You are on page 1of 32

Kohhran Beng July 2010 3

A THA BER LALPA TAN


- Rev.C. Ngurhnema

‘Kaina chuan Lalpa hnena hlan atan lova mi a rawn la a.


Tin, Abela pawh chuan a beram rual zinga piang hmasa berte
leh a thau chu a rawn la bawk a. Tin, Lalpa chuan Abela leh
a thil hlan chu a lawm a, Kaina leh a thil hlan chu a lawm ve
lo va. Tichuan Kaina chu a thinur em em a, a hmel chu a lo
dur ta khup a’ (Gen. 4:3-5)
Pathian hnena Kaina leh 1. Kaina chunga Pathian
Abela te unau thil hlanah hian lawm lohna chhan bulpui ber
Kaina chungah leh a thil chu a thil hlanah ni lovin, a rilru
hlanah Pathian a lawm lo va, putzia avang zawk a ni. Pathian
Abela chungah leh a thil laka a rilru a dik loh avangin
hlanah erawh chuan a lawm a Pathian hnena a thil hlan pawh
ni tih kan hmu a. Kaina leh a hi tih tur (duty) a nih avang
thil hlan chunga Pathian a chauhva hlan niin a lang. Khawi
lawm lohna chhan hi mi tam atangin nge Pathian hnena an
takin ran thisena inthawina a thlai thar/ran piang hmasa berte
nih ve loh vangah kan puh thin chu Pathian hnena hlan tur a nih
awm e. Amaherawhchu an hriat kan hre lo va. An rilruah
Hebrai 11:4-ah chuan, ‘Abela chuan ba-a inhriatna chu an nei
chuan rinnain Kaina inthawina a ni ngei ang. Kaina hian a lova
aia hlu Pathian hnenah a hlan thlai thar chu a hlan ngei a,
a, a thil hlan chu a lo pawm mahse a tha ber ber chu a thlang
a...’ tih kan hmu a (Lehlin lo niin a lang. Rilru lamah
thar). I John. 3:12 ah chuan Pathian duhsakna nei lovin pek
Kaina’n a nau a thahna chhan loh chu dik ti si lovin a pe ve
chu a thiltihte a sual a, a unau mai niin a lang bawk. A rilru lam
thiltihte a fel vang a ni tih thu dik lohna avangin a thilpek
kan hmu bawk a. Heng Bible pawh a duhawm lo va, ama
atangtea kan hmuh chu- chungah leh a thil hlanah Pathian
4 Kohhran Beng July 2010

a lawm lo a ni. A rilru a dik miau kan lawm tur a ni. Lawm chunga
loh avangin a chunga Pathian kan pek theih loh chuan pek loh
lawm lohna pawh chu insiam mai tur tihna a ni lo va, lawm
that tum a hnekin thinurah a tlak chunga pek kan zir tur a ni tihna
a, a tawpah a unaupa a that ta a ni. Lawm lo chunga thil inpek
hial a ni. ai chuan lawm chunga inpek chu
2. Abela chunga Pathian a petu tan leh a dawngtu tan a
lawmna chhan ber chu a rilru hlu zualin a nuam a ni.
lam a dik vang a ni. Pathian laka A \ha ber ber kan pe tur a
a rilru a dik avangin, a thil hlan ni- Malsawmna kan dawn zing
pawh Beram rual zinga a piang atangin a \ha ber ber kan pe
hmasa ber, a thau \ha a thlang tur a ni. Hei hian Pathian kan
a ni. Pathian a rin avanga hlan a hmangaihna leh kan duhsakna
ni a (Heb.11:4), duhsakna nen a entir a, kan Pathian hian a \ha
a thau \ha a thlang a, ama ber zel dawn hi a phu a ni.
chungah leh a thil hlanah Pathian Pathian ram tana thawhlawm
a lawm a ni. atan kan neih zinga a thar \ha
Pathian tana thilpek \ha i thlang thin teh ang u.
chungchangah Kaina leh Abela
te unau thilpek dan a\ang hian Tu mahin huatah la lo ila-
hengte hi zir tur kan nei a ni- Headquarters-a kan thawh-
Lawmna rilru nen kan pe tur lawm lo thleng khawm \hinte hi
a ni- Malsawmna kan dawnte thawhlawm tlingkhawm a\anga
Pathian hnena hlan let ve tur kan note thar \ha deuh thleng nana
nih reng bakah ama chunga a hlui thehkhawm em ni tih tur
lawmna rilru nen kan hlan tur hial khawpa hlui uk leh zawr tak
a ni. Thawhchhuah theihna min tak a tam \hin khawp nia! A hlui
lo chu kan nei ngang lo a nih
pek avang te, kan kut kawihte
chuan thu hran ni se,
mal min sawmsak avang te, lei
leh van Lalber tana thil hlan pek ‘thawhlawmte chu bank-ah an
thleng leh thei a lawm’ te kan lo
tur thawk chhuak ve theia kan
ti hlauh a nih chuan a fel lo deuh
awm avang te leh a tana thil pe
ang. A hlui hlui pek khawm hi
ve theia kan awm avang tein
Kohhran Beng July 2010 5

kan pek chhan Pathian nen an pawisa nawi leh tuna pawisa
inhmeh lo a ni. Pathian chuan kan nawi hi a hlutna a inthlau tawh
pawisa note hi a kutin a lo khawp a nia. Sum hman chung-
dawng dawn tihna chu a ni lo va, changah hian naupang zirtir \hat
a hlui deuh hi a hlu lo deuh tihna hi a pawimawh hle mai a; mahse
pawh a ni chuang la na-in Lalpa chu chu thawhlawm lamah chauh
tana kan serh hran hi chu a \ha kan lo in-control anih chuan a fuh
\ha ni teh se. Ani pawhin a thil ber lo thei hle ang. Pathian
neih hlu ber min pe si a! malsawmna kan dawn zozaite
ngaihtuahin kan tu kan fate
Kan thawhlawm thawh thawhlawm pawh hi tihpun sak a
dan bi hrim hrim pawh hi ngun hun viau tawh lo maw? tiin,
deuhin chhut ila a \angkai thei inthlahrung tak chungin kan sawi
awm e. Naupan laia pawisa nawi dek dek a ni e.
kan thawh \hin avanga kan tu kan
fate pawisa nawi te te thawhtir (A ziaktu: Rev.C. Ngur-
kher kan la tum chuan kan tidik hnema hi AGS i/c Services
lo maithei. Kum 20/30 kal taa Deptt. a ni.
KOHHRAN UPA EXAM HRIATTIRNA
1. August 6, 2010 (Zirtawpni) hi Kohhran Upa exam ni a ni
a. Exam turte khan theihtawp han chhuah teh u.
2. Exam-na hmun tur chu Bialtu Pastor kutah dah a ni.
3. Inkhawm kaihhruaina (Pastor’s Manual) leh FOD
Inkaihhruaina bu chungchangah Revised Edition (a thar)
ve ve hman tur a ni.
4. Exam Routine chu heti ang hi a ni e:
Paper I : 10:00AM-12:00 Noon
Paper II : 12:30PM - 02:30 PM
Paper III : 02:30PM - 04:30 PM
Rev. Lalthangliana Hnamte
Coordinator,
Pastoral Ministry, BCM
6 Kohhran Beng July 2010

TUN HNAI KHAWVEL


Probationary Pastor Personal interview pawh paltlang
Ministerial Training tawhin tunah hian a zawm fel ta
Heng a hnuaia tarlan Probatio- bawk.
nary Pastor 5 (kum hnihna) te
hian Nilaini (June 3, 2010) atang Lawngtlai Area
khan AICS-ah Ministerial Pastor’s Meet
Training an \an a. Ruahman lawk June 19, 2010 khan Lawngtlai
dan chuan September 3, 2010 Area-a Bialtu Pastor-te chu
thleng AICS-ah hian an awm Pastoral Coordinator, Rev.
ang. Chungte chu- Lalthangliana Hnamte leh
1. Pro Pastor Joe Laldinpuia Executive Secretary, Rev. C.
2. Pro Pastor Ramthianghlima- Lalbiaksanga hovin Lawngtlai-
3. Pro Pastor Lalhnehliana ah an inhmukhawm a.
4. Pro Pastor ZD. Lalrozuala Pathianni-ah Lawngtlai
5. Pro Pastor R. Lalremruata khawpui chhung, (Chawnhu to
Thingkah) Kohhran 15-ah
Doctor Thar Pahnih
thuhril rawng-bawlna an nei
Medical & Health Department
nghal. Lawngtlai Area-ah hian
chuan Christian Hospital
Pastor Bial 13 a awm.
Serkawn-a thawk turin Dental
Surgeant (Substantive) post
pahnih awmah tuna thawk lai Damparengpui Compre-
Dr. Joseph Vanlalhruaia chu a hensive High School
dahngheh bakah Dr. C. Recognition hmu
Lalruatkima S/o Upa C. Ramchhung Mission hnuaia
Darzika, Kawnpui West/ BCM school Damparengpui
Chaltlang chu a la thar a. Tin, Comp. High School chuan June
BCM quota-a MBBS zir turin 6, 2010 khan Mizoram sawrkar
Tv. LH. Lallawmsanga s/o Upa atangin Recognition a hmu fel ta.
Dr. LH Lalrammawia chu Damparengpui H/S ah hian
Written test-ah a inziak tling a; Primary, Middle leh High School
Kohhran Beng July 2010 7

an awm a; a hniam lam pahnih Second-ah 3 leh Compartment


hi chu tun hmain Recognised a 1 an awm a. Assam Bengal
lo ni tawh a; hun rei tak hnuah Field, Birpara-a Zoram
High School chin pawh a lo Baptist Mission School -ah
recognised ta a ni. pawh exam zawng 17 te an
passed vek bawk. Mt. Olive
Chakma Mission Survey School, Debitola-ah exam 15
Ramchhung Mission Committee te an passed vek a, Bethel
chuan Mizoram chhunga Baptist Mission School,
Chakma zingah Pathian ram a lo Dhubri atangin exam 44 zingah
zau zel theih nan kan 42 an passed bawk. Tripura
Missionary-te chuan Chakma Board of Secondary Education
khua leh mihring awm zat an Matric result a\angin St.James
chhiar a; June thla chhunga zawh H/S Gongarai-ah exam 34
hman an inbeisei a; Report atang atangin 27 an passed a;
hian rawngbawl zel dan tur an Yakhily Academy-ah exam 14
thlirho dawn a ni. atangin 12 an passed bawk.
Missionaryte kan chhuang e
Rampawn Mission
Field School Result Biak in hmun lei nan
chhuanawm Nuai 61
Tun hnaia Rampawn Mission- Tun hnaia BCM Property
a kan School-te HSLC result Committee chuan Biak in
chhuak chu a lawmawm hle a’ hmun leina atan cheng Nuai
Kohhranho ten Pathian leh kan 61 a sanctioned. Heng Biak
in hmun leina man hi a tlem
Missionary te chungah lawmthu ber Rs. 40,000 a nih laiin a
an sawi. Result tlangpui chu tam ber chu Rs. 25,00,000
hetiang a ni: AP West Field, a ni daih thung a, a vaiin Biak
Ziro hmuna kan Mission in hmun 12 lei nan Rs.
School, Midland Education 61,40,000 remtih a ni. Hemi
Centre (MEC) -ah candidate rual hian Pastor Quarter
19 zingah failed an awm lo va, Repairs & Maintenance ngai
Distinction-ah 3, First-ah 12, zual 7 tanpuina pek leh
kumin chhungin heng
8 Kohhran Beng July 2010
Chawngte, Chhipphir, Nigeria-ah mi 360,000
Vaisam, Damdep, Parva leh Nigeria rama Christ for All
Zawlpui Pastor Bial Pastor Nations (CfaN) rawngbawlna
Quarter te hi sak hman tum chuan rah a chhuah nasa hle.
nise a ti bawk. Kumin March thlaa ni 5 chhung
lek Takum khawpuia Evangelist
AICS-BD Final Year Campaign an neih chhungin mi
Practical Ministry 360,000 zet Krista hnenah an
AICS-a BD Final Year (BD & inpe a; mi sang tam takin Thlarau
M.Div) student 27 te chuan Thianghlim pawlna an chang
June thla lai hawl vel a\ang khan bawk.
Aizawl khawpui chhung
Kohhran hrang hrang 14-ah
Practical Ministry Training neiin Sierra Loeone-ah Ni 90
hun an hmang mek. He chawnghei Tawngtai
programme June 20, 2010 atang
khan tanin September thla thleng Earnest Bai Koroma,
neih tura ruahman a ni a, Christian President of Sierra
Thusawi bakah Chairman, SS Leone chuan nikum khan an ni
Superintendent hna, zirtir leh 90 chhung chawnghei tawngtai
Kohhran Committee chhim te tih a buatsaih tawh a; hlawhtling
tir vek an ni. hlein a hria a niang, tunah hian
ni 90 dang chawnghei tawngtai
Europe-ah Kristiante a buatsaih leh mek. Kumina
dinhmun a la \ha chawnghei tawngtai hi April 20
European ho thinlungah khan \anin July 19 thleng hi a
Kristiante ngaihsanna thuk tak a awh dawn a ni. He thu hi Dutch
lawm awm. Tun hnaia France, Prayer leader, Pieter Bos-a
Germany, Italy, Britain leh Spain- sawi a ni a. Bos-a sawi dan
a survey an neihnaah hmun thuma chuan Sierra Leone-ah hian
\hena hmun hnih zet chuan Muslim ho pawhin hetianga
Kristiante chu nun awhawm tak, Kristiante hmalakna hi an
khawtlang thilah pawh sakhaw dodal lo va; an tana tawngtai
dang vuantute ai chuan turin kan team hi min duh
chhuanawm hle niin an la ngai. ngawih ngawih zawk a ni a ti.
Kohhran Beng July 2010 9

REV. C. SAPRUALA
(1930 - 2010)
Rev. C. Sapruala chuan June 5, 2010 khan ropuina ramah min
kalsan ta; tunah a chanchin chhuanawm tak hi Kohhranhoten amah
kan thlah nan i lo chhiar teh ang u.

Rev. C. Sâpruala hi kum nupui hi a ni. A pianni leh thla


1930 February ni 6-ah Tarpho leh Pu Buanga pian ni leh thla
khuaah a piang a, Chhangte hi a inang chiah a; chuvangin
hnam a ni. A pa hi Upa Pu Buanga’n Sapruala tiin a
Hrangchhunga, Sap Upa leh Pu hming hi a phuah a ni. Kum
Buanga te’n naupang rethei, 1946-ah a piang thar a, hemi
skul kal tura an lakte zinga mi kum vêk hian Pastor Challiana
a ni a. Rev.C. Sâpruala te unau kutah Baptisma a chang a.
hi mipa 3 leh hmeichhe 4 an ni Kum 1960-ah Jorhat-ah
a, mipa zîngah chuan a upa Rawngbâwltua lâk a ni. Kum
bera, an unau zînga upa ber chu 1963-ah Jorhat-ah Upaa thlan
Pi Lalêngi, Rev.Dr. H. S.Luaia a ni bawk.
10 Kohhran Beng July 2010
Kum 1943-ah Tarpho inchâwm nân hotuten hna thawh
khuaa Primary School-ah Class III tûr chi hrang hrang an pe \hîn a.
a pass a. Kum 1947-ah Sêrkâwn A tîrah chuan a zir zawh hnua
Mission Middle School-ah Class Arunachal Pradesh-a Missionary-
VI a pass a, Lunglei High School- a kal tûra zirtîr an ni a, mahse
a zir hmasa ber zîngah a tel a, Arunachal-a Kristiante rawng-
1948-ah Class VII a zova. bâwlna an phal loh zualpuiin a nang
Lungleiah zir sawmna a awm loh a, a zirna College-a thawk tûrin
avangin Matric chu Jorhat an ti leh ta zâwk a ni.
Christian High School, (American
Baptist Mission School-ah) a zir College-ah hian kum 16
zo va. Pâwl sâwm a nih kumin a thawk a. Chumi chhûng chuan
American Missionary-te rawng- hna hrang hrang a vuan a;
bâwlna a \awiâwm ve \hîn. Chuti Librarian (1959-1966) leh
anga a awm lai chuan Pathian Secretary to Principal cum-
kohna a hria a, Lalpa rawngbâwl Accountant (1967-1976) hna
tûrin a inbuatsaih \an ta a. a vuan a. College-a a awm
Amaherawhchu retheihna chhûng hian Nl Biakchhûngi nên
avângin a tân kawng a awm rih an innei a, fapa 3 leh fanu 1 an
lo. Matric a zawh hnua kum khat
nei. Hemi chhûng hian B.A. a
a nghah laiin American Baptist
pass a, LLB pawh a zir a, mahse
Mission chuan Jorhat-ah
a zo hman ta lo. Chutianga hlim
Theological College an din dâwn
tak leh \angkai taka a thawh lai
a, chuta zir tûr leh châwmna pawh
kan pe ang che tia sâwmna
chuan Missionary hmasaten
duhawm tak a dawng hlauh mai School an din, Tika Christian
a. Pathian kohnaah ngaiin kal tûrin High School chu Missionary-te
a inbuatsaih ta a. Kum 1954-1958- haw hnuin an enkawl \ha thei tawh
ah B.Th chu Eastern Theological lo va. Enkawl tûrin tu mah kal thei
College, Jorhat-ah a zir zo ta a. an awm lo va. Chuta thawk tûra
Tin, B.A. pawh Dibrugar sâwmna chu ngai pawimawhin
University hnuai Jorhat College- kal tûrin a inbuatsaih ta a. Tika
ah 1966-1971-ah a pass bawk a. Christian High School hi
Eastern Theological College-a thingtlâng khaw te tak tea awm a
kum 4 lai a zir chhûng hian a ni a, a la ramhnuai hle mai a.
Kohhran Beng July 2010 11

Sakhi te Sanghal te Ramâr te hi ngen a, BCM pawhin a remti a,


in bul lawk lawkah kah theihin an 1983-Assembly, Lunglei Bazâr
la tam hle a ni ang, eng emaw zat Vêngah ordain a ni. Nemngheh
a kah thu a sawi \hîn. School tlu a lo nih chuan BCM-a Pastor
chhe tawh chu Pathian zârah kum hna thawh a dîl ta a, BCM chuan
6 chhûngin a tungding hman a. Z.P.M.B.K. Bialtu-ah an dah a,
Tûn hma lama Matric pass theih Shillonga awm tûrin ruat a ni a.
lohna School an lo neih chu pass He a hna hi August 1,1983
theihna School a lo ni ta a, zirtîrtu a\angin 1989 thlengin a thawk
pawh a khaw tet ngaihtuahin tam a. A hun lai hian a Bial chhûngah
tâwk tak an lo nei ta a ni. Ama Kohhran 12 an awm. Tûnah
fate 3 pawhin he School a\ang erawh chuan Mizo an tlêm ta a,
hian Matric an pass ta nghe nghe kohhran 6 chauh an ni ta.
a. Amaherawhchu a chhuahsan
Bial nei Pastor a nih
hnu hian chu School chuan a hun
hnuin North East India Christian
lai kha a phâk thei tawh ngai lo
Council (NEICC) Secretary-ah
va pawi a tihzia a sawi \hîn.
a \ang leh a. He hna hi 1990-
Rev. C. Sapruala hi 1994 thleng, Term 1 (kum 5) a
ETC-a a zir lai a\angin a hna thawk a. Chumi chhûngin
pangngai bâkah Phaitual Mizo N.E.I.C.C. pawhin hma a sâwn
Kristiante rawngbâwlnaah a hle a. Member an pung a,
theih angin a inhmang \hîn. Affliation fee pawh an pe \ha a.
Mizoram Presbyterian Synod N.E.I.C.C. Women’s wing leh
Inkhâwmpuiah pawh A.P.M. Youth Wing enkawl dân siam
K. palaite zînga tel vein a kal fo thar leh a ni a. Union Christian
\hîn. Serh leh sâng khawih thei College enkawl dân pawh siam
Pastor dîl chhuak tute zîngah a \hat a ni a, North East mi ngei
tel ve hman a ni. Principal a dah tûr tih a ni ta.
College enkawl nan pawisa
Tika Christian High Kohhranin an pêk tam theih loh
School-a a awm lai hian avângin UCC chu Meghalaya
Z.P.M.B.K. hruaituten BCM- Sorkâr hnuaiah Deficit System-
ah Minister-a ordain tûrin an a hlan kai a ni ta bawk a. Tin,
12 Kohhran Beng July 2010

Shillong Tabernacle Society-in, Evening Class-a kal tûra fuihna


an Society an khârin, an ram zau pawh a hlawhtling. Tûnah chuan
tak Maiong hmuna mi N.E.I.C.C Class X thleng sorkâr recognized
an pêk chu member hluite hnênah a ni a, zirtîrtu-ah pawh qualified
hralh phalna lain N.E.I.C.C teacher nei \ha School a ni ta.
Central Hall building sak nân
ruahman a ni bawk. Hei hi erawh Rawngbâwlnaa a tuina
chu a term a zawh tâk avângin a lam chu Mission lam te, Kohhran
ti puitling hman ta lo. Chu enkawl (Pastor hna) lam te thu
ruahmanna chu a hnua miten an ziak lam te hi a ni. Amah hi mi ti
bawhzui a, hmuh theihin an zawk zawk lo, fiamthu duh tak leh
tipuitling ta a ni. A rawtna pakhat thiam tak a ni a. Rual pâwl a thiam
North East India Bible Society a, a bula awm a nuam hle \hin a ni.
neih erawh chu tih puitlin a ni ta lo.
Kum 1998 a\angin
India ram zau takah hian Bible
Shillong-ah a fate leh a tute
Society pakhat chauh neih chu a
buaipuiin a awm a. Shillong
tâwk lova, North East India-ah
Kohhran leh ZPMBK Bial-ah
hian a hrana neih a \ul a ni a ti a ni.
hotu chan changin a uap hneh
A hun a zawh (pension) hle a. Kumin March thla atang
hnu hian BCM chuan Diphu-a khan bawrhsawmnain a tlak
Christian English School an buaka. Doctorte sawi danin
enkawl lai chu enkawl tûrin an ti Lung a\anga thisen dawtah dik
leh a. Chutah chuan Principal-ah lo awmin an sawi a. Hemi
kum 2 a \ang a. Hemi chhûng bakah kawng na leh tai na-in a
hian School ramri hun rei tak buai belhchhah bawk a. Zawi zawiin
tawh chu tihfel a ni a, tin, Class X a chak lo tial tial a, May 15,
thleng Sorkâr recognition ni tûrin 2010 zing dar 1:30 khan
inspection a neihpui a, tihhlawhtlin NEIGHRIMS damdawi in
a ni a. BCM-in Karbi Anglong atangin min kalsan ta a ni. Amah
Field a chhuahsan hnuin School vuina inkhawm hi a tuk May 16,
enkawl tûrin a ram mi (Karbi mi) Pathianni chhunah Shillong Mizo
siam fel a ni bawk. Zirtîrtuten Biak inah Bialtu pastor, Rev. R.
B.Ed an pass theihna tûra B.Ed Lalnunzira hovin neih a ni.
Kohhran Beng July 2010 13

ZAWHNA LEH CHHANNA

Pu Editor,

Khawngaihtakin a hnuaia ka zawhna che hi mi hrilhfiah thuai ka


beisei e, ka lawm hle ang.

1. BCM: FOD Inkaihhruaina dan (BMP) phek 59 naah


BCM Assembly pawhin kum 1988 khan Mizoram pum
huapa BMP din a lo phal ta a ni tih a ni a.

2. BCM: FOD Inkaihhruaina dan (BMP) phek 70-naah


pawh BCM Assembly 2006 chuan May 4 hi BMP Day
ah a lo pawm ta a ni tih a ni.

Baptist Today Volume X; Issue No.16 BCM Weekly News May


2-8, 2010 phek linaah khan kum 2001-ah BMP chu Tualchhung
Kohhran tinah din phal a lo ni a. May 4 chu BMP Day atan 2005
Assembly chuan a lo ruat nghet ta a, tihah hian kum 2005 tih leh
kum 2006 tihah hian a eng nge dik zawk? Tin, kum 1988 tihah leh
kum 2001 tihah pawh hian a eng nge dik zawk?

L. Sanglura
Secretary,
BMP Bawngkawn Unit,
Aizawl
Chhanna:
I zawhna hi BMP Day chungchang thua FOD
Inkaihhruaina leh Baptist Today-a chhuak inmil lo
chungchang thu a ni ber a. Chutah pawh BMP Day (May
4)-ah chuan kan buai lo. A nemnghettu Assembly thurel
2005 nge 2006 tih thu a ni. I ziak ang hian FOD
14 Kohhran Beng July 2010

Inkaihhruaina hian 2006 ni awm takin a inziak a. Baptist


Today hian an thulakna chu BCM Handbook a ni tih a
tarlang a. BCM Handbook chuan kum 2005 Assembly
thurel No. III. CENTRAL COMMITTEE THUTE; 6.
Baptist Mipa Pawl (BMP) Day thu tih kha a \an chhan
a, a dik zawkah ngai ang. Tin, i han sawi takah chuan
2006 Assembly Minute pawh kan keu va; BMP Day
chungchang thu a inziak tlat lo mai a, Chuvangin FOD
Inkaihhruainaah hian tihsual palh a nih hmel viau.

Tin, 1988 leh 2001 chungchang thu hi a inthlau hle mai


a; a karah kum 13 zet a tla! A inkalh lo ve. A chhan chu
1988 Assembly-ah hian BMP din phal a ni a. Chutah
chuan Pawl hming, A dinhmun leh Member nih dante
ruahman fel sa vek a ni a. BMP chu a ding ta \ak tak a.
Kum 2001-a Assembly-in Planning Commssion report
a pawm khan BMP chu TKP, BKHP leh KNP te ang
bawka fellowship an nih avangin Fellowship
Organisations Department hnuaiah a dah hlawm ta a.
Chutih lai chuan BMP hi Bial leh Mizoram huapa din
dan kawng pawh ngaihtuah nghal a ni a; mahse a tir
atanga tun thlenga a kal dan pangngai, Unit huap
chauha a din hi \ha berin hriat a ni a; chu chu BCM
Handbook-a a lo lan dan chu a ni ta a ni. BCM
Handbook-a kum 2001 tia a lo lanna chhan ber chu
FOD hnuaia pawl pakhata chhunfin/phuarkhawm a nih
thu tarlanna a ni a; chumi rual chuan Bial leh rampum
huap ni lova, Tualchhung Kohhran tina din phal a nih
thu a rawn tuihnihna ni mai e.
Kohhran Beng July 2010 15

KAN HOSPITAL PAHNIH TE HI


- Upa T. Lallianngura

Mizoram Baptist Kohhran hian a dinchhan tihlawhtling turin


hma lakna hrang hrang a nei a. Chumi zinga hmalakna peng khat
lian tham tak chu, Hospital rawngbawlna hi a ni. Christian Hospital
Serkawn thlazar hnuaiah hian Nurse Training-na pawh a awm a.
Hei phei hi chu Mizoram ah a bul tan hmasa bertu niin Zosap
Missionary ten kum 1919 ah an lo din daih tawh a ni. Tin, 1966
kum chanve hnu lam atangin Nauhnuchham enkawlna a nei bawk
a. Khawvel leh Kohhran hmasawna thang chho zelah, tunah chuan
Kristian Hospital Serkawn leh Baptist Higher Secondary School
nen \angkawpin Medical Laboratory Training na a lo awm leh ta a.
Mipuite mamawhna sang Kan Hospital-te hi
tak avangin, Pathian rinchhanin Kohhran sumdawnna leh sum
kum 2007 khan Lawngtlai-ah lakluhna hnar pakhat atan a din
Hospital pahnihna tur chu din a a ni lo. Charitable Hospital-
ni leh ta bawk a. BCM hi tun anihna hi vawiin thlengin a la
dinhmunah chuan Mizoram keng zel zawk a ni. Chhung lam
chhunga Kohhran malkhai a, leh pawn lam atanga
Hospital pahnih nei awmchhun Commercial Hospital anga
a la ni. Kan Hospital te hi a thlirtu leh sawitu an lo awm palh
dintirh atanga vawiin thlengin anih pawhin, Pathian ramzia
Lalpa hruaina leh enkawlna a lanfiahna chu kan Hospital
dawng nasa hle. Assembly pahnihteah hian a hmuh theih
pawisa hmang hek lutuk lovin, reng zawk a ni. Heng Hospital a
tunah chuan mahnia in enkawl thawktute nun leh thil tiha an
thei hialin an lo awm ta reng mai. thupui ber leh tawngkam mawi
Hetiang dinhmuna a dintheihna tak mai chu, “ Keinin kan
chhan hi Pathian malsawmna kan enkawla, a tidamtu erawh
dawn leh Hospital-a mawhphur-
chu Lalpa a ni,” (We treat,
tute leh thawktute rinawmna leh
God heals) tih thu hi.
inpekna a ni kan ti thei ang.
16 Kohhran Beng July 2010

India ram chhunga Chutih laiin keimahni ang thovin


Kristian Kohhran hrang hrangte harsatna hrang hrang an mimal
zinga Mission rawngbawlna nun leh chhungkuaah,
lama hma la nasa bera sawi thawhpuite lakah leh thil dangah
BCM hian Mission te an tawk ve thei reng a ni.
rawngbawlna chu a ngai Chutih rualin an thlarau lam nun
pawimawh ber reng a. Chumi pawh chak lo ve thei, venpui
lamah chuan mi tam takte rilru ngai tak pawh an ni.
pawh a thle a ni deuh ber a (thil
dang tih \hulh chuang lovin). Hmangaihnaa damlote an
Tlanna thisen hlu tak avanga enkawl a, an taksa damlohna
kan mittui kai chhuak fotu pawh chauh ni lo, Eden sual natna
kan mission field-a ringlotute leh veikawpte an lo dama, damlo
khawvel mi thiamte an ni, ti ila ni bawk; Thlarau nun chau leh
a sual tam lo hle ang. Kal beidawngte tidamtu Isua hnena
chhuak thei loten rinna mita kan an hruai theih nan i
field kan thlir thin angin, tun tawngtaipuina an mamawh teh
\umah hian Kohhrante asin. Damlote ah tawngkam
hmalakna peng pawimawh tak thlum leh thlamuanna tawngkam
kan Hospital pahnihte thlirna mawi leh ril tak an chhak
tlang pakhat atanga thlir turin chhuah theih reng nan te, zan rei
kan insawm a ni. tawh hnu lama damlo lo
luttharte leh zanlai pelh tawh,
1. Thawktute i thlir ang u: mut chhuahna kara damlo an
Hospital-a kan thawktute hi enkawlnaah dawhtheihna leh
thenkhat thiamna bik neite, thinnelna an neih theih rengna
thenkhat Hospital Office lama tura tawngtaipui hi kan bat a ni.
thawkte leh hna peng hrang
hranga inhmangte an ni. An hna Hemi bakah, fimkhur
chanpualah an pawimawhin an tawk lohna emaw, hriatsual
tul thei hle. A changin, hna- palh vanga a dawngtu tur
thawhna avangin hmun hrang damlovin a dawn tur; damlo
hrangah hmanhmawh taka zin dang hnena damdawi pek sual
chhuah chang an nei fo bawk. palh a awm loh nan te, thawktu
Kohhran Beng July 2010 17

zawng zawng unau anga an pawimawh ber nihna hauh


inhmangaih a, thawhhona tha reng thin tute chu damlote
leh inlungrualna an neihtheih hi an ni. Chutiang anih avang
nan te, thawktuten damlote chuan Hospital-a damlote hi
natna an hriatchhuah thuai theih kan thei lovin awm mah ila, an
nana tawngtaia thlirpuitu kan tan Samari mi \ha kan ni thei
nih a tul hle. Kan Hospital reng a ni (Luka 10:37). Kan
Building leh a chhunga kan Hospital-a damlote dinhmun
hmanraw chi hrang hrang leh a thlira, tanpui an ngaihna zawna
enkawltute leh an hmanna tur tanpui tur hian Kohhran
hmun atan te, tunlai thiamna leh member tinte kovah
hriatna lo sang zelah hmanrua mawhphurhna a awm a ni.
tha zawk kan lo neih belh zel Chuvangin kan rinna mit mengin
nan leh thawktu zawng kan Hospital pahnih a damlote
zawngten lawmna nun nen he hi i thlir thin teh ang u.
rawngbawlhna hi an thawh Damdawiin ah natna tenau
theihna turin tawngtaia thlirtu a deuh leh enkawl awlsam deuh
tan Lalpan a sawm thar a che. te, natna khirhkhan tak tak
2. Damlote i thlir ang u: veitute leh an natna avanga
Mahni in leh lo ngeiah, mikhual rilru lungngai tak takte an awm
hmelhriat leh hmelhriat lohte thin. Mahni inhre chang lo
damlo chunga an lo thlen luh khawpa na; zun leh ek pawh
chang a awm thin. A changin inthiar thei lo tam tak an awm
hmelhriat hauh loh kan enkawl thin. Damlo thenkhat chu
hrep chang a awm bawk. thawktute tan pawha enkawl
Chutiangin damlo leh natna harsa leh tenawm an awm
hrang hrang enkawl leh thleng bawk. Thenkhat nat aat vanga
theiin Pathianin BCM hi min buaina ka siam a ni tih pawh
siam a. Thlenna tha tak Hospital inhre lova ward leh thawktute
pahnih min pe hi ava hlu em!! tibuai hial thinte an awm chang
Hospital-ah hian tute nge /eng a lo awm bawk nen. Damlo
nge pawimawh ber ang? tiin thenkhat na aa tlat, thawktute
inzawt ta ila, kan Hospital-a leh anmahni awmpuitute
18 Kohhran Beng July 2010

buaipui ngai em em te; natna buatsaih emaw, thusawitute hnen


avanga rum ngawih ngawih, atangin kan ngaithla thin. Chu
chhun leh zan pawha muhil thei chauh chu he ni kan hman chhan
lo an awm bawk thin nen. a ni lo. Kan Hospital pahnihte
tan far khat tal kan lo nih ve
Mi tam zawkte chuan kan theihna tura kan mawhphurhna
Hospital-te hi kan la tlawh lovin a te kan hriat tharna turin he ni hi
rinawm. Kan awmna hmunin a zir kan hmang thin a ni zawk. He
loh vangte pawh a ni thei. Kal special day hmang thin tawhtute
theiin tlawh tum vek pawh ni ila, a leh la hmang zel turte pawhin,
hunteah lo chuan thawktute leh Pathianin Hospital min pe a,
damlote harsatna thlentu mai kan thawktute leh damlo enkawl
ni ang. Nimahsela, nang leh kei turte min pe a, hmanrua leh kan
hian eng lai pawha Hospital-a mamawh te min pe bawk
damlo leh thawktu hrang hrangte a…heng kan ta te venghim tur
tlawh leh kan theih dan kan nei hian Kohhran member tinte hi
reng. Chu chu mahni awmna hmun Lalpan an tan ralvengtu ah min
theuh atanga tawngtaina kan hlan dah a ni tih hi i hre thar ang u.
hi a ni. Khawvel tawp rorel hunah;
Doctor leh thawktu dangte hnenah Kan Damdawi in leh a neitu
chauh em ni “Ka dam lohvin mi Assembly inkarah te, thawktu leh
kan a,” tih thu hi kan Lal Isuan a thawktute inkarah te, thawktute
sawi ang? ni bik love, he thu hi leh damlote inkarah harsatna te
thawktute leh damlote tana thleng palh thei a ni. Chutiang lo
tawngtai leh rawngbawlna hrang thleng palh thei laka vengtu tur
hranga an tana inhlante hnenah chu Kohhran mite tawngtaina a
pawha sawi ngei ang (Lk.25:36). ni (hengte hi a thleng tawh tihna a
Chutiang tawngkam chu engtin ni lo). Tin, damdawiin tana thil
nge i hlawhchhuah ve ang le? pe thin leh kan thintute, mahni
hmelhriat ngai loh leh hmuh ngai
BCM hian kum tin in loh te tan a chaw leh sa pe thinte
Hospital Sunday kan hmang thin. pawh an awm tih thu kan bengin
Hemi ni hian kan Hospital a hre fo mai. Chumai ni lovin,
dinhmun leh kan hriatturte ziaka damlote kan kuala tawngtaina nei
Kohhran Beng July 2010 19

thinte pawh an awm. Heng mi te eng emaw zat kan tir chhuak a,
hian Lalpa hnen atangin lawmman kan la intir chhuak zel dawn ni
an dawng mawlh ang. pawhin a lang.

Pathian khawngaihna Heti kauva tihdam


avangin tunah chuan BCM hi rawngbawl hna hi pawimawh a
rawngbawlna peng hrang nih si chuan, kan Hospital a
hrangah hmalam panin a kal thawktu zawng zawngte, kan
mek zel a. Kan damdawi lam hmanraw neih zawng zawng leh
thiamna pawh Hospital-ah a enkawltu bik te leh damlo
chauh lantir lovin, ram chhung awm zawng zawngte tan i
thingtlang khua hmun hrang tawngtaipui thin ang u. Kan
hrangah te mipuite harsatna tawngtai sakna leh chumi baka
sukiang turin thawktute an kan insenralna zawng zawngte
zinkual deuh reng bawk nen. pawh kan LAL ISUAN min la
Chumai chauh pawh a ni lo; rul leh dawn a ni.
tulna avangin Rampawn Mission (A ziaktu: Upa T. Lal-
Field thenkhat leh ramchhung lianngura hi Diltlang
mission-a kan thawhna hmun Kohhran Upa, Bial leh ABC
thenkhat, a michengte mamawh thlenga puipa chan chang
luatna avangin Missionary Nurse reng thin a ni)
SUNDAY SCHOOL
SYLLABUS CHUNGCHANG HRIATTIRNA
Kum 2010 Sunday School Senior ‘A’ leh Baptistma Zirlai pawl
Syllabus-ah khan tihsual palh copy thenkhat (printing/binding
mistake) a awm tlat mai a. Heti ang hi a sual dan chu a ni. Senior
‘A’ syllabus phek hnung lamah khan (August thla atangin)
Baptisma zirlai pawl syllabus chhut a ni a. Baptisma zirlai pawl
syllabus phek hnung lamah khan (August thla atangin) Senior ‘A’
syllabus chhut a ni thung a. Hei hi zirlaibu zawng zawngah a ni
hran lo va; Hetianga chhut dik lo dawngtute tan in lo insiamrem
theih nan hei hi kan rawn chhuah a ni e.
P. S. Lalhmingthangi, S. S. Instructress
20 Kohhran Beng July 2010

A VAWI-8 NA A NI TA
(Testimony)
- Rev. Lalbiaksanga

Tanna: Kum 1985 khan Probationary Pastor atanga bul tanin a


tum khatna atan kan khua atangin Hnahthialah chhungkuain kan
kal a, kum hnih kan awm. Heta tang hian hei hi kan khua ani tih tur
mumal kan nei ta lo. Kumin April thla bul lamah khan Serkawn
atangin Lawngtlaiah kan pem veleh ta a ni. Tun tumah erawh chuan
kan fapa u ber chu ama hnathawh avangin Serkawnah kan hnuchhiah
a, a naupang ber Shillong-ah lehkhazir ala awm a, kumin chu
chhungkua hmun thumah kan lo inthen veleh ta a ni. Mi chhungkuate
pawh hmun hnih, hmun thumah an in thendarh ve tho va, kei chu
Chanchin =ha rawngbawlna avangin a ni a, ka lawm e.
A vawi 8-na: Hotute leh Pastor hna hi: Pastor atana inpe
Committee min lo ruat ve na anih ka ni a, chuvangin Pastor hna hi
avangin kan pem veleh ta chu a ni ka hlimna ber chu a ni. Sawi tur
a. Tun hi a vawi 8-na a ni ta. Kum ting chuan Pastor bial panga
25 chhungin chawhrualin kum 3 laiah kan lo awm ve hman a.
leh thla 4 ah pem zel ang kan ni. Chung lai chuan ka hming bula
Tun tum pem leh tura kan han Pastor tih dah deuh kher hi ka
inruahman chu nidanga ka duh dan a ni a, keimah pawh ka
ngaihtuah ngai loh rilru ah a lo awm indah dan a ni. Pastor hna hi kum
a, “Pastor nih manah vawi 8 ka 25 zet ka lo thawhve hnu hian
pemna tur ani ta,” tih thu hi. Isua ka ngai hlu ta tulh tulh mai. Ka
hi ang zolo hle mah ila, kan an ve ngaihhlut ang erawh chuan
na kawngkhat a ni ve, “Mihring Pastor te hian kan thawk lo fo
fapa erawh hi zawngin a lu nghahna niin ka hre thin a, pawi ka ti thin
a nei lo” He thu hi mahnia han hle. Pastorte hian Pathian thu kan
inhmehbel ve chu ngamlo hle mah sawi thin a, mite tan kan
ila, Lal Isuan alo sawi hian lawmna tawngtai thin a, Pathian ram
min pe ve tlat mai. zauna thawhlawm (target) kan
Kohhran Beng July 2010 21

tuak bawk. Thawhlawm hi ka luhte chu tur rengah ka ngai a, a


sawi uar ve thin a, ka theihna lawmawmzia ka lo ngaihtuah lo
avang ni lovin ka awmna bialte a ni. Ti hian ka ti ve ta a, Lalpa,
pawh thilpekah hma an sawn ve ka lawm e, he in hi ka pa sak a
fo thin a ni. ni lova, ka sak pawh a ni silo,
nimahsela kan in a lo ni reng mai
Pastor dinhmun hi mak ka si, Lalpa i va \ha em! Kum 2002
ti, Pastor leh Kohhran hi a khan Bangalore-ah kan chhuk
inzawm tlat a, “Kohhran a awm a, India ram khawpui changkang
chuan Pastor a awm a, Pastor ber pawl a ni. Cement Concrete
a awm chuan Kohhran a awm inchhawngah kan awm veleh ta,
a ni,” an tih hi a dik hle. hetah hi chuan naupangin min lo
zirtir tawh avangin, “Lalpa ava
Naupangin min zirtir: Kum lawmawm thin tak em!” tih leh
1992 khan Serchhip atangin mai kha a ni.
West Phaileng (Aizawl atanga
100 Km) ah kan pem thla a, Inkhawmpui hi ni reng mai
quarter chhete (Assam Type in sela: Kohhran inkhawmpui lian
hlui) Kohhranin Pastor quarter te, Assembly te hi ni deuh reng
atan an lo lei a, Aizawl atangin mai sela, ka ti khawp mai. Heti
dar 1:30Pm velah kan thleng thla hian ka ngaihtuah thin,
a. Kohhran Upa leh member Assembly te, Inkhawmpui lian
thenkhatte an lo awm a, te hi Pastor nih nawm lai hun,
thingpuite an lo luma hlim takin nuam awma a lanna hmun a ni.
kan inhmu a. Tlai lam dar 4 velah Inkhawmpui kan han \iak a, a
chuan min \in sana, eirawngbawl chang chuan, “A retheihna kan
a lo hun a, chhungkua chauhva chan ve nan, a hnenah kan tuar”
kan han awm chu kan tih hla kan tihdik alo ngai leh thin.
naupangber (kum 3 leh a Chuvangin a ni, inkhawmpui hi
chanve) chuan, “Ka pa, hetah ni reng mai sela, ka han tih ni.
hian in kan lo nei reng a ni maw?”
a ti ta mai a. He thu hian min (A ziaktu: Rev. LaLbiaksanga
tiharh zawk mai. Kei chuan hi Executive Secretary,
ngaiah ka lo neiha, quartera han Lawngtlai Area-a mi a ni)
22 Kohhran Beng July 2010

Bible Hriatzauna:
BIBLE-A LEHKHATHAWNTE

1. Davida’n Joaba hnenah Uria chungchang ziakna a


thawn (II Samuel 11:14)
2. Suria lalin Israel lal hnenah Naamana
chungchangah lehkha a thawn (II Lalte 5:5-7)
3. Jezebeli’n Jezreel khaw hotute hnenah Nabotha
chungchang lehkha a thawn ( ILalte 21: 8)
4. Jehua’n Jezreel khaw hotu hnenah Ahaba fa 70 te
chungchang lehkha a thawn (II Lalte 10:1,2)
5. Senakeriba’n Hezekia hnenah inpek (surrender)
chungchang a thawn (II Lalte 19:14)
6. Hezekia’n Israel lal zawng zawng hnenah Kalhlen
kut hmang tura inpuahchahna chungchang lehkha
a thawn (II Chronicles 30:1)
7. Zawlnei Elija’n Juda lal Jehorama hnenah a chunga
Lalpa thununna lo thlen tur thu a hrilhna lehkha (II
Chronicles 21:12)
8. Zerubabela hmelmate’n Persia lal Artezerzia
hnenah hekna thu an thawn (Ezra 4:6-16)
9. Persia lalin a lehkhathawn chhanna a thawn let
(Ezra 4:17-22)
Kohhran Beng July 2010 23

10. Persia lal Daria’n Pathian biak in sa \ha tura phalna


lehkha a thawn (Ezra 6:6-12)
11. Lal ngaw hak vengtu hnenah Jerusalem kulh chim
siam \hatna tur hmanrua Nehemia hnena pe turin
Lal Artazerzia’n lehkha a thawn (Nehemia 2:8)
12. Mordekaia’n Juda ho zawng zawng hnenah Aien
Kut chungchang a thawn darh (Estheri 9:20)
13. Sanbalata’n Nehemia hnenah ama chungchang thu
a thawn (Nehemia 6:5)
14. Juda puithiam hovin Damaska khuaa mite hnenah
Kristiante harsatna tawh thu an thawn (TT.9:2)
15. Jakoba’n Kohhranhote hnenah serhtan
chungchanga Jerusalem Inkhawmpui thutlukna a
hrilh darh (TT 15:23)
16. Ephesi khuaa ringtute’n Korinth khuaa mite
hnenah Appolova an hriatpuina lehkha an thawn (TT
18:27)
17. Klaudia Lusia’n ram awptu Felika hnenah Paula
chungchang sawina lehkha a thawn (TT 23:25)
18. Paula’n Philemona hnenah Onesima
chungchangah lehkha a thawn (Philemon)
19. Isua’n Asia ram-a Kohhran 7 te hnenah an thlarau
lam dinhmun hrilhna lehkha a thawn (Thupuan 1-3)
24 Kohhran Beng July 2010

(July Pathianni vawi 2-na atangin Senior ‘B’ chuan Kolosa


kan zir \an dawn a; Zirlaibu bakah hriat zau duh neite tan he
‘kamkeuna’ hi a \angkai hle a beiseiawm - Editor)
KOLOSSA KAMKEUNA
- Upa K.L. Rochama
Kolossa khuaa mite hnena Paula lehkhathawnah hian Bung
4 leh Chang 95, thumal 1998 chauh a awm na a, a thuchah a
pawimawh em avangin ngun taka zir a phu a ni. Kolossa khua hi
Phrugia rama Meandar lui peng Lycus lui kama awm a ni. Hman
lai chuan Anatolia ram thlang lama District pakhat a ni thin a. Asia
Minor hmar lam, Makedonia chhak lama awm, Thrace miten an
luah thin. 12th Century BC vela an khawpui chu Gordium a ni.
Cimmerians hovin BC 700-ah an run a. An khawpui hi an hal
chhiat sak vek a ni.
Persia lal Xerxes I chu hunah hi chuan a lo ral thum tawh
Battle of Marathon-ah Greek- a. Kalkawng sawn a nih avangin
hoin a pa Dariusa-an hneh phuba Laodikei khua leh Hieropolis chu
la turin BC 484-ah sipai khaw lian zawk leh pawimawh
3,60,000 hruaiin a thawk a. Hemi zawk a lo ni ta a. India
tum hian Phrugia ram a kal tlang Independence 1947 hma kha
a. Hetih hun lai hi chuan Kolossa chuan Mizoram pawn atanga
hi “Phrugia ram khaw ropui tak” bungraw lo lut tam ber chu
niin a sawi. Kolkata-Chittagong-Tlabung-
Lungleiah phurh thlen a ni a. Hei
Kolossa khua atanga vang hian Lunglei chu sumdawnna
hnaiteah Laodikei khua leh hmunpui leh sorkar hmunpui a lo
Hierapolis khuate a awm a. Heng ni thin a. Independence hnuah
khaw awmna hmun hi Thuthlung Silchar lam atangin mihring
Thar hunah chuan Asia Minor mamawh engkim Aizawlah phurh
tih a ni a, vawiina Turkey hi a ni. luh a lo nih tak avangin Lunglei chu
BC 484 hun lai vela khaw ropui a chuai raih raih ta a. Hetiang
tak ni thin kha Thuthlung Thar bawk hian kawngpui sawn hi
Kohhran Beng July 2010 25

Kolossa hian a tuar a ni. Strabo siamtute- Rev Robert


chuan Kolossa khua hi “Khaw te Jamieson, Rev AR Fausset leh
tak te” niin Paula hun hma kum Rev David Brownte chuan Juda
20 velah a sawi a. Bishop History ziaktu hmingthang
Lightfoot-a chuan, “Paulan lehkha Josephus thu ziak sawi-
a thawn zawng zawng zingah chhawngin Alexander Ropuia
Kolossa hi khaw pawimawh lo khan Mesapotamia leh Babulon
ber a ni” a ti hial a ni. atangin Juda mi 2000 zet
Phrugia leh Lydiaah hian helna
Bung 2:13-ah Kolossa veng turin a dah niin an sawi ve
khaw mite chu “Serhtan loh”, thung a. Alexandera hi BC 300
Gentile an ni tih kan hmu a. hma lamah a lal a ni a. Syria lal
Chuvangin Kolossa Kohhran Antiochus IV nena ngaih pawlh
chu Gentile Kohhran, “Pathian awm loh tak chu a ni.
laka then, Pathian hmelma” lo
ni tawh thin an ni kan ti thei ang. Bung 1:7-8 atang hian
Hetih rualin Juda mi Kolossa Kohhran dintu hi
engemawzat chu an awm ve tih Epaphra nia ngaih theihna a
a bu atang hian hriat theih a ni. awm. Paula hi a zin vawi 3-naah
William Barclay leh mi Ephesi khuaah kum 2 zet a châm
thenkhat chuan BC 176 velah a. Ephesi hi Kolossa thlang lam
khan Syria lal Antiochus-a mel 100 chauha hla a awm a ni.
chuan Babulon leh Mesapo- Dr. Luka chuan Ephesi khuaa
tamia ram atangin Juda chhung- Paula kum 2 a cham chhung hian
kaw 2000 zet Phrugia ramah “Asia rama awm zawng zawng
hian a dah niin an sawi a. Judate leh Grikte pawhin, Lalpa
Antiochus IV hi Greek pa dik thu chu an hre ta hial a” (TT.
tak, Greek sakhua, Greek 19:10) tiin a ziak a. Ephesi khuaa
tawng leh Greek hnam zia Paula rawngbawlna hi Epaphra
thahnemngai taka thehdarh tum te, Philemona te, Arkipa te leh
a ni a. Hei vang hian Judaho hi Kolossa khuaa awm midangin
Greek tamna Phrugia ramah an chhim thin a. Heta pianghtar
hian a dah a ni. “Commentary Epaphra hian Kolossa khuaah
on the Whole Bible” tih hian Kohhran a din a ni thei.
26 Kohhran Beng July 2010

Bung 1:3-8 ah “.... Krista kohhran a la thleng phak meuh


Isua in rinzia leh mithianghlim lo va. Chuvangin Paula ziak a ni
zawng zawngte chunga thei lovang an ti a ni. He
hmangaihna in neihzia kan lo hrait ngaihdan hian thlawptu a nei
achinah, in tana tawngtai fovin, tawh meuh lo. Paulan Rom lung
Pathian kan Lal Isua Krista in atanga a thawn a nih chuan
hnenah lawmthu kan hril thin a AD 61-63 vela a ziak a ni ang.
ni ....” tih kan hmu a. Bung 2:1-
ah “Nangmahni leh Laodikei Epaphra hian Rome
khuaa awmte leh tisaa ka hmel khawpuia lungin tang Paula
hmu lo apiangte tan...” tih kan hnenah Kolossa kohhran
hmu bawk a. Heng chang chanchin a hrilh a. Epaphra report
atangte hian Paula hi Kolossa hi a tlangpuiin a hlimawm hle a.
khuaah a la kal lo tih a hriat theih Kolossa Kohhranin “Krista Isua
a. Mahse Ephesi khuaa kum 2 a an rinzia te, mithianghlim zawng
cham chhungin Epaphra leh zawngte chunga hmangaihna an
Philemona te nen hian innel neihzia te, thlarauva an
hman takin an lo inkawm thin a inhmangaihna te leh an felzia leh
nih a rinawm. Krista an rinnghehziate” (1:4,6,8
2:5) a fak a. Kohhranhote hnenah
Kolossa hi Paulan Rome- lawmthu sawina atan Paula hian
a lung ina a tan laiin Philipi, lehkha hi a thawn a ni. Hetih laiin
Ephesi, Philmon te nen a ziak nia zirtirna dik lovin a nuai tan mek tih
ngaih a ni. Kum zabi 19-naah a hriatin fimkhur turin a chah a.
khan German rama Tubingen Zirtirna dik lo (Colosean Heresy)
School chuan Paula ziak ni lo hi eng chiah nge hriat a harsa hle.
angin an sawi a. A chhan chu,
Kolossa Kohhran hian Gnostic Bishop Lightfoot-a chuan
zirtirna an buaipui vanga Paula Kolossa kohhranin an buaipui
hian lehkha hi a thawn nia mek hi “Essenism” niah a ngai a.
ngaihna a awm vang a ni. Mahse Essenes an tih chu Judate zinga
Paulan Kolossa lehkhathawn a duhtui zual, khawvel bawlhhlawh
ziak hun, kum zabi pakhatnaah kai phak lo tura pukah te awm
hian Gnostic zirtirna hian hran tul titu an ni. Baptistu Johana
Kohhran Beng July 2010 27

pawh kha hengho zinga mi nia zirtirna an vawrhdarh a. He


ngai an awm. zirtirna hi a darhzau zel a. Paulan,
“Nakin hnuah chuan mi thenkhat
Bung 2:8-23-ah hian chu, mi dawtheite vervekna
Serhtan chungchangte, ei leh in avangin hruaibona thlarau leh
chungchangte, Sabbath leh kut ni ramhuaite zirtirna thu ngaihsakin
leh thla thar chungchangte, rinna chu an la bansan ang,” (1
vantirhkoh biak chungchangte Tim 4:1) a tih hi ni theia ngai
sawi a ni a. Hengte hi Judahovin pawh an awm a ni.
Kristian an nih hmaa an lo hman
thin a ni a. Kristian an nih hnuah Lehkhabu chhung thu ngun
pawh hman chhunzawm zel duh taka kan zir chuan Kolossa
pawl an awm avangin Kohhranin Kohhrana zirtirna dik lo awm chu
harsatna nasa tak a tawh phah a. Krista Pathian tling zo lo anga
He harsatna hi ching fel turin zirtirna leh Krista aia thildang dah
Jerusalemah khawmpui an ko ta pawimawh zawkna a ni.
hial a nih kha. Gnostism zirtirna puitling hian
Kolossa a la thleng lo a nih
Kolossa khaw luah pawhin Greek Philosophy leh
hmasatu Phrugiante pathian chu Theosophy chawhpawlh zirtirna
Cybele a ni a. Heng hun laia hian Kolossa Kohhran hi a tibuai
sakhaw zirtirna dang ang bawkin tan niin a lang a. Theosophy chu
Cybele betute hian Hlimsang kan hrilhfiah theih loh, thlarau sang tak
tih ang deuh hian hrilhfiah theih channa a ni a, Hlimsang kan tihte
loh thlarau chan san hi an lo nen a inang deuh awm e.
inzirtir ve thin a. Thenkhat Gnosticism zirtirna chu khawvela
ngaihdan chuan khawvel finna thil hmuh theih leh khawih theih
zirna hmunpui Alexandria reng rengte hi chu sualin a eichhiat
atangin Juda thenkhat vek tawh a ni a. Chuvangin
Kolossaaah hian an pem a. Pathian Thianghlim Isua chu
Hengho hian Greek finna mihringah a chang thei lo tih hi a
(Philosophy) leh Juda sakhaw ni. Pathian hi mi naran tan hmuh
zirtirna chawhpawlhin phak a ni lova, hriatna thabik
Phrugianho hriatthiam zawng tak (special knowledge) neite tan
28 Kohhran Beng July 2010

chauh hmuh theih a ni an ti bawk avangin Paula hian a pu hnenah


a. Hei hi Theosophy nen a a tir kir a, lo ngaidam a, lo pawm
inhnaih em avangin Kolossa leh turin lehkha a thawn a. He
Heresy hi Gnosticism zirtirna lehkha leh Kolossa Kohhran
avang nia ngaihna a awm a ni. lehkha hi Onesima leh Tukikate
Han sawi zau hlek ila, Africa kutah Paula hian a thawn a ni.
ram hmar lama awm, Alexandria
Zirtirna diklo hnial fithla tur
khawpui hi Alexander Ropuian
hian Paula hian Kolossa
a din a ni a. Rom ram pumpuiah
Kohhran chu, “Hmuh theih loh
Rom khawpui dawttu a ni thin
Pathian anpui, thil zawng
a. Zirna leh sumdawnna
zawnga piang hmasa ber,
hmunpui a nih avangin Greek
engkim ama siam a ni a, ama ta
mifingho leh Juda sumdawngte
tur bawka siam a ni, ani chu
tlankhawmna a ni. He khuaah
engkim awm hmain a awm reng
hian Thuthlung Hlui hi Greek
a, amahah chuan engkim a
tawnga lehlin a ni a. Philo-an
dingho bawk a ni” (1:15-17) tiin
Juda sakhua chu Greek
Krista chungnunzia a hrilh a. Hei
Philosophy milin a hrilhfiah a.
hi Bible pumpuiah Isua Krista
Hei hi Kolossa-ah an rawn zirtir
chungnunzia tarlan chianna ber
ve a ni thei.
a ni. Krista chu heti khawpa
Pahnihnaah chuan, ropui a nih avang hian Kolossa
Kolossa khuaa Paula thian, Kohhran memberte pawh
Philemona Bawi, Onesima chu “Amahah chuan in famkim ta
a tlanbo a. Rom khawpui, mi bawk a, a ni chu lalna leh
tinreng awmnaah a tlanchhia a. thuneihna zawng zawng lu a ni”
Onesima hian Epaphra leh a pu (2:10) tiin serhtan te, vantirhkoh
Philemona ten Paula biakna te leh zirtirna dangte
rawngbawlna an lo sawi fo thin chuan awmzia an nei lo tih Paula
chu a hria a. Engtin tin emaw hian a hrilh a ni.
Paula hi a zawng chhuak ni ngei
tur a ni. Paula hian Chanchin Tha (A ziaktu: Upa K. L. Rochama
a lo hrilh a. a lo piangthar ta a. hi BCM Central Church-a S.
Onesima hi mi thar a nih tawh S. Supererintendent a ni.
Kohhran Beng July 2010 29

SUNNATE
UPA CHHUANVAWRA Vanhne leh Rahsiveng (Lli)-ah te
(1933 - 2009) a awmna apiangah Rawngbawltu
GOSEN, ELECTRIC a ni chhunzawm zel a. Kum 1971
khan Electric Veng, Lunglei-ah
Upa Chhuanvawra hi Pu pheiin Electric Veng Kohhran
Thangkhuma (L) leh Pi dintute zingah \angin kum1975
Challiannguri (L) te fa 5 zinga a
khan Kohhran Upa atan thlan a ni
upa ber niin Kum 1933 khan a. Electric Veng Kohhranah Upa
Bazar Veng, Lunglei-ah a piang thlan hmasak ber a ni. Kum 6
a. Hrangchal hnam a ni. Kum chhung Electric Kohhran Asst.
1952 khan Pi Kapthangi (L) nen Secretary a ni a. Kum 6 chhung
inneiin fa 3 an nei. Lunglei-ah Treasurer a ni bawk. Kum 1991-
harsa tak chungin lehkha a zir a,
a Gosen Kohhran din a nih khan
ME School Serk^wn-ah kalin a dintute zingah tel vein kum 7
chhungkaw harsatna avangin chhung Kohhran Chiarman hna
pawl ruk thleng chauh a zir theia chelh a, S.S. Superintendent hna
a. Pawl ruk a pass hnu hian hun eng emaw chen chelhin FOD
Vanhne lamah awmin lo lam hna hrang hrangah Sr.Adviser a ni reng
a thawk \an a. Kum eng emaw bawk thin. Tin, Building Commt
chen lo a neih hnuah kum 1963 Chairman a ni thin bawk. A taksa
kh^n Primary zirtirtu hna a hmu a lo chak loh tak av^ngin Kohhran
a. Vanhne leh Hauruang lamahte Upa a\angin July 8, 2007 khan a
zirtirtu hna hi a chhunzawm zel pension ta a ni.
a. Kum 1995 kum khan Electric
Veng primary School - I a\angin El ectric Venga Mizo Upa
zirtirtu hna hi a pension a ni. P^wl din a nih khan Secretary
Kum 1948-ah Rev hmasa ber atan ruat a ni a. Upa
Rokunga’n Baptisma Vanhne-ah P^wl Office Bearer hna hi kum
a chantir a. Kum 1962 khan 30 a zawnin a chelh a, hetianga
Vanhne-ah Rawngbawltu a ni a. kum 30 lai mai hruaitu a ni hi
Hnathawhna avangin Lungchem, Pathian rawngbawlna a ni tiin
30 Kohhran Beng July 2010

phur tak leh taima takin a thawk eikhawm tur” a ti a. Chuta \ang
\hin a. Kum 2000 -2003 khan chuan harh mumal nei lovin tui
Electric Vengah VCP a ni a, takin a muhil a. A tuk (3.9.2009)
Khawtlang \hatna turin zing dar 4:30-ah khan a rawng
theihtawp a chhuah \hin. a lo bawl \hin Lalpa hn>nah
thlamuang takin a ch^wl ta a ni.
Kohhran leh khawtl^nga
theihtawpa rawngb^wl mi a ni a. Amah thlahna hi Sept 3,
Kum 2005 a\ang kh^n Taksa chawhma dar 11:00 ah ama
lamah bawrhsawmnain a chenna inah neih a nih hnuah
tlakbuak av^ngin inkh^wm leh len Chhun dar 12:00 ah Biak in-ah
vahte a peih lo \an zeuh zeuh a. vuina inkhawm neih a ni a,
In lamah Bible chhiarin a hun tam R e v . R . Zo h m i n g l i a n a ’ n
zawk a hmang \hin a. Kum 2009 Thlamuanna thuchah sawiin
August 28 khan hritl^ng Kohhran hoten ui takin kan thlah
^wmnain a man a. Chuta \ang liam ta a ni.
chuan tho chhuak peih lovin
khum betin a awm ta a. A natna UPA C.
Asthma chuan zual lam a pan LALNGAIHTHANGA
zel a. August 30, 2009 (1942 - 2009)
(Pathianni) zan a\angin tlaivarpui GOSEN, ELECTRIC
a lo ngai ta hial a, Sept.
2,(Nilaini) tlai dar 5 kh^n Upa C.Lalngaihthanga hi
Chh<ng Inkh^wm neih tur a ti Dec 1942 khan Lungdai khua,
a. A tu leh fate kokhawmin Lunglei Dist.ah a pianga, a Pa chu
amah chu khum a\anga ding Thanhranga Chhangte(L) a ni a,
chhuakin thu a sawi a, “Aw A Nu chu Lalzapi Pachuau a ni.
Pathian Nang Lalber i Ni” tih Unau 6 zinga a naupang ber a ni.
hla a thlang a, a kutin solfa vai
angin a vai a, a hla thute a sawi Lungdai-ah Primary a pass
zel a, hla sak zawh ah a hnuin Thiltlang-ah leh Thenhlum-
theiht^wka ringin “Halleluiah” ah Middle School a kal a. Middle
a ti a, a \awng\ai nghal a. Chumi School a pass hian Chhim bialah
hnuah ‘Naktuk zingah chaw Pakhatna a ni. Kum 1964 ah
Kohhran Beng July 2010 31

Gov’t High School Lunglei Kohhran Upa atan thlan a ni


atangin Matric a pass a, Cotton a,1994-ah Ordain a ni. Gosen
College, Guwahati leh St. Kohhranah hian Kohhran
Edmund’s College Shillong-ah te Chairman, Treasurer, S.S.
College kalin 1972 khan B.A. a Secretary te a ni reng thin.
pass a ni.
Zunthlum natna a neih
Kum 1974 March thlaah avangin Feb 2005 khan
Ngurthankhumi (Sister,Medical Diabetic Hospital Chennai ah a
Deptt) Theiriat nen inneiin fanu inentir a, A kal (kidney) a \ha lo
1 leh fapa 1 an nei. Kum 1973- \an tawh tih hmuhchhuah a ni a.
1983 chhung Zobawk High Theih ang tawk a a inenkawl
School-ah zirtirtu hna a thawk chung pawhin zawi zawiin chak
a. Hetih chhung hian 1981 khan loh lam a pan hret hret zel a. Nov
Regional Institute Of Education, 16, 2009 ah Aizawl Civil
Bhubaneshwar atangin Bachel- Hospital-ah Admit a ni a, thla
lor Of Education a zo leh a ni. khat zet Cabin-a an awm hnuin
Kum 1983 ah Circle Education Doctor ten Phai lam pan turin an
Officer-ah a luta, 1999-ah rawn a, kum thar 2010 a kal
SDEO-ah kaisangin kum 2007- tumin mahni in leh Kohhran te a
ah DEO-ah a kai sang leh a, thlakhlelh em avangin Krismas
kum 2009 March thla khan leh Kumthar hmang turin
DEO atangin a pension ta a ni. Lunglei-ah a lo haw phei a,
amah pawh a hlim hle a ni.
A awmna Electric veng Amaherawhchu, Dec 28, 2009
Lunglei-ah YMA Vice (Thawhtan)zanah a natna chuan
President leh Sr.Adviser te ni chak taka a man leh avangin
tawhin a phak ang tawkin Dec 29, 2009(Thawhlehni)
khawtlangah a inhmang thin a. 10:40 Am khan A rawng a bawl
Electric veng Kohhranah Sunday thin Lalpa hnenah a chawl ta a
School zirtirtu niin Gosen ni. Gosen Kohhranah Chaiman
Kohhran a lo pian khan a tir Elect ni lai mek a ni a, Lalpan
atanga sulsutuah \angin 1991-ah rawngbawlna sang zawkah a
Rawngbawltu a ni a,1993-ah hlang kai ta a ni. A tuk, Dec 30,
32 Kohhran Beng July 2010

2009-ah ama duh danin Biakin- Thiante leh thenawm khawveng


ah vuina inkhawm nei lovin ama tana hnawksak ve ngai lo a ni.
chenna inah vui a ni a,
Kohhran lamah hian a pu
Rev.R.Zohmingliana, Bialtu
atangin Cherhluna Kohhran ban
Pastor-in Thlamuanna thuchah
rinawm tak, Upa nghet tak an
sawiin, Kohhran hoten ui takin
ni. Kohhran tana inphal tak a ni
kan thlah liam ta a ni.
a. Kohhran hun pawimawh
Upa. HP.Vanhmingthanga. krismas nikhuaahte an in hi
Secretary, Kohhranten zaikhawm nana
BCM, Gosen, hman fo thin an ni.
Electric veng, Lunglei. A naupan lai atang pawha
Kristian naupang tha tak,
UPA F. AIHLIRA inkhawm leh Sunday School te
(1936-2010) pawh hlah lova kal thin a ni.
CHERHLUN T.K.P. a lo din pawh khan
Upa F. Aihlira hi Upa hruaitu- Office Bearer leh Exe.
Thankunga leh Pi Roziki fapa Committee member ni chho reng
upa ber ni turin kum 1936-ah a ni. A tlangval lai atangin S. S.
Cherhlun khuaah a piang a. zirtirtu atan hman a ni.
Unau pianpui hmeichhia 3 leh Kum 1962-ah Kohhran
mipa 4 an ni a. Hmeichhia 2 leh Rawngbawltu atan lak a ni a,
mipa 1 chu an thi tawh a. A bak 1980-ah Upa a nemngheh a ni
zawng chu an la dam a. Fapa 1 a. Upa a lo nih hian S.S.
leh fanu 3 a nei a. A fanu milai Superintendent atan hman reng
chu a naupan laiin a thi a. a ni a. Ramthim leh thlaraubo vei
mi tak a ni a. Mi a kawm te
Mizopa khawsak danah pawh hi chhandamna thu leh
chuan a pu chhan atangin buhbal Pathian thute a hrilh mawlh
ngah thei, eibar tlachham ngai lo, mawlh thin. Pathian thu lo hi chu
mite tanpui thintu an ni. Mihring sawi tur a hre lo a ni deuh ber
nun phungah mi nun nem, zaidam, mai. A dam anih chuan inkhawm
nun ngil, mi rinawm leh dik a ni a. leh Kohhran thiltihte hi hlah lova,
Kohhran Beng July 2010 33

ti tlat zel mi a ni. Kohhran mi UPA T. LALMUANA


mirte pawhin Upa an zah leh an (1947-2010)
ngaihsan em em reng a ni. TAWIPUI ‘N’ –II
A lo upat deuh hnu hian Upa T. Lalmuana hi
hrisel lohnaten tlakbuakin a awm Thlahcheu hnam niin, Upa
ta a. A rawngbawlnate pawh ti Kapduna leh Pi Darngaii te fa
hlei thei lovin, Upa pension pawh Pali zinga a Upa ber dawttu niin,
pek a ni a. A hriselna \hat loh Kum 1947 ah Mualthuam ‘S’ ah
avanga thenrualte pawh pawl hlei lo piangin Pathian awmpuina leh
thei lovin a awm a. Cherhlun hruaina changin kum 63 a
Kohhranin Upa Vanlalliana khualzinna ram ah chamin Dt.2nd
Speakera hmangin Camping kan March 2010 zing dar thumah
nei dawn a. Kan Speaker tur lo min hawn san ta.
thlen ni January 9, 2010 Inrinni
tlaiah Pathianni zinga Speaker A mizia: Mi nun tha tak leh
thusawi ngaithla a, inkhawm tlawmngai tak, mi pawisawi hlau
tuma a inbuatsaih a inbual fai zo, tak pa tawng duh leh kawm
thawmhnaw inbel tur chu amah nuam tak, Zopa mawl ve tak si
hmangaihtu Pathian chuan a Leadership nei tha tak mai a ni.
hnena chawl turin a lo hruai ta A hun hman chhoh dan: A
hlauh zawk a ni. naupan lai atangin Mualthuam
‘S’ ah seilianin kum 1969
A tuk, January 10, 2010
khawsawikhawm khan Tawipui
Pathianniah a chenna inah Upa
Grouping Centre ah chhoin
T. Saikhuman thlahna hun a
1970 BSF ah tangin India ram
hmang a. Biak inah amah
Punjab State ah awmin, 1972
inkhawmpuiin Rev.F. Sangvela
ah Pathianin a kawppui tur Pi
AGS i/c Mission-in thuchah a
Thanzuali Sailo a pe a, Nupa
sawi a. Kohhranhoten ui tak
kawpchawi tha tak leh
chungin vuiliam a ni ta a ni.
inhmangaih tak niin, fanu pathum
Upa F. Hrangzuala an nei a, Pahnih an la dam a ni.
Secretary, Tunah a nupui fanau te chu
BCM Cherhlun. Tawipui ‘N’ II ah an cheng a ni.
34 Kohhran Beng July 2010

Kohhran lam: Kum 1958 awm thina in rawngbawlna pawh


ah ringtu Baptisma a changa kum thum lai mai ti thei lovin hun
kum 1989 ah Jubilee Bible a hmang a, Pathianin a
School Serkawnah zirin tha rawngbawl leh thei turin damna
takin a pass. Kum 1980 ah pe leh in kum eng emaw ti
Kohhran rawngbawltu atan chhung chu a awm leh a, kan
lak a ni a, 2001ah Kohhran lawm em em a, vanduaithlak
Upa atan thlan niin kum 2002 takin 2009 kum tawp dawn
ah Lunglei ‘S’ ABC In- lamah a natna lo chhuak lehin
khawmpui Zobawk Bazar Aizawlah a inentir a, a thinah
Vengah Kohhran Upa atan bawk awmin nasa takin a lo vung
Rev.Dr. P.L.Lianzuala’n a leh ta a, January 2010 ah Aizawl
nemnghet a ni. ah bawk inentir lehin chuta tang
chuan a dam tha thei ta lova,
Kum 1973 atangin Unit
March 2, 2010 zing lam dar 3-
TKP President kum 12 chhung
ah Lalpa hnenah thlamuang takin
a chelh a, Kohhranah thahnem
min hawsan ta a ni.
a ngaiin a kulataiah a tang reng
thin. Zing tawngtai a dam A tuk, March 3-ah an in
chuan a thulh ngai lo a ni. lamah thlahna neih anih hnuah
Kohhranah Committee hrang Biak inah vuina neih a ni a,
hrangah Chairman, Vice Rev.H.Vanlalruata’n thuchah
Chairman te ni reng thin a ni. sawiin ui em emin a lei taksa chu
Pathian thu duh tak, hriat pawh kan thlah liam ta a ni.
hre tak mai, Sermon sawi thiam Upa J. Vanlalmaka
tak thusawi tura koh thutah Secretary,
pawh sermon sawi tur nei reng BCM Tawipui N-II
thei thlarau mi tak, Pathian faka
lam ngaina em em a ni.
Aw ka thlarau,vanah thlawk
roh,
Kum 1996 atangin
kawchhung lam that lohna neiin Lei hi engah nge i ngaih?
a pumah bawk a awm a, Aizawl I chatuan khawpui mawi pan la,
leh Lungleiah te, Damdawi inah Mi thianghlimte khawpui chu

You might also like