Universiteti Riinvest

Fakulteti i Shkencave Kompjuterike Inxhinieria Software-ike

Lnda: Arkitektura e Kompjuterve
Ushtrim Nr. 4.
Numrat e meposhtem te shprehen si fuqi e radiksit te tyre
243.5110
2125
101102

a)
b)
c)

Sqarim:
Radiksi paraqet bazen e sistemit numerik,
psh
243.5110 ka radiksin R=10, shifrat e ketij sistemi jane: 0,1,2,3,4,5,6,7,8 dhe 9,
2125 ka radiksin R=5, shifrat e ketij sistemi jane: 0,1,2,3 dhe 4.
101102 ka radiksin R=2 shifrat e ketij sistemi jane 0,1

Zgjidhja pr Ushtrimin Nr. 4

Per ta shprehur numrin si fuqi te radiksit mund te sherbehemi me shprehjen:

d R

i M

d M R M ... d 1 R 1 d 0 R 0 d1 R 1 ... d N R N
d N R N ... d1 R 1 d 0 R 0 d 1 R 1 ... d M R M

a) 243.5110 = 2 x 102 + 4 x 101 + 3 x 100 + 5 x 10-1 + 1 x 10-2

b) 2125 = 2 x 52 + 1 x 51 + 2 x 50
c) 101102 = 1 x 24 + 0 x 23 + 1 x 22 + 1 x 21 + 0 x 20

Ushtrimi 5.
Te konvertohet numri 200710 ne:
a) X2 binar
b) X5 kvinar
c) X8 oktal
d) X16 heksadecimal
Sqarim:
Konvertimi i numrit 2007 me baze 10 ne nje numer X me baze R behet duke pjestuar
numrin 2007 me bazen R te numrit X

Zgjedhja per ushtrimin nr. 5:

a)
2007:2=1003 mbetja 1
1003:2=501 mbetja 1
501:2=250 mbetja 1
250:2=125 mbetja 0
125:2=62 mbetja 1
62:2=31 mbetja 0
31:2=15 mbetja 1
15:2=7 mbetja 1
7:2=3 mbetja 1
3:2=1 mbetja 1
1
mbetja 1
1

Mbetjet e fituara radhiten

nga numri i
fundit deri tek i pari dhe fitohet numri i konvertuar me baze 2, pra numri 200710
111110101112
b)
2007:5=401 mbetja 2
401:5=80 mbetja 1
80:5=16 mbetja 0
16:5=3 mbetja 1
3
mbteja 3
Bejme renditjen e
numri 200710 eshte 31012 5

c)
2007:8=250 mbetja 7
250:8=31 mbetja 2
31:8=24 mbetja 7
3
mbetja 3
d)
2007:16= 125 mbetja 7
125:16= 7 mbetja 13 (D)

numrave sikurse ne rastin a)., pra

mbetja 7
7

Ushtrimi 6.
a) Te konvertohet numri 0.430410 ne X5.
Sqarim:
Perderisa numrat e plote konvertoheshin nga sistemi decilal ne ate kvinar duke
pjestuar me bazen 5 dhe duke e marrur mbetjen si rezultat, konvertimi i numrave
me pike dhjetore behet duke shumezuar numrin me bazen 5 dhe duke e marrur
numrin e plote te rezultatit.
Zgjedha e ushtrimit 6.
0.4304 x 5=2.1520 rez 2
0.1520 x 5=0.7600 rez 0
0.7600 x 5=3.800 rez 3
0.800 x 5 = 4.000 rez 4
X5
0.2034
Te numrat me pike dhjetore renditja behet ne te kunderten en krahasim me numrat
e plote, dmth. Prej numrit te par deri ne numrin e fundit, ne shembullin tone:
0.430410 eshte 0.20345
b) Te konvertohet numri me 100010012 ne numrin:
1) X10.
2) X8
3) X16.
Zgjedhje.
1)
Sqarim: Duke u bazuar ne ushtrimin 4 mundemi qe numrin e dhene ta shprehim si
fuqi te radiksit te tij.
100010012=1x27+0x26+0x25+0x24+1x23+0x22+0x211x20=128+0+0+0+8+0+0+1=
137,
pra 100010012=13710.
2)
Sqarim:
Konvertimin e numrin binar ne numer oktal mund ta bejme duke i ndare shifrat
binare ne grupe nga 3 duke filluar nga shifra e fundit si ne vijin dhe pastaj qdo
grup e konvertojme nga numri binar ne numer decimal dhe ne fund numri i fituar
na jep numrin oktal si ne vijim:

100010012
pasi qe numri i dhene ka 8 shifra atehere per ta ndar ne 3 grupe me tri shifra i
shtojme ne 0 ne fillim, ku me shtimin e zeros ne fillim nuk ndryshohet vlera e tij.
100010012=0100010012
010
(0x22+1x21+0x20)

001
001
( 0x22+0x21+1x20) ( 0x22+0x21+1x20)

pra 100010012=2118
3)
Sqarim: Konvertimi nga sistemi binar ne sistemin heksadecimal behet duke i ndar
shifrat binare ne grupe me nga 4 shifra duke filluar prej shifres se fundit si ne
vijim:
100010012
1000
(1x2 +0x22+0x21+0x20)

1001
(1x2 +0x2 +0x21+1x20)

(8+0+0+0)

(8+0+0+1)

pra 100010012=8916
Ushtrimi 7.
Te konvertohet numri heksadecimal A57F16 ne:
a) binar
b) oktal
c) decimal
a)
Sqarim: Konvertimi i numrit heksadecimal ne binar mund te behet duke ia shoqeruar
qdo shifre ne sistemin heksadecimal numrin ne sistemin binar si ne vijim:
A
5
7
F
(10102) (01012) (01112) (11112)
1010010101111111, pra
A57F16
10100101011111112
b) per ta bere konvertimin ne sistemin oktal mundemi qe te sherbehemi me rezultatin
e fituar ne detyren e mehershme si ne vijim:

1010010101111111
rezultatin e fituar e ndajme ne grupe me nga tri shifra dhe qdoo grupi i shoqerojme
numrin perkates ne oktal dhe numri i fituar eshte numri qe kerkohet ne detyre:
001
010
010
1
2
2
pra numri A57F16

101
111
5
7
1225778

111
7,

c) Konvertimi i numrit heksadecimal ne numer decimal behet duke e shprehur numrin

si fuqi e radiskit te tij dhe shuma e fituar paraqet numrin e konvertuar ne decimal.
A57F16=10(A)*163+5*162+7*161+15(F)*160=10*4096+5*256+7*16+15*1=
=40960+1280+112+15=42367,
pra
A57F16=42367
Ushtrimi 8 (Numrat e plote)
1) Te gjendet 2 i numrit 2 sipas Mod 16 (16=24).
Sqarim: (te gjithe numrat pozitiv kane bitin fillestar 0 ndersa te gjithe numrat negativ kane
bitin fillestar 1)

2 (dy komplementi) i numrave te plote gjendet keshtu:

Per numrat pozitiv eshte x+M, ndersa per numra negativ eshte M-x ku M eshte RN,
R radiksi dhe N numri i shifrave per paraqitjen e nmrit x sipas Mod M.
-2=16-2=14
-102=100002-102=11102,

interpretimi i numrit te fituar behet ne kete menyre:

11102=1x(-8)+1x4+1x2+1x0=-8+4+2=-210, biti i pare i majti ka peshen 23 por me
parshenje minus (-)
2) Te llogaritet 3-7
Sqarim: Veprojme si ne shembullin e mehershem
310=00112
-710=16-7=9
10012
710 01112, a) 11000 b) 2---1000+1=1001
0011+1001=1100,
11002=1x(-8)+1x4+0x2+0x1=-8+4=-4
3) Te vertetohet se 111100102 eshte -1410 duke perdorur 2.
Vertetim:

1410 --00001110
gjejme 1 dhe I shtojme 1 dhe fitohet:
11110001+1=1111010,
pra -1410
111000102
4) Numrat
a) 2007
b) 2007 t
te transformohen sipas kodit BCD
Sqarim: Transformimi sipas kodit BCD behet duke I shoqeruar qdo shifre decimale
numrin binary dhe ne fund duke I shtuar 1100 per numra pozitiv dhe 1101 per numra
negative.
a)
2
0
0
7
+
0010
0000
0000
0111
1100
0010 0000 0000 0111 1100
pra 2007 i transformuar sipas kodit BCD eshte 00100000000001111100, kater shifrat
e fundit parqesn parashenjen e numrit.
b)
2
0010

0
0000

0
0000

7
0111

1101

pra -2007 i transformuar sipas kodit BCD eshte 00100000000001111101, kater shifrat
e fundit parqesn parashenjen e numrit.