YAAYARAK RENME

Bir ocuk knanrsa her zaman

O da yapamaz bakalarn ayplamadan
Ve dmanlk grrse durmadan
Kaamaz hibir zaman kavgadan
Onunla edilirse alay
Utanc renir en kolay,
Ve utanla yaarsa eer
Sulamay kendisine i eder
Hogr esirgenmezse ondan
Sabr da renir bir yandan
Ve verilirse ona cesaret
Nedir, renir kendine gvenmek.
vg yle dle layk grlrse ocuk
Hep almay deil vermeyi de renir abuk.
Ve gven du yulmusa kendisine
O da kulak verecektir dostluun sesine
Bir ocuk bakalarndan grrse beeni
Bilir kendisinin de sevmesi gerektiini.
Ve ilgi,dostluk grrse eer
Sevgi yi sevgiyle yrekten sezer.
Sevgiyi bulunca kucak dolusu
Dn ya ile arkadalk kurmakta
Kalmaz korkusu...

Doroth y Law Nolte

SINAVA HAZIRLIK
Snava

hazrlanan

dmektedir. Bu

bir

rencinin

ailesine

nemli

grevler

grev ocuun eitimi iin gerekli maddi koullar

salamak,ocua her trl olanaklar vermek deildir. Snava hazrlanan

bir rencide genelde iki nedenden dola y kayg grlr. Bunlardan
birincisi ga yet doal olarak renci yi ka ygya gtrr. nk girdii snav
bundan sonraki yaam biimini belirleyecektir. Dola ysyla renci bir
yarn sonunda kendi hayat biimini belirleme abas iindedir ve bunun
kaygsn

tar. Sizde

eitim

srecinizde,

meslek

seimi

esnasnda,

evlenmeye karar verme aamasnda , ocuk yapma ya karar verdiinizde

ve buna benzer bir ok ola yda bu ka ygy yaadnz. Ancak rencide
kayg yaratan ikinci sebep bu kadar doal deildir. Anneme, Babama ne
di yeceim? , Arkadalarmn yzne nasl bakacam? Akrabalarma
mahcup olacak mym? , Annem ve babam benim yzmden zlp
mahcup olacaklar m? gibi dnceler rencinin kayg dze yini ykseltir.
Belirli dze ydeki ka yg gereklidir. Zaten snava hazrlanan bir kiide
renme ve baar iin gerekli dzeyde ka yg vardr. Ancak bizim olumsuz
kayg dediimiz, temelinde rencinin kendine gvensizlii yatan yksek
dze ydeki ka ygdr. Kendine gvensizlii oluturan etmenlerin ilki ve en
nemlisi

ailenin

yanl

tutum

ve

davranlardr.

balayarak .
Sen anlamazsn!
Sen beceremezsin yapamazsn!
Hep b yle tembel ve beceriksizsin!

Daha

kklkten

 Bak Aye hanmn kz senin gibi mi: O hem uslu hem alkan!
Eer bunu yapamazsan seni ok kt cezalandrrm!
Eer snav kazanamazsan seni bir berberin yanna veririm orada
alrsn!
ok sorumsuz ve dank birisin
Sen bir baltaya sap olamazsn
gibi ifadeler ocuun kendisine olan gvenini kaybettirip kayg dzeyini
ykseltecektir. Bu nedenle oluan ka ygyla ba etmek zordur. Anne ve
babalarn

yapmas

gereken

renciyi

almaya

tevik

etmek

ve

rencinin kayg dze yini artrrc etmenlerden kanmaktr. Gibi ifadeler

ocuun kendine olan gvenini ka ybettirip ka yg dze yine ykseltecektir.
Bu nedenle oluan ka ygyla ba etmek ok zordur. Anne ve babalarn
yapmas gereken renciye alma ya tevik etmek ve ka yg dze yini
artrc etmenlerden kanmaktr. Kayg dzeyini arttrc etmenler alma
isteini

azaltacandan

ncelikle

bunlardan

bahsedip

daha

sonra

alma ya nasl tevik edebiliriz konusundan sz edeceiz. Az nce

bahsettiim
cezalandrma

ocuun
,

kendine

hrpalama,

gvenini

bask

kurma,

azaltacak
da yak,

trde

kyaslama,

ifadeler,
ocuu

olduunda daha baarl yada baarsz grme , ocuu srarl bir biimde
ynlendirme gibi davranlar ocukta kayg dzeyini artrr. ocuun
alma istei ortadan kalkar, alyormu gibi grnr, renme dze yi
der , baka alanlara kayabilir, ie kapank bir durum sergileyebilir vs.
Sonuta her iki tarafnda istemedii bir durum olan baarszlk orta ya
kar.
Bu gidile biraz zor kazanrsn
Benim olum herkesten daha zeki o ok ok yksek bir yer
kazanacak

 Senin gibi birinin bu snav kazanacan hi sanmyorum

Sen kim niversiteye gitmek kim, aptal
ocuunuzu deerlendirirken gereki olun. Onu ne olduundan daha
b yk ne de kk grn. ocuunuzu deerlendirirken esas almanz
gerek lt ocuun bu zamana kadar gsterdii baar ve baarszlklar,
retmenlerinin

ocuunuz

hakkndaki

grleri

ve

ilgili

uzmanlarn

deerlendirmeleri olmaldr. Tm bunlar ocuunuzun neleri baarp neleri

baaramayacan

orta ya

ko yacaktr.

ocuunuza

ilikin

elbette

beklentileriniz olacaktr. Ama bu beklentileriniz ocuunuzla uyumad

mddete

hayal

krklna

uramanz

ga yet

doal

bir

sonutur.

ocuunuz ile ilgili beklentilerinizi olutururken dikkat edeceiniz en

nemli husus az nce szn ettiim ocuun gereki deerlendirmesini
yapmak

olmaldr.

Burada

nemli

olan

tek

faktr

ocuun

gemi

baarlar deildir. ocuunuzun ilgileri, istekleri, yetenekleri, deerleri ve

onun kendi hayatndan beklentileri de nemlidir. Bire y ancak amalar
gerekten kendine aitse urunda ciddi ga yretler gsterir. Bakalarnn
belirledii amalar dorultusunda hareket eden bir bireyden uzun vadeli
ve

stn

olduunu

baarlar

bekleyemezsiniz.

hissedebilmeli

ve

kendi

Birey
ha yat

yaamnn
iin

kendisi

kendisine
karar

ait

alma

sorumluluuna eriebilmelidir. nk ald kararlarn sonucunda orta ya

kan

durumlardan

bakalarnnsa

kan

kendi

sorumlu

sonutan

olmaldr.

onlar

Eer

sorumludur.

alnan

B ylece

kararlar
karnza

baarszln yan sra suu hep bakalarna ykleyen bir kiilik sonu
olarak ortaya kacaktr.
retmen sorular ok ar sordu.
Gittiim dershane hi iyi deildi.
Arkadamdan aldm notlar yanl ve eksikti.

Bu retmen hi iyi ders anlatamyor.

Her e y bir anszlkt.
Eer misafir gelmese ydi daha iyi alabilirdim.gibi ifadeler henz
kendi sorumluluunu alamam bire ylerden du yduumuz ifadelerdir. Siz de
kabul edersiniz ki, stne basarak sylemekte fa yda var, ancak kendi
amalarmzn

dorultusunda

alrsak

verimli

ve

retken

olabiliriz.

Ha yatn amac kendine yeten bir insan olmak, yaadndan memnun

olmak ve bu memnuniyeti yakn evredeki insanlarla da paylaabilmektir.
Snavda baarl olmak, diploma sahibi olmak bu temel amaca ynelik
aralardr.

Okumak,

yksekrenim

grmek

ha yatn

seeneklerinden

biridir. Neyse ki ha yatn seenekleri bu kadar snrl deildir. Eer ama

para kazanmaksa mutlaka falan okula gitmeden ve ya filan niversite yi
bitirmeden de bunu salamak mmkndr. Eer ama ha yattan alnan
zevki artrmaksa, mzik ve sanat bu zevki ve oku yu insanlara dolu dolu
yaatabilir. Btn bu sebeplerden tr ha yat bir tek seenee falan
okulun giri snavn kazanmaya indirgemek konuyu bir lm-kalm ola y
durumuna

getirir.

Bu

da

hem

ailenin

hem

de

ocuun

ka ygsn

ykseldir,baarsn tehdit eder. Anne-baba olarak grevinizin ocuunuza

iyi bir eitim vermek olduu kadar, ona ha yat sevdirmek ve yaama
sevincini alamak olduunu gzard etmeyin.

A- ALIM AYA TEVK N

1-Ama belirlemede yardmc olma
ocuunuzun

kendi

amacn

kendisinin

belirlemesi

gerektiini

unutma ynz. Bu konuda ona bask yapma ynz. ocuunuz bu konuda

size fikir dantnda kendi fikrinizi, isteinizi kabul ettirmek yerine
ocuunuzun ortaya att fikir zerinde tartnz. Bu meslek senin

yeteneklerine ne kadar u ygun, ilgi alanna giri yor mu, ilerki yaantnda
beklentilerini karla yabilecek mi, bu meslein gerektirdii ha yat biimi
seni mutlu edebilecek mi ? gibi sorular sorarak amacnn gereki olup
olmadn anlamaya alnz. Son karar mutlaka ocua braknz.
2. alma plan hazrlamada ve uygulamada yardmc olma
Belli bir amaca ynelik olan almann planl ve sistemli olmas gerekir
kukusuz. Bu anlamda rencilerimiz bir plan hazrlamak daha dorusu
hazrlatmak.(!)

amacyla

Rehberlik

Servisine

bavururlar.

Rehberlik

Servisi nce plan hazrlama yntemini anlatr, ardndan renciye rnek

bir alma plan verir. Bu plan verirken renci ye mutlaka bunu kendi
koullarna uygun hale getirmesi gerektiini syler. Peki renci bunu ne
kadar dikkate alr? Hazrlad yada hazrlatt plana ne kadar uyar yada
uyabilir? Plana u ymak kukusuz kii ye gre deiir: Kimi renci Plan bir
ama Kimi renci de bir ara olarak kullanr. Plan ama olarak kullanan
renci almad iin orta ya kan baarszl baka bir alana ykler.
Bu anne-baba olumsuz tutumudur, alma koullarnn uygunsuzluudur,
kendine yol gsterecek insann olmamasdr ya da planszlktr. Bu tip
rencilerin hazrlanan her tr plana uyum salayama yacaklar ortadadr.
Bu rencilerin beklentisi ok aba sarfetmeden baarl olabilmektedir.
Bu noktada anne-baba ya den ocuun denetlenmesidir: ocuun
hazrlam olduu plann ne derecede gereki olduunu, aile koullarna
uyup uymadn kontrol etmektir. Hazrlanm olan plan bozacak her tr
davrantan velilerin kanmas gerekir: Planda yer alan ders alma
sresi iinde bakkala gndermek, a y servisi yaptrmak , kendiniz bir i
yaparken yardm istemek gibi durumlar ocuu ders almaktan al ko yar
ve daha sonra ocuun plana u ymama davran gstermesine neden olur.
Siz ne kadar plana uygun davranrsanz ocuunuzun da o kadar uygun

davranacan unutma yn. Yalnz burada dikkat edeceiniz bir baka nokta
alma srelerinin dnda kalan zaman istedii gibi deerlendirmesine
imkan tanmanzdr. Plan bir ara olarak gren renci ise renmeyi
ama edindiinden renmesini sala yacak her trl alma biimlerini
dener ve uygular. Burada nemli olan ocuun plann uygulamasna izin
vermektir. Arkadalarn alma planlarn uygulamasn isteme doru bir
tutum deildir. Sonu olarak diyebiliriz ki planl almak nemlidir. Ancak
plan bir ama deil ara olarak grlmelidir.
3.allacak ortamn dzenlenmesinde yardmc olma
Ufak bir ayrnt olarak grnp pek nemsenmese de ders alma ortam
alma srecinin nemli unsurlarndandr. alma ortamndan kast fiziki
yapdr. Biz bunu iki alt balkta ele alyoruz ki bunlardan biri nasl bir
oda ikincisi nasl bir masa olmaldr. Veli olarak ocuunuza en iyi
imkanlar sunmaya altnzdan eminiz. Ancak ocua zel bir oda
ayrabilmek

iin

imkanlarnz

biraz

daha

zorlamanz

gerektiine

inanyoruz. alma odasnn grlts az olan oda olmasna dikkat

ediniz. Bu adann yeterince aydnlatlm, stlm ve havalandrlm
olmas gerekir. Hatrlamak amacyla ocuun duvarlara asaca yazlara
mdahale

etmeyiniz.

alma

odasnda

telefon,

televizyon

vb.

bulundurmaynz. ocuun alma masas da verimli renme asndan

u ekilde dzenlenmelidir: Rahat alma ya elverili bo yutlarda olmaldr.
alma annda masada sadece bir tek kitap bulundurulmal dier kitaplar
yerinden kalkmadan ulaabilecei bir sehpa zerine ko ymaldr.
4.alma esnasnda yardmc olmak
Ders alma y engelleyen en nemli faktr dikkatin dalmasdr. ocuk
ders

alrken

ona

yapacanz

en

byk

yardm

onun

dikkatini

datmaktan kanmaktr. O ders alrken; yksek sesle konumamal,

yksek sesle televizyon veya mzik dinlememeli, sk sk alt odaya

girmemeli, arkada telefon ettiinde u an ders alyor, u saatte
ararsan grebilirsin veya o seni arar demeli, dier ocuklarnzn
grlt yapmalarn engellemeli, misafiriniz geldiinde ocuunuzu sizle
oturmak zorunda brakmamalsnz. nsann dikkatini bir noktaya toplamas
ok zor fakat dikkatin dalmas ok kolaydr. Az nce sraladmz
nerileri uygularsanz dikkati datacak unsurlardan bir ksmn nlemi
olursunuz. ocuklarnzn alm olduklar konular zaman zaman size
anlatmalarna

izin

verin

bu

durum

ocuun

konuyu

daha

ok

hatrlamasna imkan verecektir.

A- UYARIL AR

ocuunuzun

her

gn

kesintisiz

a yn

tempoda

alabileceini

beklemeyin

ocuk srekli farkl alanlara gemeye alyorsa , ocuun kendine

gveni yoktur bir ara y iindedir demektir.

ocuun snav gnnde arkadalarndan temin ederek kulland

sakinletirici ilalara dikkat ediniz.

Anne-

Baba

tartmalar

baarszlna

sebep

yaratarak
olarak

ya

da

tartmalar

yannda

tartarak

gstermesine

izin

verme yiniz.

Mesleklerin geleceine ilikin bilgileri evrenizdeki birka insann

deerlendirmelerini dikkate alarak meslek seimini belirlemeyiniz.

Snavdan nceki gece ocuunuzun ge saatte yatmasna herhangi

yorucu bir faali yette bulunmasna izin verme yiniz.

Komularnzn ya da arkadalarnzn ocuklarnn alma dzenini

ve temposunu ocuunuza uygulama ya kalkmayn.

Zaman zaman ocuklarnz yannza alarak sinemaya gitme ye, bir

pastaneye oturmaya, gezintiye kma ya zen gsteriniz.

ocuun sosyal faali yetlere katlmasn zaman ka yb olu yor diye

engellemeyiniz.

ocuunuzun size babacm,niversiteye girmek sizin zamannda

bu kadar zor muydu? di ye sorduunda kendi yaam yknz
anlatmaynz. Ona niversiteye ilikin kayglarn m var diye
sorarak konuturmaya aln. Unutma ynz ki ocuk o soruyu Size
ynelttiinde

asl

amac sizin

yaam

yknz

dinlemek deil

kayglarn sizinle pa ylamaktr.

ocuunuzun kitap banda oturmasn sala yabilirisiniz ama ha yal

kurmasn engelle yemezsiniz.

Rehber retmen
MURAT BAYHAN