zm

mqam
Mzakir mvzusu: zm mqam
Allah-taala buyurur: " ( " Peymbrlrdn zm sahiblri
olanlarn sbr etdiyi kimi, sn d sbr et.) (1)
Allaha doru seyr-sluk ednlrin mqamlarndan biri d zm mqamdr. Yni, lahi vzif v
hkama riayt etmk n polad iradli v zmli olmalyq ki, dvrn hadislri qarsnda
titrmyk. Bilmk lazmdr ki, qsd mqam zmin mqddimsidir. Yni, insan vvlc qsd
edir, sonra zm yaranr. Demli, zm ml daha yaxn olur.
Peymbrlr () insanlar trqqiy atdrb ucaltmaq n gndriliblr. Bu mslnin ox
thlkli v tin olmas v bol zhmt tlb etmsi bhsizdir. Buna gr, Allah-taala slamn
n byk tbliats olan Mhmmd Peymbr (s) buyurdu: "
" Yni, "peymbrlrdn zm sahiblri olanlarn sbr etdiyi kimi, sn d (dinin tbli v
rvacnda) sbr et.
Peymbrlrin tblii insanlarn mnvi tkaml atmas v cnntin drclrini ld etmy
ynlmidir: " "
"" , Pak szlr Ona doru qalxar v saleh
mllr ucalar. Yuxar qaldrman aa salmaqdan daha tin olmas bhsizdir. gr bir
xs ar bir da aa atmaq ists, bu i asandr. Amma, hmin da yuxar qaldrmaq
ists, olduqca tin olacaqdr. Hazrda Qrb mdniyytinin btn dnyada rvac tapmas
v yaylmasnn sbbi insanlarn xsiyytinin azalan templ gerilmsidir. Lakin, lahi
elilr n qdr alsalar da, lahi v mlkuti mdniyyt asanlqla rvac verib,
qloballadra bilmdilr. Buna gr d, bu aynin mxatbi oldular: "
( " Peymbrlrdn zm sahiblri olanlarn sbr etdiyi kimi, sn d sbr et.)
Hdisd buyurulur: "( " Hqiqtn alimlr peymbrlrin varislridirlr.)
Hqiqtd peymbrlrin saleh xlfi olan mli saleh alimlr d, bu aynin
mxatbidirlr. Onlardan da tinliklr qarsnda sbr v polad iradli olmaq tlb olunur.
mam li () Kumeyl duasnda bel buyurur: " "
Yni, "lahi! Sn xidmt etmk n zalarm mhkm et. Xoaglmz hadislr
qarsnda mnim zmimi mhkm et".
Buna sasn, zlrini hqiqtd din vqf etmi peymbrlrin varislri v ali mqaml
peymbrlrin yadigarlar olan xslr diqqtli olmaldrlar ki, din yolunda onlara ediln
thqirlr v qarya xan narahatlq, ziyyt v tinliklr slam peymbrinin (s) d qarsna
xrd. Peymbr (s) buyurub: -"He bir peymbr mn qdr ziyyt verilmyib".Mhm
mqam budur ki, alimlr bu hadis v planlarn qarsnda sbirli v camaata ryi yanan olmal,
zm v ixlasla z msuliyytlrini davam etdirmlidirlr. Nec ki, Peymbr (s) camaatn
ziyyti qarsnda buyururdu: -"lahi! Hqiqti drk etmyn bu xslri hidayt et!"
Akarda v gizlind bel fryad edirdi
Mnim qvmm hidayt et, hqiqtn onlar bilmirlr.
lrd zmli v mhkm olman sas sbbi budur ki, z rftar v fikirlrimizin hqiqtn shih
v onunla uyun olmasn yqinl bilk. Bu halda, israr v tkidl onun arxasnca getmliyik.
Misal olaraq, Allah rsulu (s) mriklrin qarsnda znn dini seyr-sluk v fikri etiqadna
yqinl israr edir v deyirdi: -"gr gni mnim sa lim, ay is sol lim qoysanz, yen d
z etiqadmdan l kmrm!" Habel, Hzrt Yusuf Siddiq () Zleyxann eytani istyi

nticsind iki yol ayrcnda qalmd. znn etiqad v seyr-slukuna sadiq qald, zm v ixlasla
o irkin mldn prhiz etdi v Zleyxann nzrin tabe olmad. Buna gr, zindanla thdid
olduqda dedi: -"( " "Ey Rbbim! Mnim n zindan bunlarn
mni svq etdiklri ii grmkdn xodur.) (2) Zahiri zindan prhizkar insan n
mhdudiyyt saylmr. Amma, hvt v dnya prstlik kimi batini v nfsani zindanlar
hr bir halda insan mhdud v asl edir.
Mn muradma atmaynca
stkdn l kmycym
Ya canm canana qovuacaq
Ya canm bdndn xacaq
lbtt, qti zm v gcl irad Allah-taalann inaytlrindndir. Biz tvssl v tvkkll bu
mqamla zintlnmliyik. nsan Allahdan tovfiq tlb etmli v zn Ona taprmaldr. gr
bel olmasa, bu mrhl boyunca Xzr () peymbrl yoldalq mmkn olmaz. Nec ki,
Hzrt Yusuf () rz etdi: -"
( " Mn zm tmiz
xartmram. Rbbimin rhm etdiyi kims istisna olmaqla, nfs pis ilr grmyi mr edr.)
(3) Allah-yaala buyurur: "( " " "Dorudan da (qadn) ona
meyl salmd. gr Rbbinin dlilini grmsydi, (Yusif d) ona meyl edrdi.) (4) Buradan
aydn olur ki, gr Allahn tovfiq v inayti olmasa, ham gnaha doru axar.
Allahn ltf yardm etmyinc, i tindir.
nsan he bir vaxt znn irad v qrarlarna arxayn olmamaldr. nki, bu qrur v tkbbr
gtirir. ksin, hr bir id Allaha arxayn olmaldr ki, Allah onun vziyytini hdsin alsn.
gr Snin ltfn nur samasayd
Fikir harada, sirr xzinsi harada
Btn peymbrlr lahi tvfiqlr arxalanmlar v zlrinin he bir eyi olmamdr. ksin,
hr bir eyi Allahdan bilmilr.
" " Allah-taala buyurur: -"Siz mnim hdim olan ibadt v bndliy
riayt edin, mn d siz insani v mnvi merac ruzi v nsib edim!" (5) mam Sadiq ()
Unvan Bsriy buyurduu hdisd bel deyir: -""
(gr elm istyirsns, vvlc nfsind ibadtin hqiqtinin olmasn ist.)
Allahn salam, rhmt v brkti siz olsun!
Qeydlr:
(1) "hqaf" sursi, 35-ci ay.
(2) "Yusuf" sursi, 33-c ay.
(3) "Yusuf" sursi, 53-c ay.

(4) "Yusuf" sursi, 24-c ay.

(5) "Bqr" sursi, 40-c ay.