSm
udk qGJaqmifaom pmtkyfrsm;rSm rsm;aomtm;jzifh uav;rsm;em;vnfEidk o f nfh pum;vH;k rsm;ESifh a7;xm;
‘@m7DykHjyifrsm;/ xHk;a[mif; yHkjyifrsm;ESihf a7S;&dk;yHkjyif I yHEk iS q
fh aD vsmaf om t&kyrf sm;udk aq;a7mifpjkH zihf yHEk ydS f
rsm;jzpfavonf? yoDyHkjyifrsm;rSm emrnf-uD;o xm;7m/ &lyg&HkAef;jyjyD;v~if uav;rsm; pdwfudk qGJ
avmufvnf;pmzwfolrsm;udk qGJaqmifEdkifavonf? aqmifxm;avonf? uav;t7G,fonf t&kyfESihft
,if;wk\duzkd wfvu kd vf ~if pmzwfou l ,
kd w
f ikd f qef;-u,f az: vkyu f maysm7f aomt7G,f jzpfonft h wdik ;f / t&kyq f kd
vSonfh wpfwidk ;f wpfEidk if o H \dk a7mufaebdouJo h \dk pdwwf iG f v~if r-unfh7 raeEdkif/rudkif7 raewwfatmif pGJpGJ
xifjrifvmwwf.? vrf;vrf; tmom7Sw d wf7um;/ olw\Ekd pS o f ufonfh t&kyf
a7mrESi*fh 7dw\d. k xH;k a[mif;yHjk yifrsm;wGif tdv k if;ywf um;rsm;udk yHjk yifuAsmwk\d. t"d_g,f ay:r=EiS u fh av;
awmifxufY pHjref;aom Zkewfrif;ESihfwuG ewfom; pdw-f udKut f wGuf pmtkyrf sm;Y xnho f iG ;f ay;7avonf?
ewforD;rsm;.b0pcef;udk qef;jym;azGESnf pmrGef uav;rsm;tm; olwkd\. trsKd;om;orkdif;udk em;
7nfjzifh wifqufxm;av7m/ zwf7ol.pdww f iG f om"de vnfxm;ESihf ap7ef uav;rsm;twGuf orkdif;yHkjyif
rif;-uD;udk wm0w‰omrS od-um;rif;u ewf7xm; pmtkyfrsm;vnf; 7Sdayao;onf?,if;pmtkyfrsm;udk
jzifhyifhoGm;I ewfavmuudk vSnfhvnfjyaebd yH0k šKoabm od\k r[kwf jyZmwf oabmjzifh a7;om;
ouJo h \dk xif7avonf? T*7dx;kH a[mif;yHjk yifrsm;wGif xm;wwf-uonf? yrmtm;jzifh jrefrmEdkifiHorkdif;udk
yg0ifaom ewfom; ewforD; rsm;ta-umif;udk uav; tenf;i,fodxm;ap7eftwGuf usefppfom;/ aemf7
rsm; tvGeEf pS o f uf-u.?uav; t7G,o f nf rnfonf xmrif;apm/ ewfo~iaf emif ponfw\dk. ta-umif;rsm;
udrk qdk ajymv~if ,Hv k ,
G rf w
S v f ,
G f tm&Hpk ukd f vG,af om udk yH0k šKozG,f vG,u f l 7Si;f vif;onfph um;vH;k wk\djzifh
t7G,jf zpfI '@m7DyjkH yifrsm;udyk ift[kwx f ifum zwf a7;om;xm;avonf? xkjd yif rxD;wlr oBLv jyZmwf/
csifaom0goem/ em;axmifcsifaom qNrsm; wzGm; 0uf0Hrif;om;jyZmwfpaom udk,f[efvuf[ef trl
zGm; wuf-uGvmwwfonf? t7m ESiahf jymjyEdik o f nf/h wpfenf;vnf; uav;rsm;ud, k f
0šKrsm;wGiv f nf; uav;rsm; twGuf ‘wGrAf a7mif; wdik Zf mwfaumifrsm;taeESifh yg0ifI o!mefvyk f o&kyf
.ausmif;om;b0’/ ‘[yfu,fAJ7Dzif;. pGef\pm; az:um ujyEdik o f nfh jyZmwfpmtkyrf sm;vnf; 7Sad vonf?
cef;rsm;’/ ‘a7mAifqefu&l;qdk;’/‘*gvDAg.c7D;pOf’/ uav;rsm;udk azsmfajz7ef t*®vefjynfY uav;

122
www.foreverspace.com.m

uav;pmay

onf? olonf pif'g7Jvm; (pNrmvm)/ rkwq f w


d jf ymESifh
zdeyf-uD;ESihf a-umifuav; paomyHkwdkuav;rsm;udk
jyifopf bmomrS t*®vyd f bmom ok\d jyefqcdk ahJ v7m/
t*®vdyfpmwwf uav;rsm;yif jyifopfuav;rsm;
enf;wlxydk jkH yifrsm;udk tonf;pGjJ zpfae-u.? ,if;wk\d
udk jrefrmbmomokd\vnf; jyefqkdxm;jyDjzpf7m r-um
rDtwGi;f jrefrmhuav;pmay jr|iw hf ifa7;twGuf yHjk yif
rsm;/ uAsmrsm;/ jyZmwfrsm;/ tajrmuf tjrm;ay:xGuf
vmzG,7f m ta-umif;7Sad yonf?
uav;rsm;. pm7dWAvaumif;rGeaf p7ef tajccH
aom yHkuav;rsm;udk emrnfausmfuav;yHkajym
q7mr r7D,m tuf*s0yf u trsm;tjym;a7;om;
xkwaf 0cJo h nf? ol.rdwaf qG aomrwfa'onf &l;qk;d
.oabmw7m;rsm;udk rSDjirf;jyKI uav;yHkjyifpm
tkyfrsm;udk -udK;-udK;yrf;yrf; a7;om;xkwfa0cJh.?
‘qif;zkd\ESihfrm;wef’ trnf7Sduav;rsm;tzkd\ yHkjyifrSm
aomrwf. taumif;qH;k vuf7m jzpfI xif7mS ;vSay
a7mfAifqefu&l;qkd;ESihf ol.wynhfausmf zkd;aom-um onf?aomrwfonf uav;rsm;tzdk\ aysmfawmfquf
pmtkyfrsm;a7;7mY ›if;/oem;p7maumif;onfh yHkjyif
pmtkyfrsm;udk 1^44 ckESpfwGif tOD;qHk;xkwfa0cJholrSm rsm;a7;7mY›if;/ xl;c`efol jzpfavonf? aomrwf
*seG Ef sL;AJ7D qdo
k jl zpf.? od\kaomf Oa7mywdu
k w
f iG f '@m7D uJoh \dk yg7rDtxHk ygvmaom uav;uAsm pma7;q7m
yHjk yifrsm;udk 169^ ckEpS Yf tOD;qH;k a7;om;Ixkwaf 0cJh rsm;rSm tef;ESi*fh sed ;f awvm nDtpfrwk\djzpf.? olw\dk.
olrSm yifopfEdkifiHrS csm;yJ&dk;qdkol jzpfonf? olonf vuf7mjzpfonfh ‘rSw d w
f wk f rSw
d w f w k f i,faom-u,f’
jyifopfbk7if 14 qufajrmufvl0DvufxufwGif vl [laomuAsmuav;wpfy'k w f nf;ESiyfh if olw\dk.uAsm
-udKufrsm;aom '@m7DyjkH yifrsm;udk a7;om;xkwaf 0cJh pGr;f 7nfukd aumif;pGmcsed q f Edik af yonf?
a7S;a7S;wkef;u a7F,kefESihfa7Fusm; oufi,f7dyfoGm;-u7m0,f

123
www.foreverspace.com.m

eufjzefEdkifiH0efudkxrf;7Guf-urnfholrsm;
uBmt7yf7yfY ,cifu uav;oli,fwdk\. tem*wfta7;udk *&krpdkufcJh-uojzifh ,if;wkd\.tajctaerSm vGefpGm
edrfhuscJh.? ,ckrl ,Ofaus;aomEdkifiHwdkif;rSmyif uav; oli,fwkd\. oufomacsmifcdsa7; -uD;yGm;wkd;wufa7;
wdk\twGuf tzufzufrS aqmif7Gufae-uayjyD?
a,mufsm;uav;ESihf
uav;rsm; ? ? ,
14 ESpfatmuf rdef;
ae\uav;oli,frsm;um;
uav;wk\dut kd rd af xmif
eufjzef Edik if 0H efukd ouf
rcsxm;7ef Oya'jzihf
qdkif7mzufrS xrf;7Guf
wm;jrpf c J h a vonf ?
-u7rnfh jynfoljynf
tdNd,EdkifiH vufzuf
om;rsm; jzpf-uonfh
pdkuf7ma'owkd\ESihf oD
tm;avsmfpGm/ us
[d–k u f `ef;Y uav;ol
a7muf7m wm0efwdk\udk
i,fw\dkonf vufzuf
ausyGefatmif aqmif
cl;onfh tvkyw f iG f ol
7G u f E d k i f a 7;twG u f
wk d \ .rd c if r sm;tm;
uav;t7G,fvlrr,f
ulnDvkyfudkif-u7.?
b0 uyifv~if -uKd wifI
ezl;odik ;f -udK; ESifh xde;f
avhvmoif-um;r=rsm;
xm;aom av;vHonfh
rSm/ ,if;wdk\ rSDwif;ae
vufzufyw dk \dkudk ausm
xk d i f 7 m Ed k i f i H a 'ot
ay:wGif rEdkifhwEdkif
vdkuf uGJjym;jcm;em;I
o,fydk;ae-u7aom
ae-uayonf?
uav;rsm;udk xkda'
jrefrmEdkifiHonf yif
owd\kwiG f trsm;tjym;
udk,ftm;jzifh v,f,m jrefrmhenf;usus qHyifukdjyKjyifxm;onhf vHkri,f
awG\ 7SEd ikd af vonf?
vkyfief; xGef;um;aom
*syefEikd if w H iG f oWKwGi;f ESipfh uf&rkH sm;Y rde;f rvkyo f m;
EdkifiHjzpf.? okd\tm;avsmfpGm awmifukef; awmifwef;
ESihfuav;vkyfom; tajrmuftjrm;7Sd-u7m/ vkyfom;
ESiwfh uG vGijf yifa'owd\kY rSw D if;aexkid -f uaom wdik ;f
rsm;pGmwkd\rSm ajratmuftvkyfcGifwkd\wGif 0ifa7muf
7if;om; taygif;wkd\onf awmifolv,form;rsm;
vkyfudkif-u7avonf? qif;7Jom; vlwef;pm;wkd\.
tjzpfjzifh toufarG;0rf; ausmif;-uonfursm;av
om;orD;rsm;um;/ rdrdwkd\. y"getpmjzpfaom
onf? jrefrmEdkifiH7Sd rsm;pGmaom uav;oli,fwkd\rSm
qefpyg;udk zsupf ;D pm;aomufwwf-uonfh yd;k aumif
awmifolv,form; om;orD;rsm; jzpf-uonfh
rsm;. Ouav;rsm;udk 7SmazGow k o f ifaom tvkyw f iG f
tavsmuf/ ausmif;tm;csdef/odk\r[kwf ausmif;rSxGuf
ulnv D yk u f ikd -f u7onf? Adik ;f iifaom tvkyo f nf tdrf
onfhtcgwkd\Y jruf7dwf EGm;ausmif;/ aus;vSef\ pm
ol\Ag[d7 tvkyw f iG f tusK;H 0ifonft h avsmuf/ rde;f u
acsmuf/ qefzyG af rmif;axmif;/ zsm7uf Adik ;f iif/aq;vdyf
av;rsm;onf xdt k vkyu f kd i,fpOfuyif vkyu f ikd -f u7.?
vdy7f ufuef;7uf paomtvkyrf sm;wGif vl-uD;rdbrsm;
*syefEikd if w H iG f a,mufsm;uav;a7m rde;f uav;yg ulnD
tm; uln0D ikd ;f 0ef;um vkyu f ikd -f u7avonf?
vkyu f ikd 7f aomtvkyw f pfcu k m; td;k cGuv f yk if ef;yifjzpf.?
tdNd,EdkifiHwGif a7S;acwftcgu t7G,fra7muf
olwdk\.wm0efrSm zkwfvkyfjyD;aom tkd;rsm;cGufrsm;udk
ao;aomuav;rsm;udk vufxyf xdrf;jrm;ay;onfh
tjrifvaS p7ef aq;jc,fay;7jcif;yif jzpfonf?
tavhtx7Scd . hJ ? 10ESpf 11 ESpt f 7G,af 7mufv~if rde;f
tD7efEdkifiH(yg;7Sm;EdkifiH)wGif aumfaZmvkyfief;Y
uav;rsm;udk tdrfaxmifcs xm;aom xHk;pHrSm 1930
uav;rsm;udk trsm;tjym; iSg;7rf;vkyfudkifaponf?
jynhEf pS w f ikd af tmif7cdS .
hJ ? xkad emufwiG rf l 18 ESpaf tmuf

124
www.foreverspace.com.m

uav;rsm;

xdvk yk if ef;. qd;k 7Gm;csuw f pfcuk m; tvif;a7mifzufukd vl-uD;rsm;u &kyv f ;kH az:xm;aom vl&yk /f acG;&ky/f EGm;
ausmcdkif;xkdifapjyD;v~if txufvl-uD; nFefjy ajyqkd &ky/f jrif;&ky/f iSu&f yk f ponft&kyrf sK;d pHw
k \du
k kd uav;rsm;u
or~ukd vdu k I f vkyu f ikd af pjcif;yifjzpf.? tacsmudkifum aq;jc,fay;-u7 avonf? Tum;
tD7wfEdkifiHwGif pGefyvGHta7mif;t0,frSm -uD; uBm\a'otoD;oD;rS uav;wk\d. tajctaeaywnf;?
us,o f nfv h yk if ef;jzpfI jynfyok\dwify\kd7ef pGeyf vGeo f ;D
rsm;udk xkwfydk;7mwGif a,mufsm;uav; rdef;uav; uav;rsm;oufomacsmifcsad 7;
wd\konf wpfaeukef wpfaecef; vky-f u 7onf? xko d \kd 19 7mpkEpS f rukeq
f ;kH rDu uBmt7yf7yfwiG f aexdik f
vky-f u7mwGif ysi;f 7dayghwefaeonfuakd wG\omG ;cJah omf/ -uaom av;oli,fwkd\.tajctaerSm rsm;pGmrS
emusnf;pGm &dkufESufjcif; cH-u7.? edruhf svIS oem;zG,af umif;onf? txl;ojzifh pufr=
tD*spfEdkifiH7Sdaus;vufawm7Gmrsm;wGifa,mufsm; vufr=vkyfief;rsm; xGef;um;aom t*®vefjynfESihf
uav; rsm;onf odk;ausmif; qdwfausmif; tvkyfudk Oa7my EdkifiHrsm;wGif uav;rsm;.b0rSm ydkrdkqdk;7Gm;
vkyu f ikd -f u7I/ rde;f uav;rsm;onf Adik ;f iifjcif; 7uf vS.?touft7G,fEke,faom uav;oli,fwkd\rSm
uef;7ufjcif; tvkyw f \dkukd ulnv D yk u
f ikd -f u7avonf? vl-uD;rsm;ESihf wef;wl puf&Hk-uD;rsm;wGif ae\a7mnyg
qD;7D;,m;EdkifiHwGif ydk;r~ifiifjcif; tvkyfudk 10 ESpf em7Daygif;rsm;pGm vkyu f ikd -f u7onf? xkpd Ofu uav;
7G,f rdef;uav;rsm;onf tcsdefukefI nOfheufonfh tvkyform;rsm;tm; umuG,fay;onfh Oya'rsm;
wkid af tmifvyk u f ikd -f u7.? vnf; ajymyavmufatmif r7dSao;acs? ,ckacwfrSm
tDwvDEdkifiHwGif v,f,mvkyfief; xGef;um;onfh uJhodk\ uav;jyKpka7;7mXmersm;/ uav;xdef;Xmersm;
tavsmuf uav;oli,frsm;onf qdwfausmif;jcif;/ ay:aygufrnfukd rqdx k m;bd/ rdbrJu h av;rsm;ESihf cku d ;kd
EGm;ausmif;jcif;/ jrufajcmufveS ;f jcif;/ opfo;D aumuf 7mrJu h av;rsm;udk apmifah 7Smuf xde;f odr;f onft h zG\J trsm;
jcif;/ Adkif;iifjcif;paom tvkyfrsm;udkvl-uD;rsm;tm; tpm; ray:aygufb;l acs?
ulnv D yk u f ikd af y;-u7.? tenf;i,fr~om7Sad om rdbrJah usmif;rsm;wGiv f nf;
aemfa0;Edik if 7H dS uav;rsm;rSmum; aEGaygufvmonfh uav; oli,frsm;rSm usyw f nf;usO;f ajrmif;pGmaexkid f
tcg EGm;xdef;EGm;ausmif;jcif;/ jrufajcmufvSrf;jcif; -u7.? tpm;taomuf/t0wftxnfwkd\rSmvnf;
tvk y f r sm;wG i f vl - uD ; rsm;tm;waysmf w yg; vHkvHkavmufavmufr7Sdacs? xkdjyif olwdk\tay:Y pDrH
ulnv D yk u f ikd af y;avh7-dS uonf? tkyfcsKyfolrsm;rSm uav;rsm;tkyfcsKyfr=ESihf oufqkdif
csufudkqvdkAg;uD;,m;EdkifiH7Sd uav;oli,frsm; pGm aomynm7yfrsm;udk pepfwus oif-um;wwfajrmuf
wk\d onf upm;p7mrsm;udk wpfEpS yf wfv;kH vkyu f ikd -f u jyD;aomykCKd vrf sm; r[kwb f J rdrw
d \dku,kd w
f ikd f tvky'f +f
7.? xkd upm;p7mrsm;um; ukd,fydkifupm;7ef ydaeaom omrefvcpm; vufcpm;rsm;om jzpfo
r[kwaf cs? Edik if jH cm;od\k pD;yGm;jzpf a7mif;cs7efjzpfavonf? jzihf/ uav;rsm;udk vl[lI udk,fcsif;pmoabmr7Sd/
aemifwpfacwfwGif EkdifiHawmf. om;aumif;orD;aumif;rsm; jzpfvm-urnhf usef;rm7Fifvef;aom jrefrmuav;wpfpk

125
www.foreverspace.com.m

uav;rsm;

7ufpufpmG &du k Ef u S q
f ;kH ravh7o dS nf? xku d o hJ \dk jzpfysuaf e qihjf yD; wpfqihw f ;kd wufaumif;rGef vmapEdik 7f ef jyKjyif
aom uav;wkd\. b0tajctaeudk t*®vdyfpma7; zefwD;ay;-uavonf? yrmtm;jzifh wcsKd\uav;rsm;
q7m-uD; csm;'pfuif;u ‘atmfvDAgwGpf’/‘a';Apf udk pm7dWjyKjyifa7; ausmif;rsm;udyk \kdum tjcm;7G,w f l
aumyg;zD;’ paom 0šKrsm;wGif o&kyaf z:cJah vonf? uav;rsm;ESihfa7maESmaexdkifap.? xkdausmif;rsm;
1900 jynfEh pS af emufyikd ;f Y uav; apmihaf 7Smufa7; wGif olwkd\tm; pmoifay;jcif;/ vufr=ynm7yfrsm;udk
vkyif ef; rSm a7S;uxuf tenf;i,fyrkd kd aumif;rGev f mcJh oif-um;ay;jcif;wkd\jzifhausmif;rSxGufaomtcg ouf
onf? uav;rsm;udk ,cifuuJo h \dk tdrwf ef;vsm;7Snf arG;0rf;ausmif;7ef vG,u f al pavonf? tcsKyfuq kd 7kd
-uD;wGif jyGwo f yd rf xm;awmhb/J wJtrd if ,fuav;rsm; v~if ,ckacwfor,wGif uBmwpf0eS ;f vH;k Yyif uav;
wGif vifr,m;ESpOf ;D wk\du rdbozG,f apmifah 7Smufxed ;f oli,frsm;usef;rma7;/ ynmwwfajrmufa7;ESifh ouf
odr;f um oufomacsmifcspd mG aexdik -f u7onf? tpmpm; omacsmifcsad 7;wk\d ukd txl;-udK;pm; aqmif7u G af e-ujyD
aomufonft h cgYvnf;aumif;/ ausmif;wufonft h jzpfI/ yPK_efacwf uav;oli,frsm;tzdk\uHaumif;
cgYvnf;aumif;/ tdy7f mod\k 0ifonft h cgYvnf;aumif;/ vSonf[k qd7k ayrnf?
pepfwus ud, k thf wGEJ iS fh ud,
k f pm;aomuf aexdik -f u jrefrmEdkifiHwGif uav;oli,frsm; usef;rma7;ESihf
7avonf? uav;rsm; aexkid f pm;aomufyw kH \du
k kd ouf oufomacsmifcsda7;rsm;udk aqmif7GufaeyHkrSmvnf;
qdik 7f mapwem0efxrf; tzG\J0ifv-l uD;rsm;u r-umc+ txl;tm;wufp7m aumif;vSonf? jrefrmEdkifiHawmf
oGm;a7muf -unf&h p= pfaq;7onf? Tod\ktm;jzifh uav; zG\Jpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya' yk'fr 3^ tydk'fi,f(2)
oli,frsm;rSm aygif;oif;qufqaH 7;wGif tqiht f wef; wGif ‘Edik if aH wmfonf rD;zGm;a7;ESifh uav;apmihaf 7Smuf
jrihv f monfomru/ jynfo h \lew D d usipfh Of rsm;udv k nf; a7; tzG\J rsm;/ uav;a*[mrsm;/ uav;xde;f ae\Xme
em;vnfvm-uonf? rsm;udk zGiv fh pS jf cif;tm;jzif/h om;onftarESifh uav;
vGecf ahJ omESpaf ygif; 50„60 cef\u 7mZ0wfrw = pfpkH wk\d. tusK;d udk apmifah 7Smuf7ef/xd\kjyif rD;rzGm;rDEiS hf rD;
wpf7m usL;vGefrdaom uav;oli,fwkd\udk ouf-uD; zGm;jyD;umvrsm;twGuf vkyfcESihf em;cGifh77eftcGifht
7mZ0ifoiho f rl sm;ESiw fh ef;wl tjypf'+fay;avh7-dS uonhf a7;udk tcpm;vkyu f ikd af eaomrdcifw\dk 77Scd pH m; Edik af p7ef
tjyif/ tusO;f axmifwckxrJ mS yif twlxm;I tvkyf 0g'xm;7dI S / xk0d g'twkid ;f txl;a7S\&a= qmif7u G 7f rnf
-urf;rsm;udkvkyfapavonf? Todk\tm;jzifh uav; [k twdtvif; a7;om;yg7Sdayonf? Ttcsufudk
axmifom;rsm;rSm vl-uD;rsm;xHrS tusifq h ;kd [lor~udk
77Sjd y;D v~i/f aemif -u;D jyif;vmonft h cg ydrk kd qd;k oGr;f aom
vlrdkufvlqkd;-uD;rsm; jzpfvm-uavonf?
,ckacwftcgwGif,Ofaus;aom EdkifiH-uD;rsm;wGif
t7G,f ra7mufaom uav;oli,frsm;onf tu,fI
w7m;Oya'udak zgufzsuu f sL;vGerf o d nfth cg/ ppfaq;
pD7if7ef uav;w7m;&H;k rsm;udk oD;jcm; xm;7S-d uonf?
xkw d 7m;&H;k rsm;twGuf w7m; ol-uD;rsm;udk txl;a7G;
cs,f cef\xm;7ayonf? tar7duefjynfaxmifpw k iG f xkd
w7m;&Hk;awmfrsm;twGuf cef\xm;aom w7m;ol-uD;
rsm;rSm trsm;tm;jzihf trsKd;orD; w7m;ol-uD;rsm;jzpf
-uonf? xkdw7m;ol-uD; rsm;onf uav;ta-umif;
udk aumif;pGmem;vnfI uav;oli,frsm;tkyfcsKyf
enf;/ qH;k renf;rsm;udk txl;usGr;f usifjyD;aom ykCKd vf
rsm;jzpf-uonf? olw\kdonf jypfru = sL;vGeaf omoli,f
tm; tjypf7adS om vlq;dk vlru kd f uav;wpfO;D taejzihf
rjrifb/J ulnaD z;r7ef vkad eaom 'kQonf uav;wpf
Zmyef;xkd;aeaom qGpfZmvefEkdifiHol vHkri,fuav;
OD; taejzihjf rif-uonf? xkad -umifh jypfru = sL;vGeaf om
uav;rsm;ukd El;nHhom,maom enf;rsKd;pHkjzifh wpf
126
www.foreverspace.com.m

tdNd,EkdfifiH uvifykefjrdK\7Sd wdAufausmif;rS ausmif;om;ausmif;olrsm; uav;xdef;7aom w&kyfvHkri,f

vl-uD; toGifESihf rUqDuefuav;ESpfOD;? pdwfvuf7FifjypGm aexkdifavh7Sdonhf yg;7Sm;EkdifiHrS uav;rsm;

tdNd,EkdifiHawmifykdif; x7pfcsDaemhykdvDjrdK\rS uav;wpfpk &kd'D;ZD;,m;e,frS Zl;vl;uav;

127
www.foreverspace.com.m

uav;rsm;

u ulnaD qmif7u G o
f nf omru/rdcifEiS u fh av;oli,f
rsm; apmihaf 7Smufa7;oifwef;rsm;ukd wufa7mufamtif
jrifcahJ om q7mrsm;ukv d nf; cef\xm;onf? xkt d zG\Jrsm
onf uav;oli,frsm;. use;f rma7;tajctaewk\dudk
rjywfrvyfvn S vfh nf-unf&h -= u7onht f jyif/ qif;7JErG ;f
yg;aom uav;rsm;twGuf Ekd\r=ef\ESihf t0wftpm;
rsm; a0iSjcif;/ rdcifrsm;ukd usef;rma7;vrf;pOfrsm;
nFef-um;jcif;/ tp7Sdaom vkyfief;rsm;ukd vkyfaqmif
-u7onf? xkdtzGJ\tpnf;rsm;onf EkdifiHawmftpkd;7/
a'oM7tzGJ\rsm;/ -uufajceDtoif;rsm;ESihf apwem
xufoefaom ykCdKvfrsm;xHrS aiGa-u;taxmuftyHh
7-uavonf?
1952 ckESpfwGif pmoifausmif;rsm;okd\ vSnhfvnf
-unh&f 7= aom aq;tzG\J ^ zG\J7o dS nf? xkt d zG\Jwpfcv k ~if
q7m0efwpfO;D / jynfo\luse;f rma7;olemjyKq7mr ok\dr
[kwf usef;rma7;enf;jyq7mrwpfOD;/ aq;cef;vuf
0wfaumif;pm;vSjzihf [efa*7DEkdifiHrS uav;ESpfOD;
axmufwpfO;D pD yg0ifI olemjyKpu k o k 7ef u7d,mrsm;
tjynfyh gaom um;wpfp;D ukd 77Sad vonf? 7efuek jf rKd \ay:
wGif xm07pcef;jyKvkyI f ukoay;aom aq;tzG\J 2zG\J
axmuf&=jcif;tm;jzihf EkdifiHawmftpkd;7. rdcifESihfu vnf; 7Sad o;onf? xkrd w S pfyg; 7yfuu G rf sm;wGif vSnfh
av;rsm;tay: oabmxm;yHu k o dk od mEkid af yonf? vnf-unhf&=7ef uav;t7m7Sdrsm;ukdvnf; wkd;wuf
'kwd,uBmppfjyD;qHk;aemuf trsKd;orD;ESihfuav; cef\xm;ao;onf?
oli,frsm; oufomacsmifcsda7; bkwt f zG\J udk 194^ ck jrefrmEkdifiHwGif uav;oli,frsm;tm; ADpD*sDaq;
pufwifbmvwGif pwifz\JGpnf;cJo h nf? xkad emuf trsK;d xk;d ay;jcif;ESifh vlxt k vku d f "mwfreS &f u dk , f jl cif;rsm;ukd
orD;ESiu fh av;rsm; apmihaf 7Smufa7;ukd nFe-f um;a7;0ef 1952 ckEpS u f yif pwifaqmif7u G cf ahJ vonf? 7efuek jf rdK\
wpfO;D xm;I aqmif7u G af ponf? ,cktcg vlra= 7;7m ay:wGif uav;jyKpka7;XmeESihf uav;xdef;Xmersm;
-uD;yGm;a7;Xme[k trnfrn S u fh m Akv d cf sKyaf tmifqef;. ukv d nf;tES\Htjym; zGiv hf pS vf su7f o dS nf? uav;jyKpak 7;
ZeD; a':cif-unfu nFef-um;a7;0eftjzpfjzihf aqmif Xmersm;wGif arG;prS ig;ESpftxd uav;rsm;ukd rdz
7Guvf su7f adS vonf? aoqHk;oGm;Ijzpfap/ rdcifrusef;rmIjzpfap/ -unfh&=
xkdXme. vkyfief;7yfrsm;ukd ig;rsKd;cGJjcm;I aqmif apmihfa7Smufrnhfolrsm; r7SdIjzpfap/ ac:,l apmihf
7Gufvsuf7Sdonf? ,if;wkd\rSm „ a7Smuf au`;arG;xm;.? uav;xde;f Xmersm;url rdz
1? uav;rzGm;rD rdciftm; prf;oyfppfaq;jcif; rsm; toufarG;0rf;ausmif; 7SmazGvyk u f idk 7f efomG ;aepOf
2? uav;arG;zGm;jyD;aemuf jyKpkppfaq;jcif; jyKpka7Smufrnhfolr7Sdaom 2 ESpfrS 5 ESpftxd u
3? uav;oli,f apmihfa7Smufa7;Xmersm; zGihfjcif; av;rsm;twGuf ae\tcsdefwGif wm0ef,lI arG;au`;
4? uav;aq;ay;&Hkrsm; aqmufvkyfjcif; apmihaf 7Smuf xm;-uonf? nae rdciftvkyjf yefcsderf S
5? uav;twGif;vlemrsm;ukd ukojcif; rdcifu ac:aqmifawmhonf? tvkyf&Hkrsm; puf&Hk
,cktcg jrefrmEdik if H c&kid jf rdK\-uD;wkid ;f rSmyif rdcifEiS u fh rsm;teD;wGifvnf; tvkyform;rsm;ukd ulnDaomt
av; apmihfa7Smufa7;tzGJ\tpnf;rsm; zGJ\pnf;jyD;jzpf aejzihf TXmersK;d oD;oef\ziG x fh m;avonf?
onf? 194^ ckEpS u f uav;oli,frsm; jyKpak pmihaf 7Smuf jrefrmEkid if w
H iG f rdbrJh cku d ;dk 7mrJu h av;rsm; xde;f odr;f
a7; toif;rSm 35 oif;r~om7SdcJh7m/ 1952 ckESpfwGif u,fwifjcif;vkyif ef;ukd apwemxufoefol trsK;d orD;
toif;aygif; 136 oif;txd wk;d vmcJo h nf? xkt d zG\Jrsm; -uD; a':wDwv D k (p) u 1925 ckEpS cf ef\uyif tpysK;d
wGif oufqidk 7f ma'o7Sd q7m0efEiS fh olemjyKq7mrsm; cJjh yD;v~if 192^ ckEpS w f iG f rdzrJah usmif;ukd pwifxal xmif

128
www.foreverspace.com.m

uav;rsm;

cJo
h nf? Edik if aH wmftpd;k 7/ &dw k 7Duvyf/7efuek f jrif;yGt J
oif;tp7Sad om apwemxufoefonfh tzG\J tpnfrsm;
. tultnDjzihf 7efuek f wUodv k t f eD; tif;,m;vrf;
7Sd a':wDwDvk(p). cdkudk;7mrJh oli,frsm;a*[mudk
wk;d cJs\vmcJ7h m aemufq;kH wGif jypfru = sK;vGeaf om uav;
oli,frsm; jyKjyifay;7mXme wpfck jzpfvmonf? TXme
wGif cdu k ;kd 7mrJoh il ,frsm;/ rdbtkyx f ed ;f rEdik af om oli,f
rsm;/ 7mZ0wftjypf'+fc7H aom oli,frsm;ESifh tr=ppf
aq;cHae7qJ oli,frsm;udk aus;G arG; xde;f odr;f xm;jyD;
v~if t*®vyd pf m jrefrmpmrsm;tjyif 7ufuef;7ufynm/
pmtkycf sKyyf nm/ yef;7efynm/ vuform;ynm7yfrsm;udk
oif-um; ay;vsuf7Sdonf? xl;jcm;csufwpfckrSm T
ausmif;wGif oif-um; jyoaeaom enf;jy vkvif
uav;rsm;rSm ausmif;om; a[mif;csnf; jzpf-uonf?
,ck t cgxk d a usmif ; ud k uav;ol i ,f a xmuf y H h aqtl;jrdK\awmfrS ukd7D;,m;uav;wpfpk
apmifah 7Smufa7;toif;u -uD;rŒ; tkycf sKyfvsu7f o dS nf?
r[moD7o d "k R a':cif-unfrmS em,uykCKd vf wpfO;D vli,ftoif;wk\du -uD;rŒ;vsuf 1929 ckEpS w f iG f pwif
jzpfonf? toif;.OUXrSm owd;k oD7o d "k R a*s/tuf xlaxmifco hJ nf? vli,frsm; a*[mudk 7efuek jf rdK\ abmif
(p)/zgeDA,fjzpfI a':wDwv D (k p)u twGi;f a7;rŒ; tjzpf '7Dvrf;wGif zGiv
fh pS x
f m;7SI
d rdbrJ/h cdu
k ;kd 7mrJEh iS fh avvGihf
jzifh aqmif7u G f vsuf7o dS nf? aeaom uav;pkpkaygif; 100 udk apmihfa7Smufxdef;
xkad usmif;ESit fh vm;wl tzG\Jtpnf;wpfcrk mS 7efuek f odrf;um pma7;pmzwfESihfvufr=ynmrsm;udk oifay;
jrdK\ vli,frsm;a*[m xde;f odr;f a7;tzG\Jjzpfonf? 7efuek f ,if; jyKjyifay;vsu7f o dS nf?
jrdK\ vli,frsm; a*[mudk jrefrmEdik if aH e7Sief ,faumifpD Ttoif;ESifh ra7S;raESmif;ay:vmaom tzG\J wpfck
trsKd;orD;toif;ESihf 0dkif„trf„pD„atac: c7pf,ef rSm Apf*sDvef;qdkpdkuf,ufwDac: rdbrJhuav;rsm;

cs,f7Dyef;yGihfcsdefyGJawmftcgY 0wfpm;qif,if tvSjyifxm;aom *syef\7ifaoG;av;rsm;

129
www.foreverspace.com.m

uav;aq;&HkY uav;i,ftm; prf;oyfaejcif;? uav;xdef;XmeY uav;rsm; tpmau`;csdef

umuG,f apmifah 7Smufa7; toif;yifjzpfonf? xkt d oif; av; oli,frsm;tm; apmifah 7Smufaom ausmif;rsm;udk
udk tar7duef omoemjyK tzG\Jrsm;uaqmf -oa7S\aqmif ESpfaygif;twef-umuyif zGihfvSpfcJhjyD;jzpfonf? xkd
um wnfaxmifco hJ nf? 'kw, d uBmppf rjzpfymG ;rDu ausmif;rsm;udk EdkifiHjcm; omoemjyKtzGJ\rsm;u pwif
Ttoif;onf ysufpD;aeaomtrsKd;orD;rsm; u,f wnfaxmifcahJ omfvnf;/ ,cktcg Edik if aH wmf tpd;k 7ESifh
q,f apmifah 7Smufa7;vkyif ef;wGif txl;xif7mS ;cJo h nf? apwemxufoefaomtoif;tzGJ\ ykCdKvf toD;oD;xH
ppf jyD;acwfwiG if ,f7, G af omcku d ;kd 7mrJ/h rdbrJrh ed ;f uav; rS taxmuf tyHhrsm; 7vsuf7Sdonf?
rsm; xdef;odrf;apmifha7Smufay;onfhvkyfief;ukd 1946 uav;oli,frsm; use;f rma7;ESifh oufomacsmifcsd
ck ESpu f pwifaqmif7u G cf o
hJ nf? oli,fruav;rsm;udk a7;vkyfief;7yfrsm;rSm 1951 ckESpfwGif a7;qGJcJhaom
oif-um;jyKjyifay;yHk ay;enf;wkd\rSm 7efukefjrdK\vli,f EdkifiHawmftpdk;7. jynfo\usef;rma7;pDrHudef; ^ 7yf
rsm;a*[mESihf a':wDwDvk(p)ausmif;rsm; pepft wGif tusKH;0ifaeayonf? TpDrHudef;t7 1954 ck
wdik ;f yifjzpfonf? ESpfwGif aus;7Gmusef;rma7;tzGJ\i,frsm; xm;7SdayOD;
'kw, d uBmppf jyD;qH;k jyD;aemuf trsK;d orD;rsm; xde;f rnf[k od7avonf?
odr;f apmifah 7Smufa7;vkyif ef;rsm;udk vltrsm;yif pdwf aus;7Gmusef;rma7;tzGJ\rsm;udk aus;7Gm 5 7Gmv~if
0ifpm;vmonfhtavsmufapmihfa7Smufa7; Xmersm; wpfcu k spx
D m;ay;7efjzpfonf? xdt k zG\Jwpfcv k ~if vuf
vnf; toD;oD; ay:aygufvmcJhonf? 0ef-uD;csKyf axmuf use;f rma7;rSL; wpfa,muf/ ausmufx;dk q7m
uawmf a':jr7D-uD;rŒ;aom trsKd;orD;rsm;enf; wpfa,muf/ jynfol\usef;rma7; olemjyKq7mrwpf
jytkycf sKyfa7;XmerSm rdbrJrh ed ;f uav;rsm;ESifh cdu k ;kd 7mrJh a,muf/ 0rf;qGJq7mr 2a,muf/ aygif; 5 a,muf
rdef;uav;rsm;udk rysufrpD;7avatmif umuG,f yg0ifrnf? TpDru H ed ;f t7 jrefrmEdik if H wpf0eS ;f vH;k wGif
apmihaf 7Smufay;jyD;v~if pma7;pmzwf ESifh vufry= nm uav;oli,frsm;. use;f rma7;/ oufom acsmifcsad 7;
7yfrsm;udk oif-um;ay;vsuf 7do S nf? vkyif ef;rsm;udk tao;pdwaf qmif7u G 7f efyif jzpfonf?
trsK;d orD; ygvDreftrwfa[mif; a':cifvS -uD;rŒ;
aom trsKd;orD; umuG,fapmifha7Smufa7;tzGJ\csKyfESihf uav;jrdK\ ? ?uav;jrdK\onf txufcsif;wGi;f
jrefrmtrsKd;orD; tzGJ\rS a':rr -uD;rŒ;aom cdkudk;7mrJh c&dkif csif;awmifawmifajc. ta7S\buf jrpfomjrpf
trsK;d orD;rsm; apmihaf 7Smufa7;Xmersm;rSm rdbrJh rde;f u ESihf 2rdkifcef\uGma0;aom ukef;jrifhay:wGif wnf7Sd
av;rsm;/ cdu k ;kd 7mrhJ rde;f uav;rsm;ESifh jynhw f efqmESyd f onf? uav;jrdK\e,fwpfcv k ;kH . tus,t f 0ef;rSm pwk
uGyaf 7;Oya't7 w7m;pGq J jkd cif; cHae7olrsm;/ tjypf 7ef; rdkif892 cef\7SdI uav;jrdK\. tus,ft0ef;rSm
'+f ay;jcif;cH7olrsm;udk xde;f odr;f um tvm;wl ynm pwk7ef; 24 zgvHk 7So d nf? 1953 ckEpS f oef;acgif pm
7yfrsm; oif-um;ay;jcif;/ tusipfh m7dWjyKjyif ay;jcif; 7if;t7 uav;jrdK\wiG f vlO;D a7 3158 cef\EiS fh tdraf jc
paom vkyif ef;rsm;udak qmif7u G v f suf 7Sad vonf? 56^ cef\&o dS nf? uav;jrdK\onf a7S; jrefrmrif;wd\kvuf
jrefrmEdik if w
H iG f rsurf jrifEiS q hf \HGtem;yif;aom u xufu wnfaxmifcJhaom jrdK\a[mif;wpfck jzpfonfh

130
www.foreverspace.com.m

uav;jrdK\ uav;0jrdK\

tavsmuf jrdK\&;kd a[mif;/ usK;H a[mif;tp7Sad om ,k, d iG ;f uav;0jrdK\ ? ?txufcsi;f wGi;f c&dik f jrpfomjrpf ESifh
aeonfh a7S;a[mif;yPnf;rsm;udk ,ckxufwikd f awG\jrif csif;wGif;jrpfwkd\ aygif;qHk7mt7yfY uav;0jrdK\ wnf
Edik af o;onf? 7Sdonf? csif;wGif;jrpfa-umif;tm;jzihf uav;0jrdK\rSm
uav;jrKd \rmS jrKd \yikd &f ;kH pdu
k 7f mjrKd \ jzpfonft h jyif/ txuf uif;wyfjrdK\rS awmifbuf rdkif 40 tuGm csif;wGif;
wef;ausmif;wpfausmif;ESihf acwfrSDaom av,mOfysH jrpf. vuf,murf;wGif wnf7SdI uav;0e,fESihf
uGi;f vnf;7So d jzif/h txufjrefrmjynfwiG f wd;k wuf pnf uav; 0jrKd \e,f &H;k pdu k 7f mjrKd \ jzpfonf? uav;0 jrKd \e,f
um;vmaom jrdK\uav;wpfjrdK\jzpfayonf? jrdK\ay:7Sd wpfck vH;k rSm taemuf&;kd r awmifajcay:wGif wnf7I dS
vlO;D a7. 5 yHk 3 yHrk mS awmifol v,fvyk rf sm;jzpfI/ wpfESpf v~if ysrf;r~rdk;a7cdsef vufr ^0cef\ 7GmoGef;
jrdK\e,f7Sd vlxkrSmvnf; v,f,mvkyfief;ESihf touf avonf? uav;0 jrdK\e,fukd 1901 ckEpS f oef;acgif
arG;jrL-uolrsm; jzpf-uonf? pm7if; aumuf,ljyD;aemufrS jrdK\e,ftjzpftodtrSwf
uav;jrdK\EiS hf rdik f 20 cef\tuGmwGif ausmufr;D aoG; jyKcJh.? uav;0jrdK\. vlOD;a7rSm 2230 (1953 ck)
wGi;f wpfcu k akd wG\77dS ojzih/f Edik if aH wmftpd;k 7onf pwif jzpfonf?
wl;az: vkyu f ikd f vsuf7o dS nf? 'kw, d uBmppf jyD;qH;k jrpfomjrpfrSm csif;awmif a'orsm;rS pD;qif;vm
onfah emuf/ uav;jrdK\ teD;wpf0u kd af us;7Gmrsm;ok\d csi;f 7um; uav;0jrdK\rS a7vrf;c7D;jzihf txuf atmuf
awmifa'orS csif;vlrsKd;rsm;onfvnf;aumif; tdNd csi;f wGi;f c&dik rf sm;ESifh jrefrmEdik if H tv,fyikd ;f a'orsm;
,„jrefrme,fpyfrS vla7S (ac:) vl;qkid f csi;f vlrsK;d rsm; odk\ ul;oef;oGm;vmEdkifonfomru/csif;awmifa'o
onfvnf;aumif; / tdraf xmifpt k vdu k f wpfow k jf y;D wpf rsm;ESiv fh nf; tvG,w f ul ul;vl;qufqEH ikd o f nf? xkrd
okwf qif;vm-uI v,f,mudkif;u`ef;rsm; vkyfudkif Swpfyg; jrefrmEdkifiH. taemufbufwHcg;jzpfaom
vsuf7-dS u.? wrl;awmif-um;vrf;ac: r+dy7l awmif-um;vrf;rSm
uav;jrdK\onf a7S;u iSuzf sm;a7m*g xlajymaom uav;0jrdK\rS wrl;ESiyfh v k t
J 7yfrsm;udk jzwfI r+dy7l
jrdK\wpfjrdK\jzpfaomfvnf;/ ,cktcg jrdK\ywf0ef;usifudk jynfe,f tifzgjrdK\awmfodk\ a7mufEdkifonf? xdkawmif
okwo f ifjyKjyifxm;jyD;jzpf7um; iSuzf sm;a7m*g r7So d -um;vrf;udk 1942 ckESpf rSpI armfawmfum;vrf;
avmuf enf;yg;oGm;jyD[k qkd7ayrnf?uav;jrdK\wGif tjzpfo\kd jyKjyifazgufvyk cf o hJ nf?
oD7d"Rm aomurif;-uD; wnfxm;cJhonfqdkaom 'k wd,uBmppftjy ;D wGif uav;0jrKd \on jf ynfwiG ;f
a7Fbo kH m apwDawmf 7Sad vonf? jynfy ul;oef;a7mif;0,fr=rsm; wdk;wufvm cJhojzifh

twdwfacwfu ausmufrD;aoG;wGif;Y tvkyfvkyfae-uaom uav;rsm;

131
www.foreverspace.com.m

uav;0jrdK\ uav;tvky-f urf;Oya'

txufcsi;f wGi;f c&dik w


f iG pf nfyifz\HjG zKd ;aom jrKd \ -u;D wpfjrKd \ tpdk;7onf taemuftdNd, u`ef;pkY u_vDfrsm;
jzpfvmonf? jrdK\e,fvlxkrSm v,f,mudkif; u`ef; tm; u`eftjzpfckdif;apjcif;udk aiGodef;oef;tukefcHI
vkyuf ikd pf m;aomuf-uI aiGa-u; wwfEikd f olrsm;um; ydwfyif7ef pDrHpdkif;jyif;vsuf7Sd7m/ aiG0,fu`efpepf
opfvyk if ef;udk vkyuf ikd -f uavonf? xuf tqaygif ; rsm;pG m yd k r d k q d k ; 7G m ;vS a om
uav;vkyfom;pepfudk vltrsm;u -um7SnfpGm vspf
uav;tvkyf-urf;Oya'? ?19 7mpkESpfY t*®vef vsLr&=Edkifawmhacs? (aus;u`ef pepf„7=? ) avmh&Syf
jynfwGif pufr= vufr= vkyfief;rsm; xGef;um; pAg7DESifh tjcm;ykCdKvf-uD;rsm;u xkdudPudkygvDrefY
vmI puf&Hkrsm; tESH\tjym; ay:aygufvmcJhonf? wifoiG ;f uef\uu G -f uavonf?
(pufr=vufr=ta7;yHk„ 7=)xkdpuf&Hkrsm;Y tvkyfvkyf udk,fusKd;udk,fhpD;yGm; oufoufudkom -unhfavh7Sd
-uaom vkyo f m;rsm;rSm trsm;tm;jzifh uav;oli,f aom tvky7f iS rf sm;onf uav; vkyo f m;rsm;udk vuf
rsm;omjzpf-uI tcsK\d uav;rsm;rSm touf 4 ESpf t rvFwv f -kd uacs? tcsK\dvrl sm;uvnf; tpd;k 7onf puf
7G,f r~om7S-d uonf? xkrd ~i,f7, G af om uav;oli,f &Hyk ikd 7f iS rf sm;. udPwGif 0ifa7mufrpGuzf ufoih[ f k ,lq
rsm;onf puf&rkH sm;xJY w0D0v D nfaeaom bD;-uD;rsm; -u.? ok\d7mwGif pHpk rf;a7;aumfrwD tpD7ifcpH mrsm;t7
ESihf vsifjrefpGmoGm;vmaeaom pufywf-udK; rsm;t Zmxk;d yef;xk;d vkyif ef;wGif av;ig;ESp7f , G f uav; vlr
-um;wGif usyu f syf wnf;wnf; tvkyv f yk f -u7onf? r,frsm;yifwpfae\v~if 12 em7Dr~ tvkyv f yk f 7yH/k uav;
olw\dkonf wpfae\v~if 12 em7D 14 em7DrS wpfcgwpf7H vkyo f m;rsm;onf rD;cd;k acgif;wkid rf sm; xJo\kd0ifI usycf ;kd
15 em7D -umr~ tvkyfvkyf-u7I idkufrsOf; oGm;v~if okw, f if; wpfcgwpf7H t7Siv f wfvwf rD;avmifaoqH;k
aomfvnf;aumif;/ wpfpw kH pfck rSm;,Gi;f oGm;v~iaf omf 7yHk/ rnf;arSmifaeaom ausmufrD;aoG;wGif;euf-uD;
vnf;aumif; acgif;t-uD;tuJrsm;. usmyGwEf iS 7fh uf rsm;xJY wpfaeukefwpfaecef; tvkyfvkyf7yHkrsm;udk
pufpGm&dkufESufjcif;udk cH-u7avonf? ajratmuf -um;od7aomtcg/ ydrk I kd rcH r7yfEikd f jzpfvm-ujyD;v~if
ausmufr;D aoG;wGi;f rsm;Ytvkyv f yk 7f aom uav;rsm;. ygvDref rSaeI uav;vkyo f m;rsm;tm; cdik ;f apyHpk epfukd
b0rSmydI k qd;k onf? olw\o dk nf olw\t dk iftm;ESirfh r~ onfh jyKjyif7ef twGuf r7yfrem; wku d yf q JG ifEcJF -hJ u.?
ausmufr;D aoG;vSn;f rsm;udk wGe;f 7jcif;paom tvkyrf sm; t*®vefjynfonf uav;vkyo f m;rsm;. tcGit hf a7;
udk ae\pOf 12 em7D-umr~ qif;7J-uD;pGm vkyf-u7.? udk umuG,fay;aom Oya'rsm; jy}mef;cJhonfh a&S;OD;
xko
d \kd tvkyyf ifyef;pGm vky-f u7ojzifh uav;rsm; Edik if jH zpfonf? 1802 ckEpS w f iG f 0g*Gr;f puf&rkH sm;Y uav;
rSm csnfheJ\ao;auG;jyD;v~if usef;rma7; tjrJcsKd\wJhae rsm;udk wpfae\v~if 12 em7D xufyI kd rcdik ;f 7ef Oya'
-uonf? tcsKd\rSm aoqHk;oGm;I tcsKd\rSm woufyef jzifh wm;jrpfco hJ nf? 1819 ckEpS w f iG f 0g*Gr;f pufrsm;Y
vlpOfrrSDatmif usKd;uef; oGm;-uonf? odk\7mwGif 9 ESpfatmufuav;rsm;udk rcdkif;7efESihf/ 16 ESpfxuf
tvkyf&Sifrsm;um; olwdk\twGuf ylyef a-umihf-ujcif; i,forl sm;udk wpfae\v~if 12 em7DxufyI kd rcdik ;f 7ef[l
rjzpf-uacs? ta-umif;rSm uav;rsm;udk olwkd\onf aomOya'udk jy}mef;cJo h nf? rde;f rrsm;ESihf uav;rsm;
rdzrJh ausmif;ESifh u,fq,fa7; pcef;rsm;rS aemufxyf tm; ajratmufY tvkyrf cdik ;f 7ef Oya'wpf7yfukd 1842
vdkoavmuf 7Ekdifaoma-umihfjzpf.? uav;rsm;udk ckEpS w f iG f twnfjyKavonf? t*®vefjynfwiG f ,cktcg
cdik ;f 7onfrmS tvky7f iS rf sm;tzk\d ydu k q f u
H ek f oufomvS 15 ESpfatmuf uav;vkyfom;rsm;rSm ajymyavmuf
onf? olw\ku d kd aus;G arG;I ukeu f saomp7dwrf mS olw\dx k H atmif r7Sad wmhacs? ta-umif;rSmuav;oli,frsm; pmr
rS7aom vkyftm;ESihfpmaomf rajymyavmufojzihf/ oifrae7 Oya't7 touf 15 ESpftxd ausmif;
tjrwf-uD;pm; tvkyf7Sifrsm;onf uav;rsm;udkom rsm;wGif pmoif-u7aoma-umifh jzpfonf? ,if;odk\
zdIcdik ;f apcJ-h uonf? t*®vefjynfu pwifvyk u f ikd vf mcJ7h m/ tjcm;Edik if rH sm;u
aemufq;kH Y uav; vkyo f m;rsm;. qd;k 7Gm;vSaom vnf; t*®vefenf;wl vku d ef mvkyaf qmifvm -uonf?
tjzpfukd t*®vefjynf7dS tcsK\dvrl sm; odjrifvm-u av txl;ojzifh 1919 ckEpS w f iG f Edik if aH ygif;csKyftoif;
onf? a7mAwfaqmufao;/t,fvpfZAuf Aa7mif;eif; -uD;ESiw fh pfjydKief ufwnf; ay:aygufvmaom tdik /f t,f/
paom uAsmq7mrsm;onf uav;rsm; oem;pzG,f tdak c: tjynfjynfqidk 7f mtvkyo f rm; tpnf;t&H;k -uD;
'kQ a7mufaeyHu k kd pyfqckd -hJ uonf? xkt d csed uf jAdwo
d ~ . aus;Zl;a-umifh uav;rsm;tm; umuG,fay;a7;

132
www.foreverspace.com.m

uav;tvky-f urf;Oya' uavmyif

vkyfief;rsm;rSm ydkrdk xda7muf us,fjyef\vmcJhonf? ckEpS u f pI tm+m wnfjrJco hJ nfxpdk Ofu tvky&f rkH sm;
puf&Hkrsm;wGif touf 14 ESpf atmufudk rcdkif;7ef / qkid 7f m tifpydwaf wmf7mxl;(-uyfra7;t7m7S)d udk t*®
touf 18 ESpfatmufudk nOfhtvkyfrsm;Y rckdif;7ef/ vefrS cef\tyfvsuf jrefrmEdkifiHtpdk;7 taxGaxGXme
wpfywfv~if tvkycf sed f 48 em7D owfrw S 7f ef/ Edik if aH ygif; vufatmufwiG f xm;7Scd ahJ vonf? 1920 jynfEh pS w f iG f
50 ausmfu oabmwlncD -hJ u.? tvkyf&Hk rsm;qkdif7mtifpydwfawmfcsKyfXmeudk pwif
tar7duef jynfaxmifpw k iG f 1910 jynfEh pS f cef\upI zGifhvSpfvsuftdNd,tvkyf&Hk tufOya'rsm; twdkif;
uav;vkyfom;rsm; oufom acsmifcsdaprnfh Oya' vdu k ef musio fh ;kH ap cho J nf?
rsm;udk jyKvyk 7f ef -uKd ;pm;cJ-h uonf? od\k7mwGif zG\Jpnf;tkyf 1948 ckEpS w f iG f jrefrmEdik if H vGwv f yfa7; 77Sjd y;D aemuf
csKyfyHk tajccHOya'ESihf qef\usifaeojzihf ratmifjrif EdkifiHawmtpdk;7onf tvkyform;rsm;ta7;udk txl;
bJ7cdS o hJ nf? 1924 ckEpS w f iG f tajccH Oya'udjk yifqifjyD; ta7;,lco hJ nf? 194^ck Zlvidk v f Y tvkyo f rm; Oya'
aemuf Oya'rsm; jyXmef;vmcJo h nf? oRw z7efuvif jyKt-uHay;tzGJ\udk zGJ\pnf;cJhonf? xdktzGJ\.t-uH
&l;pAJh tpd;k 7 vufxuf 1933 ckEpS f rSpI puf&rkH sm;wGif ay;csut f 7 0g+d%y™dyQ jyifqifcsut f ufOya' t
16 ESpaf tmufuav;rsm;udk rcdik ;f 7awmhacs? enf;qH;k vkycf tufOya'/ oWKwiG ;f jyifqifcsuf tuf
t*®vefjynfwiG f uav; vkyo f m;rsm;ESifh tusK;H 0if Oya'/ a7eHajr tvkyo f rm;rsm; oufom acsmifcsd a7;
aom Oya'rsm; ay:aygufjy;D onfah emufwiG f tdN, d Edik if H tufOya’/ tvkyf &Hrk sm; tufOya'/ tvkyo f rm;rsm;
Yvnf; vkdtyfovdktenf;i,fcef\ jyifqifxm;aom avsmfa-u;ay;a7; jyifqifcsuftufOya' ponfjzifh
uav;tvky-f urf; Oya’rsm; ay:aygufvmcJ. h ?1922 rsm;vSpGmaom Oya’rsm;udk jy}mef;cJh.? txl;ojzifh
ckEpS f tvky&f rkH sm; tufOya't7 ,cifucGijfh yKxm;aom 1951 ckEpS f tvky&f rkH sm; tufOya'rSm uav;tvkyf
9 ESprf S 12 ESpf txd uav;rsm; tpm; 14 ESprf S 15 orm;rsm;twGuf rsm;pGm tumtuG,f ay;cJhonf?
ESpf t7G,f uav;rsm;udkom tcsdefjynfh vkyfudkifcGihf xkOd ya't7 touf 13 ESpf rjynhaf o;onfh rnfonfh
ay;avonf? 7moDtvdu k f vkyu f ikd 7f aom tvky&f rkH sm; uav;udrk ~ tvky&f w kH pfcck wk iG f vkycf iG hf rjyK7acs? t
wGif wpfae\v~if tvkycf sed f 11 em7D/ wpfywf twGi;f ouf 13 ESpf jynfhapumrl q7m0efxHrS tvkyfvkyf
tvkyf csed f em7Daygif; 60 &S7d rnf[k owfrw S cf o hJ nf? 7efoifhavsmfa-umif; wm0efcHvufrSwf 77SdrSom
omreftvky&f rHk sm;wGif wpfae\v~if tvkycf sed f 10 em7D v~iv f yk cf iG fh jyKonf? xkjd yif uav;rsm;udk wpfae\v~if
wpfywfv~if 54 em7Dr~ owfrw S af y;cJah vonf? xkrd S 4 em7Dxuf ydrk cdik ;f 7ef aomf›if;/ nae 6em7DrS eHeuf
wpfyg; rdef;rrsm; nOhftcsdefwGif tvkyfvkyfudkifjcif; 6 em7DtwGi;f rcdik ;f ap7efaomf›if;/ 15 ESpf jynhjf y;D aom
udvk nf;wm;jrpfco hJ nf? 1933 ckEpS w f iG f twnfjyKcahJ om vli,frsm;udkvnf; q7m0efxHrSoifhavsmfa-umif;
uav;rsm;vkyt f m;a7mif;pm;jcif; Oya'rSm uav;ol axmufccH suf77Srd o S m tcsdejf ynfh vkyEf ikd af om v-uD;
i,frsm;udk twefyif tumtuG,f ay;cJah om Oya' vkyo f m;tjzpf cdik ;f ap7ef›if;/ jy}mef; yg7Sad vonf?
jzpfonf? 1936 ckEpS Ef iS fh 1940„41 ckEpS rf sm;wGiv f nf; jynfaxmifpk jrefrm Edik if aH wmfonf 1948 ck rwfv
tvkyf&Hk Oya'rsm;udk jyifqifcJhao;onf? 'kxwd, uyif tdik /f t,f/ tdk tpnf;t&H;k -uD;. toif;0ifEikd f
uBmppftjyD;wGif tdNd,EdkifiHonf tdkif/ t,f/ tdk iHwpfck jzpfvmonftm;avsmpf mG tdik /f t,f/ tdk nDvmcH
tpnf;t&H;k -u;D rS csrw S af om tajccH vrf;pOfrsm; twkid ;f rsm;od\k ESppf Of ESpw f ikd ;f ud, k pf m;vS,rf sm; apvFwcf o hJ nf?
uav;oli,fvyk o f m;rsm;twGuf Oya' trsK;d rsK;d wd\kukd ,cktcg xdk tzGJ\csKyf nDvmcH rsm;rS qHk;jzwfcsuf
twnfjyKc7hJ m/ ,cktcg tdN, d Edik if oH nf uav;tvkyf axmufccH suf tajccHrsm;twkid ;f uav; tvky-f urf;
-urf; Oya'rsm; jyXmef;onfhzufwGifa7S\wef;odk\ Oya'rsm;ESifh tvkyo f rm; qdik 7f m tjcm; Oya'rsm;udk
a7muf7adS eavjyD? jy}mef;vsu7f adS yonf?
jrefrmEdik if u
H kd tdN, d Edik if rH S rcGrJ D umvu tvkyo f
rm; Oya'rsm;rSm tdN, d Edik if rH S Oya'rsm;ESifh txl;uGmjcm; uavmyif ? ?uavmyif[lIvnf;aumif;/ uavm
jcif;r7SdcJhacs? a7S;tcgu jrefrmEdkifiHESihf tdkif/t,f/tdk cdyk if[I l ›if;/ trnfwiG o f nfh tyifwpfrsKd;udk jrefrm
qufo, G cf o
hJ nfrmS vnf; tdN, d Edik if rH S wpfqihjf zpf.? Edik if &H dS tjrJprd ;f awmrsm;wGiaf wG\jrif7onf? tyift7G,f
tdN, d tvky&f rkH sm; tufOya'rSm jrefrmEdik if w H iG f 1911 rSm tvwfpm;rS t-uD;pm;txd&o dS nf? uavmyif.

133
www.foreverspace.com.m

uavmyif uavmjrdK\

uavmjrdK \ ? ? ompnfjrdK\ta&S\bufawmifpOf
awmifwef;rsm;&Sd vdi= ;f wuf/ ,if;rmyif/ bk7m;oH;k ql
paom 7Gmrsm;udak usmv f eG I
f 0ufjzLawmifo\dk wa7G\a7G\
wufvmv~if/ opfawmrsm;rSm opf,m/ tif-uif;/
ydawmuf/ unif/ awmifo7uf/ awmify³d pJ aom opf
awmrsm; r[kwfawmhbJ avxJJwGif w&SJ&SJjrnfavh&Sd
aom xif;&SL;awm-uD;rsm;odk\ a7mufvmjyD;aemuf/
awmifxyd t f vGef ajrjyef\uu G u
f s,wf pfcw
k iG f ausmif;
uefb7k m;apwDrsm;/ wdu k w f mtdr,f m;rsm;jzifh om,m
vSyaom uavmjrdK\ukd awG\7ayrnf?
uavmjrdK\onf &Sr;f jynfawmifyikd ;f ompnfvrf;cGJ
ta&S\buf rD;7xm;vrf;ay:wGif ompnfjrdK\rS 63 rdik f
tuG m Ywnf & S d o nf ? armf a wmf u m;vrf ; twd k i f ;
qdvk ~if rdik f 60 uGma0;onf? jrdK\. tus,ft0ef;rSm
pwk7ef; 9 rkid cf cJG ef\&I dS vlO;D a7 5000 cef\ (1953) &Sd
onf? uavmjrdK\onf yifv,fjyifrS tjrihfay 4300
toD;ESihftqD aq;zuf0ifonhf uavmyif
cef\wiG w f nf&o dS nf? waygif; wefc;l vrsm;wGif tjrihf
&kQaA'trnfrSm ‘w7ufwdk*sD;Edk; umZdkif;’jzpf.? qHk;tylcsdefrSm ^4 'D*7Dcef\&Sd.? jymokd/ wykd\wGJvrsm;
acs;yifESihf uavmyifwkd\. toD;rsm;onf aq;zuf wGif tylcsdef 54 'D*7D r~om&SdI tvGefat;onf?
0if-uojzihf ,if;wk\d ub
kd ,aq; qdik rf sm;wGif a7mif; jrdK\.yHo k @mefrmS ywfvnfwiG f awmifrsm;0ef;7HI
cs-uonf? uavmaphrS7aom uavmqDonf t ZvHEk iS fh wlaoma-umifh yavmifbmomjzifh uavmuf
a7jym;a7m*grsm; txl;ojzifh uk}Elem uko7mY toH;k (ZvkH)jrdK\[k ac:wGif7mrS uavmjrdK\[k wGifvm
0ifaomaq;zufwpfckjzpfonf? uavmyif.tom; a-umif; od7onf? a&S;uyavmif trsKd;om;rsm;
rSm rmIazsmhawmhah wmhta7mif&o
dS nf? wnfpu kd cf ahJ oma'o jzpfonf?

7Srf;jynfe,fawmifykdif;7Sd aEG7moDtyef;ajz7m awmifpcef;jrdK\jzpfaomuavmjrdK\

134
www.foreverspace.com.m

uvdAk myif uvkd7if;

uavmjrdK\rSm &Srf;jynfawmifydkif;. awmifpcef;jrdK\ aom tyiftm[m7"gwfudk xkwf,l oHk;pGJEdkifonf?


jzpfI a&S;tcgu Oa7mywkdufom;rsm;ESihf olaX; xk\jd yif tyif.tjrpfrsm;wGi&f adS om tzki,fw\dkY av
olu, G w f \kad EGtcg oGm;a7mufaexkid 7f mjzpfvsu/f wnf; xJrS Edu k x f &d*k si"f gwfukd pkw,
f I
l tyiftm[m7"gwf
cdpk m;aomuf7ef [dw k ,f-uD;wpfcEk iS fh a7ul;uef/ a*guf tjzpf ajymif;ay;onfh AufwD;7D;,m;rsm; aexdkif-u
oD;upm;uGif;wkd\&Sdonf? ywf0ef;usif&Sdawmifukef; onf? (Edkufx&dk*sif 7=? ) ,if;odk\jzifh uvdkAgyJyif
awmifwef;rsm;rSm xif;&SL;yif/ cs,f7Dyif/ydk;pmyifESihf rsm; pdkufysKd;xm;onfh v,fcif;rsm;wGifEdkufx&dk*sif
opfawmho;D / yef;oD;/ qD;oD;paom oD;rsK;d pHk tyifrsm; "gwf jynhfvmonf? tvsifESpfu uvdkAgyJyifrsm;
jzihf zH;k vFr;f vsu&f o dS nf? uavmjrdK\ ta&SbufpeG ;f wGif pdkufysKd;cJhonfh v,fcif;wGif ajymif;zl;yifrsm;udk wpf
awmifvm;acsmif; jzwfoef;pD;qif;7mteD;Y blwm&Hk vSnhfpdkufysKd;-unfh7m ajymif;zl;yifrsm;rSm oefpGrf;I
wnf&o dS nf? ajymif;zl; txGuaf umif;vma-umif;udk awG\&7dS jcif;jzifh
uavmjrdK\onf awmifpcef;jrdK\ jzpfonfhtwdkif; aEG ajrjoZmjyKjyifa7;wGif TyJyifrsKd ;onf rsm;pGmta7;yg
tcgwGif t7yf7yfrS {nfo h nfrsm; vma7mufvnfywf a-umif; xif7Sm;ayonf?
avh&o dS nf? t*®vyd f txufwef;ausmif;/ jrefrmpmoif
ausmif;rsm;&So d nf? brf;y7GmteD;&SOd rif wpfcw k iG &f adS om uvkd7if; ? ?uvkd7if;onf pdrf;vJhvJhta7mifESihf
a&F O rif b k 7 m;rS m xif a y:ausmf - um;I ES p f p Of touf&= usyaf paomteH\&I dS avxufyakd v;aom"gwf
bk7m;yGu J sif;ywkid ;f t7yf7yfrS bk7m;zl;rsm; txl;pnf aiG\jzpf.? T"gwfaiG\onf [,fvdk*sif"gwfaiG\tpk
um;pGm vma7muf-uonf? wGif zvd7k if;/ A&drk if;ESifh tkid t f 'kd if"gwfaiG\ wd\kEiS t fh wl
jrdK\ywf0ef;usiw f iG f qefpyg;tenf;i,fom pdu k yf sK;d yg0if7m/ ,if;wk\d. *k+o f Wdcsi;f rSm qifw, l ;kd rSm;jzpf
I *sKEH iS t fh mvl;udk trsm;tjym; pdu k yf sK;d -uonf? uJsEG mG ; -uonf? [,fv*kd si"f gwfaiG\pw k iG f zvk7d if;"gwfaiG\onf
jrif;rsm;udv k nf; toiht f wihf arG;jrL-uonf? "gwfaygif;pyf7mY txufjrufq;kH jzpfI uvd7k if;"gwf
aiG\rSm 'kwd, txufjrufqHk;jzpf.? uvdk7if;"gwf
uvdkAgyif ? ?uvdkAgyJyifonf yJvHk;rsKd;7if;wGif aiG\u1kd ^^4 ckEpS w f iG f qG'D ifvrl sK;d "gwkaA'u0d a&S;v
yg0ifIt,fvzg;zg;yifuJhodk\ usGJEGm;pmtwGufESihf qdkolu tOD;qHk;awG\&SdcJhonf? xkdpOfu j'Afpifwpfck
v,fcif;rsm; ajr-oZm xufoefvmap7eftwGuf tjzpfjzihf rod&Sd-ubJ atmufpD*sifESihf a7mpyfae
pdu
k yf sK;d -uonf? uvdAk gyJyif rsK;d pdwaf ygif; 400 ausmf aom j'yfaygif; wpfc[ k o
k m xifrw S cf -hJ u.? od\kaomf
r~&SdI Oa7mywdkufESihf ajrmuftar7duwkduf orydkif; 1810 jynfhESpfodk\ a7mufaomtcg qm[rfz7Da'ADu
a'orsm;wGif aumif;pGm jzpfxGef;-uonf? uvdkAg uvdk7if;onf j'yfaygif;r[kwfbJ j'yfpifwpfckjzpf
yJyifw\dk .t7Guw f iG f 7Gujf rGm oH;k 7Gupf yD g&SI d xkt d yif a-umif; xkwaf z:jyocJah vonf?
rsm;rS teDyiG fh tjzLyGiEfh iS fh -uufaoG;a7mift0ga7mif uvd7k if;"gwfaiG\onf tvGet f qdyjf yif;xefI av
tyGirfh sm; yGi-fh uonf? xuf av;aoma-umif/h yxruBmppftwGi;f u tqdyf
uvd k A gyJ y if t ppf E S i h f t vG e f e D ; pyf q if w l o nf h "gwfaiG\ tjzpf toH;k jyKcJb h ;l 7m vltajrmuftjrm;ao
uvdAk gtcsKyd ifrsm;udk ,cifu ysm;arG;jrLolw\dkom pdu k f a-ucJ-h u7.? od\k aomf vlw\dk tm;tusKd;&Sad prnfh udP
ysKd;-uonf? xdktyifrsm;jzihf ysm;arG;jrLaomtcg t trsm;Y uvdk7if;onf rnfr~ta7;yg t7ma7mufpGm
aumif;pm; ysm;7nfudk 7&SdEdkif./ ,cktcgawmifol toH;k 0ifyu kH kd atmufwiG af wG\7ayrnf?
v,form;rsm;vnf; TtyifrsK;d udk toH;k jyKvm-ujyD? uvdk7if;udk "gwfaiG\oef\oef\tjzpfjzihf obm0t
uvkAd gyJyifrsm;udk pdu k yf sK;d jyD;v~if usEJG mG ;pmtwGuf avsmuf rawG\7acs? j'yfaygif;taeESihfom tawG\7
yifpnfrsm;udkyxrt-udrf 7dwfodrf;-uonf? aemuf rsm;onf? txl;ojzihf qd'k , D rf/ ydw k ufq, D rf/ ruf*ed
wpf-udrf taphrsm;twGuf 7dwo f rd ;f 7jyefonf? Tt ZD,rfw\dk EiS hf aygif;pyfvsufawG\7onf? uvd7k if;ouf
yifrsm;ESihf oihfawmfonfh7moDOwk-um&SnfcJhaomf oufonf tqdyjf zpfaomfvnf;/ qd'k , D rfEiS afh ygif;pyf
xyfrH rpdu k yf sKd;7bJ t-udr-f udrf 7dwo f rd ;f Edik o
f nf? 7mrS jzpfay:vmonhf qdk'D,rfuvdk&dkuf j'yfaygif;rSm
t,fvzg;zg;yifuJhokd\ uvdkAgyJyif.tjrpfrsm;onf u`Eyfk w
f \dk ae\pOf oH;k pGv
J su&f adS om [if;cwfqm;yifjzpf.?
vnf; &Snfvsm;-uojzihf ajrqDatmufcHvFmwGif&Sd uvd7k if;"gwfaiG\oef\oef\ukd v~ypf pfjzihf "gwfceJG nf;jzifh

135
www.foreverspace.com.m

uvk7d if; uvk;d Apfb7k if

7&SdEkdifonf? [if;cwfqm; azsmf7nfxJwGifv~yfppf awmf.t&dkuft7mudk qufcHaomtcg touf 15


vFwfI "gwfcGJvdkufaomtcg uvdk7if"gwfaiG\onf ESprf ~om &Sad o;.? xkpd Ofu z7ef\b7k ifrsm;onf rsK;d wl
"gwfzdkwdkifrS xGufvm.? uvdk7if;"gwfaiG\udk zdtm; pkrsm;. t-uD;tuJrsm;om jzpf-uI uvd;k ApfrmS xdk
aumif;aumif;jzifzh I d uvd7k if;t7nftjzpfo\kd ajymif; z7ef\b7k iftrsm;wGif wpfyg; tygt0ifjzpfonf? 486
oGm;apjyD;v~if oHr+dpnf-uD; rsm;wGix f nfI h t-uD; ckEpS w
f iG f uvd;k Apfonf qGm;qGe;f teD;wdu k yf YJG a7mrwk\d
tus,f a7mif;0,f-uonf? xku d vd7k if;t7nfukd jrdK\ udk atmifEikd v f ukd o f jzifh pde;f jrpf0rS ;f udk pd;k rd;k 7avonf?
-uD; jy-uD;rsm;Y aomufa7tjzpftok;H jyKaom a7rsm; 493 ckEpS w f iG f uvd;k Apfonf uvdw k ;D v'g; trnf&dS
wGif a7m*gydk;rsm;aoI oef\&Sif;ap7ef tenf;i,f Ag*ef'rD if;orD;udk rdz7k m;ajr|mufonf? uvdw k ;D v'g;
cwfay;7onf? rSm c7pf,efjzpfonfhtavsmuf bk7if-uD;tm; c7pf
uvdk7if;onftjcm;"gwfaiG\rsm;/ oWKrsm;ESihf ,eft,l0g'odk\ul;ajymif;7ef r-umc+ wkdufwGef;
aygif;pyf7mYtvGef xufjruf.? [du k 'f &d*k siEf iS fh wku d f cJh.? uvdk;Apfonf ol.om;awmf orD;awmfrsm;
&duk af ygif;pyfaomtcg[du k 'f &d*k siuf vd&k u kd af c: [du k 'f tm; a7ESpfr*®vm cH,lapcJhaomfvnf; oludk,fwkdif
&du
k avm7pftufqpfukd 7I/ TtufqpfrmS pufrv = uf rSmrl *smref tEG,f t,fvref;Edik f vlrsK;d wd\ktm; wku d f
r=vyk if ef;wGiv f nf;aumif; / ud, k w f iG ;f tpmacsr=wiG /f cdkuf atmifjrifcJhjyD;onfhaemufrS c7pf,efjzpf
vnf;aumif;tvGef ta7;-uD; toH;k 0ifonf? qd'k , D rf/ vmcJah vonf?
ydw
k ufq, D rf/ ref*edpaom oWKrsm;ESifh aygif;pyfaom uvd;k Apf bk7ifonf bke;f vuf&;kH ESifh jynfph akH ombk7if
tcg qd'k , D rfuvd&k u
kd /f ydwk ufq, D rfuvd&k u kd /f ref* jzpfonfhtavsmuf/ tuGJuGJtjym;jym; jzpfaeaom
eduvdk&dkufpaom uvdk&dkuf toD;oD;udk 7onf? z7ef\Eikd if uH kd wpnf;wvH;k wnf; jzpfapcJo h nfomru/
uvd7k if;Y 0šKyPnf;rsm;rS ta7miftrsK;d rsK;d udk csw G f ajrmufbufESihfta&S\bufwGif &dkif;jrpfrS awmifbuf
ypfEikd af omoWdvnf; &So d nf? ajcmufaoG\aom uvkd yD;7eD; awmifwef; txd us,fjyef\aomEdkifiHudk wnf
7if;"gwfaiG\ xnfx h m;onfh zefA;l xJo\kd ajcmufaoG\aom axmifco hJ nf? uvk;d Apfb7k if wnfaxmifcahJ omEdik if H
opf7Gufpdrf;wpf7Gufudk jzpfap/ ajcmufaoG\aomyef;eD rSmaemif tcgwGif jyifopfEikd if H jzpfvm7m/ yg7pfjrdK\rmS
wyGiu hf jkd zpfap/ ajcmufaoG\aom t0wfteDukd jzpfap/ xkpd Ofuyif jrdK\awmfjzpfcahJ yonf?
xnf h v d k u f a omtcg ta7mif y suf o G m ;onf u d k r uvd;k Apfb7k ifonf 511 ckEpS w f iG f ewf7mG pHavonf?
awG\ 7acs? odk\aomfzefAl;xJ&Sd yPnf;rsm;pdkpGwfoGm;
atmif a7tenf;i,f xnfhay;vdkufonfhESihfwpfjydKif
euf/ xkdyPnf;wdk\. teDa7mif tpdrf;a7mifwdk\onf
aysmufu, G If jzLoGm;-uawmh.? ta7mifjzLoGm;7jcif;
. ta-umif;rSm uvd7k if;onf xnhv f u kd af om a7xJrS
[dkuf'&dk*sifESihf aygif;pyfoGm;jyD;aomf atmufpD*sifudk
xD;wnf;usefaeaponf? xdkatmufpD*sifu ta7mif
udk ysufatmifjyKojzihf ta7mifrsm;jzLoGm;7jcif;jzpf
.? xkda-umihf uvdk7if;udk ta7mif csGSwfaq;rsm;
az:pyf7mY rsm;pGm toH;k jyK-uonf?
uvd7k if;onf qd;k aq;/ rD;owfaq;7nfEiS fh uvd&k kd
azgif;ac: arhaq;rsm; az:pyf7mYvnf; rsm;pGmtoHk;
0ifayonf?

uvdk;Apfbk7if (c7pf 466„511) ? ?uvdk;Apf


bk7ifonf z7ef\ vlrsKd;rsm;. rsKd;wlpk wpfpkjzpfaom
aq;v,ef;z7ef\wkd\. t-uD;tuJjzpfol csDv'g7pf tdNd,wGif jAdwdo~tm+mukd tajcpkdufay;cJhol uvkduf
bk7if. om;awmfjzpfonf? 481 ckESpfwGif crnf;

136
www.foreverspace.com.m

uvdkuf tm

uvdkuftm(c7pf1^25„1^^4) ? ?aemiftcg wGif


yvufqD;pm; AJ7GefbGJ\7ol a7mAwfuvdkufonf
um; tdNd,EdkifiHwGif jAdwdo~wkd\vFrf;rdk;Edkif7ef pwif
tajcpdu k af y;cJo h l jzpfayonf? xkyd Ck Kd vf-uD;onf tkyf
csKyaf 7;wGi›f if;/ ppfra= 7;7mwGi›f if;/ xl;jcm;vSaom pGr;f
7nfoWdEiS fh jynhpf o kH v l nf; jzpfavonf? tcsK\du avmh
aemhonf tar7duwkdufokd\ AdkvfcsKyfAg*GdKif;udkvFwf
rnft h pm; uvdu k u f kd vFwcf v hJ ~if tar7duefvw G v f yf
a7;ppfyGJonf wpfrsKd;wpfzHk tqHk;owfp7mta-umif;
&So d nf[yk if qkad vonf?
uvdu k o f nf &Sa7mh&i=d , f me,fwiG f 1^25 ck pufwif
bmv 29 7ufae\Y arG;zGm;I ausmif;aepOftcgu
qkq d ;kH rcufaom oli,fwpfO;D jzpf.? toift h wifrh ~om
ynmoif-um;wwfajrmufcJhI 18ESpft7G,fwGif tdNd
,Edik if H ta&S\tNd , d uk$+Do\kd oGm;a7mufum pma7;
tjzpf tr=xrf;chJonf? xdktcsdefum;ta&S\tdNd,
uk$+Donf 8Gwf'[kyftil ta&S\buf&Sd jAdwdo~ydkif
e,f opfrsm;udt k yk cf sKyf ae7pOftcgjzpf.? xk\jd yif tdN, d
Edik if &H dS jAdwo d ~ESihf jyifopfta&S\tNd , d uk$+Drsm;onf
tdNd,Ytm+mvFrf;rdk;7ef t-uHcsif;wlaeojzihf7efol
a7mAwfuvkduf atmifyGJ7vkdufaom yvufqD;wkdufyGJ
rsm;jzpfvsuf rmefapmifae-uaomtcgvnf; jzpf.?
1^46 ckwGifum; jyifopfwkd\onf jAdwdo~wkd\tm;
tdN, d rStjyD;tydik Ef iS x f w
k 7f ef 7nf7, G cf sufjzihf r'7yf onht f cdu k /f Oa7mywdu k o f m; ppfonfawmf 200 ppfAg7D
jrdK\udk wdkufcdkufcJhavonf?xkdtcg pma7;tvkyfjzifh 300 r~ESifh uvdu k o f nf wdu k cf ukd o f rd ;f ,lavonf?
ysi;f ysi;f 7d7t d r=xrf;ae7aom uvdu k t f zk\dwpfrsK;d wpfzkH xkdtcg csNmqm[pfonf tiftm;aumif;vSaom
tr=xrf;7ef tcgtcGi7fh &Scd . hJ ? jyifopfw\dk ujkd yefvnf wyf-uD;wpfwyfukd ol\om;ud, k wf ikd Of ;D pD;apI tm;aumh
ckcHwkdufcdkufaom uk$+D.ppfwyfwGif uvdkufonf jrdK\udkjyefvnfwdkufcdkufodrf;,l7efapvFwfvkduf7m/
tvHudkifAdkvf tjzpf0ifa7mufaqmif7GufcJhavonf? uvdu k wf \dkvpl rk mS tiftm; tqrwef-uD;rm;aom 7efol
odk\aomf ppfr=a7;7mtpGrf;tpudk rjyvdkuf7ao;rD wyf-uD;. 0dik ;f 0ef;wku d cf u kd jf cif;udk cHc7hJ .? od\k aomf
jyifopfEiS hf jAdwo d ~w\dk ppf7yfqv J udk -f uonf? uvdkufonf jrdK\udk7efolwkd\ vufodk\rusatmif odrf;
od\k7mwGif uvdu k o f nf ol.tpGr;f tpjyo7ef tcg ydkuf xm;cJhjyD;aemuf 53 7ufwdkifwkdif 7efolwdk\udk
tcGiu fh kd r-umrD 7&Scd ahJ vonf? wpfcgaomf jyifopfEiS fh wGe;f vSef wku d x f w k Ef ikd cf ohJ nf? ,if;od\k tiftm;csi;f rr~
jAdwo d ~w\dkonf wkid ;f 7if;om; apmfbmG ; e,fwpfe,f. bJ rsm;jym;onfh 7efow l \dkukd wGe;f vSeEf ikd cf o hJ nft
h wGuf
&du
k 7f mqufcaH 7;wGif wpfzufpD 0ifa7mufpu G zf uf-u7m u vdkuf. *k+fowif;rSm xif&Sm;ausmf-um;vm
rS ,SOfjydKifwkdufcdkuf-uaom tajctaeodk\yif qdkuf avonf?
a7mufc-hJ uonf? jyifopfw\kduaxmufcaH om apmfbmG ; xkad emufyif 7efow l \dk. t0dik ;f cHae7aom x7pfcsD
avmif;csNmqm[pfonf tiftm;enf;aom jAdwdo~ aemh ydkvDjrdK\udkvnf; uvkduf u,fwifcJhavonf?
wyfpkwpfpk apmifha&Smuf xdef;odrf;xm;onfh x7pfcsD xkjd yif ud\kAavmif;ESihf csi*f vmywf cHwyfrsm;udv k nf;
aemhyv kd jD rdK\ukd tvH;k t7if;ESifh wdu k cf u kd of jzifh xkjd rdK\us wdu k cf u
kd f odr;f ydu k cf .
hJ ? od\kEiS fh t*®vyd w f \dak xmufcaH om
qH;k vkqq J J &Sad eaomtcg/ csNmqm[pf. tiftm;jyKd uJG apmfbGm;avmif; r[mruftvDonf umeufwpfe,f
oGm;ap7ef 7nf7, G cf sujf zifh xkt d a7; pwif7m ume,f em0yf apmfbmG ;tjzpf 7&So d mG ;avonf?
wpfe,f.jrdK\awf tm;aumhjrdK\udk tumtuG,f r&Sd 1^53 ckEpS w f iG f uvdu k o f nf t*®vefo\kdjyefvmjyD;

137
www.foreverspace.com.m

uvkduf tm

aomf twef-um aexkid cf o hJ nf? od\kaexkid pf Of ygvDref cef\cGJ tkyfcsKyfcJhavonf? 1^60 jynhfESpfwGifuvdkuf
trwftjzpf ta7G;cHcJh7.? 1^56 ckESpfwGif uvdkuf onft*®vefjynfo\dk jyefomG ;.? t*®vefo\kd jyefa7muf
tm; tdNd,odk\ ,cktcg r'7yfjrdK\[kac:wGifonfh zdk\ aomtcg txl;wvncsD;jr|ihfajr|mufpm;jcif;cH7
pdeaf ';ApfjrdK\. bk7ifct H jzpf cef\xm;I apvFwcf o hJ nf? onfhjyif &S&l;pAg7De,frS ygvDref trwftjzpfvnf;
xktd awmtwGi;f pl;7m;*sGwaf 'gifvmtrnf&dS b*® a7G;aumuf wifajr|mufjcif;cH7onf? 1^62 ckESpfwGif
vm; e,fem0yfapmfbmG ;onumvWm;jrdK\ukd odr;f ydu k f AJveG t f qiht f wef;jzihf olaumif;jyKjcif; cH7avonf?
cJhjyD;aemuf jAdwdo~vlrsKd; a,mufsm;rdef;rESihf uav; 1^65 ckESpfwGif tdNd,EdkifiH&Sd jAdwdo~vlrsKd;wkd\.
146 a,mufw\dkukd umvuWm;&Sd tvHak xmiftwGi;f tajctaerSmtawmfyif qdk;7Gm;vmojzihf uvdkuf
ydwaf vSmiftusO;f csxm;cJ7h m avaumif;pGm r&SL7aom rSm tdNd,odk\ b*®vm;e,f.bk7ifcHESihfaoemywdt
a-umihf wpfntwGi;f yif vlaygif;123a,muf aoqH;k jzpf jyefomG ;7jyefonf? uvdu k af 7muf oGm;aomtcg
cJh-u7.? xkdudPudk ‘umvuWm; tvHkaxmifudP’ r*d{k u7mZfb7k if &SmtvrfEiS fh oifw h ifph mG qufqEH ikd f
[k ac:a0:-uI jAdwdo~ wkd\rSm rsm;pGmrcHr7yfEdkif atmifaqmif7u G cf .
hJ ? xkad -umihv f nf; r*d{k u7mZfu
atmif jzpfc-hJ uavonf? xkad -umifu h vdu k rf mS r'7yf ta&S\tNd , d uk$+Dtm; AD[m;/ -o7d©ESifh b*®vm;e,f
od\k a7mufv~if a7mufjcif;qko d vdyk if umvuWm;jrKd \ukd wkd\rS tcGefaumufcHay;7ef apcdkif;jcif;cH7avonf?
csDwufodrf;ydkuf7ef wm0efvFJtyfjcif;cH7ojzifh a7 xdktcg ta&S\tdNduk$+DrSm xdke,frsm;udk tkyfcsKyf
a-umif;rScsDwufI umvWm;jrdK\udk atmifjrifpGm olrsm;ozG,f jzpfvmonfjh yif tusK;d tjrwfvnf; rsm;
wkdufcdkuf odrf;ydkufcJhavonf? ,if;onhfta7;wGif pGmcHpm;cJh7ayonf? xkdjyif uvdkufonf ppfwyfudk
tiftm; awmifhwif;vSaomapmfbGm;ppfwyf-uD;udk jyefvnf jyKjyifz\JGpnf;cJI h / b*®vm;e,f jrdK\jytkycf sKyaf 7;
uvku d o f nf tiftm; tqrwef enf;yg;vSaom ol. pepfrsm;udv k nf; wk;d wufaumif;rGeaf tmif jyKjyifay;
wyfEiS fh wdu k cf u
kd af tmifjrifcahJ yonf? cJah vonf? 1^6^ ckEpS w f iG f uvdu k of nf t*®vefo\kd
Tod\kjzifh apmfbmG ;rSm ppfajyjidr;f 7ef pum;urf;vSr;f jyefomG ;jyef.?
cJh7jyD;aomf/jAdwdo~wkd\tzdk\ tusKd;&Sdaprnfh ppfajyjidfrf; ,if;odk\ tdNd,Y jAdwdo~. tm+mpuf wnfwHh
a7;pmcsKyfudk vufcHvdkuf7.? xkdaemuf jyifopfydkif cdik jf rJa7;udk aqmif7u G cf jhJ yD; jyefvmcJah om uvku d t f m;
csNe*dk7fjrdK\udkvnf; wkdufcdkufodrf;ydkufzsufpD;ypfvdkuf tmufvGwfawmfwGif tdNd,Y oljyKcJhonfh tcsKd\aom
avonf? odk\aomf r-umrD uvdkufonf xkdapmfbGm; udPrsm;ESihf pyfvsO;f Irvdo k rl sm;u vmbfpm;olwpfO;D
tm; 7mxl;rScsI apmfbmG ;. ppfaoemywd rD7m*suzf g; tjzpfjzifv h nf;aumif;/ ud, k uf sK;d &SmolwpfO;D tjzpfjzifh
tm;/ apmfbmG ;. ae7mwGiw f if7ef tpDtpOfwpf7yfukd vnf;aumif;/ pGypf aJG jymqdjk cif; jyKcJ-h uonf? xkad -umihf
v~dK\0u S pf mG jyKvkycf hJ avonf? xkad -umifh 1^5^ ckEpS f ygvDrefu pHkprf;a7;tzJG\zGJ\pnf; pHkprf;apvsuf ol.
wGif vl 3000 yg0ifaomwyfESihfapmfbGm; pl7m;*sGwf aqmif7u G cf sut f csK\dukd &=wcf sonht f qdrk sm; wifoiG ;f cJh
a'gifvmudk wku d 7f ef xGuv f mcJ7h m yvufq;D uGi;f jyif aomfvnf; uvdu k rf mS jAdwo d ~ tifyikd , f m.tusK;d udk
wGif vl 50000 ygaom apmfbmG ;wyf-uD;ESifh qHrk ad v aqmifoltjzpf rSwfwrf;wifcH7onfhtjyif pGyfpGJcsuf
onf? xkdokd\ tiftm;csif; rr~bJ jzpfaeaomfvnf; rsm;rSmvnf; &Si;f vif; ajyvnfomG ;.? od\kaomf uvdu k f
apmfbGm;-uD;.wyfrSmuvdkufppfwyf. 7Gyf7GyfcsGHcsGH rSm tdN, d wGif tawmfyif -udK;-udK;yrf;yrf; aqmif7u G f
wku d cf u dk rf u= kd rcH7yfEikd o f jzifh r&=rvSta7; &H;= edr7hf av cJah oma-umifh use;f rma7;csK\dwahJ ecdu k f xko d \kd pGypf aJG jymqkd
onf? ,if;odk\ yvufqD;wdkufyGJwGif atmifyGJ7vdkuf ta7;,ljcif; cH7aomtcg pdww f iG f tawmfyifxcd u kd f
jcif;jzihf uvku d o f nf tdN, d Edik if YH jAwd od ~ wefc;kd tm+m oGm;&Ho k mru use;f rma7; tajctaerSm ydI k qk;d 7Gm;cJh
udt k xGut f xdyo f \dk a7mufatmif pGr;f aqmifcahJ vonf av7m 1^^4 ck Ed0k ifbmv 22 7ufae\wiG f ol\u, kd o f l
xkjd yif uvku d . f tultnDa-umifh rD7m*sufzm;rSm tqH;k pD7ifvu dk af vonf? ,if;ok\d jzihf tdN, d Edik if w H iG f
b*®vm;e,f. em0yfapmfbmG ; jzpfvmav7m uvdu k f jAdwdo~.tifydkif,m wnfaqmufay;cJhol wpfOD;rSm
tm; aumif;pGmaus;Zl;qyfojzihf olaX;jzpfavmuf rdrd aqmif7Guf-udK;yrf;r=rsm;twGuf *k+fr,l7bJ
atmif yPnf;OPmrsm;7&Scd . hJ ? xkrd ~ruao; rD7m*suf &Supf w d -f uD;pGmjzihf b0odr;f oGm;7&Smavonf?
zg;onf apmfbmG ;jzpfvmaomfvnf; uvdu k uf om pDrH

138
www.foreverspace.com.m

vku
d jf rpf uavmifwH

uvdkufjrpf ? ?uvdkufjrpfonf paumh wvefjynf jrpfzsm;rSrpf0txd106 rdkifr~ 7Snfvsm;I t*®vef


awmifydkif; vif;emh&d=if,me,f7Sd avmufom; awmif jynfwGif odrf;jrpfrSvJGv~if ordkif;wGifavmufatmif
ukef;rsm;rSjrpfzsm;cHI uvdkufZa'; csKdifh0Srf;a'oudk xif7mS ;aom a7a-umif;vrf;r-uD;jzpfonf?
jzwfoef;jy;D v~if uvdu k jf rpf0us,x f o
J \dk pD;0ifavonf?
uvdu k Zf a';csKid 0hf rS ;f a'owpfav~mufwiG f xa7muf uavmifiSuf ? ?iSufavmuxJwGif xl;qef;thH-o
ig;zrf;jcif;vkyfief;rsm;ESihf vSyaom a7wHcGefrsm; zG,af umif;aom iSuw f pfrsK;d rSm uavmifiu S f jzpf onf?
7Sdjcif;a-umifh xif7Sm;ausmf-um;onf? *vyfp*dk;jrdK\odk\ xkdiSufOD;acgif;aemufwGif rnf;eufaomtawmif
a7mufonft h cg uvdu k jf rpfonf jrpfa-umif;eufvmjyD; &Snrf sm;onf rwfaxmifvsuf xGuaf eav7m a&S;tcg
v~if ukefoG,fa7;vrf;a-umif;-uD;tjzpfjzifh xif7Sm; u pma7;awmf-uD;rsm;.em;7GufwGif -uufawmif
ausm-f um;onf? *vyfp*d;k jrdK\atmufwpfav~muf *7if; uavmifwrH sm; n|yx f m;ouJo h \dkxif7onf? xkad -umifh
aemhjrdK\txd jrpfurf;wpfzuf wpfcsuw f iG f oab®musi;f yifv~if ‘uavmifiu S ’f [laomemrnfx;l udk 7&So d nf?
rsm;ESifh oab®mwnf7m0if;rsm; wnf7adS vonf? xkad ' uavmifiu S wf iG f tvGe&f n S v f sm;aom ajcaxmuf
owpf0dkufrSm yifv,ful;oab®mrsm;/ ppfoab®mrsm; rsm;&SdI 4 aycef\ t7yfjrifhonf? tjrD;rSm ajr-uD;
wnfaqmuf7ma'ojzpfonf? ESihfxdaeonf? E=wfoD;rSmtvGefoefrmI ig;r~m;csdwf
tvGef -uD;rm;crf;em;IuBmausm-f um;onfh ‘uGi;f uJhokd\ aumufcsdwfaeonf? rsufvHk;ywfvnf&Sd ta7
ar7D’ ESifh ‘uGi;f t,fvpfZAuf’ trnf7adS om yifv,f jym;rSm vdraf rmfa7mifxaeonf? OD;acgif;/ vnfyif;ESifh
ul; oab®m-uD;rsm;udk uvdkufjrpfwGif;7Sd tqdkyg ausmuke;f rSm rGjJ ymI atmufyikd ;f rSmrnf;eufonf?
oab®musi;f oab®m0if;rsm;Y wnfaqmufc-hJ uonf? zg;/ yd;k rFm;/ tdraf jrm| if/ vdyu f av;rsm;ESifh ajrw G \do
k nf
*7if;aemhjrdK\atmufbufodk\ a7mufoGm;aomtcg uavmifiSuf.tpmjzpf.? tvGef tqdyfjyif;xef
tus,fridk f 40 tvsm;rdik f 60 cef\ 7Sad om jrpf0us,f aom ajrGrsm;udkyif owfjzwfpm;aomufonf? ol.
-uD;tjzpf yifv,fxJodk\ pD;0ifavonf? xkdjrpfonf &Snfvsm;aom ajcaxmufrsm;jzifh ajrGrsm;udk rajy;
Edkifatmif eif;xm;jyD;aemuf oefrmaomawmifyHrsm;
jzihf ud,k u f u kd muG,x f m;av7m ajrGqyd rf S rpd;k 7dr7f acs?
uavmifiu S of nf ajcwH&n S o f avmuf vrf;av~muf
jref tajy;jrefonf? jrif;ajy;oavmuf ajy;Edkif.?
wpfcgwpf7HrSom ysHoef;aomfvnf; aumif;pGmysHEdkif
onf? rsm;aomtm;jzifh ajr-uD;ay:Yomaeonf?
-uD;rm;aomtodu k uf kd opfyifxufYjzpfap/ csKHzw k xf J
wGijf zpfap jyKvyk af vonf? -o*kwv f wGif Otk7m Orsm;
rSmjzLazG;I tndKa7miftpufrsm; yg&So d nf?
uavmifiSuf.ae7if;a'orSm tmz7duwdkuf
awmifydkif;jzpfonf?ajrmufbufwGif ql'efe,fESihf
tufAq D ;D eD;,m;Edik if t H xd usupf m;onf? olwpfyg;.
tom;udk owfjzwf pm;aomuf7mY toefrmqH;k aom
iSufrsKd;jzpf.? vif;,kefESihf vif;wpfiSufrsKd;wkd\ESihf
eD;pyfonf[k ,lq7onf?

uavmifwH ? ?uavmifwu H kd vlwidk ;f vdyk if jrifb;l


-uonf? uavmifwH odk\r[kwf rifwH[k ac:aom
yPnf;um; pma7;7mwGif toHk;jyKaom u7d,mjzpf
iSufOwpfvHk;vHk;ukd rsKdcs7ef-uHaeonhf uavmifiSuf onf? uavmifwHudk a&S;acwftcgupI ,ckacwf
wkid f toH;k jyKvsuf &S-d uonf? ,ckacwfwiG f toH;k jyK

139
www.foreverspace.com.m

uavmifwH

onfEiS hf tr~ pma7;onfh


u7d,mtrsK;d rsK;d vnf; wk;d
wufvmcJh.? odk\7mwGif
t ajccHoabmrsm;rajymif;
vJcJhay? pULonf yydkif;
7yfusLpULrsm;jzpfI u
avmifwHrsm;onfvnf;
usL&dk;uavmifwHrsm;om
jzpfonf? tm&SwkdufwGif
um; uavmifwHudk rsm;
pGm toH;k rjyKc-hJ ubJ a&S;ESpf
aygif;rsm;pGmrSpI unpf
ESifh pkww
f rH sm;udok m toH;k
jyKcJh-uonf? pkwfwHudk
w&kwEf idk if YH pwifo;kH pGcJ I
hJ
yykdif;7yfusLpUay:Y usL&kd;uavmifwHjzihf pma7;onhf a7S;tD*spf,Ofaus;r=acwf aemufrS tjcm;ta&S\EkdifiH
rsmodk\ ysH\ESHoGm;[efwl
vsuf&Sdaom &dk;&dk;uavmifwHrsm;rSm tzsm;wGif c`ef onf? pkwfwHudk tcsKd\ oHk;pGJvsuf yif &Sdao;onf?
xufaomuavmifoGm;rsm; wyfqifxm;jyD;v~if rif jrefrmEkid if w
H iG vf nf; uavmifwrH mS Edik if jH cm;om;rsm;
wk\Id a7;om;aom vlo;kH yPnf; wpfcjk zpf.? a&S;tcgu ,laqmifvmaom pma7;u7d,mjzpfonf? a&S;jrefrm
uavmifoGm;[lI oD;jcm;r&SdcJhacs? uavmifwHjyK wkd\onf pma7;7mwGifuavmifwHudkroHk;bJ uef\ul/
vkyfaom yPnf;udkom tzsm;cGsefatmifjyKvkyfI unpf/ pkwfponfh pma7;u7d,mrsm;udkom toHk;
toH;k jyKcJ-h uonf? jyKcJ-h u.? ,ckacwfwiG u f m; uavmifwt H rsKd;rsKd;udk
uavmifwHjzihf pma7;jcif;onf a&S;acwf tD*spf toH;k jyK-ujy;D v~if uef\u/l unpf/ pkwpf onfah &S;a[mif;
EdkifiHYpwifay:aygufcJhonf?bDpD 2000 ausmfu pma7;u7d,mrsm;rSm wdraf umvke;D yg; jzpfaeavjyD?
tD*spfvrl sKd;wk\d onf yydik ;f 7yfac: usLyifwpfrsKd;.tlrS uavmifwu H kd toH;k rsm;aom Edik if rH sm;rSm Oa7my
jyKvkyfxm;aom pULay:Y pma7;avh&Sd-uonf? pm EkdifiHrsm; jzpfonf? usL&dk;uavmifwHrsm;jzifh pma7;
a7;7mwGif usyfcdk;ESihf azsmfaomrifudk tzsm;csGefxm; om;jcif;onf tD*spfrStpjyKI tjcm;taemufEdkifiH
aomusL&dk;jzihfwkd\I a7;-u.? xkdodk\ tzsm;csGefxm; rsm;od\k wpfqihjf yef\ymG ;oGm;onf? tv,facwfuek cf g
aomusL&dk;rsm;rSm uavmifwH trsKd;rsKd;. tpyif eD;wGif Oa7mywku d Yf pmayta7;tom; wd;k wuf rsm;
jzpfavonf? jym;vm7m uavmifwH trsKd;rsKd; zefwD;I toHk;jyKcJh
tD*spEf ikd if rH w
S pfqih,
f Ofaus;r= ys\HE\Ho
S mG ;aomtcg pm -uonf? od\kaomf a&S;pepfrsm;ESifh rsm;pGmrjcm;em;cJah y?
a7;7mY enf;opftrsK;d rsK;d udk toH;k jyKvm-uonf? xkd Oa7mywku d f bke;f -uD;ausmif;rsm;wGif usrf;pmtkyrf sm;
tcgwGif yydkif;7yfusLpULrsm;omru om;a7;jym; udk ul;,la7;om;7mY iSufawmifrsm;udk t7if;zuf
za,mif;jym;rsm; ay:Yvnf; pma7;vm-u.? yydkif; rSc`efI rifwkd\ uma7;cJh-u.? xdkpepfonf tv,f
7yf usLpULESifh om;a7jym;ay:wGif a7;om;aomtcg acwf wpfav~mufv;kH wGio f mru twwfynmjyefvnf
rmI c`ex f ufaom yPnf;trsK;d rsK;d udk uavmifwjH yKvyk f qef;opfacwfjzpfaom acwfqef;csdeYf yif rwdraf um
IoHk;-uonf? za,mif;jym;rsm;ay:wGif pma7;aom cJhacs? iSufawmifrsm;ukd uavmifwHjzifh oHk;-u7m
tcgYum; om;aumif t&dk;udk c`efxm;aom ‘pwkdif; wGif Oa'gif;/ ief;ponfh iSufrsm;. tawmifwkd\udk
vyf’ac: unpfudk oHk;.? xkdaemuf a-u;eDacwfokd\ trsm;tm;jzifh toH;k jyKc-hJ uonf? iSuaf wmif. t7if;
a7mufaomtcg a-u;eDunpfrsm; ay:aygufvm.? ydkif;jzpfaom t&dk;rmudk rD;Yu`rf;apjyD;aemuf "g;jzifh
aemufacwfrsm;wGif pmaya7;om;r= wk;d wufvm jcpfypf vdkufaomtcgc`efaomtoGm;udk 7onf? xkd

140
www.foreverspace.com.m

uavmifwH

toGm;csGefudk tv,frS rifpD;7ef tufa-umif;uav; wkd;wufaumif;rGefvmaoma-umifh 1830 jynfhESpf


wpfck cGaJ y;7onf? 18 7mpkEpS cf ef\wiG f iSuaf wmifu avmufwGif iSufawmifuavmifwHrsm; uG,faysmuf
avmifwrH sm; odoo d momaumif;rGev f mcJo
h nf? &d;k &d;k oavmufjzpfcJhonf? oWKuavmifoGm;rsm; wkd;
iSufawmiftcsGefrsm;udk toHk;ESihf vdkufzufatmif jyK wufaumif;rGefvmatmif jyKjyif7mwGif ,ckacwfoHk;
jyifc-hJ u&Hrk u/ iSuaf wmifuikd u S af wmiftwdik ;f roH;k bJ jzpfaom azgifwdefyifrsm;udk 1819„20 ckESpfcef\u
tcsGef7SdaomtoGm;ydkif;udkom,lI twHudk opfom; prf;oyfjyKvkyfcJh7m toifhwifh atmifjrifcJhavonf?
ponhw f \dkjzifh wyfqifI tok;H jyK onf? xko d \dk opfom; od\k 7mwGif rifvu kd n
f I D rifukd vkad omtcgrS xGuaf p
ponfh twHwiG f iSuaf wmif&;dk toGm;wyfIa7;jcif;udk 7ef xde;f xm;Edik af omazgifwed yf ifrsK;d udk 1884 ckEpS cf ef\
1809 ckESpfu *sKd;ZwfA7m;rm;qkdolu xGifcJhonf? urSjzpfajrmufcJh.? xkdodk\ azgifwdefyifrsm; jzpfxGef;
xkdacwfupI ,ckacwfoHk; uavmifwHrsm; pwif ay;aygufvmaomtcg *7dwjf Adwed Ef ifh tar7duefjynf
ay:aygufvmonf[k qkd7ayrnf? xkdaemuf u axmifpkwGifazgifwdefyifvkyfief;rsm; zGH\jzdK;vmcJhonf?
avmifwHrsm;rSm a&S;uxufododomom wdk;wuf 1890 jynfEh pS cf ef\wiG f toGm;rsm;udk a7F od\kr[kwu f m
vmjyD;v~if rsm;r-umrD oWK uavmifoGm;rsm; 7uf a7FjzifhjyKvkyfI tzsm;Y rmausmacsmnufap7ef
ay:ayguf vmavonf? yvufweD rf od\kr[kwf tdik 7f pf', D rfoWKrsm;wifI oH;k
1818 ckEpS w f iG f csm;0yfqo dk ol nf iSuaf wmif&;kd &d;k cJ-h uavonf? uavmifomG ; vkyef nf;rsm;wGif Tenf;
tpm; oWKukd toGm;jyKvyk I f oH;k cJo h nf? xkt d csed rf mS onf ,ckacwfwidk f taumif;qH;k jzpfavonf?
Oa7mywdu k Yf pufrv = ufrx= eG ;f um;p jyKvmaom tcsed f ,ckacwfwGif uavmifwHESihf uavmifoGm;trsKd;
jzpf7um; oWKuavmifomG ;rsm;udk 1822ckEpS w f iG f puf aygif; rsm;pGm&SdI trsKd;rsKd;aomoWKrsm;jzihf jyKvkyf
jzifjh yKvyk cf ahJ vonf? oWKuavmif oGm;rsm;jzifh pma7; xm;onfudkawG\7ayonf? uavmifoGm;rsm;wGif t
7mY yxrwGif rmausmyHck si;f rwlI tcsK\duiSuaf wmif wH;k tcGsepf onfjzihf pma7;ol. oabmtwkid ;f vk7d mudk
jzifjh yKvyk af om uavmifwrH sm;udo k m qufvuf oH;k pGJ toH;k jyKEdik .
f ? &d;k &d;k uavmifomG ;rsm;udk a-u;0g/ oH/
-u.? od\k 7mwGif oWKuavmifomG ;rsm; wpfpwpfp or+dponfh rmausmaomoWKwdk\jzifh jyKvkyfxm;

uavmifwH. tqihfqihfwkd;wufvmyHk (1) iSufawmifuavmif (2) oWKtoGm;wyfuavmif (3) yHkqGJuavmif

141
www.foreverspace.com.m

uvkid 'f pdk ukyf

onf? tcsdK\azgifwdefyifrsm;wGif rif7nfroHk;bJ


rifcrJ ifap;ponfw\u dk kd xnfIh oH;k jy;D v~if tzsm;Y oHr+d
tvHk;uav;rsm; wyfxm;aom toGm;vHk;azgifwdef
yifrsm;vnf;ay:aygufco hJ nf?
azgifwdefyifrsm;udk trsm;tm;jzihf p,fvsLvdGKuf
ac: aumfjzifhjyKvkyfI tcsKd\rSm rifudk azgufxGif;jrif
Edkifap7ef rSefuJhodk\ -unfvifatmifjyKvkyfxm;onf?
,ckacwfwiG f azgifwed yf ifrsm;udk aps;E=e;f oufompGm
0,f,ltoHk;jyKEkdif-ujyDjzpf7m &dk;&dk;rifwkd\I a7;7aom
uavmifwrH sm;rSm acwfrpm;vSawmhacs?

aemufqHk; acwfopfay: azmifwdefyifrsm; uvdik 'f pkd ukyf ? ?uvdik 'f q kd o kd nfrmS vl-udKuf rsm;aom
&kyfpHkrSefajymif;uav;yifjzpf.? -unfh aepOf
onf? txl;ojzifyh q kH qJG 7mwd\k oH;k ao uavmifomG ;rsm;
rSefajymif;udk vSnfhay;aomtcg/ wpfckrSwpfckodk\
udk oHr+djzihf vkyo f nf? azgifwed yf ifrsm;rSmrl pma7;
ajymif;oGm;aom awmufajymif vSyonfh a7mifpHkyHkpH
7mwGif awmufav~mufa7;oGm;Edkif7efESihf wm&Snf
trsKd;rsKd;udkawG\jrif7onf? xkdu7d,mudk qma';Apf
toHk;cH7eftwGuf rifYygaom tnpfta-u;jzifh
A&l;pwm; qko d u l 181^ ckEpS w f iG f wDxiG cf ahJ vonf?
tvG,fwul rzsufpD;Edkifaom a7F/ um7ufa7Fponf
uvdkif'dkpukyfonf upm;p7m jzpfaomfvnf;
wkd\udk oHk;7av7m/ &dk;&dk;uavmifrsm;xuf wefzdk;
od_yH nmESi, hf OS af om upm;p7m[k qdEk ikd af yonf? t
rsm;onf? oH;k pG7J mwGiv f nf; ydrk w kd iG u f s,fI tcsdeu f kd
vsm; 12 vufr/ tcsif; 3vufrcef\&Sdaom ajymif;
acsGwm7mvnf; a7mufayonf?
wpfc7k v~if uvdik 'f pkd ukyu f kd jyKvkyEf ikd .
f ? xkad jymif;
azgifwed yf ifrsm;udk a&S;OD;pGm wDxiG cf gpu toGm;
wGif &Snfvsm;vsm; jzwfxm;aoma-u;rHk (-unfhrSef)
ydik ;f ESirfh iftrd yf ikd ;f udk jzKwfEikd w
f yfEikd af om tpdwt f ydik ;f
oH;k csyu f kd tem;csi;f xdI xnfx h m;yg? xkt d cg tqdyk g
rsm;tjzpf jyKvkyfI/ rifxnhfvdkaomtcg jzKwfI rif
a-u;rHk oH;k csyo f nf ajymif;twGi;f Y -wd*yH kH (oH;k ajr|muf
xnhjf yD;v~if jyefwyf7onf? Tenf;udk ,ckacwfwikd f
yH)k ajymif;ozG,&f adS evdrrhf nf?
oH;k pGv J suyf if &Sad o;aomfvnf; xko d \drk jzKwb f J rifupkd wk f
ajymif;0wpfzufwiG f twGi;f zufY -unfvifaomrSef
,lEikd 7f ef pDrx H m;aom enf;opfrsm;pGmudv k nf; xGicf J
wpfcsy/f tjyifzufY ta7mifredS rf edS w f pfcsyjf zihf tuef\u
-h uonf? xdek nf;rsm;rSm trsm;tm;jzifh av. zdtm;udk
av;wpfcv k yk xf m;I/ xkt d uef\uav;xJY t7G,t f rsK;d
toH;k jyKaom enf;rsm;jzpfonf?
rsKd; yHtk rsKd;rsKd;&Sod nfh a7mifpzkH efuJG zefpuav;rsm;udk
avjzihpf w k ,f al om azgifwed yf ifrsm;udk 1915„1916
xnfhxm;onf? rsufpdjzifh -unfh7rnfhajymif;0wGif
ckESpfcef\u prf;oyf atmifjrifcJh-uonf? a&S;OD;pGm
vnf; -unfvifaomrSew f pfcsyu f kd wyfqifxm;onf?
atmifjrifaomenf;rSm azgifwdeftwGif;Y a7mfbm
xkdrSefcsyfudk tv,fwGif rwfvHk;cef\ taygufi,fyg
ydkufi,fwyfqifxm;jyD;v~if xkdydkufi,fudk tjyif rS
aompULjzihf tkyfxm;IpULaygufrS-unfhv~ifjrif
armif;jzifh zday;aomenf;jzpfonf? tjyifrS armif;jzifh
7yHrk mS ydI k aumif;onf?
zdvdkufaomtcga7mbmydkufonf jym;oGm;jyD;v~if t
uvdik 'f pkd ukyu f kd vSnafh y;pOf a7mifpykH pkH t H rsK;d rsK;d udk
wGi;f &Sad vrsm;udk xkwyf pf.? xko d \dk jym;aepOf toGm;
jrif7jcif;rSm vSnv hf udk w
f ikd ;f ae7ma7F\aeaom tqdyk g
ydik ;f udk rift;dk YESpI f wpfzef armif;udv k w F v
f u dk af omtcg
a7mifpHkzefpuav;rsm;udk a-u;rHkrsm;u xyfwvJvJ
a7mfbmydu k if ,fxo J \kd rif7nfrsm;0ifvmonf? xked nf;udk
a7mifjyef[yfay;jcif;a-umifh jzpfayonf? uav;avm
,ckwidk o f ;kH vsuf &S-d uaomfvnf; av. zdtm;udo k ;kH
uwGif upm;p7mtaejzifh todrsm;aom Tu7d,mudk
onfh enf;opfrsm;pGmvnf; ay:aygufvsuf &Sad vonf?
aumfaZm/ cef;qD;ponfw\dk twGuf a7mifpykH ef;yHpk x H iG f
rifxnhef nf;rsm;omv~if qef;opfvmonfr[kw/f
7ol rsm;u yef;uGuyf pkH H trsKrsK;d az:,l7ef toH;k csavh&dS
toGm;wyfyHkrsm;vnf; trsKd;rsKd;qef;-u,fvmcJh
-uonf?

142
www.foreverspace.com.m

uvyf

uvyf ? ?0goemcsif;wlnD-uaom udPwpfckudk aemufyikd ;f Y t*®vefjynfwiG f uvyfaygif;ajrmufjrm;


aqmif7u G 7f efjzpfap/ tcsif;csif; 7if;ES;D pGm aygif;oif; pGmay:aygufvmcJhonf? rm;rdwfwufAef/ tay:vkd
qufqHI pdwfvufaysmf7Fifr= 7&Sdap7efjzpfap/ wnf uvyfESihf pmayuvyfwkd\rSm t*®vdyfpmqdk-uD;rsm;/
axmifzGJ\pnf;xm;aom toif;tzGJ\rsKd;udk uvyf[k jyZmwfq7m-uD;rsm;/ pma7;q7m-uD;rsm; awG\qHk7m
ac:onf? uvyfrmS t*®vyd pf um;jzpfI vlp[ k k teuf Xmersm; jzpf-u.?
7onf? 'kw, d uBmppftwGi;f u uvyfukd rdwq f uf&Hk jAdwo d ~tpd;k 7vufxufwiG f t7m&S-d uD;rsm;ESifh Oa7m
[kjrefrmr=jyKcJ\zl;onf? tpOftvmtm;jzifh uvyf ywk d u f o m;uk e f o nf - uD ; rsm; jref r mEd k i f i H w G i f
wckonf jynfol vltrsm;ESihf oufqdkifaom tzGJ\t uvyfrsm;udk pwifwnfaxmifc-hJ uonf? 186^ ckEpS f
pnf;rsK;d r[kwb f /J rdrwd \kd toif;0ifrsm;ESio
fh m wku d &f u
kd f wGif 7efuek jf rdK\&dS *smrefvrl sKd;wpfpu k *smrefuvyfukd
oufqkdifaom toif;tyif;rsKd; jzpfonf? xkda-umifh wnfaxmif-uonf? xkdaemuf yJcl;uvyfESihf *sif
uvyfpnf;rsO;f Oya'rsm;wGif toif;0if jzpfEidk o f nfh rcgemuvyfrsm; ay:aygufvmonf? yJcl;uvyfudk
t7nftcsif;udk owfrSwfxm;avh &Sdonf? 18^1 ckESpfwGif csdvrf;Y zGifhvSpfI 1882 ckESpfwGif
uvyfrsm;. ordik ;f tpudk avhvmv~if uvyfrsm; jynfvrf;odk\ ajymif;a7F\cJhonf? 7efukefjrdK\wGif jrif;
onf *7dEiS afh 7mrvlrsK;d wkad cwfuyif pwif ay:aygufchJ jydKiyf rJG sm;udk 188^ ckEpS cf ef\upwifusi;f ycJah omfvnf;/
a-umif;awG\7onf? xkt d cgu uvyfrsm;rSm oufarG; 1900 jynfEh pS w f iG rf S umvuWm;wyf uvyf toif;
0rf;ausmif;ynm7yfrsm;twGuaf omfvnf;aumif;/ t,l0g' . pnf;rsOf;rsm;twdkif; vkdufemcJh-uonf?
ESiu
fh ;kd uG,rf t= wGuv f nf;aumif; wnfaxmifc-hJ uonf? 'kw, d uBmppf rjzpfru D yJc;l uvyfEiS fh *sirf cgem
uBmt7yf7yfY ,cktcg xGe;f um;wnf&adS e-uaom uvyf wkd\rSmtxl; xif&Sm;ausmfapmcJhonf? xkd
uvyfw\dk onf 16 7mpkEiS fh 1^ 7mpkEpS rf sm;wGif acwf uvyfrsm;od\k Oa7mywdu k o f m;rsm;om 0ifciG 7hf ojzih/f
pm;cJhaom umzDqdkifrsm;/ uGef;axmufpcef;qkdifrsm;rS jrefrmEdik if H pD;yGm;a7;/ Edik if tH yk cf sKyfa7;wk\d ukd xdu
k vyf
aygufymG ;vm-uonf? vef'efjrdK\wiG f tpOD;pGm wnf rsm;rSaeI tcsif;csif;ndE| d=if;um -udK;ukdifcJh-uonf[k
axmifcahJ om uvyfrmS A7ufvrf;&Sd rm;rdww f ufAef ajymprSwfrl-uonf? jrefrmt7m&Sd-uD; rsm;yif tqdk
ac: a7olrqdik jf zpfonf? xku d vyfwiG f &Sw d pf yD;,m;/ yguvyfrsm;odk\ 0ifcGifhr7&SdonfESifh jrefrmt7m&Sd-uD;
Aif*seG q f ef/ Ad;k rGe\f/ zvufcsm;ESifh 'Ge;f tp&Sad om pmqdk tcsKd\u-uD;rŒ;um tdk7D,ifhuvyfac: ta&S\wkdif;om;
-uD;rsm;onf toif;0ifrsm; jzpf-uonf? 16 7mpkEpS f uvyfukd wnfaxmifc-hJ uonf?

,cifu bkwfuvyf[kwGifcJhaom 7efukefjrdK\ uefawmf-uD;apmif;7Sd jynfaxmifpkuvyf

143
www.foreverspace.com.m

uvyf uvyfrufqGJ a*s

jrefrmEdik if wH iG f vlrsK;d ra7G;/ t,l0g'ra7G;/ toif; [laom pmtkyx f u G af y:vmrS ol.,lqcsuu f kd vuf
0ifcGihf 7&SdjyD;v~if apwemh0efxrf;vkyfief;rsm;a-umifh cHc-hJ uavonf? xkrd w S pfyg; xl;jcm;onfrmS olEiS fh vkyf
emrnfausm-f um;vsuaf omuvyfwpfcrk mS 7efuek &f w kd 7D az:udik zf uf jzpfaom &lyaA'ynm&Siv f il ,frsm;onf
uvyfjzpfonf? xdu k vyfonf tjynfjynfqikd 7f m &dw k 7D ol. ,lqcsufrsm;udk pGJpGJjrJjrJ,Hk-unfcJhaomfvnf;
uvyftzG\J0ifjzpfI 1929 ckEpS w f iG f wnfaxmifco hJ nf? xk, d ql csurf sm;udrk ;SD I vufawG\prf;oyfrr= sm;udk rjyKvyk f
'kw, d uBmppf rjzpfru D rMav;/ vm&d;= ESifh [o®mwjrKd \ cJjh cif; yifjzpf.? xkjd yif od_u H 0dtrsm;tjym;yif ol.
rsm;wGif tzG\J crJG sm;&Scd o hJ nf? Ttoif;u tvkyv f uf v~yfppfoHvkdufvd=if;/ oDtkd7Dukd vufrcHcJh-uacs? okd\
rJh jy©emrsm;udk ajz&Si;f ay;jcif;/ a7;ab; rD;ab;'kQ aomf aemufqkH;wGif *smrefvlrsKd; &lyaA' u0d[kdif;
onfrsm;udk ulnaD pmifah &SmufcjhJ cif; ponfh vlr0= efxrf; e7pf[ufZonf v~ypf pfov H udk f v=id ;f rsm;udk awG\&adS om
tvkyfukd aqmif7GufcJhonfhtjyifwDbDvlemrsm;/ uk} tcgrSom vufcHvm-uavonf? uvyfrufqGJudk
vlemrsm;twGuf apmifha&Smufa7;tzGJ\rsm;zGJ\pnf;ay; 1831 ck Ek0d ifbmv 13
jcif;/ rdbrJah usmif;rsm; zGiv fh pS af y;jcif; tp&Sad om 0ef 7ufae\wGif paumhw
xrf;vkyfief;rsm;udk vkyfaqmifvsuf&Sd-u.? vefjynf tuf'ifAg7m
jrefrmEdik if H vGwv f yfa7;7&Sjd yD;aemuf yJc;l uvyfEiS fh jrdK\Y paumhvrl sKd; vlukH
*sifrcgemuvyfrsm;rSm acwfrSdefoGm;awmhonf? xkd xH rdzrsm;rS zGm;jrif
uvyfrsm;tpm; jynfaxmifpu k vyfonf xif&mS ;vm avonf?
onf?jynfaxmifpu k vyfukd ,cifu bkwu f vyfac: tuf'ifAg7m wU
uefawmf-uD; avStoif;a[mif;ae7mwGif zGiv fh pS x f m; odkvfESihf udrf;A7pf w
onf? ,cktcg jynfol\uvyf/ twGif;0ef&Hk;uvyf Uodkvfrsm;wGif ynm
7cdkifqdk&S,fuvyf/ taumufXmeuvyf/ 7efukefqdyf oif - um;cJ h j yD ; aemuf / *sdrf; uvyfrufqGJ
urf;Xmeuvyf ponfjzifh t7yfa'otvdkufvnf; tAg'if;jrdK\rm &S,af um
aumif;/ tvkyfXmetvdkufvnf;aumif;/ uvyfrsm; vdyfausmif;Y obm0,xmblwynm(&lyaA')
zG\Jpnf;xm;-uonf? 1950jynfEh pS af emufyikd ;f Y jrefrmEdik if H ygarmQ tjzpfjzihv f nf;aumif/ vef'efjrdK\ bk7ifah um
wGif uvyfrsm; txl;acwfpm;vmcJo h nf? rsm;pGmaom vdyfausmif;Y &lyaA'ESihf eQWaA' ynm7yfrsm;
uvyf0ifrsm;rSm tm;vyfcsdew f iG f aysmf7iF rf 7= &Sad p&Ho k m qdkif7m yg armQtjzpfjzihfvnf;aumif;/ tr=xrf;
r7nf7, G b
f J aygif;oif;qufqrH e= ,f us,0f ef;ap7efEiS fh cJah vonf?
pD;yGm;a7;/ Edik if aH 7;vkyif ef;rsm;wGif taxmuftulrsm; 18^1 ckEpS rf pS wifI udr;f A7pfwUodv k Yf &lyaA'
7&Sad p7eftwGuf toif;om;tjzpf yg0if -uavonf? okawoeygarmQ tjzpfjzifh aqmif7u G af ecJph Of/ uAif;
'pf "gwfccJG ef;udk aqmufvyk 7f ef pDrcH ahJ vonf?
uvyfrufqGJ/a*s(c7pf1831„18^9) ? ?1864 ck &lyaA' ynm7yfqikd 7f m tcsuftvufrsm;udk rlv
ESpfwGif ocs®mu0d *sdrf;uvyfrufqGJonf v~yfppf pwifp;l prf;&SmazGcahJ om zg;7a';ESifh tuf'q D if ponfh
oHvu dk v
f i=d ;f rsm; &Sad -umif;udk oc®smenf;jzihf wGucf suf ykCKd vw f \ko
d nf &lyaA'ynm7yfqikd 7f m tcsut f vufrsm;
I jyqdck ahJ v onf? ,cktcgwGif xkv d i=d ;f rsm;udk awG\&dS udk ocs®menf;jzihf wGucf sufIr[kwb f J vufawG\prf;
cJhaoma-umifh a7'D,dktoHvFifh/ toHzrf;pufrsm;/ oyf &SmazGawG\&o dS jzifh od_yH g7*lrsm;tjzpf xif&mS ;vm
w,fvDApf&Sif; &kyfvFifh &kyfzrf;pufrsm;/ a7'grsm;udk cJ-h uavonf? uvyfrufqrJG mS rl ocsm® enf;jzifh obm0
wDxiG f Edik -f uayjy?D uvyfrufqo JG nf xdv k ~ypf pfov H u
dk f ed,rrsm;udk &SmazGxkwfaz:jycJhol jzpfayonf?
vdi= ;f . twkid ;f twmESifh *k+o f Wdw\dk uv kd nf; ocs®m uvyfrufqo JG nf zg;7a';. v~ypf pfEiS o fh v H udk "f mwf
enf;jzifh wGucf sujf yqdck ahJ o;onf? ta-umif; prf;oyfcsufrsm;wGif pdwf0ifpm;onfht
uvyfrufq. JG v~ypf pfov H u dk v
f i=d ;f ESipfh yfvsO;f aom avsmuf/ tvif;/ v~ypf pfEiS fh oHvu dk "f gwfw\d. k obm0
,lqcsuf (oDtkd7D)udk r,Hk-unfolrsm;ojzifh ESpf ed,rrsm;udk ocs®menf;jzifh&SmazGjyD;v~if wduspGm
aygif;tawmf-umacwfrpm;bJ wdrfjrKyfaecJhonf? az:jycJah vonf? aemuftcgrsm;wGif od_yH nm&Siw f \dk
od\kaomf 183^ ckEpS w f iG f ol. ‘v~ypf pfEiS fh oHvu dk "f mwf’ onf uvufrufq. JG ocsm® enf;rsm;udrk ;DS I vufawG\

144
www.foreverspace.com.m

uvsm+Dausmufpm

prf;oyfrr= sm;udk atmifjrifpmG jyKvkyEf ikd cf -hJ uavonf?


uvyfrufqGJonf 18^9 ck Ekd0ifbmv 5 7ufae\
wGiuf ,
G v
f eG af vonf?

uvsm+Dausmufpm ? ?uvsm+D ausmufpm rSm


oU7mZf 841 ckESpfwGif [Hom0wDbk7if "RapwD
rif;-uD; xkd;pdkufcJhaom ausmufpmjzpfI/ ,cktcg
yJcl;jrdK\taemufrsufESm rZif; acsmif;7yfuGuf a7Fom
avsmif; bk7m;vrf; uvsm+Dord af wmf-uD;. awmif
bufteD;wGif wnf&o dS nf?
"RapwDrif;onf [Hom0wDom; rax7f-uD;rsm;udk
awmif;yefIoU7mZf 83^ ck wyd\kwv JG wGif oD[u kd `e;f
odk\apvFwfum odQmopf wifaponf? rax7f-uD;
rsm;onf oU7mZf 838 ck 'kw, d 0gqdv k wGif jrwfpmG
bk7m; a7oH;k oyfawmfrcl ahJ om uvsm+DjrpfY r[m0d yJcl;jrdK\ rZif;acsmif;7yfuGuf7Sd uvsm+Dodrfawmf-uD;?
[m70goD*+ kd ;f jrwf. tquftEG,jf zpfaom 7[ef;oH
ajrmufbuf ausmufpmwkid f 3 csyw f iG f yg–dbmomudk
•mawmfrsm;xHrS 7[ef;tjzpf xyfrcH , H v l suf ewfawmf
jrefrmtQ7mjzihf a7;xdk;onf? awmifbuf ausmuf
vqef; 8 7uf we*®aEGae\wiG f [Hom0wDo\kd jyefa7muf
pmwdkif ^ csyfwGif yg–dbmomausmufpm 3csyf.
vmI uvsm+Dodrfudk orkwf-uonf? ,if;ukd t
t"d_g,fukd rGebf momjzifh a7;xk;d xm;onf? xdak usmuf
a-umif;jyKI "RapwDrif;u ausmufpmpdu k x
f xl m;7m
pmrsm;udk u$nf;ausmufpmXmerS ausmufpm&Hk
uvsm+Dausmufpm[k wGifonf?
aqmufvkyfum apmihfa&Smufodrf;qnf;xm;onf?
xkad usmufpmudk yg–dbmom/ rGeb f momwd\kjzifh a7;
ausmufpmxkd; oU7mZfrsm; twdwfomoem
xkd;xm;onf? ausmufpmwkdiftjrihf ^ay/ tus,f 4
2023/ tem*wfomoem 29^^/ twdwu f vd,*k Ef pS f
ay 2vufr/ xk 1ay 3vufr/ 2 rsufESmpDa7;/ wpf
4580/ tem*wfuvd,k*fESpf42^420/ aumZm
rsuEf mS v~if pma-umif;a7 ^0 &SI
d wpfvufrtvsm;wGif
oU7mZf 840/ c7pfEpS f 14^9 toD;oD; jzpfonf?
pmvHk; 3 vHk;pD 0ifatmif a7;xkd;xm;onf?
,if;ausmufpmrsm;wGif r«dra'o omoem0if/
"RapwDrif; pkdufxl;xm;cJhonhf uvsm+Dausmufpm? yk*oH moem0if/ [Hom0wD omoem0if/ uvsm+Dord f
orkwjf cif;ta-umif;/ 7mrnwdik ;f apwDordik ;f / a7Farmf
a"gapwDordik ;f ponfw\dkukd tus,w f 0ifh tao;pdwf
a7;xkd; az:jyxm;ojzihf omoem0ifESihf ordkif;tzdk\
rsm;pGmtaxmuftyHh 7onf?
uvsm+DausmufpmY yg&So d nfyh g–drsm;udk 7efuek jf rdK\
bk7m;jzLwkdufq7mawmf to~if7mZdNonf oU7mZf
1300 jynfhESpfwGifjrefrmbmomedo~ jyefqdkcJhonf?
xdxk ufapmI oU7mZf 1111ckEpS u f vnf; yk*jH rdK\EiS fh
jrpfwpfzufurf; wef\-unfhawmiftaemufawmifjrihf
7Gm oHk;xyfausmif; q7mawmfto~if"Rpm7D rax7f
onfeo d ~ jyefqckd b
hJ ;l onf?

u0jrdK\ ? ?yJc;l jrdK\ awmifbuf yJc;l jrpfta&S\bufurf;


ezl;ay:wGif u0jrdK\wnf&I dS jrdK\yikd &f ;kH pdu
k o
f nf? 7efuek „f

145
www.foreverspace.com.m

u0gvrdik ;f uÆD7jynfe,f

yJc;l rD;7xm;vrf;rSomG ;v~if xH;k -uD;blwmrSqif;I wpf -um;rif;tm;ay;7mY od-um;rif;onfewfa7pifzsef;I


rdkifcef\ uW7map;vrf;twdkif; oGm;jyD;aemuf u0jrdK\ jA¦mrif;. ud, k wf iG f wyfqifvu kd af omtcg r[myd³J
bufodk\ ul;wkd\ESihf ul;oGm;Ekdifonf? jrdK\.vlOD;a7 ewf jzpfvmonf [kqo kd nf? r[myd³u J m; ewf-uD;
rSm1953 ckEpS f cef\reS ;f ajc oef;acgif pm7if;t7 2336 ig;yg;tygt0ifwnf;?
a,mufr~ &Sdonf? jA¦m-uD;.OD;acgif;udk ork]7mwGiyf pfaomf a7cef;
u0jrdK\e,fwiG f ol-uD;ydik af us;vuf 93 ydik &f o dS nf? ajcmufrnf?ajrjyifwiG f ypfaomf wpfavmuvH;k rD;[ke;f
u0jrdK\e,f. ta&S\buftusqHk; ae7mwpfae7mjzpf [kef; avmifusGrf;rnf? xdka-umifh od-um;rif;onf
onfh oºefqdyf7GmrSm yifv,furf;ESihf uyfvsuf&Sdae ajymU/ 7©umtp &Sdaom ewforD;ckepfazmftm;
onf? xk7d mG onfh oxHck &dik rf S usKu d xf ;D 7d;k awmif/ au jA¦m-uD;. OD;acgif;udt k vSnu hf s ayG\csDxm;aponf?
vmo awmifrsm;ESifh rsuEf mS csi;f qdik f wnfv h su&f o dS nf? ewforD;wpfO;D vufrS wpfO;D od\k ajymif;vJaG y;aom um
u0jrdK\e,f wpfcGifvHk;rSm ajrjyef\ uGif;jzpfI pyg;t vrSm vlwkd\ta7twGuftm;jzifh wpfESpf jynfhajrmuf
-uD;tus,f pdu k yf sK;d onf? u0jrdK\e,frmS ppfawmif;jrpf aomtcsed Ef iS fh nDr~avonf? xko d \kdajymif;vFaJ y;onfukd
ESifh yJc;l jrpft-um;wGiw f nf&odS nf? yifv,furf;ajcESifh oU7mZf OD;acgif;ajymif;onf[k ac:prSwjf yKum twm
eD;uyfomG ;aom ae7mrsm;wGif qm;toift h wifh csuf o-u®eyf rJG sm;usif;ya-umif; az:jyxm;onf?
vkyo f nf? u0jrKd \rS vG,t f w
d Ef iS fh csnvf ckH snrf sm; xGuI f Tta-umif;jcif;7mrSm usr;f -u;D usr;f cdik w f \dw
k iG f rvm
u0vG,ftdwfudk vlodrsm;onf? &Sad cs? a&S;pum;tjzpf tqihq f ifh rSwo f m; ajymqdjk cif;
omjzpfonf? od\7k mwGif oH'}d o-ue® u f sr;f / pum;jyifopf/
u0gvrdkif; ? ?uBmOD; tpydik ;f wGif aA'ifusr;f *ef o-u®efvuf&dk;aemufqufwGJponfwkd\Y u0gvrdkif;
rsm;Y tvGefu‘rf;usifwwfajrmufaom u0gvrdkif; wGucf suef nf;[lI wGuef nf;wpfrsK;d awG\Eidk af vonf?
trnfwiG o f nfh ykCKd vf wpfO;D ay:xGe;f cJ.
h ? olonf
eQwfusr;f aA’ifusr;f wk\dwiG f wpfzufurf;cyf wwf uÆD7jynfe,f ? ?uÆD7jynfe,fonf tdN, d Edik if H
ajrmufaom †Nd0d< 7aoh-uD; 0ifpm;onf[kqdk.? . taemufajrmufzuf [dr0Mmawmifwef;a'owGif
u0gvrdik ;f .ynmpGr;f udk pHpk rf;tHah omiSg od-um; wnf&I dS awmifxx l yfonfjh yif awmifxyd af wmifxw G f
rif;onf vl.toGijf zihf vl\jynfo\dq k if;oufvmI ,ck wk\drmS ESi;f rsm;zH;k tkyv f suf &Sod nf? uÆD7 jynfe,frmS
tcsed Yf od-um;rif;onf tb,ft7yfwiG f &So d enf;[k tdN, d Edik if . H taemufajrmufbuf wHcg;aygufEiS fh quf
u0gvrdik ;f tm;ar;.? u0gvrdik ;f onf aocsmusepGm pyfaeonfjh yif wdbufjynf/ qdAk , D ufEikd if /H Oa7mywdu k f
wGufcsufjyD;aemuf od-um;rif;onf vl\jynfwGif&Sd ta&S\yikd ;f a'owd\kEiS v fh nf; ul;vl;qufq7H ef vG,o f jzifh
a-umif;/ toifyifjzpfa-umif; a[m-um;avv~if yx0D0ift7vnf;aumif;/ Edik if aH 7;t7vnf;aumif;/ t
rsm;pGmESpaf xmif;tm;7&Sad vonf? xl;ta7;ygaom jynfe,fjzpfonf? xdjk ynfe,fukd a&S;t
wpf7aH 7mtcg tmoDrnfaom jA¦mrif;ESio fh -d um; cgu [dNLrif;rsm;ESihfrGwfpvifrif;rsm; Edkif7mEdkif7m
rif;wk\donf aA'ifqidk 7f m jy©emwpfct k wGuf tjiif; tkypf ;kd cJ-h uonf? 1586 ckEpS w f iG f r*db
k 7k if tUAg.vuf
jzpfymG ;-u7m/ aemufq;kH Yvl\jynfrS u0gvrdik ;f q7m. atmufo\kd usa7mufco Jh nf? 1842 ckEpS w f iG f tR7pfqm
tqH;k tjzwfukd cH,jl yD;aomf Edik of ul &H;= olukd OD;acgif; pmcsKyft7 uÆD7jynfe,fudk *lvyfqif;.vufodk\
jzwfpwrf;[k oabmwlnD-uonf? u0gvrdkif;u tyfvu kd o f nf? xkrd pS Iaemufq;kH pd;k pHaom r[m7mZm
od-um;rif;. t,ltq rSeu f efa-umif; tqH;k tjzwf qm[7Dqif;vufxuftxd om;pOfajr;quf tkypf ;kd cJh
ay;vdu k .f ? od\kaomf od-um;rif;u jA¦mrif;.OD;acgif; -uonf? odk\aomf jAdwdo~tpdk;7wkd\. -oZmvFrf;rdk;r=
udk rjzwfvakd oma-umif/h jA¦mrif;u t"d}mefjyKvsuf ruif;onfhtjyif tdNd,bk7ifcHcsKyfESihfvnf; toifh
rdr.
d OD;acgif;udk jywfap.? twifh qufq7H avonf?
xkt d cg od-um;rif;onf jA¦m-uD;.ud, k wf iG f wyf xkjd ynfe,f. v~Kd ajrmifacsmufurf;yg;-uD;rsm;/ csKid hf
qif7eftwGuf ajrmuft7yfrmS awG\aom oW0gwpfO;D 0Sr;f vGijf yif-uD;rsm;ESifh pdr;f pdak om opfawm-uD;rsm;rSm
. OD;acgif;udak qmif,cl 7hJ ef u0gvrdik ;f tm; ajym-um; -unfEl;zG,faumif;aom&=cif;-uD;rsm; jzpf-uonf?
onf? u0gvrdik ;f onf yd*v ® qif.OD;acgif;ud, k I l od tdNKjrpfEiS fh ,if;.vufwufrsm; jzwfoef;pD;qif;ojzifh

146
www.foreverspace.com.m

uÆD7jynfe,f

ul;oef;a7mif;0,fa7;Y tcsuftjcmjzpfaom uÆD7jynfe,f.jrdK\awmf q7De*g

jrpf0rS ;f wpfav~mufY ajr-oZm aumif;rGeo f nf? uÆD ESpf jyifopf„y7yf&Sm;ppfyGJa-umifhtiwfab; qdkuf


7jynfe,f.tus,t f 0ef;rSm pwk7ef;rdik af ygif; 82258 cJ7h m a&Smapmifvyk if ef;udk t-uD;tus,f xdcu kd cf ahJ v
cef\&SdI 1950jynfhESpfoef;acgifpm7if;cef\rSef;ajct7 onf? odk\aomfaumfaZmvkyfief;jzihf tpm;xkd;vkyf
vlOD;a7 43^0000cef\r~&Sdonf? jrdK\awmfrSm q7De*g udkifcJh-uonf?,cktcg uÆD7jynfe,fwGif ydk;xnf
jzpfI vlOD;a7 2 odef; ^axmifausmfr~ rDSwif;aexkdif vyfief;rSm wdk;wufvsuf&Sdonf? yef;yk/ aiGxnfESifh
aom -uD;us,fpnfum;onfh jrdK\-uD;jzpfonf? pULvkyif ef;rsm;vnf; awG\Eidk o f nf?
uÆD7jynfe,fwGif atmufwdkbmvrS rwfv uÆD7vlrsKd;wkd\onf tEkynm7yfrsm;wGif 0goem
txdEiS ;f rsm;uswwfonf? aEGO;D aygufvrsm;wGif rd;k rsm; xHI k a&S;a[mif;tEkynm7yfrsm;udk az:xkwjf cif;/ xde;f
pGm7GmoGe;f avh&o dS nf? 7moDOwkrmS tyltat;r~w nD odr;f jcif;rsm;jyK-uonf? a&S;&d;k oDcsif;rsm;udv k nf; ESpf
nGwfI usef;rma7;twGuf oihfavsmfonf? vSyom jcdKupf mG oDqw kd wf-uonf? 1945 ckEpS cf ef\u tEkynm
,maom &=cif;rsm;a-umih›f if;/ r~wnDnw G af om 7moD aumvdyfausmif; 4 ausmif;ESihf ta&S\wkdif;ynmaum
Owka-umif›h if;/ uÆD7jynfe,fo\kd Oa7mywdu k o
f m; rsm; vdyfausmif;rsm; zGihfvSpfcJhonf?wUodkvfusmif;-uD;
ESivfh cl sr;f omwk\d trsm;tjym;yif oGm;a7muf tyef;ajz udrk l 1949 ckEpS w f iG f wnfaxmifziG v fh pS cf ahJ vonf?
avh&-dS uonf? xdt k a-umif;rsm;a-umifh uÆD7 jynfe,f ,cifu tdN, d Edik if [
H wk iG cf ahJ om Edik if -H uD;udk yguP
udk ‘aysmfp7mcsKdifh0Srf;’[lIvnf;aumif;/ ‘tdNd,-u wefEikd if EH iS fh tdN, d Edik if [
H k cGjJ cm;owfrw S f vdu k jf y;D aemuf
iSef;ewfbHkeef;’[lIvnf;aumif; ac:a0:-uonf? xkEd pS Ef idk if pH vH;k uyif uÆD7jynfe,fukd rdrw d \kdEikd if w
H iG ;f
jynfe,ftwGi;f wGif rGwpf vifO;D a7rSm trsm;qH;k jzpf odk\odrf;oGif;vdk-uonf? jynfe,fom;tcsKd\u tdNd,
I [dNLt,l0g'/ Ak<t,l0g'ESihf qpft,l0g'Dw\dkvnf; ESifh tcsK\duyguPwefEiS yfh al ygif;vd-k uonf?
&Sd-uonf? tkyfcsKyfa7;zufwGifum; [dNLrsm;-uD;pdk; 194^ ckEpS w f iG f jynfe,fwiG ;f qlyrl r= sm; pwifvmcJh
onf? qefpyg;/ ESpH m;ajymif;/ rka,m/ &S7rD efEiS o fh pfo;D onf? taemufajrmuf e,fjcm;t7yfrS rGwpf vifrsm;
0vHrsm; pdkufysKd;jzpfxGef;onf? xGufukefrsm;teuf onf jynfe,fwiG ;f &Sd rGwpf vifrsm;udk uln7D ef[k t
a&SmapmifrSm uBmwGif ausmfapmcJhonf? 18^0 jynfh a-umif;jyvsuf csi;f eif;0ifa7muf -uonf? xdak emuf

147
www.foreverspace.com.m

uÆD7jynfe,f

uÆD7jynfe,fY vlrsKd;pHkawG\7aom qyife*gjrdK\7Sd uBmausmf7SmvDrmO,smOf

vk,ufowfjzwf zsufqD;jcif;rsm;jyK-uonf? aemuf jcm;usef&adS om jy©emrsm;um; rjyD;jywfao;acs?


qH;k q7De*gjrdK\awmfuykd if xdyg;rnfv h Q+mrsm; xif 1948„49 ckEpS w f iG f uÆD7jynfe,fY v,f,majr
&Sm;vmaomtcg xkEd pS f atmufwb dk mv 2^7ufae\wiG f jyKjyifajymif;vJa7;twGuf v,fajr 22{u cGJxufydk
tdNd,EkdifiHESihfyl;aygif;vdkufa-umif; a-unmI r[m rdyk ikd q
f ikd af om ajrydik &f iS w
f \dk.v,fajrudk odr;f ,lI xGef
7mZm apmfbGm;onf *sRL;e,fodk\ wdrf;a&Smifaeav ,ufpu kd yf sK;d olppfppfw\kdtm;om a0iSay;7ef pDrx H m;
onf? xdkaemuf uÆD7 jynfe,f.vHkjcHKa7;twGuf avonf? TudPESipfh yfvsO;f I r[m7mZmapmfbmG ;-u;D ESifh
tdN, d wyfrawmfu wm0ef,I l umuG,f apmifah &Smuf 0ef-uD;csKyf&Sdwft£'lvmwkd\ oabmuGJvGJ-u7um;
cJo
h nf? xkt d awmtwGi;f tdN, d udk vkvd m;aom tP apmfbmG ;-uD;onf bHb k ikd jf rdK\o\kd xGucf mG oGm;avonf?
vrf t,l0g'Dorm; &Sw d rf [mruft£'lvm acgif;aqmif 1952 ck Ed0k ifbmvwGif uÆD7jynfe,fY tpOftvm
I tkyfcsKyfcJh.? wpfzef yguPwefESihf yl;aygif;vdkol t7 apmbGm;tkyfcsKyfr=pHepfudk y,fzsufI jynfe,f
qm'gr[mruftAD 7m[ifu tZwfuÆD7tpd;k 7tzG\Jukd OU}udk 5 ESpw f pf-udrf a7G;aumufwifajr|muf7ef wdik ;f
pifjyKd if zG\Jpnf;avonf? od\kjzifh e,fjcm;a'owGif tdN, d jyKjynfjyKvFwaf wmfu qH;k jzwfcahJ vonf? yxrqH;k t
wyfrawmfESifh usL;ausmfolwkd\ wdkufcdkufr=rsm; quf -udrf jynfe,fOU}tjzpf a7Gaumufwifajr|mufjcif;cH7
vufjzpfymG ;-uonf? Tod\k usL;ausmfapmfum;jcif;jyK olrmS wdik ;f jynfrx S u G cf mG oGm;aom r[m7mZmapmfbmG ;
olw\dk rmS yguPweftpd;k 7ESifh tquftoG,rf uif;[k -u;D .om; touf 21 ESpo f m&Sad o;onhf um7efqif;jzpf
uÆD7tpd;k 7ESifh tdN, d tpd;k 7wk\du pGypf cJG ohJ nf? 1948 onf? 1953ck -o*kwv f 9 7ufae\wiG f 0ef-uD;csKy&f w dS f
ck Zefe0g7DvwGit f Nd ,
d tpd;k 7u TudPudk ukvorCvHk t£'lvmESifh taygif;ygwpfpw k \dk onf uÆD7jynftm;
jcHKa7;aumifpo D \dk wkid wf ef;wifjycJoh nf? ukvorCrS oD;jcm;vGwv f yfaom Edik if t H jzpf xlaxmif7ef-udK;pm;
ykCKd vf 5 OD;yg0ifaom pHpk rf;a7;tzG\Jwpfcu k kd apvFwcf hJ onf[lIvnf;aumif;/ jyifyvufeufEkdifiH-uD;rsm;.
avonf? ukvorC.-udK;pm;csujf zifh ypfcwfr7= yfpJ -oZmukcd , H 7l ef -uHpnfonf[I l vnf;aumif; pGypf zJG rf;
a7;udk 'DZifbm 31 7ufae\rSpI yguPwef/ tdNd, qD;cH-u7ojzihf ygwDtiftm; taumif;qH;k jzpfol Auf&DS
ESpEf ikd if pH vH;k uyif vdu k ef mvufc-H uonf? od\kaomf t *lvrfr[mrufu tpd;k 7tzG\o J pfukd zG\pJ nf;vdu
k af vonf?

148
www.foreverspace.com.m

uomc&kid f uomjrdK\

uÆD7jy©emudk aq;at;pGm ajz&Sif;Edkif7ef tdNd, a7FvjD rpf/ a'gif; ,l;jrpfEiS fh rl;jrpfw\djk zpf-u.? a'gif;,;l
0ef-uD;csKyfae&l;ESihf yguPwef 0ef-uD;csKyfr[mruf jrpfum; jrpfyifjzpfaomfvnf; a'gif;,l;acsmif;[k wGiI f
tvDw\kd r-umc+awG\qakH qG;aEG;cJ-h uonf? uÆD70ef rl;jrpfxo J \kdp;D 0ifonf?
-uD;csKyftzrf;cH7jyD;aemuf 0ef-uD;csKyfESpfOD;wkd\onf uomc&dkif. tv,favmuf ebm;teD;wGif t
e,l;a'vDjrdK\Y awG\qakH qG;aEG-ujyefao;onf? aqG;aEG; vsm; 3rdik /f teHwpfridk cf ef\us,af om tif;awmf&o dS nf?
r=rsm;tjyD; 1953 ckpufwifbmv 217ufae\wiG f aus xkt d if;wGif wHigvkyif ef;wGiu f s,I f {7m0wDjrpfurf;
nmcsufwpfapmifukd yl;wGx J wk af 0cJo
h nf? xkad usnm wpfav~mufwiG v f nf; wHigvkyif ef; tenf;i,fpD &Sad v
csuw f iG f uÆD7jynfe,f tkycf sKyaf 7;udk vvlxq k NyGjJ zihf onf?
qHk;jzwf7ef oabmwl-uonfhtjyif/ qNay;yGJ -uD; uomc&dik o f nf ajratmuftzd;k wef wGi;f xGuyf Pnf;
-uyfa7; t7m&Su d kd 1954 ck {jyv
D ukew f iG f cef\tyfrnf[k rsm;jzifh -uG,f0.? 0ef;odke,fbufwGif a7F/ a-u;eD/
az:jyxm;avonf? oHESihf cJxGufonf? armfEdkif/ armfcg;/ uAg;/ e£m;/
armf[ikd ;f / armfciG /f armftif;/ refpED iS fh qHak wmwpf0u kd w f iG f
uomc&dkif ? ?uomc&dik o f nf txufjrefrmjynf &Sdaomacsmif;rsm;rSa7FESihf armfvl;teD;rS ausmufpdrf;
ppfuikd ;f wdik ;f tygt0ifjzpf.? c&dik . f tus,t f 0ef;rSm xGuo f nf?
pwk7ef;rdkifaygif; 5941 &Sdonfh teuf/ pwk7ef;rdkif uomc&dik . f vlO;D a7rSm aemufq;kH cef\reS ;f ajc oef;
3^00 cef\rmS a&S;uoD;jcm;e,f jzpfcahJ om 0ef;odek ,f acgifpm7if;t7 241422 r~&. dS ? vlO;D a7 wpf0ufcef\
jzpfonf? t*®vyd w f \dk txurefrmjynfukd odr;f ,lonfh rSm jrefrmvlrsK;d jzpfI usew f pf0ufrmS &Sr;f ESifh ouf(vG)D
tcg/ 0ef;odkapmfbGm; ykefuejcm;em;7m t*®vdyftpdk; vlrsK;d rsm;jzpf-uonf? c&dik . f t"duvkyif ef;rSm v,f
7uESdrfeif;atmifjrifcJhI 0ef;odke,fudkodrf;,ljyD;v~if ,m pdu k yf sK;d a7;jzpfI qefpyg;tajrmuftjrm;pdu k o f nf?
1890 jynfEh pS w f iG f uomc&dik t f wGi;f ok\d oGwo f iG ;f cJah v awmifuek ;f a'owk\d Y vufzuf/ 0g*Gr;f ESifh ESr;f pdu k yf sK;d
onf? 1920 jynfEh pS w f iG f a&S;u yWjrm;ausmufwiG ;f -u.? opfawmxlxyfI usGef;/ ysOf;uwkd;/ ,rae
c&dik [ f ak c:aom rd;k ukwef ,fuv kd nf; uomc&dik t f wGi;f paom tzd;k wefopfrsm;vnf; xGuaf vonf?
ok\dxnfo h iG ;f cJ.
h ? od\kaomf rd;k ukwef ,fukd 'kw, d uBm uomc&dik t f wGi;f &Sd wefc;kd -uD;bk7m;ESifh apwDrsm;rSm
ppfjyD;aomtcg a7Fbckd &dik f twGi;f od\k ajymif;vJ xnfh uomjrdK\&Sd jrapwD/ a7F*l-uD;apwDESihf tv,f7Gm (rdk;
oGi;f cJah vonf? wm;) .ta&S\ajrmuf {7m0wD jrpfurf;ay:&Sd tdik w f vl;
uomc&dik . f ajrmufbufwiG f Aef;armfc&dik Ef iS fh jrpf apwD wk\djzpf-uonf? *ef\a*gawmifwef;tpGeYf wnf
-u;D em;c&dik /f awmifbufwiG f a7Fbckd &dik Ef iS fh taemufbuf xm;aom jrodef;wefapwDrSm xif&Sm;.? xD;csKdifhjrdK\
wGif txufcsif;wGif;c&dkifwdk\ &Sdavonf? wGif a&S;jref rmrif;rsm;vufxuf w&kwpf pfonfrsm;
uomc&dik u f kd jzwfoef;aeaomawmifwef; 3 ckrmS wyfpGJpOfu wnfcJhaom jrdK\&dk;ysuf-uD;rSm orkdif;wGif
rif;0H/ *ef\a*gESifh rSeu f if;awmifwef;wk\d jzpf.? xkad wmif xif&mS ;avonf?
wef; oHk;ckonf {7m0wDjrpf/ rJZmjrpfESihfrl;jrpfwdk\. uomc&dik u f ukd om/ tif;awmf/ xD;csKid /fh Aef;armuf/
t-um;Y wnf&adS vonf? rif;0Hawmifwef;rSm ayaygif; aumvif;/ yifv,fb;l ESifh 0ef;odjk rdK\e,f ^e,fcI JG tkyf
1500rS 2000 txdjrifhIawmifESihfajrmufwef;vsuf csKyf avonf?
a&S;uomc&dkifESihf a&S;0ef;odke,fwkd\udk ydkif;jcm;vsuf
&S.
d ? *ef\a*gawmifwef;rSm ajrmufbufrS qif;vmI uomjrKd \ ? ?uomc&dik f tpd;k 7Xme toD;oD;wk\d.A[dk
xD;csKid jhf rdK\teD; {7m0wDjrpfurf;ay:&Sd jrode;f wefb7k m; &Hk;pdkuf7m jrdK\-uD;jzpfaomuomjrdK\onf {7m0wDjrpf
wGif qH;k onf? *ef\a*gawmifwef;. tjrifq h ;kH awmif taemufbufurf;ay:wGif wnf&SdI jrpfa-umif;qdyf
xdyrf mS ay 4400 jrihaf omfvnf; awmifwef;wpfcv k ;kH rSm urf;jrdK\wpfjrdK\ jzpfonf? xkjd yif ppfuikd ;f „jrpf-uD;em;rD;7
ysrf;r~ay 500rS 2000 twGif;omjrihfavonf? rSef xm;vrf;onf ebm;rSwqif/h rD;7xm;vrf;cGjJ zihf uom
uif;awmifwef;rSm 0ef;odek ,fbufwiG f &SI d ay 5450 j rdK\EiS fh qufo,G f vsu&f adS oma-umifh pnfum;avonf?
jrihaf om rdik ;f oHak wmifxyd rf mS tjrihq f ;kH jzpf.? uom jrdK\. tus,f t0ef;rSm 488 {ujzpfI 1953 ckESpf
c&dik tf wGi;f xif&mS ;aomjrpfrsm;rSm {7m0wDjrpf/ rJZmjrpf/ oef;acgifpm7if;t7 vlOD;a7 76487JXmem/ aq;&Hk/

149
www.foreverspace.com.m

t*‡veforkdif;Y xif7Sm;cJhaom uefwmAm7DuoD'7,fbk7m;7Sdckd;ausmif;-uD;

aps;/ pmwdkuf/ a-u;eef;&Hk/ AdkvfwJ/ opfodkavSmif taqmuftODrsm;udk txl; aumif;rGev f yS atmif okcrk
7mXmeESihf tusOf;axmif-uD;rsm; &Sdonf? ynmvuf7mrsm;jzifjh c,fv,frrG ;f rHxm;onf?
uomjrdK\ v,fwiG f xif&mS ;aom jrapwDb7k m; wnf&dS uoD'7,fb7k m; &Scd ;dk ausmif;-uD;rsm;udk jrihrf m;pGm
I jrdK\. ajrmufyikd ;f ESiafh wmifyikd ;f udk cGjJ cm;xm;.? jrap aqmufvyk af vh&jdS cif;rSm bmoma7;udk txGwt f xdyf
wDrmS oD7"d Rmaomurif;w7m;-uD; wnfcahJ omapwD ok\d wifxm;jcif;yifjzpfI xdb k 7k m;ausmif;rsm;Y aexdik f
rsm;wGif tygt0ifjzpfonf[k qk-d uonf? ajrmufyikd ;f Y -uaom bkef;-uD;rsm;udk tjrifhjrwfqHk; ykCdKvfrsm;[k
bd;k awmfb7k m; wnfcahJ om a7F*-l uD;apwD&adS vonf? todtrSwjf yKxm;onfvnf; rnfayonf?
xko d \dk jrifrh m;cef\nm;aombk7m;&Scd ;kd ausmif;-uD;rsm;
uoD'7,fb7k m;&Scd ;kd ausmif; ? ?tv,facwf tpqD udk wnfaqmuf7mwGif a*ghoAdou k m vuf7mrsm;rSm
wGif Oa7mywdkuf&Sd EdkifiHrsm;Y bmoma7;udk rsm;pGm rsm;pGm tzk;d wefI acwfpm;cJ-h uonf? tb,fah -umifh
tav;tjrwf jyKcJ-h uonf? xkad cwftcgu vufwif qdak omf a*ghoyHpk w H iG f aygif;trsK;d rsK;d cH;k tpdypf yd cf u H m
pmaywwfajrmufaom A7if*sD*kd+f;0ifbkef;-uD;rsm; taqmufttHkudk vdkoavmuftjrifhtxd cdkifcHhpGm
ESihf vlynm&Sdrsm;onfc7pf,efw7m;pmaywkd\udk aqmufvkyfEkdifaoma-umifh jzpfonf? jrihfrm;aom
a[majym-uavonf? vltrsm;ESihf oufqdkifaom aqmifysHrsm;wGif jywif;wHcg;&Snf-uD;rsm; xm;&Sdjcif;
omoema7;qdik 7f m ausmif;rsm;udk wnfaqmuf-u7mY a-umifh taqmufttH. k twGi;f bufo\dk tvif;a7mif
jrdK\jyjynf7mG vnf; usufoa7&S/d bmoma7;udv k nf;&dk vHak vmufpmG 0ifEidk &f rkH u/ xkjd ywif;&Sn-f u;D rsm;udk a7mif
aoudik ;f &di= ;f 7ma7mufapjcif;iSg/ tjrifq h ;kH tay:vGiq f ;kH pHrk eS rf sm;jzihf jc,fv,fxm;jyefojzihf usuo f a7zG\jH zKd ;vSay
jzpfaom taqmufttkrH sm;ukd aqmufvyk cf -hJ uonf? onf? jywif;rS 7mifpHkrSefwkd\. ta7mifonf twGif;
jrefrmEdik if wH iG f jrdK\jyjynf7mG . usuo f a7aqmiftjzpf aqmif rsm;udyk g awmufajymifxeG ;f vif;aponf? yHo k
jrdK\OD;7GmOD;Y a7Fa7mifwajymifajymif awmufyaom !meftrsK;d rsK;d jzihf uoD'7,f bk7m;&Scd ;kd ausmif;-uD;rsm;
ausmif;uef bk7m; apwDyx k ;dk ponhf omoema7;qdik 7f m udk wnfaqmufcJh-uaomfvnf; a*ghoyHkpHrSmyif7if;
taqmufttHrk sm; aqmufvyk w f nfxm;-uouJo h \kdyif jzpfonf?

150
www.foreverspace.com.m

uoD'7,fb7k m;7Sad usmif; uopfyif

Oa7mywdu k wf pfciG &f dS xif&mS ;aom uoD'7,fb7k m;&Scd ;dk


ausmif;-uD;rsm;. tqiftjyif taetxm;rSm 3 rsKd;
&Sdonf? yxrtrsKd;rSm jrihfrm;aom trdk;csGef-uD;rsm;
jzifh aqmufvyk o f nhf a&S;bk7m;&Scd ;kd ausmif;-uD;rsm;jzpfI
'kw, d trsK;d rSm tEkpw d v f uf7mrsm;jzihf rGr;f rHxm;onfh
yHpk H jzpfjyD;v~if twGi;f bufYvnf;aumif;/ tjyifzufY
vnf;aumif; vSyqef;-u,faom yef;-uG &kyv f ;kH -uGrsm;
jzifh wefqmqifxm;avonf? wwd,trsK;d rSm ausmuf
wdik pf u kd xf o
l uJo h \kd ao;ao;oG,o f ,G Ef iS fh rm;rm;rwfrwf
wnfaeaom yHpk jH zpfonf? t*®vefjynf uefwmAg7DuoD
'7,fb7k m; &Scd ;dk ausmif;-uD;rSm xdt k rsK;d tpm;yifjzpf.?
jyifopfEidk if H 7dr;f jrdK\&dS uoD'7,f bk7m;&Scd ;kd ausmif;
-uD;udv k nf; a*ghoyHpk jH zifh wnfaqmufc-hJ uonf? xkb d k
7m; &Scd ;dk ausmif;-uD;rSm yxruBmppf jzpfpOfu *smref
wk\d.tajrmufqefrsm; xdreS o f jzift h awmftwef ysuf
pD;oGm;7m ppfjyD;aomtcg xyfrH jyifqif7avonf?
xyfrH jyifqif7mwGif rlva*ghovuf7mudk rysuaf p7ef
t opfrxGib f J jyifqifco hJ jzihf ESpaf ygif;rsm;pGm-umonf?
xdak emuf vltrsm; toH;k jyK7ef jyefvnfziG v fh pS cf ahJ vonf? tar7duefEkdifiHe,l;a,mhjrdK\7Sd pdefyufx7pfuoD'7,f
uoD'7,f bk7m;&Scd ;dk ausmif;-uD;rsm;rSm aqmufvyk f
jyD;pD;7ef ESpfaygif;rsm;pGm -umoavmuf t"Gef\&SnfpGm
wnfwHhcdkifjrJ-uayonf?xkda-umifh tv,facwfwGif
trsm;tjym; aqmufvyk cf -hJ uaom uoD'7,f bk7m;
&Scd ;dk ausmif;-uD;rsm;onf ,ckxufwikd f rjydKrysuf wnf
&Sdaejcif;jzpfayonf?xkdbk7m;&Sdcdk;ausmif;-uD;rsm;
wnfaqmufonfh tavhtxrSm tv,facwfuek q f ;kH
onfwiG f vH;k 0 aysmufu, G o f mG ;awmh.? aESmif;acwf
wGif wnfaqmufcahJ om bk7m;&Scd ;dk ausmif;-uD;rsm; rSm
a7mrjrdK\ pdefyDwm uoD'7,f bk7m;&Sdcdk;ausmif;ESihf
vef'efjrdK\ pdefayguoD'7,fbk7m;&Sdcdk;ausmif;-uD;rsm;
jzpfI twwfynm jyefvnfqef;opfacwfjzpfonfh
acwfqef;csdet f wGi;f ucwfpm;cJah om yHpk rH sm; jzpfav
onf? xkduJhodk\aom taqmufttHk-uD;rsm; aqmuf
vkyfaom tavhtxonf 207mpkESpfqef;pwGif jyef
vnf xGe;f um;vmjyefonf? a7zse;f *d+ k ;f rS vDAgyl;jrdK\
ESifh *D;vzk\djrKd \w\kYd ›if;/ A7if*s*D + kd ;f rS 0ufprifpwmjrKd \EiS v hf D
Agyl;jrdK\w\kdY4if;/ aqmufvyk x f m;aom uoD'7,fb7k m;
&Scd ;kd ausmif;-uD;rsm;rSm xif&mS ;aom om"ursm;jzpf.?

uopfyif ? ?uopfyifwiG f yifv,fuopf/ a7uopf/


uke;f uopf/ awmifuopfponfjzihf trsK;d rsK;d &S7d m/ ,if;
wkd\teuf yifv,fuopfrSm opf-uD;ckepfyifwGif yg jyifopfEkdifiH7drf;jrdK\7SduoD'7,f

151
www.foreverspace.com.m

uopfyif uonf;vlrsKd;

xkrd w S pfyg; yifv,fuopfyif. tacgufukd tzsm;a7m


*gtwGufvnf;aumif; t7Gufudkudk,fay:wGifayguf
aom temtwGufvnf;aumif;/ aq;tjzpfoHk;Edkif
a-umif;od7 onf?
uonf;vlrsKd;? ?jrefrmrif;rsm;vufxuf uwnf;
uyif r+dyl7jynfom;rsm; jrefrmEkdifiHtwGif;o\dk
a7muf&dS aexdik v f mcJ-h uonf? xdrk +dy7l jynfom;rsm;ESihf
,if;wd\krS qif;oufaygufzGm;vmolwdk\ udkjrefrm
a0g[m7tm;jzif u h onf; [kac:onf/
ajymqdak om rl7if;bmompum;t7 xdu k onf;wd\k
rSm ukucD sif;tpk0if csif;vlrsKd;wpfrsKd;rsm; jzpfa-umif;
awG\7onf/ ukuDcsif;tpkudk arax;ESifh csif;&kd;&dk;[k
uopf7GufESihftzl;rsm;ukd teD;uyf&kdufjyxm;yHk? ESppf ck x
JG m;7m/ uonf;wk\rd mS yXrtpkjzpfaom arax;wd\k
wGif tygt0ifjzpfonf/ arax;rSm r+dy7l jynfom;
0ifI wm0w‰om. txdrf;trSwf jzpfojzihf wdk\udkac:aom trnfwpfrsKd;yif jzpfonf/ trSeftm;
xif&mS ;aom tyifjzpfavonf? jzifh r+dy7l jynfEiS hf xdak rax;wd\u k kd jrefrmwd\uk uonf;
EG,yf ifjzpfaom uopfrw S pfyg; useu f opfrsK;d 0ift jynfESifh uonf;vlrsKd;[kyif ac:a0:-uonf?
yiftm;vHk;vkdvkdwGif ql;&Sdonf? tjrifhay 40rS 60 1931ckEpS f oefaumifpm7if;t7 jrefrmEdik if w H iG f u
txd &Sdaom yifvwfrsKd;jzpf-uI jrefrmEdkifiHtxuf onf;vlrsK;d 6000r~ &Sad -umif;/ ,if;wd\kteuf 4000r~
ydik ;f ESifh atmufyikd ;f rd;k yg;aomopfawmrsm;wGif ayguf om uonf;pum;udk ajymqdkEkdifa-umif; od7onf?
-uonf? odk\aomf a7uopfyifudk weo®m7Dwdkif;/ uonf;wd\krmS rsm;aomtm;jzifh [dNLt,l0g'Drsm; jzpf
aomif7if;e,f/ tš7He,fEiS hf yJc;l &d;k rawmifwef;ay: -uonf/ 1500 cef\r~ aom Ak<t,l0g'udk ouf0if,kH
wGi›f if;/uke;f uopfukd awmifiel ,fEiS fh yifv,furf; -unf-uonf/ jrefrmEkid if t H wGi;f olw\kad exdik 7f m tcsuf
ajc wpfav~mufwGif›if;/ uopfEG,fudk ucsifawmif tjcma'orSm rMav;c&dik jf zpfí xdck &dik w f iG f uonf;OD;
rsm;ay:Y›if; awG\ 7rsm;onf? uopfyifwkd\onf t a7 4500ausmfr~ awG\7onf?
acgufxlyGI ta7mifrSm 0grGJrGJjzpfumywfa-umif;rsm; jrefrmEkid if w
H iG ;f ok\d uonf;vlrsKd;wd\k a7muf7v dS myHk
xlIaEG7moDwGift&Gufa-uGonfrwf„{jyDvtwGif; ordkif; tusOf;rSm atmufygtwdkif;jzpf./ c7pfESpf
eD7Jaom tyGifhrsm; yGifh-uI/ ZGef „ Zlvdkifvrsm;t 1758ck tavmif;bk7m;vufxuf/ 1764 ckEpS f uke;f
wGif; taphygaom toD;awmifhrsm; oD;-uonf? abmifqifjzL7Sif rif;w7m;vufxuf/ 1819 ckEpS f b
uopfom;wkd\.ta7mifrSm jzLonf? yGIaysmhaomf -u;D awmfvufxufw\kw d iG f jrefrmwd\ku r+dy7l uonf;
vnf; awmifhwif;onf? a7ESihfxdaev~if wm&SnfcH jynfukd wdu k cf u
kd o f rd ;f ydu
k -f ujyD; onfah emuf/ r+dy7l u
onf? xdka-umihf uopfom;udk a7wefav~mufrsm;/ onf; jynfojl ynfom;trsm;udk jrefrmEkid if o H \dk ac:aqmif
avSrsm;vkyf7mwGiftoHk;jyKEdkifonf? aoWm&dk;&dk;ESihf vmcJh-uonf? ac:aqmifvmolwdk\wGif ykd; xnf7uf
,Ge;f aoWmrsm;/ uav;upm;p7mrsm; jyKvyk 7f mYvnf; vky7f mY qef;-u,fvyS cufcaJ om tqifrsm;udk ay:
uopf om;udk toH;k jyKEdik I f ysOfvnf;cGEJ ikd o f nf? a7 atmif7ufvkyfwwfonfh 7ufuef;ynmonfrsm;/
uopfrSm ayghyg;I tawmftoifh wm&SnfcHojzihf tmumo o~W7usr;f / eQwfynm/ aA'ifynm/ obif
txufygyPnf;rsm;tjyif "g;tdr/f vSpH yG t f rd rf sm;vnf; ynmwd\k wGix f ;l c`ef-uaom ynmonfrsm;ESihf jrif;pD;
jyKvkyEf ikd o f nf? tdN, d Edik if YH zefcsuv f yk if ef;/ om;a7 twwfwiG f u`r;f usif -uaom jrif;onfawmfw\kdyg0if
e,fvyk if ef;/ qyfjymvkyif ef; ponfw\dw k iG t
f oH;k jyK7aom -uonf? TuJo h \dk xufjrufvaS om vufry= nmokcrk
yg;vtufac: ydw k ufq, D rf umAGeef w d "f gwfqm;jym ynmponfw\kd jzifh rif;r=xrf;Ekid -f uap7ef uke;f abmif
wpfrsK;d udk tyif trsK;d rsK;d rS xkw, f 7l &S7d m uopfyifrsm;rS acwfb7k ifw\kdonf xdrk +dy7l uonf;vlrsK;d wd\ktm; ae
vnf; xkdjymudk xkwf,l-uavonf? jynfawmf w0ku d jf zpfonfh ,ckrMav;c&dik w f iG f ae7mcs

152
www.foreverspace.com.m

uonf;vlrsKd; umusLyGwfyif

xm; cJjh cif;jzpfonf/ avmuDusr;f / eQwfEiS hf aA'ynm xuf a7mufonhw f ikd af tmif wnf7cdS ahJ vonf? oDayg
wd\kwiG f xl;c`e-f uaom uonf;ynmonfw\kdrmS bk7if rif;vuf xufwiG f zG\Jpnf;xm;aom jrefrmwyfrawmf
{u7mZf wd\k. twdik yf ifcH rif;q7mrsm;tjzpf tr=xrf; -u;D . pk-u;D tr=xrf;wGif yg0ifaomjrif;tr x = rf;wk\w d iG f
7onfh tqifo h \dyk if wufa7mufc\Jonfuakd wG\7onf? uonf;jrif; wyftiftm;rSm xrf;udk 622jzpfI jrif;
r+dyl7uonf;vlrsKd;tcsdK\rSm trsKd;jrwfaom wyf. aemufaxmuftiftm;rSm 6220jzpfa-umif;
jAm¦+ tEG,0f ifrsm;jzpf-uonft h wdik ;f [dNLbm om od7onf? xdkrSwyg; jrefrmbk7ifvufxufwGif jyef
0if jAm¦+rsm; uJo h \dk tjcm;trsK;d tEG,f tjcm;Zmwf wrf;&d;k cH7aom 0eftjzpf uonf;0ef wpfO;D udk uonf;
0ifwdk\u ay;vSLylaZmf-u onfwdk\udk cH,lpm;aomuf vlrsKd;xJrS cef\xm;onfuakd wG\7onf?
-uonf? jA¦+tEG,0f ifr[kwaf om uonf;vlrsK;d wd\k 0wfpm;qif,ifyHkrSm tdN,wdkif;om;[dNLrsm;ESifh
rSmrl txufYqdck ahJ om vufry= nm/ okcrk ynmvkyif ef; qif aomfvnf; jrefrmEkdifiHwGif tae-umjyDjzpfonfh
rsm;tjyif v,f,mvkyfudkifjcif; ponfhjzifh touf twkid ;f ud, k t
f xufyidk ;f wGif jrefrmrsm;uJo h \dk 0wfqifI
arG;0rf;a-umif; -uavonf? udk,fatmufydkif;wGif 'dkwDudkcg;awmif;usKdufI 0wf
r+dy7l uonf;wd\krmS jrif;pD;twwfwiG f aumif;pGm -uonf? tcsK\drmS rl jrefrm wd\kuo hJ \dyk if 0wfqif-uonf?
u`rf;usif -uonfhtwdkif; ukef;abmifacwftvsif rdrwd \dk. rl7if;bmompum;tjyif jrefrmpum;ukv d nf;
jrefrmEkid if H upOfu h 7Jjzpfaecsed rf sm;wGif jrefrmEkid if wH iG ;f ajymqdk-uonf/ jrefrmwdk\ESifhtwl qufqHaexdkif-u
odk\0ifa7mufum xdyg;wdkufcdkufEkdifcJh-uavonf? okd\ aomfvnf; 7yfuu G af us;&Gmrsm;wGif rdrw d \kdtpkEiS hf rdrwd \kd
xdyg; wdkufcdkufcJhonfudk wHk\jyefaomtm;jzifh ukef; oD;jcm;aexdik -f uavonf? OD;b&Sif?
abmifacwfwiG f txufYqdck o hJ nfth wdik ;f jrefrmwd\ku
oGm;a7mufwdkufcdkufjcif;om jzpfayonf? jrif;onf umusLyGwfyif ? ?umusKyGwfyifonf ta&S\tdNd,
ausmw f \kdom upm;Ekid af om *lvu D pm;enf;rSm r+dy7l usGef;pk/ yo~L;usGef;qG,fESifh -opa-w;vD;,m;wdkuf
uonf;jynfrS pIay:aygufco hJ nf[k tcsK\dynm7Sw d \kdu tylydkif;a'orsm;Y aygufaom opfyifwpfrsKd;jzpfI
,lq-uonf? tavmif;rif;w7m;-uD; vufxufrpS I jrefrmEdik if w
H iG f jrdwef ,fY awG\7onf? uvefyif [lI
zG\Jpnf;vmcJah om uonf;jrif; wyfrmS oDaygrif;vuf vnf;ac:-uonf?
Ttyif. t7GufrS
aq;zuf0ifonfh um
usKyG w f q D ok d \ r [k w f
umylwDqDudk xkwf,l
7&S d I jref r mEd k i f i H o d k \
yo~L;uG s ef ; qG , f z uf r S
wifoGif; a7mif;csavh&Sd
cJ h o nf ? qD t ajrmuf
trsm;udrk l pvD;AD; uGse;f rS
7&S. d ?
umusLyGwfqD onf
taiG \ y sH v G , f a om qD
jzpfonf? teH\rSm wm
7yifqDESihf y&kwfa7mpyf
xm;aom teH\uJhodk\jzpf
I tvGefpl;&Sonf? T
qDudk &krufwpfZifa7m
ukef;abmifcwf uonf;jrif;wyfrS ppfonfawmfwpfOD; *g(t&d k ; tqpf a 7mif
em) rsm;wG i f v d r f ; 7I

153
www.foreverspace.com.m

umusLyGwyf if umuG,af 7;0ef-uD;Xme

rSm rsm;aomtm;jzifh jAdwdo~tpdk;7. oPmawmfudk


txl;umuG,fapmifha&Smufaom tdNd,y™dnmOfcH
0efxrf;tzG\J0if tdik pf t D uf(p)t7m&S-d uD;rsm;om jzpf.?
trnftm;jzifh umuG,fa7;Xme[k ac:aomfvnf;
xdkXmewGif pDrHcef\cGJcJhaom vkyfief;rsm;rSm wdkif;jynf
umuG,fa7;/ c7pf,ef*dk+f;rsm;tkyfcsKyfa7;/ &Srf;apmf
bGm;rsm;e,fy,f/ 7cdkifawmif&dk;a'o/ csif;awmifrsm;
a'o/ ucsifawmifwef;a'orsm;/ qGerf 7a'o/ -wd*H
e,fa'o/ txufcsif;wGif; ajrmufbuf [l;aumif;
awmif-um;a'o/ oHviG ef ,fw\dkEiS fh tjcm; rzG\H jzdK;ao;
aomvlrsKd;rsm; aexdkifaoma'orsm; tkyfcsKyfa7;/
aiGa7;a-u;a7/ '*®g;ESihfaiGpULrsm;xkwfvkyfa7;/
Edik if aH 7;ESifh jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd jrefrmjynftpk;d 7u tkyf
csKyfjcif; rjyKEdik af o;aom a'orsm;ESifh qufqaH 7;rsm;
yg0ifavonf?
jAdwdo~tifydkif,m0if wkdif;jynftoD;oD;ESihf quf
qHa7;vGwfvyfaomtjcm;wkdif;jynfrsm;ESifhqufqH
a7;tm+mrsm;udkrl jAdwdo~bk7ifhtpdk;7u wkduf&dkuf
pDrcH ef\caJG vonf?
txufyg az:jycJhonfh ta7;-uD;aom vkyfief;
umusLyGwf7GufESihf tyGihfrsm;? rsm;udk bk7ifu, kd w f idk f pDrcH ef\ctJG yk cf sKyf7rnf[k jrefrm
jynftufOya' tydk'f ^(1)t7 jy}mef;xm;cJh
umv0rf;a7m*gESifh tjcm;a7m*grsm;twGufvnf; aomfvnf;/ ta7;-uD;aom udP[loa7G\wGifjrefrm
av;n|i;f qD oabmuJo
h \kd toH;k jyK-uonf? jynfb7k ifcu H jAdwo d ~b7k ift h pd;k &xHo\kd jrefrmjynfqikd f
7m twGi;f 0efxrH w S pfqihf trde\fawmif;,ljyD;rSom qH;k
umuG,fa7;0ef-uD;Xme ? ? 1935 ck -o*kwfv 2 jzwfcsufrsm;twdkif; vkdufemaqmif7Guf7avonf?
7ufae\wGif 1935 ckESpf jrefrmjynftufOya'udk jrefrmjynfwiG ;f a7;ESio fh m vH;k 0 oufqikd af om udP
jAdwo d ~tpd;k 7u twnfjyKxw k jf yefco hJ nf? txl;ta7; t00wk\dwiG f bk7ifcEH iS fh ol. twkid yf ifct H 7m&Srd sm;.
-uD;aom Xmersm;udk tdN, d Ekid if b H 7k ifccH sKyf ud, k w
f ikd f axmufcHcsufrsm;udk bk7ifhtpdk;7u rsm;aomtm;jzifh
-uyfr tkyfcsKyfap7ef tm+m tcGihfta7;rsm;udk tyf vkdufavsmcJhonf? tifydkif,mEdkifiHrsm;ESihf tdrfeD;csif;
ESi;f cJah omfvnf;/ xkOd ya'tyd'k f ^ (1)t7 jrefrmjynf wkid ;f jynfrsm;od\k *,uf&u kd af prnfh udPrsm;wGirf l bk7ifh
bk7ifco H nf jrefrmjynfukd tdN, d jynf tkycf sKyfa7;e,f tpk;d 7oabm twdik ;f pDrcH ef\ccJG o hJ nf?
y,fxrJ S cGx J w
k v
f udk af om 193^ ck{jyv D 1 7ufae\rpS I umuG,af 7;Xmeqkid 7f m Oya'jy}mef;csuf tqkrd sm;
wm0efcH tkyfcsKyfcJhavonf? xkdae\Yyif umuG,fa7; udk bk7ifcx H H -uKd wiftrde\frcHbJ vFwaf wmf 27yfv;kH wGif
Xmeudk twGi;f 0efrsm;&H;k wGif zGiv hf pS cf o hJ nf? aqG;aEG;jyKvkyEf ikd cf iG rhf &Sad cs?
tjcm;Xmersm;wGif jrefrmtrsKd;om;rsm;udk 0ef-uD; jrefrmjynfumuG,af 7;Xmeudk 193^ ck {jyv D 17uf
rsm; cef\tyfI-uD;-uyfpDrH cef\cGJapcJhaomfvnf; ta7; ae\rpS wifziG v hf pS cf ahJ omtcsed Yf jrefrmjynf -unf;wyf
-uD;aom umuG,fa7;XmewGifrl jrefrmtrsKd;om; rawmfwiG f ajcvsiw f yf7if; 4 ck/ t7Hwyf 2ck/ e,fapmifh
0ef-uD; rcef\b/J bk7ifcH twdik yf ifct H 7m&Srd sm;udk jrefrm t7Hwyf 2ck/ t7m&Sd t7HwyfzGJ\ 1 ck/ e,fjcm;wyf
jynf tufOya' tykd'f ^ (2)t7/ 3 a,mufxuf tenf; i,fEiS fh jrdK\apmifw h yfw\dk &cdS o
hJ nf?
rrsm;cef\I bk7ifcu H , kd w
f ikd f pDrcH ef\ct JG yk cf sKycf ahJ vonf? txufyg wyfrsm;teuf ajcvsifwyf7if;rsm;/ t7H
bk7ifcHucef\xm;aom xkdtwdkifyifcHt7m&Sd-uD;rsm; wyfrsm;ESifh t7m&St d 7Hwyfz\JGrsm;wGif 0ifa7muftr=xrf;

154
www.foreverspace.com.m

umuG,af 7;0ef-uD;Xme

aom t7m&Sd/ t7mc/H wyfom;rsm;rSm ta7;&Sdu jref 1942 ck ZGefvtv,favmufwGif umuG,fa7;


rmjynf e,ferdwu f dk ausmv f eG I
f wkid ;f wpfyg;od\k oGm; Xmeudk tdN, d jynf qif;rvm;jrdK\wiG f jyefvnfz\JG pnf;
a7muftr=xrf; wkdufcdkuf7ef wm0ef,l vufrSwfa7; &k;H xkid af vonf? jydKuyJG supf ;D vmaom -unf;wyfz\Jt G oD;
xk;d -u7onf? e,fapmifh t7Hwyf/ e,fjcm;wyfrsm;ESifh oD;udkvnf; jyefvnfpkaqmif;jyD;aomf jrefrmjynfokd\
jrdK\apmifhwyfrsm;udkrl e,fpyfudkausmfvGefI wdkufcdkuf jyef0ifwkdufcdkuf7ef -udK;pm;-ujyefonf? a7wyfESihf
7ef trde\fay;Edik cf iG fh r&Sad cs? avwyftzGJ\0if t7m&Sd t7mcHrsm;udkrl/ tdNd,a7wyf
ajcvsiw f yf7if;rsm;wGif awmifwef;a'oom;rsm;udk ESihf jAdwdo~ bk7ifhavwyfrawmfwkd\wGif toD;toD;
t7mcHAdkvfrsm;ESihf ppfom;rsm;tjzpf cef\tyfI jrefrm xnho f iG ;f ay;cJah vonf?
vlrsK;d wpfpw kH pfa,mufurkd ~ cef\tyfjcif;rjyKcahJ cs? olw\dk 1945 ck rwfvwGif 7efuek af ejynfawmfukd jAdwo d ~
ta-umif;jycsufrSm jrefrmvlrsKd;rsm;onf ysif;7djcif;/ wyfrsm; jyefvnford ;f ydu k jf yD;aemuf ppftyk cf sKyfa7;u
pdwfjrefjcif;wkd\a-umifh ppfom;ryDoEkdif[k qdkxm;av tkycf sKyfaecJah oma-umifh umuG,af 7;Xmeudk 1945 ck
onf? Edik if aH 7; tajctaet7 1939 ckEpS w f iG f ajcvsif Ed0k ifbmv 23 7ufae\wiG f rSom qif;rvm;jrKd \rS 7efuek f
wyf7if;rsm;wGif jrefrmvlrsKd;rsm;udkvnf; 0ifcGihfay; aejynfawmfo\kd ajymif;a7F\cahJ vonf?
rnf[k qH;k jzwf cJ. h ? od\k aomf 1940 jynfEh pS af vmuf jrefrmjynfukd jyefvnford ;f ydu k jf yD;aemuf 1946 ck
wGirf S jrefrmvlrsK;d rsm;xJrS qmarmif-uD;udk twkid yf ifcH pufwifbmv 28 7ufae\wiG f Edik if aH 7; tajctaerSm
t7m&S-d uD;tjzpf cef\xm;jyD;v~i/f jrefrmppfom;rsm;om txl; v=y&f mS ;vsuf&adS oma-umifh Adv k cf sKyfatmifqef;
yg0ifaomjrefrmwyfpyd f wpfcak vmufukd jyefvnf zGiv fh pS f tm; yxrt-udrf jrefrmvlrsKd; bk7ifcH/ twkdifyifcH
7ef qHk;jzwfcJhI xkdolrsm;udk tjcm; wyf7if;rsm;wGif t7m&Sd-uD;tjzpf umuG,fa7;XmewGif cef\tyfcJhav
vnf; tenf;i,fpDcGJI oGwfoGif; prf;oyfxm;7ef rl onf? AdkvfcsKyfatmifqef; umuG,fa7; twkdifyifcH
tm;jzihf oabmwlonf? ok\d 7mwGif xdt k csed Ef iS fh ra&S; t7m&S-d uD;tjzpf aqmif7u G af epOf Edik if jH cm;a7;Xmeudk
raESmif;Yyif ta&S\zsm;rS*syef\7efonf eD;onfxufeD; cGx J wk 7f ef tpDtpOfrsm; jyKvkycf o hJ nf?
vmojzifh -unf;wyfrawmfukd tjyif;wk;d cs\J7ef qH;k jzwf '*®g;ESiafh iGpULrsm; xkwv f yk af 7;udrk l b@ma7;ESifh
jyD;aemuf ppf7w J yfrsm;/ e,fjcm;wyfrsm;udk wyfrawmf tcGefawmf0ef-uD;Xmeodk\ ajymif;jyD;om;jzpfI &Srf;
ajcvsifwyf7if;rsm;zGJ\I 7&SdEkdifor~aom t7m&Sdt7H jynfe,f awmifwef;a'orsm;/ rzGH\jzdK;ao;aome,f
wyfz\J0G ifrsm;udk ac:,ljyD;v~if xkw d yfrsm;wGif t7m&Srd sm; y,frsm; tkycf sKyaf 7;udPrsm;udrk l awmifwef; a'oqdik 7f m
cef\xm;um weo®m7Dwidk ;f rS *syef\7efukd ckcaH pcJo h nf? tkycf sKyfa7;Xmeod\k vFt J yfjyD; jzpfavonf?
jrefrmvlrsKd;wpfOD;udk bk7ifcH. twkdifyifcHt7m&Sd umuG,fa7;Xmeonf xkdtcsdefrSpI wkdif;jynfum
-uD;tjzpf cef\tyfonfEh pS Yf yif jrefrmjynf taysmw f rf; uG,af 7;udPrsm;udk vH;k vH;k vsm;vsm; wm0ef,jl yD;v~if
a7wyftzGJ\ESihftaysmfwrf;avwyftzGJ\wdk\udk pwifzGJ\ tenf;i,f&adS om c7pf,ef*+ kd ;f tkycf sKyaf 7;udPrsm;udk
pnf;cJo h nf? ok\daomf avwyftzJ\GwiG f av,mOfys[ H I l qufvufvyk u f ikd cf o
hJ nf? 194^ck Zlvikd v f 19 7ufae\
udk,fydkifr&Sdao;bJ a7wyftzGJ\wGifom urf;apmihf wGif AdkvfcsKyfatmifqef; vkyf-uHjcif;cH7I AdkvfrŒ;csKyf
oab®mi,fuav; tenf;i,f avmufEiS hf pwifwnf vufsmudk twkid yf ifcH t7m&S-d uD;tjzpf cef\tyfavonf?
axmifcahJ vonf? 194^ ck 'Zifbmv 24 7ufae\wiG f jrefrmjynf t
*syefwyfrawmfEiS fh yl;wGI J Armhvw G v f yfa7; wyfr aysmfwrf;avwyfESihf taysmfwrf;a7wyf tzGJ\tpnf;
awmfonf ,dk;',m;EdkifiHudk jzwfum weo®m7DrS'v rsm;udk jrefrmavwyfrawmfESihf jrefrma7wyfrawmf
-urf;0ifvmaoma-umifh 7efuek af ejynfawmf&dS umuG,f tjzpfodk\ ajymif;jyD;v~if udk,fydkif ppfav,mOfysHrsm;
a7;XmeESifhwuG umuG,fa7;wyfzGJ\ toD;toD;wkd\udk ESihf oab®mrsm;udk0,f,lum pwifzGJ\pnf;cJhavonf?
1942 ck azazmf0g7Dv217ufae\wGif arjrdK\rSwpfqihf a7wyfrawmfwGif yxrqHk; tvHwifoab®mrSm
tdNd,odk\ ajymif;a7G\oGm;avonf? xkdXmeatmuf&Sd ,lADtuf (p) ar,k oab®m jzpfonf?
wyfzGJ\toD;oD;wdk\vnf; z&dkz7JjydKuGJjyD;aomf tcsdK\ 1948 ck Z³0g7D 47uf we*®aEGae\wiG f Edik if aH wmf
wyfom;rsm; wyfAdkvf rsm;rSm tdNd,okd\ygoGm;-uI tvHudkvFifhwifjyD;aemuf vGwfvyfa7; ausnmonfh
tcsK\d rmS rdrwd \dkae7yfrsm;od\k jyefomG ;aexkid -f uonf? ae\rpS I 1935 ckEpS f jrefrmjynftufOya'onf ouf

155
www.foreverspace.com.m

umuG,af 7;0ef-uD;Xme umuG,af 7mif

wrf;ukefqHk;cJhjyD;v~if EdkifiHawmfzGJ\pnf;tkyfcsKyfyHk pmjzpfonfh aygufzwfrsm;udk rjrifEdkifavmufatmif


tajccHOya'rsm;udk jy}mef;ausnmcJah vonf? rsupf ad rSmuf-u7jcif;rSm/ obm0u xkad ygufzwfrsm;udk
xdkae\rSpI umuG,fa7;XmewGif EdkifiHawmf umuG,f olw\dk&7dS m opfuikd ;f rsm;. ta7mifEiS w fh al tmif zefw;D
a7;udP wpfcw k nf;udok m pDrH cef\ccJG ahJ vonf? jrefrm xm;aoma-umifhyif jzpfonf? ig;rsm;wGif ta-u;
-unf;wyfrawmf/jrefrm a7wyfrawmf/ jrefrm avwyfr rsm; jymvJv h hJ &Sad eonfrmS vnf; xdek nf;wlyifjzpfonf?
awmfrsm;onf yGihfopfpyef;rsm;uJhodk\ iGm;iGm;pGihfpGihf wpfcgwpf7YH rl obm0uzefw;D ay;onfh ta7mifrsm;
udk,fhtvH udk,fhwHqdyfrsm;jzifh wvlvl ay:xGufvm a-umif y if w d 7 d > mef r sm;onf om;aumif r sm;ud k
awmhonf? jrefrmhumuG,fa7; wyfrawmf toD; zrf;,lpm;aomufEikd -f uonf?usm;. ta7mifpif;rsm;
oD;wk\duv dk nf; jrefrmhom;aumif; 7wemrsm; OD;pD;jy;D v~if onf awmeuf-uD;xJwGif awm.obm0ta7mifESihf
Edik if aH wmfumuG,af 7;/ wk;d wufa7;/ zG\HjzdK;a7;/ om,m qifwal eojzifh tcsK\d om;aumifrsm;onf usm;udk vk;H
a7; yef;wkid rf sm;od\ka7mufatmif jrefrmhtvdt k wdik ;f jyK vH;k rjrif7aoma-umifh usm;. zrf;qD;pm;aomufjcif;
jyifcsJ\xGif-uEdkifayawmhonf? jrefrmhom;aumif;7w cH-uonf?jrpfwGif;&Sd rdausmif;wkd\. ta7mifonf
emrsm; onfvnf; a&S;a&S;uuJhodk\ jAdwdo~bk7ifhtpdk; vnf; a7wGif arsmaeaomopfwHk;uJhokd\ xifa,mif
7. tusKd;ukdoma&S;&SKI umuG,f7jcif;udPrsm;rS xifrSm;jzpfapaoma-umifh om;aumifrsm;r-um c+
usw G v f w
G jf yD;jzpf7um; ZmwdaoG; Zmwdrmef wufv~r;f rdausmif;pm jzpf-u7onf?
um trsKd;/ bmom/ omoemrsm;ukd apmifah &Smuf 7ef ab;tM7m,f tpOf0ef;7Hvsu&f o dS nfh oW0grsm;udk
wnf;[laom rGejf rwfaom 0W7m;rsm;ukd xrf;aqmif obm0onf ,if;wk\d aexdik 7f m ywf0ef;usifEiS fh wlnD
-u7awmh o nf ? (jref r mh w yf r awmf „ 7= ? ) Edik o f r~ wlnaD tmif zefw;D ay;onf? txl;ojzifh rdrd
jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf zGJ\pnf;tkyfcsKyfykH t ud, k u f kd rdrd rumuG,Ef ikd o f nfh oW0grsK;d udk obm0
ajccH Oya’t7 umuG,af 7;0ef-uD;XmetwGuf vdt k yf onf ta7mifrsm;jzifh ydI k umuG,af y;wwfayonf?
aom Oya’rsm;udk ygvDrefvw F af wmf 27yfwiG f trsm; xkda-umifh -uD;Edkifi,fn|Of; wd7>mefavmutwGif;Y
qNt7a7;qGJvsuf pDrHcef\cGJonf? ta7;-uD;aom ae-u7aom tm;EGJ\oW0grsm;onf wm&Snf touf
udPt7yf7yfrsm;udk wpfO;D wnf;aombk7ifcH trde\ftpm; &Siaf eEdik -f ujcif; jzpfayonf?
tpd;k 70ef-uD;tzG\J o\kd wifI trde\f rsm;udk emcH-uonf? yifv,fY ul;oGm;aeaom a7oW0guav;rsm;
umuG,fa7;XmetwGuf pDrHcef\cGJ7ef umuG,fa7; onf xkwfcsif;aygufjrifEdkifaom udk,frsm; &Sdwwf
twdik yf ifcH t7m&St d pm; umuG,af 7;0ef-uD;[lI yxr -uI xdo k W0g uav;rsm;udak 7xJwiG f aumif;aumif;
t-udraf y:aygufco hJ nf? ,if;XmeatmufwiG f -unf; rjrifEikd af cs? -udK;jym;yHo k !mef&o dS nfh i&SOihf ,frsm;onf
wyfrawmfXmecsKy&f ;kH / a7wyfrawmfXmecsKy&f ;kH / avwyf zefuo hJ \kd -unfvifonfh ta7mifrsm; &S-d uonf? ig;rsm;
rawmf&Hk;rsm; xm;&Sdavonf? onf 7efoEl iS q fh ikd rf v
d ~if xGuaf jy;&Hrk v S IJG tjcm; ckcH
1948ck {jyDv 87ufae\wiG f jrefrmEdik if aH wmfppf&;kH umuG,fp7mr&Sday? xkda-umifh ausmay:wGif jym
umuG,af 7;Xme atmufwiG &f adS om XmetoD;toD;wk\d vJhvJh ta7mifuav; udkomv~if tm;udk;tm;xm;jyK
udk aeom;wus taumiftxnfaz:jyD;v~if ppf&Hk; -u7.? xkdta7mifa-umifh a7eufodk\a7mufoGm;aom
tjrJwrf; twGi;f 0efXme[lI trnfajymif; cJah vonf? tcg ,if;wd\k ukd rjrifEidk af vmufatmif jzpfomG ;onf?
oJuMm7&Sd oW0grsm;udk -unfhjyefv~ifvnf; ,if;
umuG,fa7mif ? ?obm0onf awmae wd7>mef wk\. d ta7mifrsm;udk ajr-u;D ta7mif od\rk [kwf oJta7mif
rsm;tm; toufab;tM7m,frSumuG,fEkdifap7ef ESiq fh ifw&l ;kd rSm;awG\7onf? Tod\kjzpf7jcif;rSm 7eforl sm;
,if;wk.
\d taoG;ta7mifEiS fh awm.obm0ta7mifrsm; . tM7m,frS umuG,af y;onft h aejzihf obm0uzef
udk qifwl,dk;rSm; jzpfavmufatmif zefwD; ay;xm; wD;ay;xm;jcif;yif jzpfonf? opf7u G rf sm;udk pm;aomuf
onf? ,if;od\k 7efo\l ab;tM7m,frS uif;vGwaf p7ef I aexkid -f uonfh yd;k aumifuav;rsm;rSmvnf; obm0
obm0u zefwD; ay;xm;aom ta7mifrsm;udk tavsmufyif olw\adk exkid 7f ma'o&Sd ta7mifrsm;ESifh wlap
umuG,af 7mif[I l od7monf? 7eftpdrf;a7mifaomfvnf;aumif;/ tpdrf;ajymuf
tpm&SmxGu-f uonfh iSurf sm;teuf tcsK\donf t uav;rsm;aomfvnf;aumif; &Sw d wf-uonf? uGi;f jyif

156
www.foreverspace.com.m

umuG,af 7mif

obm0umuG,fa7mif. xl;qef;aom om"ursm;


(1) opfukdif;ESihf opfajcmufykd; (2) opf7GufajcmufESihf ajr0yfiSuf (3) rdausmif;ukd opfwHk;xifrdaom awm0uf
(4) opf7GufESihf vdyfjym (5) xdwfvef\pOf rnf;eufoGm;aom eufaqmig;

157
www.foreverspace.com.m

umcsif; umqmAsefum t,f

wGif aexdik -f uonfo h W0grsm;. ta7mifrmS rl obm0 vnf; ouf0ifI/ yif;,acwfwGif 'dkif;rsm;umrsm;
tavsmuf tndK 7ihaf 7mif jzpf-u.? xko d W0grsK;d &Srd eS ;f udk udik af qmifum ppf[efcif;usi;f ucke, f if; oDqakd vh
udk,if;wkd\aexdkif7mae7mrS xGufcGmaomtcgusrS &So
d jzifh umoDcsi;f umcsi;f [kac:qkjd cif;jzpfonf?
awG\jrifo&d EdS ikd af vonf? jrefrm*ª0ifwGif umcsif;tenf;i,fr~om awG\7
tcsKd\ oW0grsKd;onf 0yfIaewwf-uonf? xkd onf? jynfrif;rsufEmS &Snf vufxuf a7;om;cJah om
oW0grsKd;onf0yfIaeonft h cg aoaeouJo h \kd xif ‘tHk\umrnf; -unf;um&dku-udK;/ ysOfaxmifrdk;’ tpcsD
rSw7f ojzifh awG\onft h cgaumufIyif ,lrw d wfonf? umcsi;f wpfy’k /f oU7mZf 6^4 ckEpS f yif;, wpfp;D &Sif
oW0grsm;onf Ekd;aeonfhtcgrsm;wGif wdrf;a&Smif oD[olrif;vufxuf a7;om;cJah om ‘cg;ywfawmfrmS
Ekid -f uojzifh oW0grsm;onf ab;tM7m,f rrsm;vSaomf a7Fjcnfp/kH rdi= ;f vH;k a7F0wfv/kH rvHokH mcsrf;at;’ tpcsD
vnf; tem;,laeonft h cgYjzpfap/ tdyaf eonft h cg umcsi;f wpfy'k f tjyif oU7mZf ^04 ckEpS f jrifpikd ;f ig;pD;
Yjzpfap/ ydI k ab;tM7m,frsm;onf? xkad -umihf obm0 &SifausmfpGmrif;udk,fwkdif oDqdkuckefcJhaom ‘warmif;
ta7mifrsm;onf oW0grsm;udk xkt d cgrsm;Y ydI k um warmif;/ wd\kwarmif;onf/ warmif; baumif; om;
uG,af y;Edik 7f ef ta7;-uD;ayonf? avm/ baumif; baumif;’ tpcsD umcsif;ESihf‘wm
obm0tavsmufjzpfay:onf umuG,fa7mif. 0w‰om ewf7mG avm/ ewf7mG avm/ [kww f nf;o~icf si;f
oWdonf txl;ojzihf iSufrsm;wGif ydkrdkxif&Sm; ay: o~ifcsif;’ tpcsDaom umcsif;wk\d uo kd mv~if ,cktcg
vGifonf? Orsm;udk 0yfIaepOf 7efolrjrifEdkif7efrSm awG\7awmhonf?
ta7;-uD;ojzifh iSufrrsm;wGifiSufzdkuJhokd\ajymifvuf yif;,acwfveG jf yD;aemuf tif;0acwf uke;f abmif
aom ta7mifrsm;r&SdbJ ywf0ef;usifrS ta7mifrsm; acwfrsm;wGifumcsif;rsm;pyfqkdonfudk rawG\7acs?
om&Sd-uonf? iSufzdkrsm;onf 7efolESihfawG\-uHKonfh umcsif;wGif tJt+f
tcg ckcHEdkif-ujyD;v~if ysHajy;vkdu ysHajy;Edkif-uaom wkd\wGifuJhokd\ 7moDyef;
a-umifh rdrdudk,fa7;twGuf aumif;pGmumuG,fEdkif rmvf jrdK\jytajctae
-uonf? iSufrrsm;rSm Orsm;udk 0yfay;7onfhwm0ef rsm;udk xnfhoGif;pyf
&Sdojzihftzdkrsm;uJhodk\ awmufyonfh ta7mifrsm; qdkavh&Sdonf/ umudk
om &Scd v hJ ~if tcsKd\w7d >mefw\kd . 7efrjl cif;udk rkcscH-u udik I
f u7aom oDcsif;
7ayrnf? tcsKd\iSufzdkrsm;Yvnf;iSufrrsm;uJhodk\yif jzpfaomfvnf; 7Jwif;
obm0ta7mifrsm; &Sdwwf-uonf? tb,fa-umifh 7J c sif ; tzG J \ tEG J \ rsm;
qdak omf xkid u S zf rkd sm;onf iSurf rsm;uJo h \kd yif Orsm;udk avmuf ppfpw d f ppfaoG;
0yfay;wwf-uaoma-umihfjzpf.? tcsKd\7efolrsm; Zmwdrefudk Edl;aqmf *smukd;rkd;. zcif
onf xdkiSufrsKd;udk &SmazGI pm;aomufEdkif-ujcif;rSm aom oDcsif;rsKd;um; vl0D 'g umqmAsefum
teH\cEH ikd -f ujcif;a-umihjf zpfonf? r[kwaf cs?
cgwd\k.ta7mifrsm;rSm olw\kd usupf m;7muGi;f rsm;rS umcsi;f . um7ef pepfrmS av;vH;k pyf r[kwaf omf
jrufajcmufrsm;. ta7mifuJhokd\&Sd-uonf? pEkduf-uD; vnf; av;vHk;pyfrS qufyGm;aom pepfyif jzpfonf?
wkd\. ta7mifrsm;rSm bm0tavsmufyif awmrS vl;wm;rsm;wGif 7wkn|yfouJhodk\ umcsif;wGifvnf;
opf7Gufajcmufrsm;. ta7mifuJhodk\&Sd-uonf? tcsKd\ oHaygufny| I f pyfqadk vh&odS nf?
aom wd7>mefrsm;onf rdrw d \dk.ta7mifrsm;udk obm
0tavsmuf 7moDuv kd ukd If ajymif;vJwwf-u7m/ ESi;f umqmAsefumt,f (c7pf 1^55„1^98) ? ?vl0D
usaoma'orsm;Y aexdkif-uonfh wd7>mefwkd\. 'gumqmAsefumonf aumfpDum;usGef;om; aqG-uD;
ta7mifonf aqmif;OwkY tjzLa7mifodk\ ajymif;vJ rsK;d -uD;rS qif;oufojl zpfonf? 1^55 ckEpS w f iG f aumf
oGm;wwfavonf? pDum;usGef;Y zGm;jrifI i,fpOfuyif jyifopfa7wyf
umcsif; ? ?umcsif;onf a&S;usaom jrefrmuAsm wGif 0ifa7muf tr=xrf;cJo h nf? 1^98 ckEpS w f iG f jAw d od ~
tzGJ\tEGJ\wpfrsKd;jzpfonf? xdkuAsmrSm oDcsif;oabm a7a-umif;AdkvfcsKyf e,fvqif.oab®mwyfESihf jyif
opf a7wyfw\dk,OS jf ydKiw
f ukd cf u
kd cf 7hJ aomEdik ;f jrpfwu dk yf YGJ

158
www.foreverspace.com.m

umqmAsefum t,f umwDa,; a*s

jyifopfa7a-umif;Adv k cf sKyf. oab®mjzpfonfh vmtd7k D ajcwpfvSrf;r~ ra7F\bJ/ aemufqHk;Yoab®may:&Sd


,ifh oab®mudk u_Dweftjzpf OD;pD;tkycf sKyfc7hJ onf? ,rf;wku
d af ygufu7JG mwGit f oufq;kH &H;= cJ.
h ? xkad -uuGJ
umqmAseu f monf txufyg wku d yf YJG ol. 10ESpf rSwf om;zG,t f jzpf tysufum; 1^98 ck -o*kwv f 1
t7G,f om;uav; *smudk;rdk;udk olESihftwl oab‡m 7uf ae\wiG f jzpfymG ;cJah vonf?
ay:okd\ac:vmcJhonf?wkdufyGJwGif e,fvqif. o umqmAsefum om;tz. tjzpftysufudk uAsm
ab®mwyfuta7;omI jyifopf oab®mrsm;rSm t vu®m trsm;tjym;zGJ\EGJ\cJh-uonf? ,if;wkd\teuf
quftjywf ypfcwfjcif;cH77m/ jyifopfoab®m wyfut kd yk f rPuf[,fref;. ‘umqmAsefum’ uAsmudk vlord sm;
csKyfol a7a-umif;AdkvfcsKyfA&l;0D;rSm usnfoifhusqHk;I -uayonf?
umqmAseu f mrSmvnf; '+f7m7 oGm;avonf? ok\d7m
wGif umqmAsefumonfjyifopfoab®mwyfudk uGyf umwD a ,;a*s(c7pf 1 491„155^) ? ?ajrmuf
uJum qufvufI wku d jf rJwu
dk af e.? pd;k 7drpf 7m jzpf tar7duwdu k Yf jyifopf udv k ekd eD ,fopfrsm; pwifxl
vmaomtcsdefwGif ol. om;uav;*smudk;rdk;tm; axmifEdkif7ef tajccsay;cJholum; Zuf umwDa,;
ukef;ywf wae7modk\ydk\jyD;v~if ‘ighom; onfae7mu jzpfonf? umwDa,;onf jyifopfEkdifiH. oab®m
b,frS roGm;ESihf’[k rSmxm;cJhavonf? vmtdk7D,ifh om;aumif;wk\d xGuaf y:7m A7pfw³De,f pefrmvdjk rKd \om;
oabm®-uD;rSm e,fvqif.a7wyfu 0J,mn|yI f ypf wpfO;D jzpfa-umif;rSwpfyg; ol.i,f7, G pf Ofu tjzpft
cwfjcif;a-umifh aemufqHk;wGifrD;pGJavmifavawmh ysurf sm;udk rod7ay?
onf? odk\aomf umqmAsefumonfxdktcsdefxd ol.ta-umif;udk pwifo&d 7dS onfrmS 1534 ckEpS f
tav~mrh ay;ao;bJ qufvufI wku d cf u kd ,
f if;usq;kH wGif jyifopfbk7if yxrz7efppfu ol\tm; a7opf/
oGm;avonf? ajropf&mS azG7efEiS fh w&kwEf ikd if bH ufo\dk vrf;ayguf&mS 7ef
ol.om;uav; *smud;k rd;k um; zcif.rSmxm;csuf apvFwo f nft h cgrS jzpf.? xkpd Ofu umwDa,;onf
udk rysurf uGuv f u
kd ef mayonf? oab®muke;f ywfwpfck pefrmvdjk rdK\rS oab®mi,f 2pif;jzihf {jyDv 20 7ufae\
vH;k od\kr;D wjznfjznf; ul;pufawmufavmifvm aomf wGif pwifc7D; xGucf 7hJ m EsL;azgif;vef;a'ood\k arv
vnf;/ ol.cifxrH S tcGirhf 7ojzihf xm;cJah omae7mrS 107ufae\wGif a7muf&SdcJhonf? umwDa,;onf
vm;A7ma'g awmifbufurf;&d;k wef;udq k ef wufomG ;jy;D
aemuf AJvtkid ;f a7vuf-um;rS pde\f avm7ihf yifv,f
auG\xJodk\ a7mufoGm;avonf? xdk\aemuf *uffpay;
useG ;f qG,u f kd jyifopfyikd t
f jzpf odr;f ,lc. hJ ?,if;ok\djzifh
ajrmuftar7duwkdufY jyifopfudkvdkeDudk pwif
wnfaxmifcahJ vonf?
1536 ckESpfwGif e,fopfwnfaxmif7ef oab®m
3 pif;jzifh tar7duwkdufokd\ c7D;xGufcJhjyefonf?
pdeaf vm7ihf yifv,fauG\xo J \kda7mufjyD;aemuf taemuf
bufo\kd qefwuf-unf7h m xkad 7jyif-uD;rSm jrpf-uD;wpf
jrpfjzpfa-umif;udk awG\7onf? xkdodk\ od7aomae\(-o
*kwv f 10 7uf ae\)rSm pdeaf vm7iho f al wmfpif. yGaJ wmf
ae\jzpfaeojzihf umwDa,;onf xkjd rpfukd pdeaf vm7ihf
jrpf[k trnfay;cJah vonf?
jrpfa-umif;twkid ;f qefwufc7hJ mY ,ck rGe;f x7D;atm
jrdK\ wnf7mwGif wkid ;f 7if;om;vl&ikd ;f wk\d. [dck sv D m*g7Gm
uav;udk awG\7onf? xk7d mG uav;teD;&Sd rd;k rd;k rm;rm;
wnfaeaom awmif-uD;wpfaumifukd umwDa,;onf
pdefavm7ihfjrpfukd pwifawG\7Sdol Zuf umwDa,;
rGe;f x7D;atm[k trnfay;cJ. h ? aemifwiG f 7Gmuav;

159
www.foreverspace.com.m

umwDa,; a*s um'ife,f*kd+f;csKyf

wkd;wuf pnfyifvmI jrdK\jzpfvmaomtcg awmif. um'ife,fqadk om pum;rSm yWm[k teufxifaom


trnfukd pGI J rGe;f x7D;atmjrdK\[k ac:-uavonf? vufwifbmompum; um'dkrS qif;oufvmI/ -uD;
1541 ckEpS w f iG wf wd,t-udrf tar7duwdu jrwfonf[k t"d_g,f7onf? a&S;tcgu taqmuf
k zf ufo\kd
c7D;xGucf 7hJ jyef.? xkt d -udrw
f iG f ausmufrsu7f wem ttHw k pfcw k iG f wHcg;udk yWmjzihf wG,u f yfxm;ouJo h \kd
rsm;aygrsm;onf[q k akd om quf*ae;e,fukd jyifopfbk bk7m;&Sdcdk;ausmif; wpfckckudk -unfh&=tkyfcsKyfaeaom
7iftwGuf 7SmazGay;7efjzpfonf\ qDnm'g&kAd gAm;wd\k t c7pf,efbek ;f -uD;rsm;udk um'ife,f*+ kd ;f csKy[ f k ac:.?
zG\JtwGuf ,m,DumwDa7;u a&Sah wmfajy; vrf;xGiaf y; odk\7mwGif 5 7mpkESpf aemufydkif;avmufupI a7mr
7ef j zpf o nf ? umwD jrKd \&ydS yk 7f [ef;rif;vuf
a,;onf vm&Sif;a7 atmufcH bkef;awmf
armfrsm;udk pl;prf;&Sm -uD;rsm;udo k mum'if
azGcJhjyD;aemuf jyifopf e,f*+ kd ;f csKyf[k ac:
Ekid if o
H \dk jyefco hJ nf? -uonf? xkjdyif aESmif;
&dkAgAg;onf umwD tcgrsm;wGit f a7;yg
a,;jyefoGm;jyD;rS aombk7m;&Scd ;dk ausmif;
a7mufvmI wm0ef,cl hJ -u;D rsm;rS xif&mS ;aom
onfh twkdif; tzkd;wef bke;f -u;D rsm;udu k m'if
7wemrsm;xG u f o nf h e,f*+ kd ;f csKyf[k ac:
a'oudk pl;prf; &SmazG jyefonf? odk\aomf
aomfvnf; rawG\7acs? 1568 ckEpS o f \kd a7muf
xd\ak -umifh jyifopf bk7if onht f cgyky7f [ef;rif;
onf &dkAgAg;tm; jyef vufatmuf&dS a7mr
ac:7ef umwDa,;udk bkef;awmf-uD;rsm;udk
1543 ckEpS w f iG f apvFwf om um'ife,f*+ kd ;f
vd k u f j yef o nf ? xk d csKyf[k ac:avawmh
aemufwGifum; c7D; onf? 1509ckEpS rf pS I
rxGuaf wmhbJ pefrmvdk um'ife,f*dk+f;csKyf
jrdK\&dS bk7ifu ay;oem; rsm;yg0ifonfh um'if
xm;aom jcHrsm; ESihf e,faumvdyaf c:um
tdrf-uD;wGif at;csrf; 'ife,f*+ kd ;f csKyt f zG\uJ kd
pGmae,if; pdwf0ifpm; zG\pJ nf;cJah vonf? ykyf
zG,faumif;aom ol. 7[ef;rif;wpfyg;ysv H eG f
c7D; oGm;rSwfwrf;rsm; 0wfpHkqif,ifxm;aom
um'ife,f*kd+f;csKyf 7pf7SvsL; v~if xkt d zG\Jonfyyk 7f
ud k a 7; om;cJ h o nf ? [ef;rif; t&du k t f 7m
umwD;a,; onf 155^ ckpufwifbm v17ufae\wiG f qufcrH nfo h ul kd rdrw d \kdtxJrS a7G;cs,w f ifajr|muf7av
uG,fvGef avonf? onf? xdktcgrsKd;wGif um'ife,f*dk+f;csKyfrsm;onf
ykyf7[ef;rif;udk trsm;oabmwl a7G;cs,frjyD;rjcif;
umwGe;f &kyaf jymif? ?(&kyfajymifumwGef; 7=?) v~dK\0Sufaom tcef;xJwGif qufvufpnf;a0;
7avonf?
um'ife,f*dk+f;csKyf? ? A7if*sD7[ef;rif;. twkdif yky7f [ef;rif;ud, k w f idk u
f m'ife,f*+ kd ;f csKyrf sm;udk a7G;
yifcyH Ck Kd vfukd um'ife,f*+ kd ;f csKyf [kac:onf? A7if*sD cs,cf ef\tyf7onf? um'ife,f*+ kd ;f csKyt f jzpf cef\tyfjcif;
*d+
k ;f wGif yky7f [ef;rif;rSty/ um'ife,f*+ kd ;f csKyw
f \do
k nf cH7ol w k
d
\ o nf w pf
E S
p f
t wG if
; yk yf
7 [ef ;rif;xHrS 7mxl;
wefcdk;tm+mt&SdqHk; bkef;-uD;rsm; jzpfavonf? wHqyd f trSwt f om;jzpfaom OD;xkyef D vufcyH JG tcrf;

160
www.foreverspace.com.m

um'ife,f*+
dk ;f csKyf umeuf*D at

tem;od\k wufa7muf7ef a7mrjrdK\o\kdvma7muf-u7av um'ife,fiu S f ? ?um'ife,fiu S [f k trnfwiG f aom


onf? ,if;OD;xkyfeDudk tcrf;tem;wGifom wpf-udrf iSufrsKd;rSm zihfpmuav;rsKd;7if;wGif yg0ifonf?
aqmif;jyD;aemufwiG f rnfonft h cgr~ raqmif;awmhacs? xdik u
S rf sK;d udk tar7duefjynfaxmifp/k rUqDuEkd ikd if EH iS fh
odk\aomf oluG,fvGefaomtcg ol. acgif;aoWm jAd w d o ~[G e f ; 'l ; 7yf jynf r sm;wG i f awG \ 7onf ?
ay:wGif wifxm;7avonf? bmoma7;ESifh pyfvsOf; um'ife,fiu S o f nf tvsm; 8 3²4 vufrcef\om&Sd
aom udPrsm;wGif um'ife,f*dk+f;csKyfwkd\onf ykyf I ao;i,faomiSujf zpf.? yHyk ef;useI tawmifrsm;rSm
7[ef;rif;tm; t-uHOm+fay;I uln7D avonf? vSyonf? toHrSmvnf;om,mcsKdat;I aw;udk
ta7;-uD;aom bmoma7;qdkif7m0g'rsm;udk xkwf aumif;pGm oDqEkd ikd o f nf?
jyefausnm7efusi;f yonfh um'ife,f*+ kd ;f csKyf tpnf; um'ife,fiSufrrsm;wGifvnf; tarmuf&SdI El;nHh
ta0;rsm;wGif yky7f [ef;rif;ud, k w f ikd f obmywdtjzpf aom tarG;tawmifrsm;&Sdonf? aw;qdk7mY iSuf
aqmif7u G af vonf? xkt d pnf; ta0;rsm;udk ‘uGepf P zdkrsm;uJhodk\yif csKdvGifpGm qdkEdkifavonf? tjrJpdrf;
wdk7D’ [kac:onf? *dk+f;pDrHtkyfcsKyfa7;udPrsm;udk opfyifrsm;Y todkufvkyfavh&Sdonf? wpfjrHKv~ifOESpf
vnf; um'ife,f*dk+f;csKyf tr=aqmif tzGJ\rsm;u vH;k rS av;vH;k txd&w dS wfonf? O.ta7mifrmS tndK
-uD;-uyftyk cf sKyf7I/ xkt d r=aqmif tzG\Jrsm;udk ‘uGe*f 7D a7mifxaeavonf?
a*;&Si;f ’ [kac:onf?
um'ife,f*+ kd ;f csKyfrsm;udk ‘um'ife,fto~ijf rwf’ umeuf*D;at(c7pf 1835„1919) ? ?vlr=a7;7m
(tif;rdeif)h [kb\JG wyfI ac:7avonf? TuJo h \kd A7if aumif;pm;a7;udk jrifodaom tar7duefoaX;-uD;
*s*D +
dk ;f udtk yk cf sKyfprD 7H mY yky7f [ef;rif;rSwpfyg; tjrifh tif’&l;umeuf*DonfZmwdtm;jzifh paumhvlrsKd;
qH;k aom7mxl;udk xrf;aqmif7aomfvnf; um'ife,f jzpf.? paumh vlrsK;d rsm;onf yifu,
kd Of m+f xufoef
*d+
k ;f csKyfrsm;onf bmoma7;wGif *d+ k ;f tky/f *d+ k ;f csKyf
paom bke;f -uD;7[ef; rsm;uJo h \kd tcGirfh a7; r&S-d uay?
1586 ckESpfrSpI um'ife,f*dk+f;csKyf7mxl;aygif;
trsm;qHk; ^0txd owfrSwfcJhI um'ife,f*dk+f;csKyf
7mxl;oufwrf;rSm wpfoufywfvHk;jzpf.? odk\aomf
1946 ckESpftxd um'ife,f*dk+f;csKyfaygif; ^0 jynfh
onf[kr&SdcJhay? xkdjyif um'ife,f*dk+f;csKyftzGJ\wGif
EdkifiHwkdif;rS udk,fpm;vS,frsm; yg0if7ef7nf7G,f7if;
&Sdaomfvnf; tDwmvHsvlrsKd;om tygrsm;avonf?
1946 ckESpfwGif 12 ESpfajrmufydkif;,yf ykyf7[ef;rif;
onf um'ife,f*dk+f;csKyf tzGJ\wGif tzGJ\0ifOD;a7jynfh
atmif um'ife,f*dk+f;csKyf topf 32 OD; xyfrHcef\
xm;cJhonf? xkdokd\ cef\xm;7mwGif bmoma7;onf
wpfuBmvH;k ESifh oufqidk o f nf[al om oabmay:vGif
atmif 19 Edik if rH S a7G;cs,fcef\xm;cJah vonf?
um'ife,f*+ kd ;f csKyw f \kd. taqmifta,mifrsm;wGif
OD;xkyfomru0wf&Hkrsm;rSmvnf; teDa7mifjzpfonf?
pwkš tifEq kd ihyf yk 7f [ef;rif; vufxufrpS I um'if
e,f *d+ k ;f csKyrf sm;tm; rdrw d \dk.bmoma7;*d+ k ;f twGuf
aoG;ajrus -udK;yrf;aqmif7Gufrnfholrsm;[laom t
xdr;f trSwjf zihf teDa7mif OD;xkyEf iS fh 0wf&rkH sm;udk 0wfqif
apcJo h nf? xkad -umihyf if teDa7mifrsm;xJwiG f teDaoG;
uBmausmfoaX;-uD; tif'&l; umeuf*D
wpfrsK;d udk um'ife,fteDa7mif[k ac:prSwjf yK-uonf?

161
www.foreverspace.com.m

umeuf*D at

-uonfjh yif nDnw G rf ~waom pdwo f abmvnf;&S-d u.? jzpfcahJ omfvnf; xkad iG7if;rSm xkt d csed t f cgu tif'&l;tzk\d
olwdk\. tawG;tac:t,ltqrsm;rSm ,xmblw w7if;wES;D yifjzpfavonf?
us.? rme-uD;7m acgif;rm7mwGifvnf; uBmhpHcsdef tif'&l;. vky7f nfuikd 7f nf xufjrufra= -umifh ,leD
jyKorl sm; jzpf-uonf? wpfpw kH pfcu k kd jyKvyk rf nf[k pdwf ,ef oHpufu$k +Donf wpf&edS x f ;kd wd;k wufc.hJ ? tif'&l;
ydik ;f jzwfjyD;u aemufqw k af vh r&S-d uacs? xdv k rl sK;d onf onf paumhaoG;yDyt D cGiahf umif;udk rvGww f rf; toH;k
aiGuckd if.?od\k7mwGif ynmudk omIyif cifrif-uav csEdkifcJhavonf? p7dwfenf;enf;jzihf oHr+daumif;
onf? xdktcsufrsm;udk taxmuftxm;jyKv~if aumif; jyKvkyfEkdifonfh enf;vrf;rsm;udk &SmazGtoHk;
tif’&l;umeuf*Donf uBmausmf oaX;-uD;wpfOD; jyKjyD;v~if uk$+Demrnfxu G af tmif jyKvyk cf . hJ ? tuif;
jzpfvmcJo hJ nfrmS tH-h ozG,7f mr&Sad y? xkjd yif olpak qmif; yg;aom tif'&l;onf t*®vefjynfo\kd wpfacgufomG ;7m
cJhaom a':vmaiG oef; 300ausmf pnf;pdrfOPmrsm; wGif AufqrD menf;jzifh oHr+djyKvyk ef nf;udk twk7vm
udk aemufq;kH wGif vlxak umif;pm;a7;twGuf 7ufa7m I xked nf;jzifh oHr+dxnfw\du k kd t-uD;tus,f vkyu f ikd f
pGm toH;k cscjhJ cif;rSmvnf;xl;qef;onf[k ,lqzG,7f m a7mif;cscahJ vonf?od\kjzifh tif'&l;onf ESpt f enf;i,f
r[kwaf wmhay? twGi;f Yyif a':vmaiG 5000000 r~ tusKd;jzpfxeG ;f
tif'&l; umeuf*o D nfpaumhwvefjynf'efzg;rvif; cJah vonf?
jrdK\Y 1835 Edk0ifbmv 25 7ufae\wGif zGm;jrif.? ukex f w k v f yk 7f mwGif p7dwo f ufom7ef tif'&l;onf
tif'&l; 13 ESpo f m;t7G,w f iG f ol.zcifonf tar7d wpfqihfwufI -uHjyefonf? rD;7xm;ESihf rD;oab®m
uefjynfaxmifpk yifqv D aA;eD;,m; jynfe,fo\dk ajymif; rsm;udk tydkif0,f,lIpuf&kHrsm;Y vkdaomoWK&kdif;
a7F\aexdik cf . hJ ? xdt k cgu tif'&l;.zcifwiG f oab®m rsm;ukd o,f,lydk\aqmifaponf? o,fydk\p7dwfusOf;I
p7dwrf v S I JG aiGyw kd pfjym; wpfcsyrf ~ rygacs? xkad -umifh ol.tvkyf&HkrS oHxnfyPnf;rsm;udk aps;E=ef;csKdom
tif’&l;onf uav;b0uyif toufarG;r=twGuf pGmESihf a7mif;csEdkifaomtcg tjydKifqkdifrsm;udk
tvkyv f yk 7f &Smonf? a&S;OD;pGm 0gpufwckwiG f vkyu f ikd f csK;d ESrd v
f mEdik o f nf? Tok\jd zihf 1888 ckEpS f a7mufonfwiG f
vsuf aemifwiG f a-u;eef;&Hw k pfco k \kd ajymif;a7F\vyk u f ikd f tif'&l; umeuf*Donf rD;7xm;vrf; rdkifaygif; 425
cJh.? xdkaemuf yifqDvaA;eD;,m; rD;7xm;uk$+DrS rdik Ef iS fh rD;oab®m trsm;udyk ikd q f ikd I f / oHvyk if ef; tjyif/
t7m&S-d uD;wpfO;D onf tif'&l;. vlprG ;f vlp&Syd u kH kd od&dS ausmufr;D aoG;vkyif ef;/ a7eHvyk if ef;/ oab®musi;f vkyf
tuJcwfro d jzifh tif'&l;tm; ol.twGi;f a7;rŒ;tjzpf ief;ESihf tjcm;pufr=vufr=vkyfief; trsm;tjym;udk
ac:,l cef\xm;cJhavonf? -uD;yGm;vkdaom pdwfjzifh -udK;udkifEdkifaom tajcodk\a7muf&SdvmcJhonf? 1899
-uKd ;pm;aqmif7u G v f m7m/ tif'&l;umeuf*o D nf touf ckEpS w f iG f olyikd vf yk if ef; t7yf7yfukd pkaygif;um umeuf*D
23 ESpt f 7G,w f iG f rD;7xm; XmecGw J pfcu k kd tkycf sKy7f aom oHr+du$k +D[I l zG\Jpnf;wnfaxmifavonf?
t7m&Sw d pfa,muf jzpfvmavonf? 1901 ckESpfodk\ a7mufaomtcgum; umeuf*D.
xdak emuf ud, k yf ikd pf ;D yGm;a7;vkyif ef;wckukd vkyu f ikd f vufxJwGifa’:vm 500000000 r~ ydkif&SdaeavjyD?
vkad om tmomqNa-umifh a7eHvyk if ef;wGif 0ifa7muf xkt d cg olonftvkycf iG rf t S em;,ljyD;v~if ol.pnf;
vkyfudkifcJhavonf? tar7duefjynfwGif;ppf jzpfyGm; pdrfOPmrsm;udk pepfwustoHk;cs7efqN jzpfay:vm
aomtcg tif'&l;umeuf*Donf ppfxJokd\0ifI a&S\ awmh.? Tok\djzihf xkEd pS w f iG yf if tar7duefjynfaxmifpk
wef;ppfrsuEf mS rS tr=xrf;7Gucf . hJ ? jynfaxmifpzk ufrS oHr+dvkyfief;tzGJ\-uD;udk zGJ\pnf;wnfaxmifjyD;v~if
'+f7m7olxw J iG f wwd,ajrmuf jzpfcahJ vonf? olydkifqkdifaom vkyfief;rsm;udk xkdtzGJ\-uD;odk\ tm;vHk;
ppfjyD;oGm;aomtcg a7eHvkyfief;onf oHvkyfief; vFt J yfvu dk af vonf?
avmuf tvm;tvm raumif;onfudk awG\jrifvm ‘vlwpfa,mufonf rdrpd nf;pdrOf Pm tajrmuftjrm;
ojzifh oHEiS o fh rH +dvyk if ef;od\k ajymif;a7F\vyk u f ikd cf . hJ ? udk ay;urf;vSL'gef;Edik yf gvsuf ray;urf; rvSL'gef;bJ
tif'&l;umeuf*o D nf oHvyk if ef;wpfcw k iG f tpk0,f xm;I aoqHk;oGm;cJhv~if xkdaojcif;um; tusKd;r&Sd
,lcJh.? xkdaemuf rsm;r-umrD rdwfaqGtcsKd\ESihf yl; aojcif;omwnf;?’ Tum; oaX;-uD;tif'&l;umeuf
aygif;I,le, D ef oHpufu$k +Dukd wnfaxmifvu kd af v *D. pGjJ raJ om ,H-k unfcsuyf ifjzpfonf? olonf pkaqmif;
onf? rwnfaomaiG7if;rSm a':vm 250000 r~om cJhaom yPnf;OPmrsm;udk qif;7Jom;wkd\. tultnD

162
www.foreverspace.com.m

umeuf*D at umayoD,efawmifwef;

jzifh ajr-uD;xJrS wl;az:7&Scd . hJ ? od\kjzpfI xkyd Pnf;OPm vl\avmu tusK;d pD;yGm; jzpfxeG ;f aprnfh udP[lu rnf
rsm;udk qif;7Jom; vlxk. vufxJodk\ jyeftyf7efrSm onhfta-umif; udPtwGufrqkd xkdaiGxJrS xkwfEkwf
ol. wm0efjzpfonf[, k q l xm;avonf? tif'&l;. toH;k jyK7efrmS -um; tyfEx HS m;cJah vonf? ud,
k yf ikd pf nf;
twGi;f oMmefwiG f ighpnf;pdrf ighOPmwnf;[laom igpGJ pdrOf Pmwk\u
d kd rdrw
d pfO;D wnf;twGuf toH;k csrr= mS usO;f
rxm;bJ/ rdr7d &Scd ahJ om pnf;pdrOf Pmrsm;onf vlx. k ajrmif;vSonfhtavsmuf taumif;qHk;aom toHk;
pnf;pdrfOPmrsm;omjzpfI rdrduacWr~ xdef;odrf; csenf;rSm trsm;twGufvSL'gef;ay;urf;jcif;omv~if
apmifah &Smufxm;7jcif; jzpfonf[k ,lqavonf? jzpfonf[laom om"uudk jyoGm;onfh olaX;-uD;
ydkufqHudk 7atmif&Smjcif;xuf 7jyD;aomydkufqHudk umeuf*Donf1919 ck -o*kwfv 11 7ufae\wGif
tusKd;&SdatmiftoHk;cs7jcif;rSm omIcufcJa-umif; tedPa7mufavonf?
tif'&l;onf aumif;pGmodxm;ESi. fh ? od\k tm;avsmfpmG
ol.pnf;pdrOf Pmrsm;udk vl\avmutwGuf tusK;d jzpf
xGe;f ap7ef rnfo\dk rnfyt kH oH;k cs7rnf[al om jy©em umae;7Sif;yif ? ?(aZmfrmF ;-u;D yif„7=?)
udk ESpfaygif;rsm;pGmuyif eufeufeJeJpOf;pm;vmcJhI
aemufq;kH Y ynma7;twGuf toH;k cs7ef qH;k jzwfvu kd f umayoD , ef a wmif w ef ; ? ? umayoD,ef
avonf? xko d \dk qH;k jzwfvu kd jf yD;aemuf ol.Zmwdjzpf awmifwef;rSm Oa7mywku d w f iG f 'kw, d txif&mS ;qH;k
aompaumhwvefjynf&Sd wUodkvfausmif;-uD; av; aom awmifwef;jzpfI/ csufuq kd vdAk g;uD;,m;Edik if rH S
ausmif;odk\ a':vm 1000000 vSL'gef;vkduf.? xkd &l;ar;eD;,m;Edik if t
H xd wnf&jdS yD;v~if rdik f 800 cef\&n S f
aemuf tar7duefjynfaxmifpk yPAwfjrdK\EiS hf 0g&Siw f ef vsm;onf? xkad wmifwef;-uD;onf Oa7mytv,fyikd ;f
jrdK\rsm;wGif umeuf*D trnfjzifh ynmjr|ifhwifa7;tzGJ\ &Sd ajr-oZmxufoefaom vGijf yifa'oudk 0ef;7Hxm;ouJh
rsm;udk wnfaxmifxm;cJh.? ol.csufjr|Kyfa'o odk\&SdI awmifbufrSvmaom rdk;udk7apvsuf ta&S\
jzpfaom 'efzg;rvif;jrdK\&Sd pmoifausmif;rsm;twGuf ajrmufbufrS vmaomavat;udk umuG,af y;onf?
vnf; aiGtajrmuftjrm; vSL'gef;cJah vonf? awmifapmif; awmifcg;yef;wkd\wGif xif&SL;awm-uD;
xkjd yif ol7aJ umif;rsm; cs;D jr|iahf 7;/ u_vDvrl sK;d rsm; rsm;&Sad omfvnf; awmif.txufyikd ;f wGif opfyif-uD;
tm;ynmoifay;a7;ESifh t*®vyd pf mvH;k aygif; jyKjyifa7; rsm; raygufEdkifbJawmifxdyfY a7nd|yifESihfopfuyf
udPrsm;twGufvnf; 7efyHkaiGtajrmuftjrm;udk oD; arSmw f \dkom aygufa7muf-uonf?
oef\xm;cJo h nf? touft7G,-f uD;7ifI h tvkyf rvkyEf ikd f awmifwef;-uD;wpfavsmuf rsm;aomtm;jzifhay
awmhaom ausmif;q7mrsm;tm;vnf; tjidrf;7dQm 3000 rS 5000 txd jrihfaomfvnf;/ tcsKd\aom
axmufyHhxm;cJh.? uBmay:&Sd pm-unhfwkdufrsm;udk awmifxdyfrsm;rSmrl ay 8000 ausmf 9000 eD;yg;r~
vnf; aiG tajrmuftjrm; axmufyv hH LS 'gef;cJah vonf? jrihf-u.? tjrifhqHk;tydkif;rSm csufudkqvdkAg;uD;,m;
olaX;-uD; umeuf*. D taxmuftyhjH zihf wnfaxmif EdkifiHY&Sdaom wm;x7m;awmifpkjzpfonf? jrihfrm;
zGiv hf pS xf m;aom pm-unfw h u dk af ygif;rSm uBmt7yf7yf aom awmifxyd rf sm;rSm wpfEpS v f ~if 9 vcef\r~ ESi;f zk;H
wGif 3000 cef\r~&o dS nf? xkrd w S pfyg;vnf; uBmay:Y tkyaf e-u.? tcsKd\ awmifxyd rf sm;ay:wGif a7ieftidk f
ppfrufwu dk cf u
kd rf r= sm; yaysmufum xm0pOfjidr;f csr;f a7; rsm;&SdI xkdtkdifrsm;rS yifv,fESifh wpfenf;wpfvrf;
7&Sad p7ef 7nfoefI te,fe,ft7yf7yfo\dk vSnv fh nf qufoG,faeonf[k tcsKd\u ,lq-uonf?
w7m;a[majymjcif;/ pmtkypf mwrf;rsm; a7;om; xkwf xdak wmifwef;-u;D rsm; wnfae7mrSm Oa7mywdu k w f iG f
a0jcif; tp&Sdonfh jidrf;csrf;a7; vkyfief;rsm; twGuf wGi;f xGuyf Pnf; t-uG,0f qk;H aoma'ojzpfI a&F/ cJ/
vnf; aiGoef;aygif;rsm;pGm vSL'gef;cJah vonf? aiG/ a-u;eD/ cJ/ oGyf/ oH/ ausmufrD;aoG;ESihf a7eHrsm;
aemufqHk;Y tif'&l;. vufxJwGif a':vm xGuaf vonf? uke;f jrihyf ikd ;f rsm;wGif oda¶mqm;tajrmuf
25000000 r~omcsefvSyfI a':vm 125000000 tjrm; wl;az:7&Sdonf? xdkawmifwef;a'o&Sd awm
r~ukd xde;f ode;f apmifah &Smuf7ef e,l;a,mhjrKd \wiG f umeuf -uD;rsm;wGif 0uf0/H 0Hyak vGEiS hf a-umifjrD;wdpk aom om;
*D aumfyakd 7;&Si;f [lI x7wftzG\Jwpfcu k zkd \JGpnf;jyD;v~if 7Jrsm;ESifh vif;,ke/f 0Hvdk paom iSu7f rJ sm; &S-d uonf?

163
www.foreverspace.com.m

t7omxl;uJI vltrsm;pGrJ ufonfh tazsmf7nf


umzDylylaEG;aEG;udk uBmt7yf7yfY vlwkdif;vkdvkdyif ESpfjcdKuf-uonf? odk\aomf umzD.orkdif;udkrl vlwdkif;od-urnfr[kwf
acs?atmufwGif umzDcif;rS umzDyGJodk\tqihfqihf a7muf&SdvmyHk ta-umif;udk az:jyxm;onf?

umzD ? ?,cktcgjrefrmEdik if EH iS fh wuG uBmtES\H xdo k rdik ;f yHjk yifrmS ,Hw


k rf;r~om jzpfaumif;jzpfayrnf?
tjym;wGif umzDudk aomufoHk;-uonfrSm rsufjrif odk\7mwGif15 7mpkESpfavmufu rUmjrdK\odk\ bk7m;
ud, k af wG\yifjzpf.? Tr~ vl-udKufrsm;vmaom umzD zl;oGm;-uaom rGwfpvifwk\donf rdrdwdk\bmomt
ta-umif;udk odtyfvaS yonf? 1^ 7mpkEpS f rwkid rf u D avsmuf nzuf w7m;tm;xkwcf sed rf sm;Y tdyif u kd f ajy
Oa7mywdkuf&Sd vlrsm; ap7ef umzDaphuadk vSmI f
onf umzDudk aomuf tr=ef\-udwfjyD;v~if a7
7rSef; rodcJh-uao;acs? jzifhazsmfum aomufoHk;
od\k 7mwGif xkpd Ofu tuf avh & S d c J h a -umif ; t
ADqD;eD;,m;EdkifiHESifh tm axmuf t xm;rsm;&S d
a7Asu`ef ; qG , f w k d \ Y onf? aemifaomf umzD
umzDudk jrdef&SufpGmjzihf aomufjcif;tavhonf
aomufo;kH vsuf &Sad e-u wpfpwpfpys\HE\Hv S mjyD;v~if
ayjyD? rnfonfhtcsdefu w&kwEf ik d if YH vufzuf7nf
pwifaomufc-hJ uonfukd ud-k udKuf ESpo f ufouJo h \kd
um; twdtusrajym yif tma7As u`e;f qG,Yf
Ekid af cs? vnf; umzDukd txl;ESpf
umzDukd pwifawG\&ydS kH ouf vm-uavonf?
ta-umif;ESihf pyfvsOf;I 1^ 7mpkESpfodk\ a7muf
ordkif;yHkjyif tajrmuft aomtcg Oa7mywdu k o f \kd
jrm;&S d o nf ? yk H j yif vnf; umzDaomufjcif;
wpfcku Todk\qdk.? 3 tavhu;l pufvmI umzD
7mpkESpf tukefavmuf qdik rf sm;onf ae7m tES\H
wGif tma7As rS c7pf tjym;rSmyif ay: ayguf
,efbek ;f -uD; wpfpk onf cs,f7DoD;ESihf o!mefwlaom umzDoD;trSnhfrsm;
vm-uonf? t*®vef
ESyd pf ufni| ;f yef;r= ab;7ef jynfwiG f umzDqikd rf sm;udk
rsm;a-umifh tufAq D ;D eD;,m;Edik if &H dS awmawmif xlxyf 1652 ckESpfrSpI wnfaxmifcJh-u.? xdkacwf
7ma'ood\k xGuaf jy;wdr;f a&Smifc-hJ uonf? wpfcg aomf avmufwGifumzDqdkifrsm; rnfr~ acwfpm;oenf;[lrl
xkdbkef;-uD;rsm; arG;jrLxm;onfh odk;ESihfqdwfwdk\onf umzDqdkifrsm;onf uAsmq7m/ pma7;q7mESihf EdkifiH
ntdyfcsdefa7mufaomfvnf; tdyf7rSef;rodbJ va7mif a7;orm;wkd\ r-umc+ awG\qHk7mXmersm; jzpfvm
atmufwGif jrL;wl;ckefaygufI oGm;vmae-uonfudk -u&Hrk ~ru Edik if jH cm;rSaemufq;kH owif;xl;rsm;udv k nf;
wtHhw-o awG\jrif-u7.? nqufyif xkdokd\jzpfae xkdumzDqdkifrsm;rSyif -um;-u7avonf? xkda-umihf
-uonft h wGuf ausmif;xkid b f ek ;f -uD;ud, k w f idk f od;k ESifh jynfykdifbk7ifrsm;yif xdkacwfumzDqkdifrsm;. tjyK
qdwfwkd\ pm;aomufavh&Sdaom tyifrsm;udk vkdufvH trludk rsufjcnfrjywfaxmufvSrf;pHkprf;cJh -u7
ppfaq;I pm;oHk;-unfh7mrS tyifuav;wpfrsKd;. avonf?
t&GuEf iS fh toD;wk\da-umifh jzpf7a-umif;udk awG\&7dS .? 1^ 7mpkEpS f tukeaf vmufwikd af tmif Oa7mywku d &f dS
xkt d yifum; umzDyifjzpfI tqdyk gumzD&u G Ef iS fh umzD vlrsm;onfteH\t7omESifh jynfhpHkaom rdk;um;ac:
oD;rsm;udk pm;-unfrh ad om bke;f -uD;rSm pdw7f iF jf rL;jyD;v~if tma7As umzDudkomv~ifaomufoHk;cJh-uavonf?
tdyI f raysmEf ikd af tmif jzpfcohJ nf[k qdak vonf? rdk;um;[k wGif7jcif;rSm rkd;um;jrKd\rS vmaoma-umihf

164
www.foreverspace.com.m

umzD

jzpf.? xkad emufumzDukd *sm;Ag;u`e;f ESio fh D [d–k u f `e;f Edik I f wpfyifwnf;rSmyiftyGiEfh iS t hf oD;pdr;f / toD;rSnhf
rsm;wGif pwifpdkufysKd;vm-uI xkdrSwpfqihf tylydkif; rsm;udk wpfjydKifeuf awG\7wwfonf?
a'orsm; ok\d vnf; wpfpwpfp jyef\ymG ;oGm;avonf? umzDoD;rsm; rSnfhaomtcg toD;rsm;udk cl;Ijzpf
,cktcg uBmwGif umzDtrsm;qH;k pdu k yf sK;d vsu&f o dS nfh ap/ atmufrSt0wfcHum tyifudk v=yfay;Ijzpfap
a'oum; awmiftar7duwdu k &f dS b7mZD;Ekid if H jzpf.? odrf;,l7onf? xkdaemufenf;trsKd;rsKd;jzifh tajcmuf
umzDyifonf ylaEG;aom wdkif;jynfrsm;Y txl; vSrf;jcif;/ taphc`wfxkwfjcif;rsm;jyKvkyf-uonf? odk\
ojzifh yifv,fjyiftxuf ayaygif; 1200 ESihf ay aomf toD;rSnhfwGif taphtjyifzufY tom;zwf&Sd
2000-um;&Sd a7aumif;pGm7aom ukef;jrifha'orsm; ae&Hkru taphay:wGifvnf; tajr|;cGHrsm; 2xyfr~
wGif aumif;pGmjzpfxGef;avh&Sdonf? umzDyifonf uyfaeao;onfh twGuf taphc`wfonhftvkyfrSm
tjrJpdrf;tyifuav;rsKd;jzpfI tvdktavsmufypfxm; rvG,u f v
l aS y? taphrsm;rS tajr|;pifomG ;atmif vkyf
v~ifay 20 ausmfjrifhwwfonf? okd\aomf pdkufysKd; 7mwGif taphrsm;udk wpfenf;enf;ESifh tajcmufveS ;f jyD;
xm;aom jcHrsm;wGiftoD;rsm;udk vG,fvifhwul aemuf 'vdrrfh sm;ESiv fh rdS afh y;jcif;/ yGwx f wk yf pfjcif;rsm;
qGwfcl;EdkifpdrfhaomiSg tyifrsm;udkcsKdifay;avh&Sd-u jyKvkyf7onf? aemufqHk;Y taphrsm;udk c`wfjyD;aom
onf? umzDyifwiG f t&GuEf iS fh tudik ;f rsm;qHo k nfh t&Guf tcg t&G,t f vdu k f tpm;pm;cGjJ yD;v~if tdw-f uD;rsm;wGif
n|mcGrsm;wGif tvGeaf rF;-udKifonhf yef;jzLrsm;tpkvu kd f xnfI h Edik if jH cm;ok\d wify\kda7mif;cs-uonf?
yGifhwwf-uonf? umzDyifrsm;onf 3 ESpfom;t&G,f teH\t7omESihf jynfhpHkonfh umzDudk aomufoHk;
cef\wiG f pwifo;D yGiv
hf m-uI 5 ESpo f m;t&G,w f iG o
f ;D tm; Edik 7f eftwGuf umzDaphtpdr;f rsm;udk ndK0ga7mif7atmif
jynfhpHkvmonf? wpfyifv~iftESpf 20r~-umatmif avSmaf y;7ao;onf? Tod\k avSmaf y;7mwGif *&kwpdu k jf yK
oD;yGihfavh&Sdonf? toD;rsm;onf yxrYtpdrf;a7mif vky7f efv. kd ? od\kr[kwv f ~if vko d nft h eH\t7om xGuf
jzpf.? xkad emuf 0gvmjyD;v~if aemufq;kH wGif eDomG ; rvmbJaewwfonf? a&S;uumzDaphrsm;udktdrfrSm
onf? 7moDOwkaumif;aom a'orsm;wGif umzDyif yif avSmf,l-uaomfvnf; ,cktcgYrl Ttvkyfudk
onf wpfEpS v f ~if ESp-f udro
f ;kH -udrw f ikd af tmif yGiEhf ikd o f ;D &Hk-uD;rsm;wGif t-uD;tus,f vkyfudkifvsuf&SdayjyD?

umzDvkyfief;Xme-uD;wpfck7Sd umzDerlemrsm;ukd avSmf-udwfay;onhf pufi,frsm;? Tpufi,ffrsm;jzihf avSmf-udwfay;aom umzD


erlemrsm;ukd umzDjrJorm;u jrJprf;-unhf7onf?

165
www.foreverspace.com.m

u70du/o~if u7a0;yif

umzDaphrsm;udk avSmjf yD;aomtcg tr=e\f-udw7f jyef.? tus,fpdkufysKd;aoma'orsm;rSm tar7duwdkuf


umzDtrsKd;rsKd;udk a7mpyf7mwGif tcsKd\tvky&f -kH uD;rsm;Y tv,fydkif;/ rUqDudkEdkifiH/ tma7AsusGef;qG,f/ tm
t7omaumif;raumif;udk prf;oyf7eftwGuf usGrf; z7duwdkufESihf tdNd,EkdifiH&Sd tcsKd\a'orsm;/ oD[dk–f
usifaom ykCKd vfrsm;udyk ifv~if iSg;7rf;xm;-u7onf? useG ;f / qlr-wmuseG ;f / *sm;Ag;useG ;f ESifh ypdzw
d o f rk]7m
umzDukd tr=e\f-udwjf yD;v~ijf yD;jcif; azsmaf omufEikd v
f ~if twGif;&Sd usGef;rsm; jzpf-uonf?
taumif;qH;k jzpfonfudk awG\7onf? umzDukd azsmfaomuf7mwGif a7qlqljzifh aumif;
umzDwiG f uufzt D if;ac: "mwfwpfrsK;d yg0ifonf? pGmESyaf y;zk\d ta7;-uD;onf? umzD7nfuo kd \l csnf;ouf
xk"gwfrsm;vufzufajcmufwGif yg0ifaom oD;tif; ouf aomufolvnf;&SdI/ EGm;Ekd\o-um;wkd\ESihfjzpfap/
ESihftwlwlyif jzpfaomfvnf; oD;tif;"gwfxufydkI -uufOtumESihfjzpfap/ azsmfaomufolrsm;vnf;
jyif;onf? umzDudkpGJjcif;rSm xdk"gwfa-umifhyifjzpf.? &Sdonf? tcsKd\ aysmfyGJpm;&Hkudk ,cktcg umaz;[k
umzDudktm;aysmhapvdkv~if tjcm;yPnf;rsm; a7mpyf vnf;ac:avh&Sd-u7m xkdpum;rSm umzD odk\r[kwf
ay;jcif;jzifh xk"d gwfukd vdo k aavmuf avsmhcsxm;Edik f umzDqikd [ f t k "d_g,f7aom jyifopfpum;jzpfonf?
onf?txl;ojzihf Oa7mywdkufwGif cspfudk7Dac: opf
jrpfwrsK;d udk tr=e\f-udwI f umzDEiS fh a7mpyfum a7mif;cs umaAmfvpftufqpf ? ?zDaem [kvnf;ac:
aomufoHk;avh&Sd-uonf? tcsdK\ r&dk;ajzmifhaomukef aom umaAmf v pf t uf q pf u d k ausmuf r D ; aoG ;
onf r sm;onf cspf u d k 7 D o mru tjcm;opf j rpf uW7mrS tqifhqifhaygif;cHenf;jzihf xkwf,l-u.?
opfaphrsm;ESihf wr*®vm a7mpyfI a7mif;csonft h cgrsK;d od\k aomft-uD;tus,f a7mif;cs7eftwGurf u l m; uW
vnf;&Sad o;onf? 7m tqDjzpfaom AifZif;rS "gwfaygif; pyf,l7onf?
umzDtrsKd;aygif; 80 cef\&Sd.? odk\aomf tma7Asef "gwfaygif;pyf,lenf;rSm AifZif;udk tcdk;aiG\waxmif;
ESihf vkud Af ;D 7D;,ef; umzDyifEpS rf sKd;uko
d m trsm;tjym; axmif;xGufaeaom qmvzsL7pftufqpfESihf a7mI
pdkufysKd;avh &Sd-uayonf? uBmay:wGif b7mZD;EkdifiH AifZif;qmvzGeef pf tufqpfjzpfap.? xkad emuf Aif
ESihf taemuftdNd,usGef;pkwkd\rSvGJI umzDudk t-uD; Zif;qmvzGeef pftufqpfukd wpfzef aumhpwpfq'dk gESifh

umzDvkyfief;Xme-uD;wpfckrS ‘umzDjrJorm;’ wpfOD;? ol.wm0efrSm umzDtrsKd;rsKd;ukd pHrSDrrSD prf;oyf7efjzpf.?

166
www.foreverspace.com.m

umaAmfvpftuftpf umAkd[kduf'7dwf

a7musKI d qd'k , D rfumAdv


k w
d f jzpfap.? xkrd t S qifq h ihf
aygif;cHI umaAmfvpftufqpfukd xkw, f o l nf?
umaAmfvpftufqpf t&dkif;onf qDjzpfI ndKykyf
aomta7mif&Sd.? xdkqDt&dkif;xJrS tnpfta-u;rsm;
udkoef\pifaomtcg ta7mifuif;aom yHkaqmifcJ
(c7Pw,f) rsm;udk 7&Sd.? xkdyHkaqmifcJrsm;onf
tylcsdef pifwD*7dwf 42 h5H„43H wGift7nfpaysmfI
181 h3H wGifql.? jyif;xefaom tqdyfyPnf;jzpfI
xl;jcm;aom teH\&Sd.? umaAmfvpftufqpfonf
tvGefpm;wwfaomoWd&Sdojzifh tom;ta7ay:odk\
usa7mufv~if temrsm;jzpfwwfI aysmufuif;ap7ef
cJ,Of;onf? od\k aomf a7tyHk wpf7mwGif umaAmfvpf
tufqpfoHk;yHkr~ a7mI7aom umaAmfvpftufqpf
azsmf7nfudkrlum; temrsm;aq;a-um7eftwGuf
toH;k jyKEikd af yonf?
umaAmfvpftufqpfqu D kd yd;k ESrd af q;ESifh tefwq D uf
ywpf(tykyfEdkifaq;/ temr,Of;aq;)rsm; tjzpf
vnf;toHk;jyK-u.? Tr~ruao;/ a7arF;/ qyfjym/ umAkd[kduf'7dwf"mwf yg7Sdaom [if;oD;[if;7Gufrsm;
oGm;wku d af q;r=e\f/ qd;k aq;/ "gwfykH yHak z:aq;ESifh aq;
0g;rsm;az:pyf jyKvkyf7mYvnf; tvGeftoHk;0if.? aomuf7onf? v=yf&Sm;r= ydkrdkrsm;jym;I t&G,fwuf
xkjd yif yvwfpwpfEiS fh yvwfpwpf uJo h \dkaom yPnf; aeaom vli,fvl&G,frsm;rSm uav;vl-uD;rsm;xuf
rsm; vkyu f ikd 7f mwGit
f xl;ojzihf umaAmfvpftufqpfukd tpm;tpm ydrk pkd m;aomufEikd -f uonf? umAd[ k u
kd 'f 7dwf
rsm;pGm toHk;jyK-u.? (yvwfpwpf 7=?) yxr onf c¶mud, k -f uD; ylaEG;aeap7efvnf; tyl"gwfuakd y;
uBmppfwiG f tvGejf yif;xefpmG aygufuaJG pwwfaom av7m/ at;aomwdik ;f jynfwiG af exkid o f rl sm;onf tyl
cJ,rf;rD;ausmufrsm; jyKvyk 7f mY umaAmfvpf tufqpf "gwfay;EdkifonfhumAdk [dkuf'7dwfygaomtpmrsm;ESihf
udk pwiftoH;k jyKc-hJ uonf? toH;k jyKenf;rSm Eku d xf 7pf tqDrsm;aomtpmrsm;udk rsm;pGm pm;aomufay;7ef
tufqpfEiS fh qmvzsL7pftufqpftjyif;7nfukd xyfrH vktd yfayonf?
xnfv h u kd jf cif;jzifh ypfu7pftufqpfukd 7&SEd ikd . f ? ypf tqDESihfEd=if;pmv~if umAdk[dkuf'7dwfrSm tqD.
u7pf tufqpfonf 0gxdeaf om ta7mif&o dS nfh tcJu w0uf cef\r~avmufom c¶mud, k -f u;D udk tyl"gwfay;Edik f
av;rsm;jzpfI rD;wkdufay;vdkufonhftcgYjzpfap/ pGrf;onf? umAdk[dkuf'7dwf wpfaygifv~if tyl"gwf
xk&dkufvkdufonfh tcgjzpfap/ tvGefjyif;xefpGm u,fvkd7D 1820 yg&SdI tqDwpfaygifv~if u,fvdk7D
aygufuo JG nf? ypfu7pftufqpfukd yxruBmppfwiG f 4080 r~ tyl"gwfyg&So d nf?
rsm;pGm toH;k jyKcJah vonf? u,fv7kd D (tyl{url)qko d nfrmS ud, k cf ¶mudk ylaEG;
aponfh tyl"gwf. twkid ;f tqjzpfonf? vlw\dkonf
umAdk[dkuf'7dwf? ?toufESihfc¶mudk,f wnfjrJae oGm;vmaexdkif v=yf&Sm;r=twGuf tiftm;vnf; jzpf
or~ v=yf&Sm;oGm;vmr=&Sd7m/ xkdv=yf&Sm;oGm;vmr=udk apI tylaiG\vnf;ay;onfh "gwfudk t&G,ftvdkuf
vlu, kd cf ¶mYpGr;f tifr&Sb
d EJ iS fh rjyKvkyEf ikd af cs? xkvd y= f wpfae\v~if rnfr~vt kd yfonf[k u,fv7kd jD zihf wkid ;f qI
&Sm;r=twGuf vdt k yfaom pGr;f tifukd usEG yfk w f \dk ae\pOfpm; ajymqdk-u7onf? 12„13 ESpf&G,f a,mufsm;u
aomufaom tpmtm[m7rsm;xJY yg&Sdaom um av;wpfa,mufonf u,fvdk7D 2300„2^00 r~
Ad[
k udk 'f 7dw"f gwfu ay;onf? ae\pOfvt dk yfI rde;f uav;rSm u,fv7kd D 1800 rS 2150
c¶mudk,f-uD; v=yf&Sm;r=rsm;av pGrf;tifudk vdkav txdvo dk nf? xdx k uf wpfEpS rf ~-uD;aom a,mufsm;u
jzpfojzihf uav;xufv-l uD;rSm tpm;tpmudk ydrk pkd m; av;wpfa,mufonf u,fv7kd D 2500 rS 2900 txd

167
www.foreverspace.com.m

umAGef umAGe'f idk af tmufqu


dk f

vktd yfI rde;f uav;rSm u,fv7kd D 1950 rS 2250txd 7&So d nf? atmufq*D si/f [du k 'f &d*k sif ESprf sK;d vk;H ESi"hf gwf
vkdavonf? a,mufsm;-uD;rsm;rSm olwkd\. v=yf&Sm; aygif;pyfaomtcgwGif tufqw D pftufqpfuo hJ \kdaom
oGm;vmr= tenf;trsm;udk vkdufI u,fvkd7D 2500 -o*Jepftufqpfrsm;ESifh t,fvukda[muJhokd\aom
rS 4500 xdvkdI rdef;rrsm;rSm u,fvdk7D 2100 rS umAd[ k u kd 'f 7dwf j'yfaygif;rsm;ud7k &So d nf? umAGeo f nf
3000 txd ae\pOf vdt k yfonf? oWKrsm;ESihfvnf;aygif;pyfEdkif7m xkdj'Afaygif;rsm;udk
umAd[ k u
kd 'f 7dwyf gaomtpm;tpmrsm;wGif tmvl;/ umAdu k [ f ak c:.? txif&mS ;qH;k aomumAdu k rf mS u,f
aygifrek \f/ ajymif;zl;/qef/o-um;/ iSuaf ysmoD;/ vdraf rmf vqD,rfumAdu k f jzpf.? u,fq, D rfumAdu k f tay:
oD;/ yef;oD;/ c7rf;csOfoD;/ qD;oD;/ rkefvmO0g yJESihf wGif a7tenf;i,f avmif;csvkdufv~iftqufwDvif
[if;oD;[if;&Gufrsm;yg0ifonf? tpm;tpmrsm;udk "mwfaiG\jzpfay:vm.? umAGefonf ouf&Sdt7mrsm;
usEG yfk w
f \dk pm;aomufvu kd af omtcg tpmtdrf twGi;f od\k wGif ta7;-uD;aom "gwfzufyPnf;wpfcktjzpf yg&Sd
a7mufoGm;v~if tpma-u csufjcif;jzihf umAdk[dkuf' onfukd awG\7onf?
7dwf ponf"h gwfrsm; jzpfvmaponf? xko d \kd "gwfrsm; pdeEf iS cfh eJ ufw\dk onf yHak qmifcjJ zpfaom umAGerf sm;
jzpfvmaomtcg ud, k cf ¶m-uD;yGm;tm;&Sv
d m7ef aqmif jzpf-u.? yHkaqmifcJr[kwfaom umAGefrsKd;rsm;vnf;
&Gufay;-uonf? az:jycJhaom tpm;tpmrsm;xJwGif &Sad o;onf? qDri=d ;f / rD;aoG;/ t&d;k rD;aoG; ponfw\dkrmS
o-um;onf -uGuo f m;rsm; oefprG ;f a7;twGuf txl; yHkaqmifcJvJr[kwfaom umAGefrsm;jzpf.? a7eHudkrD;
tm;ay;onf? &d=\vdkufaomtcgY qDrd=if;udk7&SdI/ armfawmfum;
wdik ,f mrsm; ydrk ckd ikd cf aHh tmif jyKvky7f mYvnf;aumif;/ yHk
umAGef ? ?trsK;d orD;rsm; txl;ojzihf wefz;dk xm; ESdyfrif jyKvkyf7mYvnf;aumif;/ t-uD;tus,f toHk;
-uonfh pdefESihf uBmhae\pOfoHk; yPnf;wpfckjzpfaom 0if.? rD;aoG;udk "gwfaiG\um rsuEf mS zH;k wGif toH;k cs7.?
cJwHwGifyg&Sdonfh *7ufzdkuf (cJeuf)wkd\onf tjcm; t&dk;udk avvHkrD;zkdwGif rD;u`rf;apaomtcg t&dk;rD;
rnfonfhyPnf;ESihfr~ ra7maom umAGeftppfrsm;om aoG;7&SdI/ xdkt&dk;rD;aoG;udk o-um;vkyfief;wGif o
v~if jzpf-u.? ausmufr;D aoG;ESifh rD;aoG;wk\donf um -um;t0gudk tjzLa7mifjzpfatmif c`w7f mY toH;k jyK7.?
AGeftppfrsm;r[kwf-uaomfvnf; umAGeftrsm;qHk; umAGeo f nf wd7>mefEiS t fh yifw\dk touf&iS I f -uD;
yg&Sad om yPnf;rsm;jzpf-u.? tcsK\daom ausmufr;D aoG; xGm; oefrmvmap7ef t7if;cHyPnf;wpfckjzpfaom
taumif;pm;rsm;wGif umAGef 7mcdkifE=ef; 90 txd a-umihf/ rnfhonfhtpm;tpmrnfonfh t0wftpm;
yg&So d nf? Yrqkd umAGeyf g&S. d ? o-um;/ umzD/ axmywf/ vuf
tjcm;yPnf;rsm;ESifh a7maESm aygif;pyfvsuf&adS om zufajcmufpaom pm;ukefaomufukefrsm;ESihf tusˆ
umAGefj'yfaygif;rsm;rSm trsm;tjym;&Sd.? umAGefj'Af vHkcsnftp&Sdaom txnft0wfrsm;rSm umAGeft7if;
aygif; rnfr~ rsm;jym;oenf;[lrl "gwkaA'ynmudk cHI jzpfvm-uaom yPnf;rsm;yif jzpfonf?
tif-o*Jepf uifrP-wDEiS fh -o*JepfuifrP-wD[I l ESprf sK;d umAGeo f nf j'yfpifwpfcjk zpfI tufwrftav;q
ESppf m;yif cGjJ cm;xm;7onf? -o*Jepf uifrP-wDqo kd nf 12 &Sjd yD;v~it f ufwrfeyH wfpOfrmS 6 jzpf.?(ausmufr;D
rSm umAGefj'yfaygif;rsm; ta-umif;csnf; oufouf aoG;/ *7ufzdku/f pdef/ rD;aoG;„7=? )
ESio fh m oufqidk af om"gwkaA'jzpfI/ ,ae\txd od&dS
xm;aom umAGefj'yfaygif; ta7twGuf 3 odef; umAGe'f ikd af tmufqu kd f ? ?umAGe'f ikd af tmuf qkud f
eD;yg;&So d nf[k qko d nf? ("gwfaiG\) onf umAGet f ufwrfwckEiS fh atmuf qD*sif
umAGeyf gaom yPnf;udk avxJwiG jf zpfap/ atmuf tufwrfEpS cf w k \dk aygif;pyfz\pJ G nf;I 77Sad om "gwfaiG\jzpf.?
pD*six f w
J iG jf zpfap/ rD;wkud af y;vdu k v
f ~if umAGe'f ikd af tmuf "gwkoau®wrSm CO2 jzpf.? xkd"gwf aiG\onf
qduk "f gwfaiG\ jzpfay:vmonf? atmufp*D siv f v kH akH vmuf avxk.tyHw k pfaomif;wGif av;yHrk ~ yg0if vsu7f . dS ?
avmuf r7&So d nft h cg umAGerf eG af tmufqu dk "f gwfaiG\ t7Gufpdrf;vef;aomtyifrsm;onf tpm
jzpfay:vm.? umAGeEf iS [ hf u
dk 'f &d*k siw
f \dk "gwfaygif;pyf tm[m7tjzpfjzihf umAGe'f ikd af tmufq'kd f ("gwfaiG\)udk
aomtcg rufodef;"gwfaiG\udkvnf;aumif;/ "gwfqD &=oGif;I atmufqD*sif ("gwfaiG\)udk &SLxkwf-u.?
uJo h \kdaom [du k 'f &du
k mAGejf 'yfaygif;rsm;udv k nf;aumif;/ vlESihfwd7>mefwkd\url atmufqD*sif ("gwfaiG\) udk

168
www.foreverspace.com.m

umAGe'f idk af tmufqu


dk f

&SLoGi;f I umAGe'f ikd af tmufqu kd f ("gwf


aiG\)udk &SLxkwf -u.? Tenf;jzifh ouf
7So
d W0grsm;u &SLxkwv f u dk af om um
AGe'f ikd af tmufqu kd f ("gwfaiG\) udt k 7Guf
pdrf;vef;aom tyifrsm;u tpmtm
[m7tjzpf &SLoGi;f -uI/ xkt d yifrsm;rS
&SLxkwfvdkufaom atmufpD*sif ("gwf
aiG\) udw k pfzef ouf7o dS W0grsm;u tm
[m7tjzpf &SLoGif;-ujyef.? x\kd
a-umifh avxk. tyHkwpfaomif;wGif
av; yHkr~yg0ifaom umAGef'dkifatmuf
qdkuf.tcsKd;onf rnfonfhtcgr~ r
ajymif;vJbJ wnfjrJvsu7f o dS nf?
umAGef'dkifatmufqkduf ("gwfaiG\)
onf avxuf wqcGrJ ~yI kd av;aom
a-umih f * l r sm;/ awmif - um;rsm;rD ;
awmifrsm;.atmuf ajrjyifwpfav~muf
wd\w k iG o f m 7Sw d wf.? a7uJo h \kd wpfae7m
rS wpfae7modk\ cGufrsm;jzihfxnfhI ,l
oGm;Edik jf yD;v~if oGecf sEikd . f ? xd"k gwfaiG\
onf ta7mifuif;I teH\vnf;r7S?d od\k
aomf a7wGifaysmf0ifI xdkazsmf7nfudk
umAGeef pftufqpf[ak c:.?xkad zsm7f nfukd
qdk'g/ vifrepfpaom bdvwf7nfrsm;
jyKvyk 7f mY rsm;pGmtoH;k jyK-uonf? um ywf0ef;usifavxJY umAGef'kdifatmufqkduf wnf7SdyHk
AGef'dkififatmufqdkuf ("gwfaiG\)udk xHk; touf7SLjcif;/ avmufu`rf;jcif;/ ykyfokd;jcif;ESihf nOfhzuftyifwkd\onf umAGef'kdif
7nf-unfxJodk\xnfhI v=yfvdkufv~if atmufqkduf tqdyf"mwfaiG\ukd xkyfay;-u.? odk\aomf xkd"mwfaiG\ukd aea7mif
Ek\d 7nfuo hJ \dk jzLoGm;.? xk"d gwfaiG\onf 7aom ae\zufwGif tyifrsm;u toHk;jyKjcif;jzihf avukd oef\7Sif;apjyefonf?
a7rSmxuf t,fvudak [mwGif ydI k aysmf
0ifv, G of nf?
umAGef'dkifatmufqdkuf("gwfaiG\)onf atmuf atmufqdkuf("gwfaiG\) tajrmuftjrm; yg7Sdaom
qD * sif ( "gwf a iG \ ) ES i h f t enf ; i,f r ~ rwl a cs? rD ; avudkjzpfap/ &SLrdv~ifatmufqD*sifvHkavmufatmif
avmifu`rf;jcif;udk tm;ray;onfhjyif rD;udk jidrf;ap r7Edik af oma-umifrh eG ;f I aoqH;k wwfonf?
onf? umAGef'dkifatmufqdkuf"gwfaiG\)7Sdaom t0 umAGef'dkifatmufqdkuf("gwfaiG\)udk az:,laom
us,u f s,f ykvif;xJo\dk rD;xGe;f xm;aom za,mif;wkid f enf ;rSm u,fvqD,rf umAGefedwfjzpfaom pusif
udk xnfv h u kd vf ~irf ;D jidr;f oGm;onfukd awG\Eikd o f nf? xkd ausmufo\kdr[kwf xH;k ausmufxo J \kd [du
k 'f &du
k avm7pf
a-umihf tcsKd\aom rD;owfaq;Al;rsm;wGif &kwfw7wf tuf q pf taygh7nf avmif ;xnf a
h omenf ; jzpf.?
rD;ab;udPay:aygufI toHk;jyKaomtcg umAGef O'g[&k+f
'kdif atmufqdkuf ("gwfaiG\)rsm;udk xkwfay;Edkifap7ef
"gwfaq;7nfwpfrsK;d udk xnhx f m;wwf.? wku d &f u
kd t
f m; CaCo3 + 2HCL = CaCl2 + H 2 O+ CO 2
jzihftqdyf7Sdonf[k rqkdomaomfvnf; umAGef'kdif pusiaf usmuf § tufppf Ó "gwfqm; § a7 §umAGef
atmufqdkuf ("gwfaiG\) ppfppfudkjzpfap/ umAGef'dkif 'dkifatmufqdkuf("gwfaiG\)

169
www.foreverspace.com.m

umAGe'f idk af tmufqu


dk f

umAGef'kdifatmufqkd'f jzpfay:wwfonhf ae7mrsm;


rD;aoG;/ ausmufrD;aoG; ponfwkd\ rD;avmifpOf av tvHktavmuf r7v~if tqdyfjyif;aom umAGef'kdifatmufqkduf"mwfaiG\jzpfay:
wwf7m/ yHkwGif tqkdygta-umif;a-umihf T"mwfaiG\ jzpfay:wwfonhf om"utcsKd\udk azmfjyxm;onf?

170
www.foreverspace.com.m

umAGerf eG af tmufqu
dk f umrjrdK\

a7mif;0,f azmufum;7ef twGufrlrufueDZD,rf umrjrdK\? ?umrjrdK\onf jrefrmEdkifiHtv,fydkif;


umAGeef w
d Ef iS fh qd'k ,
D rfumAGeef w
d wf \kdwiG f qmvzsL7pf o7ufc&dkifwGif jrdK\e,f&Hk;pdkuf7m jzpfonf? o7ufjrdK\
tuf q pf x nh f I umAG e f ' d k i f a tmuf q d k u f u d k t awmifbuf 23 rdik t f uGm {7m0wDjrpftaemufbufurf;
-uD;tus,f az:,lxkwfvkyf-uonf? twGi;f ydik ;f ususwiG f wnf&o dS nf? jrdK\e,f. tus,f
t0ef;rSmpwk7ef;rdkif 5^5cef\&SdI 1953ckESpfwGifaus;
umAGefrGefatmufqdkuf ? ?umAGef rGeaf tmufqu kd f &Gmaygif; 15^ &Gm/ ol-uD;ydik f 52 ydik yf g0ifonf? jrdK\e,f
onf ta7mif;uif;I teH\t7om r&Sdaom"gwf wGif tdrfajcaygif; 9459 cef\ESihf vlOD;a7 44528 &Sd
aiG\jzpf.? a7wGiftenf;i,fomaysmf0if.? av onf? jrKd \ay:wGirf l tdraf jc 906/ vlO;D a7 3523 &So d nf?
avmufyifav;I ud, k w f idk rf ;D avmifEikd af omfvnf; rD; umrjrKd \ukd uHrjrKd \[k a&S;uac:wGicf o hJ nf [kqo dk nf?
avmifru = kd tm;ray; acs? tvGet f qdyjf yif;xefaom uHr od\kr[kwf uR[k ac:wGijf cif;rSmoU7mZf 528ck
a-umihf xkd"gwfaiG\udk vlwd7>mefwdk\&SL&d=ufrdaomf ESpfavmufwGif tavmif;pnfolrif;onf azgifawmf
touftM7m,f jzpfEikd o f nf? umAGerf eG af tmufqu kd f jzifh {7m0wDjrpftwkid ;f pkeq f if;vm7m/ jrdK\ae7mteD;wGif
"gwfaiG\udk obm0wGif tvdktavsmufawG\7cJ.? azgifawmf 7yfwef\aeojzihf ta-umif;udkpHkprf;I
rD;awmifywf0ef;usifwGif&Sdaom avxJY tenf; azgifawmfatmufwnfw h nf&h dS Ak<&kyyf mG ;awmfukd az:,l
tusOf;r~omawG\7.? rD;xGef;aom "gwfaiG\rsm;wGif yifhwifjyD;v~if XyemumapwDwnfonf? xkdapwDudk
umAGerf eG af tmufqudk f ygwwfaoma-umih/f xk"d gwfaiG\ukd bk7m;ay:bk7m;[k bG\JcsI D jrdK\trnfuv kd nf; uHaxmuf
tenf;i,fr~ &SL&d=ufrdv~ifyif ab;tM7m,f jzpfap rI bk7m;&kyyf mG ;awmfukd zl;awG\7jcif;a-umif; uHrjrdK\[k
wwfonf? armfawmfum; tdyfaZmydkufrsm;rS xkwf orkwfac:wGifaponf[k qdkavonf? xkdapwDrSm
vdkufaomtaiG\rsm;wGifvnf; umAGefrGefatmufqdkuf ,cktcgbk7m;ay:[kwGifonf? bk7m;q,f,l7ef
ygvmaoma-umif/h vl&adS ecdu k f armfawmfum;udpk ufE;=d a7Fzsifudk ,laqmifqufoaom t7yfudk a7Fzsif
I armfawmfum;&Hkudk avvHkatmifydwfrxm;rd7ef aqmif&Gm[k orkwf7m ,cktcg oysifaqmif&Gm[k
txl;owdjyKtyfayonf? trnfwiG v f su&f o
dS nf?
umAGerf akd tmufqu kd Ef iS fh umAGe'f ikd af tmufqu kd w
f \dk umrjrKd \ukd oU7mZf 450 jynfEh pS rf wdik rf u D arc0wD
jcm;em;yHrk mS umAGerf eG af tmufqu dk .
f armfvu D sL;wpfck jrdK\[ak c:wGiI f arc0wDjrdK\pm; OD;aqmif;onf a7Fjrif
wGif umAGet f ufwrfwpfcEk iS fh atmufq*D sit f ufwrfwpf
ckomyg&S. d ? ,if;"gwkoau®wrSm CO jzpf.?
umAGefrGefatmufqkduf 7&Sdvkdaomf rD;aoG;ukd
avtvkHtavmuf ray;bJ rD;&=d\ygu rD;aoG;&Sd
umAGeEf iS ahf vtwGi;f &Sd atmufp*D siw f \dkonf yl;aygif;I
umAGerf eG af tmufqu dk f jzpfvmonf?

rD;aoG;§atmufq*D si(f rvkrH avmuf)=umAGerf eG af tmuf


qkduf

umAGefrGefatmufqdkufudk umAGe'dkifatmufqdkufrS
vnf;7&SEd idk .
f ? umAGe'f idk af tmufqu
dk f "gwfaiG\ukd 7J7J
awmufaeaom rD;usD;cJrsm;tay:rS jzwfoef;oGm;
apjcif;jzifh umAGefrGefatmufqdkuf "gwfaiG\udk7&SdEdkif
onf?

CO2 + C = 2 CO
o7ufc&kdif umrjrdK\. jrifuGif;wpf7yf
umAGe'f ik d af tmufqu
k d f § rD;us;D cJ Ó umAGerf eG af tmufqu
kd f

171
www.foreverspace.com.m

umrjrdK\ umvuWm;jrdK\

umZefO,smOfukd jzwfausmfawG\jrif7aom umvuWm;jrdK\. &=cif;wpf7yf

rd(,cka7Fjrifwif) qkawmif;jynfah pwDukd wnfxm;cJh qH;k jrpfcjJGzpfaom [l*vDjrpf urf;ay:wGif wnf &So d nf?
onf[kvnf;tqkd&Sdonf? xkdapwDteD;&Sd ay 40 b*®vm;atmfrS 86 rdkifcef\ uGma0;aomfvnf;
ausmfjrifhaom jcao®h&kyf 2 ckrSmvnf; OD;aqmif;. euf&i=d ;f aumif;rGeaf om qdyu f rf;&Sjd cif;a-umifh yifv,f
aumif;r=jzpfonf[q k o
dk nf? ul;oab®m-uD;rsm; 0ifxu G o f mG ;vmEdik o f nf? **®gjrpf0rS ;f
umrjrdK\rSm ta7mif;t0,f pnfum;aom jrdK\uav; ESifh jA¦ykW7jrpf0rS ;f wk\d rS xGuaf om0g/ *Hak v~mf/bde;f /
jzpfonf? umrjrdK\e,fwiG f aq;rsm;pdu k yf sK;d I aq;jyif; pyg;/ vufzufajcmuf/ o-um;/ yd;k / om;a7pdr;f paom
vdyfrsm;udk t-uD;tus,fxkwfvkyfonf? *Gsrf;axmif ukepf nfrsm;onf jrpfvrf;rSvnf;aumif; wl;ajrmif;vrf;
umraq;rSm jrefrmEdkifiHvHk;xif&Sm;aom aq;rsKd; rSvnf;aumif; umvuWm;jrdK\okd\ pk&Hk;a7muf &Sdvm
aumif;wpf7yfjzpfonf? aq;tjyif -uufoGef/ i&kyf/ -uonf? rD;7xm;vrf;-uD;3 ckuvnf; umv
txnftvdyf/ 0g;/ zsmrsm; xGuf&Sdao;onf? umr uWm;jrKd \Y qH-k uonf? jrKd \wiG ;f ESifh jrKd \ywf0ef;usiw f \dw
k iG f
jrdK\e,frS xGufaom uGsef;opfrSm jrefrmEdkifiHrS jynfy 0gpuf/ *Hkav~mfpuf/ o-um;pufponfh puf&Hk-uD;rsm;
od\k y\kdxw
k af om u`ef;opfrsm;. 15 yHk 1 yHck ef\&o dS nf? vnf;&Sdonf? [l*vDjrpf urf;wpfav~mufY&Sdaom
umrjrdK\e,fwiG f xif&mS ;aom taqmufttHrk sm;rSm 10 rkid cf ef\&n S v
f sm;onfh urf;uyfqyd rf sm;ESifh oab®m
ra';07yfuGuf&Sd arc0wDjrdK\pm;wnf a7Fjrifrdbk7m; usi;f rsm;rSmvnf; jrpfa-umif;oGm; avS oab‡muav;
jrif'ifuek ;f &Sd tavmif;pnforl if;-uD;wnf a7Fjrifwif rsm;ESihf yifv,ful;oab®m-uD;rsm;ukefpnfcsif;
bk7m;/ uefOD;ukef;&Sd bk7m;abmfbk7m;/ ewfrD;ukef;&Sd zvS,fum o,f,lydk\aqmif7m qdyf-uD;ozG,f jzpfae
azgifawmfO;D bk7m;/ rka}muke;f &Sd a7Frak }mbk7m; ponfw\dk onf? xkdta-umif;wkd\a-umifh umvuWm;jrdK\onf
jzpfonf? tdNd,EdkifiH.wHcg;r-uD;wpfck jzpfaeonf omru/
uBmha7mif;0,fa7;Yvnf; txl;yif xif&Sm;vsuf &Sd
umvuWm;jrdK\ ? ?umvuWm;jrdK\onf tdN, d avonf? wpfzufurf;&Sd a[mif7mjrKd \o\dak yaygif; 1530
Edik if w
H iG f t-uD;qH;k jzpfI **®gjrpf.taemufbuf &Snaf om aAghcw H efwm;-uD;wpfck azgufvyk x f m;7mxkd

172
www.foreverspace.com.m

umvuWm;jrdK\7Sd yef;ykvuf7majrmufvSaom *sKdif;t,l0g' bk7m;ausmif;

173
www.foreverspace.com.m

umvuWm;jrdK\

umvuWm;jrdK\ a[mif7maAmhcHwefwm;? uBmta7S\ykdif;Y tpnfum;qHk; wefwm;wpfckjzpf.?

wefwm;-uD;rSm ta&S\zsm; wdik ;f jynfrsm;wGif tpnfum; twGuf trsm;qHk;aom wUodkvfwpfckjzpfayonf?


qH;k wefwm;wpfc[ k k qd-k uonf? ,cktcg a[mif7m wkdif;7if;om;7yfuGufwkd\wGif tdNd,apmfbGm;rsm;.
rSm umvuWm;jrdK\. qifajczHk;7yfuGufwpfckjzpf crf ; em;aomeef ; awmf tenf ; i,f &S d a vonf ?
vsuf pufrv = yk if ef; xGe;f um;aeavonf? umvuWm;jrdK\ukd ta&S\tNd , d uk$+D. ud, k pf m;
umvuWm;jrdK\onf 1912 ckESpfwdkifatmif tdNd, vS,cf sKyf-uD; *sK\dAcsm;aemhonf 1686 ckEpS w f iG w
f nfI
tpdk;7. &Hk;pdkuf7m jrdK\awmfjzpfcJh.? a&S;a[mif; jrdK\ tajcpdkufcJh.? odk\7mwGifxkde,f. tajctaerSm
-uD; jzpfojzifh vrf;rsm;rSm ajzmifw h ef;jcif; r&Sbd J auG\ 1696 ckEpS w f iG f zk\d 0v
D sHcw
H yf-uD; wnfaqmufjyD;rSom
aumufonfu rsm;onf? qifajczHk;7yfuGufwdk\wGif wkd;wufcJhavonf? b*®vm;jynfe,f em0yfapmfbGm;
vrf;rsm;rSm tvGefusOf;ajrmif;I npfywfaya7ae pl;7m;*`waf 'gifvmonf zd\k0v D sH cw
H yfukd 1^56 ckEpS w f iG f
-u.? od\k7mwGif rkid 'f efuiG ;f ta&S\buf&OdS a7mywku d f ‘v-urf;wdkufI odrf;ydkufvdkuf.? xdkwdkufyGJwGif
om;wkd\ aexdkif7m 7yfuGufrSmrl oef\&Sif;pif-u,fI trSwfw7jzpfcJhonfrSm pl;7m;*`wfa'gifvmonf
crf;em;xnf0gaom wdu k t f rd -f uD;rsm;jzifh cef\nm;vSay t*®vdyfvlrsKd; 146 a,mufudk tvsm;18 ay teH
onf? rdkif'efuGif;-uD;. tv,fwGif zdk\0DvsHac: a&S; 14 ayr~om&Sad om tvHak xmifuav; twGi;f ok\d oGwf
a[mif;cHwyf-uD;&S. d ? xdck w H yf-uD;ukd 1^5^ ckEpS w f iG f oGi;f ydwaf vSmifxm;cJ. h ? xkad e\nrSm yltu kd af om aEGO
ppfAkdvfcsKyf avmhuvkduf topfjyifqifwnfaqmuf wknwpfnjzpfojzihf usOf;usyf avSmiftu kd af om'+f
cJh7m 1^^3 ckESpfwGifrS vufpowfcJhonf? cHwyf. a-umihf aemufwpfae\wGif tusOf;om; 23a,muf
ajrmufbufY tpk;d 7tdraf wmfwnf&I dS awmifbufwiG f omv~if touf&Sifvsufusefawmh.? aemifwGif
uoD'7,f bk7m;&Sdckd;ausmif;-uD;/ jrif;jydKifuGif;ESihf xdkae7mudk ‘aowGif;’[kac:wGifcJhavonf? 1^5^ck
0dwdk7d,bk7ifr-uD; txdrf;trSwf cef;raqmif-uD;wkd\ ESpfwGif avmhuvdkufonf xkdae7mudk jyefvnfwkduf
wnf&-dS uonf? cdkufodrf;ydkufI zdk\0DvsH cHwyfopf-uD;ESihf rdkif'efuGif;
umvuWm;jrdK\. tv,fwGif wUodkvf ausmif; -uD;udk wnfaqmufzGihfvSpfjyD;v~if jrdK\opfwnfcJhav
wkduf wnf&Sd7m taygif;yg aumvdyfausmif; aygif; onf? tdN, d jynf. yxrbk7ifccH sKyfjzpfaom a0:7ef
80 ausmfcef\ yg0ifvsufausmif;om;aygif; 40000 a[;pwif;onf 1^^2 ckESpfwGif umvuWm;jrdK\udk
ausmfcef\&Sdojzihf uBmay:wGif ausmif;om;ta7 tpdk;7&Hk;pdkuf7mjrdK\awmf jyKvkyfcJh.? xkdtcsdefrSpI

174
www.foreverspace.com.m

umvmaomurif; umvD'go

1912 ckESpfwGifa'vDjrdK\udk jrdK\awmfopftjzpfa&G;cs,f ESpfOD;ESpfzuf 7[ef;y7dowfwkd\qHkrd-uv~if&Sif


vdu k o f nft h cgwdik af tmif umvuWm;jrdK\onf tdN, d a70wax7f/ &Sio f £umrdax7fw\du k w7m;rSeuf kd nFejf y
jynf. jrdK\awmf jzpfcahJ vonf? qHk;rawmfrlavonf? 0%Dwkdif;om; 7[ef;wkd\vnf;
'kw, d uBmppftwGi;f Y r[mrdww f \o
dk nf jrefrmjynf rdrdwkd\trSm;rsm;udk 0efcHI 0denf;w7m;rSefudk vufcH
wku d yf qJG ifE7JF ef umvuWm;jrdK\ukd tajccHpcef;jyKvkyf aqmufwnf-uuke. f ? xkad emuf jrwfpmG bk7m;. w
-uojzifh *syefwdk\onfxkdjrdK\udk t-udrf-udrf AkH;-uJcJh 7m;awmfrsm; aemiftcg wdr;f yg;c`waf csmjf cif; r&Sad pbJ
-uao;.? od\k7mwGif ajymyavmufatmif ysupf ;D jcif; cdkifjrJonfxufcdkifjrJap7ef o*®g,emwifoihfa-umif;
r&Scd ahJ cs? 194^ ckEpS w f iG f tdN,
d Edik if uH kd 'drk eD ,
D efEikd if H aqG ; aEG ; -uonf ? umvmaomurif ; -uD ; vnf ;
2cktjzpfo\kd cGv J udk af omtcg umvWm;jrdK\onf tdN, d ausmif;oc®rf;tp&Sdaom vdkzG,fudPwkd\udk uyfvSL
'dkrDeD,efEdkifiH taemufb*®vm;jynfe,fxJokd\ yg awmfrlonf?Todk\v~if r[m,oax7f trSL;&Sdaom
0ifoGm;avonf?a[mif7mjrdK\ESihf qifajczHk;7yfuGuf 7[Mmckepf7mwk\donf omoemtESpf 100 jynfhwGif
rsm;udkyg pkaygif; a7wGufcJhaomf umvuWm;jrdK\. 8 vwdkifwdkif 'kwd,o*®g,em wifawmfrl-uonf?
vlO;D a7rSm 3490281 (1951) jzpfonf? 'kw, d o*®g,em wif7mY yxro*®g,emrSmuJo h \dkyif
E=wjf zifo h m7Gwzf wfnE|d i=d ;f umwifq-kd uavonf?
umvmaomurif ; ? ?umvmaomurif;rSm xdpk OftcgwGif t-uD;trSL; jyK-uukeaf om &Sirf [m
omoemawmfa7;qdkif7m 'kwd,o*®g,emwifaom ,oax7f/&Siaf 70wax7f/ &Sio f ¤umrdax7f/ &Sio f m
rif;tjzpf xif&Sm;ausmf-um;onf? –ax7f/ &Sifck%aombdwax7f/ &SifoBLwax7fwkd\
xkrd if;onf okoek m*rif;. om;awmfjzpfI omoem rSm jrwfpmG bk7m;ociftm; rsu0f g;xifxif zl;awG\vu dk f
tESpf 90 jynfhwGif crnf;awmf. t&dkuft7mjzpf -u7onfhtjyif &SiftmeNmESihf twlae7[ef;rsm;
aom a0omvDjynfudk qufcHpdk;pHonf? xkdrif;vuf vnf; jzpf-uukeo f nf?
xuf 0%DvDwdkif;om; 7[ef;rsm;onf0denf;awmfESihf ,if;odk\ 'kwd,o*®g,em wifonfhta-umif;udk
rnDaom t"R0šKq,fyg;wk\dukd usio fh ;kH ae-uojzifh ‘a0omvDjynf-uD;&Si/f bk7ifumvmaomu rif;w7m;
'kw, d o*®g,emwif7ef ta-umif;tcsuf jzpfay:vm vufxuf/ q,fcsufaomt"dRdu/ O£de,0g'Djzifh/
onf? aumoºDjynfY oDwif;oH;k aeawmfral om o~if 0%Dwkdif;om; 7[ef;rsm;wdk\/ azgufjym;onfudk t
r[m,oax7fonf0%wdkif; om;7[ef;wdk\ 0denf; a-umif;rlI ed¤Lwm&Hk/ jynfhpHkvuf&Sd/ od<dajrmufjyD;/
w7m;ysujf ym;a-umif; -um;od7v~if rsm;pGm pdwrf csr;f ax7f-uD;ckepf7m/ 7[Mmwdk\onf &Sifr[m,o/
rom jzpfav.? o~ifa70wax7f/ o~ifo£umrd ax7dNud/k *+ygarmuf/ t-uD;ajr|mufI/ ar;av~muf
ax7fpaom 7[Mmwdk\tm; wdkufwGef;E=d;aqmfvsuf ajzjyef/ tšM7/ az:jyvif;vif;/ &Sif;yapvsuf/
tv%D7[ef;wd\k . rd>m0g'udk wGe;f vSeaf jz&Si;f 7ef a0 ud;k axGt*®g/ a'oemud/k rkcg&k–/D aygif;nD&pS vf / 7Gwt f H
omvDjynf 0gvdum7mr ausmif;wdu k o
f \kd -uGawmfr. l ? -uI/ 'kwd,oH*g,em wifygonf’ [k OD;ykn.
a0omvDjynf r[m0kefausmif;wdkufY &Sd-uaom 0%D omoemav~muf tcef;wGif a7;om;xm;avonf?
wdik ;f om; 7[ef;wd\k u o~ifrm,oax7f trSL;&Sad om
7[ef;wkd\onf rdrdwkd\tm; 7efjyK7efygvmygonf[k umvD'go ? ?umvD'goonf vGecf ahJ om ESpaf ygif;
umvmaomurif;-uD;tm; *H;k acsm-uuke. f ? rif;-uD; 2000 cef\u tdN, d Edik if H Oa%eDjynf 0d-uRm 'dwsrif;
vnf; ,Hkpm;rdojzifh&Sifr[m,oax7f trSL;&Sdaom -uD ; . ynm&S d pmqd k a wmf - uD ; wpf O D ; jzpf o nf ?
7[Mm ^00 wkd\rvm7atmifwm;qD;-uacs[kcdkif; umvD'goacwfukd tcsK\du bDpD 1 7mpkEiS afh t'D 67mpk
awmfrl.?okd\7mwGif rif;-uD;apvFwfaom trwfrsm; ESpu
f mv[k toD;oD;rSe;f qI tcsK\durl ol.pmta7;
ESihf &Sifr[m,oax7fwkd\ rqHkrd-uav? aemufqHk; tom;udk axmufqum at'D 4 7mpkESihf umv[k
wGif tv%D7[ef;wd\k. aumufuspaf om t-uHtpnf rSef;qonf? oU7mZftwdtus az:jyaomusrf;
udk od&Sdaomtcg rif;-uD;onf aemifw-uD;pGm7jyD; rawG\&adS cs? jrefrmbmomusr;f rsm;Y umodu7mZfwikd ;f
v~if aumoRD7[ef;wd\kxH ud, k wf ikd f oGm;a7muf qnf; Am7m+oDjynf eNd7mZmrif;ESihf bmEkrMDrdzk7m;
uyfvsuf yPnf;av;yg; 'g,umtjzpfc, H al vonf? vufxuf[k az:jyonf?

175
www.foreverspace.com.m

umvD'go umvDz;dk eD;,m;jynfe,f

umvD'goxif&mS ;7jcif;rSm ol.,ckwikd x f if&mS ;aom wpfae\aomf -umzl;wpfckwGif ydwkef;0ifojzihf av


‘ouk @ v’0šKa-umih f jzpf o nf ? xd k 0 šKud k rvm tvdkvdkv=yf7m bk7ifuta-umif;7if;udkajz
rlvoU™bmomjzifh a7;Iaemufb*®vDbmom/ qdkEdkifua,musfm;jzpfv~iftrwf-uD;t7m rdef;r
a'0em*7Dbmomrsm;od\k jyefqo kd nf? 1^89 ckEpS w f iG f jzpfv~if rdzk7m;t7may;rnf[kpnfvnfaponf?
qm0DvsH *sKef;u t*®vdyfbmomodk\ yxrqHk;jyefqkd jynfhwefqmrwpfOD;u umvD'go aysmfyg;cdkuf
ojzihfoU™bmomudk taemufwdkif;rS ydkrdk pdwf0if ar;jyD;odI q7may:rnf pd;k aoma-umifu
h mvD'go tdyf
pm;vm-uonf? xdkaemuf *smrefbmom/ jyifopf aysmpf Of owfvu
kd o
f nf? jynfwh efqmronf bk7ifxH
bmomrsm;odk\vnf; jyefqdk-uonf? &kyf&SifZmwfum; tajzay;Edkifaomfvnf; ppfar;7m tjypfay:I
tjzpfvnf; &dkuful;xm;onf? '+foifh7onf? Todk\tm;jzifh umvD'go q7m
umvD'goonf tjcm;jyZmwfrsm;udv k nf; a7;om; tedPa7mufonf[k tqdk&Sd avonf?
onf? ,if;wkd\rSm ‘0d-uarm0goD’ESihf ‘rmvm0du
ESifh tCdr-d w’ Zmwfrsm; jzpfonf? oU™*ª0ifY vGef umvDzkd;eD;,m;jynfe,f ? ?od*g® a7Fjynf [lI
pGmxif&Sm;onf? xdk Zmwfrsm;udkvnf; bmomtoD; vnf; ac:-uaom umvDzkd;eD;,m;jynfe,fonf
oD;od\k jyefqx kd m;onf? ypdzw d f ork]7murf;ajcwGi7f I dS tar7duef jynfaxmif
umvD'goonf oU™bmomjzifh qef;-u,feufeJ pkwGif tygt0if jynfe,fwpfe,f jzpfonf? od*®g
aom uAsmrsm;pGmudkvnf; a7;7m txif&Sm;qHk;rSm a7Fjynf[kac:-ujcif;rSm uBmhtzkd;wef a7FwGif;rsm;
wdrfapwrmefac: ‘ar•'lw’uAsmjzpfonf? ESpf. 7Sjd cif;a-umifh jzpf.?
7wk 6yg; om,myHk obm0udk zG\Jqadk om ‘7dwo k Bm7’ 16 7mpkEpS af vmufu e,l;pyde[ f k trnfwiG cf ahJ om
uAsmrSmvnf; xif&Sm;onf? xkduAsmrsm;jyif 7mr rUqDuEkd ikd if YH vma7muf aexdik -f uonfh pydef vlrsK;d
rif;om; ZmwftdrfzGJ\aom ‘7m*k0HoESihfukrm7oB0’ wkd\onf ajrmufbufwGif od*®ga7Fjynft7yf7Sdonf[k
uAsmudkvnf; a7;onf? pdwful;eufeJI tzGJ\tEGJ\ pdwful;,Of,OfESihfawG;umajymqdkcJh -uonf? xkdodk\
,Ofaus;odraf rG\onf? ajymqdk-uaom owif;pum;a-umifh 1542„43 ckESpf
jrefrm usr;f *efrsm;wGif umvD'go [laom ynm&Sd rsm;wGif [Grf&dk'7D a*hum;A7D;[kd;qkdol ay:wl*DvlrsKd;
q7m-uD;. ta-umif;udk Tod\k az:jyavh&o dS nf? wpfO;D onf pydeo f ab®m wpfpif;jzifh a7FwiG ;f rsm;7S7d m
a&S;tcg Am7m+oDjynfY eNd7mZmrif;ESifh bmEkrMD t7yfudkpl;prf;7SmazG7efc7D;xGufcJh7m qef'Da,;*dk;
rdzk7m;-uD; vufxufwGif ynm&Sd umvD'gq7m&Sd yifv,fatmfxo J \dka7muf7cdS ahJ vonf?
onf? pdW7Ho[ D al omyef;csq
D 7m wpfO;D vnf; &So d nf? 15^9 ckESpfwGif t*®vdyfvlrsKd; qmz7pfppf '7dwf
umvD'goonf toH-um;&Hkjzihf&lyg&Hkudk qHk;jzwfEdkif onf umvDzkd;eD;,m;urf;ajcay:odk\ yxrqHk; wuf
pGrf;&SdI rdzk7m;-uD; yHkwla7;7ef wm0efusaom a7mufcJhonf? xkdaemufyifv,fc7D;wGif pGef\pm;0Hh
pdW7HoD yef;csDq7mudk ulnDonf? yef;csDq7monf aom tjcm;ykCdKvfrsm;vnf; umvDzkd;eD;,m;urf;
rdz7k m;.yHYk v~K\d0u S af om ae7mwGif rS\J&iS f 3 vH;k &Syd u
kH ykd g ajcok\d a7mufc-hJ u.? ok\daomf aemifEpS af ygif; 200 cef\
a7;qGI J qufo7m yef;csq D 7mtm; rdz7k m;ESifh rou®m -umrS umvDz;dk eD;,m;wGif vlrsm; twnfwus aexkid f
ojzihpf pfaq;onf? umvD'goajymjya-umif; odaomf pjyKcJhavonf? a7S;OD;pGm vma7mufaexkdifolrsm;rSm
umvD'goudk owfaponf? uRod<dum trwfu rUqDudkrSz7efpPuefbkef;-uD;rsm; jzpfonf? xkd
0Sux f m;I toufcsrf;omonf? aemuf 1^69 ckESpfESihf 1^^0 jynfhESpfrsm;wGif pydef
wpfae\aomf rif;.om;awmf oka'0onf awmu tpk;d 7onf umvDz;dk eD;,m;jynfe,fuo kd rd ;f ydu
k v
f u
dk f
pm;7mrStjyef0o H al wmf oif-um;vdu k af om (o„ao„ .? rGe;f xa7;jrdK\onf umvDz;kd eD;,m;jynfe,f.
rd„,) pum;av;vHk; 7&SdcJh7m t"d_g,fudk rnf yxrqH;k jrKd\awmfjzpfco Jh nf?
olr~ raz:Edik v f ~if umvD'goonf trwf-uD;. orD; pydetf pd;k 7 vufxufwiG f umvDz;dk eD;,m; jynfe,f
t[efjzihf wif;wdrfwGif;rSajzqdkonf? bk7ifuppf onf jidrf;csrf;om,mI pnfyif0ajymonf? pydef
ar;aomf umvD'gojzpfa-umif; odI a&S;utjypfudk wk\d. vufatmufwiG f ESpaf ygif; 50 ausmrf ~usa7muf
vFwu f m csD;ajr|mufjyefonf? cJ.
h ? xkad cwfrS -uGi;f usecf ahJ om t7mrsm;teuf z7ef

176
www.foreverspace.com.m

umvDz;dk eD;,m;jynfe,f

qefz7efpPukdjrdK\ ta7S\zuf7Sd uife'Da7FwGif;? wpfrdkifausmfeufojzihf uBmwGif teufqHk;wpfckjzpf.?

urf;uyfqdyf/ ukefavSmif&Hk/ rD;7xm;vrf;rsm;jzihf pepfwus wnfaqmufxm;aom avmhpdef;*svD;jrdK\ oab‡mqdyf

177
www.foreverspace.com.m

umvDz;dk eD;,m;jynfe,f

umvDzkd;eD;,m;jynfe,f7Sd oJcHkrsm;jzihfjynhfESufum yifv,fjyifatmuf ay 200 ausmfedrfhonfh ‘aorif;csKdifh0Srf;’

pPuef omoemjyKtzG\Jrsm;ESifh ,if;wd\k wnfaqmufchJ *efjynfe,f/ ta7S\zufwGif eDAm;'ESihf t,f7DZkd;em;


aom xl;jcm;onhf taqmufttHkrsm;rSm pdwf0ifpm; jynfe,f/ awmifzufwiG f rUqDuEdk idk if w H iG ;f 7Sd atmuf
zG,f jzpfayonf? 1821 ckEpS w f iG f rUqDuEdk idk if oH nf ykdif; umvDzkd;eD;,m;e,f/ taemufzufwGif ypdzdwf
pydet f pk;d 7ukd awmfveS yf ek u
f efcjhJ yD;aemuf vGwv f yfvm ork]7mwkd\jzihf e,fedrdwf ykdif;jcm;owfrSwf wnf7Sd
aomtcg umvDzkd;eD;,m; jynfe,fonf rUqDukd avonf? xkdjynfe,fonf tar7duef jynfaxmifpk
Ekid if . H vufatmufceH ,f jzpfvmavonf? 0if jynfe,frsm;wGif 'kwd, tus,f0ef;qHk; jzpf
ESpaf ygif;tpdwcf ef\ rUqDuEdk idk if H vufatmufwiG f onf? pwk7ef;rdkif 158639 us,f0ef;I/ vlOD;a7rSm
7Scd jhJ yD;aemuf rUqDupdk pfyt JG jyD; 1848 ckEpS w f iG f csKyf 1950 jynhfESpf oefaumifpm7if;t7 10586223 r~
qkdcJhaom pmcsKyft7 tar7dueftpkd;7onf umvDzkd; jzpfonf? umvDzkd;eD;,m; jynfe,f. 7moDOwkrSm
eD;,m; jynfe,fukd odrf;ykdufvkdufavonf? xkdESpf uBmay:wGif tom,mqHk;jzpfonf[k qkdavonf?
twGif;Yyif a7Fukd pwifawG\7Sdav7m tar7duefwkd\ umvDz;dk eD;,m; jynfe,fwiG f qefpyg;/ *sKH/ rka,m/
onf umvDzkd;eD;,m; jynfe,fxJokd\ woJoJ 0if 0g*Gr;f / o-um;rkev f m ponhf aumufyo J ;D ESrH sm;tjyif
a7mufvm-uonf? ,if;odk\ a7G\7Sm;vmolrsm;a-umihf opfoD;0vHrsm;vnf; pkdufysKd;onf? opfoD;rsm;
pnfum;vmI 1850 jynhfESpfwGif tar7duef jynf twGuf emrnfxif7Sm;aom jynfe,fjzpfonf? pkduf
axmif[t k wGi;f ok\d jynfe,fwpfct k jzpf yg0ifcahJ vonf? ysKd;a7; vkyfief;tjyif opfoD;/ tom;/ ig;ESihf [if;
xkdtcg umvDzkd;eD;,m; jynfe,fonf tzufzufrS oD;[if;7Gurf sm;ukd pnfow G af om vkyif ef;ESifh a7eHcsuf
wkd;wufvm.? qnfajrmif;rsm; azmufjcif;jzihf vkyif ef;/ opfvyk if ef;/ &ky7f iS v
f yk if ef; ponfw\drk mS tjcm;
uMm7 t7yfa'orsm;ukd pkdufysKd;vkyfukdifEkdifatmif xif7Sm;aom vkyfief;rsm;jzpfonf? umvDfzkd;eD;,m;
jyKjyifcJhavonf? tar7duefjynfaxmifpk ta7S\ykdif;rS jynf e ,f o nf obm0tavsmuf om,maom
pwifI umvDzkd;eD;,m;jynfe,f7Sd qD,uf7m eDAm;' &=ar~mfcif;wkd\jzihf jynhfpHkonhfjynfe,fjzpfayonf? xkd
awmifwef;ukjd zwfum ypdzw d of rk]7m urf;ta7muf jynfe,fwGif aorif;csKdifh0Srf;[kac:aom qef;-u,f
rD;7xm;vrf; azmufvyk cf . hJ ? 1906 ckEpS w f iG f ivsif onfh csKdifh0Srf;wpfck7Sdonf? xkdcsKdihf0Srf;onf yifv,f
a-umihf rD;avmifysufpD;cJhaom qefz7efpPukd jrdK\ jyifatmuf ay 280 r~ edrfhavonf? -uD;rm;vS
udv k nf; 3 ESpt f wGi;f jyefvnfwnfaqmufcahJ vonf? aom opfyif-uD;rsm; aygufa7mufI xif7Sm;onhf
umvDzkd;eD;,m;jynfe,fonf ajrmufzufwGif -o7d qD,uf7m eDAm;' awmifwef;wGif 7Sdaom 0SpfweD

178
www.foreverspace.com.m

umvDz;dk eD;,m;jynfe,f umvkdif; wD

pawmif xdyfonf tvmpu jynfe,f7Sd awmifxdyf tvGefvdkvm;aom umvdkif;tzdk\ tcsKyftaESmifrsm;


wpfcu k kd csyv
f yS v
f ~if tar7duefjynfaxmifpwk iG f tjrifh uJhodk\ &Sdaeavonf? okd\jzpfIumvdkif;onf 1818
qH;k jzpfI ayaygif; 14495 ayr~ jriho f nf? ckESpfwGif tvkyfrSxGufvkdufjyD;aomf tuf'ifAm7m
eDAm;'awmifwef;ESifh ud\kp7de\fawmifwef; ESpcf -k um; jrdK\ay:&Sd rCZif;*sme,frsm;twGuf aqmif;yg;rsm;udk
wGif umvDzkd;eD;,m;csdKifh0Srf;-uD; 7Sdavonf? t pwifa7;om;cJo h nf?
aemufbuf7Sd 0Dvqefawmifay:Y tar7duefjynf 1825 ckEpS w f iG f ‘&S;d vm;. tšK_Wd’ pmtkyu f adk 7;
axmifpw k iG f ta7;ygqH;k eQwfar~mpf if-uD;wpfck 7S.d ? om;xkwfa0cJhonf? aemufwpfESpfwGif *sdef;aAvD0Jh
umvDz;kd eD;,m; jynfe,f. jrdK\awmfrmS qU7mrifwjdk rdK\ trnf&adS om trsK;d orD;wpfO;D ESifh vufqufvu dk of nf?
jzpfonf? tjcm;xif7Sm;aom jrdK\-uD;rsm;rSm ypdzdwf xkdaemufolwkd\ZeD;armifESHonf jAdwdefu`ef;. acsmif
ork]7murf;7Sd qefz7efpPudkjrdK\ESihf avhmpdef;*svD;jrdK\ tusqHk; ae7mwpfckjzpfaom ua7*efywfawmh&Gmu
wk\d jzpfonf? avmhped ;f *svD;jrdK\ teD;wGif a[mvD;0k&yk f av;odk\ ajymif;a&F\aexkdifcJh-u.? xkdtcsdefonf
7Sijf rdK\-uD; wnf7adS vonf? rUqDuEkd ikd if b
H ufusaom umvkdif;tzkd\ aiGa7;a-u;a7; tusyfwnf;qHk;aom
qef'Da,;*dk;jrdK\ESihf qefz7efpPudk yifv,fatmf urf; tcg jzpfavonf?
ezl;wGif7Sdaom tkwfuvefjrdK\wkd\rSmvnf; twefxif umvdkif;onf ‘jyifopfawmfvSefa7;’ trnf&Sd pm
7Sm;aomjrdK\rsm; jzpf-uayonf? tkyyf xrwGu J kd a7;om; jy;D pD;aomtcg ol. rdwaf qGjzpf
aom *`efpwl;0yfrD;tm; zwf-unfh7ef ay;tyfxm;
umvdkif;wD(c7pf 1^95„1881) ? ?aomrwf cJ.
h ? wpfae\oY rD;. tdrw f iG cf ikd ;f apxm;aom tapcHr
umvdkif;rSm paumhvlrsKd;; uBmausmf pma7;q7m-uD; uav;onf pmrludk toHk;r0ifaom pm&Gufrsm;om
wpfOD;jzpf.? 1^95 ckESpf ‘DZifbmv 4 7ufae\wGif jzpfonf[x k ifrw S I f rD;arF;vdu k af vonf?
paumhwvefjynf ‘rfz7D;&di= , f m tufu,f vzufuef *sGefrD;onf xkdta-umif;udk odaomtcg twdkif;
&GmY zGm;jrifonf? ol.zcifrSm qif;7JEGrf;yg;aom rod wkefv=yfacsmufcsm;oGm;.? olonf umvdkif;
ausmufyef;7eform; wpfO;D jzpfI/ umvdik ;f onf om; &Sd7mokd\ t&l;yrm ajy;oGm;jyD;v~if jzpfor~udkajymjy
orD;&Spaf ,mufwiG f om;t-uD;qH;k jzpfavonf? avonf? odk\aomf oabm-uD;vSaom umvkdif;onf
tvkyo f rm; wpfO;D yifjzpfaomfvnf; tajrmftjrif oli,fcsi;f . jzpfaxGukd jrifaomtcg ol\uykd if oem;
-uD;aom umvdkif;.zcifonf om;-uD;. t7nf tm;emrdjyD;v~if rdrd.xdckdufaom pdwfudk jyifyodk\
taoG;udk odjrifjyD;jzpfojzihf ynmudk aumif;pGmoif,l ray:vGiaf tmifrsKo d yd x
f m;vdu k o f nf?
aponf? umvdkif;onf 14 ESpfom;t&G,fwGif tuf Todk\ qHk;&H=;epfemjcif;-uD;pGmjzpf7aomfvnf;
'ifAm7m wUodv k o f \kd oGm;a7muf ynmqnf;yl;cJ. h ? uvd k i f ; onf pd w f y suf tm;avsmh j cif ; r&S d b J
bmoma7;udkav;pm;wwfaom paumhtEG,fjzpf olpw d x f YJ rSwrf o d r~EiS yhf if pmtkyu f jkd yefvnf a7;om;cJh
onfhtwkdif;omoemhabmifwGif 7[ef;jyK7ef 7nf avonf? umvdkif;rSm tyifyef;cH7usKd; eyfayonf?
&G,cf ahJ omfvnf; ausmif; ta-umif;rSm xkpd mtkyf xGuo f nfEiS hf wpfjydKifeufum
rS xGuaf omtcg ausmif; vdkif;onf emrnfausmf pma7;q7m-uD;tjzpfokd\
q7mwpfOD; jzpfvmav a7muf&v dS maoma-umihw f nf;?
awmhonf? xifay:ausm-f um;aom pma7;q7m-uD;wpfa,muf
umvdkif;onf pmay jzpfvmaomtcg umvdik ;f wk\d tdraf xmifonf vef'ef
ta7;tom;udk vGefpGm jrdK\ csJvqD;t7yfodk\ a7F\ajymif;cJhonf? xkdae7mwGif
0goemygI aqmif;yg; 4^ ESpf-umr~aexdkifcJhI pmtkyftrsm;a7;om;cJh.?
pmayrsm;udk a7;om;vkd xkdtdrfwGif xdyfwef; pma7;q7m-uD;rsm;jzpfaom
aom qNom jzpfay: 'pfuif;/ wifeq D ef/ oUa7;/ *`epf wl;0yfr;D wk\dEiS fh r
cJh.? okd\7mwGif olvkyf -umc+awG\qakH qG;aEG;cJah vonf?
uBmausmf pma7;q7m-uD; 1866 ckESpfwGif ol.pmayrsm;udk tm;wufoa7m
aom ausmif ; q7mt
aomrwf umvkdif; a0zefay;Ir,m;0W7m;ESihf jynfhpHkaom cspfZeD;
vk y f r S m vG w f v yf r = u d k

179
www.foreverspace.com.m

umvdkif;jrdK\ um–K'g,dax7f

uG,v f eG tf edPa7mufav7m umvdik ;f rSm r-uHKb;l atmif onf? OD;xkyfvkyfjcif;/ txnftvdyf 7ufvkyfjcif;/
ylaqG;cJhonf? Todk\ ZeD;onfaoqHk;jyD;aemuf um ADpuGwf rke\f vkyjf cif;wk\drmS xif7mS ;aom vkyif ef;rsm;jzpf
vdkif;onf xl;jcm;aom pmtkyfrsm;ukdra7;Edkifawmh -uvsu/f oH7nfusK&d rkH sm;ESifh tif*sief ,D m tvky&f rkH sm;
bJtouf 86 ESpw f iG f tedPa7mufavonf? vnf; &Sdonf? rD;7xm;vrf;qHkjrKd\wpfjrdK\jzpfI/
umvdkif;. vuf7mrsm;wGif pma7;ol. pdwfae vef'efjrdK\rS rD;7xm;vrf;twkid ;f rdik f 300 cef\ uGma0;
oabmxm;udk a-u;rHkjyifwGif jrif7bdobJokd\ xif onf? umvkid ;f jrdK\ vlO;D a7rSm 65000 cef\ jzpf.?
&Sm;pGm awG\jrif7onf? olonftay:,H[efaqmifr=
twkytrsm;udk vGefpGmyif rkef;wD;I xkHxkdif;EHktjcif; um–K'g,Dax7f ? ?um–K'g,Donf a*gwrjrwf
udk &=wcf sonf? tv[©tcsed u f ek jf cif;xuf tvkyf pGmbk7m;tavmif; od<šrif;om;ESifh wpfjydKiw f nf;zGm;
vkyfjcif;udk ydkrdkESpfouf jrwfEdk;.? ol.tvkyfxif aom zGm;zufawmfwpfOD;jzpfonf? oli,faz: upm;
ay:r=xuf tvkyf jyD;pD;jcif;a-umifh 7&SdaomESpfodrfh zuftjzpf-uD;jyif;cJh7m/ od<šrif;om;. zcif
jcif;yDwu d kd ydI
k vdv
k m;[ef wlavonf? oka<g'erif;-uD;onf um–K'g,Dtm; trwftjzpfcef\
aESmif;vltcsK\du pma7;q7m-u;D umvdik ;f . oabm tyfajr|mufpm;onf?
w7m;rsm;udk emZD0g'ESifh Edi= ;f ,SOw f wf-u.? umvdik ;f od<šrif;om;onf bk7m;jzpfawmfrljyD;I 7mZj*dK[f
onf ola7;om;jyKpkcJhaom pmtkyfrsm;wGif w7m; jynfa0–K0efausmif;Y oDwif;oHk; aeawmfrlaom
enf;vrf; rSefuefr=onfyif tiftm;jzpfa-umif;/ vl tcg/ crnf;awmf oka<g'erif;-uD;onf jrwfpmG bk7m;
tcsKd\onf usefvlrsm;xuftqihftwef;jrifha-umif;/ udk zl;awG\vkdojzifh -uGvmawmfrl7ef trwfrsm;udk
'Drdkua7pD0g'rSm 7,fp7maumif;aom 0g'omjzpf t-udr-f udrv f wF I
f yihaf ponf? tyifv h w
F af om trwf
a-umif;/ vlwpfa,mufpt D m; vGwv f yfru = kd ray;Edik /f wkd\ vnf; jrwfpGmbk7m;xHokd\ a7mufv~if tajcGt7H
ray;oifah -umif;/ Edik if u H kd tmZmenf wpfO;D OD;uaomf rsm;ESitfh wl tu`ww f 7m;7I 7[Mmjzpfuek -f uojzifh
vnf;aumif;/ tm+m&Sif wpfa,mufa,mufuaomf crnf;awmf.pum;udk rav~mufxm;rdbJ &S-d uonf?
vnf;aumif;/ pDrt H yk cf sKyof ihaf -umif;rsm;udk a7;om;az: oka<g'erif;-uD;vnf; rnfonfh owif;pum;r~
jycJah vonf? xkd oabmw7m;rsm;udk ola7;om;cJah om r-um;od7ojzifhpdwfrcsrf;romjzpfvsuf aemufqHk;
‘jyifopf awmfvSefa7;’/ ‘tmZmenfESihftmZmenfudk wGif um–K'g,Dtrwfuakd c:I tajcGt7HwpfaxmifEiS fh
av;pm;jcif;’/ ‘atmfvDAm u&Grf;0J’ tp&Sdaom apvFwjf yefonf?
pmtkyrf sm;wGif awG\&7dS ayonf? jrwfpmG bk7m;xHo\kd a7mufv~iyf if um–K'g,Dtrwf
ESihf tajcGt7Hrsm;onf 7[Mmjzpf-ujyefonf? odk\7m
umvdik ;f jrdK\ ? ?umvdkif;jrdK\onf t*®vefjynf urfAm wGif crnf;awmf rSm-um;vdkufonfudk rarhavsmhbJ
vefc&dik .f &k;H pku d 7f m jrdK\-uD; jzpfI tD'if jrpfay:wGif 60 r~aom *gxmwkd\jzifh uydv0wf aejynfawmfodk\
wnf&adS vonf? paumhwvefjynf e,fpyfEiS fh 10 rkid f jyefvnf -uGa7muf7efav~mufxm;avonf? xk*d gxm
r~yif ruGma0;aome,fjcm;jrdK\ wpfjrdK\jzpfonf? ausmf ajcmufq,f av~mufxm;csufrsm;um;/ jrwfpGmbk7m;
apmxif7Sm;aom uoD'7,fbk7m;&Sdckd;ausmif;-uD; . pdwfoabmawmf -unfEl;nGwfaysmif;atmif
ESihf 7Jwdkuf-uD;rsm;&Sd7m/ bk7m;&Sdcdk;ausmif;-uD;rSm waygif;7moD. a7ajrawmawmif -oumoavmu
11 7mpkEpS t f wGi;f u pwifwnfaqmufcjhJ yD;aemuf 15 om,m[efudk tzefzef csD;usL;um yihfaqmifaom
7mpkESpfwGif wpfzef jyefvnfwnfaqmufcJhjyefonf? pum;rsm; yg0ifojzifh tvGef om,memaysmfzG,f
umvkid ;f 7Jwu dk -f uD;rSm 1092 ckEpS w f iG f 'kw,
d 0DvsH b7k if &Sad yonf? xkt d cgrS jrwfpmG bk7m;onf 7mZj*dK[jf ynfrS
wnfaqmufcahJ om taqmufttHjk zpfI ,cktcgysuf ,lZem 60 uGmaom uydv0wfjynfodk\ -uGa7mufI
pD; c`wf,Gif;aejyD jzpfaomfvnf; ppfwef;vsm;tjzpf omuD0ifrif;rsm;tm; w7m;a[m-um;awmfrlonf?
toHk;jyKae-uao;onf? xkdodk\ a7S;usvSaom orkdif; um–K'g,Dax7fonf 'g,umwdk\.pdwfudk o<g
0if taqmufttHk-uD;rsm;tjyif -uD;us,faom jynf -unfvif jzpfapEdkifaom bk7m;wynfhom;wdk\wGif
ol\taqmufttHk-uD;rsm;jzpfonfh jrdK\awmfcef;r-uD;/ xl;c`efjrihfjrwfqHk;aom ykCdKvftjzpf ukv_om'u
w7m;&Hk;awmf/ jywdkufESihftEkynmjycef;rsm;vnf;&Sd {w'*fb\JG7avonf?

180
www.foreverspace.com.m

um;'pfjrdK\

um;'pfjrKd\ ? ?um;'pfjrKd \onf *vmarmf*ef&i=d , f m c&dik .


f us,faom uao;O,smOfESihfteD;w0dkufwGif um;'pf
&H;k pdu
k 7f mjrdK\jzpfI a0vjynfwiG f t-uD;qH;k jrdK\ jzpfonf? jrdK\. crf;em;aomtaqmuf ttHk-uD;rsm;&Sdav
uBmay:wGif ausmufrD;aoG; trsm;qHk; oab®mwif onf? ay 200 jrifah om em7Dpif&o dS nfh jrdK\awmfcef;r
xkwfa7mif;7m jrdK\wpfjrdK\ jzpfojzihf jAdwdo~ u`ef;pk&Sd taqmufttHk/ ,leDAmpDwD aumvdyfausmif;/a0v
xdyw f ef; qdyu f rf;jrKd \-u;D rsm;wGif tygt0if jzpfavonf? trsK;d om; jywku d -f uD;/ pde*f `e;f bk7m;&Scd ;kd ausmif; ponfh
a0vjynfawmifydkif; qufAef;jrpf0us,f ay:wGif wkd\rSm um;'pfjrdK\. usufoa7aqmif taqmuf
wnf&SdI A7Pwdk a7vuf-um;-uD;rS 3 rdkifr~ ttHkrsm;jzpf-uvsuf12 7mpkESpftwGif;Y aqmuf
uGma0;onf? 1^94 ckEpS w f iG f rmomwpfA;D jrdK\o\kd wl; vkyfcJhaomum;'pf7Jwdkuf-uD;rSm jrdK\.A[dkcsufrjzpf
ajrmif; azgufvyk v f u dk of jzifv h nf;aumif;/ 1839 ckEpS f avonf? xkd7Jwdkuf-uD;udk 194^ ckESpfwGif rm;uGpf
wGif oab®musif;rsm; wnfaqmufvu dk of jzifh vnf; bG\J7 AsLjrdK\pm;-uD;onf um;'pfjrdK\ aumfyakd 7;&Si;f tzG\Jo\kd
aumif;/ um'pfjrdK\rmS odoo d mom wk;d wufpnfum;vm vSL'gef;ay;tyfvu dk .f ?
avonf? rmomwpfAD;jrdK\okd\ ul;ajymif;rzGifhvSpfrDu a0vawmifyikd ;f &Sd ausmufr;D aoG;xGu7f m a'owd\kEiS fh
um'pfjrKd \. ausmaxmufaemufcH e,frsm;rSm ausmufr;D wl;ajrmif;rsm;jzifv h nf;aumif;/ rD;7xm;vrf;jzifv h nf;
aoG;rsm;ukd vm;rsm;jzifh um'pfjrdK\qyfd u f rf;od\k ta7muf aumif;/ qufo, G x f m;I oH/ oHr+dvyk if ef;/ oHjzLvkyf
yd\kaqmifc-hJ u7onf? ief;/ oab®mwnfaqmufjyifqifaom vkyif ef;wd\k wiG f
1900 jynfEh pS rf S 1911 ckEpS t f wGi;f jrdK\v,fyikd ;f udk txl;xif&mS ;onf? oab®musi;f wk\drmS ^rdik rf ~ &Snv f sm;
jyefvnfjyKjyif aqmufvyk cf o hJ jzifh jAdwed uf `e;f &Sd pufr= I {u 200 cef\ us,0f ef;.? 'kw, d uBmppftwGi;f
vkyfief; xGef;um;aom tjcm;jrdK\rsm;xuf rsm;pGm Y *smrefwkd\onf xkdoab®musif;wkd\udk wpfntwGif;
om,mvsuf pdwfcsrf;ajr\zG,fjzpfaomO,smOfwkd\ESihf rD;avmifA;kH wpfaomif;cef\ -uJcsI wku d cf ukd cf -hJ u.?
odkufjrdKufa0qmpGm&Sdonf? O,smOf tpkpkaygif;rSm um;'pfjrdK\onf pwk7ef; 26 rdkifr~ us,f0ef;I
{u 300 cef\us,f0ef;7m/ ,if;wkd\teuf 52 {ur~ vlO;D a7rSm 24362^ r~ &Sad vonf?

pepfuspGm tuGufcs wnfaqmufxm;aom um;'pfjrdK\v,fykdif;rS uao;O,smOfESihf taqmufttHkrsm;

181
www.foreverspace.com.m

um;rkid ;f jrdK\ um;aohEidk if H

umrdkif;jrdK\ ? ?rkd;aumif;jrdK\rStxufodk\ rdk;aumif; bufurf;ajc&Sd ,ckacwfwsL;epfjrdK\ESihf 3 rdkifuGmwGif


acsmif;twkid ;f qefwufaomf a7vrf;c7D; rdik f ^0 cef\ wnf&adS vonf?
tuGmwGif um;rdkif;jrdK\udkawG\7ayrnf? odk\aomf um; um;aohjrdK\ wnfcjhJ cif;ESifh pyfvsOf;I tqdrk sm; uGJ
vrf;rSqdkv~if 25 rdkifr~om a0;avonf? um;rdkif;jrdK\ jym;ae-u.?EdkifiHordkif;t7qdkaomf um;aohjrKd\onf
rSmucsifjynfe,f jrpf-uD;em;c&dkifYyg0ifI umrdkif; a&S;zDe&D eS v f rl sK;d wk\d aumif;pm;pOfu bDpD 813„814 ck
awmifwef;e,f/ rdk;aumif;awmifwef;e,f/ rdk;n|if; ESpaf vmufwiG f qdyu f rf;jrdK\ uav;tjzpf wnf&cdS . hJ ?
awmifwef;e,f/ [l;aumif; y,if; wGif;e,f/ em* a&S;ola[mif;wk\d. pum;t7qdak omf bDpD 850jynfh
awmifwef;e,fESihf ausmufpdrf;wGif;e,frsm; qdkif7m ESpfavmufwGifwkdif,mjrdK\rSxGufajy;vmaomzDeD&Sef
awmifwef;0efaxmuf &H;k pdu k 7f mjrdK\ jzpfonf? rif;orD;'kid 'f kd wnfcahJ omjrdK\jzpfavonf? a7mr pmqdk
jrdK\rmS pwk7ef;wpfrikd u
f s,0f ef;I 1953 ckEpS f oef; awmfAm*sD. ‘tD;eD;,pf’uAsmwGif x&dk*sef rif;om;
acgifpm7if;t7 vlOD;a7 611 a,mufr~&Sd.? jrdK\ol tD;eD;,yfEiS fh cspv f rf;cif;cJah om um;aohb7k ifr 'dik 'f rkd mS
jrdK\om;rsm;rSm trsm;tm;jzifh wHigESihf awmifolvkyf xdrk if;orD;yif jzpf.?
ief;rsm;udk vkyfudkif-uonf? rdk;aumif;acsmif;zsm;&Sd ajrxJyifv,furf;ajcwGif aecif;omaom um;aoh
aumfzwfjcHrsm;rS aumfzwfrsm;ESif ausmufpdrf;rsm;udk jrdK\onf r-umrDyif ul;oef;a7mif;0,f7m A[dXk me-uD;
ta7mif;t0,f jyK-uonf? jzpfvm.? um;aohjrdK\wGif oab®mqdyf ESpfck&Sd.?
7moDOwkrSm at;jrpdkpGwfojzifh rdk;OwkwGif tzsm; wpfcrk mS ukeo f nfoab®mrsm;twGujf zpfI tjcm;wpfck
temxlxyf.?ausmufpdrf;paom wGif;xGufyPnf; rSm ppfoab®mrsm;twGujf zpf.? ajrxJyifv,fwpf0u kd f
rsm;twGuf taumufawmf&Hk;&SdI ESpfpOf tcGefawmf wGif ukeu f ;l oef; a7mif;0,f7ef oab®mrsm;udk toH;k jyK
rsm;pGm 7&Sad vonf? I aecJh-u7mrS um;aohvlrsKd;wkd\onf e,fy,frsm;udk
wku d cf u
kd f odr;f ydu k v f m-u.? bDpD 600 jynfEh pS af vmufrS
um;vrwf ? ?(rwf um;v„7=?) pI um;aohw\dkonf ppfvv dk m;aomvlrsK;d [lI emrnf
-uD;vmavonf? bDpD 300jynf\ESpfavmufwGif
um;aohEdkifiH ? ?a&S;ESpaf ygif; 2000 ausmaf vmuf umaohjrdK\onf ajrxJyifv,fESifh pyfvsuf&Sdaom
u wefcdk;xGm;cJhaom um;aohEdkifiHawmf. jrdK\awmf tmz7duwdkuf ajrmufbuf urf;ajcwpfav~mufESihf
jzpfonfh um;aohjrdK\onf ajrxJyifv,fxw J iG f a7mrjrdK\ pydeu f rf;ajcwpfav~mufw\kdtjyif/ aumfpu D m;useG ;f ESifh
ESihfacwfjydKif xGef;um;cJhayonf? xdkpOfuta7mif; qm'if;eD;,m;usGe;f rsm; yg0ifaom um;aohEikd if aH wmf
t0,f zGH\jzKd;I crf;em;-uG,f0aom jrdK\wpfjrdK\jzpfcJhI/ -uD;. jrdK\awmfjzpfvmavonf? bDp4D 80 ESifh 2^5 ck
,if;jrdK\-uD;.ae7ma[mif;rSm tmz7duwdkuf ajrmuf ESpfrsm; t-um;wGif um;aohwdk\onf pPvDwpfusGef;
vH;k udk pd;k rd;k 7ef *7dw\kdEiS t fh
-urd -f urd f ppfjyKd icf -hJ uonf?
a7mrwdo \k nftw D vDu`e;f
qG,w f pfcvk ;k H udk odr;f yduk jf y;D
aomtcg ajrxJyifv,ft
aemufyikd ;f Y -uD;pd;k aeaom
um;aohw\u dk rkd supf pd yg;arG;
pl;vm-u.? od\jk zpfI um;
aohw\dkEiS fh tiftm;csi;f jydKif
7ef a7wyftiftm; pk
aqmif;jy;D aomtcg bDpD 3
7mpkEpS af vmufwiG u f m;aoh
wk\dupkd wifwu dk cf u
kd -f uav
ucsifjynfe,f jrpf-uD;em;c&kdif7Sd um;rkdif;jrdK\. &=cif;wpf7yf awmhonf?

182
www.foreverspace.com.m

um;aohEidk if H

um;aohjrdK\a[mif; wpfae7m7Sd a7S;acwf a7mrZmwf&Hk-uD;wpf&Hk. tysuftpD; t-uGif;tusefrsm;

um;aohESihfa7mrwdk\ 3 -udrf 3cg ppfjzpf-u7m xkd &=H;oGm;.? okd\7mwGif a7mrwkd\onf tav~mhray;-u


ppfyGJrsm;udkysL;epfppfyGJrsm;[k ac:onf? yxrppfyGJ acs? a7mrAkdvfcsKyfqpfyD,kdonf pydefokd\ -um;jzwf
rSm bDpD 264 ckEpS rf S 241 ckEpS t f xd pPvDu`e;f wGijf zpf oGm;a7mufwkdufckduf7m atmifjrifojzifh tmz7duokd\
yGm;I um;aohwkd\ta7;edrfhojzifh pPvDu`ef;ukd a7m ppfO;D vSnahf vonf? um;aoh jrdK\vnf; 7efruif;awmh
rwk\dvufo\dk tyfvu dk 7f .? ok\daomf a7mrwk\donf pPvD ojzifh [³DaAmukd jyefac:7awmh.? bDpD 202 ckESpf
u`e;f rSwpfqifh qm'if;eD;,m;ESihf aumpD;um;u`e;f rsm; wGif um;aohjrdK\teD; aZ;rm;t7yfY um;aohwkd\ESifh
ukdodrf;ykduftkyfcsKyf7ef pDrHaepOf um;aohppfAkdvfcskKyf a7mrwk\d ,SOjf ydKiw
f u dk cf udk 7f m um;aohw\dk ta7;edrahf v
-uD; [mrD;vum;Am;um;onf pydefu`ef;qG,fwGif onf? um;aohwkd\onf pydef&Sde,frsm;/ um;aohykdif
EkdifiHopfrsm; xlaxmifum tm;opfpk&kH;jyefavonf? ppfoab‡mwyfrsm;ESiphf pfavsmaf -u; tajrmuftjrm;ukd
xk\da-umifh a7mrwk\donf pyde&f dS um;aohw\dkudk taESmifh a7mrwk\d tm; ay;7avonf?
t,Suf ay;-ujyefonf? xkt d cg [mrD;vum;.om; wwd,ysL;epfppfyrJG mS bDpD 149 ckEpS rf S 146 ckEpS f
jzpfol um;aohppfAv dk cf sKyf [³DaAmonf pyderf S uke;f txd 3 ES p f - umr~jzpf y G m ;cJ h . ? a7mrwk d \ o nf
a-umif;vrf;jzifh toGm;tvm cufcaJ om awmifwef; um;aohw\dk jyefvnf-uD;yGm;vmjcif;ukd r&=qw d -f uacs?
-uD;rsm;ukd jzwfausmv f suf qifwyf/ jrif;wyf/ ajcvsif um;aohw\dk. 7efuv dk nf;a-umuf7\HGvsuyf if &S-d uao;
wyf tvkH;t7if;ESifh tDwvDEkdifiHtwGif;okd\ csif;eif; onf? xk\da-= umihf um;aohw\dkudk tjrpfupI jzdKzsu7f ef
wkdufckdufavawmh.? ([³DaAm„7=? ) xkdppfyGJukd tm;xkw-f uavonf? um;aohw\dkonf tmz7du wkid ;f
'kw, d AsL;epfppfy[
JG ak c:wGiI f bDpD 218 ckEpS rf S 201 ck 7if;om; 7efolrsm;. wkdufckdufr=ukd umuG,f7ef ppf
ESptf xd jzpfymG ;cJ-h uonf? wyfzGJ\pnf;aomtcg a7mrwkd\onf tjypf&SmI um;
[³DaAmonf ol7oWdEiS hf jynfph o Hk nft
h jyif tpDtrH aohw\dktm; wku d cf u
dk -f uawmh.? um;aohw\dkonf 7ef
vnf; aooyfojzifh um;aohppfonfrsm;ukd a7mr olw\dkudk tpGr;f ukef ckcw H u dk cf u
dk -f u.? ok\d7mwGif tif
ppfonfwkd\r,SOfEkdif-uacs? bDpD 216 ckESpfu³D;wkduf tm;csi;f rr~wojzifh t&=;H cH-u7onf? bDpD 146 ckEpS f
yGw
J iG f a7mrppfwyf-uD;onf wyfv;Hk jyKwfum t&=;H -uD; wGif pnfum;crf;em;vSaom um;aohjrdK\-uD;onf

183
www.foreverspace.com.m

um;aohEidk if H ud a*s

a7mrwk\dvufwiG 1f 4 7ufwidk w f idk f rD;[ke;f [ke;f awmuf om;jzpfot l m; txufwef; ynm7yfrsm;ukd oif-um;
avmifvsuf jymusoGm;avonf? 7ef wUokdvfokd\ rapvFwfEkdifcJh&SmbJ omref pmoif
bDpD 45 ckESpfavmufwGifa7mrbk7if qDZmonf ausmif;uav;wGio f m ynmoif-um;apcJ7h onf?
um;aohukd a7mrqif;7Jom;rsm; vma7mufaexkdif7m *sGefrSm i,fpOfuyif r[kwfrcH pdwf"mwfESifh jrifh
e,fopftjzpfjzifh owfrw S cf .hJ ? xkt d wGuf um;aoh jrwfaom oabmxm;&Sdoljzpf7m ausmifom;wkdif;
onf pnfum;vmjyD;v~if a7mrykid f tmz7due,fy,f q7mwkid ;f uyif ol\ucdk spcf if-uavonf? txl;ojzifh
rsm;. tcsuftjcmjrdK\-uD;jzpfvmjyefonf? okd\aomf olaeaomausmif;rS q7m-uD;.om;ESifhcspfusGrf;
at'D 439 ckESpfwGif Aif;a'gvlrsKd;wkd\ 0ifa7mufwkduf w0ifcifrifc7hJ m Ttcsufonfyif *Gsef.aemifa7;ukd
ckdufvk,ufzsufqD;cJhojzifh arS;rSdefoGm;jyD;v~if zefw;D cJah om ta-umif;wpfck jzpfvmavonf?
yifv,f”m;jypcef;tjzpfo\dkoufav~mcJah vonf? at'D t*‡vdyfvlrsKd; uAsmq7mwkd\onf trsm;tm;jzifh
553 ckEpS rf pS I Akid Zf if;wku
d t
f ifyidk , f m. vufatmufcH qdwfjidrf om,maom awm&Gma'orsm;wGif tcsdef
e,fwpfcjk zpfcjhJ yD;v~if at'D 698 ckEpS w f iG f tm7yfvrl sK;d ukev f eG af pwwf-uaomfvnf; *seG u f rd mS rl ol.uav;
wk\d . acsr=e;f zsufq;D jcif;ukd cHc7hJ avonf? b0ukd pnfum;vSaom vef'efjrdK\awmf-uD;wGifom
1881 ckESpfY wsL;epfjynfonf jyifopftpkd;7. ukefvGefapcJh7avonf? tvStyukd oabmuswwf
apmifha&SmufcHe,fwpfckjzpfvmaomtcg um;aoh jcif;um; ud.e*k"d mwfcyH if jzpf.? ‘tvSonf oPm/
onf A7if*s*D + dk ;f tkyw f pfyg;. XmecsKyf jzpfvmonf? oPmonf tvS’ Tum; ud. 0rf;wGif;yg,kH-unf
,cktcgYrl a&S;a[mif; taqmufttkH tysuftpD; csufjzpfonf? udtzkd\ avmu-uD;wGif ta7;t-uD;
rsm; pka0;wnf&7dS m jrdK\a[mif;7mr~om use&f adS wmhonf? qk;H aom t7mwpfck wnf;om&S. d ? xkt d 7monf tjcm;
r[kwf tvSyifjzpf.?
uda*s (c7pf 1^95„1812) ? t*‡vyd pf mayorkid ;f udonf olESifhwpfacwfwnf; ay:aygufvmaom
wGif xif&Sm;aom uAsmpmqkdwpfOD;jzpfonfh *sGefud &SJvD/ 0rfZ0yfponfh uAsmpmqkd-uD;rsm;uJhokd\ uBm
onf 1^95 ckEpS w
f iG f vef'efjrdK\Y zGm;jrifonf? ol. -uD;ukd ajymif;vJvkd/ awmfvSefvkdaom qN&Sdonfh
zcifrSm tn-wjrif;xdef;wpfOD;om jzpfaoma-umifh pmqkrd sK;d r[kwaf cs? tvStywnf;[laom om,monfh

um;aohjrdK\ukd wnfaxmifcJhaom bk7ifr 'kdif'kdESihf x&kd*sefrif;om; tD;eD;,ufwkd\ awG\qHk-upOf

184
www.foreverspace.com.m

ud a*s udoma*gwrDax7D

uAsmyg7*l udrmS pdwv f uf csrf;csrf;omomae7onf


[lI r&Sd&SmbJ Eke,fysKdrspf touf 26 t&G,fwGif
tDwvDEkdifiHokd\ aq;ukoGm;,if; acsmif;qkd;aoG;yg
a7m*gjzifh uG,v f eG t
f edP a7mufcahJ vonf?

udoma*gwrDax7D ? ?udoma*gwrD ax7DrmS


a*gwrjrwfpGmbk7m; vufxufawmfwGifou‡ef;
acgif;yg;pGm jcdK;jcHIusifh-uHEkdifjcif;a-umifh vlcpD07
"m7e{w'*ft7mjzifh csD;ajr|mufjcif;cH7aom bdQLeD
7[Mmr jzpfonf?
udoma*gwrDonf y'krW k 7 bk7m;7Siv f ufxuf
awmfu pIyg7rDqnf;yl;cJ7h m u©ybk7m;7Sif vuf
xufawmfwiG f udvrD if;-uD;. orD;awmfcek pfyg;teuf
"Rmrif;orD;jzpfvmonf? a*gwr jrwfpmG bk7m; vuf
xufawmfwiG f om0šdjynf olaX;-uD;wpfO;D . orD;
jzpfvmonf? trnfrSm udoma*gwrD[k wGifonf?
t&G,fa7mufaomf rdbrsm; qif;7JoGm;ojzifh qif;7J
t*‡vdyfuAsmq7m-uD; *`efud yifyef;pGm ae7onf? xkdtcsdefwGif om0šdjynf&Sd
olaX;-u;D wpfO;D onfvnf; ol.ykid q f idk af om a7F/ aiGrsm;
avmu0,f pdwful;,Ofum aysmfarG\aevkdaom tm;vkH;rD;aoG;jzpfum qif;7JoGm;onf? xkdtcg rdwf
pdwful;,OftvSpmqkd (0g) tEGJ\pmqkdwpfOD;omv~if aqGwpfO;D . t-uaH y;csut f 7 xku d w f efoEl iS hf awG\v~if
jzpfayonf? rD;aoG;rsm; a7FaiGtjzpfokd\ jyefIajymif;vJvmrnf[k
1881 ckEpS w f iG f rdbESpyf g; uG,v f eG af v7m udonf ,kHrSwfum xkdolaX;-uD;onf rD;aoG;rsm;ukd aps;wGif
ausmif;rSxGufjyD;aomf q7m0efwpfOD;xHwGif vuf qkid cf if;I a7mif;csonf?
axmuftjzpf vkyu f idk 7f .? od\k 7mwGif xkv d yk if ef;wGif wpfae\oY udoma*gwrDonf aps;okd\oGm;7m xkd
pdwfr0ifpm;bJ uAsmvu‡mrsm; pDukH;a7;om;onfh olaX;a[mif;. qkid rf S rD;aoG;rsm;ukd a7Frsm;tjzpfEiS hf
zufokd\om pdwf,kdifvsuf&Sdonf? xkda-umifh aq;0g; omawG\jrif7ojzifh ‘Ta7Frsm;uku d ek af tmif b,fo0l ,f
ukoonfh vkyfief;ukd pGef\y,fumol0goempl;&Saom Ekid yf grnfenf;’ [k qkid 7f iS f olaX;tm;ar;jref;rdonf?
pmqkad vmuok\d 0ifa7mufco hJ nf? xkdtcg olaX;a[mif;onf bkef;uH&SdolukdawG\7jyD[k
udonf ol. yxrqk;H uAsmpmtkyu f dk 181^ ckEpS f 0r;fompGm udoma*gwrD. ae7yfrsm;ukd ar;jref;I
wGix f wk af 0cJ7h m pmaytuJcwf ykCKd vfw\dk. jyif;xef rdro d m;-uD;ESihf xdr;f jrm;7ef pDpOfonf? udoma*gwrD
pGm a0zef&=wfcsjcif;ukd cH7onf?okd\7mwGif pdwfysuf . vufESifhukdifcJh aom rD;aoG;rsm;tm;vkH;onf
jcif;r&SdbJ ‘tif'ifrD,Gef’trnf&Sd uAsm &Snf-uD;wpf vnf;a7Fpiftwd jyefIjzpfcJhonf? okd\jzifh udom
yk'f aemufxyfa7;om; xkwfa0jyefonf? xkdu a*gwrDonf olaX;om;ESiv hf ufxyf7avonf?
AsmrSvnf; pmaya0zefa7;orm;rsm;. tjypfajym ok\daomf aemufrsm;r-umrD olaX;uawmf a,mQr
qkdjcif; cH7jyef.? xkda-umifh udonf ol\uAsmrsm;. -uD;rSm 7ufpufjidKjiifwwfojzifh rsm;pGm pdwfrcsrf;
c`w, f iG ;f csurf sm;ukd uk, d w
f idk o
f jd rif7um; xku d Asmwk\d rom jzpf7avonf? xkdaemuf tcsdefumv-um
uk d a umif ; onf x uf a umif ; atmif xyf r H j yKjyif aomf om;wpfa,mufukd zGm;jrif7m om;i,fuav;
a7;om;cJ. h ? rSm ok;H av;ESpf t&G,w f iG f aoqk;H oGm;onf? xkt d cg
ud.aemufykdif;uAsmpkum; t*‡vdyfpmayavmu udoma*grwrDonfom;i,fudk cspjf cif;/ a,mQrwk\d
wGif rnfonft h cgr~ wdrjf r|KyfomG ;Ekid af wmhrnf r[kwf tdrw f iG f pdwq
f if;7Jjcif; jyif;xefrw = \dka-umifh &l;oGyu f m
aom uAsmtnGef\tzl;rsm;jzpfavonf? okd\7mwGif om;i,ftavmif;ukd csDy;dk ajy;vFm;Iaeawmhonf?

185
www.foreverspace.com.m

udoma*gwrDax7f uDrm;tmwmwyf

xkdtcg ynm&SdwpfOD;u udoma*gwrDtm; oif. vltm;vk;H um; aowwfaom oabmw7m;&Sad -umif;


om;i,fuadk *gwr jrwfpmG bk7m;u touf7iS af tmif udk qifjcifpOf;pm;rdI om;i,ftavmif;ukd pGef\ypf
ukoay;Ekid vf rd rhf nf[k w7m;7pdrahf omiSm jrwfpmG bk7m; vku d jf yD;v~if r7+Ek©wduRXmef;ukd pD;jzef;onf?
xHo\dk nFevf udk . f ? udoma*gwrDvnf; 0rf;ajrmufpmG xkad emuf jrwfpmG bk7m;xHo\dk a7mufaomtcg jrwf
jzifh om;i,ftavmif;udyk u dk I
f jrwfpmG bk7m;xHawmfo\dk pGmbk7m;urkefnif;qD7jyDavm[k ar;onf? udom
oGm;avonf? jrwfpGmbk7m;onf udoma*gwrDukd a*gwrDvnf; rdrdoHa0*7ykHukd av~mufxm;.? xkd
jrifaomtcg u,fwifvkdIy7d,m,fjzifh vlraobl; tcg jrwfpGmbk7m;u w7m;a[majymI aomwyWd
aom trsKd; tdrfrS rkefnif;qDukd 7atmif7Sm,lcJhv~if r*fu7dk um 7[ef;jyKavonf?
touf7iS af tmif jyKvkyaf y;rnf[k rde\f awmfro l nf? wpfae\oY qDr;D ukt d a-umif;jyKI c¶mcsKyjf idr;f aom
udoma*gwrDonf vlraoaom trsK;d tEG,t f rd rf S oabmw7m;ukx d ifjrifum 0dy©em—m+f 7onf? xkd
rken
f if;qDudk 7&S7d ef wpftrd w f ufqif; vSnv hf nf 7Sm aemuf 7[Mmjzpfawmfr7l m aumif;rGeaf omou‡e;f ukd
azGonf? xkdokd\ 7SmazG7mwGif vlraobl;aom tdrf rwyfrufbJ yho H uk ol u‡e;f uko
d m qif;7JcI
H 0wfqif
[lI rawG\7onfhjyif -uifemaom vlwpfa,mufu wwfaoma-umifh jrwfpGmbk7m;u vlcpD07"m7e
vlraoao;bl;aomtdrfukd 7SmazGI tb,ftcgr~ {w'*f bG\Jx;l jzifch s;D usL;jcif; jyKawmfro
l nf?
awG\Ekdifrnfr[kwfa-umif; ajymjyavonf? xkdtcgrS xkrd pS I udoma*gwrDax7Dtjzpf xif7mS ;ausm-f um;
udoma*gwrDonf owd7um raojcif;[lonfr&Sb d J cJah vonf?

wl7uDEikd if aH wmfopf zcif-uD;


ppfr=a7;7mwGifvnf;usGrf;usif EdkifiHa7;wGifvnf; t7nf0aomuDrm;tmwmwyfonf ppfom;b0rSaeI EdkifiH
awmfoRw jzpfvmonftxd EdkifiHESihfvlrsKd;twGuf tajrmftjrif-uD;pGmjzihf pGrf;vGef;wrH aqmif&GufcJholjzpf.?
207mpkESpfwGif uBm\ta&S\ tv,fydkif;rS ay:aygufcJhI uBmhordkif;0if xif&Sm;onfhykCdKvf-uD;wpfOD;yifjzpfonf?
uD;rm; tmwmwyf(c7pf 1881„1938) ? ?‘wl7uD pwmzg. tvGef xl;cGSefI pGrf;7nf&Sdaom ppfom;
wkd\. zcif’[k teufxifonfh tmwmwyftrnfudk aumif;wpfa,mufjzpfojzihf -uD;av;aom tjypf'+f
cH,laom rGwfpwmzguDrm;onf 1881 ckESpfwGif rsm;rS uif;vGwcf ahJ vonf? Tok\djzifh r-umc+ zrf;
*7dEikd if H q,fvekd ;D um;jrdK\wiG f zGm;jrifonf? ol.zcif qD;ppfaq;jcif; cH7vsufESihfyif olonf EdkifiHa7;udk
rSmtaumuft7m&Sd wpfO;D jzpfI/ rGwpf wmzg zGm;jrifjyD; rpGe\fvw F cf ahJ cs?
aemuf r-umrDuG,fvGef oGm;avonf? 1904 ckEpS w f iG f ppfAv
kd f 7mxl;ok\d wk;d jr|ihf cef\xm;jcif;
rGwpf wmzgonf i,fpOfu q,fvekd ;D um;jrdK\&dS t cH7aomfvnf; xkdtcsdefrSmyif rGwfpwmzgrSmawmf
ajccHppfynmoifausmif;wGif ynmoif-um;cJhpOf/ vSeaf 7;toif;wpfcw k iG yf g0ifrE= iS fh zrf;qD;ppfaq;jcif;
oc®smbmom7yfwGif olrwlatmif xl;csGefcJhaom cH7jyD;aemuf 'rufpuyfjrdK\o\dkS yd\k xm;jcif;cH7avonf?
a-umihf olESihfemrnfwl rGwfpwmzgtrnf &Sdaom 'rufpuyfwGifvnf; 1905 ckESpfYv~dK\0Sufaom
ol.q7mu trnf7if;wGif ‘uDrm;’ [laom trnf EdkifiH a7;tzGJ\ zGJ\pnf;jyefaoma-umifh *sufzg;jrdK\odk\
wpfv;kH wd;k ay;cJah vonf? uDrm;rSm tm7ADbmomjzihf ajymif;a7F\jcif; cH7jyefonf? *sufzg;rSaeI ol.Zmwd
jynfh0jcif;/ jynfh0ol[k teuf7.? jzpfaom q,fvekd ;D um;jrdK\o\dk wdww f qdwf xGuaf jy;
rGwpf wmzguDrm; onf i,fpOfrpS I ppfru = x
kd rf; oGm;I Oa7mye,fajrbufwiG v f ~K\d0u S af omEdik if aH 7; tzG\J
cJhol jzpfojzihf ppfa7;ppf7mwGif xl;csGefcJh&Hkru/ zGJ\pnf;jyefonf? q,fvdkeD;um;wGif olzGJ\pnf;cJh
Edik if aH 7;wGiv
f nf; rsm;pGm pdw0f ifpm;cJo h jl zpfonf? Edik if H aomtoif;onf aemiftcgwGif pnf;vH;k wd;k wufa7;
a7;wGif Tod\kpw d yf g0ifpm;&Ho k mru/ v~Kd \0u S af omEdik if H oif;-uD; ESihfyl;aygif;qufoG,f avonf? xkdtcgu
a7; toif;rsm; zJG\pnf;jcif;/ ppft7m&Sd -uD;i,fwkd\ uGefpwefwDEdky,f tpdk;7u ol\tm;zrf;qD;7ef
tm; EdkifiHa7;pdwf"gwfrsm; oGif;ay;jcif;wkd\a-umifh trdef\xkwfcJhaomfvnf;/ rGwfpwmzgrSm vGwfajrmuf
r-umc+ zrf;qD;ppfaq;jcif;cH7aomfvnf;/ rGwf cJ&h rkH u/ ppfom;aumif;wpfa,muftjzpf todtrSwjf yK

186
www.foreverspace.com.m

uDrm;tmwmwyf

xm;jcif; cH7oljzpf7um;/ 190^ ckESpfwGiftjypfrS a7;rsm;udkyg 0ifa7muf pGufzufvmcJhaoma-umihf/


vGwjf idr;f csr;f omcGiafh y;I 7mxl;wd;k wuf cef\xm;onfh uDrm; yg&Sm;onf xkdokd\ 0if7mufpGufzufr=rsm;udkOD;
jyif q,fvdkeD;um;odk\yif jyefydk\jcif;cH7avonf? okd\ aqmifI twkduftcHjyKcJhonf? odk\7mwGif *smref-o
aomfrGwfpwmzgum; EdkifiHa7;ESihf awmfvSefa7;vkyf ZmcHjzpfaeaom plvwefbk7ifonf ol.tpD7ifcHpm
ief;rsm;udk aqmif&Gufvsufyif&Sd.? rsm;udk ta7;r,lbx J m;ojzifh rGwpf wmzgvnf;7mxl;
1908 ckESpfwGif pnf;vHk;wkd;wufa7; oif;-uD;. rS Ekwx f u G cf hJ avonf?
vH=aqmfr=jzifh awmfvSefa7;-uD; jzpfyGm;onfwGif awmf 1918 ckESpfwGif plvwefbk7ifu jyefvnfac:,l
vSefolwkd\u tEdkifav7m/ plvwefbk7ifvnf; pnf; ojzifh ygvufpwkdif;&Sd wl7uDppfwyfrsm;udk tkyfcsKyf
rsOf;tkyfcsKyfa7;udk cGihfjyKvkduf7avonf? xkdtcg cJ7h jyefonf? ok\daomf wl7uDEikd if rH mS tawmfyif tajc
18^6ckEpS f zG\Jpnf;tkycf sKyyf kH tajc ,dik af ejyDjzpfI/ jyefvnftajc
cHOya'udk jyefvnfjy}mef;cJo h nf cdik af tmif raqmif&u G Ef ikd af wmh
wGif awmfvSefa7;acgif;aqmif ay? xkEd pS f atmufwb dk mvwGif
rsm;ESifh rGwpf wmzgwk\d oabmuGJ ppfajyjird ;f 7efta7;qd7k aomtcg
-ujyD;v~if/ rGwfpwmzgonf rGwpf wmzgonfv;kH 0vufeuf
Edik if aH 7;rS acWtem;,lI ppfzuf csvu dk 7f efukd oabmrwlco hJ jzifh
wGifom tm;xkwfI tvkyf ppfajyjird ;f pmcsKyv f ufrw S x f ;k jd y;D
vkycf ahJ vonf? csdefwGifppfwyfrS tem;,lav
1911ckEpS w f iG f rxifr&Sm;aom awmhonf?
toGijf zifh x7pfyv kd eD ,fo\dk oGm;I ok\ad omf 1919ckEpS w f iG f t³m
tDwmvsw H \kdEiS fh wku d 7f aom ppfyJG wkd;vD;,m;e,fokd\ ppfajyjidrf;
wGiyf g0ifqifEcJG 7hJ m Adv k rf LS ;tqihf pm csKyyf g pnf;urf;csurf sm;t7
twef; wdk;jr|ifhcef\xm;jcif;cH7 wl7uDppfwyfrsm;udk vufeuf
onf? x7pfydkvDrS olrjyefEdkifrD odr;f ,ljy;D v~if zsuo f rd ;f 7ef ap
yxraA:vuefppfyJG jyD;qH;k oGm; yxr wl7uDorw uDrm; tmwmwyf vF w f j cif ; cH 7 avonf ? rGwf
aomfvnf;/ 'kwd, aA:vuef pwmzguDrm;rSm wl7uDEikd if u H kd
ppfyGJwGif *vpf ydkvDu`ef;qG,fodk\ apvFwf7ef zGJ\pnf; cG J p d w f r nf h r[mrd w f w k d \ .tpD t pOf u d k wk d u f
aomwyf-uD;udk tkycf sKyI f xGucf 7hJ avonf? xkt d cgu zsufypf7ef -uHpnfxm;oljzpf7um;/ xkdt7yfwGif
'g;'eJa7vuf-um;udk umuG,fa7;twGuf vuf v~Kd\0SufpGm wl7uD rsKd;cspftoif;tzGJ\rsm;wnfaxmif
awG\tpDtpOfrsm;udk avhvmcJhavonf? ppfjyD;aom um ol.t-uHxajrmufatmifjrif ap7ef -udK;yrf;cJ. h ?
tcg rGwpf wmzguDrm;rSm Adv k rf LS ;-uD;tqiht f wef;jzifh rGwpf wmzguDrm;. v=y&f mS ;r=rsm;ukd plvwefb7k ifh
ppfzufqikd 7f m wGzJ uf oHt7m&St d jzpfjzihf qkzd ;D ,m;jrdK\o\dk tpd;k 7 od&adS omtcg ol\tm; uGepf wef wDEydk ,fjrdK\o\kd
apvFwjf cif;cH7avonf? jyefac:cJhaomfvnf; rGwfpwmzgonf remcHawmhbJ
1914 ckEpS rf S pwifjzpfymG ;aom yxruBmppftwGi;f tmZ&Gr;f jrdK\o\kd xu G o f mG ;avonf?
rGwpf wm zguDrm;onf 'g;'eJa7vuf-um;udk atmif xkdtcg plvwefbk7ihftpkd;7onf rGwfpwmzgESihf
jrifpGmumuG,fEdkifcJhjyD;aemuf aumfau;qyfe,fwGif ol . aemufvu dk rf sm;udk acsre= ;f 7ef tm;xkwaf vonf?
wl7uDwyfrsm;udt k yk cf sKyf7efapvFwjf cif; cH7jyefonf? odk\7mwGif Todk\ tm;xkwfjcif;rSm rGwfpwmzgtm;
yg&Sm;bGJ\xl;jzifhvnf; csD;jrifhjcif; cH7onf? xkdtcg tiftm;jznfhavmif;ay;vdkufonfESihfomwlavonf?
rSpI rGwfpwmzg uDrm; yg&Sm;[lI wGifavonf? tb,fa-umihfqkdaomf plvwefbk7if.ppfwyfESihf
aumfau;qyfe,fwGif&k&Swkd\wkdufcdkufodrf;,lxm; t7m&Sd t7mcH trsm;tjym;rSm rGwpf wmzg. aemuf
aom ApfwvpfESifh rk&SjrdK\rsm;udk jyefvnfwdkufcdkuf vdkufrsm;jzpfoGm;ukef-uaoma-umifhwnf;?Tokd\
,lcJh.? 191^ ckESpfwGif [,f*sufe,fodk\ oGm;7jyef jzifw h jznf;jznf; tiftm;awmifw h if;vmjyD;v~if r[m
onf? xkdtcsdefwGif *smrefwkd\onf wl7uDjynfwGif; rdww f yfrsm; odr;f ydu k xf m;aom uGepf wefwED ykd ,fjrdK\&dS

187
www.foreverspace.com.m

uDrm;tmwmwyf uD,mwefnDaemif

wl7uDtpdk;7ESihftwkduftcHjyKvsuf/,m,Dtpdk;7tzGJ\ wl7uDEdkifiHudktkyfpdk;cJh7m/ ol.tkyfcsKyfenf;rsm;rSm


udk rGwfpwmzguDrm;acgif;aqmifzGJ\pnf;cJhavonf? wpfcgwpf7H Edik x f ufp;D eif; t-urf;zufaomenf;rsm;
uGepf wefwED ykd ,f ygvDrefrS xGuaf jy;I rGwpf wmzg jzpfaomfvnf;/ EdkifiHtwGuf txl;vkdvm;tyfaom
xHa7mufvm-uaom rsKd;cspftrwfrsm;onf 1920 jyKjyifr=rsm;udk xkdt-urf;enf;jzifh jzpfajrmufatmif
jynfEh pS f {jyDv 23 7ufae\wiG f tefum7mjrdK\Y pnf;a0; aqmif&u G cf ahJ vonf?
-ujyD;aemuf/ trsKd;om; vFwfawmfopfwnfaxmifI ol\vufxufwiG f wl7uDtrsK;d orD;rsm; ydrk v kd wG v
f yf
rGwfpwmzguDrm;tm;trsKd;om;vFwfawmfopfwGif cGihf7vm-uonf? olonf ynma7;udkjyKjyifay;cJhav
OU}tjzpf wifajr|muf-uavonf? onf? oludk,fwkdifvnf;tm7ADbmompum;jzpf
xdktcgrSpI rGwfpwmzgonf wl7uDEdkifiHwGif; aom rGwfpwmzg[laom trnfESihfyg&Sm;[laom
trsKd;om;awmfvSefa7;twGuf raerem; -udK;pm; acwfa[mif; *k+x f ;l bG\x
J ;l rsm;udpk eG \yf ,fI/ wl7uDw\. dk
aqmif&GufcJhavonf? ol.ppfa7;ppf7m u`rf;usifr= zcif[k teuf7aom ‘tmwmwyf’ trnfopfudk
tajrmftjrif -uD;r=w\dka-umifh atmifjrifco hJ nfom rsm; cH,al vonf?
avonf? ol. aqmif&Gufcsufrsm;a-umifh wl7uDEdkifiHrSm
1921 ckEpS w f iG f usif;yaom tefum7m trsKd;om; Edik if w
H umESi, fh OS o
f maom Ekid if o H pf-uD;wpfct k jzpfo\kd
vFwfawmfu ol\tm; wl7uDppfwyfrsm; tay:wGif ae\jcif;njcif; a7mufcahJ vonf? olonf tkycf sKyfa7;
ppfaoemywdcsKyftjzpf cef\tyfojzifh t³mwd;k vD;,m; wGif omoema7;qdik 7f mwd\k 0ifa7mufpu G zf ufrr= sm; vH;k
e,fwckvHk;vdkvdkudkyif 0ifa7muf odrf;ydkufxm;aom 0r&Sad p7ef wm;jrpf ydwyf ifvu kd af vonf?
*7d ppfwyfrsm;udk wdu k cf u
kd cf 7hJ avonf? qmum;7D;,m; uDrm;tmwmwyfonf 192^ ck Edk0ifbmvwGif
wku d yf w JG iG f 21 7ufww d d ae\a7mnyg ud, k w
f ikd yf g0if wpf-urd /f 1931ck arvwGiw f pf-urd /f 1935 ckrwfvwGif
wku d cf ukd cf 7hJ m 7efow l \kdtay: atmify7JG cJah vonf? xkd wpf-udrf oRwtjzpf qufumqufum a&G;aumuf
tcgwGif rGwpf wmzgtm; trsK;d om;vFwaf wmfu *gZD wifajr|mufjcif; cH7I/ jynfolwkd\. -unfndKav;pm;
(atmifyGJ7ol) bGJ\jzifhcsD;jr|ifhcJh.? wpfESpftwGif; *7d r=udk toufxufqHk; 7&SdoGm;ol jzpfayonf? Tokd\
wkd\udk wl7uDe,fajrrS armif;ESifxkwfEdkifcJhavonf? wl7uDEikd if o H pf-uD;udk wnfaxmifco hJ nfh Adou k m-uD;jzpf
r[mrdwfEdkifiHrsm;ESihf wl7uDEdkifiHwkd\ vdkZef;jrdK\wGif aom wl7uDjynfolwkd\.zcif uDrm;tmwmwyfonf
1922ckESpfY csKyfqdkcJhaom ppfajyjidrf;pmcsKyft7 wl pwkšt-udrf oRw oufwrf;rukerf D 1938 ck Ed0k if
7uDEikd if rH mS Edik if jH cm; pk;d rd;k cs,v f ,
S rf r= S vGwu f if;oGm; bmv 10 7ufae\wiG f uG,v f eG t
f edP a7mufavonf?
jy;D v~if uDrm;rSmvnf; wl7uDwpfEikd if v H ;kH . t&Sio f cif (wl7uDEikd if v H nf;„7=?)
jzpfomG ;avawmhonf? olonf plvwefb7k ifukd eef;
csI wl7uDtrsKd;om;Edik if u H dk wnfaxmifcahJ vonf? uD,mwefnDaemif ? ?wd7>mefESihf iSufrsm;t
1923 ck atmufwdkbmv 29 7ufae\wGif usif;y a-umif;udk 0goem-uD;pGmESihfOD;OD;zsm;zsm; avhvm
aom tefum7m trsKd;om;vFwfawmfu wl7uD vkud pf m; olrsm;wGif uD,mwef trnf&adS om nDtpfukd
EdkifiHudk oRwEdkifiHtjzpfausnmjyD;v~if rGwfpwmzg ESpaf ,mufrmS txl;jcm;qH;k jzpfonf[k qk7d ayrnf?
uD;rm;tm; yxrqH;k oRwtjzpf oabmwlwifajr|muf tpfujkd zpfo.
l trnfrmS 7pfcswu f ,
D mwef jzpf.?
vku d -f uavonf? 1862 ckESpfwGif t*®vefjynf a,mh&d=if,me,fY zGm;
rGwpf wmzguDrm;onf wl7uDoRwEdik if . H yxr jrifI/ zcifrmS ajrydik &f iS f v,form;wpfO;D jzpfonf?
qH;k oRwtjzpfjziho f mr[kwb f J Edik if o
H pfwnfaxmifol t&G,fa7mufaomtcg iSufrsm;udk "gwfyHk&dkuf,l
tjzpfjzifv h nf;aumif;/ jyKjyifa7;orm;-u;D tjzpfjzifv h nf; pkaqmif;&Hkru iSufrsm;ta-umif;udkvnf; pmtkyfrsm;
aumif;/ xif&mS ;cJah vonf? ol. vufxufwiG f acwf a7;om;xkwaf 0cJ7h mrS xif&mS ;vmcJo h nf? ausmif;rsm;
aemufusvsu&f adS om pepfa[mif"avha[mif; tm;vH;k od\k vnS v
fh nfomG ;a7mufum iSurf sm;ta-umif; r-um
udyk ,fzsuI f / wk;d wufxeG ;f um;vsu&f adS omEdik if H -uD; c+a[majymavh&SdI/ ol.pmtkyfrsm;rSm ,ckwdkif
rsm;enf;wl acwfrpD epfopf xH;k pHopfrsm;udk toH;k jyKapcJh xif&Sm;vsuf&Sdayonf? wd7>mefwkd\teuf iSufrsm;
avonf? rGwfpwmzguDrm;onf tm+m&SifozG,f wGifydkIpdwf0ifpm;onf? iSufrsm;ta-umif;udkom

188
www.foreverspace.com.m

uD,mwefnaD emif uD;wl;ajrmif;

'def;rwfu`ef;qG,fukdjzwfI azmufvkyfxm;aom 61 rkdif7Snfonfh *smrefykdif uD;wl;ajrmif;-uD;

toufxufq;kH tm&Hpk ;l pdu k I


f avhvmcJjh yD;aemuf 1928 0us,Ef iS hf aAmvwpfyifv,fbuf&dS uD;yifv,fatmf
ckEpS w f iG f uG,v f eG af vonf? wk\dukd q,fo, G f azgufvyk x
f m;aom wl;ajrmif;jzpfI/
nDjzpfol cs,7f u D , D mwefonf 18^1 ckEpS w f iG f zGm; yxruBmppf twGif;u *smrefa7wyf-uD; v~Kd\0Suf
jrifonf? tpfujkd zpfoEl iS fh 0goemtxHck si;f wlno D nfh pcef;cs7ma'ojzpfavonf?
tavsmuf nDtpfudkESpfOD;onf tjrJwapwGJzufI *smreDEkdifiH. oab®mqdyfjrdK\-uD;rsm;onf trsm;
wd7>mefESihfiSufrsm;ta-umif;udk &SmazGavhvmcJh-u tm;jzifh aAmvwpf yifv,furf;ajcwGif &Sd-uI/ xkd
onf? xl;jcm;csufwpfckrSm tpfudkuJhodk\ jAdwdefEdkifiH&Sd yifv,frS rdkif 200 ausmfcef\ &Snfvsm;aom 'def;rwf
wd7>mefrsm;jzifhom a7mifh7Jwif;wdrfIraebJ/ om; u`ef;qG,furf;ajcudkywfum ajrmufyifv,fodk\ ul;
&dkif;wd7>mefrsm; aygrsm;onfh tmz7duwdkufodk\yif jyD;rSomv~if/ jAdwdef/ tar7duefpaom EdkifiH-uD;rsm;
oGm;a7mufjyD;v~if awm wd7>meftoD;oD;.obm0 od\k ul;oef; oGm;vmEkid o f nf? xkod \dkauG\IoGm;7ojzifh
rsm;udk &ky&f iS &f ukd uf ;l cJo
h nf? xkad -umifth pfux kd ufyif rvdt k yfbcJ 7D;-uef\-umjcif;udk oufomap7ef Tu`e;f
xif&mS ;ausmf -um;cJah yonf? qG,. f wpfae7mjzpfaom *smreDyu kd ef uftwGi;f ok\dxdk
vltaygif;tm; obm0udk ESpo f ufcifw, G I f pdwf wl;ajrmif;-uD;udk azgufvyk cf 7hJ m/ 1895 ckEpS w f iG f pwif
0ifpm;vmatmif ajymEdkif/ jyKEdkifolrsm;wGif xkdnD zGivfh pS Ef ikd cf ahJ vonf?
tpfudk ESpfa,mufudk rSDol&Sm;ayonf? wd7>mefrsm; xkwd ;l ajrmif;rSm tvsm; 61 rdik &f n S If teHrmS 335
iSufrsm;ta-umif;ESihfpyfvsOf;I tqdkygnDtpfudkESpf ayus,fjyD;v~if 3^ ayeuf.? xkdwl;ajrmif;-uD;udk
a,muf a7;om;cJhaom pmtkyfpmwrf;rsm;ESihf &dkuf pwifzGifhvSpfcJhpOfu Tr~avmuf us,f0ef; euf&d=if;
ul;cJhaom "gwfyHkrsm;rSm trsm;yif&Sd7m/ ,if;wk\dwGif jcif; r&Sad o;aomfvnf; aemiftcgwGif ppfoab®m-uD;
rSwo f m;zG,f ud, k af wG\ A[kow k ESihf tonf;xdwpf 7m rsm;. yrm+onf a&S;tcguxuf wk;d wuf-uD;rm;
pGe\f pm;cef;rsm;jzifh jynfEh u S f aeavonf? vmonft h avsmuf wk;d cs\J azgufvyk v f mcJ7h m/ 1914ck
ESpfwGifjyD;ajrmufcJhonf? wl;ajrmif;wkd;csJ\azgufvkyf
uD;wl;ajrmif; ? ?uD;wl;ajrmif;onf 'def;rwf 7mY aygif 10000000 r~ ukefuscJhavonf?
u`e;f qG,u
f jkd zwfum ajrmufyifv,fbuf&dS tJv
h Ajrpf yxruBmppf jyD;qHk;oGm;aomtcg/ Amaq;pmcsKyf

189
www.foreverspace.com.m

,lu7def;EkdifiH uD;,ufjrdK\awmf7Sd jynfolwkd\twGuf zGihfvSpfxm;aom jynfol\jywkduf

owfrSwfxm;aom pnf;rsOf;rsm;t7/ EdkifiHtoD;oD; -uD;rsm;ESihf trsKd;om;pm-unhfwkduf/od_HynmwHcGef


rSoab®m-uD;rsm;onf xkdwl;ajrmif;-uD;twGif;rS jzwf toif;wkd\vnf; &Sdojzifh/ uD;,ufjrdK\onf ,cktcg
oef;oGm;vmEdkifcGihf 7&SdcJh-uonf? 'kwd,uBmppf acwfraDS om jrdK\-uD;vnf; jzpfavonf?
twGif; r[mrdwfwkd\. avwyfrsm;u t-udrf-udrf uD;,ufjrKd\wiG t f ydik ;f -uD;oH;k ydik ;f xif&mS ;jcm;em;pGm
AH;k -uJzsuq
f ;D onfukd cHc7hJ aoma-umifh twefyif ysuf wnf&. dS ?yxrydik ;f rSm jrpfurf;wpfav~mufwiG &f adS om
pD;cJah vonf? ok\d aomf jyefvnfjyifqifc7hJ m/ 1945 ck ydk'dk;ac:ul;oef;a7mif;0,fa7; 7yfuGuf jzpfonf? xkd
ESpfrSpwifI wl;ajrmif;twGif;,cifuuJhokd\ ul;oef; tykdif;wGif ,[l'D7yfuGufvnf; yg0ifonf? 'kwd,
oGm;vmEdik jf yD jzpfavonf? tydkif;rSm awmifukef;tjrifhydkif;wkd\ tay:wGif &Sdaom
uD;,ufjrdK\a[mif;7yfuu G jf zpf.? wwd,ydik ;f rSm yuf
uD;,ufjrdK\ ? ?uD;,ufjrdK\onf eD;yg;jrpf. vuf,m csmpuD awmifukef;ay:&Sd vmA7mbkef;-uD;ausmif;
zufurf;ay:wGif wnf&I dS vlO;D a7 850000 r~&adS om jzpfonf? vmA7mausmif;wGif 11 7mpkESpftwGif;u
jrK\d-u;D jzpfjy;D v~i/f qkAd ,
D uf qd&k ,
S v
f pf ,lu7de;f oRw aqmufvkyfcJhaom *ltajrmuftjrm; &Sd.? ,cifu
EdkifiH. jrKd\awmfjzpfonf? qdkAD,uf &k&SEdkifiHwGif a&S; vmA7mausmif;onf jrKd\wHwdkif;/ ar~mfpif/ aps;qkdif
tusqHk;aomjrdK\-uD;jzpfI xkdjrdK\udk ‘jrdK\rsm;rdcif’[k u³m;/ bk7m;&Sdcdk;ausmif;/ pmoifausmif;/ pmyHkESdyf
&k&Swdk\ac:-uonf? v,f,mESihfpufr=vkyfief;rsm; pufponfw\dkjzifo h ;D jcm; jrdK\uav; wpfjrdK\ozG,f wnf
xGef;um;aoma'owGif wnf&Sdonfhjyif rD;7xm; &SdcJhonf? 191^ ckESpf &k&S awmfvSefa7; rprDu &k&S
vrf;qH7k m jrdK\-uD;vnf; jzpfojzifh &k&ES ikd if w
H iG f wwd, vlrsKd;wk\d onf vmA7mausmif;od\k ESppf Of bk7m;zl;oGm;
t-uD;qHk;jrdK\jzpf.? ukefwifukefcs &=yf&Sufcwfr~ a7mufavh &Sd-uonf? tcsKd\aombkef;-uD;rsm;onf
pnfum;aom qdyfurf;rsm;/ oWK7nf usKd&Hkrsm;/ *sKH xkt d 7yf&dS *lrsm;wGif toufxufq;kH w7m;tm;xkwf
puf/ o-um;puf/ om;a7e,fpuf/ t7nfcsufpuf/ avh &S-d uonf? uD;,ufjrdK\a[mif;7yfuu G w f iG f 117m
zefcsupf ufponfw\dktjyif "gwfccJG ef;rsm;/ pufrv = uf pkESpf twGif;uwnfaqmufcJhaom xnf0g cef\nm;
r=ynmoifausmif;rsm;/ jywku d rf sm;/ wUodv k af usmif; onfh pdeq f zdk ;D ,m; uoD’7,f bk7m;&Scd ;kd ausmif;-uD;

190
www.foreverspace.com.m

uD;,ufjrdK\ uD;0D;iSuf

&S. d ? xkb d 7k m;&Scd ;kd ausmif;-uD;rSm xdyyf ikd ;f wGif a7Fom; wkd\wGif uD;0D;[ktrnfwGifaom iSufrsKd;onf toGif
jzifh jyKvkyfxm;aomacgif;avmif;pif-uD; &Sdonfh tm;jzifh tHh-ozG,f7m taumif;qHk;aomiSufrsKd;jzpf
twGuf xif&Sm; avonf? onf? uD;0D;iSufudk e,lZD;vefusGef;rSwpfyg; tjcm;
uD;,ufjrdK\onf 5 7mpkESpftwGif;u wnfcJhaom EdkifiHrsm;Y rawG\acs? uD;0D;[laom emrnfrSm
jrdK\-uD;jzpf.?tv,facwfwiG f pnfum;wk;d wufvsuf atmfou H tkd pGjJ yKI e,l;ZDvefwidk ;f 7if;om;rsm;u ay;
xif&mS ;ausm-f um;cJo h nf? xkjd rdK\onf &k&ES ikd if wH iG f c7pf xm;aom emrnfjzpfonf? od_yH g7*lrsm;url xkid u S Yf
,efbk7m;&Sdckd;ausmif;ESihf c7pf,ef pmoifausmif; ysHoef;Edkifavmufaom tawmifrsm;r&Sdaoma-umifh
rsmbk7m;&Sdckd;ausmif;aygif; 150 r~&SdcJhbl;ojzifh/ ‘tufywm7pf’(awmifyrH )hJ [kac:onf?
a&S;tcgu&k&Swkd\onf xkdjrdK\udk ‘uD;,ufjrdK\jrwf’[k uD;0D;iSuw f iG f tvGe&f n S v
f sm;aomE=wo f ;D &So
d nf?
ac:prSwf jyKc-hJ u.? rGe*f v kd rl sK;d / vpfaoG;eD;,ef; vlrsK;d t&G,frSmtdrfY arG;xm;aom -uufti,fpm; t&G,f
ESihf ydk;vlrsKd;wkd\onf uD;,ufjrdK\udk toD;oD; ydkifqkdif omomjzpfonf? uD;0DwGifawmifyHrsm;&Sd.? odk\
tkypf ;kd cJ-h ubl;.? ok\d7mwGif 1668 ckEpS Yf &k&v S rl sK;d wk\du aomf tvGeaf o;i,fIyso H ef;7eftwGuf toH;k rus acs?
jyefvnf odrf;ydkufvkduf-uonf? 1943 ckESpfwGif udk,fY&Sdaom tarG;rsm;rSm tvGef&SnfI wpfudk,f
,lu7def;EdkifiH. jrdK\awmfjzpfvm.?'kwd, uBmppf vHk; tarG;trSifrsm; zHk;aebdouJhodk\ xif7onf? rysH
twGi;f Y *smrefw\dk onf tjyif;txefwu kd cf u kd If uD; oef;Edkif aomfvnf; ajcaxmufrsm;rSm tvGefoefrm
,ufjrK\dukd 1941 ckEpS rf S 1943ckEpS t f xd odr;f ydu k x f m; awmihfwif;onf? tjcm;iSufrsm;ESihfrwlaom xl;
cJh-u.? 1943 ckESpf &k&Swyfrsm; uD;,ufjrdK\odk\jyef jcm;csuw f pfcrk mS xkid u
S . f ESmacgif;aygufrsm;onf &Snf
a7mufvmaomtcg rlvvlOD;a7 850000 cef\rSm vsm;aom E=wfoD;zsm;wGif &Sdaejcif;yifjzpf.? tpm
^5000cef\txdavsmhusoGm;onfudkvnf;aumif;/ &SmazGaomtcg ESmacgif;jzifhteH\cHI&SmazGonf?
vlaetdrfrsm;ESihfwuG wHwm;rsm;/puf&Hkrsm;/ wU ol.tpmrSm wDaumif/ ydk;awmifrmESihf A,f7DoD;rsm;
odkvfausmif;/ taqmufttHkrsm;ESihf a&S;bkef;-uD; jzpf.? wDaumifukd E=wo f ;D jzifh &G\HxYJ &SmazGwwfonf?
ausmif;rsm;rSm r&=rvSysupf ;D ukejf yDuv kd nf;aumif;/ awG\ uD;0D;onf ae\cif;wGiftdyfI ntcgYom tpm
-u7avonf? &SmazGonf? 7efou l kd ckc7H eftwGuf cGsex f ufaom ajc
onf;rsm;udk toH;k jyKonf? iSu. f t&G,Ef iS pfh maomf
uD;0D;iSuf ? ?uBmay:&Sd ajrmufjrm;vSpmG aomiSuf ol.OrSm-uD;rm;onf[kqdk7ayrnf? wpf-udrfv~if
O 2 vH;k cef\ tkI iSuzf u kd Oay:Y
0yfonf? todu k jf yKvkyaf om t
avhtusihfr&SdbJ ajr-uD;Yusif;
wl;Itkwwfonf? e,l;ZDvef
wkid ;f 7if;om;rsm;. owfjzwfr=
a-umifh uD;0D;rsm;tawmfenf;
yg;oGm;avjy?D od\7k mwGif ,cktcg
Y TiSurf sKd;udk rowfjzwf7[k
e,l;ZDveftpdk;7u Oya'jzifh
wm;jrpfxm;avonf?

ukuDcsif; ? ? (csif;vlrsKd;„7=?)

e,l;ZDvefu`ef;rS xl;qef;onhf uD;0D;iSuf

191
www.foreverspace.com.m

ukvorC ? ?yxruBmppfjyD;pD;onfah emufwiG f 7onf? ukvorC0if wpfEikd if o H nfuv k orC pmcsKyf


EdkifiHaygif;csKyftoif;-uD;ay:aygufvmouJhokd\/ 'kwd -uD;wGif jy}mef;xm;aom wm0ef 0W7m;rsm;ESihf/ t
BmppftjyD;wGif ukvorC ay:aygufvmavonf? jcm;EdkifiHrsm;ESihf csKyfqkdxm;aom pmcsKyfwGif jy}mef;
,l/ tif/ tdk [kac:aom ukvorConf toif;0ifEikd if H xm;aomwm0ef 0W7m;rsm; tjydKiftqkdifjzpfae
trsm;qHk;ESifh vltrsm;qHk;yg0ifaom tiftm;t-uD; aomf/ ukvorCpmcsKyf-uD;wGif jy}mef;xm;aom
rm;qH;k uBmhtpnf;t&H;k jzpfavonf? a7S;u&Scd ahJ om wm0ef0W7m;rsm;udo k m OD;pm;ay;7rnf jzpfonf?
Edik if H aygif;csKyftoif;-uD;xufvnf; tiftm;-uD;rm; 7nf&, G cf surf sm;wGif ukvorCESifh Edik if aH ygif;csKyf
onf?EdkifiHaygif;csKyftoif;-uD;wGifryg0ifcJhaom t toif;-uD;onf rsm;pGm rjcm;em;vSay?
ar7duefjynfaxmifpkESihf tjcm;EdkifiHrsm;onf ukv uBmay:wGif jidrf;csrf;a7;ESihfvHkjcHKa7;wkd\wnfjrJ
orCwGif pdwt f m;xufoefaom tzG\J 0ifrsm; jzpfvm atmifv;kH yef;7ef/
-uavonf? (Edik if aH ygif;csKyftoif;vnf;„&=? ) vlrsm;onf wlnDaomtcGihfta7;rsm;ESihf udk,fh
ukvorCpmcsKyf-uD;udktajccHI ukvorCudk zGJ\ -uRmudk,fzefwD;cGihfrsm;7&Sda7;udk tajccHvsuf/
pnf;xm;onf? ukvorC0if Edik if rH sm;onf -uD;i,fr jynfaxmiftcsif;csif; cspf-unfa7;ukd ckdifjrJatmif
[l/ vuf0J vuf,mra&G;/ ukvorC pmcsKyf-uD;wGif aqmif&GufI tjcm;avsmfuefaom tpDtrHrsm;jzifh
jy}mef;xm;aom wm0ef0W7m;rsm;udk vufcyH gonf/ jidr;f csrf;a7; ckid jf rJatmif -udK;pm;7ef/
vku d ef mygrnf[k uwdc0H efjyK7onf? ukvorC. t trsKd; bmompum; usm;/ r t,l0'rcGJjcm;bJ jynf
csKyftcsmr@dKifum; ukvorCpmcsKyf-uD;yifjzpfav axmifcsi;f csi;f qdik 7f m pD;yGm;a7;/ vlra= 7;7m/ ,Ofaus;r=EiS fh
onf? pmcsKyfukd rusL;ausmrf azgufzsu7f acs? pmcsKyf vltcsi;f csi;f -uifemr= jy©emrsm;udk ajz7Si;f 7mYvnf;
ucsay;xm;aom vrf;pOftwkid ;f omvku d ef maqmif&u G f aumif;/ vlw\d. k tcGit hf a7;rsm;ESifh tajccH vGwv
f yfrt
=

192
www.foreverspace.com.m

cGit hf a7;rsm;udk &dak oav;pm;atmif aqmif&u G 7f mwGif 7Si;f 7ef wm0efco H nf?
vnf;aumif;/ jyKrlaqmif&u G cf iG u
fh kd 7&Sad p7efEiS /fh (4) Edik if t
H csi;f csi;f qufq7H mwGif tzG\0J ifEikd if w H pfck
xkdtcsufrsm;xajrmufatmifjrifapjcif;iSg ukv onf tjcm;wpfEikd if . H e,fajrESiv fh wG v
f yfr= tcGit fh a7;
orConf Edik if t H oD;oD;wk\d. jyKral qmif&u G cf surf sm;udk wk\dukd xdyg;apaomt-urf;r=ukd rzuf7/ t-urf;zufrnf
wnDwnGwfwnf;jzpfatmif jyKjyifrnfhr@dKifozG,f [k rjcdr;f ajcmuf7/ od\kr[kwf ukvorC.7nf&, G cf suf
jzpfap7ef ukvorCudk zG\Jpnf;pOfu7nf&, G af vonf? rsm;ESifh qef\usifI rjyKrl7/
xkjd yif ukvorCudk atmufygoabmw7m;rsm;ay: (5) ukvorConf pmcsKyyf gtcsut f vufrsm;ESifh
wGif tajccHI wnfaxmifcJh.? ,if;wkd\rSm avsmfnDpGmjidrf;csrf;a7; wnfjrJatmifESihf jidrf;csrf;a7;
(1) tzG\J0ifEikd if t
H m;vH;k onf tcsKyt f csmtm+mydik f jyefvnf7&Sad tmif ,laomtcg/ tzG\J0ifEikd if w H idk ;f onf
Ekid if rH sm;jzpf I tqiht f wef;csif; wlno D nf? vdktyfaom tultnDrsm;ay;7rnfhjyif ta7;,l
(2) tzGJ\0ifEdkifiHtm;vHk;onf pdwfaumif;oabm jcif;cH7aomEdik if t H m; tultnDray;7efwm0efco H nf?
aumif;ESihfpmcsKyf-uD;wGifaz:jyxm;aom wm0ef0 (6) jidr;f csr;f a7;ESifh vHjk cHKa7;udk apmifx h ed ;f 7ef vdt k yf
W7m;rsm;udk xdef;odrf; aqmif&Guf7ef wm0efcHonf? onfESihftr~/ tzGJ\0ifr[kwfaom EdkifiHrsm;onfvnf;
(3) tzG\J0ifEikd if rH sm;onf ,if;wk\d.tjiif;yGm;r=rsm; pmcsKyfyg tcsut f vuftwdik ;f aqmif&u G af 7;twGuf
udk at;csr;f aomenf;rsm;jzifjh zpfap/ jidr;f csr;f a7;/ vHjk cHK tzG\J -uD;uaqmif&u G 7f ef
a7;ESiw fh 7m;r~wa7;wk\dukd rysujf ym;apbJjzpfap/ ajz (^) tzG\J0ifEikd if wH pfc. k jynfwiG ;f a7;udPrsm;wGif jird ;f
csr;f a7;7&S7d ef aqmif&u G o f nft h cgrS
wpfyg;/ukvorConf 0ifa7mufpu G f
zufjcif;rjyK7 ponfw\dk jzpfavonf?
ukvorC-uD;ay:aygufvmap7ef
Edik if -H uD;rsm;onf t-udr-f udraf qG;aEG;
wkid yf ifI c7D;tqifq h ihjf zwfausmcf 7hJ
onf? 'kw, d uBmppfpwifjzpfymG ;I
22 vr~t-um/ 1941 ck ZGefvwGif
jAdwo d ~tpd;k 7ESifh 9 Edik if rH pS pfajy;tpd;k
7wd\konf vef'efjrK\dawmf&pdS ed *f srd ;f eef;
awmfwGif ppfjzpfaponfh tajccH
ta-umif;7if;rsm;udk tjrpfuvSefI
jzKdzsu7f efEiS fh uBmay:&Sd vlrsK;d toD;
oD;twGuf b0opfzefw;D ay;7ef rsuf
ESmpHn k D aqG;aEG; jyD;aomf/ pde*f srd ;f eef;
awmfausnmpmwrf;udk xkwjf yefvu kd f
avonf? ukvorC ay:aygufa7;
twGuf a7S;OD;pGmvrf;cif;ay;vdkuf
aom ausnmpmwrf;yif jzpfayonf?
xkdaemuf tar7duefoRw-uD;
&l; ZAJEh iS fh jAdwo d ~0ef-uD;csKyf rwmcsm
csw D \dok nf 1941 ck -o*kwv f Y tW
vMdwo f rk]7mtwGi;f wpfae7mwGif
v~Kd \0u S pf mG awG\qakH qG;aEG;I/ -o*kwv f
txyfaygif; 39 xyf7Sd ukvorCtaqmufttHkopf-uD; 12 7ufae\ wGif olwdk\ESpfOD;aygif;
um aemiftcgwGif‘tWvMdwf

193
www.foreverspace.com.m

pmcsKy’f [kausm-f um;cJah om ausnmpmwrf;wpfapmifukd vtzGJ\0ifwpfOD;jzpfaom ydkvefEkdifiHonf aemifwGifrS


xkwjf yefc. hJ ? vufrSwfa7;xkd;cJh.? xkdodk\ vufrSwfa7;xkd;jyD;-uI
tWvMdwpf mcsKyw f iG f ukvorC-uD;.tajccH7nf tzGJ\0iftm;vHk;. twnfjyKcsuf 7&SdjyD;onftqHk;Y
&G,cf sut f csK\dyg0ifavonf? ukvorConf 1945 ckEpS f atmufwb dk mv 24 7ufae\
xkdESpf pufwifbm 24 7ufae\wGif *smreDodrf;ydkuf wGif rm;rm;rwfrwf ay:vmavonf? ,cktcg xkt d
xm;aom Oa7myEdik if H 9 Edik if EH iS fh qdAk , D uf&7k t
S pd;k 7rsm; zGJ\0ifEdkifiHrsm;wGif txdrf;trSwfyGJrsm; usif;yjcif;jzihf
u tWvMdwfpmcsKyfudk oabmwlaxmufcHa-umif; tjrwfwEd;k jyKvsu&f -dS uavjyD? (ukvorCae\„&=? )
vufrSwf a7;xdk;cJhonf? ,if;okd\tm;jzifh ukvorC ukvorC. rlvtzG\J0if Edik if aH ygif;rSm 51 Ekid if jH zpf.?
ay:ayguf7ef a7S\o\kd wpfqihv f rS ;f cJjh yefonf? ukvorCodk\ 0if7eftwGuf xl;jcm;aomt7nf
1942 ck ESpo f pfu;l ae\wiG f ‘-u;D av;-u;D ’ [k owif; tcsi;f rsm; rvday? jidr;f csr;f a7;udk jrwfE;kd aomrnfonfh
pmrsm;uuifyeG ;f wyfvu kd af om tar7duef jynfaxmif EdkifiHrqdk ukvorCpmcsKyfyg wm0ef0W7m;rsm;udk
pk/ jAdwed /f qdAk , D uf&7k ES iS hf w&kwEf ikd if rH sm;tygt0ifEikd if H vku d ef mygrnf[0k efcaH omtcg tzG\J-uD;u xdEk ikd if oH nf
aygif; 26 Edik if w H \do
k nf ppfatmifEikd af 7;twGuf wpfO;D udk pmcsKyfywm0ef0W7m;rsm;udk vkdufemvkdonfhjyif
wpfO;D uln7D efEiS fh oD;jcm;jidr;f csrf;a7;pmcsKyf rcsKyf7ef vku d ef mEdik rf nf[k xifjrifv~if yg0ifciG fh jyKavawmhonf?
‘EdkifiHaygif;pHkausnmpmwrf;-uD;’udk vufrSwfa7;
xd;k cJ-h uonf? ukvorC0ifEidk if rH sm;?
xkdESpf aqmifOD;aygufwGif -uD;av;-uD;rS udk,fpm;
vS,frsm;onfarmpudkjrdK\awmfY awG\qHkaqG;aEG;jyD; (u) rlvtzG\J 0ifEikd if rH sm;?
aomf/ jird ;f csr;f a7;twGuf uBmvH;k qdik 7f mtzG\Jtpnf;wpf 1? uae'g 23? yD;&l;
ckvkdtyfa-umif; az:jyum ‘armpudkausnmpmwrf;’ 2? aumfpwm7D;um; 24? ydv k ef
udk vufrSwfa7;xdk;I xkwfjyefvkdufavonf? 3? udkvHk;AD;,m; 25? jyifopf
xkad emuf -u;D av;-u;D ud, k pf m;vS,rf sm;onf 1944 4? usL;bm; 26? zdvpfyikd f
ck -o*kwv f 21 7ufae\raS tmufwb kd m ^ 7ufae\txd/ 5? csv D D 2^? b7mZD;
0g7Siw f efjrdK\awmf&dS 'rfAmweftw k f taqmufttHw k iG /f 6? csufudkqvdkAm; 28? bJv*s, D rf
uBmvHk;qdkif7m tzGJ\tpnf;wpfcktwGuf tao;pdwf uD;,m; 29? Advk pfA;D ,m;
vsmxm;csufrsm;udk xyfrHpOf;pm;aqG;aEG;cJh.? ^? *7d 30? AifeD;ZGJ;vm;
tar7duef oRw-uD; &l;pAJh/ jAdwdo~0ef-uD;csKyf 8? *GmwDrm;vm; 31? AsJvdk&k7S
rPwmcsmcsED iS fh qdAk , D uf&7k aS cgif;aqmif-uD; pwmvif 9? qD;7D;,m; 32? rUqDudk
wk\o d nf 1945ck azazmf0g7DvwGiu f &dik ;f rD;,m;e,f a,mf 10? aqmf't D ma7As 33? ,lu7def;
vwmjrdK\Y awG\qu kH m xkv d smxm;csurf sm;udk jyefvnf 11? qdkAD,uf&k7S 34? ,l*dkpvm;AD;,m;
aqG;aEG;-uonf? xkdtpnf;ta0;wGif uBm\jidrf;csrf; 12? w&kyf 35? ,lEu kd w f ufuif;'rf;
a7;ESifh vHjk cKH a7;twGuf tzG\-J u;D wpfck zG\pJ nf;7efoabmwl 13? wl7uD 36? vufbEGef
qHk;jzwfjyD;aomf/ EdkifiHaygif;pHk ausnmpmwrf;-uD;udk 14? awmiftmz7du 3^? vduk Af ;D 7D;,m;
vufrw S af 7;xd;k cJah om 26 Edik if o H mru/ *syefEiS fh *smreD jynfaxmifpk 38? vyfZifAwf
wk\d ukd wdu k cf ukd af eaomtjcm;Edik if rH sm;tygt0if Edik if H 15? 'drk ifeu
D ef 7DywfAvpf39? a[;wD;
aygif;pHn k v D mcHwpf7yfuv kd nf; 1945 ck{jyDv 25 7uf 16? 'de;f rwf 40? [Ge;f 'l;7yf
ae\wiG f tar7duefjynfaxmifpk qefz7efpPudjk rKd \Y usi;f 1^? e,l;ZDvef 41? tar7duef
y7ef oabmwlc-hJ uonf? 18? e,fomvif jynfaxmifpk
1945 ck ZGev f 257ufae\wiG f qefz7efpPudk nDvmcH 19? aemfa0; 42? tm*sifwD;em;
rS ukvorCpmcsKyu f kd wnDwnGww f nf;oabm wlnD 20? epfu7m;*G 43? tD*spf
cJjh yD;aomf/ aemufwae\wiG f ydv k efEikd if rH tS y Edik if aH ygif; 21? yem;rm; 44? tD7uf
50rSu, kd pf m;vS,rf sm; vufrw S af 7;xk;d -uavonf? rl 22? yg7a*G; 45?tD7ef

194
www.foreverspace.com.m

ukvorC

zvyf7Sif;rJ'kd;7Sd,m,DXmecsKyfwGif ukvorCtaxGaxGvFwfawmf usif;yaepOf

46? tDoDtdk;yD;,m; 49? -opa-w;vD;,m; vdt


k yfv~if tzG\Ji,f tzG\Jcu
JG av;rsm;zG\JIvnf;aumif;/
4^? tk&ka*G; 50? tufuGma'g aqmif&uG 7f avonf?
48? t,fq,fvAma'g 51? tdNd,
(1) taxGaxGvFwfawmf
(c)aemufxyf0ifciG 7hf aomEdik if rH sm;(ckEpS t
f vdu
k )f
52? tmz*edpwef 56? yguPwef(194^) taxGaxGvFwfawmfonf EdkifiHtrsm;&Sd ygvDrefvFwf
(1946) 5^? a,rif (1948) awmfwkd\ESihf oabmcsif;wlonf[k qdkEdkifayonf? t
53? tdu
k pf vef (1946) 58? jrefrm (1948) axGaxGvFwfawmfokd\ ukvorC0ifEdkifiHwkdif; wuf
54? qGD'if (1946) 59? t%7D,rf(1949) a7muf cGihf&SdI udk,fpm;vS,f 5 OD;txdapvFwfEdkif
55? ,kd;',m; (194^) 60? tif'ekd ;D 7Sm; (1951) cGihf &Sad omfvnf;/ rJay;aomtcg wpfEikd if v H ~iw f pfro J m
ay;cGi&hf o dS nf? wpfEpS vf ~iw
f pf-udru
f s ukvorCwnf
ukvorCwGiyf g0ifaomtzG\J-uD;rsm; 7m XmecsKyfY nDvmcH usi;f yavonf? ukvorC0if
ukvorC.aqmif&u G zf ,
G rf sm;rSm wpfuBmvH;k ESifh Edik if rH sm;pkuaomf›if;/ vHjk cHKa7;aumifpu
D aomfvnf;
tusK;H 0ifae aumif;/ txl;nDvmcHrsm; usi;f y7ef awmif;qdak omt
onft h avsmuf cg/ twGi;f a7;rSL;csKyfu txl;nDvmcH ac:ay;7 av
1? taxGaxGvFwfawmf onf?
2? vHjk cHKa7;aumifpD taxGaxGvw F af wmf nDvmcHusi;f ywdik ;f OU}ESifh
3? pDymG ;a7;ESifh vlra= 7;tzG\J 'kw, d OU}rsm;udk rJjzifh a&G;cs,f7onf?
4? Edik if iH ,frsm;xde;f odr;f a7;tzG\J taxGaxGvw F af wmfonf ukvorCpmcsKyw f iG f t
5? tjynfjynfqikd 7f mw7m;&H;k awmf usK;H 0ifaom jy©em7yfrsm; udP7yfrsm;udv k nf;aumif;/
6? twGi;f a7;rSL;&H;k [laomtzG\J-uD; 6zG\Jjzifvh nf;aumif; tjcm;tzGJ\rsm;. tm+mrsm; tvkyfwm0efrsm;udk

195
www.foreverspace.com.m

ukvorC

vnf;aumif;/ aqG;aEG;Edik o f nf? axmufccH surf sm; ay;Edik f vHjk cHKa7;aumifpD tpnf;ta0;onf qufwu dk f &Sad e
onf? okd\7mwGif tjiif;yGm; r= tajctaet7yf7yfudk onfjzpf7m tzG\J 0ifEikd if w H idk ;f onf tjrJwrf; ud, k pf m;
vHjk cHKa7;aumifpu D ajz7Si;f aecdu k w
f iG /f xkt d jiif;yGm;r= vS,f wpfO;D usxm;&S7d .? 2 ywfv~if tenf;qH;k wpf
od\kr[kwf tajctae ESipfh yfvsO;f I taxGaxGvw F af wmf -udrfpnf;a0;7ef vsmxm;aomfvnf; xdkxuft-udrf
onf pOf;pm;aqG; aEG;Edik af omfvnf;/ xkt d zG\Ju rawmif; aygif; ydI k pnf;a0;avh&o dS nf? rnfonfah e7mwGirf qdk
qdb k J axmufccH sufrsm; ray;Edik af cs? pnf;a0;Edik o f nf?
ta7;-uD;aomjy©emrsm; tqkdrsm;udkqHk;jzwf vHjk cHKa7;aumifp0D if r[kwaf om ukvorC0if Edik if H
aomtcg/ tpnf;ta0; wufa7mufaom tzG\J0ifEikd if H rsm;omru ukvorC0ifr[kwaf om Edik if rH sm;udv k nf;
rsm;. rJ 3 yHk 2yH7k rSomtwnf jzpfonf? omrefjy©em ,if;wkd\. tusKd;pD;yGm;ESihf oufqdkifaomudPrsm;udk
rsm; tqdkrsm;udkrlum; tpnf;ta0; wufa7muf aqG;aEG;aom vHjk cKH a7;aumifpD pnf;a0;yGo J \kd zdwaf c:aqG;
aom tzGJ\0if rsm;. rJrsm;7mjzifh qHk;jzwfavonf? aEG;Edik o f nf? ok\daomf xkEd ikd if rH sm;wGif rJay;ydik cf iG rfh &Sad cs?
taxGaxG vFwfawmfodk\ tjcm;tzGJ\rsm;u ESpfcsKyf vHjk cHKa7; aumifp. D OU}udk tzG\J0ifEikd if t H rnfrsm;.
tpD7ifcpH mrsm; txl;tpD7ifcpH mrsm; ay;yd\k 7onf? xkd tQ7mpOftvdu k f vpOftvSnu hf s wifajr|mufonf?
tpD7ifcHpmrsm;udk pOf;pm;aqG;aEG;7efrSm taxGaxG usix hf ;kH udPrsm;wGif tzG\J0ifw\dkrJ ^ rJ7rStwnfjzpf
vFwaf wmf. wm0efjzpf.? vHjk cKH a7;aumifp. D axmuf onf? tjcm;udPrsm;wGifum; xm07tzGJ\0ifrsm;.
cHcsut f 7 ukvorC0iftjzpf vufcjH cif; jznfph u G jf cif; rJtm;vH;k yg0ifaom rJ ^ rJ7rSomtwnf jzpfavonf?
ponfwdk\udk taxGaxGvFwfawmfu omv~if aqmif od\jk zpfI xm07tzG\0J if wpfO;D . oabmrwlaomrJonf
&Gu7f avonf?taxGaxGvw F af wmfonf ukvorC qH;k jzwfcsuu f kd y,fzsuEf ikd o f nf? wpfenf;qd7k aomf7
-uD; wpfcv k ;kH twGuf 7oH;k rSe;f ajcpm7if;udk pOf;pm;aqG; aomf xm07tzG\0J ifrsm;wGif ADwt dk m+m&Sad vonf?
aEG;twnfjyKjyD;aomf/ usefusaiGut kd oif;0ifEikd if rH sm; vHjk cHKa7;aumifp. D tao;pdwv f yk if ef;rsm;udk wGif
u xnfh0if7ef a0yHkus owfrSwfay;avonf? ukv us,fpGmaqmif&GufEdkif7eftwGuf vHkjcHKa7;aumifpD
orConf tzGJ\0ifEdkifiHrsm;u xnfh0ifaiGrsm;jzifh atmufwiG f -uD;ig;-uD;rSppfO;D pD;csKyfrsm; yg0ifI ukv
wnfjrJae7ayonf? orC wyfrsm;. ppfqifru = kd -udK;udik af omppfO;D pD;tzG\J/
vHjk cHKa7;aumifp0D ifEikd if rH sm;ESifh uae'gEdik if w H \dk ruS , kd f
(2) vHkjcHKa7;aumifpD pm;vS,w f pfO;D pDyg0ifaom tEkjrLtiftm;apmifah 7Smuf
vHjk cHKa7;aumifpw D iG f tzG\J 0ifEikd if aH ygif; 11 Edik if rH S a7;tzG\J/ vHjk cHKa7;aumifp0D if 11 Edik if rH S ud, k pf m;vS,f
ud, k pf m;vS,w f pfO;D pDyg0ifI/ rJay;7mwGiv f nf; wpfEikd if H rsm;yg0ifI ppfwyfEiS v fh ufeufavsmah ygh uef\owfa7;
v~if wpfro J may;Edik o f nf? tzG\J0ifrsm;wGix f m07tzG\J0if tpDtpOfrsm;udk avhvm7efjzpfaom vufeuf uef\owf
5 Edik if jH zpfaom qkAd , D uf &k7/S jyifopf/w&kw/f tar7duef a7;tzG\J ponfh t-uaH y;tzG\Jrsm; &Sad vonf? tEkjrLtif
jynfaxmifpk ,lEkdufwufuif;'rf;EdkifiHrsm;ESihf taxG tm;apmifah 7Smufa7;tzG\JEiS hf vufeufuef\owfa7;tzG\J
axGvw F af wmfu rJjzifh a&G;cs,I f oufwrf; 2ESprf ~om&Sd wdk\tpm; vufeufav~mhhaygha7;tzGJ\[lI 1952 ckESpf
onfh xm07r[kwaf om tzG\J 0if 6 Edik if w H \dk yg0if.? wGit f opfz\JGpnf; cJo h nf?
vHjk cHKa7;aumifpo D nf uBmhjidr;f csr;f a7;ESifh vHjk cHKa7;
wnfaqmuf7eftwGuf t"du wm0ef,lxm;7av (3) pD;yGm;a7;ESifh vlr=a7;tzGJ\
onf? Edik if t H csi;f csi;f y™dyQjzpfrnfh tajctaewk\dukd pD;yGm;a7;ESifh vlra= 7;7mtzG\Jonf tjynfjynfqikd 7f mpD;
pHkprf;ppfaq;Edkif.? oufqkdif7mEdkifiHrsm;tm; tjiif; yGm;a7;/vlra= 7;/ ,Ofaus;r=/ ynma7;/ use;f rma7;ESifh
yGm;r=uakd phpyf/ jzefajz/ tEknmwcHw k if/ tjynfjynfqikd f tjcm;tvm;wluPd rsm;udak omfvnf;aumif;/ vl\tcGit hf
7m w7m;&H;k awmfo\dkwifoiG ;f 7ef nFe-f um;Edik o f nf? xkd a7;rsm;/ tajccHvw G v f yfciG rfh sm;ESifh pyfvsO;f Iaomfvnf;
od\k nFe-f um;onfukd rvdu k ef mv~if usL;vGeaf omEkid if H aumif;/ avhvm/ aqG;aEG;/ tpD7ifc/H axmufcEH ikd . f ?xkd
ESifh Edik if aH 7; tquftoG,jf zwf7ef nFe-f um;Edik o f nf? udP7yfrsm;qkid 7f m t-urf;oabmwlnD csurf sm;udv k nf;
xdak emuf ukvorCtzG\J0if Edik if w H idk ;f u ay;yd\k7efuwdjyK taxGaxGvw F af wmfo\kd wifjy7efa7;qG7J onf? vdt k yf
xm;aom ppfwyfrsm;udk toH;k jyKEdik o f nf? onft h cg tjynfjynfqikd 7f mnDvmcHrsm; zdwaf c:Edik . f ?

196
www.foreverspace.com.m

ukvorC

,if;tzG\J onf 7dQmESipfh u kd yf sKd;a7;tzG\J / uBmh usef;rm (4) EdkifiHi,frsm; xdef;odrf;a7;tzGJ\


a7;tzG\Jpaom txl;tzG\Jrsm;. vkyif ef;rsm;udk qufpyf
ay;avonf? ukvorCpmcsKy-f u;D wGif tcsK\ad om e,fy,frsm;onf
pD;yGm;a7;ESiv fh rl a= 7;tzG\JwiG f taxGaxGvw F af wmf u udk,fydkiftkyfcsKyfa7; ay;7eftwGuf roihfavsmfao;
rJjzifha&G;cs,fwifajr|mufaom tzGJ\0if EdkifiHaygif; 18 a-umif; todtrSwjf yKxm;onf? ,if;uJo h \kdaom e,f
Edik if rH S ud,
k pf m;vS,w f pfO;D pD yg0ifonf? tzG\J0if yxr y,frsm;udk tjynfjynfqikd 7f m Edik if iH ,frsm; xde;f odr;f
6 OD;udk 3ESpo f ufwrf;/ ‘'wd, 6 OD;udk 2 ESpo f ufwrf; a7;pepft7tkycf sKyf7ef ,if;wd\k ut kd yk cf sKyfaeaomEdik if H
ESifh usef 6 OD;udw k pfEpS o f ufwrf;jzifah &G;cs,af vonf? rsm;u vFJtyfEdkif.? taxGaxGvFwfawmf okd\r[kwf
wpfEpS vf ~if tenf;qH;k 3 -urd n f vD mcHusi;f y7onf? tcsut f csmusaom e,fy,frsm;twGuf vHjk cKH a7;aumif
vkt d yfv~if txl;nDvmcHrsm; usi;f yEdik o f nf? OU}udk pDonf Edik if iH ,frsm;xde;f odr;f a7;tzG\J. tultnDjzifh
wpfEpS w f pf-udrf tzG\J 0ifrsm;. rJjzifah &G;cs,fonf? t xk d e ,f r sm;tk y f c sKyf a 7;ud k - uD ; -uyf a y;avonf ?
zG\J0ifwpfO;D v~iw f pfru J say;cGi&fh o dS nf? qH;k jzwfcsurf sm;udk Edik if iH ,frsm; xde;f odr;f a7;tzG\JwiG f e,fy,frsm; xde;f
tpnf;ta0; wufa7mufaom tzG\0J ifrsm;. rJrsm;7m odr;f 7ef wm0efcsxm;jcif; cH7aom ukvorC0if Edik if H
jzifh twnfjyKavonf? pD;yGm;a7;ESihf vlr=a7; tzGJ\ rsm;/ xko d \dkwm0efcsxm;jcif;rcH7aom vHjk cHKa7;aumifpD
onf ,if;. vkyif ef;rsm;udk aqmif&u G 7f mwGif vdo k vdk xm07tzG\J0ifrsm;/ e,fy,frsm; xde;f odr;f 7aomtzG\J0if
aumfr7Sit f zG\J rsm; zG\J Eikd I
f / pD;yGm;a7;/ tvky7f &Sad 7;ul; rsm;ESihf rxdef;odrf;7aomtzGJ\0ifrsm; ta7twGufwl
oef;oGm;vma7;/vlO;D a7 jy©em/ vl\tcGit fh a7;rsm;p nDatmif taxGaxGvw F af wmfrS a&G;aumufwifajr|muf
aom txl;udPrsm;udk aqmif&u G af p7.? xdjk yif Oa7my/ vkud af om tzG\J0ifrsm;yg0if.? wpfEpS v f ~if 2 -udrpf nf;
tm7SESihf ta7S\zsm;/ vufwiftar7du a'oqdkif7m a0;onf? tzG\J0ifwpfO;D v~if wpfraJ y;Edik I f rsm;7m rJjzifh
pD;yGm;a7;aumfr7Sit f zG\J 3 ckuv kd nf; zG\pJ nf;xm;onf? qH;k jzwfavonf?

ukd7D;,m;jy©emukdaqG;aEG;aeaom ukvorCtaxGaxGvFwfawmf EkdifiHa7;aumfrwD

197
www.foreverspace.com.m

ukvorC

(5)tjynfjynfqikd 7f mw7m;&H;k awmf a7;rSL;csKyf oufwrf;rSm 5 ESpjf zpfI aemufxyf 5 ESpf


qufvufcef\xm;Edik cf iG &fh o
dS nf?
ukvorC-uD;t7 zG\JpwwifwnfaxmifcahJ om w twGi;f a7;rSL;csKyu
f ukvorC tr=xrf;7mxrf;rsm;
7m;pD7ifa7;qkid 7f mXmecsKyjf zpf.? toif;0ifrsm;u pGq J dk udk cef\xm;avonf?7mxrf;r=xrf;rsm;onf tpnf;t
wifjyaom tr=tcif;rsm;udk&Hk;awmfu qHk;jzwfpD7if a0;rsm;twGuf vdktyfaomtcsuftvufrsm;udk pk
avonf? vHjk cKH a7;aumifpu D a7;qGx J m;aom pnf;urf; aqmif;um/ usrG ;f usipf mG avhvmpHpk rf;7.? tcsKyfq7kd
csufrsm;t7 tjcm;EdkifiHrsm;u T&Hk;awmfwGif aomf ukvorC. &H;k tvkyu f kd vkyu
f idk -f u7avonf?
w7m;pGq J Ekd ikd o
f nf? tjynfjynfqidk 7f m&H;k awmfonf t
axGaxGvw F af wmfEiS fh vHjk cHKa7;aumifpo D \kd Oya't-uH ukvorCXmecsKyf
Om+frsm;ay;Edik o f nf? ukvorCXmecsKyfudk e,l;a,mhjrdK\ zvyf7Sif;rJ'dk;t
T&Hk;awmfwGif &Hk;xkdifaw7m;ol-uD;rsm;rSm ygwD 7yf&dS jrdK\awmftaqmufttHw k iG af cWxm; &Sod nf? t
0g'pGu J if;pifaom olrsm;omjzpfonf? tusihpf m7dW wGi;f a7;rSL;&H;k rSmum; vdyq f yfquft7yfwiG f &So d nf?
txl;aumif;rGe7f I tjrifq h ;kH aom w7m;Xme7mxl;rsm; 1946 ck 'DZifbmvwGif taxGaxGvw F af wmf uukv
udk qufcHEdkifaomt7nftcsif;ESifhjynfhpHk7onf? ok\d orCXmecsKyfudk e,l;a,mhjrdK\YtjrJwrf;xm;&Sd7efqHk;
wnf;r[kwf jynfaxmifcsi;f csi;f Oya'wGif usrG ;f usif jzwfjy;D v~i/f xkXd mecsKyf aqmufvyk 7f ef ajrae7m0,fz\dt k
onfh Oya' okcrderf sm; jzpf7onf? wGuf *`efa7mhuD;zJvm; (ti,f) xHrS tvSLaiG a':
w7m;ol-u;D 15 OD;&SI d oufwrf;rSm 9 ESpjf zpfonf? vm 8500000 udk vufccH ahJ vonf? 194^ ckEpS w f iG f
w7m;ol-uD;rsm;udk taxGaxGvFwfawmfESihf vHkjcHKa7; tar7duefjynfaxmifpk tpkd;7xHrS twkd;r&Sda':vm
aumifpDwkd\u a&G;cs,fwifajr|mufonf? okd\aomf 65000000 acs;iSg;7&Scd jhJ yD;aemuf 1949 ckEpS w f iG f yx
wpfEikd if w H nf;rS 2OD; ra&G;7acs? rqHk; taqmufttHkukd pwifaqmufvkyfcJhavonf?
tjynfjynfqikd 7f m w7m;&H;k awmfonf [dwjf rdK\awmf
wGit f jrJwrf;vdv k kd &H;k xdik u f m &H;k ydw7f ufrsm;rSwpfyg;
&H;k zGix fh m;avonf? od\k7mwGif wpfcgwpf7H tjcm;oihf
awmfaom a'orsm;wGiv f nf; &H;k xkid Ef ikd o
f nf?
&H;k awmfwiG f w7m;pD7if7mY tenf;qH;k w7m;ol-uD;
9 OD; wufa7mufygu w7m;0ifaomw7m;cHjk zpfI wuf
a7mufaom w7m;ol-uD;rsm;. rsm;7mrJjzifq h ;kH jzwfav
onf? w7m;&H;k awmf.qH;k jzwfcsuo f nf tjyD;owfq;kH
jzwfcsuyf ifjzpfonf?
ukvorCtzGJ\0ifrsm;onf T&Hk;awmfESihftvdkt
avsmufoufqikd jf yD; jzpfaomfvnf; oufqikd 7f m Edik if H
wpfcu k kd &H;k awmfo\kd tr=tcif;wifjy7ef twif;t-uyfr
jyKEikd af cs? tzG\J0ifEikd if w H idk ;f onf &H;k awmfrS qH;k jzwfcsuu f kd
oufqikd o f r~ vku d ef maqmif&u G 7f ef wm0efc7H avonf?

(6) twGif;a7;rSL;&Hk;
ukvorC.t-uD;qH;k aom tkycf sKyfa7;t7m&Scd sKyf
rSm twGif;a7;rSL;csKyf jzpfonf? vHkjcHKa7; aumifpD.
axmufccH sut f 7 taxGaxGvw F af wmfu twGi;f a7;rSL;
csKyfukd cef\xm;onf? yxrqH;k aom twGi;f a7;rSL;csKyf
onf aemfa0;Edik if rH S rPwmx7pfAvD ;D jzpfonf? twGi;f twGif;a7;rSL;csKyfopf rPwm'uf[rfrmp,kd;tm; twGif;a7;
rSL;csKyfa[mif; rPwmx7pfADvD;uqD;-udKaepOf

198
www.foreverspace.com.m

ukvorC

txl;tzGJ\rsm; ukvorCaemifa7;
ukvorC. 7nf&, G cf surf sm; xajrmufatmifjrif EdkifiHa7;7m avhvmoltrsm;yif ukvorConf
ap7eftwGuf ajrmufjrm;vSpGmaom uBmhpD;yGm;a7; uBm\jidrf;csrf;a7; wnfwHhatmif -udK;yrf;7mY EdkifiH
jy©emrsm;/ vlra= 7;7mjy©emrsm;udk txl;tzG\Jrsm;zG\J aygif;csKyt f oif;xuf tcGit fh vrf;omonf[k ,H-k unf
pnf;I aqmif&u G f avonf? atmufygtzG\rJ sm; rSm -uonf? ta-umif;rSm ukvorCwGifEdkifiH-uD;rsm;
1949 ckEpS f txd zG\Jpnf;xm;jyD;aomtzG\Jrsm;jzpfonf? tm;vH;k yifyg0ifaeaoma-umifjh zpf.? od\k aomftcsKd\u
1? tjynfjynfqkdif7m tvkyform;tpnf;t&Hk; Edik if aH ygif;csKyftoif;. cGsw, f iG ;f csuf tawmfrsm;rsm;
2? 7dQmESipfh u kd yf sKd;a7;tzG\J ukvorCwGif yg&Sad eao;onf qdjk yefavonf? Edik if H
3? Edik if aH ygif;pHyk nm/ od_EH iS , fh Ofaus;r=tzG\J aygif;csKyfuJhokd\yif xdxda7mufa7muf ta7;,lEdkif
4? tjynfjynfqidk 7f m jrdK\jyava-umif;tzG\J 7eftwGuf tzG\J 0ifEikd if rH sm;.tultnDay:wGif wnf
5? uBmhaiGa-u;qdik 7f m7efyakH iGtzG\J ae.? xkdjyif ukvorCzGJ\pnf;vkdufojzifh uBmay:
6? jyefvnfxal xmifaf 7;ESiw fh ;kd wufa7;qdik 7f m wGif aemufxyf ppfrjzpfawmh[k rajymEdik af o;acs?
uBmhb+f od\kaomf ,cktcsed t f xd uBmay:wGif jidr;f csr;f a7;
^? uBmhpmydk\wkduforC 7&Sd7eftwGufukvorConf taumif;qHk;aomar~mf
8? uBmha-u;eef;qufo, G af 7;orC vifch sujf zpfaeayonf? vGecf ahJ omESprf sm;twGi;f u t
9? uBmhusef;rma7;tzGJ\ awG\t-uHKrsm;t7/ ukvorConf ajymif;vJvmaom
10? uBmhcu kd ;kd 7mrJo h rl sm; apmifah 7Smufa7;tzG\J tajctaersm;ESihfavsmfnDpGmusifhwwfjyD;v~if tcuf
11? uBmhu;l oef;a7mif;0,fa7;tzG\J tcJ -uD;rsm;udk wwfEikd o f avmuf ausmef if;Edik cf o hJ nfukd
awG\7.?1946ckESpftwGif;u ukvorConf tD7ef
rS qkAd , D ufwyfrsm;ajymif;a7F\a7;ESifh qD;7D;,m;ESifh vuf
bEGew f \dkrS jyifopfEiS hf jAdwo d ~wyfrsm;ajymif;a7F\a7;udP
rsm;udk aqG;aEG;cJh.? z7efudktkyfpdk;aom pydefEdkifiH.
tajctaeudk aqG;aEG;jyD;v~if ukvorC. tzG\JcrJG sm;
jzpfaomuBmvHk;qdkif7m tzGJ\tpnf;rsm;wGif yg0ifcGihf
rjyK7efEiS fh tzG\J 0ifEikd if rH sm;uvnf; Edik if aH 7;tquft
oG,f jzwf7ef qH;k jzwfc. hJ ? tzG\J0ifEikd if rH sm;wGif trsK;d
orD;rsm;ukd trsKd ;om;rsm;enf;wl Edik if aH 7; tcGit fh a7;
rsm;ay;7efukd aqmf-ocJI h / ppf'+fccH 7hJ aom Edik if rH sm;
wGif oH;k pG7J eftwGuf tjynfjynfqikd 7f muav;rsm; ta7;
ay:7efyakH iGuo kd wfrw S af y;cJ. h ?
vHjk cHKa7;aumif;pDrv S cJF ahJ om t,fvaA;eD;,m;/ bl
va*;7D;,m;ESifh ,l*pkd vm;AD;,m;Edik if w H \do
k nf *7daysmuf
usm;olyek rf sm;udk ulnaD eonf[o l nfh *7d. pGypf cJG suEf iS fh
pyfvsO;f I/ taxGaxGvw F af wmfonf axmufccH surf sm;
csrw S cf jhJ yD;v~if 194^ ckEpS w f iG f xkd 4 Edik if w H \dk vku d ef m
aqmif&u G jf cif;&Sd r&Spd pkH rf;7ef aumfr7Siw f pf7yf zG\pJ nf;cJ. h ?
1949 ckESpfwkdifatmif aphpyfjzefajzum aqmif&GufcJh
.? 1948ck {jyDv 10 7ufae\wGif vHkjcHKa7;aumifpD
u jrefrmEdik if . H ukvorCok\d0ifciG jfh yK7ef av~mufxm;
csuu f kd wnDwnGww f nf;oabmwlciG jfh yKch. J ? {jyDv
ukvorCtwGif;a7;rSL;csKyf rPwm'uf[rfrmp,dk; yGJOD;xGuf
19 7ufae\wiG f taxGaxGvw F af wmfu vHjk cHKa7;aumif
rdef\cGef;jrGuf-um;aepOf
pD. axmufcHcsuft7jrefrmEdkifiHtm; ukvorC0if

199
www.foreverspace.com.m

ukvorC

Edik if w H pfct k jzpf tm;vH;k oabmwlvufcI H twnfjyK 1949 ckEpS f taxGaxGvw F af wmf nDvmcHwpf7yfwiG f
vku d af vonf? jrefrmEdik if o H nf 58ckajrmuf tzG\0J ifjzpf.? bmvifyw d qf \dkru= pkd Of;pm;cJ. h ? aemufwiG f oabmwl
ygvufpwdik ;f jy©emESifh pyfvsO;f I ukvorConf nDcsuf 7&Sjd y;D aemuf ,if;ydwq f \krd = jy©emrSm jy;D ajyoGm;
tawmf-udK;yrf;cJ7h .? taxGaxGvw F af wmf axmufcH avonf? xkEd pS t f xd tjynfjynfqidk 7f m Edik if iH ,frsm;
csut f 7 ,lEu kd w f ufuif;'rf;Edik if o H nf ygvufpwkid ;f xdef;odrf;xm;a7;pepft7 ukvorCtzGJ\0ifEdkifiHrsm;
udk xde;f odr;f xm;jcif;rS pGe\fvw G vf u kd 7f .? 1948 ckEpS f tm; xde;f odr;f xm;ap7ef vFt J yfxm;aom a'orsm;rSm
wGif txl;usi;f yaom taxGaxGvw F af wmf nDvmcHu &ltef;'g;„tl&eG 'f /D jAdwo d ~ESijfh yifopfuR&Ge;f e,frsm;/
ygvufpwkid ;f jy©em jzefajza7;t7m&Sw d pfO;D cef\xm;ajz wd*k v kd ef/ wef*ef,;D u/ em;tl;&l;/ e,l;*if;eD/ taemuf
7Sif;apcJhonf? tm7yfEdkifiHrsm;ESihf t%7D,,fEdkifiHwkd\ qrdk;t/ rm7S,fuGsef;pk/ r,f7D,³m;uGsef;pkESihf u,f&dk
ppfajyjidrf;a7;ukdvnf; ukvorCu OD;aqmifcJh.? vdik ;f uGsef;pkrsm; jzpfavonf?
1949 ckESpfwGif t%7D,,fEkdifiHonf ukvorC0if taxGaxGvw F af wmf wwd,t-urd n f vD mcHrS arWm
Ekid if H jzpfvmavonf? 7yfcHcsuft7 tEkjrLtiftm;apmifha7Smufa7;tzGJ\ESihf
194^ ckEpS w f iG f ukvorConf tif'ekd ;D 7Sm;ta7;udk vufeufuef\owfa7;tzG\w J \odk nf vltrsm; aoa-uysuf
ajz7Sif;7jyefonf? tif'dkeD;7Sm;oRwEdkifiHESihf 'yfcswkd\ pD;apwwfaom vufeufrsm; zsupf ;D a7;twGuf ukv
wku d yf jJG zpfymG ;cJ7h m/ ukvorCu tusK;d aqmif aumfrwD orCu wm0efcx H m;onft h wdik ;f aqmif&u G Ef ikd 7f ef enf;
zG\Jpnf; aqmif&u G pf onfwiG f 1948 ckEpS Yf wku d yf aJG cW vrf;rsm;udk qufvuf-uKd ;yrf;7SmazGco hJ nf? xkjd yif tjcm;
7yfpo J mG ;aomfvnf; r-umrD jyefvnfjzpfymG ;cJjh yefonf? vufeufrsm; av~mah ygha7;ESifh tjynfjynfqidk 7f m tEkjrL
od\kaomf qufvuf jzefajzcJo h jzifh ESpOf ;D ESpzf uf aphpyf tiftm;xdef;odrf;a7;twGufvnf; -udK;yrf;cJh.?
aqG;aEG;r=rsm; ay:aygufcu hJ m 1949 ckEpS w f iG f tcsKyf 1950 jynfhESpfZGefv 257ufae\wGif udk7D;,m;
tcsm tm+mydkif tif'dkeD;7Sm;jynfaxmifpkoRwEdkifiH ajrmufydkif;wyfrsm;u ukd7D;,m;awmifykdif;ukdusL;
jzpfay:vmavonf? ausmf wku d cf u
dk cf o hJ nfrpS I ud7k ;D ,m;ppfypJG wifco hJ nf?
xkd 194^ckEpS w f iG f taxGaxGvw F af wmfu ud7k ;D ,m; ukvorConf udk7D;,m;ajrmufydkif;tm; wkdufcdkufr=
jy©memudkajz7Sif;chJ7.? 1948ckESpfwGifudk7D;,m; 7yfp7J ef ta7;qdck ahJ omfvnf; tcsn;f ES;D omjzpfco hJ jzifh
awmifyikd ;f udk taxGaxGvw F af wmfu todtrSwf jyKcjhJ y;D ukvorC0ifEdkifiHrsm;u oabmwlqHk;jzwfum
aemufEikd if jH cm;wyfrsm;ud&k yk o f rd ;f apcJo h nf? ud7k ;D ,m; ud7k ;D ,m;awmifyikd ;f zufr0S ifa7mufwu kd cf u kd af y;cJo h nf?
ajrmufyikd ;f twGuu f m; rnfo\dkr~raqmif&u G Ef ikd cf ahJ omf aemufqHk;Yukvor. -udK;yrf;r=a-umifh 1953ckESpf
vnf; vGwv f yfa7;7xku d of nf[k todtrSwjf yKcahJ om Zlvdkifv2^7ufae\wGif ppf7yfqJa7;pmcsKyfudk ESpfOD;
ud7k ;D ,m;Edik if H wvH;k wpnf;wnf;jzpfa7;udk aqmif&u G f ESpzf ufvufrw S f a7;xk;d cJo h nf?(ud7k ;D ,m;ppfy„JG 7=? )
7eftwGuf aumfr7Siw f pfck zG\J pnf;cJ. h ? 1951 ckEpS w f iG f t%7D,,ftpd;k 7u a*smf'efjrpfukd
ukvorConf uÆD7ta7;ESipfh yfvsO;f I tdN, d ESifh jyKjyifazgufvkyfonfrSpI qD;7D;,m;EdkifiHESihf tcsif;
yguPwef2 EdkifiHwkd\ ppfjzpfyGm;rnf&Sdonfudk wm;qD; rsm;cJ-h uonf? TudPrSm ukvorCvHjk cHKa7;aumifpD
Edik cf .hJ ? uÆD7ta7;rSm vHjk cHKa7;aumifpo D \kd 1948 ck ok\d a7mufojzifh jzefajza7;tzG\J apvFwcf 7hJ onf? wku d f
ESpfOD;wGif a7muf&SdcJh7m enf;trsKd;rsKd;jzifh xkdta7;udk cdu
k af 7; 7yfprJ r= sm;udk ESpjf ynfaxmifv;kH rSyif vufc-H u
ajz7Si;f 7ef-udK;yrf;aeqJjzpfavonf? aomfvnf;/ tm7yfEdkifiHrsm;.wif;rmr=a-umifh aqG;
1948 ckEpS w f iG f taxGaxGvw F af wmfonf vl\tcGihf aEG;yJrG sm;ysujf ym;cJ7h avonf?
ta7;ausnmpmwrf;-uD;ukd xkwjf yefc. hJ ? ukvorConf *smreDEikd if w H iG f ta7S\yikd ;f taemuf
1948 ckEpS w f iG f vufwiftar7dua'oqkid 7f m pD;yGm; ydik ;f [k cGjJ cm;aeonfukd yl;aygifay;7ef -udK;pm;cJo h nf?
a7;aumfr7Siw f pfcu k kd zG\Jpnf;cJ. h ? vHjk cHKa7;aumifpED iS t fh TudPESifh pyfvsO;f I pHpk rf;a7;tzG\Jrsm; apvFw7f efppD Of
axGaxGvw F af wmfw\dku jidr;f csr;f a7;ESifh vHjk cHKa7;twGuf onft h cg/ *smreDta7S\yikd ;f u pHpk rf;a7;tzG\Jukd t0ifrcH[k
-udK;yrf;cJo h uJo h \kd / tjynfjynfqidk 7f m w7m;&H;k awmfu wif;rmpGmjyef-um;ojzifh TudPrSm ratmifjrifacs?
vnf;jynfaxmifcsif;csif; tjiif;yGm;r=rsm;udk at;csrf; ukvorConf 1951 ckEpS t f wGi;f 45 jynfaxmif
aomenf;jzifh ajz7Si;f 7ef -udK;yrf;cJ. h ? tpkd;7rsm;ESihf pD;yGm;a7; pmcsKyfrsm;csKyfqdkum/ rwdk;

200
www.foreverspace.com.m

ukvorC

wufaom Edik if rH sm;udk pufrv = ufr/= pD;yGm;a7;tultnD *smvrmtCeD[rfrmp,kd;tm; E=wfxGufoGm;aom


ay;cJo h nf? x7pfADvD;.ae7mY uvorC. twGif;a7;rSL;csKyf
ukvorC.udK;yrf; a7S\aqmifra= -umif/h ,cifutD tjzpf a&G;aumufwifajr|mufavonf? [rfrmp,d;k .
wvDEikd if H vufatmufcjH zpfcahJ om vpfAsm;jynfrmS vGwf wku d w f eG ;f csurf mS ukvorCtm; rdrw d \dk wkid ;f jynfrsm;
vyfaom tcsKyftcsmtm+mydik Ef ikd if jH zpfvmavonf? wGif 7ifqidk af e7aom jy©emrsm;udk wifjywkid -f um;7
ukvorC-uD;rSL;I 3 ESpfwdkifwdkif a7;qGJcJhaom rnfXh mewpfcrk ~om oabmrxm;-ubJ/ rdrw d \Edk iS 7hf nf&, G f
vl\tcGit hf a7; ausnmpmwrf;udk yg7pfjrK\dY usi;f yaom csucf si;f wlnaD omudPrsm;twGuf atmifjrifru = kd a7S;
ukvorC rsuEf mS pHn k D tpnf;ta0;-uD;u 1948 ckEpS f &=vsuf yl;aygif;aqmif&u G -f u7efjzpfonf?
'DZifbmv 107ufae\wiG f uef\uu G of rl &Sd vufct
H wnf 1953 pufwifbmv 15 7ufae\wiG f usi;f yaom
jyKcohJ nf? xkad usnmpmwrf;wGif tyk’d af ygif; 30 yg0if t}rt-udrfajrmuf ukvorC taxGaxGvFwfawmf
I vlwdkif;vlwdkif; vGwfvyfpGm aexdkifcGifh/ vGwfvyf nDvmcHwiG f tdN, d Edik if rH S ud, k pf m;vS,t f zG\Jacgif;aqmif
pGm ajymqdka7;om;cGifhESihf aus;u`efpepfy,fzsufydwf r'rf0Zd ,vuf7rS yD @pftm; OU}tjzpf wifajr|mufchJ
yifa7;ponfwkd\udk az:jyxm;onf? twnfjyKonfh onf? vuf7rS yD @pfu OU}rde\f ceG ;f jrGw-f um;7mwGif
ae\ut kd a-umif;jyKI 'DZifbmv 10 7ufae\ukd vl\tcGihf ud7k ;D ,m;ppfyJG 7yfpo J mG ;jy;D jzpfI uBmh ta7S\widk ;f jy©em
ta7;ae\tjzpf ukvorCtzG\Ju qH;k jzwfxm;avonf? 7yfrsm;udk ajz7Sif;ay;7ef vrf;yGihfoGm;jyDjzpfonfht
(aus;usGepf eH pf„7=? ) jyif tcGit fh cgaumif;vnf; qku d af 7mufaejyDjzpfa-umif;
1953 ck rwfv 31 7ufae\wiG f trsK;d orD;wk\d.Ekid if H ajym-um;cJo h nf?
a7;tcGit fh a7;rsm; ausnmcsuu f kd ukvorC0if Edik if H jrefrmEdkifiHawmftwGif;okd\ w&kwftrsKd;om;tpdk;7
rsm;u vufcHtjyK-uonf? Tausnmpmwrf; wyfom; 12000 cef\0ifa7muf usL;ausmrf E= iS fh pyfvsO;f
wGif trsKd;orD;rsm;tm; a,mufsm;rsm;ESihf wef;wla&G; I 1953 ck rwfv 26 7ufae\wiG f ukvorCtaxGaxG
aumufyGJrsm;wGif rJay;EdkifcGifh/ rJjzifh a&G;aumufwif vFwfawmfnDvmcH-uD;okd\wkdifwef;cJhonf? {jyDv 22
ajr|muf7aom tzG\Jtpnf;rsm;Y yg0ifEikd cf iG /fh 7mxl;7mcH 7ufae\wiG u f si;f yaom Edik if aH 7;7mESihf vHjk cHKa7;aumfrwD
rsm;wGif 0ifa7mufvyk u f ikd cf iG &hf adS -umif; yg0ifavonf u Edik if jH cm;wyfom;rsm;onf jrefrmEdik if t H wGi;f rSxu G f
1953 ck {jyDv ^ 7ufae\wiG f qD'G ifEikd if rH S 'kw, d Edik if H cGmoGm;7rnfodk\r[kwvufeufrsm;cstyfI csufjcif;
jcm;a7;0ef-uD;ESihf pD;yGm;a7;yg7*ljzpfol rPwm'uf tzrf;cH7rnf[k qH;k jzwfcsucf sco hJ nf?

w7m;0ef-uD;OD;jrihfodef; (tv,fyHk) acgif;aqmifaom jrefrmukd,fpm;vS,ftcsKd\ESihf rdwfaqGrsm;

201
www.foreverspace.com.m

u70du/o~if u7a0;yif

xdq k ;kH jzwfcsuu f kd ukvorC taxGaxGvw F af wmfo\kd


wifjy7uef\uGufolr&Sd 59 rJjzihf twnfjyKcJhonf?
a7S;OD;pGm jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf twGi;f &Sd w&kwf
wyfrsm;ta7;udk ajz7Si;f 7efAefaumuf jrK\dwiG f w&kwt f
rsK;d om;tpd;k 7/tar7duef/ ,d;k ',m;ESifh jrefrmEdik if w H \dkrS
ud, k pf m;vS,rf sm; yg0ifaom 4 Ekid if H aqG;aEG;yGjJ yKvkyf
cJo
h nf? xkad qG;aEG;yGw J iG f jrefrmEdik if rH S wifjycsuu f v kd uf
rcHojzifh jrefrmudk,fpm;vS,frsm;xGufvmcJhonf?
od\kaomf xyfraH phpyfcsurf sm;t7 1953 ck Ed0k ifbmv^
7ufae\rSpI w&kwftrsKd;om;ppfwyfrsm; jrefrmEdkifiH
wGi;f rS wpfow k jf y;D wpfow k f xGucf mG aeonfukd awG\7.?
TxGucf mG a7;udk tar7duefEikd if rH S ume,fyg;rm;/ w
&kwf trsK;d om; tpd;k 7zufrS ume,ftidk yf 'D;ESi, hf ;dk ',m;
EkdifiHrS ume,fcswfcsKdifwkd\ yg0ifaom 3EdkifiHtzGJ\u
-uD;-uyfvsuf &So d nf? jynfaxmifpk jrefrEdik if u H rl avh
vmolrsm; tjzpfjzifo h m apmif-h unfch ahJ vonf?
qkcd o hJ nftwkid ;f ukvorConf uBm\jidr;f csr;f a7;/ ukvorCtaxGaxGvFwfawmf. 1953 ckESpf OUX tdNd,trsKd;
wwd,uBmppf rjzpfyGm;a7;wkd\udk a7S;&=vsuf uBmh orD;rPuf0DZ,vuf7Sd rDy@pf
t7yf7yfwiG af y:aygufvmaom jy©emt7yf7yfrsm;udk 7rsm;. at;csrf;pGm yl;aygif;aqmif&Gufvdkr=ay:wGif
rqkid ;f rwG ajz7Si;f aphpyfay;vsu&f o dS nf? xkad -umifh T wnfaeavonf? tcsKyu f m; ukvorC-uD; xda7muf
tzGJ\csKyf-uD;udk wkdif;i,fjynfi,fuav;rsm;u txl; pGm aqmif&u G Ef ikd rf E= iS fh ukvorC. aemifa7;ar~mv f ihf
,Hk-unf tm;xm;vm-uonf? csufrmS Edik if rH sm;. todOm+fyiG v hf if;aomtusKd;jzpf
,ckwpfEpS f ESpEf pS t f wGi;f wGif ukvorCtzG\-J u;D onf xGe;f apr=ay:wGif wnfaeayawmhonf?
tH-k uGvmaom uBmhjy©em7yf-uD;rsm;udo k m ajz7Si;f ukvorCae\ ? ?ppfjyD;acwfwiG f atmufwb dk mv
ay;&Hrk ~ru/ tzG\J0ifEidk if rH sm;wGif pD;yGm;a7;cdik v f rkH /= puf 24 7ufae\onf jird ;f csr;f a7;vdv k m;aom uBmol uBm
rlvufr= wk;d wufr/= pdu k yf sK;d a7; aumif;rGev f mapr=w\du k kd om;rsm;tzd\k tvGet f a7;ygaom ae\-uD;wpfae\jzpfay
tenf;enf;tzHzk kH ulnt D m;ay;cJo h nf? ukvorCvuf onf? ta-umif;um; xkdae\wGif uBmay:&SdEdkifiH
atmufcH tzG\J tpnf;rsm;jzpfaom uBmhusef;rma7;t aygif;51 Edik if H yg0if zG\J pnf;xm;aom ukvorC-uD;
zGJ\/ jyefvnfxlaxmifa7;ESihf wkd;wufa7;qkdif7muBmh aygufzGm;vmaom a-umihfwnf;? xkda-umihf atmuf
b+f/ ynmod_EH iS fh ,Ofaus;r=tzG\J/ uav;rsm; ta7; wdb k m 24 7ufae\ukd ‘ukvorCae\’[k uBmwpf0eS ;f
ay: 7efyakH iGtzG\Jw\drk mS uBm wpf0eS ;f vH;k wGif us,jf yef\pmG vHk;u todtrSwfjyKxm;-uonf?
vkyfudkifaqmif&Gufvsuf &Sd-uonf?
ukvorC. aqmif&Gufcsufrsm;ESihf pyfvsOf;I ukvorCae\ rnfo\rdk nfyjkHzpfay:vmonfukd ukv
atmifjrifonft h cg atmifjrifcahJ omfvnf; raatmifjrif orC-uD;pwif zG\Jpnf;7yHu k pI az:jy7ayrnf? ukv
onft h cgrsm;vnf;&Sad yonf? od\k7mwGiaf emufxyf uBm orCzG\pJ nf;7jcif;. t"du7nf&, G cf surf mS ppfuwkd m;qD;
ppf-u;D rjzpfymG ;7efwnf;[laom t"du 7nf&, G cf sujf zpf 7efEiS fh uBmhjird ;f csr;f a7; wnfwahH p7ef jzpfonf? uBm
onfh jidrf;csrf;a7;rSm wnfjrJvsuf&Sdaeao;ojzifh/ ay:Y rnfonfv h rl sKd;rqdk ppf.tM7m,fukd 7ifrqdik f
ukvorCrSmar~mfvihzf , G 7f m&Sad eao;ayonf? xkjd yif vk-d uacs? ppfjzpfjcif;onf oWM7uyf qdu k jf cif;yif
ukvorC. tiftm;rSm uBmay:&Sd oef;aygif;1000 jzpfonf? txl;ojzifh uBm ppf-uD;rsm;jzpfyGm;aom
r~ruaomvltaygif;wk\d wpfO;D ESiw fh pfO;D at;csr;f pGmyl; tcg vlESihf usGJEGm;wd7>mefrsm;ygrusef aoa-uysuf
aygif;aqmif&u G v f rdk a= y:wGif wnfae.? wpfenf;qkd pD;-u7.? raoI useaf eolrsm;rSmvnf; td;k tdryf Pnf;
7aomf xkv d t
l aygif;. ud, k pf m;vS,rf sm;jzpfaom tpd;k rsm; qHk;&H=;jyD;v~if -uD;pGmaom qif;7'kQrsm;ESihf-uHK

202
www.foreverspace.com.m

ucsijf ynfe,f

awG\-u7onf? xku d o hJ \kd rESpjf rdKh zG,t


f jzpfq;kd rsm; ay: ch7J rkH u ukvorC jzpfay:vm7efvrf;pudk zGiafh y;onf
aygufapaom ppfrufta7;rsm;udkwm;qD;7ef EdkifiH ESiw fh al vonf? xkEd pS rf mS yif jAdwed Ef iS hf tar7duefjynf
acgif;aqmifrf sm;u wwfEikd o f r~ -udK;pm;cJ-h uayonf? axmifpkESpfEdkifiHwkd\uvnf; jidrf;csrf;a7;udk a&S;&=um
yXruBmppf (1914„18)tjyD;wGif ppf.qkd;&Gm; tWvMdwf ork]7mwpfae7mwGif aqG;aEG;I tWv
-urf;-uKwrf u = kd qifjcifr-d uaom wdik ;f Edik if -H u;D rsm;pka0; Mdwpf mcsKyu f ckd sKyq
f dk vufrwS af 7;xk;d cJ-h u.? tWvMdwf
aqG;aEG;I/ ppfrufta7;rsm;udk wm;qD;jyD;v~if xm0pOf pmcsKyyf g tcsuf tvufrsm;um; ukvorCzG\pJ nf;a7;
jidrf;csrf;a7;udk7&Sd7ef EdkifiHaygif;csKyftoif;udk 1920 ESifh wdu k 7f u
kd o f ufqikd af vonf?
jynfEh pS Of ;D wGif zG\J pnf;wnfaxmifc-hJ uonf? od\k 7mwGif
xkt d oif;-uD;. vkyif ef;rsm;rSm ratmifjrifcb hJ /J 1939 1942 ckESpfwGif uBmh jidrf;csrf;a7;udkvkdvm;aom
ckEpS w f iG f yxruBmppfxuf a-umufrufz, G af umif; Edik if -H uD; 4 cku tWvMdwpf mcsKyu f kd axmufct H wnf
aom 'kw, d uBmppf jzpfymG ;cJah vonf? jyKum Edik if aH ygif;pHk ausnm pmwrf;-u;D udk xkwjf yefav
'kwd,uBmppf jyD;qHk;aomtcgwGif ppf-uD;rsm;udk onf? 1943 ckEpS w f iG f jAdwed /f tar7duefEiS fh &k&w S \dkarmf
wm;qD;I xm0pOfjidr;f csrf;a7;/ vHjk cHKa7;wk\u d kd 7&S7d ef pudjk rKd \wiG f pnf;a0;I ukvorCzG\Jpnf;7efvt kd yfa-umif;
-udK;pm;tm;xkw-f ujyefonf? Twpf-udrw f iG f yxrt xkwfjyefausnm.? 1944 ckESpfwGif tar7duef
-udru f uJo h \dkr[kwb f /J xm0pOf jidr;f csr;f a7;ESifh vHjk cHKa7; jynfaxmifpk 0g&Siw f efjrdK\ 'rfAmweftw k f taqmuf
ud7k &S7d ef yxrt-udrf uxufcikd jf rJaom tzG\Jtpnf;udk ttHYk qdck o hJ nfh Edik if -H uD; 3Edik if EH iS fh w&kwEf ikd if rH S ud, k f
wnfaxmif-uavonf? pm;vS,-f uD;rsm; aqG;aEG;-ujyD;v~if ukvorC[laom
trnfjzifh tzG\J-u;D wpfczk \J7G ef qH;k jzwf-u.? xkad emuf
xko d \dk ppfuw kd m;I trsm;csr;f oma7;/ xm0pOfjidr;f 1945ckazazmf0g7DvwGif u&dik ;f rD;,m;e,fa,mfvwmjrKd \
csr;f a7;udk 'kw, d uBmppftwGi;f vef'efjrdK\ Ycdv k a=H e7 Y vnf;aumif;/ xkEd pS {f jyv D wGit f ar7duef jynfaxmifpk
aom Edik if H 9 Edik if rH S ppfajy;tpd;k 7wk\d. 1941 ckEpS pf ed f qefz7efpPudjk rdK\Yvnf;aumif; nDvmcHrsm;usi;f yI t
*srd ;f eef;awmftpnf;ta0;rS tpjyKonf[k qd7k ayrnf? cef;-u;D 19 cef;/ yk'rf 111ckyg0ifaom ukvorCpmcsKyf
xkdtpnf;ta0;rS pdef*sdrf;eef;awmf ausnmpmwrf;udk -uD;udk a7;qGjJ yD;v~i1f 945ckatmufwb dk mv247uf ae\
xkwjf yefc7hJ m/ jidr;f csr;f a7;twGuf ta7;ygt7ma7muf wGif Edik if aH ygif; 51 Edik if o H abmwl vufrw S af 7;xk;d

ukvorCae\txdrf;trSwftjzpf 7efukefjrdK\wGif Todk\E=d;aqmfavh7Sd.?

203
www.foreverspace.com.m

ukvorCae\ ukvm;?OD;

csKyfqkd atmifjrifcahJ vonf? a&S;OD;pGmzG\J pnf;aom 51 om;onf? xk7d mZ0if-u;D rSm {csi;f / armfueG ;f / ausmuf
Edik if t
H jyif aemufxyfyg0ifciG 7hf aom Edik if rH sm;vnf;&Sd pmponfw\dk uykd g ud;k um; a7;om;xm;ojzifh rSeef ef;
ayonf? xkEd ikd if rH sm;wGif jynfaxmifpk jrefrmEdik if v H nf; 7mZ0if/wGi;f oif;r[m7mZ0if topfuo hJ \akd om7mZ0ifrsm;
yg0ifonf? ,if;od\k tm;jzihf atmufwb dk mv 24 7uf onf xdrk [m7mZ0if-uD;udk ud;k um;rSjD irf;jyK -u7.?
ae\wiG f ukvorC-uD; aygufzmG ;cJah y7m/ xkad e\ukd ukv OD;ukvm;onf 7mZ0if usrf;-uD;udk we*®aEGrif;
orCae\[k uBm wpf0eS ;f vH;k u todrw S jf yKxm;av (oU7mZf 10^6ckEpS rf S 1095 ckEpS )f vufxufY jyKpk
onf? xkad e\wiG f ukvorC0if Edik if w H idk ;f Y txdr;f t onf? OD;ukvm;onf 7mZ0ifusr;f jyKpEk ikd af om pGr;f 7nf
rSwyf rJG sm; jyKvyk I
f / ukvorC-u;D t"du7nf&, G cf suf omruyJ jrefrmpum;ajyudk &dk;&dk; jzihfajyjypfpGm a7;
rsm;ESihf pGrf;aqmifcsufrsm;udk vlwdkif;oabm ayguf om;Edkifaom pGrf;7nfESihf vnf;jynfhpHkonf? ‘aomif;
7atmif pGr;f aqmif-urnfh t"d}mefrsm;udk jyK-uonf? usef;onf’/ ‘&dkif;ysonf’/ ‘ykefuefonf’/ ‘rusKd;r
ukvm;?OD;? ?OD;ukvm;rSm r[m7mZ0if-uD; udk EGH&Sdonf’/ ‘oPmawmfazgufzsufonf’/ ‘qufuyfjrJ
jyKpka7;om;cJah om 7mZ0ifusrf;jyK q7m-uD;wpfO;D jzpf wGif ra7mufbaJ eonf’/ ‘aus;Zl;awmfukd aoGznfonf’
onf? anmif7rf;acwf we*®aEGrif;w7m;-u;D vufxuf ponfjzifh pum;y7d,m,f Edik ef if;pGmoH;k pGcJ o hJ nf?
wGif xif&mS ;aomykCKd vf jzpfonf? OD;ukvm;.rsK;d EG,f OD;ukvm;onf r[m7mZ0if-uD; wpfapmifwnf;jzifh
rSm olaX;rsK;d jzpfI tzrSm pOfu h ikd o
f aX;a'0ao}/ t yif ausmaf pmxif&mS ;onf? xk7d mZ0ifrmS r[m oRwrif;
rdrmS wzuftEG,f apmfbmG ;rsKd;r+d-o•jzpfonf? rSpI we*®aEGrif;txdomyg0ifonf? OD;ukvm;onf
OD;ukvm;onf a&S;u &Sirf [moDv0Ho. 7mZ0if r[m 7mZ0if-uD;tjyif 7mZ0ifvwfEiS fh 7mZ0ifcsKyrf sm;
ausmEf iS fh yk*7H mZ0if/ waumif; 7mZ0ifpaom 7mZ0if udv k nf; a7;om;cJah o;onf?
rsm;rSm jynfph jkH cif;r&So
d nfukd 7mZ0ifusr;f tapmifapmif ukvm;aumufiSuf ? ?( c&kpw k if u
S „f 7=? )
rS ndE| i=d ;f jyD;v~if 7mZ0if-uD;wpfapmif tjzpf jyKpak 7;

ukvm;tkyfrsm;ukdpD;eif;I oJuMm7c7D;-urf;ukdjzwfoef;oGm;vm-uaom tm7yfukefonfrsm;

204
www.foreverspace.com.m

oJuMm7ul; ouf&o
dS ab‡m
obm0.a'otvkduf qef;-u,fpGm zefwD;ay;xm; onfhoW0gwpfrsKd;ukd atmufyg ta-umif; 7yfwGif az:jyxm;
onf? t&kyfqkd;oavmuf tokH;0ifaom ukvm;tkyfonf tm7yfvlrsKd;wkd\. aus;Zl;&Sif[kqkdv~if rSm;rnf rxifay?
ukvm;tkyf ? ?oJuM7rSm c7D;toGm;7 tvm7 ukvm;tkyfonf tpmukdokdavSmifEkdif&kHomru a7
cufcaJ om t7yfa'ojzpfaomfvnf; tvG,w f ul jzwf ukv d nf; us,0f ef;aom tpmtdrf xJY&So d nfh txl;a7
ausmf oGm;vmEkid 7f ef obm0u wd7>mefx;l wpfrsK;d ukd cef;rsm;Y c7D;&Snv f ~if &Sno f nfth avsmuf 7ufaygif;
zefw;D ay;xm;avonf? xkw d 7d >mefrmS tjcm;r[kw/f rsm; pGmcHEidk 7f ef okrd ;DS xm;Ekid af yonf? TuJo h \dk a7ukd
t&kyq f ;dk oavmuf tzk;d wefaom ukvm;tkyyf ifjzpf.? okrd ;DS xm; Ekid jf cif;a-umifh ukvm;tkyo f nf oJuMm7xJ
ukvm;tkyo f nfvnfyif;rSm uk, d x f nfEiS phf mv~if t wGif tok;H 0ifq;Hk jzpfonf? -urf;wrf; jyif;xefaomoJ
vGe&f n S v f sm;ae&ko H mru t-unf7h vnf; qk;d avonf? rkefwkdif;usvmaomtcg ESmacgif;ukd av0ifaygufr
ajcrsm;rSmvnf; cGmygIESpfjcrf;uJGae.? TuJhokd\uJG &Sad tmif ydwx f m;Ekid o f nf? xk\djyif rsuv f ;Hk rsm;ukv d nf;
aeonfrSm ajcrsufpdteD;okd\yif a7mufaeonf? OD; tvGew f 7m xlxaJ v;vHaom rsuaf wmifw\djk zifh oJr0if
acgif;rSm ao;i,f&o Hk mru t&kyv f nf;qk;d .? tndK atmif umuG,x f m;Ekid af o;onf?
a7mifrsuv f ;Hk rSmvnf; tjyifzufo\dk twefi,f jyL;xGuf ukvm;tkyw f iG f xl;jcm;aomtcsurf mS ol.OD;acgif;
vsufaeayonf? ol.ESmacgif;rSm tjcm;wd7>mef teD;ok\duyfvmv~if ta-umif;&Smr7bJ a'goxGuw f wf
rsm;ESirhf wlbJ xl;xl;jcm;jcm; tuJu G av;rsm; &So d nf aomtavhjzpfonf? Tok\da'goxGuv f mv~if ukvm;
ukd awG\7.? ESmacgif;aygufudk tvk&d o dS vku d s,fvm tkyo f nf eD;7mvludk uku d cf jJ cif;/ uefausmufjcif;ponf
atmifvkyfEkdifI oJuMm7twGif;Y jyif;xefaomoJ wk\dudk jyKvyk w f wfonf? ukvm;tkyt f pm0g;ykrH mS vlEiS rhf
rkewf idk ;f rsm;usa7mufv~if av0if aygufr&Sad tmifvnf; wlb/J ol.atmufar;&k;d ukd eHab;wpfzufwpfcsuo f \dk
wif;usypf mG ydwq f \dx
k m;Ekid o
f nf? uk, d af y:Y aygufaom xkrd T S ok\d ykcufvo JF uJo h \dk v=y&f mS ;um-udw0f g;onf?
tarG;rsm;rSm -urf;wrf;&kHomru rnDrnmz&kdz7J ukvm;tkyo f nf ESpaf ygif;rsm;pGmuyif oJuMm7t
jzpfvsu&f o dS nf? tzktxpfrsm;aom 'l;ESihf auG;nGwf wGi;f oGm;vmolw\dt k wGuf tok;H t0ifq;Hk wd7>mefjzpfchJ
vsuf&Sdaom 7if&kd;rsm;ay:wGif -urf;wrf;aom om; onf? tok;H t0ifq;Hk jzpf7jcif;rSmvnf;usGEyfk w f \dk o&d dS
a7uJhokd\ tcHrsm;ukd awG\7avh&Sdonf? ukvm;tkyf. -uonft h wkid ;f yif tyl'+fucdk EH idk jf cif;/ tpmiwfa7iwf
vyk\d rmS tvGe-f unf7h qk;d onf? wm&Snpf mG cHEidk jf cif;wk\dtjyif -uD;rm;aomcGet f m;&Sjd cif;
oJuMm7xJwiG f ukvm;tkyaf vmuf tzk;d wef tok;H a-umifhyifjzpfonf? okd\aomfvnf; ukvm;tkyfonf
0ifaom wd7>mefr&Sdojzifh ukvm;tkyfukd 'uMm7 taumif-uD;oavmuf xkHxkdif;onf?
oab‡ m ’ [l I ac:a0:-uonf ? uk v m;tk y f o nf ukvm;tkyu f dk 'l;axmufcidk ;f 7efrw S pfyg; tjcm;t7m
oJuMm7xJ Ytzk;d wef7jcif;rSm tvGe&f n S v
f sm;a0;vH wk\dudk tvG,w f ul rapckid ;f Ekid af y? TuJo h \dk';l axmuf
aomc7D;ukd tpma7pmtenf;i,fr~ pm;aomuf&EHk iS hf onft h cgwGif ukvm;tkyo f nf rnfr~rmausmaomajr
wm&Sno f mG ;vmEkid af oma-umifh jzpfayonf? xl;qef; -uD;ay:wGif 'l;axmuf7onfjzpfapumrl emusijf cif;r&Sd
onfrSm ukvm;tkyfY tm[m7ukd okdavSmifxm;aom ay? tb,fa-umifq h adk omf 'l;qpfay:wGif 'l;tcH
vyk\dyg&Sjd cif;yif jzpfonf? c7D;vrf; t-um;Y tpma7pm t*‡gwpfrsKd; &Sad eaoma-umifjh zpfonf? 'l;axmufcidk ;f
&Sm;yg;aomtcg ukvm;tkyo f nf vyk\dxYJ tqDtjzpf onfhtcg rdrdukd,fay:okd\ av;vHaom 0efxkyf0efykd;
okad vSmifxm;aom tm[m7ukd ok;H pJo G nf? xk\d a-umifh -uD;rsm; wifawmhrnfuo kd Id us,af vmifpmG nnf;nL
tvGef&Snfvsm;yifyef;aom c7D;-urf;ukd EGrf;e,fpGm wwfonf? ukvm;tkyo f nf us,jf yef\aom oJuMm7
oGm;jyD;onfah emufwiG f ukvm;tky. f vyk\d rmS aysmuf -uD;rsm;ukad usmjf zwfI wpfwef. 4 ykw H pfycHk ef\&adS omt
uG,v f rk wwfi,fomG ;wwfonf? ok\daomf vk7d mc7D;ok\d av;csdefukd rkdifaygif;rsm;pGm vG,fuloufompGmo,f
a7mufI aumif;pGmem;aejyD;aomf tpmaumif; aqmifEidk o f nf? ukvm;tkyv f rf;av~mufyrHk mS &k;d &k;d omref
aumif;pm;7v~if xkv d yk\drmS csujf cif;yif jyefvnfazgif; wd7>mefw\dk vrf;av~mufyEHk iS hf tvsi;f rwlacs? ukvm;
-uGvmwwfayonf? tkyfpD;7onfrSm oab‡mpD;7onfESifhwlojzifh vd=if;rl;

205
www.foreverspace.com.m

ukvm;tkyf

wwforl sm; ukvm;tkypf ;D 7efroifah y? ukvm;tkyo f nf ukvm;tkyf 2 rsK;d &So d nf? tma7Aseu f v
k m;tkyrf sK;d rSm
vrf;av~muf7mY uk, d ef aH b;&Sd ajcwpkv H ;Hk ukd wpfcsdef u`Ekfyfwkd\od&Sd-uonfhtwkdif; t7yfjrifhjrifh ajcwH
wnf; yifah jr|mufjyD;v~if ajcvSr;f vSr;f &ko H mruao;bJ &Sn&f n S Ef iS ahf usmuke;f ay:wGif vyk\dwpfcw k nf;om&So d nf?
uk,d x f nf-uD;wpfcv k ;Hk ukv d nf; eHab;ok\d ypfvv JF suf tjcm; ukvm;tkyfwpfrsKd;rSm Aufx7D,efukvm;
apmif;iJu h m oGm;avh&o dS nf? xkad -umifh ukvm;tkypf ;D tkyrf sK;d jzpfI tm&Swu dk tf v,fyidk ;f wGif aexkid o
f nf?
aomolrSm vd=if;pD;aeaomavSuJhokd\ edrfhvkdufjrifhvkduf xkud v k m; tkyrf sK;d wGif vyk\d 2 ck&o dS nf? Aufx7D,efuk
jzpfvsuf 7moDOwk -urf;wrf;jyif;xefaepOf oab‡mjzifh vm;tkyfrSm aqGeD;rsKd;pyfjzpfaom tma7Asefukvm;
c7D; oGm;7onfEiS hf rnfo\dkr~rjcm;ay? ukvm;tkyrf sm;. tkyx f ufyI dk uk,
d v f ;Hk uk,d x
f nf-uD;jyD;v~i/f ajcaxmuf
v=y&f mS ;oGm;vm ykrH mS jyif;xefvo S nfjzpf7m/ ukepf nf rSmwkdI oefrmawmifhwif;onf? ukd,fay:&SdtarG;rSm
rsm;ukd wdww f qdwf ck;d oGi;f a7mif;csru = dk vku d vf zH rf;qD; vnf; ykdIxlum zm;vsm;usae.? okd\aomfajc
7onfh tD*spEf idk if rH S ukvm;tkypf ;D ykvyd f rsm;rSm wpfae axmufrSm ul&SifuJhokd\ jidrfhajimif;jcif; r&Sd&kHomru
ukew f pfaecef; ukvm;tkypf ;D I c7D;oGm;7mwGif olw\dk. raysmhaysmif;onfukdvnf;awG\7.? Tukvm;tkyfrSm
ukd,fukd &Snfvsm;aomt0wfwkd\jzifh wif;usyfpGm vyk\d 2ck&o dS nfEiS hf tnDtyltat; 2 Xmepvk;H Y cHEidk f
csnaf ESmifI xm;7onf? 7nf&Sdonf? oefpGrf;aom Tukvm;tkyfonf tvGef
ukvm;tkyfrSm tpma7pmESifhpyfvsOf;I vlwkd\tm; jyif;xefaomtylEiS hf csr;f jrvSaomtat;'+f 2 ckpvk;H
'kQr&Smwwfq;Hk oW0g[kqEdk idk o f nf? wpfae\wmr~c7D; ukdaumif;pGmcHEkdif7m/ w&kwfEkdifiHESifh wdAufjynfrsm;rS
oGm;jyD;v~if yJaphajcmufo\dkr[kwf rmausmaom pGeyf vGH taemufbufa'orsm;ok\d vufzufajcmufEiS hf tjcm;
ajcmuftenf;i,fuo dk m au`;7onf? Tr~EiS rhf wif;wdrf ukepf nfpv,frsm; yk\daqmif7eftwGuf rsm;pGmtok;H 0if
aomtcgwGif ukvm;tkyo f nf oJuMm7wpfav~muf onf? qkcd ahJ om ukvm;tkyf 2 rsK;d tjyif tajy;jydKi7f ef
ae7m tES\Htjym;aygufa7mufaomql;yif csKzH w k pf onf ESihf c7D;jrefomG ;7eftwGuf txl;avhusiahf y;xm;aom
wk\d u0dk g;pm;.? ukvm;tkyrf sm;onf awG\ra&Smifra&G; '&Grrf 'D ,f7aD c: ukvm;tkyrf sK;d vnf;&Sad yao;onf?
cs,b f J 77mukpd m;wwfonf? olw\dku, dk wf iG f wyfqif
xm;aom om;a7Zuf-udK;rsm;ukad omfvnf;aumif;/ wJ
zsit f 0wfrsm;udv k nf;aumif; vG,7f muk0d g;pm;wwf.?
ukvm;tkyf. tpmacscsufEkdifaomoWdrSm tvGef
aumif;ojzifh tqdyrf sm;ukyd ifv~it f wefcEH idk 7f nf&o dS nf?
ukvm;tky. f ajcaxmufrsm;rSm El;nHah ysmah ysmif;I
ul&iS zf rHk sm;uJoh \dk jidrahf jimif;vsu&f adS e7m oJxw J iG f eif;
av~mufoGm;Ekdif7eftwGuf taumif;qkH;jzpfonf? 'l;
qpfrsm;ESi7hf iftyk rf mS xlx-J urf;wrf;aom tcHrsm;jzifh
uG,u f mxm;aoma-umifh ajr-uD;ay:wGif 'l;wkyx f idk cf s
vkdufonfhwkdifatmif rnfuJhokd\r~ emusifjcif;r&Sday?
yljyif;ajcmufaoG\aom oJMm7rsm;wGif ukvm;
tkyrf mS ukeo f nfrsm;tzk\d jrif;vnf;rnf.? EGm;tjzpf rkd&kdukdoJuMm7rS ukvm;tkyfom;trd
jzifv h nf; tok;H csEidk . f ? ok;d tjzpfjzifv h nf;tok;H 0if.?
ukvm;tkyo f nf tav;tvH[o l r~udk c7D;a0; o,fy;dk ukvm;tkyfrSm tokH;0ifonf rSefaomfvnf; pdwfESvkH;
oGm;vmEkdifonf? vlwkd\pm;aomuf7ef tpma7pmt aumif;r&Sad oma-umifh vlw\dk.cspcf ifru= dk cH,7l &Sjd cif;
jzpfjzifv h nf; tom;/ Ek\dponfw\du k adk y;onf? xkrd ~omr r&Sday? 7efvkdaompdwf&SdI tcGifhomwkdif; tazmft
u ol\tarG;ukd t0wftxnf7ufvyk I f 0wfqifEidk af o; aygif; ukvm;tkyrf sm;ukd uefausmufuu dk zf 7hJ ef tjrJ
.? Tt&kyq f ;dk xkx H idk ;f aom wd7>mefrsK;d omr&Sv d ~if -uHpnfwwfonf? tcgtcGiahf umif;v~if teD;uyfvm
oJMm7wGif aexkid rf nfo h l wpfa,mufr~r&Sb d J vGiw f ;D aomvlukdyif7efrlwwfonf?ocifukdaumif;pGmrSwf
acgif-uD;om jzpfaeayvdrrhf nf? rdod&Sdaomfjim;vnf; cspfcifjrwfEkd;ykHrjybJ &kdif;pkdif;

206
www.foreverspace.com.m

ukvm;tkyf ukoed m&Hjk ynf

onft h oGiu f odk mjy.? yifyef; qif;7JvaS oma-umifh


oem;n|mwmonfph w d Ef iS hf olw\dt k m; rnfuo hJ \dyk if cspcf if
-uifemapumrl ocifudk wk\Hjyh efcspcf ifjcif; vk;H 0r&S-d u
ay? ukvm;tkyrf mS El;nHah ysmah ysmif;aom pdwx f m; [lI
tvsif;r&Sd[k xif7aomfvnf; rdciftjzpfjzifhrl om;
i,f wk\dut dk vGe*f &kpu dk cf ifrif -uifemyk7H ayonf? uk
vm;tkyif ,frmS arG;arG;jcif; 3 ayr~ jrif. h ? EGm;ayguf
puav; xufyifyI dk av;aomfvnf; ajcaxmufrsm;
rSm vGefpGmtm;avsmhaysmhnHhvSaoma-umifh vrf;
aumif;aumif; rav~mufEikd af cs? rdcifuv k m;tkyrf -uD;
rSm om;ukcd spfcifaomfvnf;/ tjcm;ukvm;tkyrf sm;ESihf
a7maESmtkyzf \GJum jcpfjcpfawmuf yljyif;vSaom oJjyif
rsm;ukd ausmfjzwfI wpfae\v~if 25 rkid Ef e= ;f r~ESihf c7D;
oGm;ae7&Sm.? xkt d cgrsKd;wGif tjrJy;l wJG ,k,ae7ef
rjzpfEidk af oma-umifh ukvm;tkyif ,fudk ykcufwpfcx k J
wGif ukepf nfrsm;ESit hf wl tjcm; ukvm;tkyw f pfaumif
u c7D;jyif; wpfav~muf o,faqmifomG ;7ayonf?
ukvm;tkyif ,fudk rdcifvyk o f . l ausmuke;f ay:wGif
rwifbJ tjcm;ukvm;tkyw f iG f wifaqmif7onfrmS rnf
onft h wGuaf -umifeh nf;[lI ar;zG,&f . dS ? qkcd o hJ nfh
twkid ;f ukvm;tkyrf mS tvGex f x Hk idk ;f vSonfjzpf7m/ rdrd
.om;i,fukd ausmukef;ay:wGif ukd,fwkdifwifxm; rGef*kdvD;,m;a'o7Sd c7D;oGm;0efwifukvm;tkyfrsKd;
vsuEf iS hf om;i,faysmufq;Hk oGm;jyD ok\dr[kwu f se7f pfchJ
avjyD[k ylyefp;dk 7drjf cif; jzpfwwfonf? xkad -umifT h uJh ukd -opa-w;vD;,m;wku d w f iG f prf;oyfarG;jrL-unf7h m
ok\daom pk;d 7dryf yl efjcif;rsK;d rjzpfay:7atmif rdcifuv k m; tcuftcJr&Sb
d J aumif;rGepf mG xajrmufatmifjrifco hJ nf?
tkyrf -uD;.a&S\rS ukvm;tkyw f pfaumifay:wGif rdcifjrif
omatmif wifaqmifo,f,lap7jcif; jzpfonf? a&S\ ukvDupm;jcif; ? ? ( *lvu
D pm;jcif;„7=)
rSomG ;aom ukvm;tkyw f iG f ukvm;tkyif ,fonf ykcuf
xJYygaeonf ukad wG\7v~if rdcif ukvm;tkyrf -uD;onf ukodem&kHjynf ? ?ukoed m&kjH ynfrmS tdN, d Ekid if /H
auseyfEpS o f rd phf mG c7D;oGm;Ekid af vawmhonf? r«dra'o&Sd jynf-u;D 20 tygt0ifjzpfonf? a*gwr
ukvm;tky&f idk ;f rsm;&So d nf[I l a&S;,cifu r-um;bl; jrwfpGmbk7m;ocif y7ded£mefpH,lcJhaom jynfjzpfI
acs? okd\jzpf7m ukvm;tkyfrsm;onf a&S;ya0+Dumv Ak<0g'Drsm; todrsm;-uonf?
uyif ,Ofyg;vm-ujyD;jzpfonf[k ,lq,k-H unf7ay xkdjynfrSm [dr0Mm awmifajc&Sd eDaygEkdifiHESifh**‡g
rnf? zrf;qD;apckid ;f jcif; rjyKbv J w G v f yfaeaom ukvm; jrpfw\d. k t-um;wGiwf nf&I dS / ,cktcg ,lyed ,f/ *k7d ufyl
tkyt f csK\dudk wmuDpwefe,f ajrmufyidk ;f wGif awG\jrif7 c&kid Yf uod,[k trnfwiG o f nf?
onf? xku d v k m;tkyu f dk wpfpw Hk pf7m ckid ;f ap7eftwGuf jrwfpmG bk7m;ocifonf oufawmf 80 wGif aoG;
zrf;qD;jcif;r&Sad omfvnf; tom;ukt d vk&d odS jzifh vku d v f H 0rf;oGef a7m*gukd jyif;jypGm cHpm;ae7pOfYyif ukoed m&kH
owfjzwf-u.? jynf rœrif;wkd\. tif-uif;O,smOfwGif;okd\ wynfh
tma7AsuseG ;f qG,af 'owGif ajcmufaoG\yjl yif;aom o•‡mrsm; jcH7v H suf qku
d af 7mufvmonf? qku d af 7muf
oJuMm7rsm;&So d nfeh nf;wl awmifuBmvk;H jcrf;&Sd onfh n. tvGef rk;d aomuf,w H iG f rœrif;wk\cd if;usi;f
-opa-w;vD;,m;wku d w f iG v f nf; us,jf yef\aom oJuMm xm;tyfaom anmifapmif; ovGeaf y:Y avsmif;puf
7-uD; &Sad vonf? xkad -umifh tma7Aseu f v k m;tkyrf sK;d ,if;y7de¤d mef pH,al wmfrol nf?

207
www.foreverspace.com.m

ukoed m&Hjk ynf ulAvkid cf ef

ukoed m&kjH ynfyY Ak<jrwfpmG y7de£d mefjyKonft h a-umif; om; rmukyd v dk u dk rSww f rf;wifxm;cJo h nf? ( rmukyd v dk dk
ukd OD;ykn. omoemav~mufpmwrf;wGif 'aum „7=? ) 18 7mpkEpS w f iG f t*‡vyd u f Asmq7m-uD; uk;d vm;
Zmw7mhav;qJ&h pS /f oU7mZf,*k / uqkev f tcsed w f iG /f 7pfu 54a-umif;aom uAsmjzifh csD;usL;a7;om; jyef
uko³d m&kH 7*k*H Ekid /f tif-uif;jrdKifY/ ok;H qkid b
f Rk /d "dywd ao;onf?
7mZm/ xGwo f usmonf/ tEkyg'doo d /f wdwq f w d Of yg cefrif;-uD;onf r[m,eAk<0g'D wpfa,mufjzpfaomf
'gef/ ruseu f ek pf if/ ed¤mef0ifI/ obify-GJu;D odr;f ygonf’ vnf; w&kwf ,Ofaus;r=EiS hf xk;H wrf;pOfvmrsm;ukv d nf;
[lIvnf;aumif;f / v,fwq D 7mawmfb7k m; a7;om; av;pm;onf? tkycf sKyaf 7;Xmersm;wGif w&kwv f rl sK;d rsm;
aom ckepfae\b7k m;&Scd ;dk wGif '7mav;q,f&h pS /f oU7mZf ukd trsm;tjym; cef\xm;onf? 1263 ckESpfwGif w
0,f/ e,frœwkid ;f / pHEi=d ;f r,kw/f uk©ed m&k/H tif-uif;pkYH / &kwv f rl sK;d rsm; tav;tjrwfxm;avh&adS om zk;d zGm;Adrmef
uqkef vjynf/h t*‡gae\0,f/ csr;f ajreh ¤d L/ pHawmfro l nf’ ac: ausmif;aqmif-uD;ukd ,efcsijf rdK\ wGiw f nfaqmuf
[lIvnf;aumif;/ zJ\G E\JGa7;om;cJ-h uavonf? avonf? 12^9 ckEpS w f iG f jrdK\awmf.ta&S\awmifbuf
Ak<jrwfpmG y7de£d mef pH,al wmfrcl ahJ omae7mwGif ,ck wGif eQwfwm7mrsm; -unf&h = avhvmEkid 7f eftwGuf
tcgxlyg&kaH pwDEiS hf avsmif;awmfrl &kyyf mG ; awmfrsm;ukd eQwfar~mpf if-uD; wpfcu k dk aqmufvyk af y;cJo h nf? cef
txdrf;trSwftjzpfawG\jrif Ekdifao;onf? ukodem&kH rif;-uD;onf w&kwv f rl sK;d wk\d txGwt f jrwfxm;onfh
jynfo\dk ESppf Of ESpw f ikd ;f uBmt7yf7yfrS Ak<0g'Dtrsm; uGezf sL;&Syf ausmif;awmf-uD;ukd jrdK\awmfopf-uD;twGi;f
tjym; bk7m;zl;oGm;a7muf-uonf? wGif aqmufvyk af y;cJo h nfjh yif/ uGezf sL;&Syf aqGawmfrsK;d
awmfrsm;twGuf e,f 2 e,fukdvnf; vufaqmift
ulAvkid cf ef (c7pf 1216„1294) ? ?ulAvkid cf efonf jzpf ay;tyfcJhonf? xkdrSwpfyg; ,efcsifjrdK\ESifh
uBmh ta&S\bufwpfvmF ;wGif wefc;dk -uD;rm;cJah om rGef yif,efjrKd \rsm;&Sd wUokv d af usmif;-u;D 2 ausmif;ukv d nf;
*kb d 7k if *si*f pfcef. ajr;jzpfonf? ulAvkid cf efrmS wlvD ckid jf rJwnfwahH tmif jyKjyifun l cD o
hJ nf?
. 'kw, d om;jzpfI 1216ckEpS w f iG f arG;zGm;onf? i,f Ekid if aH wmftwGi;f ul;oef;a7mif;0,frr= sm; vG,u f al p
pOfuyif aemifawmfjzpforl ef*. l vufatmufwiG f ppfr= 7ef jrif;aygif;200000yg0ifaom pmykd\pepfukdvnf;
xrf;um w&kwfEkdifiHtaemufykdif;a'orsm;ukd wkduf aumif;/ wnf;ck7d efpcef;aygif; 10000udv k nfaumif;
cku d o f rd ;f ,lco hJ nf? ref*b kd 7k ifu, G v f eG af omtcg 1260 wDxiG zf iG v h f pS cf o
h J nf? jrKd\awmfEiS ah f 7vrf;qufo, G rf = vG,u f l
jynfEh pS w f iG f rGe*f rdk if;aqGrif;rsK;d wk\d. tpnf;ta0;-uD; ap7ef wl;ajrmif;r[m-uD;ukv d nf; topfxyfraH zguf
u ol\tm;cefrif;-uD;tjzpf wifajr|mufvu dk -f uonf? vkycf o hJ nf? azmufum;a7mif;0,frw = iG f tcuftcJr&Sad p
cefrif;-uD;rSm vuf&;Hk 7nfEv S ;Hk 7nfEiS f jh ynfph oHk jl zpfI 7ef aiGpULrsm;xkwcf o hJ nf? ul;oef;a7mif;0,frr= sm;ukd
zk;d awmf*si*f pfcef. 7nf&, G cf sutf wkid ;f w&kwEf idk if w H pfck txl;tm;ay;csD;ajr|mufcJhonf? ykd;xnfvkyfief;ESifha7F
vk;H ukd odr;f oGi;f vkad om qNjyif;jyonf? xk\da-umifq h eG f awmifh vkyfief;rsm;rSm rsm;pGmwkd;wufaumif;rGefvm
bk7ifw\dkyidk ef ufjzpfaom w&kwEf idk if aH wmifyidk ;f ukd wpfp cJo
h nf? rif;-u;D onf pmayynm rsm;ukv d nf; tm;ay;cJh
wpfpwku d cf u dk o f rd ;f oGi;f cJ7h m aemufq;Hk wGif ulAvkid cf ef onf? wdAufvrl sK;d vm;rm;bke;f -uD; rwD'0wf&mS ;qkd
rSm w&kwEf idk if w H pfcv k ;Hk . bk7ifjzpf vmawmh onf? ol ykCKd vt f m; pmaytQ7m topf wDxiG af pcJo h nf?
cefrif;-uD;onf rdr. d jrdK\awmfudk u,f7muk;d 7rf;rS yg;&Si;f vlrsK;d *smrm;tmvm'ifqo dk t l m; acwfrjDS yQ
w&kwEf idk if w H w H idk ;f -uD;twGi;f ,ck yDuif;jrdK\ ae7mok\d 'dejf yKvyk 7f efcidk ;f cJo h nf? tjcm;ynm&Sirf sm;tm;vnf; rGef
ajymif;a7F\co hJ nf? xkjd rdK\awmfopfrmS av;axmifah jruGuf *kwd \dk. orkid ;f ukd a7;om;7efapckid ;f cJo h nf? 1269 ckEpS f
ay:wGif wnf&SdI t0ef; 18 rkdif&Sdonf? jrdK\awmfrSm wGif 0D;*l;0g;pmvkH;rsm;jzifh pma7;enf;ukd y,fzsufI
tvGecf rf;em; -uD;us,v f o S jzifh Ekid if jH cm;om;rsm;uyif pHepfopfudk ay;tyfco hJ nf? r[m,e Ak<0g'ukv d nf;
txl;cs;D usL; a7;om;-uonf? xkjd rdK\awmfudk wkid w f ;l [k Ekid if aH wmfbmomtjzpftodtrSwjf yKcJo h nf?
orkwI f '&k;H awmf-uD;’ [k t"d_g,f7&So d nf? taemuf ulAvkid cf ef vufxufwiG f taemufEidk if rH S omoem
Ekid if oH m;wk\durl cefAmvd (0g) cefrif;-u;D . jrKd \awmf[k jyKyCk Kd vf 2 OD; a7muf&v dS monf? wpfO;D rSm rGew f aD umfAD
ac:-uonf? TjrdK\awmf-uD; crf;em; -uD;us,yf u Hk dk 1^ t7yfrS *GsefqkdoljzpfI usefwpfOD;rSm ay:'EkdeDt7yfrS
ESpw f idk wf idk f cefrif;-uD;xHwiG f tr=xrf;zl;ol Aif;epfjrdK\ td'k 7dk pfqo dk jl zpfonf? rif;-uD;onfxydk Ck Kd vfEpS Of ;D tm;

208
www.foreverspace.com.m

ulAvkid cf ef ulvD

av;av;pm;pm;xm;I c7pf,ef omoemjyKcGifhay; om pum;rS qif;oufvmonf[k ,lq-uonf? ul


onfjh yif *seG t f m; yDuif;jrdK\. yxrqk;H *k+ d ;f csKyt
f jzpf vD. t"d_m,frmS 0efy;dk 0efxrf; tvky-f urf;orm; jzpf
cs;D jri| ahf vonf? wdAufEidk if w H iG rf l bke;f -u;D bk7ifpeH pfudk onf? tvky-f urf;orm;rsm;ukd [dNLpw³Dpum;/ A*‡g
wDxiG af y;cJ7h m ,ckwidk f 'vkid ;f vm;rm;ac: wdAufomo vD pum;rsm;jzifv h nf; ulv[ D yk if ac:qko d nfomru
emykdifrsm;rSm wefckd;xGm;vsuf&Sd-uonf? uBmh ta&S\ykdif;EkdifiHrsm;Y Tpum;vkH;rSm rdrdwkd\bm
cefrif;-uD;rSm a&S;bkd; om 7if;a0g[m7ozG,f
avmif;awmf/ ab;avmif; ac:a0:okH;pJGvsuf&Sd-u
awmfrsm; enf;wl ppfwu dk f onf? oDaygrif;w7m; vuf
cku d rf = Ekid if o H rd ;f oGi;f r=rsm; xuf a,mtwG i f ; 0ef O D ; zk d ;
ukd vkdvm;cJhonf? xkd vd=ifa7;om;aom r[m
a-umifh wdAufEidk if /H wmuD ok Z mwuusrf ; wG i f ‘0ef
pwefEidk if /H jrefrmEkid if /H ukd xrf;ulvD’ [k okH;E=ef;xm;
csifcsKdif;em;EkdifiH/ *sm;Am; onf u k d awG \ 7onf ? v,f
uGsef;rsm;okd\ ppfcsDwuf wDq 7mawmf uvnf; rC*‡
wkdufckdufcJh7m atmifjrif 'D y eD w G i f ‘ul v D v k y f r = ’ /
onfom rsm;cJo h nf? *syef ‘ulvDvkyf7m Xme’ [k okH;
usG e f ; uk d r l a7wyf j zif h E=e;f cJah vonf?
t-ud r f - ud r f w k d u f c k d u f c J h tdNd,EkdifiHESifh w&kwfEkdifiH
aomfvnf; ratmifjrifcJh rsm;wG i f vl O D ; a7rsm;jym;
acs? ulAvkdifcef. EkdifiH ojzifv h nf;aumif;/ rdrw d \dEk idk if w H iG f
awmfrmS bk7ifwpfO;D wnf; tvkyform;rsm;. vkyf
ykid Ef idk if rH sm;teuftus,f tm;ukd tpGrf;ukeftokH;
t0ef;qkH; EdkifiHawmfjzpfI/ uBmhta7S\wpfvFmukdpkd;rkd;cJhaom ulAvkdifcefbk7if rcsEidk I f vnf;aumif;/ 19 7mpkEpS f
ta&S\bufwiG yf pdzw d o
f rk] aemuf y k d i f ; ES i f h 20 7mpk E S p f
7mrS taemufbufwiG f yifv,feuf ausmo f nftxd tpavmufwiG f ulvt D vkyo f rm;rsm;ukd aps;aygaygESihf
us,jf yef\avonf? Ekid if jH cm;ok\d yk\day;cJoh nf? olw\dkonf Ekid if w H umok\dvn S hf
jrefrmEdik if w H iG f w&kwf ajy;rif;ac: e7oD[yawhrif; vnf oGm;vmvkyfukdifvsuf aiGa-u;&Sm azGavh&Sd-u
vufxuf ulAvkid cf ef. ppfonfawmfrsm; jrefrmEkid if o H \dk onf? txl;ojzifh uBmhta&S\yidk ;f Ekid if rH sm;&Sd qdyu f rf;
0ifa7mufwu dk cf u
dk of jzifh e7oD[yawhrif;rSm yk*rH jS ynf jrKd \-u;D rsm;wGif tvky-f urf; orm;rsm;tjzpfjzifh touf
jrKd \o\dk xGuaf jy; wdr;f a&Smif7avonf? e7oD[yawhrif; arG;0rf;ausmif; jyK-uonf?
onf o~i'f o d mygarmQ 7[ef;awmftm; o0+fvmF 1833 ckEpS w f iG f awmiftar7duwku d Ef iS hf taemuf
ESifh yDuif;jrdK\ulAvkdifcefbk7ifxHokd\ apvFwfaphpyfcJh7 tdN, d u`e;f pkrsm;wGiaf iG0,fu`epf eH pfudk y,fzsuv f u dk f
a-umif;/ r*‡vmapwDausmufpm wGiaf wG\&7dS onf? xkd aomtcg/ xkda'orsm;&SdpkdufysKd;a7; vkyfief;-uD;rsm;
ausmufpmwGif ulAvkid cf ef. aejynfawmfudk w,fwl rSm w&kwEf idk if EH iS hf tdN, d Ekid if w H \drk S ulvrD sm;ukd 7&Scd ahJ om
(wkid w f ;l ) [kaz:jyxm;avonf?( e7oD[yawh„7=?) a-umifo h m ysufp;D jcif;ok\d ra7mufc-hJ uacs?
ulAvkid cf ef bk7ifrmS ta&S\bufEidk if rH sm;wGio f mru a&S;tcgu jrefrm Ekid if w H iG f v,f,mrsm;Y tvkyv f yk f
taemuf Oa7myEkid if rH sm;txd wefc;dk ysH\E\HS cahJ om rGe*f dk aom ol7if;iSm;rsm;rSty tvky-f urf; ulvt D jzpfjzifh
bk7ifjzpfonf? w&kwEf idk if w H iG f ,Gerf if;qufudk pwif toufarG;jrLolrsm; enf;yg;cJo h nf? txufjrefrmjynf
wnfaxmifcahJ omrif;vnf; jzpfonf?1294 ckEpS w f iG f ukd jAdwo d ~tpk;d 7u odr;f yku d jf yD;aomtcsed Yf Ekid if jH cm;ok\d
uHuek af wmfro l nf?( rGe*f v dk rl sKd;„vnf;7=? ) qefpyg; a7mif;csaomvkyif ef;rsm;aumif;rGev f mcJ7h m/
tdN, d Ekid if rH S v,fuv l rD sm;ukad c:,lI jrpf0u`e;f ay:t
ulvD ? ?ulv[ D al oma0g[m7onf wrdvb f m 7yfwiG f v,frsm;wDxiG v f yk u f idk cf o hJ nf? 207mpkEpS f tp

209
www.foreverspace.com.m

ulvD ul;pufwwfaoma7m*grsm;

ykid ;f wGif jrefrmEkid if H puf&rHk sm;ESihf qdyu f rf;rsm;wGif vkyf ausbJEiS hf jzpfap/ pmcsKyfxm;onfh tcsdeu f mvrukef
ukid 7f eftwGuf tdN, d Ekid if rH S ulvD tajrmuftjrm;ukd qk;H bJEiS hf jzpfap/ tjcm; tvkyXf mewpfco k \dk ajymif;a7F\r
ac:,lcJh7onf? 1906 ckESpfrS 1930ckESpftxd ESpf vkyu f idk 7f jcif;rsm; yg0if avonf? tvkyo f rm;rsm;ukd
pOf ysr;f r~ 3ode;f cef\ 0ifa7mufI 2ode;f cJcG ef\ jyefomG ; xdxad 7mufa7muf umuG,f ay;Ekid o f nfh tvkyo f rm;
avh &So d nf? ok\ad omf 35000 r~aom tdN, d ulvw D \rdk mS orCrsm;/ tjcm;apwemh 0efxrf;tzJG\rsm; r&SdcJhacs?
jrefrmEkid if w H iG f tjrJ&dS aeavonf? xku d v l D rsm;ukd 1930 jynfEh pS w f iG f yifv,fu;l oab‡m-uD;rsm;Y jref
uk$+D-uD;rsm;twGuf arp7Dac: ulvaD cgif;-uD;rsm;u rmulvED iS fh ukvm; ulvrD sm; ukew f ifuek cf svyk -f u7mrS
uefx&kdufpmcsKyfjzifh ac:,lcJh-uonf? xkdpOftcgu pI ukvm;„ jrefrmt"du&k+;f -uD; jzpfymG ;cJo h nf? xkd
ulvDrsm;. tajctaerSm tvGefqkd;&Gm;vSonf? ul tcsed rf pS I jrefrmEkid if w H iG f ukvm;ulvrD sm; wjznf;jznf;
vDrsm;rSm arp7Dwpfqifrh w S pfqifo h \dk vFaJ jymif;ckid ;f apjcif; enf;yg;vmcJhonf? 'kwd,uBmppf jyD;qkH;jyD;aemuf
rsm;cH7onf? arp7Drsm;ukd rdrdwkd\ae\pm;7aiGrsm;xJrS jrefrmEkid if o H \dk Ekid if jH cm;rS u`r;f usiaf omtvkyo f rm;rsm;
aumfr&Sifrsm; ay;-u7onf? arp7Drsm;acgif;ykHjzwf uko d m 0ifa7mufciG jhf yKawmhonf?
a-umif;ukd tvkyo f rm; pkpH rf;a7;aumfrwD tpD7ifcpH m jrefrmEkid if H vGwv f yfa7; 7&Sjd yD;aemuf ulvq D adk om
rsm;wGif xif&Sm;pGmawG\&Sd7onf? xkdpOfu wnfjrJae a0g[m7ukdrokH;bJ tvkyform; qkdaompum;ukd
aom vufry= nmonfrsm;tuf Oya'ESihf tvkyo f rm; ok;H E=e;f ac:a0:cJo h nf? Ekid if aH wmftpk;d 7u tvkyo f rm;
y™dnmOf ysuu f u
G rf = tufOya'wk\drmS arp7Drsm;ESihf t tusK;d jzpfxeG ;f aprnfh Oya'rsm;ukv d nf; wpfcjk yD;wpf
vkyyf idk &f iS rf sm;ukd umuG,af y;bd ouJo h \dk &Sad vonf? ck jy}mef;cJo h nf? tvkyo f rm;rsm;onf wkid ;f jynfEidk if H
xkdOya'rsm;t7 tvkyform;rsm;ukd p7efaiGwif pnfyifz\GjH zdK;a7;twGuf rdrw d \dk vkytf m;jzifh yg0ifxrf;
-udKay;Ekid jf cif; xkad iGrsm;ajyvnfatmif tvkyo f rm;rsm; aqmif-uojzifh vl\orkid ;f jyK ykCKd vfrsm;[k ac:qkx d u
dk f
.7ufoWywf0ifaiGrsm;rS jzwfawmuf,El idk jf cif; aiGr olrsm; jzpfayonf?

vlw\dk .a-umufrufz,
G 7f efo-l uD;rsm;
uyf-uD;ok;H yg;wGif wpfyg;tygt0if jzpfaom a7m*M7uyfonf vGepf mG qk;d 7Gm;aypG? axmifaomif;rursm;pGmaom
vltaygif;wk\dtm;7ef7mS ESyd pf ufonfh ul;pufwwfaom a7m*grsm;jyef\ymG ;yk/H ,if;wk\dudk rnfo\dk ESrd ef if; umuG,Ef ikd yf Hk
ta-umif; rsm;ukd atmufwiG af wG\7rnf?

ul;pufwwfaoma7m*grsm;? ?a7S;tcgu a7m yg7qkdufykd;rsm;onf olwkd\rSDckdaeolrsm;tm; tenf;


*guyfwpfck qku d v
f mv~if raumif;qk;d 7Gm; 0ifvmojzifh ESit hf rsm; 'kQay;wwf-uonf? tcsK\d yg7qku d f yk;d rsK;d
a7m*gjzpfonf[k qk. d ? yuwdval umif;tjzpfrS a7m*g onf vlwpfO;D tm; &kww f 7wf a7m*g wpfck jzpfay:vm
&kww f 7uf jzpfvmojzifh raumif;wpfcck ak -umifjh zpf7 atmif'Q k ay;onf? xkyd ;dk rsKd;ukd a7m*gyk;d [kac:onf?
rnf[k xifc-hJujcif; jzpf[efwo l nf? xkrd aumif;wpfcck k xkyd ;dk rsKd;onf tvGet f yGm;jref.?
ukd rjrifEidk o f a7G\ raumif;qk;d 7Gm;[kyif ac:-uayrnf? a7m*gpJu G yfrnfo
h .l uk, d tf wGi;f ok\d ta7jym;ESihf 'Gg7
,cktcgwGirf l xkrd aumif;wpfcck u k dk jrif-u7ayjyD? xkrd rsm;rS 0ifwwf-uonf? xko d \dk0if7mwGif oif7h mvrf;rS
aumif;qk;d 7Gm;ac: wpfcck o k nf yk;d a-umif[ h k od-u7ay 0if7rSom vludk 'kQay;Ekid o f nf? tjcm;vrf;rsm;rS0if
jyD? xkyd ;dk onftvGeaf o;i,fojzifh tqaygif; 1000 aomf vlu'dk Q k ray;Ekid af cs?
cs\JEidk of nfh rSeaf jymif;jzif-h unfrh oS m jrifEidk af yonf? ul;pufwwfaom a7m*grsm;[lI trsm;tjym;7S7d m
ykd;trsKd;rsKd;7Sd7m ykd;wkdif;onf vludk'kQray;acs? vl xif7mS ;onfah 7m*grsm;rSm umv0rf;/ yvdy/f wDA/D umv
. tusKd;ukad qmifonfh yk;d rsm;yif7o dS nf? tcsKd\y;dk rsm; om;/ uk}Elem/ ausmuf-uD;ESifh iSufzsm;a7m*grsm;jzpf
onf ajr-oZmukd aumif;atmif vkyaf y;-u.? tcsKd\ onf? xkda7m*grsm;onf rkdU&kdpukyf rSefajymif;jzifh
um; vlEiS hf wd7>mefrsm;.uk, d af y:wGio f m aeEkid -f u -unhrf jS rif7aom ouf7idS ,frsm;a-umifjh zpfonf? xko d uf
onf? xkdykd;rsKd;ukd 'yg7qkduf’ ykd;[k ac:onf? xkdp 7Sid ,fw\dkwiG f y&kw d Zdk eG ;f aumif/ zef;*yf (rdr= sK;d )/ waq;/
um;. t"d_g,frmS 'olwpfyg; tm;uk;d ol’ jzpfonf? Aufw;D 7D;,m;ESihf Akid ;f 7yfrsm;yg0if-uonf?
210
www.foreverspace.com.m

ul;pufwwfaoma7m*grsm;

y&kw
d Zdk eG ;f aumifrsm;u iSuzf sm;a7m*gukjd zpfaponf? pufEidk af vmufatmif rsm;jym;onftxdval umif;wpfO;D
zef;*yf (rd=rsKd;)u ayG;ukdjzpfap.? waq;u ruf . uk, d t f wGi;f ok\ad 7mufomG ;v~if oufqidk 7f ma7m*gonf
c&kudk jzpfaponf? Aufw;D 7D;,m;u 0rf;uku d f tqkwf ul;pufomG ;Ekid af yonf?
a7mifem/ wDA/D yvdy/f umv0rf;ESiq hf pfzvpfa7m*gwk\u
d dk tdy7f mcif;ukcd g7mYvnf;aumif; -urf;jyifudk wHjruf
jzpfaponf? Akdif;7yf rsm;u ausmuf-uD;ESifh pnf;vS7J mYvnf;aumif;/ tdwt f wGi;f rS vufuidk yf 0k gukd
0ufoufa7m*grsm;ukd jzpfaponf? xkw7f mYvnf;aumif;;/ Aufw;D 7D;,m; tajrmuftjrm;
vGix hf uG o f mG ;Ekid af yonf? xkyd ;dk rsm;ygaom zkrH e= \frsm;onf
a7m*gys\HE\HSwwfyHk avESihf c7D;a0;ok\dygoGm;Ekid o f nf? xkad emufrS vlw\dk.
tqkwaf 7mifemESihf wDAaD 7m*gwk\duo hJ \dk ul;pufwwf uk, d cf ¶mtwGi;f ok\d a7mufum a7m*gukd ul;pufEidk af y
aom a7m*grsm; ul;puf7mwGiaf 7m*g7So d l acsmif;qk;d vku d f onf? tcsK\da7m*gyk;d rsm;onfzrHk e= \frsm;twGi;f Y wm7Snf
aomtcg wHawG;r=eu f av;rsm;ESit hf wl a7m*gyk;d rsm; touf7iS af eEkid -f u.? tcsK\dum;vl. uk, d cf ¶mrSxu G f
onf vlaumif;rsm; touf&SL7mwGif ygoGm;onf? onfEiS w hf pfjydKifeufavmufwiG f ysufp;D wwf-uonf?
0rf;ukud Ef iS hf umv0rf;a7m*grsm;uJo h \dk ul;pufwwfaom tvif;a7mif/ txl;ojzifh ae.tvif;a7mifonf
a7m*grsm;onf xkad 7m*gpJu G yforl sm;pGe\fonfh rpifrw S pf toufjyif;onhf a7m*gyk;d rsm;ukyd if owfypfEidk pf rG ;f onf?
qifyh gvmaom a7m*gyk;d rsm;a-umifh roef\aomtpm xkad -umifh tdrt f y7Sd zkrH sm;ukd &Srl jd cif;onf tdrt f wGi;f 7Sd
rsm;ukpd m;rd-u7mrS jyef\ymG ;onf? qpfzvpfuo hJ \dk ul; zkrH sm;ukd &Srl jd cif;xuf ab;uif;ayonf?
pufwwfaom umvom;a7m*grsm; ul;puf7mwGif
xkad 7m*gpJo G . l ta7jym;ESix hf 7d mrS ul;pufonf? iSuf tpmrSu;l pufjcif;
zsm;a7m*gESihf bifxu G yf vdyaf 7m*gwk\duo hJ \dk ul;pufwwf tltwGi;f Y wk;d yGm;aeaom ouf7idS ,f rsm;onf rpif
aom a7m*grsm;onf aoG;ukpd yk o f nfh tif;qufy;dk rsm; ESihf a7mI xGuv f mEkid .
f ? xkrd wS pfqifh tjcm;vlrsm;ok\d
rSwpfqifh ul;puf-uonf? xkdykd;aumifrsm;onf oG,0f u dk af omenf;rsm;jzifh ul;pufomG ;Ekid af yonf? t
iSuzf sm;a7m*g ok\dr[kwf yvdyaf 7m*gjzpfaeolrsm;xHrS jzpfEidk f qk;H enf;rSm npfnrf;onfh vufacsmif;rsm;rSwpf
a7m*gul;pufapEkdifonfh yPnf;rsm;ukd ,loGm;um qifh ul;oGm;Ekid jf cif;jzpfonf? rpifpeG \ftjyD;wGif tok;H
vlaumif;rsm;ukd uku d jf cif;jzifh a7m*gul;pufaponf? jyKaompULtwGi;f ok\d Aufw;D 7D;,m;rsm;0ifEidk o f nfudk
owdrrlwwf-uay? xkad -umifh rpifpeG \ftjyD;wGif pUL
avrSu;l pufjcif; ok;H olrsm;. vufacsmif;rsm;wGif Aufw;D 7D;,m;rsm;ESihf
vlwpfOD; acsqwf7mwGif ajrmufjrm;pGmaom npfnrf;aeEkid af yonf? vufrsm;ukd csucf si;f pif-u,f
wHawG; okd\r[kwf ESm7nfr=efrsm;onf vGifhxGufoGm; pGm raq;a-umv~if vufEiS x hf od r~yPnf;rsm;onf a7m
-uonf? tr=e-f uD;-uD; wcsK\donfajr-uD;ok\da7mufomG ; *gyk;d rsm;ESihf npfnrf;aeEkid af yonf? xked nf;jzifh tlt
-u7mrS ajcmufoGm;aomtcg xdktxJwGifyg0ifonfh wGi;f rSygvmaom Aufw;D 7D;,m;rsm;onf vl.t0wf
yk;d rsm;onf avxJo\dk zkt H jzpf vGiyhf goGm;-uonf? ao; rsm;/ tdwt f wGi;f 7Syd Pnf;rsm;ESihf tjcm;pm;zG,af omuf
i,fonfhtr=efrsm;onf avxJY aq;vdyfrD;ckd;rsm; zG,rf sm;xnfo h nfh yPnf;rsm;ay:ok\d a7mufomG ;Ekid af y
vGio hf uJo
h \dk vGiahf eEkid -f uayonf? onf? xkd AufwD;7D;,m;rsm;onf xkdyPnf;rsm;ukdif
ajr-uD;ay:ok\d usomG ;aom tr=erf sm;rS a7m*gyk;d rsm; wG,o f nfv h rl sm;ok\d ul;puf oGm;Ekid af yonf? a7m*gjyef\
onf teD;tem;7Sdvlrsm;okd\ ul;pufoGm;Ekdifayonf? yGm;Ekid af vmufatmif a7m*gyk;d rsm; a7mufomG ;v~if xdk
avxJ vGifhvsuf7Sdaomtr=efrsm;onf tjcm;vlrsm; v
d w l iG f a7m*gpJu G yfayawmhonf?
touf&SL7mwGif ygoGm;Ekdifayonf? vlrsm;onf rD; tlrESiphf yfvsO;f aom ul;pufwwfonfah 7m*gys\HE\HjS cif;
7xm;blwm&k/H &ky7f iS &f /Hk armfawmfbwfpu f m;ponfw\dk ukd ,ifrsm;u aqmif7Gufay;Ekdifonf? txl;ojzifh
wGif xkad 7m*gyk;d r=erf sKd; trsm;tjym;7Sw d wfonf? rpifukd a7ESifho,fonfhpepfr7Sdaom ae7mrsm;ESifh
a7m*g7Sod w l pfO;D acsqwf7mrSygoGm;aom a7m*gyk;d u aEG;aomwkid ;f jynfrsm;wGif tjzpfrsm;onf? a7m*gjzpfol
av;rsm;onf avxJY zkHr=ef\rsm;ESifhtwl tawmfa0; 0rf;rSqif;aomrpifonf ajr-uD;ay:wGijf zpfap/ tzk;H r
a0;yif ygoGm;Ekdifonf?a7m*gykd;rsm;onf a7m*gul; 7Sad om ae7mrsm;wGijf zpfap/ 7Sad eaomtcg ,ifaumif

211
www.foreverspace.com.m

ul;pufwwfaoma7m*grsm;

(1) rkdufu&kdpukyfrSefajymif;jzihf-unhfrSomjrifEkdifonf (2) ul;pufwwfaoma7m*gykd;rsm;onf (3) touf&SLaomav (4) pm; aomtpm


(5) aomufaoma7 (6) tom;aygufjyJaomae7mrsm;rS vl.ukd,fc¶mxJokd\0ifa7mufEkdifonf?

onf xkdrpifay:wGif vmem;-uonf? ul;pufwwf onfa7m*gykd;rsm;ukd vl.wpf&SL;(tom;r~if) rsm;


aoma7m*gykd;rsm;ukd ,ifaumifonf ajcaxmufwGif twGif;okd\ ukdufIxdk;oGif;Ekdif-uonf? xkdenf;jzifh
,lomG ;um teD; tem;7Sd tpmay:wGief m;I csxm;cJh vlaumif; rsm;xHo\dk a7m*gyk;d rsm;a7mufapum a7m*g
onf? xktd pmukd pm;rd olw\dk wiG f a7m*gpJu
G yfonf? rsm;ukdjyef\yGm;aponf? ykd;aumifrsm;wGifygvmaom
a7m*grsm;onf xkyd ;dk aumifrsm; ruku d rf ad tmif *&kpu dk f
ta7jym;csi;f xd7mrSu;l pufjcif; olrsm;okd\ rjyef\yGm;Ekdifay? usef;rmoefpGrf;aeolonf
umvom;a7m*guJo h \dk ul;pufwwfonfh a7m*gonf a7m*g7So d El iS hf xdrad omfvnf; a7m*gul;pufjcif;r7Sad cs?
ta7jym;csi;f xd7mrS ul;pufEidk . f ? xkjd yif a7m*gyk;d rsm; xko
d \dkrul;pufEidk jf cif;onf twGi;f buf7w dS pf&LS ;rsm;wGif
jzifnh pfnrf;aeaom rsuEf mS okwyf 0k g/ zdeyf/ uwfaus;/ om a7m*grsm; 7SEd idk jf cif;a-umifjh zpfonf?
"m;/ t0wfpaomyPnf;rsm;rSwpfqifh ta7jym;ESihf xdjy;D 0ufoufEiS hf -uufnm| uJo h \dak om ul;pufwwfonfh
a7m*g ul;pufEidk af yao;onf? tema7m*guif;aom a7m*grsm;onf ,cktxdo7d or~ vlwiG o f mjzpfwwf
ta7jym;jzpfv~if a7m*gyk;d rsm;0ifjcif;uku d muG,Ef idk f aomf onf? a7m*gyk;d rsm;ul;puf7mwGif vlwpfO;D rSwpfO;D ok\d
vnf;/ jcpf7m/ 7S7m ok\dr[kwf ta7jym;wGif temwpfck ul;pufonf? tcsK\da7m*grsm;rSmrl vlEiS hf wd7>mefrsm;wGif
ck7v
dS ~if a7m*gyk;d rsm;onf xkad e7mrsK;d ok\d a7mufomG ;um jzpfwwfojzifh jyef\ymG ;jcif;onf wpfjyefpjD zpfEidk o f nf?
a7m*gukd jyef\ymG ;apEkid o
f nf? ajcaxmufY jzpfaomayG; a7m*g tenf;i,fr~wGifom vlonfta7;-uD;onfh
onf a7m*gyk;d rsm;ESihf npfnrf;vsu7f adS om -urf;jyifrS tdr7f iS t
f jzpf wnf7adS yonf? trsm;wGirf l wpfqifch rH ~om
ul;pufEidk af vonf? jzpfonf? wsLAmu,fAufqDvyfa7m*gydk;a-umifh
jzpfonfh wDAaD 7m*gonf vlYomjzpfwwfaom a7m*g
yk;d aumifrsm;rSu;l pufjcif; jzpfonf? 0uf/ -uufwal 7G;rsm;ESihf arsmufrsm;ok\d vlrS
jcif/ oef;/ -urf;yk;d ESihf tavS;uJo
h \dak om yk;d aumifrsm; rawmfwq ul;pufomG ;Ekid af yonf? olw\dw k iG f xkad 7m*g

212
www.foreverspace.com.m

ul;pufwwfaoma7m*grsm; ul;yg; a*s/tuf(z)

onf rwnfjrJacs? acG;&l;a7m*g/ a'gifo h ef;emwk\donf wku d &f u


dk jf zpfap/ oG,0f udk jf zpfaomenf;jzifjh zpfap t
wd7>mefrsm;wGif jzpfwwfaom a7m*gjzpfonf? xkad 7m a7jym;csi;f xdI ul;pufwwfaoma7m*grsm;ukd umuG,f
*grsm;onf wd7>mefw\dEk iS w hf u
dk &f u
dk f ok\dr[kwf oG,0f u dk f 7mwGif ta7jym;rsm;ukd zk;H uG,af y;jcif;/ txdtcku d ef nf;
onfh enf;rsm;jzifh xdcu dk jf cif;jzifh vlrsm;ok\d ul;pufEidk af y yg;atmif pDraH y;jcif;wk\djzifh umuG,Ef idk af yonf?
onf? wd7>mefrS 7aom Ek\drsm;/ tarG;rsm;/ om;a7 yk;d aumifrsm;jzifh a7m*gul;pufjcif;ukd umuG,7f m
rsm;rS wpfqifh ul;pufjcif;onf tjzpfrsm;onf? wku d f wGif yk;d aumifrsm;ukzd suq f ;D ypfjcif; ok\dr[kwf rwk;d yGm;Ekid f
zGKd uzf sm;uJo
h \dk ul;pufwwfaom a7m*gonf vlwiG u f s atmifarG;zGm;7mY zsufqD;ypfjcif;/ a7m*gpJGuyfaeol
a7mufjy;D v~if vlwpfO;D rS wpfO;D ok\d oef;rsm;jzifh jyef\ymG ; rsm;ukd yk;d aumifrsm; ruku d Ef idk af tmif pDrx
H m;jcif;wk\djzifh
onf? bifxu G yf vdyaf 7m*gonf yxrwGif -uu G u f o hJ \dk umuG,fEkdifayonf? ( AufwD;7D;,m;/ a7m*gADZrsdK;/
uku d jf zwfoW0grsm;Y usa7mufjy;D tavS;rsm;rSwpfqifh „7=? usef;rma7;„vnf;7=? )?
vlrsm;ok\d jyef\ymG ;oGm;onf?
ul;yg; a*s/tuf(z)(c7pf 1^89„1851) ? tar7d
ul;pufwwfaoma7m*gumuG,Ef idk yf Hk uefZmwftdrf ZmwfuGufjzifh 7uftif'D;,ef;vlrsKd;
ul;pufwwfaom a7m*grsm;uku d muG,7f mwGit f xd (wkdif;7if;om;vleD) wkd\ukd vlodrsm;apaom 0šKukd
a7mufq;Hk enf;rSm a7m*gjyef\ymG ;apaom ta-umif;7if; pwifa7;om;olum; *sdr;f ziferD ;dk ul;yg;yif jzpf.? t
wk\dudk ESrd ef if;ay;jcif;jzpfonf? xku d ohJ \dkvyk 7f mwGif a7m ar7duef jynfaxmifpYk omru Oa7mywku d wf idk af tmif
*gwpfrsK;d ESihf wpfrsK;d wGif wlrnfr[kwaf y? ul;pufwwf ausm-f um;aom yxrqk;H tar7duef0šKa7;q7m-uD;
onfh a7m*gpJu G yf olrsm;ukd trsm;tm;jzifch jGJ cm;I xm; jzpfayonf? ol.a7;om;r= a-umifyh if 7uftif';D ,ef;
wwf-uaomfvnf; xked nf;ukd vl-udKuf rrsm;vSacs? vlrsK;d rsm;ta-umif;ukd uBmu od7avonf? ul;yg;
avrSwpfqifh ul;pufjcif;ukd vlrsm;tm;acsqwf7m onftar7duefjynfaxmifpk/ e,l;*smpDjynfe,f/ Am
ESiahf csmif;qk;d 7mwGif vufuidk yf 0gukd tok;H jyKI umuG,f vifwefjrKd \Y 1^89 ckEpS w f iG f zGm;jrifonf? wpfEpS o f m;
apEkid o f nf? vlrsm;rsm;tm; -unf&h 7= mwGirf suEf mS zk;H rsm; t&G,fwGif rdbrsm;onf atmhqD;*kd;tkdif urf;ajcokd\
wyfI -unfh&=jcif;onf a7m*gjyef\yGm;jcif;ukd tawmf ajymif;a7F\um &Gmopf wnfI olw\dk .rsKd;&k;d trnfjzifh
twef umuG,Ef idk . f ? ,cktcg avxJwiG f yk;d ESrd f ul;yg;pawmif; (0g) ul;yg;jrdK\[k rSnahf c:-uavonf?
aq;zsef;I a7m*gykd;rsm;ukd owfypf7ef prf;oyf Tok\d aj&kid ;f awmykid ;f a'oukd ckwx f iG f aexkid -f ujcif;
ae-uonf? avaumif;avoef\ 0ifxu G af pjcif;onf onfyif *srd ;f ul;yg;uav;tm; 7uftif';D ,ef;rsm;ESihf
a7m*gykd;enf;yg;oGm;atmif jyKvkyf7mY tawmfyifxd tawG\ t-uKrH sm;ap7ef zefw;D ay;ouJo h \dk jzpfavonf?
a7mufayonf? avrSwpfqifh a7m*gul;pufjcif;ukd wm; xkad -umifh ol. 0šKrsm;wGif txl;ojzifh 7uftif';D
qD;7efrmS ,ckacwfuse;f rma7;wGif tcufcq J ;Hk jy©em ,ef;rsm;ta-umif; Ekid ef if;pGma7;om;Ekid I f ol.0šKrsm;
wpf7yf jzpfaeayonf? onf uBmausmfcJhjcif;jzpf.? ol.0šKrsm;ukd
tpmrSwpfqifah 7m*g ul;pufjcif;ukt d jcm;enf;wk\djzifh bmomtrsKd;rsKd;ok\d jyefqjdk yD;jzpfavonf?
ul;pufjcif;xuf ykI d xda7mufpmG wm;qD; Ekid af yonf? 1803 ckEpS w f iG f ul;yg;onf a,;aumvdyaf usmif;Y
oef\pifonfh a7ukd ay;Ekid jf cif;ESihf rdœmjyGeo f , G jf cif;pepf ynmoif-um;.? ok\d7mwGif ausmif;Y 3 ESprf ~aejyD;
rsm;onf umv0rf;a7m*gukd umuG,Ef idk af yonf? jrif; aemuf ynmrxl;csGeo f jzifh ausmif;rSxw k yf ,fjcif;cH7
EGm;qJGaom ,mOfrsm;ukd armfawmf,mOfrsm;jzifh tpm; onf? 1806 ckEpS w f iG f ukeo f ab‡mY 0ifa7mufvyk u f idk f
xk;d Ekid jf cif;onfvnf; ,ifaumifrsm;ukd avsmyh g;apo I 1808 ckEpS w f iG f tar7duef jynfaxmifpk a7wyf
jzifh tlrESiphf yfvsO;f onfah 7m*grsm;ukd umuG,7f ma7muf rawmfY 'kw, d Akvd t f jzpf tr=xrf;onf? xko d \dak 7wyfY
ayonf? Ekd\ukd usKdcsufjyD;rS aomufjcif;onfvnf; tr=xrf;7mrS 7&Sad om a7a-umif;A[kow k rsm;onf ol\
ul;pufwwfaom a7m*g rjzpfymG ;atmif wm;qD;Ekid af y tm;'ykdif;avmh’ESifh '7uf&kdAm’0šKrsm;Y taxmuf
onf? vlw\dkaexkid rf = oef\jyef\ap7efrmS vnf; ta7;-uD; tyH7h apcJo h nf? 1811 ckEpS w f iG f tdraf xmif jyKjyD;aemuf
ayonf? pm;aomufuek f a7mif;olrsm;onf pif-u,f a7wyfrES w k x f u G jf yD;v~if ul;yg;pawmif;ok\djyefI v,f
oef\jyef\ru = dk txl;*&kpu dk 7f ayrnf? ,mvkyu f idk af vonf?

213
www.foreverspace.com.m

ul;yg; a*s/tuf(z) ul;yg; 'AsL

ul;yg;tm; pmayavmuok\d 0ifa7muf7efv\=Haqmfol


wk\dum; t*‡vyd pf ma7;q7mwk\d.0šKrsm;yifjzpf.? wpf
ae\wiG f 0šKwpfy'k u f zdk wfae7mrS pdwu f ;l aygufI 'D0šK
rsm;avmufawmh igvJa7;Ekid w f maygh’ [k ol\ZeD;onf
tm; -uGm;vku d jf yD;v~if ‘ab;qD;7efum’ 0šKwpfy'k u f dk
rjzpfjzpfatmif a7;vku d af vonf? xk0d šKum; olu, dk f
wkid rf odbJ pdwrf eS ;f ESihf a7;aom t*‡vyd v f u l x
Hk H avmu
ta-umif;jzpf7m pmta7;tom; aumif;oavmuf
0šKrSmraumif;ojzifhaemifa7;aom 0šKrsm;wGif ol
uk, d w f idk f od&u
dS `r;f usio f nfh tar7duefEidk if H ta-umif;
ukd aemufcx H m;I a7;avonf?
1821 ckEpS w f iG af 7;om;aom tar7duef vGwv f yfa7;
ppfyu GJ dk tajccHonfh olv~Kd’ 0šK xGuv f maomtcg
vl-udKufrsm;I emrnfausmf-um;vmonf? xkdaemuf
‘vufompawmhuif; ykjH yifrsm;’ [laomtrnfEiS hf ykw H dk
ywfprsm; a7;avonf? ‘vufompawmhuif;’ qkd
onfrmS xkyd jHk yifrsm;. Zmwfvu dk uf dk ajymifIac:aom
trnfjzpf. xkdykHjyifukd ul;yg;.taumif;qkH;vuf
7m[k pmayavmurSyCk Kd vfrsm;u tuJjzwf-uonf?
ul;yg;.0šKrsm;um; oltvGef u`rf;usifaom tar7duef0šKa7;q7m-uD; *sdrf; zifeDrdk; ul;yg;
awmawmifa'oESiyhf ifv,fc7D;wk\d ta-umif; tajccH
a7;om;onfjzpf7m ‘aemufq;Hk rk[ d ;D uke;f ’/ ‘a&S\aqmif awmf7wpfO;D jzpfvmonf? ok\d7mwGif xkt d vkyrf mS t
vrf;jy’/ ‘vrf;pxGio f ’l / ‘ya77DviG jf yif’ ‘a7a-umif; 7Suf ta-umuf-u;D I vla7S\oal 7S\wiG f pum;rajym0Hah om
Akv
d Ef pS Of ;D ’ 0šKrsm;rSm txl;yifausmf-um;cJah vonf? ul;yg;uJo h \dk vlpm;rsK;d ESihf tvsi;f yifroifah wmfacs? T
tvkyfukd a7G;cs,frdjcif;rSm ul;yg;.trSm;-uD;yifjzpf
ul;yg;'AsL (c7pf 1^31„1800) ? ? 0Dvsu H ;l yg; avonf? txufvFwfawmfwGif pma7;awmf-uD;7m
onf t*‡vyd f uAsmpmqkw d pfO;D jzpfI/ 1^31 ck Ek0d ifbm xl;ay:aygufpOfuvnf; ul;yg;onf xk7d mxl;twGuf
v 267ufae\wiG f [m;zk\d&i=d , f me,fY zGm;jrif.? zcif pmar;yJG0if7rnfukd tvkdvkdae7if; xdwfvef\a-umuf
rSm *`eu f ;l yg;ac: t*‡vyd b f ek ;f -uD;wpfyg;jzpfonf? yif 7G\H aecJo
h jzifh tqkyd g7mxl;ukd r77Scd ahJ cs?
uk,d f pdwaf epdwx f m;tm;jzifh 7Suaf -umuftm;i,fwwf ul;yg;onf 0rf;enf; ylyefwwfI wnfjird jf cif;r7S/d
aomul;yg;onf 6 ESpfom;t7G,f vlrr,fb0uyif wkefv=yfacsmufcsm;vsuf onf;ajcysufrwwf jzpfae
rdwqk;d uav; jzpfcahJ vonf? pOfwiG /f ol.a-uuGzJ , G f tcspZf mwfvrf;wpfcu k ol.
touf 10 ESpt f 7G,w f iG f ul;yg;onf 0ufprifpwm tajctaeukd ykrd I dk qk;d 7Gm;ap7ef zefw;D cJo h nf? olonf
pmoifausmif;ok\d oGm;a7mufI ynmoif-um;.? ol. ESr0rf;uJaG wmfow l pfO;D ESihf vli,fw\b dk m0 arWmouf0if
7Suaf -umufwwfaom pdwaf epdwx f m;ukd od7-dS uonfh cspcf ifc.hJ ? ok\7d mwGif rde;f rysK. d zcifu oabmrwlojzifh
ausmif;aezufoli,fcsif;rsm;onf ul;yg;ukd aemuf vufrxyfEidk -f uacs? ul;yg;onf cspo f El iS hf auGuiG ;f 7o
ajymifuspD ,fjcif;/ Ekid v f rdk if;xufjyKjcif;wk\dudk t-uifem jzifh pdwt f npf-uD;npfjyD;v~if rdru d , dk uf dk tqk;H pD7if7ef
uif;rJph mG jyKvyk -f uonf? ok\7d mwGif aeom;usvmaom -uHpnftm;xkwfcJhzl;.? xkda-umifhol\ukd pdWZaq;&kH
tcg ul;yg;onf aysm7f iF v f mjyD;v~if Tausmif;wGiyf if wpfcw k iG f ESpaf ygif;rsm;pGmtyfEx HS m;cJh -u7avonf?
8 ESpw f w d d -umjrifch ahJ vonf? pdWZa7m*grS oufomI aq;&krH q S if;7aomtcg
ul;yg;onf toufarG;0rf;ausmif;jyK7eftvk\digS Oy pdwaf t;vufat; aexkid v f o
dk jzifh awm7Gma'ook\ad jymif;
a'ynmukd avhvmqnf;yl;cJo h jzifh aemiftcgwGif 0wfvHk a7F\aexkdifavonf? xkda'owGiful;yg;onf ol\tm;

214
www.foreverspace.com.m

ul;yg; 'AsL ul;ADa, *sD

cifrif7Sm-uaom rdwfa[mif;aqGa[mif;rsm;. -uif um; EkysKpd Ofu awG\-uKcH 7hJ onft h aqG;Zmwfuav;onf
em,k,jcif;ukcd 7H .? txl;ojzifh ol\rw d af qGwpfO;D . tjrJrjywf ude;f atmif;vsuf7cdS . hJ ?
ZeD;jzpfaom rPuftef;0if; ac: trsKd;orD;-uD;onf Ttyl"mwfcu H av;ukt d a-umif;jyKI wpfae\ae\wiG f
ul;yg;tm; om;t7if;ESirhf jcm; jyKpak pmifah 7SmufcahJ yonf? pdWZa7m*gjyefvnf ay:aygufvmrnfudk ul;yg;onft
ul;yg;onf rPuftef;0if;ajymqkad om pum;rsm;ukd xl;pk;d 7drrf .
d ? ‘Oyg'gefa-umifh Oyg'fa7muf’qkad om p
om;i,fonf rdcif.pum;ukd em;axmifbo d uJo h \dk ajr um;twkid ;f 1^8^ ckEpS w f iG f ,cifupdWZa7m*g jyef
0,frus vku d ef mcJ.h ? rPuftef;0if;. wku d w
f eG ;f csuf vnf ay:aygufvmavonf? 1^94 ckEpS w f iG f Ekid if H
rsm;a-umifyh ifv~if ul;yg;onf uAsm vu‡mrsm;ukd awmftpk;d 7onf ul;yg;tm; tjidr;f 7dQmrsm;axmufyhH
a7;jzpfcahJ vonf? ul;yg;a7;or~aom uAsmvu‡mwk\rd mS cJ.
h ? 1^96 ckEpS w f iG f ul;yg;onf ta7S\', D m7rfe,fo\dk
trsm;tm;jzifh rdwaf qG oli,fcsi;f rsm;. wku d w f eG ;f oGm;a7mufaexkid cf ahJ vonf? xkEd pS w f iG yf if ul;yg;.t
awmif;yefcsuaf -umifah 7;aom uAsm vu‡mwk\domjzpf 7if;ES;D qk;H rdwaf qGjzpforl Puftef;0if; uG,v f eG o
f jzifh
onf? ‘*`ef*Dvyif’ESifh ‘aqmif7GufzG,f7m’ uAsm ul;yg;onf pdwEf v S ;Hk txl;xdcu dk jf y;D v~if 1800 jynfEh pS f
wk\drmS vnf; av'Datmpwiftrnf7dS ul;yg;.trsK;d orD; {jyDv 257ufae\wiG f uG,v f eG t f edPa7mufavonf?
rdwaf qGwpfO;D u wku d w
f eG ;f ojzifx
h u
G af y:vmayonf?
ul;yg;onf opfyif/ awmawmif/ a7ajr tp7Sad om ul;ADa, *sD (c7pf 1^69„1832) ? ?19 7mpkEpS t f p
-oumoavmu obm0 tvSwiG f pdw-f unfE;l 7um; avmufwGif vlodtrsm;qkH;jzpfcJhaom temwrDynm
awm7Gma'oYaepOf tm;vyfonfh tcsed w f \Ydk v,fuiG ;f &Sif a&Sm&h u S ;l ADa,onf 1^69 ck-o*kwv f 23 7ufae\
jyifrsm;ukd jzwfIvrf;av~mufjcif;/ O,smOfyef;rmvf wGif jyifopfEkdifiH rGefaA;vsm;jrdK\Y zGm;jrifavonf?
pku
d yf sKd;jcif;/ ,keu f av;rsm;ukd tvSarG;jrLjcif;wk\d jzifh i,fpOfuyif obm0orkid ;f ynm7yfY pdw0f ifpm;cJ. h ?
tcsed u f ek v
f eG cf ahJ vonf? ul;ADa,onf pwwf*wfwUokv d w
f iG f 4 ESprf ~ynm
oif-um;onf? xkdokd\ynmoif-um;aepOfu pm-unfh
wku d &f dS od_yH nm7yfqidk 7f m pmtkyt f m;vk;H vkv d dk zwf&c= I hJ
wd7>mefcpGJ w d ef nf;ukv d nf; wwfajrmufco hJ nf[k qkad v
onf? xkdaemuf19ESpfom;t&G,fwGif aemfref'Durf;
ajcteD;&Sd uef;jrdK\Y vlux Hk wH pfO;D .om;ukd pmayyk\dcs7
aom enf;jyq7mtvkyu f dk 7&Scd ahJ vonf? uef;jrdK\Yae
xkid cf phJ Ofu yifv,furf;ajcok\dr-umc+oGm;a7mufciG hf
7onft h avsmuf ig;/ ykpeG /f ueef; tp&Sad om a7oW0g
wk\d udk cJpG w d af vhvmEkid cf ahJ vonf? xkjd yif ausmufjzpf
&kyf-uGif;tajrmuftjrm;ukdvnf; awG\&SdavhvmcJh7.?
xkad emuf oluo hJ \ydk if obm0orkid ;f ynm7yfwiG f pdw0f if
pm;ol tufaA;wufqaD ,;qko d El iS hf awG\&cdS 7hJ m/ wufqD
a,;u ol\tm; yg7pfjrdK\o\dkomG ;a7mufI tvkyf tukid f
aumif;rsm; &SmazG7ef wku d w f eG ;f cJah vonf?
yg7pfjrKd \wiG f ul;ADa,onf wjznf;jznf; emrnfausmf
-um;vmcJ. h ? 1^95 ckEpS w f iG f yg7pfjrKd \&dS Zm'if;'gyvef\
ac: &kQaA'ESiyhf g+aA'qkid 7f m O,smOf-uD;wGif ,SOf
t*‡vdyfuAsmq7m-uD; 0DvsHul;yg; jy temwrDynm7yfqidk 7f m vufaxmuf ygarmQtjzpf
aqmif&GufcJh7jyD;aemuf/ 1802 ckESpfwGif ygarmQt
Tokd\tm;jzifh ul;yg;onf uAsmvu‡mrsm;pyfqkd jzpf aqmif&u G cf ahJ vonf?
vku
d /f ,keif ,fuav;rsm;uk, d ,k vkud Ef iS hf pdwaf ysmyf u
dk f 1^95 ckEpS w f iG f jyifopfEidk if aH wmf ynmjri| w hf ifa7;t
ovkd aexkid Ef idk cf ahJ omfvnf; ul;yg;.twGi;f oMmefY zJ\Go\dk a&G;aumufwifajr|mufjcif;cH7.? 1802 ckEpS w f iG f

215
www.foreverspace.com.m

ul;oef;yif ul;oef;a7mif;0,fa7;0ef-uD;Xme

eykv d , D efu ol\tm;ynm0eftjzpfcef\xm;cJ. h ? 1803ck pmtkyfa-umifh/ a&S;acwf ausm&kd;oW0grsm;qkdif7m


ESpw f iG f od_yH nmwHceG t f oif; tjrJwrf;twGi;f a7;rŒ; &ky-f uGi;f ausmufynm ay:xGe;f cJ7h onf[q k .
dk ?
tjzpf a&G;cs,jf cif;cH7avonf?
xkjd yif Ekid if aH wmf ynma7; jyefvnfjyKjyifrt = wGuf ul;oef;yif ? ?ul;oef;yifonf txufEiS hf atmuf
1808ckEpS w f iG f aqmif&u G cf 7hJ jy;D aemuf/ eykvd , D eftxGwf jrefrmjynf rk;d yg;aoma'orsm;wGif aygufaom awm
txdyrf S av~mrusru D av;wGif Ekid if aH wmf aumifp0D ifvl opfyif-uD; wpfrsK;d jzpfonf? tjrifah y 80rS 90 txd/
-uD;tjzpf aqmif&u G cf 7hJ ao;onf? yifpnfv;Hk ywf ^ ayrS 8 aytxd7I dS trsm; tm;jzifh
xkad emufwiG f yg7pfwUokv d tf "dywdtjzpf a&G;cs,f ajzmifrh wf7n S v f sm;onf?
jcif;cH7jyefonf? 18 qufajrmuf vl0b D 7k ifvufxuf opfom;.ta7mifrmS rJjG ymI tom;yGum -urf;o
wGif *k+fxl;bJG\xl;rsm;jzifh a,mif 7 S d o nf ? tom;ao
csD;jr|ifhjcif;cH7jyD;v~if tpkd;7 atmifjyKvky7f ef vG,u f al omf
tzJ\G0ef-uD; tjzpfaqmif&u G f vnf; -um7Snf cHEkdif7nf
cJh7aomfvnf;/ 'orcsm; r7Sad cs?
bk7ifvufxufwGif um; ul;oef;om;onf rD;jcpf
vGwfvyfpGm a7;om;a0zef vkyf7ef oifhavsmfaom t
cGit hf wGuf axmufcaH jymqkd om;rsKd;jzpfI/ uav;upm;
cJhaoma-umifh csm;bk7if. p7m/ 0ufrSifbD;ckH/ vSnf;
tjidKtjiifudk cHc7hJ avonf? xrf;ykd;ESifh xif;&SL;aoWm
ok\daomf vl0zD v d pfb7k ifvuf uJo h \dk taygpm; aoWmrsm;
xufwiG f AJ&eG b f \GJ ay;tyfcsD; jyKvkyf7ef tokH;0ifonf? t
jr|ifhjcif;cHcJh7onfhjyif 1832 acgufukdrl tzsm;jzwfaq;
ckESpfwGif jynfxJa7;0ef-uD; rsm;az:pyf 7 mY tok H ; cs
tjzpf a&G;cs,cf ef\xm;jcif;cH onf?
cJh7avonf? xkdokd\ jynfxJ
a7;0ef-uD;tjzpf EkdifiHawmf jyifopfobm0od_yH nm7Su d ;l ADa, ul;oef;a7mif;0,fa7;
tusK;d ukd xrf;aqmifvsu&f dS 0ef-uD;Xme ? ? 'kw, d
pOf 1832ck arv 137ufae\wiG f avjzwfojzifh &kwf uBmppftjyD;wGif jrefrmEkdif iHukdppftkyfcsKyfa7;rS
w7uf uG,v f eG af vonf? jrdK\jytkyfcsKyfa7;okd\ ajymif;vFJay; aom 1946ckESpfY
1800 jynfEh pS rf S 1805 ckEpS t f wGi;f xkwaf 0cJah om ul;oef;a7mif;0,fa7;ESihf axmufyahH 7; 0ef-u;D Xme[laom
ol.,SOjf ytemwrDynmqkid 7f m usr;f 5wJrG mS xkpd Ofu trnfjzifh tpk;d 7Xme wpfcu k dk zGiv
hf pS cf ahJ vonf?
xif&mS ;ausm-f um;avonf? ,SOjf ytemwrDynm pepf xkXd me0ef-uD;vufatmuf&dS axmufyahH 7;ESiu hf ek pf nf
wusavhvma7;twGuf yxrOD;pGm ay:xGuv f maom jzef\jzL;a7;Xmeu-uyfrI wkid ;f jynfwiG f rok;H v~irf jzpf
pmtkyrf sm;jzpfayonf? aom 0wfukefpm;ukefrsm;ukd EkdifiHjcm;rSrSm,ljyD;v~if/
181^ ckEpS w f iG f 'wd7>mef avmu’ ac: pmtkyu f dk vlxkokd\ pm;okH;olrsm;or0g,rtoif;rsm;rSwqifh
a7;om;ykEH ydS x f w k af 0cJ. h ? ,if;pmtkyrf mS ol.taumif; jzef\csad 7mif;csco hJ nf? xkXd me. topfjyKjyif zJ\pG nf;xm;
qk;H aom vuf7mjzpfayonf? xkpd mtkyw f iG f olavh aom jynfo\l 7Q d maxmufyahH 7;ESihf ukepf nfjzef\jzL;a7;
vmpl;prf;&SmazGawG\&SdcJhaom enf;rsm;t7/ wd7>mef Xmeukd 1952ck rwfvrSpI or0g,r0ef-uD;Xme.
wkd\ukd trsKd;tpm;cJGjcm; az:jycJhavonf? ESpfaygif; vufatmufokd\ ajymif;vFJvkdufavonf? xkda-umifh
tawmf-umyif yg+aA'ynm7yftwGuf rsm;pGmt ,cktcg ul;oef;a7mif;0,fa7; 0ef-u;D Xme. vkyif ef;rSm
axmuftxm;jyKc7hJ aom pmtkyjf zpfonf[k qkad vonf? ul;oef; a7mif;0,fa7;ESio hf m vk;H 0tusK;H 0ifavonf?
xkjd yif 1812 ckEpS w f iG f a7;om;xkwaf 0cJah om ajc jrefrmEkid if H ul;oef;a7mif;0,fa7;0ef-uD;Xme. 7nf
av;acsmif;oW0grsm;qkid 7f m ausmufjzpf&yk -f uGi;f rsm; &G,cf surf sm;rSm ppfab;ppf'+fa-umifh ysupf ;D csw G ,f iG ;f

216
www.foreverspace.com.m

ul;oef;a7mif;0,fa7;0ef-uD;Xme

aeaom Ekid if aH wmfp;D yGm;a7;ukd jyefvnf q,fwifjcif;/ vmrsm;/ taqmufttkHyPnf;rsm;/ pmykHESdyfpufESifhpm


jynfaxmifpk trsKd;om;rsm;tm; uBmhpD;yGm;a7; tkypf mwrf;&ku d Ef ydS 7f ef pULrsm;/ v,fxeG pf ufEiS hf v,f
vkyif ef;rsm;wGif yg0if Ekid af p7ef tm;ay;ulnjD cif;/ ,mpku d yf sKd;r= u7d,mrsm;yg0ifonf?
Ekid if aH wmf.pD;yGm;a7; tajcckid jf rJapjcif; ponfw\dkjzpf 1949 ckEpS rf S 1951 ckEpS t f wGi;f / jrefrmEkid if aH wmf.
onf? xkt d "du 7nf&, G cf surf sm;ok\d a&S;&=vsuf aqmif ESppf Ofxw k u f ek Ef iS hf oGi;f ukerf sm;.wefz;dk toD;oD;rSm
&Guaf eavonf? atmufygtwdik ;f jzpfonf?
T0ef-uD;Xme. vufatmufwiG f ta7;-uD;aom
XmecJG-uD; 4 ck &Sdonf? ,if;wkd\rSm„ ESpf xkwuf ek w
f efz;dk aiG oGi;f ukew
f efz;dk aiG
(1) xkwu f ek f oGi;f ukef vkid pf ifrsm;xkwaf y;a7;bkwt f zJ\G 1949 4811^12^5 359061^45
(2) Ekid if aH wmf aumufyo J ;D ESaH 7mif;0,fa7;bkwt f zJ\G 1950 ^500^0000 545088000
(3) Ekid if aH wmf"mwfoWKa7mif;0,fa7;bkwt f zJ\G 1951 982552000 664403912
(4)ykdv~HaomppfyPnf;rsm; 0,f,lxkcJGa7mif;csa7;
bkwt f zJ\Gw\dkjzpf-uonf? aumufyo
J ;D ESaH 7mif;0,fa7;bkwt
f zJ\G
wkid ;f jynfwiG f aiG0ifvrf; aumif;rGeaf p7eftvk\d imS
Ekid if aH wmftpk;d 7onf jynfaxmifpt k rsK;d om; Ekid if jH cm; aumufyo J ;D ESH a7mif;0,fa7;tzJ\G. t"du 7nf&, G f
om;[lI cJjG cm;jcif;r&Sb d /J xkwu f ek v f idk pf ifrsm;ukd 7uf csufrsm;rSm
a7mpGm xkwaf y;cJo h nf? xkwu f ek Ef iS hf oGi;f ukev f idk pf ifrsm; (1) Ekid if aH wmftwGi;f qefpyg;ykrd dk pku d yf sKd;ap7efEiS hf
ukd vkid pf ifrsm;xkwaf y;a7; bkwt f zJ\GrS xkwaf y;onf? ykdv~Haomqefrsm;ukd tpkd;7uaps;E=ef;uef\owf
xkt d zJ\Gudk ukeo f nf toif; 8oif;rS uk, d pf m;vS,rf sm; I0,f,jl cif;jzifh jynfwiG ;f qefpyg;aps;ckid jf rJap7ef/
yg0ifaom oGi;f ukev f idk pf if t-uHay;tzJ\Gu ulno D nf? (2)Ekid if aH wmftwGi;f tpk;d 7 -uyfrwfrj= zifh pepfusaom
Ekid if jH cm;rS 0,f,7l aom oGi;f ukerf sm;ukd 3 rsK;d cJjG cm; qef-udwf vkyfief; -uD;yGm; zHG\jzdK;vmap7ef/
xm;onf? ,if;wk\d rmS „ (3)jynfwGif;pm;okH;7eftwGuf vkHavmufatmif csef
vSyjf y;D rS ykv
d ~oH r~udk uBmhaps;rsm;wGif a7mif;csap7ef
(1) rok;H rjzpfaomyPnf;rsm; jzpfonf?
(2) tenf;i,ftokH;0ifaomfvnf; toifhtwifh
Zdrcf yH Pnf;pm7if;0ifyPnf;rsm; Ekid if aH wmf"mwfoWKa7mif;0,fa7;bkwt f zJ\G
(3) Zdrcf yH Pnf;rsm; jzpf-uonf? TtzJG\.7nf&G,fcsufrSm EkdifiHawmftwGif; "mwf
yxrESi'hf w k ,d trsK;d tpm;wGif yg0ifaomukeyf Pnf;rsm; oWKwiG ;f vkyif ef;rsm; zH\jG zKd ;vmap7efEiS hf "mwfoWKrsm;ukd
twGuf tokH;tiftm;ESifh csifhcsdefI vkdifpifrsm;ukd pepfwusxw k af qmifa7mif;csay;7efjzpfonf?
xkwaf y;avh&o dS nf? wwd,trsK;d tpm;jzpfaom Zdrcf H TtzJG\. avmavmq,faqmif&GufcsufrSm jynf
yPnf;rsKd;twGufrl ykCdKvfwpfOD;csif;/uk$+Dwpfckcsif; wGi;f xGuf "mwfoWKrsm;ukd aps;aumif;7Ekid af pjcif;ESihf
taejzifh pOf;pm;qk;H jzwf jyD;rS xkwaf y;avonf? uBmt7yf7yfwGif ukefaps;E=ef;ukd pHenf;emI xkwf
Ekid if aH wmftpk;d 7onf jynfwiG ;f ukeyf Pnf;rsm;zlvrHk = aqmifa7mif;csay; jcif;jzpfonf? Tok\da7mif;csay;7
ESihf uBmhuek pf nfjzef\jzL;a7; tiftm;ukd axmufqvsuf ojzifh 27mckdifE=ef; aumfr&Sif7&Sdonf? TtzJG\-uD;okd\
ukefaps;E=ef;rsm; usqif;apjcif;iSm/ 1950 jynfhESpf Ekid if aH wmftpk;d 7u aiGaygif; 15ode;f r~ vkyif ef;pwif
rSpI wkdif;jynftwGuf wu,ftokH;vkdaom yPnf; vkyu f idk Ef idk 7f ef acs;iSm;cJ7h m/ ,cktcg 13ode;f cJrG ~ jyef
rsm;ukd tk/d *s/D t,fac: vkid pf ifru hJ ek rf sm;tjzpf wifoiG ;f vnf ay;qyfjyD; jzpfavonf?
cGijhf yKvku d o f nf? TcGijhf yKcsutf 7 vkid pf ifrhJ wifoiG ;f
Ekid af om ukepf nfrsm;ukd acgif;pOf 1^ ckjzifh owfrw S f ykv
d ~aH omppfyPnf;rsm;0,f,x l ck aGJ 7mif;csa7;bkwtf zJ\G
xm;onf?,if;wk\dtxJwiG f csnx f nf t0wftpm;rsm; 194^ ckEpS w f iG f jAw
d o
d ~ppfwyfryS v dk ~aH om yPnf;rsm;
aq;0g;ESihf Ek\dq/D Ek\dre= \frsm; pufrv = ufru = 7d,mwefqmy ukd xkcaGJ 7mif;csc7hJ m/ tqkyd gyPnf;rsm;ukd 0,f,al 7mif;cs

217
www.foreverspace.com.m

ul;oef;a7mif;0,fa7;0ef-uD;Xme auqGef

Ekid 7f eftwGuf Ekid if aH wmftpk;d 7onf ykv d ~aH om ppfyPnf; jrefrmEkid if oH nf ukvorCtzJ\GrS OD;pD;aom tkid /f
rsm; 0,f,l xkcGJ a7mif;csa7;bkwt f zJ\Gudk zJ\Gpnf;apcJI
h wD/ tkad c: uBmhu;l oef; a7mif;0,fa7; tzJ\GEiS hf tD;um
aiGoed ;f 30 r~xkwaf cs;cJah vonf? az;ac: tm&SEiS t hf a&S\zsm;qkid 7f m pD;yGm;a7;aumfr&Siw
f \dk
TtzJG\rS EkdifiHawmftpdk;7xHwGif acs;iSm;cJhaomaiG wGif tzJ\G0ifEidk if w
H pfO;D taejzifyh g0ifjyD;jzpf7m xkt d zJ\G
rsm;ukd t7pfus ay;qyfcJh7m/ xkdaiGrsm;tm;vkH;aus tpnf;rsm;. vkyif ef; aqmifwmrsm;Yvnf; ul;oef;
vnf jyD;onfah emuf 1953 ck ZGev f wGif taxGaxG a7mif;0,fa7; 0ef-uD;Xmeonf yg0ifaqmif&u G 7f .?
a7mif;cs 7&Sjd y;D aom aiGaygif;rSm 2^ode;f cJG jzpfavonf?
txufwiG f azmfjycJah om vkyif ef;rsm;tjyif T0ef auqGef ? ? jrpfu;l acsmif;ul; wHwm;-u;D rsm;ukd
-uD;Xmeonf EkdifiHtwGif;&Sd uk$+Drsm;ukd rSwfykHwif aqmufvkyf7mY wHwm;tkwfwkdifausmufwkdif-uD;rsm;
apjcif;/ uk$+Drsm;ESiq hf idk af om Oya'rsm;ukd jy}mef;ay; ukd a7jyifatmufajr-u;D xJo\dk tawmfeufatmif pku d I f
jcif;/ tpk;d 7XmetoD;oD;rS vkt d yfaomyPnf;rsm;ukd Ekid f aqmufvyk x f m; 7avonf? ,if;ok\d a7jyifatmuf&dS
iHjcm;rSrmS ,lay;jcif;/ rSwyf w Hk ifpm7if;ukid pf mar;yJrG sm; ajr-uD;xJwiG f tkwjf rpfcsI wkid pf u dk x f 7l efrmS vG,u f l
usi;f yay;jcif;/ Ekid if jH cm;wGif ul;oef;a7mif;0,fa7; rif; aomtvkyf r[kwaf y? tvkyo f rm;rsm;onf a7
-uD;rsm; cef\xm;jcif;wk\duv dk nf; aqmif&u G v f su&f odS nf? atmufajr-uD;xJwiG f tkwjf rpf csI wkid pf u dk x f El idk af tmif
auqGefac: a7vkHaoWmrsm;
okd\r[kwf jyGefacgif;rsm; xkd;csjyD;
aomf xkjd yGeaf cgif;xJwiG f 0ifa7muf
vkyu f idk rf S jzpfEidk af yonf?
a&S;tcgu a7xJYwkid pf u dk x f v l dk
onfhtcgwGif opfom;ajrap;wkd\
jzifh a7um&kdifywfjyKvkyfI a7
xkwfjyD;rS wkdifpkdufxlavh&Sdonf?
,cktcgwGiv f nf; xked nf;twkid ;f
vkdufemae-uayao;onf? okd\
aomfa7eufv~if omrefa7um
&kdifywfjzifh wkdifpkdufxl7ef rjzpf
Ek d i f a oma-umif h auqG e f a c:
jyGefacgif;rsm;ukd tokH;jyK7av
onf?
xko d \dtk ok;H jyKaom auqGerf sm;
rSm trsm;tm;jzifh avtm;okH;
auqG e f r sm;jzpf o nf ? tvk y f
orm;rsm;qif;I tvkyfvkyfae
aom atmufqkH;tzsm;ykdif;onf
atmufyw d rf &Sbd J oJx7J \HFxo J \dk xk;d
pku
d pf ;l 0ifEidk 7f eftwGuf csGex f uf7
.? Tok\djzi ahf uqGeu f dk wjznf;
jznf; ajrrmokd\r[kwf atmufcH
ausmufysOfxdatmif xkd;pkdufEkdif
onf? auqGef twGi;f &Sd ajrrsm;
a7euf wefwm;wkdif tkwfjrpfcs7mYoHk;aom auqGefjyGefacgif;twGif;ykdif; oJrsm; ponfw\du k dk wl;jcpfjy;D aomf
uG e f u 7pf a vmif ; xnf h a y;jcif ;

218
www.foreverspace.com.m

auqGef auA,f tD;t,f

jzifhwHwm;wkdif-uD;rsm;ukd tkwfjrpfcs pkdufxlEkdifcJh onf txufyg pum;rsm;ukd towfc7H tHq h q J w J iG f


avonf? ajym-um;cJah vonf?
ok\ad omf Tok\ad 7atmuf ajrxJwiG f tvkyv f yk u
f idk 7f olonfc7pf,ef bke;f -uD;wpfyg;.orD;jzpfI t*‡
onfrmS vG,u f o l nf r[kwaf y? auqGe. f atmufq;Hk vefjynf aemf7pfjrdK\teD;&Sd qm'ufpwefjrdK\wiG f 1865ck
tuef\wiG f tvkyo f rm;rsm;ajr-uD;ukd wl;jcpf xkwyf pf 'DZifbmv 4 7ufae\Y zGm;jrifavonf? 1895 ckEpS w f iG f
aeqJrSmyif xkdtuef\txuf&Sdtykdif;wGif uGefu7pf vef'efaq;&k-H uD;Y tvkyo f ifoel mjyKq7mrtjzpf p
avmif;xnfah y;7onf? Tok\djzifah uqGeo f nfyIdk av; wifvyk u f idk cf IhJ / 1900 jynfEh pS w f iG f vef'eftifzm;r7D;ac:
vHvmonft h avsmuf ajr-uD;xJo\dk yI dk pl;0ifavonf? aq;&kw H pf&w Hk iG f aq;&kt H yk t f jzpf cef\xm; jcif;cH7onf?
uGeu f 7pfxu k adk zgufI jyGe-f uD;wpfcw k yfqifxm;7m xkd olemjyKq7mr auA,f. xl;jcm;csurf mS olemjyKt
jyGewf pfav~mufwiG f tvkyo f rm;rsm;qif;wuf7eftjyif vkyf0W7m;rsm;ukd aqmif&Guf7mY 0W7m;&Sdonfht
yPnf;u7d,mrsm;ukcd say; yefwif7efEiS hf ajrrsm;o,f avsmufomr[kwb f /J vlrsm;rsm;ukd rdwaf qGuo hJ \dk wwf
,l7eftwGuf vrf;aygufEpS o f , G f &Sad vonf? Ekid of nfzh ufu ulnaD qmif&u G af y;avonf? ,if;ok\dol
tvkyv f yk af eaom tuef\xw J iG f avzdtm;worwf wpfyg;tm; tpGr;f ukeu f n l aD qmif&u G af y;vkad om pdwaf p
wnf; &Sad eatmif jyKay;jcif;jzifh 7F\HEiS ahf 7rsm; twGi;f ok\d wema-umifyh if aemufq;Hk YtoufpeG \f 7&Smavonf?
pdrfhr0ifEkdifay? tvkyform;rsm; wufqif;aepOfESifh/ 190^ckEpS w f iG f olemjyKq7mrauA,fonf AJv*s, D rf
yPnf;u7d,mrsm;ESifh ajr-uD;rsm;ukdcsay; o,fwif Ekid if H A7yfZjJ rdK\awmf&dS aq;&kw H pf&YHk olemjyKq7mrcsKyt f
aepOftcgrsm;wGif avzdtm;worwfwnf;&Sdatmif jzpf cef\tyfjcif;cH7avonf? 1914ckEpS w f iG f yxruBm
vrf;aygufrsm;twGif;Y tHzkH;wHcg;rsm; txuf ppf jzpfyGm; onfhtcg xkdaq;&kHukd -uufajceDtoif;
atmufwyfqifxm;aom avzdtm;nd|cef;rsm;xm; aq;&kt H jzpfo\dk ajymif;vku d af vonf?
&S.
d ? tvkyo f rm;wpfa,mufa,muf atmufo\dkqif; *smrefppfom;rsm; b,fv*s, D rf Ekid if x H oJ \dk 0ifa7muf
rnft h cg atmuftzH ;Hk wHcg;ukyd w d I f txufwcH g;ukzd iG hf wku d cf u dk af omtcg/ A7yfZjJ rdK\&dS aq;&kw H iG 'f +f7m7olEiS hf
ay;onf? xko d l avzdtm;n|cd ef; twGi;f ok\d a7mufv~if zsm;emol ppfajy;'kQonfrsm;jzifh jynfEh u S af eawmhonf?
txufwHcg;ukd ydwfvkdufjyD;aomf avzdtm;ndc| ef;t q7mr-uD;onf xkdtkd;tdrfrJh ppfajy;'kQonfrsm;ukd
wGi;f &Sad vzdtm;ukd atmuftvkyv f yk af e7mtuef\&dS av -unf&h a= pmifah &Smuf7ef aq;&krH sm;rS olemjyKq7mrrsm;pk
zdtm;ESihf wlnaD tmifw;dk ay;7.? xkad emuf atmufwH aygif;I olemjyKtzJ\Grsm;zJ\Gpnf;7mwGif tm;wufoa7mul
cg;ukd zGiu hf m tvkyo f rm;ukd tvkyv f yk af e7m tuef\o\dk nDaqmif&u G cf ahJ vonf? rsm;r-umrD *smrefppfwyfrsm;
csay;onf? onf AJv*sD,rfEkdifiHukd vkH;0odrf;ykdufrdoavmuf&Sd
tvkyo f rm;wpfa,mufa,muf tay:ok\dwufrnfh av7m/ A7yfZjJ rKd \awmfrmS vnf; *smrefw\v dk ufo\dk usa7muf
tcg txufygenf;ukd ajymif;jyef jyKvyk af y;avonf? cJh avonf? 7efov l ufatmufwiG yf if olemjyKq7mr
ok\daomf txufo\dw k uf7mY avzdtm;ndc| ef; twGi;f ok\d -uD;auA,fonf rdrdaq;&kHukd qufvuftkyfcsKyf
vla7mufv~if avzdtm;ukd txl;jznf;n|i;f oufompGm zGiv hf pS jf yD;v~if vlemrsm;ukd vlrsKd;ra&G;-uifempGm jyKpk
av~mhay;7.? &kwfjcnf;av~mhay;v~if aoG;a-umrsm; ukoay;cJo h nf?
twGif;&Sd aoG;xJY avzdtm;a-umifh aysmf0ifaeaom auA,fonf pdwf7if; apwemaumif;ol wpf
avonf yvkpH x D wwfjy;D aomf/ xkrd w S pfqifeh musiu f u dk f a,mufjzpfojzifh *smrefw\. dk tjypf'+foifrh nfh vkyif ef;
cJI a-umufp7maumif;aom auqGefemac: a7m*g wpfcw k iG f ulnaD qmif&u G rf cd ohJ nf? xkt d csed wf iG f AJv*sD
wpfrsK;d jzpfay:apwwfonf? ,rfEidk if YH yke;f v~K;d uG,v f ~K;d ESihf wvnfvnfjzpfae&Sm
aom r[mrdwfrsm;zufrS ppfom;ajrmufjrm;pGm&SdaecJh
auA,ftD/t,f (c7pf 1865„1915) ? ?'rsK;d onf? xkdwyfysufppfom;rsm;onf *smrefwkd\vufokd\
cspfpw d &f &dS eHk \J rvkaH vmufao;bl;’ [laompum;rSm o rusa7mufrD a[mfvefe,fpyfo\dk wpfenf;enf;ESiahf 7muf
rkid ;f wGipf mwifavmufatmif xif&mS ;cJah yonf? *smref atmif -uHpnf-udK;pm; vsuf&Sd-u.?
wk\du oPmazguftjzpfjzifh ypfowf7eftrde\fcsrw S jf cif; olwpfyg;. tusK;d ukd o,fy;dk &Guaf qmif7rnfqv dk ~if
cH7aom jAdwdo~ olemjyKq7mrtD'pfvl0DZmauA,f aoab;ukyd if 7ifqidk 0f o hH l auA,fonf 7uf*seD ,f'gu

219
www.foreverspace.com.m

auA,f tD/t,f auwkd; trf/yD

&GKd ifrif;om;uJo h \dkaom *k+o f a7&Sd AJv*s, D rfv-l uD;vl refwkd\tm;u&k+muif;rJhvmonfhtjyif/ r[mrdwfwkd\
aumif;rsm;ESifh -uH7mygjyKIr[mrdwf ppfom;wkd\tm; zufuvnf; 0g'jzef\csad 7;twGuf tcsuaf umif;wpfck
0kid ;f 0ef;ulncD ahJ vonf? auA,fw\dv k pl o k nf r[mrdwf 7&So
d mG ;avonf?
ppfom;wkd\ukd a[mfvefe,fjcm;a7mufatmif p7dwf tmZmenf trsKd;orD;-uD; auA,fudk trSww f 7
a-u;aiGaxmufyI hH vrf;jyrsm;jzifyh \dkay;cJo h nf? t*‡vyd /f jzpfap7ef jAdwed Ef iS hf tar7duefjynf axmifpEk idk if w H \dkwiG f
jyifopfEiS hf AJv*sD,rfppfom;aygif; 200 cef\r~ *smref txdr;f trSwrf sm; jyKvyk x f m;-uonf? vef'efjrKd \ pderf m
wk\dvufrS vGwaf jrmuf oGm;cJ. h ? xkt d wif7yfuGuf/ ae&Sife,f ykHwlyef;
a-umif;ukd *smrefw\dk od&o dS mG ; ojzif/h csjD ywkud Ef iS hf rsuEf mS csi;f qkid w
f iG f t
1915 ck-o*kwv f 5 7ufae\wiG f olem jrifhay 40 &Sdaom txdrf;trSwf
jyKq7mrauA,fuzdk rf;qD;I tusO;f ausmuf w k d i f - uD ; uk d ES r f ; zwf
csxm;avonf? *smreftm+mykdif ausmufjzifh aqmufvyk x f m;I/
wkd\onf auA,ftm; oPmazguf wkid x f yd w
f iG f olemjyKt0wftpm;
awmfvSefykefuefr=jzifh v~Kd\0SufpGmppf ESifh tD'pfauA,f. &kyfwkukd
aq;cJ. h ? auA,fuvnf; [kww f idk ;f wyfqifxm;onf? jAdwdefEkdifiH
rSe7f mukd raxmifrh uG,b f J ajzmifch suf wG i f tD ' pf a uA,f t wG u f
ay;um tppfcHavonf? xkdtcg txd r f ; trS w f t jzpf ol e mjyK
*smrefppf w7m;&kH;rS auA,ftm; q7mra*[mrsm; wnfaxmif
aoewf jzifhypfowf7eftrdef\cs zGifhvSpfxm;onf? uae'gEkdifiH
vku d af vonf? Yrl a7mh u D ; awmif w ef ; rS
*smrefwkd\ csKyfaESmifzrf;qD;xm; awmif xdyfwpfckukd olemjyK
csdeftwGif; olemjyKq7mrauA,f q7mr auA,ftrnfjzifh rSnfh
tm; A7yfZjJ rdK\&dS jAdwo d ~vrl sK;d c7pf ac: xm;avonf?
,efoif;tkyfwpfyg;wnf;ESifhom 1919 ck a rv 157uf a e\
awG\cGifhjyKxm;avonf? tjcm; wGif auA,f. &kyftavmif;
rnf olwpfO;D wpfa,mufurdk ~ ol ukd t*‡vefjynfokd\,laqmifcJh
ESiahf wG\ cGirhf ay;cJah cs? A7yfZjJ rdK\&dS I aemf 7 pf u oD ' 7,f bk 7 m;
tar7d u ef o H t rwf u &Sdckd; ausmif;0if;twGif;
auA,f . touf u k d Y jr|KyfEx HS m;avonf?
csr;fomay;7ef0if
a7muf p G u f z uf a jymqk d au;wkd; trf/yD (bDpD
ygaomfvnf;t7mr jAdwdo~olemjyKq7mr-uD; tD'pf vl0DZm auA,f.&kyfwk 234„149) ? ?a&S;
a7mufbJ/ 7ufoW 10 acwf a7mrEkdifiHwGif xif
ywfr~ tusO;f csxm;jy;D aemuf/ *smrefw\do k nf auA,f &Sm;ausmf-um;cJhaom EkdifiHjyKokcrdefrsm;wGif rm;uyf
tm; 1915 ckatmufwb dk mv 12 7ufae\wiG f aoewf ayg&Syaf u;wk;d onfvnf; wpfO;D tygt 0ifjzpfco hJ nf?
jzifh ypfowfpD7ifvkduf-uonf? auA,fonf *smref bDpD 234 ckEpS wf iG f wyfpusLvrfjrdK\Y arG;zGm;I zcifrmS
vlowform;wk\v d ufwiG f tmZmenfyyD D wnfjird 7f 7J ifph mG awmifov l ,form;wpfO;D jzpfonf?
toufpeG \fomG ;avonf? au;wk;d onf 1^ ESpo f m; t&G,u f yif ppfrx
= rf;cJI h
tD'pfauA,fuadk y;aom tjypf'+frmS ppfOya't7 bDpD 218„201 ckEpS rf sm;twGi;f jzpfymG ;aom 'kw, d ysL;
qkdv~if w7m;enf;vrf;usonf[k qkd7rnfjzpfaomf epfppfyYGJ yg0ifwu dk cf u
dk cf o
hJ nf? bDpD 198 ckEpS w f iG yf 7D
vnf;/ Ekid if aH 7; t7um; *smrefw\dk. tjrifwjdk cif;jzpf wmvl-uD;tjzpf cef\tyfjcif;cH7jyD;aemuf qm'if;eD;,m;
onf[q k Edk idk f ayonf? ,if;ok\d tmZmenfoel mjyKq7m wGif bk7ifct H jzpf xrf;&Gucf o hJ nf? au;wk;d onftyk f
r-uD;ukd ypfowfvu dk of nft h wGuf wpfuBmvk;H u*sm csKyfa7;wGif awmfwnfh rSeu f efaoma-umifx h if&mS ;vm

220
www.foreverspace.com.m

uJhvlrsKd; u,fpDtkdav;7D;,m;yif

onf? bDpD 195 ckEpS w f iG f uGeq f mvl-uD;tjzpf ,if;ok\d wpfcguwefc;dk xGm;cJah om uJv h rl sK;d onf ,ck
cef\tyfjcif; cH7onf? tcgY oD;jcm;vGwfvyfaom vlrsKd; wpfrsKd;tjzpfjzifh
au;wk;d acgif;aqmifI tkycf sKyaf omacwfwiG f a7mr rwnf&adS wmhacs? olw\dk onf olw\dk uw dk u dk cf udk af tmif
Ekid if oH m;wk\donf yvFm;-uGm;0gaexkid jf cif;/ Zdrcf yH Pnf; jrifaom vlrsKd;wkd\ESifha7maESmI wdrfaumaysmufuG,f
rsm;ukrd ufarmjcif;ponfjzifh taysmt f yg;wk\dEiS o hf m t oGm;-uavjyD? olw\d. k tquf tEG,rf sm;ukd ,cktcg
csed u f ek af v7m au;wk;d u xkt d usiq hf ;dk rsm;ukd tjyif;t jyifopfEidk if H A7pfw³De,f/ jAw d ed f Ekid if aH 0vjynf/ paumh
xef ESyd u f yG o f nf? olu, dk wf idk u
f vnf;&k;d om;pGmjcdK;jcH wvefjynfEiS hf tkid , f mvefjynfw\Ydk tenf;i,fpaD wG\7
aexkdifI ol.-uyfrcsufrsm;ukd rvkdufemolrsm;tm; avawmhonf?
rn|mrwm tjypfay;onf? tkycf sKyaf 7;wGiv f nf; qif; ,cktcg uJv h rl sK;d wdraf umyaysmufomG ;aomfvnf;
7Jcsr;f omra&G; rsuEf mS -uD;i,f rvku d af cs? ol.vuf olwkd\.bmompum;ESifhpmaywkd\rSm usef7pfcJhonf?
xufwiG f t7nftcsif;ESihf rjynfph aHk om vl-uD;rsm;udk ,ckacwf Oa7mybmompum;rsm;wGif uJph um;rsm;yg
qDew d v f w F af wmfrS pdppf xkwyf ,fco hJ nf? onfudk awG\7.? Oa7mywku d &f w
dS Uokv d f rsm;Yvnf;
au;wk;d onf wcgu a7mrjrdK\EiS hf jydKizf ufjzpfaom uJbh momESihf pmayukd oif-um; ay;vsu&f adS vonf?
um;aohjrdK\okd\ tvnfa7mufoGm;7mY um;aohjrdK\-uD;
. tvGepf nfyif0ajymvSaomtjzpfudk uk, d w f idk af wG\&7dS u,fpDtkdav;7D;,m;yif ? ?u,fpt D adk v;7D;,m;
v~if wpfae\aomf a7mrjrdK\-uD;ukv d rF ;f rk;d oGm;rnfavm tyifrsKd;pkrSm 'pua7mhzsLav;7D;at;pD;’rsKd;7if;wGif
pd;k 7drrf ad om[l.? xkt d cgrSpI au;wk;d onf qDew d v f w
F f yg0ifonf? u,fpt D adk v;7D;,m; [laompum;rSmvuf
awmfwGif pum;ajymwkdif; 'um;aohjrdK\-uD;ysufpD; wif bmom 'u,fpt D dk
7rnf’[k ed*kH;csKyfa-uG;a-umfavh&Sdonf? tpwGif ol vyf’ [laom pum;rS
tm; jyuf7,fjyK-uaomfvnf; olu, G v f eG o f mG ;jyD;aemuf qif;oufvmjcif;jzpfI
wwd,ysL;epfppfyJGjzpfyGm;av7m 3 ESpft-umwGifa7m zd e yf t i,f u av;[k
rvlrsKd;wkd\onf ol.qNtwkdif; um;aohjrdK\-uD;ukd t"d_m,f7onf?
jydKcszsufq;D vku d -f uav onf? (um;aohEkdifiH„7=? ) xkdtyifrsm;ukd t*‡
au;wk;d onf a7mrEkid if u H dk tkycf sKycf o hJ rl sm;wGif vuf vdyv f rl sK;d wk\du O,smOf
&k;H 7nf ESv;Hk 7nfEiS jhf ynfph aHk om ykCKd vw f pfO;D jzpfI/ a7mr rsm;wG i f pk d u f y sKd ; -u
EkdifiHorkdif;wGif xif&Sm;avonf? vufwifpum;ajy onf? tyGirhf mS ta7mif
ta7;tom;wGif aumif;rGeo f nf?ol.vuf7mrsm;t uJGtrsKd;rsKd;&Sdonf? t
euf pku d yf sKd;a7;ta-umif; pmwrf;om usef7pfonf? xl;ojzifh tvStyt
jzpfO,smOfxJwGif yGifh
uJhvlrsKd; ? ?uJh ok\dr[kwf qJv h rl sK;d onf tvGeaf &S; 0grsKd ; uk d o mpk d u f - u
usaomvlrsKd;wpfrsKd;jzpfI/ c7pfawmfray:rDESpf onf? tjcm;yGifheDESifh
aygif;rsm;pGmuyif Oa7mywku d f tv,fyidk ;f ESihf taemuf yG i f h n d K rsKd ; rsm;&S d a omf
ykdif;wGif aexkdifcJh-uonf? xkdpOfu a7mrtifykdif,m vnf ; rpk d u f - uacs?
rSm raygufzmG ;ao;ay? uJv h rl sKd;onf vGepf mG ppfwu dk f tyif&kdif;tjzpfom jrif uJhvlrsKd;wkd\. a-u;ndK ‘vFm;’
0goemygI Oa7mywku d Yf wefc;dk xGm; -u;D pk;d cJ-h uonf? awG\-u7onf? okd\7m
olwkd\. -oZmtm+monf tDwvDESifh *7dEkdifiHrsm; wGif yGifheDESifhyGifhndKrsm;vnf; tvGefvSy-u.? tcsKd\
ok\d widk af tmif jyef\ymG ;cJo
h nf? tyGifhusm;rsKd;vnf; &Sdao;onf? t0gokd\r[kwf teD
a7mrtifyidk ,f m-u;D xGe;f um;pwGif olw\do k nf tJvh y a7mifay:wGif tajymufuav; rsm;&SI d tvGev f yS onf?
awmifwef;. ajrmufzuf a'orsm;Y4if;/ 'ef;nKjrpf xkdtyifrsm;onf rUqDukdEkdifiH/ awmiftar7du
0Sr;f txufyidk ;f Y›if;/tajcpku d af e-uavjyD? uJv h rl sKd; wkud Ef iS hf e,l;ZDvefEidk if w H \dkwiG f tavhusaygufonfudk
tcsK\drmS t*‡vefEiS hf tkid , f mvefu`e;f rsm;ok\d ul;ajymif; awG\7.? xkad 'orsm;wGif u,fpt D adk v;7D;,m;rsK;d pdwf
aexkid -f u.? aygif; 100cef\&o dS nf?

221
www.foreverspace.com.m

u,fpt
D adk v;7D;,m;yif u,fq,fa7;wyf?

u,fq,fa7;wyf. yxrqk;H Akv d cf sKyfrmS 0DvsAH o k yif


jzpfonf? wyfom;rsm;onf ppfom;rsm;uJo h \dk yif ,l
eDazgif;0wfpu Hk dk 0wfqif-u7vsu/f 7mxl;tqift h wef;
rSmvnf; ppfwyfrmS uJo h \dkyifjzpf.? xkjd yif bifc7mtzJ\G/
tvHpaom ppfwyftaqmifta,mifrsm;udv k nf; xm;
&Sod nf? u,fq,fa7;wyf. 0g' pnf;rsO;f rSm tjcm;
omoemjyK tzJ\G tpnf;rsm;. tajccHoabmrsm;ESihf
tnDtnGwyf ifjzpf.? wyfom;wkid ;f .t"du0W7m;
rSm olwxl;tm;u,fq,f7ef rdrdukd,fwkdif jcdK;jcH
usio hf ;Hk 7jcif;yifjzpfonf?
tpysKd;7mwGif ql;-um;-uD;7aom Al;oD;uJhokd\zd
ESyd cf sKycf s,rf r= sm;ESihf -uKaH wG\c7hJ aomfvnf;/ rGejf rwfaom
vlr= 0efxrf;tvky-f uD;jzpf7um;/ u,fq,fa7;wyft
oGio f \dk a7mufvmaomtcg -uD;rm;wk;d wufr= vsif
jrefvmavonf? ,cktcg u,fq,fa7;wyf. vkyf
ief;rsm;onf us,fjyef\vmonfEiS t hf r~ u,fq,fa7;
wyfcrGJ sm;ukd wkid ;f jynfaygif; 90 ausmw f iG f zJ\Gpnf;xm;I/
vlwkd\. tusKd;pD;yGm;ukd aqmif&Gufvsuf&Sd-uavjyD?
u,fq,fa7;wyfrsm;onf omoema7;oabm
rsm;ukd tajccHjyKI/ vlrt = qiht f wef; wk;d wufaumif;
u,fq,fa7;wyfukd pwifzGJ\pnf;ol 0DvsHAko
csKd\wJholrsm;ukd axmufyHh7eft
wGuf yPnf;rsm;jzihftoihf7Sdae
xdt
k yif.tyGirhf mS taoG;ta7mifaumif;I abmvH;k
aom trsKd;orD;u,fq,fa7;
o!mef vSypGm&Sad oma-umifh vlw\dk.pdwu
f dk ESpo
f uf
wyfom;
ap7ef qJaG qmifEidk af yonf

u,fq,fa7;wyf? ?0DvsHAkotrnf&Sd ykCdKvf-uD;


jyKpkysKd;axmifcJhonfh vef'efta&S\ykdif; c7pf,efomo
emjyKtzJ\Gonf u,fq,fa7;wyf. a&S\ajy;yifjzpfonf?
1864 ckEpS w f iG f 0DvsAH ok onf vef'efta&S\yidk ;f qif;7J
om;7yfuGufrsm;Y tpnf;ta0;rsm; usif;yjyD;v~if
{0Ha*vd w7m;rsm;ukd pdwx f ufoefpmG r-umc+a[m
ajymjzef\jzL;cJ. h ? TuJo h \dk omoemjyK7mwGif xkw d 7m;yJG
rsm;ukd uef\uGufaESmifh,Sufolrsm; ay:ayguf7um;
0DvsAH o k onf wJtydk surf sm;/ uyJ&G rHk sm;/ ukeaf vSmif&Hk
rsm;/ okomefwpjyif a[mif;rsm;paom 77mae7m
wk\d utdk ok;H jyKvsuf w7m;yJrG sm;ukd olrwlatmifonf;
cHI usif;yjyKvkyfcJhonf? (Ako0DvsH„7=? ) 18^8 ck
ESpw f iG f tqkyd g c7pf,efomoemjyKtzJ\Gudk u,fq,f
a7;wyf[k trnfay;zJ\Gpnf;jy;D v~if ppfwyfoabmuJo h \dk
7mxl;tqifhtwef; cJGxm;onf?

222
www.foreverspace.com.m

u,fq,fa7;wyf u,fq,fa7;0ef-uD;Xme

rGeaf 7;vkyif ef;rsm;ukd txl;wvnf vkyu f idk -f uavonf? xkdtzJG\rsm;rS tkd;tdrfxlaxmif7ef 7efukefjrdK\wGiftdrf
tajcqkd; taeqkd;okd\ qkdufa7mufaeaom rdef;u axmif 1320twGuf aiG 56615 usyf ok;H pJcG o hJ nf?
av;rsm;tm; u,fq,fjcif;/ olemrsm;tm;apmifh 1950 jynfEh pS f arvok\da7mufaomtcg u,fq,fa7;
a&SmufjyKpjk cif;/ r&Sq d if;7Jaomolrsm;tm; ynmoifay; ESijhf yefvnf ae7mcsxm;a7;0ef-uD;Xme[lI Xmewpf
jcif;/ rD;ab;/ a7ab;/ ajrivsiaf b;oifah om'kQonf ckz\pGJ nf;jy;D v~if OD;oef;atmiftm; Xmeqkid 7f m0ef-u;D tjzpf
rsm;tm; ulnDapmifha&Smufjcif; paomtvkyfwkd\rSm cef\tyfonf?
u,fq,fa7; wyfrsm;.t"duvkyif ef;rsm;jzpfonf? ,if;XmerS aomif;use;f r=a-umifh ay:aygufvmaom
ok\d tm;avsmfpmG uBmay:&Sd Edik if t H oD;oD;wk\d wiG f 'kQ 'kQonfrsm;omru/ t7yf7yfrS rD;ab;/ a7ab;ESihf
onfpcef;rsm;/ wnf;ckd7m Xmersm;/ tvkyf&kHrsm;/ iwfrw G af cgif;yg;r=ab;wk\dEiS hf -uKH-udKuf7olrsm;tm; t
ausmif;rsm;/ aq;&krH sm;/ uk}ElemukXmersm; ponft h 0wf/ tpm;tpmESifhtkd;tdrfxlaxmif7ef yPnf;rsm;ukd
zJG\tpnf;rsm;ukd u,fq,fa7;wyfrsm;u OD;pD;I ulnaD xmufyo H nf?
zGiv hf pS af qmif&u G af e-uavonf? u,fq,fa7;XmerS u,fq,fa7; tifpyufawmf
u,fq,fa7;wyfEiS hf ,if;.vkyif ef;rsm;twGuf vkd 5 OD;/ acgif;aqmif 2 OD;ESihf tzJ\G0if 8 OD;wk\d yg0ifaom
aomaiGrsm;ukd pmtkyfpmwrf;rsm;xkwfa0a7mif;cs e,fvn S hf u,fq,fa7;tzJ\Guv dk nf;zJ\Gpnf;I t7yf7yf
jcif;jzifhvnf;aumif;/ tvŒaiGaumufcHjcif;jzifhvnf; ok\d vSnv hf nf ppfaq;ulncD o hJ nf?
aumif;/ tpk;d 7axmufyahH -u;rsm;rSvnf;aumif; 7&Sad v 1952 ckrwfvrSpI 0e-u f ;D OD;bapmu wm0ef,I l
onf? wm0efrsm; wkd;csJ\aqmif7Guf7onf? aomif;usef;ol
u,fq,fa7;0ef-uD;Xme ? ?u,fq,fa7; Xmeonf rsm;vufrS wyfrawmfujyefvnf odr;f yku d jf yD;aome,f
jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmftpkd;7. Xmewpfck rsm;wGifvlxkjyefvnfae7mcsxm;a7;ukdygaqmif7Guf
jzpfI/ 0ef-uD;wpfO;D u u,fq,fa7;XmeESihf jyefvnf 7I/ xdkESpftwGif;'kQonfaygif; ^2128/ tdrfaxmif
ae7m csxm;a7;Xmeukyd g wm0efy;l wJG aqmif7u G of nf? aygif; 18062ukd jyefvnfae7mcsxm;ay;cJ7h onf?
u,fq,fa7;Xme [lIwoD;wjcm; ay:aygufvm7 u,fq,fa7;Xmeonf jynfe,frsm;wGif ygwm0ef
jcif;rSm 'kw, d uBmppfjyD;qk;H onft h cgwGif ppfa-umifh ,laqmif7u G 7f I/ xkEd pS t
f wGi;f
ysufpD; qkH;&=H;7aom tkd;tdrfxlaxmifa7;ESifh ppfab;
'kQonfrsm;uku d ,fq,fa7;/ jyefvnf ae7mcsxm;a7; u,m;jynfe,fY„
twGuf jzpfonf? 1948 ck Zefe0g7DvrS rwfvtwGi;f tdraf xmif 4000/ aiG 163848d zk;d cef\
jynfo\l vyk if ef;ESihf jyefvnfxal xmifa7;0ef-uD;Xmeukd &Sr;f jynfe,fY 6000/ 35000d
Ekid if aH wmftpk;d 7u zJ\G pnf;cJoh nf? xkad emufwiG f u,f ucsijf ynfe,fY 400/ 19603d
q,fa7;wm0efrmS -uD;av;us,jf yef\vmojzif/h xkw d m t0wftpm;ESihf tdro f ;Hk yPnf;rsm; a0iSaxmufychH o hJ nf?
0efwpfpw d w
f pfa'ojzpfaom trsK;d orD;ESihf uav;rsm; xkdXmerS u,fq,faxmufyHhaiGrsm;rSm „
apmifah &Smufa7; vkyif ef;rsm;ukd Akv d cf sKyuf awmf a':cif 194^„48 ckESpfwGif 2000000 usyf
-unf-uD;rŒ;aomtzJ\G o\dk vJaF jymif;ay;cJo h nf? 1948„49 2200000
1948 ck {jyDvwGif jynfwiG ;f aomif;use;f r=rsm; 1949„50 1800000
a-umifh ay:aygufvmaom cku d ;dk 7mrJrh sm;ukd u,fq,f 1950„51 2000000
tultnDay;7ef zqyv A[ku d ,fq,fa7; aumfrwD 1951„52 2200000 jzpfonf?
wpf7yfudk w7m;Xme0ef-u;D OD;A*sr;f tm; OU}tjzpfwif xkdESpftwGif; jynfaxmifpktESH\tjym;wGif rD;ab;
ajr|mufz\GJ pnf;cJo h nf? 1949 ck {jyDvwGif xkt d zJ\G udk 'kQonfaygif; 31^25 OD;wk\dtm; aiG 44564^ usyf
ynma7;0ef-u;D OD;oef;atmif OD;pD;I jynfaxmifpt k pk;d 7 zk;d r~ ulncD I
hJ / a7ab;oifah om Aef;armfc&kid /f rauG;c&kid /f
A[ku d ,fq,fa7;aumfrwD tjzpfjyefvnfz\GJpnf;onf? rif;bl;c&kdif/o7ufc&kdif/ yckULc&kdif/ tif;pdefc&kdif/
e,f zqyv u,fq,fa7;tzJ\Grsm;ukv d nf; c&kid 0f efrsm; rtlyifc&kid /f ykord cf &kid /f [o‡mwc&kid /f jynfc&kid /f
acgif;aqmifapI/ tpk;d 7c&kid Ef iS hf jrdK\e,f u,fq,fa7; ajrmif;jrc&kid /f armfvu dk cf &kid rf sm;ok\dun
l 7D onf?
aumfrwDrsm;tjzpf zJ\G pnf;onf? xkXd me.t"duwm0efrmS ab;trsK;d rsK;d jzif'h Q k oifh

223
www.foreverspace.com.m

u,fq,fa7;0ef-uD;Xme

a7muforl sm;tm; u,fq,f7ef/ axmufyu hH n l 7D efEiS fh rsm;twGuf 1953„54 ck b@ma7;ESpf twGi;f tok;H
jyefvnfae7mcsxm;7ef›if;/ ppftwGi;f utdN, d Ekid if oH \dk p7dwf aiGrsm;ukd atmufygtwkid ;f owfrw
S x
f m;onf?
ppfajy;'kQonfrsm;tm; xkwfacs;aiGrsm;ukd jyefvnf
aumufc7H ef›if;/ Xmeod\k cef\caJG y;aomaiGrsm;ukd pepf u,fq,fa7;7dQmyPnf;rsm;twGuf 35000000d
wus rSeu f efpmG oH;k pGaJ xmufy7Hh efvnf;aumif;jzpfonf? (jynfr-uD;ESifh csif;0daoowdkif;)
'kw, d uBmppftwGi;f u jrefrmEkid if rH S tdN, d Ekid if oH \dk jyefvnfae7mcsxm;ay;jcif;twGuf 1000000d
ajymif;a7F\omG ;cJ-h uaom ppfajy'kQonfrsm;ukd jrefrm tcsK\d'Q k onfrsm;ukd Edik if 7H if;od\kjyefy\kd7eftwGuf 1000d
EkdifiHtpkd;7u a-u;aiGrsm;xkwfacs;cJh7m/ ,cktcg opfawmxGuyf Pnf;rsm;xkw, f pl 7dwf 10000d
jrefrmvlrsK;d rsm;ESihf jrefrmvlrsK;d r[kwo f rl sm; pkpak ygif; opfawmxGuyf Pnf; tcrJah y;a07ef 3000000d
4000 ausmw f \dkxrH S aiGrsm; 77ef use&f adS eao;onf? aemufxyf wk;d cs\Jvyk u f idk 7f aom Xmersm;twGuf aiG
1953 ck pufwifbmv ^ 7ufae\rpS I T0ef-u;D pm7if;acgif;pOfajymif;vJay;7efEiS hf aemufxyfciG jhf yKaiG
Xmeukd u,fq,fa7;/ jyefvnfae7mcsxm;a7;ESifh rsm;xkwfay;7ef tpDtpOfrsm;ukdvnf; jyKvkyfvsuf&Sd
vlr0= efxrf;0ef-uD;Xme[k ajymif;vJac:a0:vku d of nf? avonf? aus;7Gmywf0ef;usif oef\&iS ;f a7;ESihf a77&Sad 7;
xkad emuf T0ef-uD;Xmeatmufo\dk vlxyk nma7;Xme/ vkyif ef;rsm;twGuv f nf; pDru H ed ;f rsm;a7;qJu
G m pwif
aus;7Gm ywf0ef;usifoef\&Sif;a7;ESifh a77&Sda7;Xme/ aqmif7u G v f su&f adS eonf?
vlr=a7;7m -uD;yGm;a7;Xmersm; a7muf&Sdvmavonf? jynfawmfom pDru H ed ;f t7 rzH\jG zKd ; ao;aom a'orsm;
vlr0= efxrf; vkyif ef;ESihf pyfvsO;f I vlt&dk rHk sm;/ rsuf zH\GjzdK;a7;twGuu f v dk nf; xku d ,fq,fa7; XmerSwm0ef
rjrifausmif;rsm;/ qH\Gtem;yif;olausmif;rsm;/ vli,f ,laqmif7u G 7f onf? avmavmq,ftm;jzifh em*
a*[mrsm;/ ckdukd;7mrJhtrsKd;orD;apmifha&Smufa7;Xme awmifwef;a'o/ &Sr;f jynfajrmufyidk ;f a'oESihf 7ckid jf ynf
rsm;ESifh uav;xdef;Xmersm;ukd T0ef-uD;Xmeu pDrH tcsK\da'orsm;wGif vlxo k ufom acsmifcsad 7;twGuf
cef\ctGJ yk cf sKy7f onf? u,fq,faxmufyHh7ef vkdtyfaomudPrsm;ukd 0ef-uD;
u,fq,fa7;ESihf jyefvnfae7mcsxm;a7; vkyif ef; uk, d w f idk -f uyfr aqmif7u G v f suf&o dS nf?

a7mif;cs7eftoihf pkyHkxm;onhf u,f&kdvD;em;jynfe,fxGuf pD;u7ufaq;7Gufrsm;

224
www.foreverspace.com.m

awmifu,f&kdvD;em;jynfe,f twGif;rS odrf;aumuf77Sdaom0grsm;ukd txnftvdyfrsm;tjzpf


7ufvkyfay;aom vkdifrefjrdK\7Sd acwfrDpuf&Hk-uD;wpfck

u,f&v dk ;D em;jynfe,f ? ?u,f&v d k ;D em; jynfe,f onf wGuf tvkyo f rm; rsm;ukd aps;aygaygESihf iSg;7rf;ckid ;f
rlvuwe,fwnf;jzpfaomfvnf; aemiftcgwGif apEkid -f uonf? u,f&v dk ;D em;jynfe,frsm; .7moDOwk
ajrmufu,f&v dk ;D em;ESihf awmifu,f&v dk ;D em;[lI jynf rSm pkpd wG x f idk ;f r=id ;f I*Gr;f xnf 7ufvyk jf cif; vkyif ef;ESihf
e,f 2e,fjzpfoGm;onf? u,f&kdvD;em; jynfe,f. txl;yif oifhavsmfayonf? xkdjyif a7wHcGefaygrsm;
ajrmufbufwiG f Am*si;f eD;,m;jynfe,f/ taemufbuf aomaumifh puf&/Hk tvky&f rHk sm;twGuf v~ypf pf"gwf
ESiahf wmifbufwiG f wifeufqjD ynfe,fEiS hf a*sm*f s, D mjynf tm;ukd p7dwf oufompGmjzif7h &SEd idk af vonf?
e,f/ ta&S\bufwGif tWvMdwfork]7m&Sdavonf? u,f&v dk ;D em; jynfe,f 2 e,fv;Hk wGif aq;yifrsm;ukd
ajrmufu,f&v dk ;D em; jynfe,frmS pwk7ef;rkid af ygif; t-uD;tus,f pku d yf sKd; vkyu f idk -f u.? qma0:vwm
52^12us,f0ef;I vlO;D a7rSm 4061929 a,muf&dS 7mav;onf 1584 ckEpS w f iG f u,f&v dk ;D em; jynfe,fo\dk
onf? jrdK\awmfrSm 7mav;jrdK\jzpfI vlOD;a7 656^9 a7muf&v dS mcJ. h ? aemufwpfEpS w f iG f xked ,fY tajcpku d f
a,muf&adS vonf? aexkid -f u7ef t*‡vyd v f rl sKd;rsm;ukad pvFwv f udk 7f m xkd
awmif u,f&v dk ;D em;jynfe,frmS pwk7ef; rkid af ygif; e,f&dS wkid ;f 7if;om;vlrsK;d rsm;u t0ifrcHbJ ckcw H udk cf u
dk f
31055 us,f0ef;I/ vlOD;a7 211^02^ a,muf&Sd ojzifh t*‡vyd v f rl sKd;rsm;rSm t*‡vefjynfo\dk jyefomG ;
aoma-umifh ajrmufbufjynfe,fxufi,fjyD;v~if vl -u7avonf?
OD;a7vnf; enf;avonf? jrdK\awmfrmS ukv d ºD;,m;jrdK\ wpfzef 158^ ckEpS w f iG f u,f&v dk ;D em; jynfe,fo\dk
jzpfI vlOD;a7 86914 a,muf &Sdavonf? vma7muf-uaom t*‡vyd v f rl sK;d wpfprk mS vnf; xl;qef;
u,f&v dk ;D em; jynfe,frsm;wGif 0gukd t-uD;tus,f pGmaysmufu, G o f mG ;-ujyef.? yxrcsm;bk7if vufxuf
pkdufysKd;vkyfukdif-u.? u_vDvlrsKd;rsm;vnf; trsm; ok\da7mufaomtcg t*‡vyd v f rl sK;d rsm; xkad 'owGif tajc
tjym; aexkdifvsuf&Sd-uojzifh/ pkdufysKd;a7;vkyfief;t wusaexkid Ef idk af tmif pDpOfjyKvyk af y;ojzifh xked ,fudk

225
www.foreverspace.com.m

u,f&kdvD;em;jynfe,f u,f7pfAsefyifv,f

t*‡vef.ukv d edk eD ,fwpfct k jzpfjyKvyk cf ahJ vonf? csm; wGiaf wmifxyd rf sm;/ csKid 0hf rS ;f rsm;/ acsmuf-uD;rsm;/ urf;
[laomtrnfrmS vufwifbmomjzifh u,f&v dk yfjzpfI/ yg;apmuf-uD;rsm;&SdjyD;v~if tcsKd\awmifxdyfwkd\rSm a7
xked ,fudk csm;bk7iftm; *k+jf yKaomtm;jzifh u,f&v dk ;D rsufEmS jyifEiS hf rsm;pGmruGmbJ eD;uyfvsuf &S-d uonf?
em;[lI trnfrSnfhac:cJh-uonf? 'kwd,csm;bk7if euf apmufaomacsmufrsm;onf 3 rkid t f xdyifeuf.?
vufxufo\dk a7mufaomtcg 1663 ckEpS w f iG f xked ,fudk xkyd ifv,f atmufcif;&Sd v~Kad jrmifacsmuf-um;rsm;wGif
rŒ;rwftcsKd\tm; tykdifpm;ay;oem;vkdufonf?xkd tjcm;t7yfa'owkd\Y rawG\rjrifbl;aom xl;qef;tHh
rŒ;rwfrsm;u u,f&kdvD;em;e,fukd ajrmufykdif;ESifh -ozG,af umif;onfh a7oW0g-uD;rsm;ukd wpfcgwpf7H
awmifykdif;[lI e,f 2 e,f cJGjcm;vkdufavonf? zrf;qD; 7rdwwfavonf? xko d \zdk rf;qD;rdaom tcsK\o d W
awmifu,f&v dk ;D em; jynfe,fEiS ahf jrmufu,f&v dk ;D 0gwk\donf tESpaf xmifaygif;rsm;pGmuyif aysmufu, G f
em;jynfe,fw\dkonf tar7duefEidk if o H rkid ;f wGif tawmf cJhjyDjzpfaom oW0gwkd\ausmufjzpf&kyf-uGif;wkd\ESifh t
yifta7;ygcJhonf? tar7duefjynfaxmifpk. rl7if; vGew f -l uonf?
jynfe,f 13 e,fwiG f Te,f 2 e,ftygt0ifjzpf.? u,f7pfAseyf ifv,fonf u`e;f rsm;ESihf eD;uyf7m ae7m
1861„ 65 ckEpS rf sm;twGi;f jzpfymG ;aom tar7duefjynf wk\d rw S pfyg;/ ausmufaqmifausmufwef;rsm; uif;&Si;f
wGi;f ppfyo GJ nf awmifu,f&v dk ;D em;jynfe,fY&Sad om zk\d ojzifh ul;oef;oGm;vm7ef aumif;rGeaf omfvnf;/ acgif
qRwmcHwyfjrdK\uav;rS pwifjzpfymG ;cJ. h ? xkjd ynfwiG ;f av-urf;rsm; r-umc+usa7mufwwfaoma-umifh avS
ppfyrGJ mS oRw-u;D atA7m[rfvifueG ;f vufxufwiG f oab‡mrsm;twGuf ab;Oy'frsm;avonf? acgifav
aiG0,fu`epf epfy,fzsuaf 7;ESiphf yfvsO;f I pwifjzpfymG ; -urf;rsm;rSm tDauGwma7pD;a-umif;&Sd a7ylwkd\rSxGuf
av7m/awmif u,f&v dk ;D em;jynfe,fonf vifueG ;f . ay:vmaom tyl"gwfwkd\a-umifhjzpfay:vm-u.? yl
0g'ukd qef\usiyf ek u f efaom awmifyidk ;f e,frsm;zufwiG f aEG;aom tDauGwma7pD;a-umif;onf tmz7duwku d f
pwifoabmuJGvJGuwnf;u yg0ifcJhI jynfaxmifpk zufrS tWvMdwo f rk]7mukd jzwfoef;I u,f7pfAsef
xJrS tOD;qk;H cJx G u G af omjynfe,fjzpf.? ajrmufu,f yifv,fwiG ;f ok\d pD;0if.? xkrd w S pfzef ,luwefa7vuf
&kv
d ;D em;jynfe,frmS rl awmifyidk ;f e,frsm;vufo\dk zk\dqR -um;-uD;ukjd zwfjyD; rUqDuydk ifv,fauG\twGi;f ok\d pD;
wm usqkH;jyD;onfhaemufrS awmifykdif;e,frsm;zufokd\ oGm;jyD;v~i/f zavmf7'D ga7vuf-um;ukd ausmv f eG uf m
0ifa7mufco hJ nf? ok\d 7mwGif awmifyidk ;f ppfwyfrsm;t ajrmufbufo\dk *yfpx7if;ac: yifv,fa7yla-umif;tjzpf
wGuf a0yku H sxufyrdk adk omppfom;tiftm;ukd 7ufa7m xGuo f mG ;avonf? xkad 7yla-umif;wpfav~mufwiG f wku d f
pGm jznfhwif;ay;cJhavonf? (tar7duefjynfaxmif cwfaomavylw\do k nf txufo\dw k ufojzifh ta&S\buf
pkorkid ;f „vnf;7=? ) ESiahf jrmufbufraS vat;wk\donf t[kejf yif;pGm 0ifvmjy;D
v~if jyif;xefaomacgifav-urf;rsm;ukd jzpfay:ap
u,f7pfAsefyifv,f? ? u,f7pfAsef yifv,fonf onf? xko d \dkaom acgifav-urf;rsm;a-umifh u`e;f rsm;
tWvMdwo f rk]7m. tpdwt f ykid ;f wpfcjk zpfI taemuf ay:&Sjd rdK\&mG rsm;ESihf yifv,fwiG ;f &So d ab‡mrsm;rSm r-um
tdN, d u`ef;pk/ tar7duwku d t f v,fyidk ;f ESihf awmift c+ ysupf ;D -u7onf?
ar7duwku d &f dS Ekid if rH sm;.t-um;wGif wnf&o dS nf? teH a&S;tcgu yifv,f"g;jyrsm; aomif;use;f usupf m;
rkid f ^00/ tvsm;rkid f 1^00 cef\&jdS yD;/ pwk7ef;rkid af ygif; 7mjzpfojzifh/ u,f7pfAsefyifv,fonf emrnf-uD;cJh
^50000 cef\us,0f ef;.? uBmhtaemufbufyidk ;f wGif .? ,ckacwfwiG f yem;rm;wl;ajrmif;ukd jzwfausmaf om
ul;oef;oGm;vm7mvrf;qkH jzpfojzifh ‘tar7duef ajrxJ oab‡mrsm;omru/ tylyidk ;f a'otwGi;f ok\d usa7muf
yifv,f’[k ac:-uonf? xkyd ifv,fudk a&S;OD;pGmawG\ aom tar7duwku d f tv,fyidk ;f Ekid if rH sm;rS o-um;/
&SdolrSm ukdvHAyfjzpfI/ yifv,fwGif; a7a-umif;oGm; umzD/ uku d ;dk / iSuaf ysmponfw\du k w dk ifI tar7duefjynf
vmr=ukd pydefwkd\u tESpf 200 cef\ -uD;pkd;cJh-uonf? axmifpo k \dky\dkaom oab‡mrsm;ESihf xkrd w S pfzef ukeaf csm
u,f7pfAsef yifv,f.atmufcif;rSm tjcm;aomyif rsm;ukd wifum tylyidk ;f Ekid if rH sm;ok\d jyefvnf yk\daqmif
v,frsm;ESirhf wl/ tedrt hf jrifrh nDnmbJ a7atmufwiG f -uaom oab‡mrsm;ul;oef;oGm;vm7m c7D;vrf;
jrKyfaeaom awmifpOfpk-uD;ozG,fjzpfaeavonf? a-umif;r-uD;jzpfaeojzifh/ u,f7pfAsefyifv,fonf
ajrrsufESmjyifay:rSmuJhokd\yif/ xkda7jrKyfawmifpOfpkwkd\ txl;xif&mS ;aeayonf?

226

You might also like