20ος ΠM∆Χ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ-ΛΥΣΕΙΣ - Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ – 4 Φεβρουαρίου 2006

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ

ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΕΣ της Γ΄Λυκείου

1ο ΜΕΡΟΣ: Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής

1..∆.. 16 . . ∆. . . 11 . . ∆. . . 16 . . Α. . .

2 . . Β. . . 17 . . Γ. . . 12 . . Β. . . 17 . . Γ. . .

3 . . Γ. . . 18 . . Γ. . . 13 . . Β . . 18 . . ∆.. .

4 . . ∆. . . 19 . . Γ. . . 14 . . Γ. . . 19 . . Β..

5 . . Α. . . 10 . . Β. . . 15 . . Β. . . 20 . . ∆. . .

2ο ΜΕΡΟΣ: ΛΥΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

1. ΝΗ4Cl(aq) → NH4+(aq) + Cl-(aq) και NH3(aq) +H2O(l)

-1
NH4+(aq) + OH-(aq)
∆c/mol L : -z z ισορρ.: c-y y+z ≈ y z
[NH4+] [OH- ] yz επειδή z<<y
Κb = = από τη σχέση αυτή προκύπτει η εξ. Henderson (Ι)
[NH3] c
2 µονάδες
Αρχικά προσδιορίζουµε το pOH του ρυθµιστικού διαλύµατος της ΝΗ3 και του
ΝΗ4Cl. Από τη σχέση (I) Henderson (1908) ή από τη λογαριθµοποιηµένη µορφή της
(µετά την εισαγωγή της έννοιας του pH από τον Sörensen το 1909) που προτάθηκε
από τον Hasselbach (II):
[NH3] [NH3]
[OH- ] = Kb (I) pOH =pKb - lg (II)
+ +
[NH4 ] [NH4 ]

(I) → [OH- ]= 1,8 10-5 0,1/0,1 = 100,25 10-5 0,1/0,1 = 10-4,75 mol L-1 2 µονάδες
pOH = 4,75 (ή pH = 14-4,75=9,25). Με την προσθήκη ποσότητας του NaOH, έστω x
mol, το ρυθµιστικό αλλάζει pOH κατά µία µονάδα, δηλαδή το pH αυξάνει κατά µία
µονάδα και το pOH ελαττώνεται κατά 1, γιατί το οξύ (NH4Cl ή ΝΗ4+) αντιδρά µε το
µε το NaOH (ή ΟΗ-) σύµφωνα µε την αντίδραση
NH4Cl + NaOH → ΝΗ3 + Η2Ο + Na Cl ή
ΝΗ4+(aq) + OH-(aq) → NH3(aq) + H2O(l)
∆c/mol L-1: -x -x x

1
 20ος ΠM∆Χ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ-ΛΥΣΕΙΣ - Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ – 4 Φεβρουαρίου 2006

Οπότε στο διάλυµα µε pOH= 4,75-1=3,75 οι νέες συγκεντρώσεις της ΝΗ3 και του
NH4Cl είναι αντιστοίχως (0,1+x) M και (0,1-x) M. Παίρνουµε ένα νέο ρυθµιστικό
οπότε χρησιµοποιώντας την (Ι) (ή την ΙΙ) έχουµε ότι: 3,75 = 4,75 – lg (0,1+x)/(0,1-x)
lg (0,1+x)/(0,1-x) = 1 lg (0,1+x)/(0,1-x) = lg10 απολογαριθµίζουµε
(0,1+x)/(0,1-x) = 10 x = 0,08181 ≈ 0,082 mol NaOH
4 µονάδες
ΣΥΝΟΛΟ 8
2. H ταχύτητα ή ρυθµός rate = k [A] και rate = k [A] [C] 1+2 µονάδες
ΣΥΝΟΛΟ 3
3. A. ΄Εστω το πολυκαρβονικό οξύ να έχει τύπο Α(COOH)x (µη γνωρίζοντας αν
είναι κορεσµένο, ακόρεστο ή τι άλλο). Υποθέτουµε ότι αυτή τη µεταβολή προς το
άλας και τον εστέρα τν υφίστανται a mol οξέος.

x/2Ca xCnH2n+1OH
Α(COO)xCax/2 A(COOH)x A(COOCnH2n+1)x
-x/2H2 -xH2O

19x a g µεταβάλλονται← a mol → µεταβάλλονται κατά 14n a x g

0,95 g « ← a mol → « « 2,8 g
4 µονάδες
από τον πρώτο και τρίτο λόγο προκύπτει ότι n=4. Η Ζ µε µοριακό τύπο C4H9OH

B. Αναπτύσσονται τα 4 συντακτικά ισοµερή των βουτανολών (συνοπτικά η

nC4H9OH, η secC4H9OH, η terC4H9OH και η isoC4H9OH). Από αυτές µόνο η
secC4H9OH δίνει την αλοφορµική.
2 µονάδες
Γ. Η ένωση Α οδηγεί µε την αφυδραλογόνωση σε αλκίνιο Β µε «όξινο» υδρογόνο,
που µπορεί να υποκατασταθεί από Na. Με την προσθήκη του αλκυλαλογονιδίου RX
παράγεται ένωση µε 4 άτοµα άνθρακα τη ∆, η οποία µε προσθήκη νερού οδηγεί σε
καρβονυλική ένωση Ε κετόνη, γιατί µόνο το ακετυλένιο οδηγεί σε ακεταλδεΰδη. Άρα
η Ε είναι η βουτανόνη (CH3CH2COCH3), η οποία όταν αναχθεί σχηµατίζει τη
secC4H9OH. Η ένωση ∆ είναι το 2-βουτίνιο. Υπάρχουν δύο εκδοχές ή είναι
CH3C≡CCH3 (I) ή CH3CH2C≡CH (II). 2 µονάδες
H (I) προέρχεται από την Α όταν έχει τη δοµή CH3CH2CHCl2, που µε
αφυδραλογόνωση δίνει CH3C≡CΗ και µε νάτριο δίνει προπυλοακετυλενίδιο του
νατρίου (CH3C≡C-Na+). Άρα το RX είναι CH3X. Μπορεί να είναι CH3CHCl2, το Β
CH≡CΗ, το Γ Na+-C≡C-Na+ το RX = CH3X και το ∆ CH3C≡CCH3.
H (II) αντιστοίχως µπορεί να προέρχεται από το Α CH3CHCl2, το Β CH≡CΗ, το Γ
CH≡C-Na+ το RX = CH3CH2X και το ∆ CH3CH2C≡CH. 4 µονάδες

∆. Οι χηµικές αντιδράσεις
CH3Cl
CH3CH2CHCl2 -NaCl
2KOH(alc) CH3C CH CH3C C-Na+ CH3C CCH3
Na
-1/2H2 CH3CH2Cl
CH3CHCl2 -2KCl-2H2O
CH CH CH C-Na+ -NaCl CH3CH2C CH
+2Na,-H2 Na+-C C-Na+
2CH3Cl
-2NaCl
4 µονάδες

2
 20ος ΠM∆Χ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ-ΛΥΣΕΙΣ - Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ – 4 Φεβρουαρίου 2006

H-OH/Hg2+
CH3C CCH3 [CH3CH=CCH3] CH3CH2CCH3
O H2
OH CH3CH2CHCH3
H-OH/Hg2+
CH3CH2C CH [CH3CH2C CH2] CH3CH2CCH3 OH
OH O
2 µονάδες ΣΥΝΟΛΟ 18
4. Α. Κατ’ αρχήν προσδιορίζουµε τη συγκέντρωση της ΝΗ3
NH3(aq) +H2O(l) NH4+(aq) + OH-(aq) (1)
Αρχικά cο/ mol L-1: c
∆c/mol L-1: -z z z
-1
Ισορρ. c/mol L : c – z z z Mε c – z ≈ c επειδή z<<c

Εφαρµόζουµε το νόµο ισορροπίας Κb = [NH4+] [OH- ]/[ NH3] = z2/c = [OH- ]2/c
2 µονάδες
c = [OH- ]2/ Κb = (10-3)2/10-5 = 0,10 M. Άρα στα 200 ml περιέχονται 0,020 mol NH3
και στα 200 ml CaOCl2 0,030 mol.

3Ca2+(ClO-)Cl-(aq) + 2NH3(aq) → 3Ca2+Cl-2(aq) + N2(g) +3H2O(l)

ή 3ClO-(aq) + 2NH3(aq) → 3Cl-(aq) + N2(g) +3H2O(l) (2)

∆n/mol: -0,030 -0,020 0,010
Άρα εκλύονται 0,10 22.400 ml = 2240 mL N2
4 µονάδες
B. Από τη (2) εξίσωση της αντίδρασης παράγονται 0,030 mol + 0,030 mol από τη
χλωράσβεστο, σύνολο 0,060 mol Cl-.
10Cl-(aq) + 2MnO4-(aq) + 8H+(aq) → 5Cl2(g) + 2Mn2+(aq) + 8H2O(l)
∆n/mol: -0,060 0,030

VCl2 = 0,030 22400 = 672 ml

2+1 µονάδες
Γ. 3Cl2(g) + 8NH3(aq) → N2(g) + 6NH4+Cl-(aq)
∆n/mol: -0,030 -8/3 0,030 6/3 0,030 στα 200 mL
2 µονάδες
Έστω x M η αρχική συγκέντρωση της ΝΗ3. Στα 200 mL διαλύµατός της θα
περιέχονται 0,200x mol από τα οποία αντιδρούν -8 0,010 ή 0,080 mol, οπότε
αποµένουν 0,200x-0,080 mol NH3 και έχουν σχηµατιστεί 0,060 mol NH4Cl. Άρα
έχουµε ρυθµιστικό µε συγκεντρώσεις: (x-0,4) M NH3 και 0,3 M NH4Cl.

ΝΗ4Cl(aq) → NH4+(aq) + Cl-(aq) και NH3(aq) +H2O(l) NH4+(aq) + OH-(aq)

∆c/mol L-1: -z z ισορρ.: c-y y+z ≈ y z
[NH4+] [OH- ] yz επειδή z<<y
Κb = = από τη σχέση αυτή προκύπτει η εξ. Henderson (Ι)
[NH3] c
[NH3]
[OH- ] = Kb (I)
[NH4+]
2 µονάδες
y = 0,3 mol L-1, pH + pOH = 14 άρα pOH = 7 → z ή [OH- ] = 10-7 Μ, (x-0,4) M NH3

3
 20ος ΠM∆Χ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ-ΛΥΣΕΙΣ - Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ – 4 Φεβρουαρίου 2006

(I) → 10-7 = 10-5 . x-0,4/0,3 ή x = 0,403 M NH3.

1 µονάδες ΣΥΝΟΛΟ 14
5. Α CH4(g) + 2H2S(g) CS2 (g) + 4H2(g)
no/mol: 2 1 0 0
∆n/mol: -x -2x x 4x
Ισορροπία n/mol: 2-x 1-2x x 4x nολ = (3+2x) mol
2 µονάδες
Χρησιµοποιώντας την καταστατική εξίσωση των αερίων για τα αέρια ισορροπίας και
για το διθειάνθρακα έχουµε ότι:
0,05 atm V = x mol 0,082 L atm mol-1 K-1 1000 K (1)
0,51 atm V = (3+2x) mol 0,082 L atm mol-1 K-1 1000 K (2)
(1)/(2): 5/51 = x/3+2x x = 15/41 mol
κι από την (1) V = 15 0,082 1000/41 0,05=600 L
2+2 µονάδες
B.
15 604
41 414
[CS2] [H2]4 Kp = atm2
2
Kp = 67 11
[CH4] [H2S]2 41 412

Kp = 266,43 10-3 atm2

2 µονάδες ΣΥΝΟΛΟ 8
6. Γράφουµε τις θερµότητες καύσης της αιθανόλης και της ακεταλδεΰδης µε τις
παρακάτω εξισώσεις των σχετικών αντιδράσεων

C2H5OH + O2 2CO2 + 3H2O ∆H = -1371 kJ mol-1 (1)

CH3CHO +2½O2 2CO2 + 2H2O ∆H = -1168 kJ mol-1 (2)

A. Aπό την (1) και την αντίστροφο της (2), έχουµε:

C2H5OH + ½O2 CΗ3CHO + H2O ∆H = (-1371) – (-1168) = -203 kJ mol-1
3 µονάδες
CH3CHO +2½O2 2CO2 + 2H2O ∆H = -1168 kJ mol-1 (2)
-1
CH3COOH +2O2 2CO2 + 2H2O ∆H = -876 kJ mol (3)
Με την πρόσθεση των (2) και 1/(3) έχουµε:
CH3CHO + ½O2 CΗ3CΟΟΗ ∆H = (-1168) – (-876) = -292 kJ mol-1
3 µονάδες ΣΥΝΟΛΟ 6
7. Γνωρίζουµε ότι:
Αρχική πίεση p1 = 290 mmHg µε χρόνο διάσπασης της µισής ποσότ. t½,1 = 263 s
Αρχική πίεση p2 = 360 mmHg µε χρόνο διάσπασης της µισής ποσότ. t½,2 = 212 s

Εµείς για την αντίδραση έχουµε ότι (t½,1/ t½,2) = (p1/ p2)n-1

(263/212) = (360/290)n-1 και 1,24 = (1,24)n-1 n-1 = 1 άρα n = 2

H αντίδραση είναι δευτέρας τάξης. 2 µονάδες
Γνωρίζουµε ότι για µια αντίδραση δευτέρας τάξης το γινόµενο της αρχικής πίεσης
που εκφράζει τη συγκέντρωση, επί το χρόνο για τη διάσπαση της µισής ποσότητας
είναι σταθερός, οπότε: 263x290 = 760x t½,3 t½,3 = 100,2 s 1 µονάδες
ΣΥΝΟΛΟ 3
(1 atm = 760 mmHg)