KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI

Prbna Matura z OPERONEM

Biologia
Poziom rozszerzony
Listopad 2013
W niniejszym schemacie oceniania zada otwartych s prezentowane przykadowe poprawne odpowiedzi.
W tego typu zadaniach naley rwnie uzna odpowiedzi ucznia, jeli s inaczej sformuowane, ale ich sens
jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.
Numer
zadania

1.

Poprawna odpowied i zasady przyznawania punktw

a) elazo
1 pkt podanie
0 pkt podanie
b) chlorofil
1 pkt podanie
0 pkt podanie

Liczba
punktw

02
poprawnej nazwy
niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi
poprawnej nazwy
niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi

2.

a) roliny
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) Przykadowe odpowiedzi:
Komrki rolin, w przeciwiestwie do komrek zwierzt i czowieka, maj ciany
komrkowe zbudowane z celulozy, ktra jest polisacharydem/wglowodanem.
Podstawowymi substancjami zapasowymi wikszoci rolin s polisacharydy/wglowodany.
1 pkt podanie poprawnego wyjanienia
0 pkt podanie niepoprawnego wyjanienia lub brak odpowiedzi
c) chityna
1 pkt podanie poprawnej nazwy
0 pkt podanie niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi

03

3.

2, 5
1 pkt podanie dwch poprawnych odpowiedzi
0 pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

01

4.

Przykadowa odpowied:
Barwa antocyjanw zaley od odczynu (pH) rodowiska, w ktrym si znajduj.
Antocyjany zawarte w liciu kapusty w rodowisku kwanym przybieraj barw czerwon.
W rodowisku zasadowym antocyjany przybieraj barw niebiesk.
Barwa lici zaley od odczynu rodowiska, gdy zawarte w nich antocyjany zmieniaj
kolor w zalenoci od pH.
1 pkt poprawne sformuowanie wniosku
0 pkt niepoprawne sformuowanie wniosku lub brak odpowiedzi

01

5.

1. egzoergiczna, 2. niszy, 3. oddychanie komrkowe

1 pkt wybranie trzech poprawnych okrele
0 pkt w ybranie dwch poprawnych okrele lub jednego poprawnego okrelenia,
wybranie niepoprawnych okrele lub brak odpowiedzi

01

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Prbna Matura z OPERONEM i Gazet Wyborcz
6.

A. karboksylacja, B. redukcja, C. regeneracja

1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

01

7.

Przykadowa odpowied:
Najczciej wystpujcy u rolin typ fotosyntezy jest nazwany fotosyntez C3, poniewa pierwszym produktem asymilacji CO2 jest w nim zwizek trjwglowy.
Produktem karboksylacji jest zwizek zbudowany z trzech atomw wgla, czyli PGA(kwas fosfoglicerynowy).
1 pkt podanie poprawnego wyjanienia
0 pkt podanie niepoprawnego wyjanienia lub brak odpowiedzi

01

8.

D
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

01

9.

a) Przykadowa odpowied:
Gady nie s grup monofiletyczn, poniewa nie obejmuj ptakw, ktre wywodz
si od tego samego przodka.
1 pkt podanie poprawnego wyjanienia
0 pkt podanie niepoprawnego wyjanienia lub brak odpowiedzi
b) krokodyle
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

02

10.

Przykadowe odpowiedzi:
Wirusy nie s organizmami, poniewa nie maj budowy komrkowej.
Wirusy nie s organizmami, poniewa nie wykazuj wasnego metabolizmu.
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

01

ilo azotu (w kg/ha/rok)

11.

02

250
200
150
100
50
0

Lucerna

ubin
Groch
rolina yjca w symbiozie z Rhizobium

Soja

2 pkt poprawne narysowanie i opisanie obu osi wsprzdnych, poprawne wyskalowanie osi oraz poprawne narysowanie supkw
1 pkt poprawne narysowanie i opisanie obu osi wsprzdnych, ale niepoprawne
wyskalowanie osi oraz niepoprawne narysowanie supkw lub poprawne narysowanie i wyskalowanie obu osi wsprzdnych oraz poprawne narysowanie
supkw, ale niepodpisanie lub niepoprawne podpisanie osi
0 pkt niepoprawne narysowanie i opisanie obu osi wsprzdnych, niepoprawne wyskalowanie osi oraz niepoprawne narysowanie supkw lub brak odpowiedzi
12.

1
2
1
0

F, 2 P, 3 P, 4 F
pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi
pkt podanie trzech lub dwch poprawnych odpowiedzi
pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

w w w. o p e r o n . p l

02

Biologia. Poziom rozszerzony

Prbna Matura z OPERONEM i Gazet Wyborcz
13.

1
2
1
0

14.

C
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

01

15.

a) Przykadowe odpowiedzi:
W organizmie ywiciela trudno znale partnera do rozmnaania.
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) Przykadowe odpowiedzi:
Podczas zapodnienia krzyowego dochodzi do losowego czenia si gamet, a tym samym do rekombinacji genetycznej, ktra umoliwia powstanie nowych zestaww cech.
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

02

16.

Cechy uatwiajce ycie w wodzie 1, 4

Cechy uatwiajce ycie na ldzie 2, 5
2 pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi
1 pkt podanie trzech lub dwch poprawnych odpowiedzi
0 pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

02

17.

a) A
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) rdze przeduony
1 pkt podanie poprawnej nazwy
0 pkt podanie niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi

02

18.

Przykadowa odpowied:
Tkanka tuszczowa brunatna jest odpowiedzialna za wytwarzanie ciepa.
1 pkt podanie poprawnej funkcji
0 pkt podanie niepoprawnej funkcji lub brak odpowiedzi

01

19.

A pie pucny, B prawa komora, C prawy przedsionek, D lewy przedsionek, E

lewa komora, F aorta
3 pkt poprawne uzupenienie szeciu luk
2 pkt poprawne uzupenienie piciu lub czterech luk
1 pkt poprawne uzupenienie trzech lub dwch luk
0 pkt poprawne uzupenienie jednej luki, niepoprawne uzupenienie wszystkich luk
lub brak odpowiedzi

03

20.

a)

03

F, 2 P, 3 P, 4 F
pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi
pkt podanie trzech lub dwch poprawnych odpowiedzi
pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

Cecha

Orodkowy
ukad nerwowy

Jednym z jego elementw jest mdek.

Tkanka nerwowa tworzy w nim istot szar i istot bia.

Jest zbudowany z wkien nerwowych tworzcych nerwy.

Jest odpowiedzialny za interpretowanie bodcw
odbieranych przez narzdy wzroku i suchu.

02

Obwodowy
ukad nerwowy

X
X

2 pkt podanie czterech poprawnych odpowiedzi

1 pkt podanie trzech lub dwch poprawnych odpowiedzi
0 pkt podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Prbna Matura z OPERONEM i Gazet Wyborcz
b) A
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
21.

a) A. gruczo ojowy, B. gruczo potowy, C. naskrek/nabonek, D. misie/misie

przywosowy/stroszyciel wosa
2 pkt podanie czterech poprawnych nazw
1 pkt podanie trzech lub dwch poprawnych nazw
0 pkt podanie jednej poprawnej nazwy, podanie niepoprawnych nazw lub brak odpowiedzi
b)Przykadowe odpowiedzi:
Wydzielina ta peni funkcj termoregulacyjn.
Wydzielina ta chroni organizm przed przegrzaniem (obnia temperatur ciaa).
Wydzielina ta jest elementem mechanizmw obronnych organizmu.
Wydzielina ta jest elementem odpornoci nieswoistej.
Wydzielina ta hamuje rozwj grzybw.
Wydzielina ta dziaa bakteriobjczo.
Wydzielina ta usuwa z organizmu produkty przemiany materii.
1 pkt poprawne podanie funkcji
0 pkt niepoprawne podanie funkcji lub brak odpowiedzi

03

22.

trzustka, glukagon, glikogen, insulina

2 pkt poprawne uzupenienie czterech luk
1 pkt poprawne uzupenienie trzech lub dwch luk
0 pkt poprawne uzupenienie jednej luki, niepoprawne uzupenienie luk lub brak
odpowiedzi

02

23.

a) plemnik/komrka plemnikowa, 1n
1 pkt podanie poprawnej nazwy i ploidalnoci
0 pkt podanie niepoprawnej nazwy lub podanie niepoprawnej ploidalnoci, podanie
niepoprawnej nazwy i ploidalnoci lub brak odpowiedzi
b) Przykadowa odpowied:
W plemnikach wystpuje duo mitochondriw, poniewa dostarczaj one energii
niezbdnej do wykonywania ruchw witki.
1 pkt podanie poprawnego wyjanienia
0 pkt podanie niepoprawnego wyjanienia lub brak odpowiedzi

02

24.

2, 1, 4, 3
1 pkt podanie poprawnej kolejnoci procesw
0 pkt podanie niepoprawnej kolejnoci procesw lub brak odpowiedzi

01

25.

a) mejoza
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) Przykadowa odpowied:
Na rysunku widoczne s zrekombinowane chromosomy, co jest efektem procesu
crossing-over, zachodzcego tylko w trakcie mejozy.
W podziale przedstawionym na rysunku powstaj cztery komrki potomne, co jest
cech charakterystyczn mejozy.
1 pkt podanie poprawnego uzasadnienia
0 pkt podanie niepoprawnego uzasadnienia lub brak odpowiedzi

02

26.

insercja
1 pkt podanie poprawnej nazwy
0 pkt podanie niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi

01

27.

a) A. Leu-Asn-Leu-Gly-Ser, B. Leu-Asn-Leu-Trp-Ile
2 pkt podanie dwch poprawnych szeregw aminokwasw
1 pkt podanie jednego poprawnego szeregu aminokwasw
0 pkt podanie niepoprawnych szeregw aminokwasw lub brak odpowiedzi
b) A
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

03

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Prbna Matura z OPERONEM i Gazet Wyborcz
28.

02

AB

Ab

aB

ab

AB

AABB

AABb

AaBB

AaBb

Ab

AABb

AAbb

AaBb

Aabb

aB

AaBB

AaBb

aaBB

aaBb

ab

AaBb

Aabb

aaBb

aabb

2 pkt podanie poprawnego zapisu krzywki i poprawne wskazanie genotypw

1 pkt podanie poprawnego zapisu krzywki, ale niepoprawne wskazanie genotypw
0 pkt podanie niepoprawnego zapisu krzywki i niepoprawne wskazanie genotypw
lub brak odpowiedzi
29.

A 3, B 1, C 4
1 pkt podanie trzech poprawnych odpowiedzi
0 pkt podanie dwch poprawnych odpowiedzi lub jednej poprawnej odpowiedzi,
podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi

01

30.

A
1 pkt wybr poprawnej krzywej przeywania
0 pkt wybr niepoprawnej krzywej przeywania lub brak odpowiedzi

01

31.

1
2
1
0

02

32.

a) dobr stabilizujcy
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) A
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

02

33.

a) specjacja allopatryczna
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
b) izolacja geograficzna
1 pkt podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

02

34.

F,
pkt
pkt
pkt

2 P, 3 P
podanie trzech poprawnych odpowiedzi
podanie dwch poprawnych odpowiedzi
podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub
brak odpowiedzi

Cecha
Brdka na uchwie
uki brwiowe

Neandertalczyk

Czowiek wspczesny

brak

obecna/spiczasta

wydatne/silnie rozwinite/
rozwinite w wydatne way
nadoczodoowe

niezbyt wydatne/niezbyt
silnie rozwinite

02

2 pkt poprawne skonstruowanie tabeli i poprawne porwnanie cech

1 pkt poprawne skonstruowanie tabeli, ale niepoprawne porwnanie cech
0 pkt niepoprawne skonstruowanie tabeli i niepoprawne porwnanie cech lub brak
odpowiedzi

w w w. o p e r o n . p l