Bab 1-

1. Mikroorganisma boleh dibezakan melalui:

MIKROORGANISMA DAN KESANNYA

KEPADA BENDA HIDUP
Subtopik
1.1 Jenis mikroorganisma dan sifatnya

Perkataan penting:

1.2 Faktor yang mempengaruhi

pertumbuhan mikroorganisma

Parasit = dpt makanan dari benda

hidup

Saprofit = dpt mknan dari benda

mati/bkn hidup

Autotrof = Buat makanan sendiri

melalui proses
fotosintesis

Belahan dedua
Membiak secara membahagi dua

1.3 Kegunaan mikroorganisma yg berguna

1.4 Kesan mikroorganisma yang berbahaya

1.5 Bagaimana cara mengelakkan penyakit
yg disebabkan oleh mikroorganisma

1.6 Cara merawat penyakit yang disebabkan

oleh mikroorganisma
1.1 Jenis Mikroorganisma Dan Sifatnya

1. Apakah mikroorganisma?

Mikroorganisma ialah :

.
..
...
.
.

.
.
.

Pertunasan
Membiak secara pertunasan
Konjugasi
Membiak secara seksual
(hanya alga dan bakteria membuat
proses konjugasi)

Latihan
1. .. ialah organisma
yang mengambil makanan dari benda hidup.

(keywords: 3 point- benda hidup,

kecil, mikroskop electron)

2. ..ialah organisma
yang mengambil makanan dari benda mati/
benda bukan hidup.
3. Autotrof ialah organisma yang boleh
membuat makanan sendiri melalui proses
.

5 Jenis Mikroorganisma

5 JENIS MIKROORGANISMA

.
.

Macam mana kita nak kenal jenis organisma??

KITA

LIHAT CIRI- CIRI MIKROORGANISMA :

.
.
.
Nutrisi / macamana ia makan
Cara membiak

A) Bentuk 5 Jenis Mikroorganisma

i.

ii.

iii.

iv.

v.

INGAT !!!!
Macamana kita nak kelaskan mikroorganisma?

I.

Tgk saiz/ bentuk mikroorganisma

Tgk di mana ia tinggal
bagaimana ia makan/ apa ia makan
Bagaimana ia membiak
VIRUS

i. Virus ialah organisma yang paling

..
3

ii. Virus cuma boleh tinggal di dalam

..
iii. Virus ialah .. ( bergantung makan pada benda hidup saja
spt ., ., atau )
iv. Virus akan melekat pada sel utk membiak. Nama sel yang diduduki oleh virus
ialah

Pembiakan Virus

Latihan

Bakteria ada 4 bentuk :

1.Apakah mikroorganisma yg paling kecil ?

..

2.Virus adalah parasit kerana virus

mendapat makanan dari
..
3. Susunkan proses pembiakan virus di bawah.

a)

K : Virus baru terbentuk

L : Virus melekat pada perumah
M : DNA virus mereplikasi
N : DNA virus disuntik ke dalam sel
perumah
O : Sel perumah pecah dan virus baru
terbebas ke sel lain

Bentuk : ______________
(Nama bakteria :___________________)

b)

Jawapan:
II. BAKTERIA

Bentuk : ______________

(Nama bakteria :___________________)

Di mana bakteria tinggal

c)

Bagaimana ia makan ?

Bentuk : ______________
(Nama bakteria :___________________)

Pillus :
Flagellum:
Cara pemakanan
i.
parasit (kerana ia makan
..)
d)

Bentuk : ______________
(Nama bakteria :___________________)

ii. saprofit (kerana ia makan pada

__________________________

 Bagaimana bakteria membiak?

Melalui :
i.

Proses

ii.

Konjugasi

*amoeba

Amoeba bergerak dan makan

menggunakan

Paramesium

*Paramesium

PROTOZOA

Saiz :organisma paling .

3 contoh protoza:
i. amoeba
iii. euglena
ii. paramesium

Amoeba

Silia digunakan untuk

i. ..
ii

Protozoa boleh dijumpai di: .,

., .. , ..
Paramesium dan amoeba membiak melalui
..

cth 1 pembiakan amoeba

 Contoh kulat:
i.
Mukor
ii.
Yis

Proses:
Cth 2: Pembiakan
Contoh kulat 1 :

Proses ..
Euglena

a) Nama:

Mukor tumbuh di .

Mukor membiak melalui

Contoh kulat 2:

4. Kulat

 Cara makan?
Alga ialah :
a) ___________ kerana buat makanan sendiri melalui
proses

b)Nama:
Yis digunakan utk buat
Macam mana kulat makan?
i.
_________________
(makan pada benda hidup)
ii.
____________________ (makan pada benda mati/
bukan hidup)
iii.
Yis membiak melalui ..
Contoh pertunasan yis:

5. ALGA
2 jenis alga:
a) _______________
b) _______________
Dijumpai di :
a) _______________
b) _______________

Membiak melalui :
a) _______________________
(pembiakan aseks- terbelah kepada dua)
b) _________________ ______
(pembiakan seksual)
Cth Soalan
1. Virus ialah parasit kerana

A. Makan pada benda hidup

B. Buat makanan sendiri
C. Tidak makan
D. Makan pada organisma mati
2. Alga ialah bukan parasit atau saprofit
kerana
A. Makan pada benda hidup
B. Makan pada benda bukan hidup
C. Buat makanan sendiri
D. Tidak makan
3. Fungi mendapatkan makanan dari
organism mati. Maka ia adalah
A. parasit
B.saprofit
C . Autotrof
D. Pertunasan

Spm tahun- tahun lepas

Spm 2005

Spm 2006

Spm 2007

Spm 2010

Spm 2011

Spm 2009

*macamana nak tahu mikroorganisma membiak atau tidak?????

Buat eksperimen, JIKA
1. Mula-mula larutan jernih tapi jadi keruh maka
mikroorganisma tumbuh secara aktif ATAU
2. mula- mula bubur nutrient jernih tapi kemudian ada koloni
bertumbuh.
Gambarajah petunjuk pemerhatian:

1.2 FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN

MIKROORGANISMA
1.

5 Faktor Yang
Mempengaruhi
Pertumbuhan
Mikroorganisma
o Nilai pH
Nilai pH

Pemerhatian

Pertumbuhan
mikroorganisma
(Inferens)

Asid

35C -

Alkali

40C
Atas

Neutral
(pH___)
*Mikroorganisma bertumbuh secara aktif pada nilai
pH ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

50C
*Mikroorganisma boleh tumbuh secara aktif pada suhu optimum iiaitu
(C)
*Suhu optimum ialah suhu paling .
*___________ masih boleh hidup pada suhu atas 50C TAPI mesti
membentuk spora dulu.
*Bakteria Cuma mati pada suhu ____C

*Mikroorganisma ........ pada nilai pH yang berasid

atau beralkali

5. KEAMATAN CAHAYA

3. KELEMBAPAN

Keamatan

Pemerhatian

Cahaya
Kelembapa

Pemerhatian

Pertumbuhan

Pertumbuhan
mikroorganisma
(Inferens)

mikroorganisma

(Inferens)
Tempat
kering
Tempat

*Mikroorganisma bertumbuh secara aktif pada

lembap
*Mikroorganisma bertumbuh secara aktif pada
tempat ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,..

Pemerhatian

Pertumbuhan
mikroorganisma
(Inferens)

Bawah 0C

Cara jwb soalan struktur

1.pembolehubah

4. SUHU
Suhu

tempat ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,..

- dimanipulasikan
- bergerakbalas
-
Macamana cari pemboleh ubah ?

i. Apabila dimanipulasikan meningkat(tinggi) /menurun(rendah)

maka bergerakbalas meningkat(tinggi) /menurun(rendah)

*jika diberi jadual,

jawapan:

Atau

i)
dimanipulasikan

ii. apabila Mv digunakan, maka rv meningkat(tinggi)

/menurun(rendah)

Bergerakbalas

atau
ii)

nyatakan jangkaan keputusan

dimanipulasikan

3. pemerhatian /Observation
- mesti nyatakan apa keputusan yg kita nampak dlm gambar
atau dlm jadual yg diberi

dimanipulasikan

4. Inferens(bg sebab )
iii) klu jadual ada 3 column
manipulated

- tengok pd keputusan /pemerhatian

Responding

dan bg sebab
Kenapa keputusan eksperimen jd macam itu?
5. pengukuran

JIKA HANYA DIBERI GAMBAR

-dimanipulasikan = yg sebabkan keputusan berubah
- bergerakbalas = apa yg berubah/apa yg kita
Ukur
-dimalarkan

= bahan sama digunakan

/kuantiti sama/jumlah sama
diguna utk semua eksperimen

2. hipotesis (teka result eksperimen akan jadi apa)

- macamana nak baca ammeter

- macamana nak baca thermometer(suhu)
- macamana nak baca diameter
- macamana nak ukur lekukan
- macamana nak ukur saiz imej
- macamana nak ukur jarak
7. hubungan / relationship

(soalan ini keluar bila ada soalan graf)

- semakin MV meningkat , maka semakin RV
meningkat/menurun
*tgk jadual bila jwb soalan hubungan
8. operasi secara definisi bagi Y
Y ialah suatu bahan / proses / ____________yang boleh
menyebabkan
RV (nyatakan jd apa pd rv)

Cth soalan Kertas 2

(soalan struktur bahagian A
Bab 1 1.2 faktor yg mempengaruhi pertumbuhan
mikroorganisma
1. Rajah 1 menunjukkan eksperimen utk mengkaji kesan
pH terhadap pertumbuhan mikroorganisma

.
4
P

5ml
bubur
nutrient
+ 1ml
kultur
bakteria

5ml
bubur
nutrient
+ 1ml
kultur
bakteria

5ml
bubur
nutrient
+ 1ml
kultur
bakteria

Rajah 1
Selepas 2 hari perubahan pada larutan diperhatikan . Rajah
1 menunjukkan keputusan eksperimen

Test
tub
e

pH Value

(pH less than

Cloudine
ss of
mixture

Acid
7)

Slightly
cloudy

Alkali (pH more than Slightly

7)
cloudy

Neutral (pH 7)

Very
cloudy

a) Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini

i) pembolehubah dimanipulasikan
________________________________________
ii) pembolehubah bergerakbalas

e) nyatakan operasi secara definisi bagi pertumbuhan

mikroorganisma
.
.

________________________________________
iii) pembolehubah dimalarkan

2. Rajah 1 menunjukkan satu eksperimen utk mengkaji

kesan suhu ke atas pertumbuhan mikroorgansima

________________________________________
b) Nyatakan pemerhatian anda bagi eksperimen
ini
________________________________________
c) berdasarkan rajah 1, nyatakan satu inferens
Macamana nak jwb?(tgk result,bg sebab)
Tes
pH Value
Cloudine
t
ss of
tub
mixture
e
P
Acid
(pH
sedikit
kurang dari 7)
keruh
Q Alkali (pH more Sedikit
than 7)
keruh
R
Neutral (pH 7)
Sangat
keruh
_____________________________________________________________
___________________
________________________________________
d)Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

Selepas 2 hari perubahan pada larutan diperhatikan . Rajah

1 menunjukkan keputusan eksperimen
Test
tub
e

Suhu

5C

35 C

Kekeruh
an
campura
n
Sedikit
keruh
Sangat
keruh

75 C

Sedikit
keruh

1) Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini

i) pembolehubah dimanipulasikan
.
ii) pembolehubah bergerakbalas
.
iii) pembolehubah dimalarkan

e) apakah yang dimaksudkan dengan pertumbuhan

bacteria berdasarkan eksperimen di atas?(operasi secara
definisi)
.
.
f) Berdasarkan jadual 2, apakah suhu optimum bagi
pertumbuhan bacteria?
.

.
b) Nyatakan pemerhatian anda bagi eksperimen
ini
.
.
.
c) berdasarkan pemerhatian anda, nyatakan satu inferens

3. Rajah 1 menunjukkan satu eksperimen untuk menguji kesan

keamatan cahaya terhadap pertumbuhan mikroorganisma

.
.
d)Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.
.
.

5ml
bubur

7
5

b) Nyatakan pemerhatian anda bagi eksperimen

ini
..
c) berdasarkan eksperimen di atas, nyatakan satu inferens
..
R

d)Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

Selepas dua hari, perubahan pada campuran diperhatikan. Jadual

menunjukkan keputusan tersebut.
Tabung
uji
P

Keamatan cahaya

Kekeruhan
campuran

1) Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini

i) pembolehubah dimanipulasikan
..
ii) pembolehubah bergerakbalas
..
iii) pembolehubah dimalarkan
..

..
e) Nyatakan operasi secara definisi bagi pertumbuhan
mikroorganisma
..
f) berdasarkan jadual 2, apakah keadaan paling sesuai bagi
pertumbuhan bakteria?
..
4) Dalam satu eksperimen, bacteria Bacillus Subtilis telah
dikulturkan di dalam sebuah piring petri yang mengandungi agar
nutrient selama 5 hari dan diletakkan pada suhu 37C.
Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam jadual 3
Day
Number of bacterial colonies
1
8
2
15
3
19

4
5

21
22

a) dengan menggunakan data dalam jadual 3, lukiskan graf

bilangan koloni bacteria melawan masa

..
d Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini
i) pembolehubah dimanipulasikan
..
ii) pembolehubah bergerakbalas
..

iii) pembolehubah dimalarkan

constant variable
..
e) jangkakan bilangan koloni bacteria yang terhasil pada hari ke
enam?
..

b) nyatakan hubungan antara bilangan koloni bacteria melawan

masa?
..
c) nyatakan hipotesis bagi eksperimen di atas

f) Bilakah jangkamasa kadar pertumbuhan bakteria paling tinggi?

Dari hari ke hari
1.3 MIKROORGANISMA BERFAEDAH
1. Kegunaan mikroorganisma:
i

..

ii
iii
iv
v

..
..
..
..

I.PENCERNAAN

*guna bacteria
1.

Bacteria dalam usus manusia

tolong cerna makanan
bunuh mikroorganisma bahaya
tolong menghasilkan vitamin

*bacteria utk bantu pencernaan juga boleh didapati dlm makanan

spt

2. bakteria dlm haiwan herbivore(mkn tumb shj):

dijumpai dalam kakum
bakteria tolong hasilkan enzim selulase

selulase use to change cellulose (in green plants) to

glucose / cellulase digunakan untuk tukar
selulosa(dlm tumbuhan) kpd glukosa

*carta pencernaan dalam haiwan herbivor

Exercises
1. state the function of bacteria in caecum
Nyatakan fungsi bakteria dalam kakum
__________________________________________
2. what is the function of enzyme cellulase?
Apakah fungsi enzim selulase?
__________________________________________
Exercises
1 What is the microorganisms that helps in food digestion in
animals and human?
Apakah mikroorganisma yang membantu dalam
pencernaan makanan bagi binatang dan manusia?
A. fungi
B. Protozoa
C. Algae
D. Bacteria
2

Function of bacteria in intestines is to..

Fungsi bakteria dalam usus manusi adalah untuk..
I help in food digestion
Membantu pencernaan makanan
II produce vitamins

Menghasilkan vitamin
III kill harmful microorganisms
Membunuh mikroorganisma berbahaya
A. I and II only
B. II and III only
C. I and III only
D. I, II and III
Where can we find bacteria in herbivors?
Di manakah bakteria dalam herbivore boleh ditemui?
A. in saecum
B. in caecum
C. in intestines
D. in stomach
What is the function of bacteria in caecum?
Apakah fungsi bakteria dalam kakum?
A to produce enzyme called cellulose
hasilkan enzim iaitu selulosa
B to produce enzyme called cellulase
hasilkan enzim iaitu selulase
C to kill harmful microorganisms
bunuh mikroorganisma berbahaya
D to produce vitamins
hasilkan vitamin

5.Why did bacteria produce enzyme cellulase?

Mengapa bakteria menghasilkan enzim selulase?
Kerana binatang tidak mampu mencernakan _____________ yang
terdapat dalam tumbuhan
II. PROSES PEREPUTAN
* Guna mikroorganisma:
______________________
______________________
1. Bakteria dan kulat berfungsi untuk:

Reputkan haiwan dan tumbuhan mati

Menguraikan bahan pejal di loji rawatan kumbahan
Bahan pepejal diurai menjadi bahan lebih ringkas iaitu
karbon dioksida

III. MEDICINE/ UBAT-UBATAN

*guna mikroorganisma:
Kulat
Bakteria
Virus
*mikroorganisma ini digunakan utk buat ubat seperti
_________________, ________________, dan ______________________.
A)

ANTIBIOTIK

dibuat dari bakteria atau virus yang lemah

digunakan untuk ubati penyakit berjangkit seperti H1N1,
chicken pox atau penyakit lain spt kanser

C. INSULIN
i. antibiotik iaitu __________________
dibuat dari kulat
digunakan utk ubati penyakit yang disebabkan oleh
________________
cth:penyakit batuk
B. VAKSIN

dibuat dari bakteria

digunakan untuk pesakit diabetes(kencing manis)

IV. PERTANIAN
i. mikroorganisma seperti bakteria blh suburkan tanah .

V. INDUSTRI
mikroorganisma digunakan untuk buat makanan
*akar pokok kekacang
BAGAIMANA?
a)Bakteria Pengikat Nitrogen
Q

Bakteria
- buat yogurt, susu kultur, cheese, cuka, kicap soya, coklat,
vitamin B, gula- gula, minuman ringan

Fungi(yis)
- buat roti
*apa fungsi yis dalam pembuatan roti?
____________________________________________________________
____________
____________________________________
____________________________________
____________________________________

Dim
* nitrat akan suburkan tanah
b) Nitrifying Bacteria Dan Kulat

bright
__________________

bertukar menjadi
Dlm nodul akar pokok kekacang
ada _____________________________
Rhizobium akn tolong tukarkan
gas nitrogen menjadi nitrat

KESAN BURUK MIKROORGANISMA

Harmful Effect Of Microorganisms
* patogen = mikroorganisma yg boleh sebabkan
penyakit
1. Ada mikroorganisma boleh sebabkan penyakit.
2. Mikroorganisma yg boleh sebabkan penyakit
dipanggil patogen
3. Ada 4 sahaja pathogen

__________________
__________________
__________________
__________________
4. 2 cara bagaimana patogen sebabkan penyakit:
a

hasilkan toksin yang boleh sebabkan sel

perumah musnah(cth sakit kolera/taun)
b) serang dan musnahkan sel perumah

*tp ada juga patogen yg sebabkan penyakit tanpa serang sel

perumah .
cth : mkanan basi
__________________________________________________________________
__________________

Gonorrh
ea

Cocci
(bentuk
________
)

Sifilis

Spirilla
(bentuk
________
)

that
infected
by this
diseases,
flies
Melalui
makanan
,
minuman
, najis
manusia
yg hidap
panyakit
ini, lalat
Melalui
hubunga
n seks

Penyakit disebabkan bakteria

Penyakit

Jenis
bakteria

Tubercul
osis (TB)

Bacilli
(bentuk
________
)

Cholera

Vibrios
(bentuk
________
)

Bagaima
na
dibawa
Udara

Through
food,drin
ks,
human
faeces

Simptom

Batuk
kering,
sakit
dada,
hilang
selera
makan
Diorrhea ,
Vomit,
nausea,
Cirit birit,
muntah,

Melalui
hub. Seks

lemah
badan
dan
keletihan,
mati

Pedih
semasa
buang air
kecil,
keluar
cecair
berwarna
putih atau
kuning di
alat sulit
seperti
nanah
Merah
pada alat
sulit,
ruam di
tapak
tangan
dan kaki
serta
bahagian

lain,
rambut
gugur

berfungsi
dengan baik
Penyakit disebabkan oleh fungi
Penyakit
Tinea

Bagaimana
dibawa
_____________
_

Penyakit Disebabkan Virus

Penyakit
Fever
Demam

Bagaimana
dibawa
Udara

Dengue
fever
Demam
denggi

Nyamuk aedes

AIDS

seks

Hepatitis
(hati
rosak)

Salah guna
dadah, alkohol

simptom
Batuk kering,
sakit dada,
hilang selera
makan
Demam (suhu
sgt tinggi),
Ruam,
Tekanan darah
rendah, nadi
lemah, sendi
sakit
Hilang selera,
mulut dan alat
sulit berkulat,
demam , letih,
hilang daya
tahan penyakit
Hilang selera,
sakit bahagian
abdomen,
hati tidak

Ringworm/
Kurap

_____________
_

simptom
_________
on skin
Tompok
putih
pada
kulit,
bersisik
Seperti
bentuk
gelang

penyakit disebabkan protozoa

Penyakit
Bagaimana
simptom
dibawa
Demam (___C)
Nausea

Seram sejuk
Pening
Kemudian suhu
normal tapi bdn
lemah
Mati jika tak
rawat

Exercises

Spm 2011

Soalan spm