UNIVERSITETI I PRISHTINS HASAN PRISHTINA

PRISHTIN

KANDIDIMI PR REKTOR T UNIVERSITETIT T PRISHTINS

PROJEKT-PROGRAMI I PUNS

Kandidati:

LUL F. RAKA

Prishtin, Mars 2016

1. HYRJE

Universitetet jan institucione me rndsi t veant pr zhvillimin e shoqris. Prmes krijimit

t dijes dhe duke nxitur inovacionin, mendimin kritik, tolerancn dhe mendjen e hapur,
universitetet i prgatisin qytetart pr rolin e tyre n shoqri dhe n ekonomi. Shoqrit
moderne varen nga zbatimi i dijes, shkathtsive t larta dhe shfrytzimi i teknologjis s
komunikimit dhe informimit.
Kosova e ka popullatn m t re n Evrop me gati 50% t popullats nn moshn 25 vje.
Universiteti i Prishtins sht institucioni m i madh i arsimit t lart n Kosov me rreth 54.000
student n 14 fakultete. Shum probleme e sfida e kan dobsuar shndetin msimor,
shkencor e akademik t UP-s. Edhe pse n jetn akademike 46 vjet jan relativisht pak, UP-ja,
prve rolit primar si Universitet, ka patur rol ky edhe n zhvillimet tjera t rndsishme n
Kosov.
Ky projekt-program sht n prputhje me dokumentet strategjike relevante t Universitetit t
Prishtins, si dhe ato t aprovuara nga Qeveria e Kosovs dhe Kuvendi i Kosovs, si jan:
1. Programi Kombtar i Shkencs 2010-2015
2. Plani Strategjik pr Zhvillimin e Arsimit n Kosov 2011-2016
3. Plani Strategjik i Universitetit t Prishtins 2013-2015
4. Strategjia pr veprimtari krkimore-shkencore, artistike dhe zhvillimore 2013-2016
5. University of Prishtina Technical assistance to the office of the Rector, hartuar nga USAID
6. Dokumentet programore t Asociacionit t Universiteteve Evropiane:

EUA Antwerp Declaration

EUA Aarhus Declaration 2011: Investing Today in Talent for Tomorrow
European universities' achievements since 2005 in implementing the Salzburg Principles
Prague Declaration European Universities: Looking forward with confidence
Lisbon Declaration Europe's Universities beyond 2010: Diversity with a Common
Purpose
Glasgow Declaration Strong Universities for a Strong Europe
Graz Declaration Forward from Berlin: the role of universities
Salamanca Convention 2001 The Bologna Process and the European Higher Education
Area
European Universities Charter on Lifelong learning

2. QLLIMI DHE OBJEKTIVAT E PROGRAMIT

Qllimi kryesor i programit sht modernizimi i UP dhe vnia e tij n hap me zhvillimet aktuale
n Zonn Evropiane t Arsimit t Lart. Kjo nnkupton vnien e UP-s n shrbim t shoqris
dhe t ekonomis kosovare dhe fuqizimin e UP-s si institucioni kryesor i arsimit t lart n
vend.
N stadin fillestar do t mtohet stabilizmi i gjendjes n universitet, prmes bashkrenditjes s
veprimeve n kuadratin MASHT, Kshill Drejtues, Senat dhe Rektorat.

N kornizn programore t aplikimit jan vendosur kto objektiva specifike, t cilat

korrespondojn me fushveprimet kryesore t programit:

Rritja dhe diversifikimi i t hyrave;

Formsimi, fuqizimi dhe zbatimi i autonomis;
Ngritja e nivelit t msimdhnies dhe msimnxnies;
Krkimi shkencor si pjes integrale e arsimit t lart;
Fuqizimi i cilsis dhe prmirsimi i transparencs;
Rritja e bashkpunimit me ekonomin dhe shoqrin;
Prtritja e kuadrit cilsor;
Sigurimi i infrastrukturs moderne pr msimdhnie, nxnie dhe krkim shkencor;
Sigurimi i qasjes s barabart n arsimin e lart;
Promovimi i ndrkombtarizimit;
Prmirsimi i shrbimeve pr studentt;
Nxitja e aktiviteteve ekstrakurrikulare;
Kthimi dhe forcimi i besimit n UP.

3. FUSHVEPRIMET KRYESORE T PROGRAMIT

3.1.

FINANCIMI

Financimi i qndrueshm sht qensor pr funksionimin normal t nj universiteti. Sot, pritjet

nga universiteti jan shum m t mdha dhe ato duhet t realizohen me shum m pak
kapacitet buxhetor. N aspektin financiar, UP ekziston fal buxhetit t ndar nga shteti, q ka
shnuar rritje t vazhdueshme t pagave, t cilat prbjn 73.7% t buxhetit.
Sigurimi i t hyrave vetanake sht nj aspekt me rndsi i funksionimit t nj universiteti. UPja duhet ta shfrytzoj nj shumllojshmri burimesh financiare, q sigurojn stabilitet dhe
standard m t lart. Burimet shtes t fituara do t mund t prdoreshin pr rritjen e t
ardhurave t stafit t dalluar, prmirsimin e infrastrukturs s teknologjis informative, rritjen
e kapaciteteve infrastrukturore dhe mirmbajtjen e tyre.
Administrimi i projekteve me palt e treta bhet nga Administrata Qendrore e Universitetit n
emr t njsis s institucionit t arsimit t lart dhe n emr t personelit t arsimit t lart t
prfshir.

3.1.1.

Objektivi : Rritja e t hyrave buxhetore dhe efikasitetit n menaxhimin e

buxhetit

3.1.2.

Veprimet:

t krijohet nj Grup Kshilldhns pr ngritjen e fondeve dhe zhvillim t UP-s, i

prbr nga antar jasht universitetit, t cilt prfaqsojn bizneset kulminante
vendore e ndrkombtare;
t hartohet rregullore pr gjenerimin dhe menaxhimin e mjeteve vetanake ;
t rritet buxheti dhe shumllojshmria e financimit (financimi nga donatort e jashtm,
kontributi i ish-studentve t UP, dhuratat/ ndihmat private dhe nga kompanit,
pagesat e shkollimit , projektet krkimore, shrbimet konsulente);
t miratohet nj rregullore n t ciln precizohen procedurat dhe afatet pr ekzekutimin
e pagesave duke adresuar prgjegjsin n seciln hallk.

3.2.

AUTONOMIA ME LLOGARIDHNIE

Arsimi i lart sht prgjegjsi esenciale publike. UP-ja duhet t veproj n linj me parimet
themelore t autonomis, por njkohsisht duhet t jep llogari, duke iu prmbajtur parimeve t
Magna Charta Universitatum (1988) dhe sidomos fushs s liris akademike.
Autonomia prfshin lirin akademike, financiare, organizative dhe kadrovike. Por, kjo
autonomi duhet t jet llogaridhnse ndaj komunitetit t brendshm universitar-stafit e
studentve si dhe shoqris si trsi.

Tradita e vetqeverisjes n Ballkan ka rezultuar n autonomi dhe autokraci t individve dhe

sjelljen e tyre t paprgjegjshme, e cila ka shpeshher e ka dmtuar cilsin institucionale. UP e
ka provuar edhe centralizimin edhe decentralizimin, por problem t konsiderueshm kan
patur t dy qasjet me thelbin e menaxhimit- funksionalitetin e UP. Struktura qeverisse e
universitetit e ndjek modelin e universiteteve evropiane, por shpesh ka pasur ndikim nga
politika dhe nga disa grupe joformale t interesit prbrenda universitetit, t cilat e kan penguar
avancimin e UP.
Pr ta prmirsuar qeverisjen institucionale krkohet nj lidership i fuqishm. Por, po ashtu,
sht i domosdoshm edhe komunikimi i shklqyeshm i brendshm, si dhe aleatt e jashtm
(Ministria, Agjencia e Akreditimit, partnert e jashtm dhe t biznesit).

3.2.1.

Objektivi: Formsimi, fuqizimi dhe zbatimi i autonomis me

llogaridhnie

3.2.2.

Veprimet:

Universiteti t jep llogari dinamike pr punn e vet tek stafi, studentt, qeveria, mediat,
prindrit dhe shoqria civile;
Fakultetet dhe Dekant t fuqizohen me m shum kompetenca, por me linja t qarta t
llogaridhnies ndaj Rektorit;
t inicohet debat dhe veprim i planifikuar mir pr t lehtsuar reformn n
Universitetin e Prishtins , n t ciln do t prfshihen t gjitha fushveprimet e UP;
t inicohen nisma reformuese n procesin zgjedhor n UP.

3.3.

PROCESI MSIMOR

Cilsia e msimdhnies sht prbrsi kryesor q ndrlidhet me t msuarit dhe zhvillimin

profesional t studentve. Paradigma themelore e UP-s duhet ta vendos n qendr t
vmendjes studentin. Kjo qasje nnkupton nxitjen e prdorimit t rezultateve t pritshme t
msimit dhe qartsin pr t prcaktuar se ka duhet t dij dhe t bj nj i diplomuar.
Njkohsisht, kjo qasje e katalizon mendimin kritik dhe prfshirjen aktive t studentit.
Edhe pse Kosova nuk sht nnshkruese e Procesit t Bolonjs, q nga viti 2001 n Universitetin
e Prishtins aplikohet sistemi treshkallsh i studimeve. Nj mangsi strukturore e zbatimit t
Bolonjs n Kosov sht se gjat zhvillimit t programeve nuk u sht kushtuar kujdes i duhur
krkesave t tregut t puns. Njkohsisht, atyre u mungon edhe ndrdisiplinariteti, pjesa
praktike, si dhe ndrlidhja me krkimin shkencor. Problem tjetr me programe sht
mbingarkesa e tyre, e prcjell me msimdhnie pasive pa mendim kritik e analitik t studentit.
Shpesh ndryshimet n programe jan br vetm pr t prmbushur normn msimore pr disa
nga msimdhnsit e grupeve t interesit dhe pa i dhn fare rndsi vlers konkrete q do ta
ken ato n prgatitjen e studentit pr pun.
Msimdhnia jo e rregullt, norma e mbingarkuar, klasat e strmbushura, metodat joadekuate t
msimdhnies dhe t vlersimit t studentve jan mangsit m t shpeshta n kt sfond.
Kopjimi dhe plagjiatura jan forma shqetsuese t mashtrimit n universitet. Prve ksaj,
5

shum nga profesort japin msim edhe n institucionet e tjera publike dhe private t arsimit t
lart, duke ulur cilsin e procesit arsimor n UP.
Universiteti i Prishtins duhet ta ndihmoj personelin duke i ofruar trajnime, kshilla,
shkmbime ndrkombtare dhe resurse adekuate pr msimdhnie. UP-ja e ka funksionalizuar
Qendrn pr Prsosmri n Msimdhnie, me qllim q ti ofroj stafit akademik trajnime me
prmbajtje didaktike dhe pedagogjike.
Edhepse Kosova ka popullatn m t re n Evrop, universiteti duhet t ket rol ky n mbajtjen
e nivelit t kualifikimit tek njerzit e t gjitha moshave; kjo krkon kushte m fleksibile n
pranimin e studentve (sidomos procedurat pr njohjen e msimit paraprak) dhe metoda e
orare m t shumllojshme. Kosova duhet t filloj intensivisht adaptimin n msimin
trjetsor.

3.3.1.

Objektivi: Ngritja e nivelit t msimdhnies dhe msimnxnies

3.3.2.

Veprimet:

T rishikohen dhe prditsohen t gjitha programet e studimit ;

t ofrohet msim i bazuar n hulumtim;
t funksionalizohet Kshilli Etik n UP;
t hartohet nj Kod i Sjelljes pr antaret e komunitetit t UP-s sipas modeleve t
universiteteve botrore. Ky kod do t jet kontrat e UP-s me antart e komunitetit t
vet dhe secili do t njoftohet me t drejtat, rregullat dhe obligimet kur t vij n UP;
t merren masa adekuate disiplinore pr ata q kopjojn apo bjn plagjiatur;
t monitorohet rregulli i mbajtjes s msimit ;
t zhvillohen mekanizmat pr monitorim dhe indikatort mats pr cilsin e
msimdhnies dhe msimnxnies;
t zbatohen metoda bashkkohore digjitale t msimit (prfshir kurset masive t
hapura online, e-learning, etj.);
t prfshihen studentt n vlersimin e cilsis s msimdhnies, freskimin dhe
dizajnimin e programeve t studimit;
msimdhnsit t prdorin shumllojshmri t metodave t vlersimit, pr t matur
njohurit kreative dhe analitike t studentve. Ata duhet ta bjn vlersim gjat gjith
semestrit, e jo vetm gjat provimeve prfundimtare;
t reduktohet prdorimi i provimeve me zgjedhje t shumfishta;
t fuqizohet msimi trjetsor;
Qendra pr Prsosmri n Msimdhnie t bj trajnimin e trajnerve n t gjitha
fakultetet duke e rritur vllimin e trajnimit brenda vitit ;
t kufizohet msimdhnia prtej obligimeve kontraktuale dhe mbajtja e msimit nga
personeli i rregullt n institucionet tjera t arsimit t lart(sidomos t sektorit privat);
t krijohen skema t definuara qart pr mbshtetjen financiare t studentve
kulminant me bursa t universitetit dhe shprblime.

3.4.

VEPRIMTARIA KRKIMORE-SHKENCORE DHE ARTISTIKE

Lidhja e integruar mes arsimit t lart dhe krkimit shkencor sht qensor n arsimin e lart
dhe veti dalluese e universiteteve moderne. Studentt e t gjitha niveleve duhet ti nnshtrohen
mjedisit krkimor dhe trajnimit t bazuar n krkime shkencore me qllim q ti prmbushin
pritjet e Kosovs si shtet i dijes. Institucionet arsimore duhet t sigurohen se komponenta
krkimore sht prfshir dhe zhvilluar n t gjitha ciklet e arsimit t lart.
Zhvillimi i hulumtimit shkencor dhe krijimtaria artistike n Universitetin e Prishtins ishin
sporadike, individuale, pa mbshtetje institucionale dhe jouniforme n njsit akademike. N
periudhn 2003-2013 vetm 826 punime shkencore t autorve kosovar jan indeksuar n dy
databazat m prestigjioze n bot n Web of Science dhe Scopus duke mbetur t fundit n rajon.
Sfidat kryesore t krkimit shkencor n Kosov lidhen me burimet njerzore, infrastrukturn
dhe pajisjet jofunksionale. Njsit akademike nuk bashkpunojn sa duhet n shfrytzimin e
prbashkt t hapsirs dhe pajisjeve n dispozicion. UP-s i mungon edhe databaza e
bibliografis shkencore t stafit akademik.
Programet pasdiplomike (mastert krkimor, doktoratat dhe aktivitetet postdoc) duhet t
dizajnohen nga kndvshtrimi institucional e jo vetm prej posht-lart pr ti shrbyer egove
t disa profesorve, departamenteve apo fakulteteve. UP-ja duhet t definoj nj numr t vogl
t fushave prioritare t selektuara mir pr zhvillimin e krkimit dhe programeve pasdiplomike
dhe t prpiqet t jet kompetitiv dhe atraktiv n to.
Doktoratat prbjn nj segment t rndsishm t avansimit akademik n UP. Ato bazohen n
praktikn e krkimit shkencor, q e dallon dukshm nga dy sistemet e para t studimit.
Kandidatve t doktorats duhet ln pavarsi dhe fleksibilitet pr rritje dhe zhvillim. Studimet
e doktorats jan shum individuale dhe origjinale. Rrugtimi i progresit t individit sht unik,
n fush t projektit krkimit shkencor si dhe zhvillimit profesional individual. Studimet e
doktorats duhet tiu prmbahen parimeve themelore t programit t doktorats sipas
Deklarats s Salzburgut (2005). UP-ja do ti kushtoj vmendje lidhjeve mes arsimit t lart dhe
krkimeve shkencore, zhvillimit dhe msimit gjat gjith jets, ashtu si jan parashtruar n
konkluzionet e Komunikatave t Bergenit (2005) e t Londrs (2007).
3.4.1.

Objektivi: Avancimi i veprimtaris krkimore-shkencore dhe artistike

3.4.2.

Veprimet:

T zbatohet strategjia e UP-s pr krkime shkencore dhe t rishikohet ne afatin e duhur;

Nga buxheti i UP-s, t ndahet nj vij buxhetore e veant pr krkime shkencore nga
stafi akademik;

15% e mjeteve vetanake t UP t destinohen pr krkime shkencore;

t krijohet sistemi online i bibliografis shkencore t stafit akademik dhe t prditsohet

n fund t do viti;
t prkrahet dhe rritet fondi pr bursa pr qndrime afatshkurtra hulumtuese jasht
vendit;

t obligohen fakultetet q t marrin pjes n n aplikimin e granteve me konkurs t

hapur n vend dhe jasht (p.sh. HORIZON 2020);

t nxitet dhe stimulohet puna krkimore e stafit akademik

- T alokohet 10% e shums s grantit t fituar shkencor tek hulumtuesi kryesor
- Te jepen 350 euro pr secilin publikim n revist shkencore t ranguara lart n fushat
prkatse
t nxitet prfshirja e kapaciteteve nga diaspora n veprimtarin krkimoreshkencore/artistike dhe zhvillimore dhe bashkpunimi me institucionet krkimore
jasht vendit;

t funksionalizohet dhe avancohet infrastruktura pr pun krkimoreshkencore/artistike;

t shprndahet/publikohet informacioni pr mundsit e bashkpunimit n

veprimtarin krkimore-shkencore/artistike;
- Open acces: realizimi i qasjes s hapur n relacionin e prhapjes s rezultateve
krkimore shkencore.
t rritet prfshirja e studentve dhe femrave n krkimet shkencore;
t fuqizohet bashkpunimi me sektorin publik dhe privat n realizimin e projekteve
krkimore q jan n funksion t zhvillimit ekonomik dhe shoqror;
t prcaktohen obligimet kontraktuale pr kontribut n veprimtarin krkimoreshkencore/artistike pr personelin akademik

t sigurohet qasja n bazat shkencore online.

3.5.

SIGURIMI I CILSIS

Cilsia sht gurthemeli zhvillimor i universiteteve moderne. Qllimi i dimensionit t sigurimit

t cilsis sht t promovoj besimin reciprok dhe t prmirsoj transparencn duke
respektuar qllimin dhe misionin e institucionit dhe programit. Sfondi i sigurimit t cilsis
duhet t prfshij arsimin, krkimin, shrbimet mbshtetse dhe msimin trjetsor. Cilsia
sht kushti themelor pr besim, relevanc, mobilitet dhe kompatibilitet institucional.
UP duhet t ket politika koherente t sigurimit t cilsis, prmes t cilave do ta promovoj
cilsin organizative, zhvilloj kultur t brendshme t cilsis, t jet kost efektiv, t ul
burokracin dhe koston. Sigurimi i cilsis duhet t jet thelbi i procesit t reforms n
Universitetin e Prishtins. Cilsia n arsimin e lart nnkupton ofrimin e programeve q jan
relavante me nevojat socio-ekonomike (sepse qojn n punsim) dhe me krkimin/inovacionin.
UP, n vend se t krkoj nj rrug autonome pr ta zhvilluar cilsin n krkime shkencore, do
t duhej t fokusohet n bashkpunimin me universitetet e tjera dhe n zhvillimin e stafit.
Numri i programeve akademike n Universitetin e Prishtins sht relativisht i lart n raport
me mundsit ekzistuese (194 programe studimi t akredituara nga Agjencia e Kosovs pr
Akreditim -AKA).
Sigurimi i cilsis s jashtme realizohet kryesisht prmes vlersimit t jashtm t programeve
dhe institucioneve, vlersimit t arritshmris s studentve dhe vlersimit t stafit akademik
8

n msimdhnie dhe krkim shkencor. Kjo komponent realizohet nga Agjencia e Kosovs pr
Akreditim.
Kosova nuk zbaton ndonj mekanizm t vlersimit t jashtm t arritshmris s studentve
apo matjes s shkathtsive dhe kompetencave t tyre.
Sistemi jofunksional i brendshm pr sigurimin e cilsis sht nj prej pikave m t dobta t
UP, q reflektohet edhe n cilsin e msimdhnies. Ndrtimi i mekanizmave t brendshm pr
sigurimin e cilsis mbetet detyr me rndsi e UP. Sfid evidente sht harmonizimi i kritereve
pr sigurim t brendshm t cilsis me kriteret pr sigurim t jashtm t cilsis. Nj prej
parametrave t cilsis s brendshme sht raporti i lart i personelit akademik ndaj studentve.
UP ka shkall t lart t ktij parametri me raportin 1:52.
Rangimi i vetm ndrkombtar n t cilin prfshihet Universiteti i Prishtins sht
webometrics, q realizohet nga nj institut krkimor spanjoll. Ai mat madhsin dhe
dukshmrin e institucioneve t arsimit t lart n rrjetin e internetit. N fushn e rangimit
duhet t prqndrohemi m shum n produkt, pra publikime shkencore, citime, pjesmarrje
n projekte, mobilitete, student ndrkombtar etj.

3.5.1.

Objektivi: Zhvillimi dhe avancimi i sistemit pr sigurimin e cilsis dhe

transparencs

3.5.2.

Veprimet:

T zbatohet strategjia pr cilsi dhe t rishikohet n afatin e duhur;

t rishikohet statuti aktual me t gjith aktert vendor e ndrkombtar, q t jet n
vij me Ligjin e Arsimit t Lart, por edhe me statutet e universiteteve evropiane. Ky
veprim do t ishte uvertyr pr reformat gjithprfshirse n UP.
t fuqizohen njsit pr sigurimin e cilsis n t gjitha fakultetet;
t prkrahet dhe fuqizohet njsia e kurrikulit n kuadr t Zyrs s Zhvillimit
Akademik;
t zhvillohen mekanizmat pr monitorim dhe indikatort mats pr cilsin e
msimdhnies dhe t msimnxnies;
t bashkpunohet ngusht me Agjencin e Kosovs pr Akreditim;
t zhvillohen mekanizma pr raportimin e studentve pr cilsin e msimdhnies dhe
t shrbimeve pr student;
t zbatohet pilot projekt pr vlersimin e jashtm t arritshmris s studentve dhe t
maten shkathtsit e kompetencat e tyre;
Transparenca:
- T gjitha proceset prbrenda Universitetit (mbajtja e msimit, regjistrimi i studentve,
zgjedhja e stafit akademik, mbledhjet e Senatit etj.) do t jen t hapura pr monitorim
nga organizatat studentore, shoqria civile dhe mediat
- t prmbushen t gjitha krkesat pr qasje n dokumente publike
-t publikohen t gjitha vendimet dhe shkresat e Rektorit dhe t Senatit
-t paraqitet angazhimi n institucionet e tjera n uebfaqen e UP-s
9

3.6.

BASHKPUNIMI ME EKONOMIN DHE SHOQRIN

Prkundr faktit se nj nga qllimet e Deklarats s Bolonjs sht q ti prgjigjet krkesave t

shoqris, deri tani nuk ka pasur dialog t mjaftueshm me shoqrin pr t siguruar fokus m
t fuqishm drejt punsimit dhe mobilitetit t studentit.
Ekonomia e pazhvilluar, kapaciteti i ult pr t krijuar vende t reja pune dhe mungesa e fuqis
puntore t kualifikuar jan sfidat kryesore pr zhvillim ekonomik. Krkesa n tregun e puns
n Kosov sht e ult dhe trendi aktual nuk garanton punsim t t diplomuarve. Po ashtu,
cilsit e kualifikimit t t diplomuarve shum shpesh nuk prputhen me tregun e puns.
Pundhnsit deklarojn se puntort kan munges t shkathtsive praktike dhe shkathtsive
transferuese t prgjithshme si jan komunikimi (n gjuh amtare apo t huaj), negocimi,
zgjidhja e problemeve analitike dhe e konflikteve, shkathtsit numerike/matematike dhe
shrbimet pr klient.
Shkalla e orientimit t studentve n fushat e studimit n shkenca shoqrore, humane, biznes
dhe juridik sht shum e lart n krahasim me dinamikn e tregut. Kjo qon n rritjen e numrit
t studentve me kualifikim terciar t papun. Prandaj, si rrjedhoj studentt do t duhej t
orientohen kah studimi i fushave deficitare, si jan ato t administrimit t biznesit, inxhinieris,
prodhimit, prpunimit, bujqsis, shrbimeve personale, shrbimeve t transportit,
ndrtimtaris, shndetsis dhe shrbimeve t siguris.
3.6.1.

Objektivi: Ndrtimi dhe rritja e bashkpunimit me ekonomin dhe

shoqrin

3.6.2.

Veprimet:

T nxitet prfshirja e subjekteve ekonomike dhe shoqrore n hartimin dhe realizimin e

programeve akademike t orientuara n krkime;

t angazhohen personeli akademik dhe studentt n sektorin publik dhe privat pr

zhvillimin e aktiviteteve t prbashkta krkimore-shkencore;

t sigurohet q kurrikulat pasqyrojn nevojat e tregut t puns, ndihmojn n rritjen e

punsimit t t diplomuarve dhe ndikojn n prmirsimin e imazhit t arsimit t lart
n Kosov;

t vehen kontakte me odat ekonomike, pundhnesit, nxnsit e shkollave t mesme;

t institucionalizohen praktikat si pjes e kurrikulit.

10

3.7.

BURIMET NJERZORE

Pasi q cilsia e nj institucioni varet nga personeli i aftsuar mir dhe i motivuar, kujdes i
veant duhet ti kushtohet politiks kadrovike. Universiteti i Prishtins ka 1.007 pjestar t
personelit t rregullt akademik dhe do vit angazhon edhe rreth 600 msimdhns me orar jo t
plot duke arritur numrin e stafit n 1.600.
Kontrata e personelit akademik sht e thjeshtsuar; obligimet kryesisht i referohen
msimdhnies, duke mos i precizuar obligimet tjera t personelit akademik. Msimdhnsve t
rregullt u krkohet t mbajn 6 or msim n jav, kurse asistentve 10 or. Pozita materiale e
kuadrit sht ndr m t mirat n rajon me pagat mujore prej 700 1.430 Euro.
N kt fush, nj sfid t rndsishme prbn mungesa e kuadrit n disa lmenj specifik.
Kurse, n shum raste rekrutimet nuk ishin t bazuara n merit por n lidhjet politike apo
personale.
Dekadn e fundit nj numr i madh i t rinjve kosovar ka diplomuar n t gjitha nivelet e
studimit npr universitete prestigjioze botrore. Megjithat, UP-ja nuk ka absorbuar sa duhet
kt potencial n procesin msimor e krkimor.
Gradimi i personelit paraqet nj prej sfidave kryesore n Universitetin e Prishtins.

3.7.1.

Objektivi: Sigurimi, zhvillimi dhe prtritja e kuadrit cilsor

3.7.2.

Veprimet:

T rishikohet Statuti bashk me kriteret pr zgjedhjen dhe pr avancimin e stafit

akademik;
t bhet planifikimi dhe przgjedhja e stafit akademik duke u bazuar n kritere t
aprovuara;

t nxitet prfshirja e kapaciteteve nga diaspora dhe Kosova pr t diplomuarit n top

universitetet botrore. Rekrutimi i tyre t bhet me procedur t shpejtuar n
bashkpunim me MASHT;

t jepen shprblime pr t arriturat e personelit akademik. do vit Fakultetet shpallin

Msimdhnsin e Shquar;
t krijohet edhe mimi "Profesor i Dalluar i Universitetit" me nj shum simbolike
stimulative , me rast fillohet gradualisht me 2-3 profesor n vit;
t ken transparenc t plot pr t siguruar q zbatohen procedura t drejta t
rekrutimit n t gjitha nivelet;
t zhvillohen politika t qarta pr gradim akademik, duke prcaktuar revistat e
pranueshme pr gradim. Kriteret baz do t jen platformat Scopus dhe Web of Science,
si dhe platformat tjera standarde t fushave prkatse.
t identifikohen dhe mbyllen programet pr t cilat nuk mund t sigurohet personel
cilsor akademik.

11

Pezullohet procesi i avansimit akademik pr Rektorin dhe Prorektort gjat mandatit t

tyre.

3.8.

INFRASTRUKTURA

Hapsira e kufizuar fizike pr studim dhe pr hulumtim shkencor dhe mungesa e pajisjeve
paraqet penges t madhe n funksionalitetin e UP. Qasja n revistat shkencore ka shnuar
prparim n fundin e vitit t kaluar , por pr disa fusha ende mbetet e kufizuar.
Vrehet munges e bashkpunimit dhe koordinimit mes njsive akademike n shfrytzimin e
prbashkt dhe racional t hapsirs dhe pajisjeve n dispozicion pr msim e krkim. Mungon
edhe shfrytzimi/komercializimi i infrastrukturs pr krkime dhe shrbime t kontraktuara.
Adaptimi ndaj revolucionit digjital sht nj faktor i rndsishm zhvillimor pr UP. Kjo krkon
shum m tepr ndryshime n arsimin e lart sesa q mendojn institucionet ose profesort;
problem nuk do t jet vetm prdorimi i veglave t reja digjitale, por t kuptohen nevojat,
pritjet dhe sjelljet e ndryshme t studentve.
Arkitektura e ndrtesave t disa fakulteteve pengon qasjen e lir n objekte t studentve me
nevoja t veanta.

3.8.1.

Objektivi: Funksionalizimi dhe avancimi i infrastrukturs

3.8.2.

Veprimet:

T zhvillohet baza e t dhnave pr kapacitetet ekzistuese infrastrukturore n

Universitetin e Prishtins;
t definohen qart roli dhe detyrat e universitetit dhe fakulteteve n menaxhimin e t
gjitha pajisjeve dhe infrastrukturs;
t digjitalizohen dhe centralizohen funksionet administrative;
t themelohen/funksionalizohen laborator dhe institute dhe pajisen me infrastruktur
prkatse;
t hartohet plani pr mirmbajtjen afatgjat t laboratoreve;
t zhvillohen standarde dhe mekanizma pr prdorim t prbashkt t laboratorve dhe
pajisjeve n kuadr t UP-s;
t sigurohet qasja n biblioteka elektronike relevante duke shfrytzuar edhe fondet t
cilat jan ndar nga MASHT pr kt qllim. Qasja mund t bhet nga kampusi ose
shtpia;
t zhvillohet msimi n distanc duke shfrytzuar resurset e brendshme dhe ato prmes
partneriteteve bashkpunuese;
t rritet kapaciteti i hapsirs fizike t re n UP dhe t renovohen ato ekzistueset ;
t bhet pasurimi dhe modernizimi i infrastrukturs teknologjike pr t gjitha njsit
akademike t institucioneve t arsimit t lart.

12

3.9.

PRANIMI I STUDENTVE

Republika e Kosovs ka popullatn m t re n Evrop. Numri i studentve dhe programeve t

studimit pothuajse sht dyfishuar n dhjet vitet e fundit, kurse numri i stafit akademik ka
mbetur i njjt. Rritja e shpejt e numrit t studentve t pranuar n UP e ka dmtuar cilsin e
msimdhnies dhe relevancn e programeve pr nevojat e tregut t puns.
Prqindja e studentve n raport me popullatn e moshs 18-25 vje n Kosov ka arritur n
43.5%. Me 6.669 student n 100.000 banor kundrejt mesatares n BE prej 3.987, Kosova
tejkalon t gjitha vendet evropiane. Por, nse merret n konsiderat konteksti demografik, kjo
vler nuk dallon shum (69.1%, kundrejt asaj n BE 62.7%).
Pjesmarrja e femrs n arsimin e lart ka shnuar rritje t vazhdueshme duke arritur n 50.2%,
sikurse edhe ajo e pakicave, prej t cilave disa sosh, si jan romt, ashkalinjt dhe egjiptiant
kan nj numr t madh q jetojn n varfri ekstreme me shkall shum t ult t shkollimit.

3.9.1.

Objektivi: sigurimi i qasjes s barabart n regjistrim duke respektuar

infrastrukturn ligjore

3.9.2.

Veprimet

N bashkpunim me MASHT-in, t rishikohet numri i studentve n drejtimet e

mbingarkuara ne raport me me profilet deficitare
qasja e kategorive t ndryshme n arsimin e lart t bhet sipas legjislacionit n fuqi
(personat me aftsi t kufizuar, pakicat , kandidatt shqipfols nga vendet fqinje dhe
kategorit e dala nga lufta). N rastin e vendeve t rezervuara duhet t precizohen
kritere q nuk lejojn keqprdorime nga ana e kandidatve.
t vazhdoj dhnia e bursave pr pjestart e komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian;
t krijohen skema financiare pr mbshtetjen e studentve nga familjet e varfra q nuk
mund ta prballojn vet shkollimin;

3.10. NDRKOMBTARIZIMI
Mobiliteti i studentve dhe stafit vetvetiu promovon cilsin akademike. UP-ja ka nj histori t
gjer t bashkpunimit dhe t partneriteteve t suksesshme me institucionet ndrkombtare.
Mobiliteti akademik mbetet instrument me rndsi pr lehtsimin e integrimit t Kosovs n
Hapsirn Evropiane t Arsimit t Lart. Bashkpunimi akademik ndrinstitucional sht i
dobishm pr institucionet pjesmarrse, por ka raste t shumta q ky bashkpunim nuk sht
treguar i qndrueshm prtej kohzgjatjes s projektit.
N fushn e ndrkombtarizimit, m pak duhet dhn prparsi mobilitetit t studentve e
shum m tepr stafit dhe programeve (ndrkombtarizimi n shtpi, pr t gjith
studentt).
13

Kosova merr pjes n shum skema mobiliteti akademik (CEEPUS dhe Erasmus Mundus), por
kjo komponent ende mbetet e ult krahasuar me shtetet e rajonit.
3.10.1. Objektivi: Avancimi i bashkpunimit ndrkombtar dhe mobilitetit

3.10.2. Veprimet:
t identifikohen partneritetet strategjike me institucionet ndrkombtare;

t shprndahet/publikohet informacioni pr mundsit e bashkpunimit ndrkombtar.

t zhvillohen projekte t bashkpunimit akademik dhe krkimor-shkencor;

t prkrahet mobiliteti i stafit akademik dhe studentve;

t ndahen fonde pr ta bashkfinancuar zbatimin e projekteve ndrkombtare;

t shtohet vllimi kohor i qndrimeve studimore n institucionet hulumtuese

ndrkombtare;
t promovohet dhe mbshtetet msimdhnia e profesorve vizitor nga universitetet e
jashtme n n gjitha fushat e studimit;
t zhvillohen programe n gjuhn angleze pr nivelin master;
Praktika profesionale t jet e obliguar dhe pjes integrale e programit t sudimit e
vlersuar me ECTS;
tu jepet mundsi zhvillimi edhe mobilitetit afatshkurtr edhe studentve me
korrespondenc dhe atyre n distanc;
t fuqizohet bashkpunimi me universitete evropiane, prmes programeve t
prbashkta dhe kualifikimeve q bazohen n kurrikula t integruara;
t sigurohet qndrueshmria dhe vazhdimsia e projekteve pas prfundimit t
bashkpunimit dhe financimit nga donatort.

3.11.

ADMINISTRATA DHE SHRBIMET PR STUDENT

Shrbimet pr student ofrohen nga shrbimet administrative n kuadr t njsive akademike,

si dhe nga Administrata Qendrore e Universiteti t Prishtins. Jan br prparime n
digjitalizimin e informatave n nivel qendror.
Nj shqetsim serioz n UP prbn mungesa e theksuar e komunikimit t brendshm n
universitet. Ky komunikim sht hierarkik dhe prfshin Zyrn e Rektorit, Dekanin dhe mbaron
n Kshillin e Fakultetit. Nuk ka pasur llogaridhnie dinamike n sistemin hierarkik t UP.
Fatkeqsisht, studentt rrall marrin informata t drejtprdrejta nga universiteti pr shkak se
mungojn kanalet pr komunikim me studentin. Njkohsisht, edhe profesort e UP, informatat
i marrin prej mediave e shum pak prej menaxhmentit.
UP-ja do ta zhvilloj dhe do ta avancoj sistemin qendror informativ t t dhnave dhe
aplikacionet prkatse softuerike pr prcjelljen e informatave pr studentt dhe personelin,
duke u kushtuar kujdes t veant siguris dhe besueshmris s ktyre sistemeve.

14

3.11.1. Objektivi: Prmirsimi i performancs s administrats dhe ofrimi i

shrbimeve efektive pr student dhe klient t tjer

3.11.2. Veprimet:
t prditsohet ueb faqja e universitetit;

t mbahen takime t rregullta t Rektoratit me Kshillat e Fakulteteve (s paku nj her

n vit akademik me secilin Kshill);

t hapet nj radio stacion pr student;

te krijohet nj platform e informacionit, p.sh. online "Newsletter", ku do t prezantohen

sukseset e studentve, profesorve dhe ish-studentve e ish-profesorve;
t rishikohen dhe nxirren aktet e nevojshme pr standardizimin dhe thjeshtsimin e
proceseve administrative dhe t rritet efikasiteti;

t fuqizohet Qendra pr Kshillim n Karrier;

t publikohen informatat e nevojshme pr student;

t digjitalizohen m tej shrbimet pr student, duke u kushtuar kujdes siguris dhe

besueshmris s sistemeve teknologjike prkatse.

3.12. AKTIVITETET EKSTRAKURRIKULARE

Zbatimi i aktiviteteve ekstrakurrikulare, si jan sporti, kultura,vallzimi, nismat humanitare,
etj., ka qen komponent e nnvlersuar n UP pr vite me rradh. Jetsimi i ktyre aktiviteteve
ka pr mision themelor q t krijohen kushte organizative dhe financiare pr rritjen dhe
zhvillimin e ktyre aktiviteteve t studentve dhe stafit akademik.
3.12.1. Objektivi: Mbshtetja e aktiviteteve ekstrakurrikulare

3.12.2. Veprimet
t organizohen programe t ndryshme sportive pr studentt dhe stafin n nivele t
ndryshme sportive (Hiking, futboll, basketboll, volejboll, hendboll, tenis, skijim etj.);
t mbahet nj minimaraton pr UP m 15 Shkurt;

t inkurajohet formimi i shoqats s t diplomuarve n UP (alumni);

t fuqizohet infrastruktura pr aktivitete kulturore e sportive dhe t mbshteten

aktivitetet e tjera ekstrakurrikulare;

t zbukurohen kopshtet pran kampusit n bashkpunim me komunn e Prishtins.

15

4. PRFUNDIME
UP sht forca kryesore n formsimin e Kosovs si shoqri e dijes. Edukimi dhe arsimimi i
gjeneratave t ardhshme t kosovarve sht qensor pr zhvillimin afatgjat t shtetit t ri.
Edukimi universitar dhe trajnimi profesional duhet ti prgatis t rinjt kosovar q t
ndrtojn ekonomin e rrnuar dhe t ulin shifrat shqetsuese t papunsis n vend.
UP duhet t ec drejt reforms strukturore. Zbatimi i suksesshm i reformave krkon lidership,
cilsi dhe menaxhim strategjik n secilin nivel organizativ. Reformat top don nuk mjaftojn pr
arritjen e qllimeve ambicioze, por duhet t ken edhe kahjen e kundrt. Sfida kryesore sht t
sigurohet se reformat jan integruar plotsisht n funksionet kryesore dhe proceset zhvillimore,
pr t qen t vetqndrueshme. UP duhet ta formsoj vet strategjin e vet, ti przgjedh
prioritetet e veta n msim dhe krkim, alokoj resurset, profilizoj kurrikulat dhe t prcaktoj
vet kriteret pr pranim t studentve dhe msimdhnsve.
N zbatimin e kornizs programore do t bashkpunoj me t gjith aktert ky pr ta stabilizuar
gjendjen dhe rikthyer imazhin e UP-s. Ky bashkpunim do t filloj me Senatin, pr t
prmbushur synimet programore akademike; me Kshillin Drejtues- n formsimin e politikave
efikase menaxheriale dhe me Ministrin e Arsimit, n bashkrenditjen e veprimeve pr ti
adresuar problemet kye.
Korniza kohore e realizimit t aktiviteteve t parapara do t specifikohet n Planin e Puns dhe
do t hartohet n rast t przgjedhjes pr udhheqjen e UP-s.
Emrues i prbashkt i t gjitha synimeve do t jet zbatimi i akteve ligjore t arsimit t lart
dhe Statutit t UP. T gjitha mangsit dhe pengesat praktike t identifikuara deri sot, do t
adresohen prmes rishikimit t infrastrukturs ligjore, me t ciln do t lehtsohet zbatimi i
reformave strukturore n UP.

16