

ΠΕΡΙ  ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ 
ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ 
Ψηφιακὴ συζήτησι μεταξὺ συμμαθητῶν Ἁγιογράφων, μὲ τὴν 
συμμετοχὴ τοῦ Διδασκάλου κ. Φιλίππου Μαρκοπούλου. 
Συντονισμὸς: «ΑΓΙΜΑΚ» 
 
Η εικόνα θεωρείται σαν ένας σύνδεσμος της παρούσας ζωής με τον
μέλλοντα αιώνα, τούτο διότι η αγάπη που διεγείρει προς το
αναπαριστάμενο είναι τέτοιας φύσης ώστε να ενώσει την γήινη ζωή μ'
εκείνο όπου τα σώματα των αγίων θα είναι λαμπερά περισσότερο από
τον ήλιο.
Ένας αληθινός εικονογράφος οφείλει να βρίσκεται σε επικοινωνία με το
αναπαριστάμενο πρόσωπο - πρωτότυπο όχι μόνο δια της συμμετοχής του
στο σώμα της εκκλησίας αλλά και με τη δική του εμπειρία εξαγιασμού
οφείλει να είναι ένας δημιουργός ζωγράφος που δέχεται και αποκαλύπτει
την αγιότητα ενός άλλου μέσα από τη δική του εμπειρία. Από την
πνευματκή εμπειρία του ζωγράφου τον βαθμό κοινωνίας με το πρωτότυπο,
είναι που εξαρτάται η δημιουργική ενέργεια στο έργο του.

1 
 
Η εξωτερική ομορφιά της εικόνας είναι συνώνυμη της πνευματικής
ομορφιάς και η αισθητή αντίληψη αυτής της ομορφιάς οφείλεται στην
προσευχή του νου.
Στην ορθόδοξη εκκλησιαστική τέχνη το κύριο θέμα για να μην πούμε το
μοναδικό, είναι ο άνθρωπος. Καμιά τέχνη δεν δίνει τόση προσοχή, καμιά
δεν τον υψώνει στο επίπεδο που τον υψώνει η εικόνα. Όλα όσα
αναπαριστά αναφέρονται στον άνθρωπο, το τοπίο, τα ζώα, τα φυτά... Στην
ιεραρχία των όντων ο άνθρωπος έχει την κυριαρχούσα θέση, είναι το
κέντρο της οικουμένης και ο κόσμος που τον περιβάλλει, παρουσιάζεται
στην κατάσταση που του μεταδίδει η αγιότητά του.
Στη Βυζαντινή Τέχνη ο όρος "style" αποδίδεται με την λέξη "τρόπο" και όχι
"ύφος" γιατί του ύφος αφορά κύρια τον γραπτό λόγο. Γενικότερα η
ορθόδοξη εκκλησιαστική ζωγραφική, ζωή και σκέψη, δεν χαρακτηρίζεται
από ένα ύφος αλλά από έναν τρόπο δεδομένου ότι το ύφος έχει έντονα
ατομικό χαρακτήρα. Ίσως η ιδεοκρατική ζωγραφική, η ζωγραφική που
δουλεύεται πάνω σε ιδέες, να μπορεί να εκφράσει ένα ύφος όπως
ρομαντικό, κλασσικό, συμβολικό, όχι πάντως η εκκλησιαστική ζωγραφική.
Το "Βυζαντινό ύφος" θ' αποτελούσε την τραγική αλλοίωση μιας
διακοσμητικής ζωγραφικής φολκλορικού τύπου, της ζωντανής και έμπλεης
Θείας Χάριτος εκκλησιαστικής μας ζωής, χαρακτηριστικό της οποίας είναι ο
πραγματιστικός και εμπειρικός τρόπος ζωής και σκέψης.
Τα παραπάνω προσδιορίζουν σε γενικές γραμμές τα όρια της Βυζαντινής
Τέχνης.

Πηγή:Λεωνίδα Ουσπένσκυ, Η θεολογία της εικόνας στην ορθόδοξη

εκκλησία,Μετάφραση Σπυρίδων Μαρίνης, εκδ. Αρμός

Αθηνά Αλεξοπούλου Παππά

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ!

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ Α∆. ΑΘΗΝΑ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΑΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΠΟΥ ΜΑΣ ΣΤΕΙΛΑΤΕ.
ΤΟ ΚΟΙΝΟΠΟΙΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ ΚΑΙ ΕΠΙΦΥΛΑΣΣΟΜΕΘΑ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΕΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ, ΜΟΛΙΣ ΒΡΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ
ΧΡΟΝΟ.

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε,

2 
 
επιτρέψτε μου ένα μικρό σχόλιο - ερώτημα στο εξης σημειο του
κειμένου "Από την πνευματική εμπειρία του ζωγράφου τον βαθμό κοινωνίας με
το πρωτότυπο, είναι που εξαρτάται η δημιουργική ενέργεια στο έργο του"
Ακούγεται πολύ καλό αλλά εχω γνωρίσει αξιόλογους ζωγράφους με
θαυμάσια εργασία χωρίς επαφή με το περιεχόμενο. Μήπως συμβαίνει
κάτι άλλο:
Τι νομίζετε:

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΝΑ ΜΑΣ ΕΞΗΓΗΣΕΤΕ ΕΣΕΙΣ ΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ, ΑΠΛΩΣ

ΣΚΕΦΘΗΚΑΜΕ ΑΠΟ ΠΟΣΑ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ, ΑΠΟ ΠΟΥ ΤΕΛΙΚΩΣ
ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ Ο ΟΥΣΠΕΝΣΚΥ ΟΝΟΜΑΖΕΙ "∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ". ΤΑ
ΑΝΑΦΕΡΟΥΜΕ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ, ΧΩΡΙΣ ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ ΝΑ ∆ΟΓΜΑΤΙΖΟΥΜΕ:

1. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΤΑΡΕΣΚΕΙΑ

2. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΑΡΕΣΚΕΙΑ ΚΑΙ
3. ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΑΡΕΣΚΕΙΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΜΑ, ΟΠΟΥ ΦΥΤΡΩΝΕΙ ΚΑΙ ΤΡΕΦΕΤΑΙ ΤΟ ∆ΕΝ∆ΡΟ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΚΑΙ Η ΓΕΥΣΗ
ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ, ∆ΕΝ ΝΟΜΙΖΕΤΕ;
ΚΙ ΑΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΕΤΣΙ, ΤΟΤΕ ΠΟΙΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΑΣ,
ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ;

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ
Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε,

π.χ. άν ο Ιερεύς ειναι ανάξιος στην πνευματική του ζωή, γνωρίζουμε ότι τα
μυστήρια που τελεί είναι απόλυτα έγγυρα.Διότι στην ουσία Άλλος είναι ο
Λειτουργός.Ενας αδιάφορος πνευματικά αγιογράφος με εξαιρετικό ταλέντο
δεν θα μπορούσε να μένει, ομοίως με το παράδειγμα, στα όρια της
παραδοσιακής εικόνας;
Πιστεύω ότι η πνευματικότητα του αγιογράφου είναι σημαντική για τον ίδιο και
το έργο του, ΑΛΛΑ όχι για την Εικόνα η οποία έχει ήδη αποκτήσει το μέτρο
της στην Παραδοση της Εκκλησίας.

Η εκκλησία είναι το σώμα των πιστών και η Εικόνα ειναι η θρησκευτική του
έκφραση. Άν η Εικόνα εξαρτάται απο την πνευματική εμπειρία του ζωγράφου
(κάτι που ισχύει βέβαια στην ζωγραφική), τότε όλο το Σώμα θα εξαρτάται από
τον αγιογράφο, και αντίστοιχα απο τον καλό Ιερέα, τον καλό Ψάλτη, τα κτήρια,

3 
 
τα κεριά, τα φώτα, τα χρήματα, τους πιστούς, κλπ΄ Άν το Εκκλησιαστικό Σώμα
αποτελόυσε οργάνωση όλα τα παραπάνω θα ηταν αυτονόητα. Η Εκκλησία
δεν είναι οργάνωση και το Σώμα της ζει τρέφεται και εξαρτάται μόνο απο την
Κεφαλή της..

Ενα 2ο σημείο στο κείμενο λέει:

«Ένας αληθινός εικονογράφος οφείλει να βρίσκεται σε επικοινωνία με το

αναπαριστάμενο πρόσωπο - πρωτότυπο όχι μόνο δια της συμμετοχής του στο σώμα
της εκκλησίας αλλά και με τη δική του εμπειρία εξαγιασμού»

Νομίζω ότι δεν υπάρχει ατομική εμπειρία εξαγνισμού, άλλη από την
συμμετοχή στο σώμα της εκκλησίας. ∆εν είναι δύο πράγματα δηλ. αλλά ένα,
και μάλλιστα μόνον η συμμετοχή στο σώμα υπάρχει.

όσοι φίλοι θέλουν ας σχολιάσουν .............

Φ.Μ.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

…«Ένας αδιάφορος πνευματικά αγιογράφος με εξαιρετικό ταλέντο δεν θα

μπορούσε να μένει, ομοίως με το παράδειγμα, στα όρια της παραδοσιακής
εικόνας;»…

ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΟ. Ο ΑΔΙΑΦΟΡΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΣ

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ; ΔΙΟΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ
ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΘΛΗΜΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ...

…«B. Πιστεύω ότι η πνευματικότητα του αγιογράφου είναι σημαντική για τον
ίδιο και το έργο του, ΑΛΛΑ όχι για την Εικόνα η οποία έχει ήδη αποκτήσει το
μέτρο της στην Παράδοση της Εκκλησίας»....

ΤΙ ΕΝΝΟΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟ "ΕΧΕΙ Η∆Η ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟ ΤΗΣ";

...«Η Εκκλησία δεν είναι οργάνωση και το Σώμα της ζει τρέφεται και εξαρτάται
μόνο απο την Κεφαλή της»…

ΑΡΑ ΓΕ ΔΕΝ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΝΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΑΠΟ

ΤΟ ΑΛΛΟ; ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΠΟΣΟ ΚΑΛΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΟΥΣ
ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΟΛΗΣ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ; ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ, ΔΗΛ. ΤΗΣ
ΕΠΙΓΕΙΟΥ.

…«Νομίζω ότι δεν υπάρχει ατομική εμπειρία εξαγνισμού, άλλη από την
συμμετοχή στο σώμα της εκκλησίας. Δεν είναι δύο πράγματα δηλ. αλλά ένα,
και μάλιστα μόνον η συμμετοχή στο σώμα υπάρχει»...

4 
 
ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ, ΤΟΤΕ ∆ΕΝ ΜΟΙΑΖΕΙ ΣΑΝ ΝΑ ΜΗ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΝ ΣΤΗΝ
ΟΥΣΙΑ ΟΛΟΙ ΟΙ Ι∆ΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΠΟΙ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΩΣ ΤΩΝ
ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΠΟΥ ΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥΣ
ΕΞΑΓΙΑΣΜΟ, ΜΕΣῼ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ ΑΣΚΗΣΕΩΣ;

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ.
Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

…ΕΓΩ ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΘΑΓΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΜΟΝΕΣ ΤΟΥΣ

ΓΙΑΤΙ ΕΙΚΟΝΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ, ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΓΙΟ ΚΛΠ. ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ
ΚΑΠΟΙΟ ΣΚΟΠΟ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.
ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΟΣ Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ Η
ΟΧΙ, ΤΟΝ ΞΕΡΕΙ.

ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΕΓΩ ΝΑ ΘΕΛΩ ΝΑ ΒΓΑΛΩ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ

ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗ ΒΑΛΩ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ.

ΕΜΕΝΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΜΟΥ ΚΑΛΥΨΕΙ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΤΟΙΧΟΥ ΘΑ

ΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, Η ΑΝΑΜΝΗΣΗ, ΤΟ ΔΕΣΙΜΟ ΠΟΥ ΕΧΩ ΜΕ ΤΟ
ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΥΤΟ. ΕΝΩ ΑΝ ΠΑΩ ΣΕ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΩ
ΝΑ ΜΟΥ ΒΓΑΛΕΙ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΤΟΝ ΞΕΡΕΙ, ΔΗΛ.
ΓΙΑΤΙ ΒΓΑΖΟΥΜΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙ ΤΗΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΟΝΤΩΣ ΘΑ
ΝΑΙ ΩΡΑΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, ΚΑΝΕΝΑ ΔΕΣΙΜΟ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ.
ΕΤΣΙ ΝΟΜΙΖΩ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ
ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ, ΑΛΛΑ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΕΣ.

ΟΤΑΝ Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΟΣ, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

ΚΑΤΑΘΕΤΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ. ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΕΙΝΑΙ
ΣΑΝ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΙ ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΜΑΖΙ
ΕΝΩΝΕΤΑΙ, ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ
ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ.

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΛΑΘΗ ΜΟΥ, ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΑΤΕ ΑΥΤΟ

ΠΟΥ ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΩ.

ΘΕΟΔΩΡΑ

5 
 
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρεται εν Κυρίω!!

Να με συγχωράτε, αλλά θα διαφωνήσω λίγο με την παρακάτω σκέψη!!

(Ενας αδιάφορος πνευματικά αγιογράφος με εξαιρετικό ταλέντο δεν θα μπορούσε να

μένει, ομοίως με το παράδειγμα, στα όρια της παραδοσιακής εικόνας);

Τον αγιογράφο, ο οποίος δεν έχει καμία πνευματική κοινωνία και οι πράξεις του
βίου του τον κατατάσσουν ως αδιάφορο προς την ουσία της αγιογραφίας, θα
μπορούσα να τον παρομοιάσω με έναν ιερέα αιρετικό ή αλλιώς με έναν θεολόγο
με αλλοιωμένο πιστεύω και διδάσκοντα αιρετικές δοξασίες!! Ο συγκεκριμένος
θεολόγος, μπορεί να είναι ρήτορας και με τον λόγο του να σε κάνει να τον
θαυμάζεις, μπορεί να έχει άπειρες γνώσεις με τις οποίες να σε κάνει να μην
μπορείς να τον φτάσεις σε μία συζήτηση, αλλά ως προς την ουσία δεν έχει να
δώσει τροφή ζωής!! Γι' αυτό και
πολλές φορές συναντάμε εικόνες που θαυμάζεις το καλλιτεχνικό τους κάλλος και
το κοιτάς με τις ώρες για να αποκρυπτογραφήσεις την καλλιτεχνική δεξιότητά
της, αλλά σου δίνουν μόνο αυτό, και άλλες που τις αισθάνεσαι πως στην
κυριολεξία αναπνέουν, σε απορροφούν και βυθίζεται ο νους και η ψυχή σου μέσα
σε αυτό που αντικρίζεις και ας μην έχουν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό κάλλος!!

Και είναι γεγονός παρατηρημένο από πολλούς πως στις πρώτες εικόνες οι
δημιουργοί είναι μη πνευματικοί άνθρωποι, ενώ στις άλλες είναι ενεργά μέλη της
Εκκλησίας και με τον ανάλογο βίο και ευσέβεια!!

Ακόμα και αν σκεφτούμε τα έργα των μεγάλων παλαιών μας Αγιογράφων, τα

οποία είναι πλούτος πνευματικός και καλλιτεχνικός, από αυτούς άλλοι υπήρξαν
Μοναχοί και άλλοι ζούσαν σαν Μοναχοί!!
Να με συγχωράτε, δεν είμαι θεολόγος, αλλά πιστεύω πως το Άγιο Πνεύμα δεν
αναπαύεται να κατοικεί σε οίκο ακάθαρτο!! Για παράδειγμα όταν ένας άνθρωπος
πάει να κάνει προσευχή και μέσα του κρύβει μνησικακίες και κατακρίσεις, αυτός
ο ίδιος αρχικά θα αισθάνεται αντί για γαλήνη και ειρήνη στην ψυχή του, ταραχή
και ανησυχία και η προσευχή του δεν θα φτάσει στον προορισμό της, εάν πρώτα
δεν καθαριστεί δια των δακρύων της μετανοίας!! Πόσο μάλιστα όταν μιλάμε για
ένα μέγα Μυστήριο της πίστεώς μας, όπως η Αγιογραφία, που δια μέσω των
πινέλων και των χρωμάτων εικονίζεται η ίδια υπόσταση του πρωτοτύπου!!
Να με συγχωράτε αν είπα κάτι που δεν υφίσταται!!
Ευχαριστώ!!
Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΟ, ΕΝ ΧΡΙΣΤῼ, ΑΔΕΛΦΕΣ ΚΑΙ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΡΙΕΣ, ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ
ΩΡΑΙΑ ΜΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΙ.

6 
 
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΔ. ΜΑΡΙΝΑΣ ΚΑΤΑΘΕΤΟΥΜΕ
ΜΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΑΣ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕ ΣΤΟ
ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΓΝΩΣΤΟΣ ΜΑΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΑΣ ΕΔΩΣΕ ΤΗΝ
ΑΔΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ, "ΠΡΟΣ ΚΟΙΝΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑΝ":

Ὅταν συναντηθήκαμε στὴν ὁμαδικὴ Ἔκθεσι Ἁγιογραφίας, στὸ Γκάζι, 
μὲ τὸν καλὸ Γέροντα ἐκεῖνον, (τὸ ὄνομά του δὲν τὸ συγκράτησα), δὲν 
εἶχα σκοπὸ νὰ τὸν ρωτήσω κάτι. 
Εἶχαμε ἐπισκεφθεῖ τὴν ὁμαδικὴ Ἔκθεσι τοῦ Πανελληνίου Συλλόγου 
Ἁγιογράφων μαζὶ μὲ δύο‐τρεῖς νεαρούς συμμαθητές μου. 
Ὁ Γέροντας, ἀφοῦ συστηθήκαμε, ἐντελῶς ξαφνικὰ ἄρχισε νὰ λέη, ἐνῶ 
τὸν ἀκούγαμε ὅλοι: 
Ἥμουν πρὶν λίγο καιρὸ στὴν Σερβία. Πῆρα μέρος σὲ μία ἔκθεσι ἐκεῖ. 
Κάποια στιγμὴ μὲ χαιρέτησε ἕνας νεαρὸς ἁγιογράφος, τὸν ὁποῖο εἶχα 
γνωρίσει παλαιότερα, ὅταν εἶχα ἐπισκεφθεῖ γιὰ πρώτη φορὰ τὴν 
χώρα. 
Ἀφοῦ ἀνταλλάξαμε τὰ συνηθισμένα, τὸν ρώτησα πῶς πάει ἡ 
Ἁγιογραφία. 
‐ Δὲν ἁγιογραφῶ, μοῦ ἀπάντησε καὶ ἔσκυψε τὸ κεφάλι. 
‐ Πῶς ἔτσι, ἀπόρησα, διότι γνώριζα πὼς ἀπὸ τὴν ἐργασία αὐτὴ 
ἐξοικονομοῦσε τὰ πρὸς τὸ ζεῖν ἀναγκαῖα. 
‐ Δὲν μὲ ἀφήνει ἡ μητέρα μου, εἶπε καὶ κοκκίνισε ἐλαφρά. 
‐ Γιατί; ἐξέφρασα τὴν ἀπορία μου. 
Τότε ὁ νεαρὸς μοῦ εἶπε ἐξομολογητικῶς: 
‐ Διότι δὲν ἔχω τελευταῖα καθαρὴ ζωή καὶ ἡ μητέρα μου τὸ γνωρίζει. 
Γι’ αὐτὸ μοῦ εἶπε πὼς ἀφοῦ εἶναι ἔτσι τὰ πράγματα, δὲν θὰ πρέπει νὰ 
ἁγιογραφῶ ἕως ὅτου μετανοήσω καὶ διορθώσω τὴν ζωή μου... 
 
 
* * * 
 
 
Ὅταν ἀφηγήθηκα τὰ ἀνωτέρω σὲ κάποιους ἄλλους συμμαθητές, 
κατὰ τὴν διάρκεια ἑνὸς μαθήματος, ἕνας ἀπὸ τοὺς “παλιούς” ζήτησε 
τὸν λόγο καὶ μᾶς εἶπε τὰ ἑξῆς ὠφέλιμα: 
Πρὶν εἴκοσι περίπου χρόνια εἶχα ἀρχίσει νὰ μαθαίνω ἁγιογραφία. Ὁ 
δάσκαλός μου ἦταν παντρεμένος μὲ παιδιά. 
Μιά ἡμέρα ποὺ τὸν ἐπισκέφθηκα δὲν ἁγιογραφοῦσε καὶ 
παραξενεύτηκα. Γνώριζα καλὰ ἀπὸ ἄλλες συζητήσεις πὼς ἐργαζόταν 
τοὐλάχιστον δέκα ὧρες τὴν ἡμέρα στὸ καβαλέτο! 
Τὸν ρώτησα τὴν αἰτία τῆς “ἀργίας” καὶ μοῦ εἶπε.  
 ‐ Τὰ πᾶμε καλὰ μὲ τὴν σύζυγό μου. Εἶναι ὑπέροχη γυναῖκα. Ὅμως καὶ
στὶς πιὸ τέλειες ἀνθρώπινες καὶ δὴ συζυγικὲς σχέσεις δημιουργοῦνται

7 
 
ἐνίοτε ἐντάσεις, νεῦρα, προστριβές. Ὅποτε λοιπὸν συμβῆ κάτι τέτοιο 
καὶ χάσω τὴν ψυχική μου ἡρεμία, ἀποφεύγω νὰ ἁγιογραφήσω ἐκείνη 
τὴν ἡμέρα καὶ εἰδικὰ πρόσωπα. Γνωρίζω ἀπὸ τὴν πείρα μου πὼς ἡ 
ἄσχημη κατάστασί μου θὰ “βγῆ” στὸ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο θὰ 
ζωγραφίσω. Αὐτὸ ἀκόμη καὶ ἂν στὴν συγκεκριμένη περίπτωσι τὸ 
“δίκιο” εἶναι μὲ τὸ μέρος μου. 
Ὅμως θὰ σοῦ πῶ καὶ κάτι ἄλλο. 
Ὅποιος θέλει νὰ ἁγιογραφῆ, πρέπει νὰ φροντίζη νὰ ἔχη καθαρὴ ζωή...

ΣΥΓΧ. ΕΥΧ.
Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρετε εν Κυρίω!!

Είναι πραγματικά συγκινητικές, μέχρι δακρύων οι προηγούμενες διηγήσεις!!

Εκφράζουν ακριβώς όλα όσα ήθελα να πω...
Ευχαριστώ πολύ!!

Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε!

Με απλά λόγια η αδ. Θεοδώρα, μας λέει όσα προσπαθώ ανεπιτυχως να

πω .Δηλ. από την πιό ασήμαντη θρησκευτική ζωγραφιά, έως
την Ορθόδοξη Εικόνα υπάρχει κοινός τόπος η αναφορά στα θεια
πρόσωπα. Αυτό το γεγονός ιεροποιεί τις απεικονίσεις.Δεν οφείλεται
στον αγιογράφο, ούτε στην καλλιτεχνική όψη, ούτε στο πολυτελές
κάδρο η στην παρουσία χρυσού και πολύτινμων λίθων η ιερότητα,
Κανείς πιστός δεν έχει την δύναμη να περιφρονήση π.χ. μια
δυτικότροπη ζωγραφιά της Παναγίας διότι δέχεται δύο ενέργειες. Μία
ενέργεια του Προσώπου και μία της καλλιτεχνικής έκφρασης. Κι' άν έχει
αντίρρηση για την δεύτερη, η δύναμη της πρώτης δεν μειώνεται.........

ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΟΣΗ ΣΗΜΑΣΙΑ, ΑΛΛΑ ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ ΑΠΟΛΥΤΑ…

(Μ.γ.Γ.)

Ο πιστός λοιπόν, βλέποντας ένα π.χ. άγαλμα του Χριστού σε ένα

δυτικό ναό (- χρησιμοποιώ ακραία παραδείγματα -), ΑΝΑΓΝΩΡΊΖΕΙ τον
Κύριο έστω και σε διαφοροποιημένη, ατελή,μη αποδεκτή μορφή, και
διαχωρίζοντας αυτή την ατέλεια , ανόιγει την καρδιά του στην Αγάπη
του Κυρίου του..............

..............μακάρι να μπορούσα να βλέπω την εικόνα του Κυρίου στα

8 
 
πρόσωπα των ανθρώπων..................

ΝΑΙ. ΜΑΚΑΡΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ… (Μ.γ.Γ.)

απάντηση στα σχόλια του Γέροντα

Α. Μπορεί ένας καλός επαγγελματίας αγιογράφος να παραμένει στα

όρια της παραδοσιακής εικόνας με συνέπεια, μόνο λόγω της
επαγγελματικής του ευσυνειδησίας και του ταλέντου του. Όπως ένας
θεολόγος του πανεπιστημίου μπορεί να γράψει συνεπή θεολογικά
δοκίμια , ενώ η καρδιά του να χαρίζεται στον κόσμο.......Μην
παραξηγηθώ! Δεν εννοώ ότι αυτά έχουν καλώς, αλλά άν συμβαίνουν, θα
πρέπει να μην τα παραβλέπουμε, ώστε να φθάσουμε σε χρήσιμα
συμπεράσματα. Μην εννοήσετε, παρακαλώ, ότι ακυρώνω την
πνευματικότητα του αγιογράφου, Θέλω μόνο να δείξω - συγχωρέστε με
που δεν τα καταφέρνω-, ότι αυτή η πνευματικότητα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ, αλλά ΧΑΡΙΣ, χάρισμα της Εκκλησίας και ανήκει στο
Σώμα της Εκκλησίας. Κανείς λοιπόν πνευματικός άνθρωπος δεν μπορεί
να καυχηθεί για την πνευματικότητά του, γιατί γνωρίζει ότι του
χαρίστηκε το Πνεύμα να βλέπει την αδυναμία και ατέλειά του. Και αυτό
είναι το Πνεύμα του Εκκλησιαστικού σώματος που ΔΕΝ εξαρτάται από
την προσωπική μου άσκηση και αγώνα. Αντίθετα η όλη ύπαρξή μου
εξαρτάται από Αυτό....................

ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΕ ΣΥΜΦΩΝΟΥΣ ΣΤΑ ΑΝΩΤΕΡΩ.

ΠΑΝΤΩΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗ Η «ΚΟΙΝΗ ΒΑΣΙΣ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ», ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ, ΑΝ ΚΑΙ ΣΕΙΣ ΤΟ
ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΝΑ ΚΑΘΟΡΙΣΤΗ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ, ΟΣΟ
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΒΕΒΑΙΑ, ΤΟ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ (ΕΣΤΩ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ) ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ.

(Μ.γ.Γ.)

Β. Η Εικόνα της Εκκλησιαστικής Ορθόδοξης Παράδοσης έχει, όπως

γνωρίζετε, χαρακτηριστικά με τα οποία αναγνωρίζεται σαν Ορθόδοξη
Τέχνη διεθνώς. Έχουν δηλ ήδη τεθεί τά όρια, αναλογίες, μέτρα, που την
χαρακτηρίζουν . Πρόκειται για μια συγκεκριμένη δομή και αυτό είναι το
μέτρο που έχει αποκτήσει .

ΘΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΟΥΣΕ ΠΟΛΥ ΝΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΤΗ ΕΝΑΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ(;) ΜΕ

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΥΤΑ, ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΤΑ
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ. (Μ.γ.Γ.)

Γ. Αν σκεφτούμε την Εκκλησία σαν πλοίο στον ταραγμένο ωκεανό των

παθών, καταλαβαίνουμε πως εκτός από αυτούς που κολυμπούν για να

9 
 
το φτάσουν, ,υπάρχουν αυτοί που αγωνίζονται να πιαστούν και τά
κύμματα τους ξαναπετούν στα νερά, υπάρχουν αυτοί που ανέβηκαν και
αγωνίζονται να κρατηθουν, μα και άλλοι που η δουλειά τους είναι να
βοηθήσουν όσους προσπαθούν κλπ. Όταν λοιπόν ανέβεις και
ασφαλίσεις την θέση σου, τα κύμματα δεν σε φτάνουν πια.Οι ιδρώτες
και οι κόποι είναι δύο ειδών. Αυτών που αγωνίζονται να
σκαρφαλώσουν και αυτών που τούς βοηθούν. Μα η ουσία είναι το
ανέβασμα και η παραμονή στην ασφάλεια του πλοίου. Γι αυτό το λόγο
επιμένω στην καθοριστική και κυρίαρχη σημασία της συμμετοχής -
σύνδεσης στο Σώμα-πλοίο χωρίς να αγνοώ 'οτι χωρίς αγώνα δεν
φθάνεις ποτέ.

Φανταστείτε τώρα να είμαστε στον ωκεανό και να νομίζουμε πως

έχουμε σκαρφαλώσει...

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ. ΝΑ ΣΚΑΡΦΑΛΩΣΗ ΚΑΝΕΙΣ ΑΣ ΠΟΥΜΕ

ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΠΛΟΙΟ… (Μ.γ.Γ.)

Α' Ιωάννου 3

πᾶς ὁ ἐν αὐτῷ μένων οὐχ ἁμαρτάνει· πᾶς ὁ ἁμαρτάνων οὐχ ἑώρακεν αὐτὸν
οὐδὲ ἔγνωκεν αὐτόν.

και

Πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Θεοῦ ἁμαρτίαν οὐ ποιεῖ, ὅτι σπέρμα αὐτοῦ ἐν

αὐτῷ μένει· καὶ οὐ δύναται ἁμαρτάνειν, ὅτι ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται

Φ.Μ.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ. ΓΙΝΑΤΕ ΑΠΟΛΥΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΤΟΣ… (Μ.γ.Γ.)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

... Διαπιστώνω από τα μηνύματα ότι μάλλον προκάλεσε η σκέψη μου σχετικά με
τον αδιάφορο πνευματικά αγιογράφο. Γιά όσους τα παραπάνω δεν ξεκαθαρίζουν
ότι ΔΕΝ εννοώ ότι δεν έχει σημασία η πνευματική κατάσταση του αγιογράφου
τους καλώ να προσέξουν ότι αποδέχομαι απόλυτα τις διηγήσεις και το
περιεχόμενό τους . Τους παρακαλώ όμως να σκεφτούν άν είναι σε θέση να
ξεχωρίσουν το βαθμό πνευματικότητος αγνώστων αγιογράφων βλέποντας τα
έργα τους...........................

Με Αγάπη Χριστού

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

10 
 
ΕΙΝΑΙ ΜΑΛΛΟΝ ΔΥΣΚΟΛΟ, ΑΝ ΟΧΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ, ΣΕ ΕΡΓΑ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΩΝ ΜΕ ΜΙΚΡΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ. ΑΛΛΑ ΠΑΛΙ
ΕΥΚΟΛΟ ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΟΥΜΕ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΟΜΩΣ, ΔΙΟΤΙ ΑΥΤΗ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ, ΟΠΟΥ Η ΓΡΑΜΜΗ
ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΑΡΓΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΣΥΝΑΨΗ ΚΑΝΕΙΣ ΑΡΧΕΙΑ.

ΕΥΧ.

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΤΙ Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ' ΧΕΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ

ΓΙΑ ΝΑ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΕΣ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ, ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΣΗ
ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΣ.
ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΕΣ ΟΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ.
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑΣ ΑΠΙΣΤΟΣ ΝΑ ΧΕΙ ΚΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ?
ΜΠΟΡΕΙ ΑΥΤΟΣ ΝΑ' ΝΑΙ ΑΠΙΣΤΟΣ, ΑΛΛΑ ΝΑ' ΝΑΙ ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ,
ΚΑΛΟΠΡΟΑΙΡΕΤΟΣ, ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΝΑ ΤΟ ΒΛΕΠΕΙ Ο ΚΑΛΟΣ ΘΕΟΣ. ΕΤΣΙ
ΚΑΙ ΑΛΛΟΙΩΣ ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΜΕ ΟΛΟΙ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ.
ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΕΓΙΝΕ. ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΠΙΣΤΟΥΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ.
ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΠΙΣΤΟΥ Η ΕΙΚΟΝΑ ΝΑ' ΝΑΙ ΚΑΛΗ ΓΙΑΤΙ Ο ΘΕΟΣ
ΒΛΕΠΕΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΩΣ
ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΑΠΙΣΤΟΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΙ
ΜΕΤΑ ΝΑ' ΧΕΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ. ΝΟΜΙΖΩ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣΤΕ
ΑΠΟΛΥΤΟΙ.
ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ ΕΚΑΝΑ ΜΙΑ ΣΚΕΨΗ. ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΝ ΣΥΜΦΩΝΕΙΤΕ.

ΘΕΟΔΩΡΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρετε, εν Κυρίω!!

Η ζωγραφική είναι χάρισμα!! Και έχω δει πολλούς ζωγράφους να βγάζουν

τέλειες αγιογραφίες. Kανένας δεν το αρνήθηκε αυτό!!

Μάλιστα μπορεί να είναι το έργο τους ένα μεγάλο μάθημα για εμάς τους
αρχαρίους και άξιο προς μελέτη, ως προς την τεχνική των χρωμάτων και των
συνδυασμών τους!!

Όπως επίσης είναι γεγονός πως μία εικόνα ανεξάρτητα από το ποιος την έχει
κάνει και τι πρεσβεύει, όταν είναι Ορθόδοξη ως προς την απεικόνισή της και
τους χρωματισμούς και φέρει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία, όπως το
φωτοστέφανο (στου Χριστού μαζί με τον σταυρό που έχει στο εσωτερικό του),

11 
 
τα γράμματα που δηλώνουν το όνομα ή την παράσταση, τα αστεράκια της
Παναγίας κ.α., τότε αυτή αυτόματα καθαγιάζεται δια της Χάριτος!! Δεν έχει
σχέση αν ο άνθρωπος είναι καλοπροαίρετος ή κακοπροαίρετος, αρκεί να φέρει τα
συγκεκριμένα Ορθόδοξα στοιχεία!! Γι’αυτό και η Ορθόδοξη εικόνα δεν έχει την
ανάγκη διαβάσματος από τους ιερείς ή μυρώματος!!

Το αν ο αγιογράφος ακολουθεί τα όρια που θέτει η Ορθόδοξη εικονογραφία,

αυτό έγκειται στην συνείδηση του καθενός, αν και από προσωπική εμπειρία, ως
επί το πλείστον οι άνθρωποι που ασχολούνται με την αγιογραφία χωρίς να είναι
καταρτισμένοι στον πνευματικό τρόπο ζωής και σκέψης, κάποια στιγμή
δημιουργείται μέσα τους το ερώτημα και η αμφισβήτηση του ''γιατί να
ακολουθώ πιστά την παράδοση και να μην ξεφύγω λίγο παραπάνω από τα όρια
που μου δίνονται'', γιατί γι’ αυτούς η τέχνη του πινέλου εκφράζει ελευθερία, με
τον τρόπο που το σκέφτονται ως κοσμικοί!! Και αυτό δεν το αποδίδω στο ότι
είναι κακοπροαίρετοι ή μη πιστοί, αλλά στο ότι ο πειρασμός είναι πιο εύκολο να
τους πλανέψει το νου, γιατί είναι αφύλακτοι από την χάρη των Μυστηρίων και
από το συγκεκριμένο και ιδιαίτερο πνεύμα που σκέφτεται ένα ενεργό μέλος της
Εκκλησίας!! Εδώ είναι επικίνδυνο για εμάς να πλανηθούμε, πόσο μάλιστα
κάποιος που δεν εργάζεται εσωτερικά με τον ίδιο τρόπο και δεν αγωνίζεται για
τον κοινό στόχο που αγωνίζονται οι πιστοί!! Βέβαια, δεν απολυτοποιώ την
κατάσταση σε όλους, σίγουρα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις!!

Εννοείται πως γίνονται θαύματα και στους απίστους!! Όλοι μας κάποτε
άπιστοι υπήρξαμε!! Αλλά αλλιώς εγγίζει η χάρη τον καθαρό οίκο, στον οποίο
ενεργεί εσωτερικά γιατί εγκαθίσταται εντός και αλλιώς στον άπιστο που τον
περιτριγυρίζει για να του δείξει το φως!! Και αυτά είναι τα λόγια των αγίων μας,
όχι δικά μου!! Όταν μας λέει ο Χριστός ‘‘ μη δίνετε τα άγια τοις κυσί’’ για
παράδειγμα, εμείς πρέπει να παρεξηγήσουμε τον λόγο ή να πιάσουμε το πνεύμα;
Εγώ απλά λέω (και δεν είναι μόνο δική μου παρατήρηση) πως άλλη πνοή
εκπέμπει το έργο ενός ανθρώπου που κάνει νηστεία και προσευχή και αλλιώς
ενός που στο ένα χέρι κρατά το πινέλο και στο άλλο το τσιγάρο!! Δεν είναι ο
σκοπός μας να βαρομετρήσουμε τον βαθμό πνευματικότητας του καθενός. Εγώ
απλά λέω πως υπάρχουν έργα που πραγματικά αναπνέουν και είναι ζωντανά και
έργα που είναι ξερά από ψυχή μα πλούσια σε τέχνη!!

Να με συγχωράτε για την αναστάτωση!!

Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

12