You are on page 1of 10

Project Ounababa

HUNGU HUNGU WORKSHOP

In traditional Garifuna society values, perspectives, life lessons


and cultural expressions were transmitted orally. Opportunities
to send and receive these vital pieces of information depended
on time spent together. In this new state of busy-ness,
however, opportunities to share the have decreased to such an
extent that the wealth of information carried by an elder is
often times not transferred to the next generation. One result is
that the once-vast collection of songs and stories stored in the
memories of gayusa singers is being lost.
In an effort to counter this problem, opportunities for collective
sharing are being created through a project called Ounababa.
Its English translation meaning respond, Ounababa consists of
a series of workshops aimed at facilitating the transmission of
oral knowledge, specifically songs.
The objective of each workshop is for the older generation of
singers to share with the younger Garinagu, clarifying lyrics,
correcting errors and providing related information such as
composer, place of and reason for composition.
I thank you for responding to the call put forth by Project
Ounababa. I thank our elders present today especially our
facilitators for successfully carrying this precious cargo during
their lives. The success of Project Ounababa ultimately depends
on how well we learn and transfer oral knowledge. It depends
on how we use the valuable information that will be shared
today. I hope that we will take advantage of this opportunity to
learn from the elders.
To volunteer for, make a contribution to or for more information
on Project Ounababa, contact ounababa@gmail.com.

October 27, 2012


Dangriga Town
Facilitator:
Ignacia Zapata-Garcia (Auntie Lily)

Seremein
Project Ounababa depends entirely on donations. This
workshop would not have been possible were it not for
contributions in cash and in kind from the following people:
Dr. Aaron Lewis
Barbara Norales
Carmichael Polonio
Dale Duro Kachuche
Dangriga Cable Vision
Daphne and Russell Lambert
Domenica Augustine
Elogia Zuniga
Eugene Bonillo
Felene Suazo
Fidel Lizarraga
Fitzpatrick Castillo
Gustavus Aranda
Ifasina Efunyemi
Henry Nad Flores
Ignacia Zapata-Garcia
Jean Bonilla Ewing
Canon Jerris Valentine
Leonard Cayetano
Linda Castillo
Michelle Irving
Phillip Swaso
Rosalie Sedacey
Roy Cayetano
Salome Irving
Uwahnie Martinez
Volunteers (Thandiwe, Tep, Emily, Agnes, Karimi, Asali, Aryon)

Eyeri Iwa
//Asuberuheina niangia, nitu,
Naluahadibu//
Nluahaadibu, namulelua, ruba daradu nu
Busien numutibu tubame, nitu, lun tamuleluame
Dimurei nariengu luni nati,
Mayahuahanibadina bun.
//Sun yebe naritagun eyerira unbei nnhara;
reme ribuga eyeri iwa.//

Dedication
This workshop is dedicated to the composers, singers and
activists who dedicated their lives to ensuring the continuity of
Garifuna cultural expressions.
Composers:
Apolinaria Puli PetilloLambey
Emesto Roches
Ponciana Ramirez

Sepherina Ramos
Vicenta "Tuguchu Cutu"
Marcello

Arihabana, Koma, lau Nubasigidi


Ariha bana, koma, lau nubasigidi
Ariha bana, gumari, lau nubasigidi
Aluguraheina ya unlini ei
Nuguyargadina lau, lau nebegidina
///Ariha bana, gumari,
Aluguraheina ya unlini ei
Nuguyargadina lau, lau nebegidina.///
Luriban nisinu a luma nubungiute
Luriban nisinu a luma nubungiute
///Kaba balagante, nir, madichayatina
unlini ei ligaba balagante, namulelua///

Singers:
Bernadette Arzu
Carlota Palacio
Cecilia Garcia
Christine Ellis
Dora Williams
Elvira Lambey
Eulalia Ramirez
Fabiana Alvarez
Francisca Herrera
Hortensia Norales
Ignacia "Auntie Lily" Zapata Garcia
Isadora Ramirez
Joan Servio

Josephine Lambey
Julia Castillo
Mili Martinez
Marcia Chamorro
Martha Enriquez
Monaco Martinez
Patricia Nicasio
Paula Nolberto
Paulino "Young Man"
Castillo
Simeona Valerio
Susanne Guzman
Virgin Enriquez

Danbei Bigarawoun nuni


Danbei, danbei bigarawouni nuni, wanwa, danbei//
Danbei bigarawouni nuni, wanwa, luni nugudini.
Danbei bigarawouni nuni, wanwa, danbei
Danbei bigarawouni nuni, wanwa, luni nugudini.

Punta Review
Suntia Bererun Luagu Bmari
by Perfecta Ramirez

Nhobu, nhobu lgeira nguira, nhobu ei//


Nhobu, lgeira nguira, sareina nuguya ei
Nhobu lgeira nguira, nhobu ei
Nhobu, lgeira nguira, sareina nuguya ei

//Suntia bererun luagu bmari


Anihagua numa//
//Musantitia le harihubei
Ngirubei tia unli le nuaria
Bian nu luagu, hianriun, nuguya
Eyeri tibime nanigi nagunfulirubei nani luma//

Ida luba ei, ida luba mayabi ra nani, wanwa, ida luba ei//
Ida luba mayabi ra nani wan hereti lebebedari nuni
mnada
Ida luba mayabi ra nani, wanwa, ida luba ei
Ida luba mayabi ra nani wan hereti lebebedari nuni
mnada

//Eibudgadina hamuga nnigua


Nguchili erederubalina//
//Lau yebe samina le nuagu bei
Lau yebe aritaguni lira, nbugaa,
Ndinua hamuga, layahua hamuga
Irah nrigi//

Furedeiguarabei gia Bmari Nu


Arianhwali Nuguti
composed by Sepherina Ramos
Arianhwali nuguti houni namulenu
Abahdahwali nuguti houni namulenu
Arianhwali nuguti houni namulenu
bicha humana me, ni ei, lubara bana weyu
//bicha humana, bicha humana, namulenu,//
bicha humana me, ni ei, lubara bana weyu.

//Furedeiguarabei gia bmari nu a//


//Lasarianharga numa a
Labeluharga numou a
Tidewenergei nuba a//
//Hianru ya yebegia nuguya nei//
//Hianru ya yebegia nuguya nei
Gnitina yebe gien derecho
Luni yebe nigini luma//

Arumahani Review
Waganga Seba Duna
Tian aha gubei gia tibidieniga nau nuni, e-e maw//
Tunigib tia me tuei babuduni hmerugu
Duari ba tia me tuei babuduni hmerugu
Luniga lamerumaduniwa, maw, inar,
Tidan maseinsuni na me kata me adiwa haruma
//Ibaganari wa, wanwa inar,
Nihn sandi abalaba lumutina, an Sal wanwa,//
Maganbunia tura, madantian,
Mageintina, niduhe wa
An e-e inar, inar, an e-e inar
Waganga seba duna nuni
Amr narihubei ya (repeat)

Hruha Bayeira
//Lidise nidabaguni nabu, lidise narumuguni nabu, nir a.
Chltina wabien, mala wabien.//
//Hruha/mala Bayeira nabu, haa wa, nir
Lira habien nagbrigu nabu, nir//
Gudemei rei gia nuagu au ya nugay
Keima nabu nuwenedu, haa wa haa wa ran
Nguyugubeiba nubali luni sawanariruguni.

Bgitina Buni Hati


composed by Sepherina Ramos
Bgitina buni Hati ei an ferudun bana//
Darabei nubeneri nubara
Nuban rgaru nadna
Bgitina buni Hati ei
Darabei nubeneri nubara
Nuban rgaru nadna
Halouni badiwa ugue, nbegura ni//
Halouni badiwa ugue,
Chagala Hati ubu
Hrudagda.

fayahdina Balisi
Afayahdina Balisin, nirani//
Afayahdina Balisin
Luma lguchili Ineweyu, luaha alugurahina
Ragla mali simunu, nirani//
Ragla mali simunu
Arihadina, loubawagudina Kosini Painti
Gaweyasntina Balisin, nirani//
Gaweyasntina Balisin
Luma lguchili Ineweyu, luaha aluguraheina

Danbei Bigarawoun Wouni


Danbei bigarawoun wouni nei
Abinaha waga
Chlhali fedu,
Wahurerali ou wafedu
Aningira ubu lira nei
Nageira hamuga
Mbien wali
Habien gfarahatian
Ladga ya nonweni/nisandigu nuni nei
Anabagda yana
Gaditian me kuini
Buliei tali ligira

Dimurei Tgiruni Wouni


Dimurei tgiruni wouni nei, Gunigi baa tia,//
Gunigi baa tia birah, nir,
Gunigi baa tia bisanigu bubarua
Lubara bemerumadunia
nhabu gabunuruni nuari nei bideihaba tia//
Bideihaba tia tau me bibari
Btuba seribsa, tguchuru Dominica,
nhabu gabunurunia

Abeimahani Review
Idudu
composed by Paulina Diego-Serano
Idudu oa an nei, oa Idudu gubeirg nibisa nei
Oa uburugu nei
Idudu oa an nei, oa Idudu gubeirg nibisa nei
Lun rg nereruni an luni
Buduti oa an nei, oa buiduti liwinruni biguli nei
Oa uburugu nei
Buduti oa an nei oa buiduti liwinruni biguli nei
Agaguda lumutina, an maga
Ayumura oa an nei, oa ayumuraguarg hadina nei
Oa ngrarugu
Ayumura ao an nei oa ayumuraguarg hadina
Ngraruggien, an maga.

Wtina tuni Sandu


Wtina tuni sandu An Sandu nei
Digirg tuguya nei nuari//
Mag, ma funa nisanduni an tura.
An Baba, waba tuni nuni, Babo,
Sandu nei digirg tuguya an nuari
Mag, ma funa nisanduni an tura

Wanaragua Review
Lirun Bebelurun Nawoun, Pitiu A
Lirun bebelurun nawoun, Pitiu a,
Gefn bmuga nuagu, Pitiu a.
Huri, huri, huri.
Ireme sruti tanagan hianru
Asakrihdina nian, niduheunu.
Seing irumu seteinsia nau ya a
Nonwe rg funa.

Gudemeti Furisuruguna
//Gudemeti furisunruguna nuni, nir/Umune//
//Gudemeti furisunruguna nuni, Umune//
Mafuridni yali lubi
//Halaba nanuraha babu namulen rani//
Halaba nanuraha babu, Ilariu/namulen,
Luaria lileitini figura

Gaditian Tguchuru Koto

Chlha Uganu Nu Luagu Beni


Chlha uganu nu luagu Beni, ma,
Marihin nali ligibu wanwa, gadilian.
Marihin nali an ligibu wanwa.
Aningira houla Hili Bengi.
Nwarubei gia numala nwagua,
Skri nali weyu, an namulee,
Barbei numabuigara yagra.

//Gaditian tguchuru Koto


Hruduayaru tubali//
Hruha tguchuru Koto nei
Shureya tguchuru Koto nei
Gaditian namulelua r ei
(Numa,) Arihaya humutu san wamada////
Arihaya humutu wamada nei
Reseini hadiwa tuari nei
Gudemeti tariawagniwa

Katei San Buga

Iruma

Katei san buga nadgbei houni nirah//


Barihoun nubana nau nei
Barihoun nigabana nau nei
Rounrouahn dg an nuguya

Luriban wasinu ya wageira, nbegunu,


Ka san uagu weyereheda houni chldgtian.
Luriban wasinu ya wageira, nbegunu,
Ka san uagu weyereheda houni chldgtian

Wribati rei gia baguriahanidg anhein madichani bubi//


Barihoun nubana nau nei
Barihoun nigabana nau nei
Rounrouahan dg an nuguya

Durugubutibeibei le lageira nweni,


Durugubutibeibei le lageira lamiselu,
Sagadi chldgtu hcha ya wabrr;
Waga me masabaduti haliaba wibuga,
Yeg me gabayu liga gudeme nu, nbegunu.
Irah ibudgnatu luahei tibagari,
Dungua yaru tuma iruma ma,
Miragua taru, sian ya tibugu.

Tanagan Dueru
Ayahuahayali Mencho lruagu barana//
Nuguyaba ayahua, nir, maburari yatina
Nuguyaba ayahua, nir, manaditina, wanwa,
Barihana, Mencho, mteu hadina
Whiunragubei ganali tanagan dueru//
nhabu hesebe, nir, tanagan dueru//
Nluahabei tguchili ma a

Chorus: fara taru liga mutu tguchuru,


Kaba tsienra fara?
Bugawaru liga mutu tageiragien,
Halaba saran tareiha?
Dimurei tariengu woun,
Telegrama achlra nu Sigala gien
Huagu huguya hulahaa, luagu higadi grigia;
Hagii san harueite, au niabian areiha.
Wounabunu, Igirabawa wuniguwa luagu me wagaburi.
Machiba batia bugudi, beiba bubioun,
Digigua buguya me, badeiruba bifisiute
Tadga timarg gbetu binahuri

Come Outa Mi Whip


composed by Serapio Christian Diego
popularized by Cornelius Koro Velasquez
Chorus:
Come outa mi Whip lian nsiun le,
Come outa mi truck lian mgeru le.
Lato namulen wa, gidaba eigien,
fara linlibu hawi hara bisanigu.
Come outa mi Whip lian nsiun le,
Come outa mi truck lian mgeru le.
Bigaburi rgaru funa tia katoun to,
Itara badga tidan Watusi tugurabuga.
Repeat Chorus
Come outa mi Whip lian nsiun le,
Come outa mi truck lian mgeru le.
Nnguta Ngra tabu tigalasun
Laramaahandg agurabahei tmari.
Repeat Chorus
Come outa mi Whip lian nsiun le,
Come outa mi truck lian mgeru le.
Bigaburi rgaru funa tia katoun to,
tara badga tidan Watusi tugurabuga.

Paranda Review
Silvia Ntura
composed by Gregorio Goyo Baltazar
urutina yara munada, uruhadina yara wabien//
Silvia ntura, mabulachal yebe bguira.
Gr runi (meruma) lgra wawagu;
Lirun twaruni wguchu tumalali, iraweina riebu.
Ninar bau, gudemetu nu, ida waba me
Lidan me lachlrn tuweyuri tun;
Sngubei familia hayahuba trigi
Sngubei familia hayahuba brigi, mama,
Sngubei familia hluguba brigi.

Hruti Bfridunia Luei Bmari


//Hruti bfridunia luei bmari, irah, liga bawariha.//
Sag ladanr sisi liga babelurun
Ladanr gdr lub larugan bfrida.
Bulieiba hali bererun a.
//ibuga bali beya badga bnigua lub bfuridun//
Sag ladanr sisi liga babelurun
Ladanr gdr lub larugan bfrida.
Bulieiba hali bererun a.

Lidan Le Megu La Megu


composed by Phillip Garcia
Au le harihubei gasgrhadina;
Rrama yaru gibe tmarigu anabana.
Au le harihubei gasgrhadina;
Rrama yaru gibe tmarigu anabana.
Lidan le tanabagubadina herahargtina,
Lidan le tuseragubdina herahargtina;
Bartina gurasu hawagu familia.
Kosegi, nitu, manaba bana me ie
Kosegi, nitu, manaba bana me ie.
nhana banaba, nitu,
Ndinuba ubouhun, nitu,
eiba nadilirei niheniute luei wribani.
Lidan le megu la megu ni ei
Lidan le megu la megu ni ei
Tibuli hili lisabadun pakawe ou lubunidin,
Numadagunu, megu meme gili.
Nihn gusan nariengubei hun tmagien tugurabuga
Nihn gusan nariengubei hun tmagien tugurabuga
Lidan le megu la megu ni ei
Lidan le megu la megu ni ei
Tinbuli hili lisabadun, pakaw ou lubunidin
Numadagunu, megu meme gili

Lemesi
composed by Bernard Gabaga Williams
Gewenedi naru nguchuru
Kasan babuserunbei, mama, dimurebgia nu
Gewenedi naru nguchuru
Kasan babuserunbei mama dimurebgia nu
Gewenediguggdina nungua bun
Luagu leibugu ubu
Gewenedigugddina nungua bun
Mabuleidabitia
Lemesi le bchugubei nu tugurabuga
Meresibirun numuti
Lemesi le bchugubei nu tugurabuga
Meresibirun numuti
Resibini hamuga tia
Gbeti mgeiti, saragu mgeiti
Munahan nubadibu weruha lun bchugu nu
Munahan nubadibu weruha lun bchugu nu
(Po) dan me le babihini (badeiruni) mabulieidgua ba
Rubei nelemusurun nu, wnwara,
Sluba nmuga

You might also like