Two spirit

Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα

 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

Η ομοφυλοφιλία και η αμφισεξουαλικότητα, το να

επιλέγει κανείς να κινηθεί διαφορετικά από τους
υπολοίπους ομόφυλούς του/της στην επιλογή
ερωτικού συντρόφου, δεν ήταν πάντα κοινωνικά
επιλήψιμο, δεν οδηγούσε σε περιθωριοποίηση ή
κοινωνικό αποκλεισμό και ούτε χρειαζόταν να
αγωνιστεί κανείς για να διασφαλίσει το δικαίωμα να
πορεύεται διαφορετικά στην έκφραση της
σεξουαλικότητας του. Αντίθετα η παρουσία
ανθρώπων που, παρά το βιολογικό τους φύλο
προτιμούσαν άτομα του ίδιου φύλου, θεωρούνταν
συχνά ένδειξη εύνοιας του πνεύματος. Το πνεύμα
ξεχώριζε αυτούς τους ανθρώπους από το σύνολο
δίνοντας τους ιδιότητες και δυνατότητες, χρήσιμες
για τους ίδιους αλλά κυρίως για τη φυλή τους, την
κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκαν.

Η δισυπόστατη φύση αυτών των ανθρώπων -

ανδρική με γυναικεία - τους έδινε, όπως πιστευόταν,
την ικανότητα να γνωρίζουν σε βάθος και τα δύο
φύλα, τη συμπεριφορά τους σεξουαλική και
κοινωνική, πετυχαίνοντας ένα είδος εσωτερικής
ώσμωσης, που για τους άλλους ήταν αδύνατη.

Όμως ακόμα πιο σημαντικό ήταν το γεγονός ότι

ένας άνθρωπος με δύο πνεύματα μπορούσε να

2
 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

ταξιδέψει ευκολότερα στον κόσμο των πνευμάτων

και των ψυχών, να επικοινωνήσει με μεγαλύτερη
ευαισθησία με κάθε ζωντανή ύπαρξη. Η ευαισθησία
και η λεπτότητα του πνεύματος του ήταν το φυσικό
αποτέλεσμα της δισυπόστατης φύσης του, που τον
έκανε δεκτικό και ως προς τη θηλυκή ποιότητα και,
άρα, με μεγαλύτερη κατανόηση για όλους τους
συνανθρώπους του, καθώς και για εκείνα τα
φαινόμενα που φάνταζαν ανεξήγητα στους
υπολοίπους.

Σε πολλές φυλές στη Σιβηρία αλλά και στη Βόρεια

Αμερική (ο σαμανισμός γεωγραφικά εξαπλώνεται
στις περιοχές Βόρεια Αμερική, Νότια Αμερική,
Σιβηρία, Ινδονησία και Ωκεανία), ένα μέρος της
μαθητείας των Σαμάνων απαιτούσε να ζήσουν σαν
να ανήκαν στο αντίθετο φύλο από το πραγματικό
τους, υιοθετώντας πλήρως τον τρόπο ζωής, τις
ασχολίες και τις υποχρεώσεις του αντίθετου φύλου
ακόμα και αν δεν είχαν την παραμικρή
ομοφυλοφιλική ή αμφισεξουαλική προδιάθεση ή
τάση. Η παράδοση αυτή αποσκοπούσε στο να μάθει
ο Σαμάνος να είναι ευέλικτος, προσαρμοστικός,
ικανός να περνάει από το αρσενικό στο θηλυκό, από
τη ζωή στο θάνατο και το αντίστροφο. Ο ρόλος του
Σαμάνου, άλλωστε, δεν ήταν παρά μεσολαβητικός,

3
 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

ανάμεσα στον κόσμο των ανθρώπων και στον κόσμο

των πνευμάτων.

Το να είναι ένας Σαμάνος από τη φύση του

"άνθρωπος των δυο πνευμάτων" του έδινε από τη
γέννηση του δυνάμεις και πλεονεκτήματα, που άλλοι
Σαμάνοι προσπαθούσαν να αποκτήσουν μέσα από
επίπονη διαδικασία μάθησης και δοκιμασίες.

Οι Σαμάνοι, συχνά, αναφέρονται σε αμφισεξουαλικά

και άλλοτε σε ανδρόγυνα όντα και πνευματικούς
οδηγούς που συναντούν στα μυητικά ταξίδια τους.
Τα όντα αυτά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη
δραστική αναδιοργάνωση των κατηγοριών που θα
συντρίψει και θα διαλύσει τις παλιές αντιλήψεις του
Σαμάνου για την πραγματικότητα και θα διευρύνει
τους ορίζοντες του/της στις πολλαπλές διαστάσεις
της ύπαρξης. Η ομοφυλόφιλη και η ανδρόγυνη
παρουσία αποτελούν συχνά, το σημείο εκκίνησης
που θα τον/την νομιμοποιεί ως διερμηνέα και
ενδιάμεσο σε κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο.

Ο Σαμάνος περιδιαβαίνει ανάμεσα στους κόσμους

και νιώθει σαν το σπίτι του σε τόπους που δεν
ανήκουν εντελώς ούτε στο γνωστό κόσμο, ούτε σε
άλλους. Κινείται σε περιοχές αδιευκρίνιστες και

4
 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

συχνά ακαθόριστες, όπου μόνον η ευαισθησία της

ιδιόμορφης φύσης του μπορεί να τον καθοδηγήσει
και να τον γυρίσει πίσω σοφότερο και ικανό να
διαχειριστεί τα προβλήματα της κοινωνίας του.

Ο Σαμανισμός υποχρεώνει τον άνθρωπο που νιώθει

το κάλεσμα του να αλλάζει ριζικά τον τρόπο που
αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Και όχι μόνον
αυτό, αλλά τον υποχρεώνει να αναρωτηθεί για το τι
είναι πραγματικό και τι όχι και να επανακαθορίσει
μέσα του τις έννοιες του πραγματικού, μέσα από τις
ασυνήθιστες εμπειρίες του. Αυτό είναι το πρώτο
ζευγάρι αντιθέτων που ο Σαμάνος καλείται να βιώσει
και να αντιμετωπίσει στην πορεία του ως μια διαρκή
ροή πολικών αντιθέτων. Το πραγματικό και το μη
πραγματικό μεταβάλλονται σε πολύ σχετικούς
όρους, η σχετικότητα των οποίων κρίνεται κάθε
φορά από τα όρια της αντίληψης του Σαμάνου.

Οι Σαμάνοι δηλώνουν μεσολαβητές, διάμεσα

ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους. Η έκσταση που
βιώνουν οι Σαμάνοι σε φυσικό, συναισθηματικό,
ψυχικό και πνευματικό επίπεδο δεν διακρίνεται μόνο
για την εκστατική χαρά και το πάθος τους για ζωή,
αλλά και για την έντονη θλίψη, την επίπονη
εκπαίδευση, τις σκληρές πρακτικές, τους

5
 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

τραυματισμούς και τους αυτοτραυματισμούς.

Θεραπευτές ψυχών και σωμάτων, σύμβουλοι των
αρχηγών για το κοινό καλό, εξορκιστές και
προφήτες, μεσολαβητές ανάμεσα σε ανθρώπους και
πνεύματα, ιερείς και μάγοι, είχαν έναν κοινωνικό
ρόλο με βαρύνουσα σημασία. Οι άνθρωποι των δυο
πνευμάτων αναλαμβάνουν να σηκώσουν στους ώμους
τους ευθύνες πολύ πιο σύνθετες και περίπλοκες, που
αφορούν την ευημερία και την αρμονία των μελών
μιας ολόκληρης φυλής σε πολλαπλά επίπεδα. Το
πόσο ικανός είναι ένας Σαμάνος να δίνει συμβουλές
στη φυλή για σοβαρά ζητήματα εξαρτάται από το
κατά πόσο έχει γίνει κάποιος κοινωνός εκστατικών
εμπειριών. Η ιδιαιτερότητα των "ανθρώπων με τα
δυο πνεύματα" είναι ότι συνειδητά είδαν τον εαυτό
τους ως γέφυρα που ένωνε τα αντίθετα: τον ουρανό
με τη γη, το αρσενικό με το θηλυκό, τη μέρα με τη
νύχτα, το φως με το σκοτάδι.

Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα μοιάζουν να

περιμένουν την πνευματική ωρίμανση, την
ενηλικίωση των ανθρώπων που παίζουν στην αυλή
τους, όταν γύρω τους απλώνεται ένας μυστηριώδης,
άγνωστος, χαοτικός κόσμος, έτοιμος να εξερευνηθεί
από τους εραστές της αυθεντικότητας...

6
 Two spirit - Οι άνθρωποι με τα δυο πνεύματα.

Βιβλιογραφία:

W. Williams, The spirit and the flesh: Sexual

diversity in American Indian culture, Beacon Press,
Boston 1986 το οποίο έχει βραβευθεί Book of the
Year Award, American Library Association Ruth
Benedict Award.