BAB 1:JENIS BAHAN MENTAH

1. Kayu
2. Logam
3. Plastik : plastik thermo, polimer, akrilik, asetal,
polivinil klorida (PVC)
4. Kaca: Pasir, hablur, kaca bersilikat, kaca flin
5. Gentian kaca
6. Komposit: kombinasi antara dua atau lebih
bahan mentah
7. Kertas: bahan daripada kulit kayu dan sayuran
8. Getah: susu getah, getah asli

1. KAYU
Faktor mempengaruhi kekuatan kayu:
1. Ketumpatan
2. Kandungan Lembapan
3. Kecacatan kayu: buku kayu, pecah/rekah
atau berlubang
4. Struktur ira kayu
5. Suhu
6. Rawatan

KEGUNAAN KAYU
1. Industri pembinaan

kekuda kasau bangunan, kerangka rumah kayu,

dinding, rasuk, lantai, kerangka pintu dan tingkap,
acuan kerja konkrit dan sokongan, kerangka
pembinaan.

2. Industri perkayuan

pembuatan papan lapis, komposit kayu-plastik,

papan serpai /wafer.

3. Sistem pengangkutan

pengkalan bot /jeti, jambatan, bot, kapal, rel

keretapi, dsbnya.

1. KAYU
Bahan yg penting dan digunakan secara
meluas dalam industri pembuatan, reka
bentuk dan industri perabot
Ia merupakan penebat elektrik dan haba
yang baik
Kayu mempunyai sifat-sifat kekuatan yang
istimewa spt kekuatan tegangan yang
tinggi, kekuatan mampatan yg tinggi dan
juga kekerasan yg baik

CIRI-CIRI KAYU
1. Boleh didapati dalam pelbagai saiz
2. Mempunyai ira dan urat kayu yang
menarik
3. Boleh dibina dengan pelbagai jenis
tanggam
4. Boleh mengecut jika tidak dikeringkan
dengan betul
5. Mudah diserang serangga perosak

Empat Kumpulan Kayu

Menurut Malaysian Timber Industry
Board (MTIB) di kertas kerja bertajuk
Specifying Timber for Building
Constructions terdpt 4 kumpulan kayu:
1. Kump kayu keras berat cengal, balau,
kekatong, merbau, tembusu dan resak
2. Kump kayu keras yg sederhana-kapur,
kempas, keruing dan tualang

Empat Kumpulan Kayu

3. Kump kayu keras yang ringan

JENIS BENTUK KAYU

1. Tiang

Jelutung, meranti, nyatuh, ramin, sepetir dan

kayu getah

Satu komponen penting dlm pembinaan

rumah/bangunan
Saiz 100 mm x 100 mm hingga 150 mm 150
mm
Perlu kayu yang kuat terutamanya kayu gred
A iaitu kayu keras berat

4. Kump. kayu yang lembut

Damar minyak, geronggang, petai, pulai,
sesendor, terap dan terentang

JENIS BENTUK KAYU

2. Beroti
Digunakan untuk pembinaan rumah spt
gelegar, kekuda bumbung dan rasuk
Saiz tebal (38 mm-100mm), lebar (75 mm150mm dan panjang 3 m 5m)
3. Papan
Digunakan utk membuat lantai, dinding dan
pintu utk sesuatu bhg rumah
Perlu kayu jenis keras berat atau keras
sederhana kerana ia lebih kukuh dan kuat
Saiz tebal (12 mm 37 mm) dan lebar
melebihi 150 mm

KECACATAN KAYU
Maksud
Ketidaksempurnaan pada kayu
menyebabkan kualiti kayu menurun.

Dua punca utama kecacatan:

A. Semulajadi
B. Agen-agen luaran seperti manusia,
cendawan, serangga dll.

1. Semulajadi

1. Jenis Buku Kayu

i.
ii.
iii.
iv.

Buku Kayu
Gerigis
Rekah hati
Rongga

Buku Pinggir
Buku Muka
Buku Jidar
Buku Rencung
Buku Arris

2. Gerigis
kerosakan pada sel-sel serat /gentian
berpunca daripada hasil tunas yang tidak
tumbuh / kerosakan kerana serangga
ketika hayat pokok.
Kerosakan ini boleh di permukaan atau
bahagian dalam kayu.

2. Kecacatan kerana Agen Luaran

Proses Pengeringan (kecacatan
Pengeringan)
Serangan Cendawan
Pengorekan Serangga

2. Serangan Cendawan
Dikategorikan kepada dua jenis:
1. Cendawan mereputkan kayu: sel-sel kayu di
sekitar jangkitan dihurai dan diserap. Contoh:
Serpula lacrymans
2. Cendawan yang hanya mewarnakan kayu:
cendawan ini hanya menyerap makanan dalam
sel-sel kayu. Tidak mereputkan kayu tetapi
memburukkan rupa fizikal kayu. Keadaan teruk
menurunkan kekuatan sehingga 30%. Contoh:
Ceratocystis coerulescens

3. Rekah Hati: kerosakan sel serat/gentian

ditengah pokok
4. Rongga: kerosakan sel-sel pada arah ira /
pengumpulan resin atau damar (jenis pokok
tertentu)

1. Kecacatan Pengeringan
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)

Rekah
Pecah
Melengkung
Relangan
Piuh
Meleding
Kayu kulit keras
Kempis

3. Serangan Serangga
boleh berlaku pada ketika kayu masih hidup
ketika dalam proses pengeringan atau telah
kering dan dalam simpanan (jika tidak diawet)
kecacatan dalam bentuk lubang-lubang
bersaiz 5mm hingga 25mm - kediaman larva
serangga yang memakan kayu berkenaan.
Anai-anai, kumbang tanduk, kumbang
perabot, kumbang powder post.

KELEBIHAN KAYU

KEKURANGAN KAYU

i. Mudah utk dikerjakan spt dipotong, dirata

dan dipaku
ii. Mempunyai rupa dan kemasan yang
cantik terutama apabila disapu dgn
bahan kemasan
iii. Penebat haba dan elektrik yg tinggi
iv. Mempunyai ketahanlasakan yg tinggi jika
diawet
v. Senang diperolehi

i. Mudah terbakar
ii. Kecenderungan berlaku pengecutan dan
pengembangan iaitu bergantung kepada
keadaan cuaca
iii. Mudah diserang oleh serangga dan
cendawan

2. LOGAM

JENIS LOGAM

Bahan yang popular dalam industri

pembinaan
Terdapat dua jenis:-

i. Logam ferus
ii. Logam bukan ferus

i.

1. LOGAM FERUS
1. Besi Tuang (cast
iron)

besi jongkong
dipanaskan dalam
relau Kupola untuk
menulenkan
besi/mengurangkan
kandungan karbon.
20% kok (arang
Kandungan karbon :
1.5% - 4%

LOGAM FERUS

LOGAM BUKAN FERUS

1. Besi tuang
2. Keluli aloi
3. Keluli berkarbon
tinggi
4. Keluli berkarbon
sederhana
5. Keluli berkarbon
rendah

1.
2.
3.
4.
5.

Aluminium
Kuprum
Plumbum
Zink
Timah

Besi Tuang
Besi cair yang keluar dari relau kupola atau relau
bergema apabila dikawal proses penyejukannya
menghasilkan besi tuang berbeza ciri-cirinya.
Jenis-jenis Besi Tuang
i. Besi tuang biasa (susah ditempa),
ii. besi tuang putih (sangat kuat dan rapuh)
iii. besi tuang kelabu (kekuatan lebih rendah tetapi lebih mulur
Kecacatan Besi Tuang
i. Gelembong-gelembong terperangkap ketika proses
penyejukan.
ii. Mengalami rekahan.
iii. Berlaku pengasingan benda asing ke dalam kelompokkelompok - melemahkan/ merapuhkan besi.
iv. Struktur ira yang kasar - besi lebih lemah di satah berkenaan.

ii. KELULI
Dikenali sebagai besi waja
Kegunaan:
i. Bahan pengikat, pengancing dan
penggalas
ii.Konkrit bertetulang,kekuda bumbung,
rusuk, tiang, cerucuk dan tangki air
iii.Bahan binaan tambahan sept rangka
tingkap, gril dan lain-lain

ii. KELULI
Dua jenis keluli:
i. Keluli lembut-digunakan utk binaan kerja
keluli
ii. Keluli tegangan tinggi-digunkan dlm kerja
konkrit prategasan, kabel jambatan
gantung dan bolt tegangan tinggi

ii. KELULI

2.

2. Logam Bukan Ferus

Kelebihan keluli
i. Mudah didapati dlm pelbagai bentuk
ii. Mempunyai kekuatan tegangan yg tinggi
iii. Kekuatan dpt ditingkatkan spt karbon dan
mangan
iv. Bersifat seragam
Kekurangan keluli
i. Mudah berkarat
ii. Lemah pada suhu tinggi

1. Aluminium

Kuprum
Terbahagi kepada 4 kategori
i. Kuprum- termasuk kuprum ETP (electrolytic tough
pitch), kuprum disfosforan, kuprum bebas oksigen,
kuprum perak, kuprum potongan bebas (free cutting)
dan kuprum rawatan haba. Kandungan kuprumnya
99%
ii. Loyang (brass) - zink merupakan bahan aloi utama:
aloi Cu & Zn; Cu, Zn & Pb; Cu, Zn & logam lain
(selain Pb)
iii. Gangsa (bronze) - timah sebagai bahan aloi utama.,
terdapat juga Cu & Si (gangsa Silikon) dan Cu & Al
(gangsa Aluminium).
iv. Aloi nikel (Cu & Ni) - Cupronickel (10 - 30% Ni) dan
Aloi German Silver - Cu, Ni & Zn.

3.

Banyak digunakan dalam industri pembinaan.

Logam ini digunakan dalam bentuk aloi
dengan kuprum, magnesium, zink, silikon,
dan mangganam.
kebaikannya ialah lebih ringan dan lebih
menarik tetapi masalahnya mudah diserang
asid, alkali dan larutan garam serta mudah
terbentuk lapisan nipis aluminium oksida di
permukaan.

Plumbum

kekuatan rendah tetapi aloi dengan antimoni dan

timah meningkatkan kekuatannya.

Tiga jenis aloi plumbun

1. Aloi kosong - banyak digunakan dalam industri
kimia, pelapis kabel dan dalam bateri.
2. Aloi pematri - kerja penyambungan antara dua
logam sebagai filler.
3. Aloi antimoni - pelapisan kabel, grid bateri, paip,
rolled sheet.

4. Zink & aloi Zink

ciri kekuatannya sederhana dan kemuluran
yang tinggi.
Terdedah dalam udara akan diselaputi lapisan
zink karbonat berwarna kelabu (dalam tempoh
3 -6 bulan). Menjadi lebih tahan lasak.
Mudah diserang asid sulfurik.
Aloi Zink dicampur dgn kuprum dan magnesium
dipasarkan dalam bentuk kepingan atau
lapisan, tiub dan rod.

5. Timah
- lembut digunakan sebagai bahan pematri dan

3. PLASTIK
Plastik adalah polimer
Ia merangkumi produk polimer sintetik atau
semi-sentetik
Polimer ialah sejenis bahan yang mengandungi
rantaian molekul panjang dan besar.
Sintetik pula bermaksud bahan yang dibuat
(direka) oleh manusia dengan menggunakan
sumber asli seperti petroleum.
Polimer sintetik [Synthetic Polymer] bermaksud
polimer yang dibuat oleh manusia.

bahan aloi untuk logam lain.

DUA JENIS PLASTIK

JENIS
PLASTIK

TERMOPLASTIK

PLASTIK
TERMOSET

PVC (Polivinil Klorida)

Terdapat dalam dua bentuk :

SIFAT

CONTOH
(KEGUNAAN)

Boleh diacu (dibentuk)

berulang kali melalui proses
pemanasan dan penyejukan.
Tidak tahan haba.

Boleh diacu hanya

sekali sahaja.
Tahan haba.

Politena untuk membuat beg

plastik.
Polisterina untuk membuat
bekas makanan sejuk (Ta Pau).
Polivinil Klorida/PVC untuk
membuat paip air.

Bakelit untuk membuat

soket elektrik.
Melamina untuk
membuat pinggan
mangkuk.
Gam Epoksi untuk
membuat gam industri.

Kepentingan Plastik
Bahan pembuatan yang tahan lama dan
harga yg murah
Ciri-ciri istimewanya ringan telah
menyebabkan terciptanya alat-alat spt
baldi, pasu bunga dan kerusi yang mesra
pengguna
Industri hiliran yang berasaskan polimer
sintetik penting dan dikenalpasti sebagai
penyumbang kepada eksport negara

i.UPVC (tidak plastik)

ii.PVC (plastik)

Bersifat lebih fleksibel

Digunakan sebagai gasket sambungan, paip air,
lapisan railing, salur pengudaraan, penebat
wayar elektrik, botol air minumandll.
Rintangan terhadap alkali dan asid dan bahan
kimia organik dan sesuai sebagai lapisan
pembungkus (kabel dan soket)

Masalah Pencemaran
Polimer sintetik tahan lama dan tidak
mudah reput
Pencemaran yg berasas dari polimer
sintetik menyebabkan:1. Longkang tersumbat-banjir kilat & pembiakan
nyamuk
2. Kehidupan laut mati- cth kepupusan penyu
3. Pencemaran udara- plastik dibakar
menghasilkan gas toksik yg menyebabkan
kanser dan penipisan lapisan ozon

Langkah-langkah Mengatasi
Pencemaran
1. Kitar semula
2. Menghadkan penggunaan plastik-guna
kertas
3. Membakar bahan plastik dalam
insinerator supaya gas toksik dpt
dikurang

4. Kaca
merupakan bahan binaan yang meluas
digunakan pada tingkap, pintu, dinding
bangunan atau dalam bentuk jubin atau
blok.
Antara bahan yang digunakan dalam
pembuatan kaca ialah oksida daripada
unsur-unsur silika, boron, germanium,
fosforas, arsenik.

Sifat-sifat Am Kaca

Kekuatan Kaca

Kaca boleh bersifat lut sinar, lut cahaya dan legap.

Merupakan bahan pejal sekata biasanya terbentuk
apabila bahan cair tidak berkristal disejukkan
dengan cepat
Lembut apabila dipanaskan beransur-ansur dan
kembali keras apabila disejukkan. Ikatan-ikatan
antara struktur atom kaca berbeza kekuatan, oleh itu
memerlukan tenaga berbeza untuk memutuskannya.
Sifat hablur amorfos pada kaca menyebabkan ia
bersifat lutsinar /lutcahaya seperti mana sifat cecair
Kewujudan hablurnya menyebabkan terjadi sedikit
pembalikan dalaman.

Kaca bersifat rapuh dan kekuatan tegangan

sangat rendah tetapi mempunyai kekuatan
mampatan yang tinggi.
Kekuatan kaca yang digunakan juga
bergantung pada ketebalan dan luas terdedah
pada daya hentaman. Misalnya daya tiupan
angin. Dalam penggunaannya, beban angin
ditentukan, kemudian ditentukan luas dan
ketebalan kaca yang diperlukan.
Ketebalan dan luas kaca ini bergantung juga
pada jenis kaca yang digunakan.

Aliran haba & Bunyi

kaca: pengalir haba yang baik.
- Untuk mengelakkan haba dari luar,
boleh menggunakan kaca lapisan
berganda yang dipisahkan oleh ruang
udara.
Begitu juga bagi bunyi, ruang pemisah
diisikan dengan bahan penyerap bunyi.

Jenis-jenis Kaca
1. Kaca Bengkok (Bent Glass): kaca apung yang
dibengkokkan untuk kegunaan tertentu.
2. Kaca Warna: kaca apung juga tetapi diwarnakan.
Ada empat kaedah mewarnakan kaca:
kaca warna pot - dengan memasukkan bahan
asing (oksida logam) berwarna dalam kaca.
Kobalt Oksida: biru, Kromium Oksida: hijau
salah satu permukaan dalam kaca diberikan
warna
lapisan pigmen berwarna dilekapkan ke
permukaan.
Disapukan cat warna pada salah satu
permukaan.

Kaca: Pasir
Pasir silika merupakan bahan mentah utama
dalam pembuatan kaca
Komposisi kimia pasir silika adalah kriteria
penting dlm menentukan kesesuaian gred
pasiruntuk penghasilkan pelbagai jenis kaca
Pasir silika digunakan dalam industri kaca
terutama untuk menghasilkan kaca soda dan
kaca kapor silika
Kehadiran bendasing menyebabkan kaca
menjadi berwarna

5. GENTIAN KACA (FIBERGLASS)

Merupakan satu bahan gentian yang diperbuat
daripada kaca yang sangat halus
Gentian digunakan bersama-sama bahan lain
seperti polimer, simen atau konkrit membentuk
suatu bahan binaan lain yang umumnya lebih
kuat, dan lebih tahan lasak.
Antara bahan keluaran daripad gentian ialah
GRC (glass fibre reinforced cement), GRPC
(glass fibre reinforced polymer concrete), SRC
(steel fibre reinforeced concrete),

5. GENTIAN KACA (FIBERGLASS)

6. KOMPOSIT

Kegunaan:
Penebat haba dan elektrik
Memperkuatkan pelbagai jenis bahan
Penyerap bunyi
Fabrik
Rintangan haba dan karat
Panel bumbung lut sinar
Badan kereta dan bot
Menghasilkan tikar

Menurut Schwartz (1992), komposit

adalah merupakan satu idea yang
menggabungkan bahan kimia atau
elemen-elemen berstruktur yang boleh
dihasilkan melalui pelbagai keadah
Komposit ialah gabungan dua atau lebih
bahan asas akan menunjukkan sifat-sifat
yang berlainan dan selalunya lebih efisien
daripada bahan asalnya

6. KOMPOSIT
Contoh:
Campuran antara resin poliester dgn gentian kaca
menghasilkan glass-reinforced polyester digunakan
utk pembinaan kapal dan bot, perabot taman dan
taman permainan kanak-kanak
Campuran gentian karbon dan resin plastik
menghasilkan komposit gentian karbon digunakan
untuk membina roket, komponen kapal terbang,
rangka basikal dan panel kereta lumba

Kelebihan Komposit
1. Kekuatan tensil komposit adalah 4 ke 6 kali ganda lebih baik
dari besi atau aluminium
2. Tahap ketahanan kelesuan yang lebih tinggi (sehingga 60%
daripada kekuatan tensil muktamad)
3. 30-45% lebih ringan daripada struktur aluminium yang direka
bagi keperluan fungsi yang sama
4. Komposit adalah lebih versatil dari besi dan boleh diolah
untuk memenuhi keperluan prestasi dan rekabentuk yang
kompleks
5. Jangka hayat yang panjang memberikan ketahanan
kelesuan, impak dan ketahanan alam sekitar yang sangat
baik
6. Komposit mempunyai kos kitar hayat yang lebih rendah
berbanding besi
7. Komposit menunjukkan ketahanan hakisan yang baik dan
kalis api

7. Kertas

Kegunaan Kertas

1. Menulis dan mencetak

2. Pembungkusan-sampul surat, tisu
pembalut dan kertas dinding
3. Mencuci- kertas tandas, tuala tangan
dan pelbagai cucian di dapur
4. Pembinaan-origami, kertas-dinding

Kertas adalah bahan nipis, rata yang

dihasilkan oleh penekanan gentian
Gentian yang digunakan adalah dari:
i. pulpa kayu daripada pokok kayu pulpa
(kayu lembut) seperti spruce
ii. bahan gentian sayuran lain termasuk
kapas, linen, dan hem boleh
digunakan.

8. GETAH
Getah Asli
sesuai digunakan selepas dilakukan proses
pemvulkanan, mencampurkan 7% - 42% sulfur
dan bahan pencepat lain seperti sebatian anilin
atau sebatian organik lain pada suhu 140oC 175oC.
Tujuan proses ini untuk mendapatkan kualiti dan
ciri tertentu getah berkenaan seperti keelastikan,
kekuatan, tahan pada pelarut dan kekerasan
tertentu pada sesuatu produk daripada getah.
Kegunaan-bahan perekat, bahan dalam cat,
lapisan getah, gasket, dll

8. GETAH
Getah Tiruan
polimer yang mempunyai struktur molekul mirip molekul
getah asli tetapi boleh disediakan di makmal.
Boleh diproses untuk mendapatkan ciri-ciri tertentu yang
lebih baik.
Antara jenis getah tiruan /sintetik ialah:
Neoprena: diperbuat daripada kloroprena, batu kapur
dan asid hidroklorik. Getah ini tidak perlu dicampurkan
sulfur supaya jadi keras. Lebih tahan pada cahaya dan
haba.
Butil: diperbuat daripada iso-butelina dan hidrokarbon
melalui proses pempolimeran.
Tiokol: diperbuat daripada polisulfida dan bersifat lebih
tahan lasak. Getah tiruan pertama dibuat di USA
Kegunaan- tiub getah, karpet getah, cat getah, pita getah