TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

Topik

61

Bidang
Rekaan dan
Corak

HASIL PEMBELAJARAN
Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat:

1.

Menjelaskan apa itu corak;

2.

Mengenal pasti 13 jenis susunan corak; dan

3.

Menjelaskan teknik, alat dan bahan, proses dan hasil sesuatu

penghasilan corak.

PENGENALAN

Cuba anda perhatikan benda-benda di sekeliling anda sekarang. Bolehkah anda

mengenalpasti apa-apa corak? Perhatikan dengan teliti kain baju anda, permaidani
anda ataupun tali jam tangan anda. Adakah ia satu corak? (rujuk Rajah 4.1)

Rajah 4.1: Corak oleh M.C. Escher

Sumber: http://www.mcescher.com/

62

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

Dalam bidang kegiatan ini, anda akan memberi peluang kepada murid anda
memahami pelbagai cara untuk menghasilkan corak dan mengaplikasikannya
menjadi suatu rekaan lain. Corak dan rekaan tersebut boleh juga dipadankan
kepada mana-mana hasil daripada bidang kegiatan lain seperti binaan, kraf dan
sebagainya.

4.1

APA ITU CORAK?

Corak ialah struktur susunan ulangan berdasarkan motif yang dibuat

secara tertentu atau bebas.

Rajah 4.2: M. C. Escher tentang karyanya

Sumber: http://www.mcescher.com/

Salah satu sebab M. C. Escher, (rujuk Rajah 4.2) artis grafik Belanda menjadi
terkenal adalah kerana kebolehannya menghasilkan corak yang menarik sekali.
Cuba anda perhati dengan teliti kain baju anda. Adakah anda boleh mengecam
struktur susunan ulangan pada cetakan ataupun pada jalinan kain itu? Itulah
yang dimaksudkan corak.
Anda boleh menghasilkan corak melalui pelbagai teknik dan cara seperti yang
anda akan perhatikan nanti. Biasanya corak terdiri daripada motif tertentu yang
disusun berulangan. Motif-motif pelbagai bentuk dan rupa ini boleh diperhatikan
di alam sekeliling kita seperti:
r
BMBN
TFNVMBKBEJ
TFQFSUJ
CVOHB
TJQVU
LBZV
TFSBOHHB
EBO
IBJXBO
r
CBIBO
CVBUBO
NBOVTJB
TFQFSUJ
LFSVTJ
NFKB
SVNBI
QBLV
EBO
HVOUJOH

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

63

r
HFPNFUSJ
TFQFSUJ
CVMBU
TFHJUJHB
EBO
TFHJFNQBU
r
BCKBE
SVNJ
UVMJTBO
KBXJ
UVMJTBO
DJOB
EBO
UBNJM
TFSUB
BOHLB
EBO
r
SVQB
CBSBOHBO
LSBG
USBEJTJPOBM
TFQFSUJ
XBV
HBTJOH
EBO
LFSJT
Rajah 4.3 menunjukkan motif-motif di sekeliling kita yang boleh digunakan
untuk menghasilkan corak.

Rajah 4.3: Motif yang boleh dibuat corak

4.2

SUSUNAN CORAK

Terdapat pelbagai jenis susunan corak, (rujuk Rajah 4.4 dan 4.5) antaranya
adalah:
r

1FOVI

r

#FSQVTBU

r

#FSUJNCVM

r

5VSVO
4FQBSB

r

4FOEFOH

r
#FSKBMVS

r

#FSVMBOH

r

#FSPNCBL

r

$FSNJOBO

r

0SHFF

r

#FSUJOEJI

r

#BUVCBUB

r

+JEBS

64

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

Rajah 4.4: Corak bebas

Turun separa

Orgee

Batu-bata

Rajah 4.5

AKTIVITI 4.1
1.

Cari maklumat lanjut tentang susunan corak yang diberi di atas.

Cuba anda cari contoh-contoh corak dan kelaskan mengikut jenis
susunan corak yang diberi dan bincangkan bersama rakan.

2.

Untuk maklumat lanjut tentang susunan corak pergilah ke laman

web berikut:
http://www.mmwindowtoart.com/foundations/pattern1.html

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

65

TEKNIK, ALAT DAN BAHAN, PROSES

DAN HASIL (PRODUK)

4.3

Teknik menghasilkan corak terbahagi kepada dua jenis iaitu:

Corak Tidak Terancang

Corak Terancang

Anda boleh menghasilkan corak tidak

terancang dengan cara:

Anda boleh menghasilkan corak terancang

dengan cara:

r
Pualaman

r
-VLJTBO












r


3FTJT

r
Tiupan

r
$BUBO
















r


,PMBK

r
Titisan

r
$FUBLBO












r


,BMJHSB

r
Ikatan dan celupan

r
Capan

r
Renjisan dan percikan

r
Lipatan dan guntingan

(a) Corak Tidak Terancang

Bil

Teknik

Alat dan Bahan

Proses

Hasil

1.

Pualaman

,FSUBT
DBU
LJMBU
BJS

dan besen.

Isikan cat kilat ke

dalam air dalam
takungan dan
tekapkan kertas.

Mengikut
kreativiti.

2.

Tiupan

Straw, warna air dan

kertas katrid.

Sedut warna air

dan tiupkan pada
permukaan kertas.

Mengikut
kreativiti.

3.

Titisan

Lilin, warna dan

kertas.

Titiskan cairan lilin

ke atas kertas untuk
meninggalkan kesan.

Mengikut
kreativiti.

4.

Ikatan dan
celupan

,BJO
UJTV
EBO
XBSOB

batik.

Ikatkan tisu atau

kain dan celup dalam
warna.

Mengikut
kreativiti.

5.

Renjisan dan
percikan

Warna air dan kertas

warna.

Renjiskan campuran
warna ke atas kertas.

Mengikut
kreativiti.

66

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

(b) Corak Terancang

Bil

Teknik

Alat dan Bahan

Proses

Hasil

1.

Lukisan

Warna air dan kertas.

Lukis dengan teknik

warna air atau poster.

Mengikut
kreativiti.

2.

Catan

Cat minyak dan

kanvas atau kertas.

Lukis dengan teknik cat

minyak.

Mengikut
kreativiti.

3.

Cetakan

Papan lino dan lino

ink.

Lakar dan ukir papan

lino. Gelek dengan warna,
lalu pindahkan imej pada
permukaan kertas.

Mengikut
kreativiti.

4.

Capan

Media alam
semulajadi (bawang,
kentang, bender dll.).

Warnakan permukaan
objek dan cetakkannya di
atas kertas.

Mengikut
kreativiti.

5.

Lipatan
dan
guntingan

,FSUBT
XBSOB
EBO

kertas lukisan.

Lipat dan guntingkan

mengikut corak yang
dikehendaki.

Mengikut
kreativiti.

6.

Resis

Lilin, air, warna dan

kertas lukisan.

Lakarkan imej pada

kertas dengan lilin dan
warnakan.

Mengikut
kreativiti.

7.

,PMBK

,FSUBT
XBSOB
BUBV

bahan terbuang.

Tampal bahan di atas

kertas dan menjadikannya
gubahan imej.

Mengikut
kreativiti.

8.

,BMJHSB

,FSUBT
XBSOB
BUBV

warna air/poster.

Lukiskan corak
bermotifkan huruf dan
warnakan.

Mengikut
kreativiti.

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

4.3.1
(a)

Contoh-contoh Proses Rekaan Corak

Teknik Tiupan

67

68

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

(b) Lipatan dan Guntingan

(i)

Lukiskan motif di atas kertas

yang telah dilipat dua.

(ii) Gunting motif dan buka

lipatan.

(iii) Sapukan gam di bahagian

belakang motif.

(iv) Tampalkan motif di atas kertas.

(v) Buat lebih dari satu untuk

mendapatkan ulangan.

(vi) Hasil yang telah siap.

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

69

RUMUSAN
r

#JEBOH
SFLBBO
EBO
DPSBL
JOJ
NFNCPMFILBO
NVSJE
BOEB
NFOHFOBMJ
EBO

mengkaji pelbagai corak dalam alam dan kehidupan seharian.
r
5PQJL
JOJ
NFOFHBTLBO
LFHJBUBO
NFOHFOBM
NPUJG
EBO
PMBIBOOZB
VOUVL

menghasilkan rekaan corak tertentu.
r
,FHJBUBO
JOJ
NFNCFSJ
QFMVBOH
LFQBEB
NVSJE
BOEB
NFNCVBU
SFLBBO
DPSBL

tidak terancang, corak terancang dan juga corak tradisional dengan teknik
tertentu.
r
"TQFL
BQSFTJBTJ
IBTJM
LFSKB
EJBEBLBO
TFCBHBJ
TBUV
QSPTFT
QFNCFMBKBSBO
r
,FHJBUBO
JOJ
CPMFI
EJMBLVLBO
EBMBN
QFMCBHBJ
DBSB
TFQFSUJ
QFSHFSBLBO
QFSBHBBO

dan lakonan.
r

.FOFSVTJ
LFHJBUBO
ZBOH
UFMBI
BOEB
KBMBOLBO
BOEB
QBUVU
EBQBU
NFNBIBNJ

mengenalpasti, mengkaji, dan mengaplikasi kepelbagaian ragam rekaan corak
dalam alam, persekitaran, kehidupan serta kegunaanya.

Eksperimentasi
Eksplorasi
+JEBS

,BMJHSB
,POUFNQPSBSJ
Pualaman

UJIAN 1
Huraikan:
(a)

Bagaimana kegiatan membuat rekaan corak boleh dijalankan secara

berkesan?

(b) Tiga cara bagaimana penggunaan bidang rekaan corak boleh meningkatkan
mutu pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah

70

TOPIK 4 BIDANG REKAAN DAN CORAK

UJIAN 2
Eksperimentasi dan Eksplorasi Teknik, Alat, Bahan, Motif dan Susunan Motif.
Sila kemukakan sampel karya dengan aplikasi teknik, alat, bahan, motif dan
susunan motif rekaan corak mengikut kesesuaian dan kepelbagaian ragam dan
fungsinya.

Teknik
Alat/bahan
Motif
Susunan motif

Teknik
Alat/bahan
Motif
Susunan motif