Professional Documents
Culture Documents
CD
C£)
co
(\\-^ ^"^
yo7
COLLECTIO
SEIiECTA
S, JUGUSriNUS.
xxii.
PROSTAT lISSfPER VENALE
MOIS TiS PESS VLAISU
PARISliS ,
AQUIS SEXTIIS,
EXQUISITISSIMA OPERA
TUM DOGMATICA £T MOBALIA, TUM APOLOGETICA £T OBATOBIA .'
ACCrHASTIBCS
D. A. B. CAILLAU,
cixaxico uoxontaio cENoiiisexii ir ciocecKNf!,
PAIUSIIS,
AIHII) PAUKNT-DKSIJAHUKS. KDITOUKM,
riniiliix . lli..i.fuiuiii or.lM.uiii iii.igiiibut drror jlu.ii,
Tli \lflOn OICTA Dll <KI!I| , 4^-
M. (Kci:. asxi^.
a rr#
>5*
V.
h2l
Opera orr>n\a
SmCTl AURELII
AUGUSTINI
HIPPO?nE.\SIS episcopi
OPERUM Cvoizz]
PAUS IV.
OPERA ORATORIA
SERMONLM CLASSIS V.
I. SERMONES DUBII.
ir. .SERMOXES INEDITI ET OUIDAM niRII
A MFCFF AELE
DVOMSIO ILrX-STRATI.
III. SERMOXES X. EDITI CIRA ET STl 1)10 D. OCTAVII
FRAJA FRANGIPANE.
CXXIX.
S. AUR. AUGUSTINI
HIPPOME>SIS EPISCOPI
SERMONES
AD POPULUM
CLASSIS V.
SERMONES DLBIE
SERMO CCCIAXVI».
Doininica in octavis Pascluv.
I.
,
4 S. AUGUSTINl EPISCOPI
^
phaiitasiam. Ostiis claiisis intravit. Hespondeo tibi ii
graticc ,
quani acccperunt , moribus suis non convenire ;
laudare Deum lingua, blasplicmare vita. Scimus autem
ahos inter istos multos, tanquam inter multam et abun-
dantem paleam , velut grana gemcntes iii tritura, sed
spe horrei se consolantcs. Duo ista gcnera liominum sci-
nius esse in Ecclesia. Aream Dominicam Ecclesiam no-
vimus; ventilationcm in die judicii speramus massani :
SERMO CCCLWVII'.
//i ^hceiisionc Domiiii.
8 S. AUGUSTIM EPISCOPI
disponit omnia suaviter^, quomodo exultaverit ad cur-
rendam viam, ut esset a summo coelo egressio ejus, et
recursus ejus usque ad summum cali'-? Si ubique attin-
git, unde exit? Si ubique attingit, quo vadit? Locis non
distenditur, neque temporibus variatur, nequc babet ac-
cessus et recessus in se mauens, ubiquc circuit totus.
SERMO CCCLXXVlIli.
SERMO CCCLXXIXi.
si:uMO (:(-(:exx\\
in I. paitc .Siij.|iliiii.
l4 S. AUGUSTINI EPISCOPI
in corde. Hotliernum dieni l^eati Joannis Baptista^solem-
nitati illuxissc tradit et crcdit Ecclesia. Oportct autem
hoc de ipso die credere, quod sine varietatc totusorbis
Deiis ra( Liis csL hoino. () liomo, |>io[)lcr <[iicm Dcus lac-
tus est liomo, ali(piid inagnuin te credcrc dcbcs : scd
dcsccndc , Deus dcscondcndo faclus
ut ascciidas; (juia ct
est homo. Adhicrcsce mcdicamcnlo luo imitaic inagis- ,
» cipio fecit Dcus cu'hnii cl lciiaiii. •> l'acla (raul li. cc;
scd uoiulum ornata , nondum dcclarata : tcrra iioudum
i Gen. I, I. ~ '^
l'sal, cxlviu, 5. — ^(Jcu. i, a, — * fo'Ce oMeudi.
CXXIX, -i
l8 S. AUGUSTINI EPISCOPI
distincta, secl tamen jam facta. Ne autem putares conti-
nuo terram factam sic fuisse, ut non in ea essct quod or-
naretur , subsecutus ait : Facta erat quiclem ,
quia in
principio fecit Deus coelum et terram ; terra autem,
cpiam fecit Deus, adhuc invisibilis erat et incomposita.
Ostendit libi cpialis erat, quae facta erat; non cjuia erat,
qute facta non erat. Poterat ergo clicere Joannes : In
principio fecit Deus Verbum, Verbum autem erat; quo-
modo « In principio fecit Deus coelum et terram, terra
:
11,9. »»
(
a Domino : « Vos
lumen mundi-. » Praetulerunt se
estis
SERMO CCCLXXXli.
De [Sdtdli apostolorum Petri et PauU.
SEllMO G(:CLXXXI1\
De sancto SLejjliano.
•— '<>
l*»a|. i.x\x, II. — ^ IJ. cxi.iv, 1 i.
3o S. AUGUSTrNI EPisr.opi
postea laborarc. De quibusdam enim dicit : « Amen dico
»vobis, perceperunt merccdem suam^. « Sed forte avi-
dus es ad mercedcm et piger ad laborcm. Qua fronte ,
meus oravit pro tc. l^^Hsus cst strvicns , erectus cst cre-
dcns : cbsus cst bipus , crcctus cst agnus : elisus est pcr-
• Ezecli. xxxiii, 1 1.
f.XXIX.
34 S. AUGUSTINI EPISCOPI
SERMO CCCLXXXflli.
;i.
36 S. AUGUSTIXI EPISCOPI
mercedem. H^ec tlebitoribus meis, quibus dimitto, ut
dimittatur mihi nunc pauca suffecerint.
,
SERMO CCCXXXIVi.
nia? Omnem
cnim crcaturam suam excedit, omnem
facturam prseterit , universa praecellit. Si enim quaeras
magnitudinem, majorest; si pulcbritudinem pulchrior; ,
dico ,
qui in manibus nostris habetur , tamen non di-
et
* tieu. I, ^7.
4o S. AUGUSTINI EPISCOPI
libro : « Et Spiritus Dei fereLatur super aquas^. )) Audi
Proplietam dicentem ex persona Christi : « Spiritus Do-
» mini super me, propter quod unxit me, evangelizare
» pauperibus misit me-. » Audi in Psalmis : « Verbo Do-
» mini coeli firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis virtus
» eorum ^. » Et iterum : « Redde mihi Isetitiam salutaris
» tui, etspiritu principah conlirma » Audi hoc idem me ^.
in Evangeho confirmatum Dominus Christus Apostohs :
SERMO CCCLXXXV2.
De amore hominis in hominem,
nisi Deum.
IV. Videat enim Cbaritas Vestra primum amicitiae
amorquabler debeat esse gratuitus. Non enim propterea
debes babere amicum, vel amare, ut abquid tibi [)raestet.
>^ num est. Nihd aliud volo, scd ipsum. Adliaerere illi,
»
amas sub Deo esse, vis et iilum essc sub Dco amas vitam :
ricordiam pervenire.
SERMO CCCLXXXV12.
De dilectione iniinicorum.
gat precem. quia tu reus eras. (laude, quia illc t-rit tuiic
judex tuus, t|ui modo atlvocatus tuus t»t. Ideo ergo quia
oraturiis es.acturus cs caiisam tuam jtaucis verljis veutii-
clebitoicm. Dicil lihi Dciis , tii dcltilur iiitii> i> . lilc dt-
Lilor liiiis : lioc iacio cgo lihi dchilori iiico, tjiiod lii lc-
' Mullli. V, .;
',,
/,;;. — '^
J'ii/le jiiiisjiciilii* c(i'li'»l ». — ^ M.inl". ^'. '
»•
cxxix. 4
5o S. AUGDSTINI EPISCOPI
essepiger in misericorclia. Attende qiiod Scriptura dicit:
« Misericordiam volo magis tjuam sacrificium *. » IVoli
4.
52 S. AUGISTINI EPISCOIM
pro saevientiljiis ,
pro lapidaiilibiis ct ititerficicnlibus?
vit, et pro illis genu flexit. Putamus, fratres, cpiia plus eos
SERAIO CCCLNXXYIl 2.
De coirepUonc pro.vuiu.
vicibus nosiris ,
quibus dicitur : « Si non annuntiaveris
» iniquo iniquilatcm suam, sanguinem ejus dc manu tua
» rcquiram^ : » neccsse nobis cst quoscuuKpie negligeu-
tes aut sccrcte aut ])ublice c:;stigare. Scd (jiiando coifi-
pimus, ille quem corripimus, si malusest, attendilri quo
corripiatur : et facilius iii corrcptorc suo, (piam iu sc li-
^ —
< * Fonc tinn rnganies.
Ezerli t:r, t8.
^ Atns .'>
iiiter lioiiiilias 5o, 3 j i[ix) . iv, a.
;
eum justus : sermo Dei est, inculpabilis est. Ipse est ad-
versarius tuus : concorda cum eo cum es cum illo in
,
csl via, Q)u()d hcri non csl lactum . liat liodic. iNondiim
liiiila cst via : (piid ex[)cclalis (pio iis(pu: liniatur.' ('iim
cula, etc.
SEllMO CCCIXXXVllF.
Dc Jaciciulis cleemosjuis , I.
» exaltari et transivi
: et ecce non erat ct quaesivi,ct ; ,
SERMO CCCLXXXIX2.
De facieiidis eleeinosyiiis , II.
pisli , li])i prodest plus quam ilh cui dedisti. Non crgo
no3 e.xtollumus super opera nostra, et quasi placeamui
SERi!0 CCCLXXXIX, DE rAClENDIS ELEEMO.-.YMS. Gl
iiobis ,
quod bencficia prsestamus quibus damus. Consi-
]ium crui \ ult accipeie , hoc vult accipere quod silji pro-
sit; et cousiliuui (pii dat , cousulit. Si consulil, ei pro-
dest cui coiisulit. Accipit quisque a te supplex pauper;
quia si te superbe dare non decet. (|uanto magis illum
superbe non deceat accipere? Accipit bumiliter, accipit
gralias agens. Tu tamen scito et reuiiniscere. non soluui
quid des, sed ctiam quid accipias. Si eniui accipiat iste
das ;
quia me cxaudisti , tibi prasstas ut exaudiaris. Age
illi gratias ,
qui rcm tam pretiosam tam vili pretio te facit
emerc. Das quod in temporc pcrit accipis quod manct :
enim si sapucrimus ,
perimus : si non ex nostro consiHo,
sed cx ipsius vivamus, tunc vere vivimus. Si liabcmus
alicpiid quod pauperibus demus,
non dedcrimus, bic si
xiiK', )' ul <liicain lc a<l iIk-s iiii imi liiiim. i\on csl lioc
'
M.lllli. \i\. lli, rt Vi|il, •'
II)|>I. VII.
64 5- ALT.USTIXI EPiSCOPI
est ,
quod
putrescit
posuisti perdes laborcm tuum. lles- ,
tur accidisse ,
) homo non dives , sed tanien etiani dc
tenui facuhatc pinguis adipe charitatis. cum solidum ,
i
SERMO CCCXC, DE FACIENDIS ELEEMOSYNIS. G5
sui , et quod obediendo recte fecerat , murraurando dele-
ret , immisit furem , et abstulit totum , unde pauperibus
datum erat exiguum. Expectabat diabolus vocem blas-
phemantis, invenit laudantis : expectabat fieri titubatio-
nem , invenit confirmationem. Hoc volebat quidem et
inimicus, ut pfjeniteret eum, et poenituit. Sed videte
quid. Me , inquit . miserura ,
qui non lotum dedi! Hoc
enira pcrdidi quod non dedi. Non enira ibi posui. quo
,
SERMO CCCXC^
He faciendis eleemosfnis, III.
cxxu. ^
66 S. AUGUSTINI EPISCOPI
quid veliut homiiies ,
quicl conentur , cum res suas ser-
SERMO CCCXCIi.
Ad Juvenes.
paul(j antc' nun cr;il , ;illci;i p;iiilo po^l non cril : (piid
et caetcra ,
qme in eodera loco attexuntur gcstientis verba
luxuri^e, hominum de vita aeterna desperantium, etspem
suam tanquam in arena torrentis , ita in temporali carnis
corruptione ponentium. Ex bac autcm immoderatione
libidinum et pulrentium vermibus flagitiorum, videte in
quns lacinora et in quam immania scelera prosilitur.
Exhausli enim atquc subversi imniodcratorum dehclorum
turpium corruptehs, duiii severilatem veritatis siJji con-
Iradieentis oderunt : « Opprimamus ergo , inquiuut,
» pauperem justum , et non parcamus viduic , nec senes
» revereamur canos muki temporis. Sit autem fortitudo
» nostra lcx justitife : quod infirmum est cnim , inulile
» invenitur. (lircumveniamus ergo justum , (pioiiiam inu-
» tilis est nobis . et contrarius est operibus rioslris-. »
' Sap. II, 2 1. — 2 jijij Q^ „ — 3 Cod. Cass. ii, fol. 172. Nuila specics
vel coelestis corporis, nullus fiilgor, etc. — * Cod. Cass. 11, fol. 172. Nullus
quarumlibet faucium, quarunilibet choidarum, etc. —• 5 Cod. Cass. u
fol. 172. Voluplas, ample.xu^ij elc.
.
* I Cor. IV, 7. — Prov. 2 iv, 9. — 3 .Sa|i, vi, i3. — * IJ. viii, i«). —
^ Cod. Cas*. II, fol. 172. Ni"c iflBJiiiiii toiivi( IMJ illius. Si amalnn», « li
— ^ Daii. X, 1 1. — hai i*
.vi., 6.
74 S. AUGUSTINI EPISCOPI
rit, flos dccidcrit? Verbiim aiitcra Domini, quod manet
in aeternum, cineres vestros
non facilc invcnturum puta-
tis,quod iiunc superha astatis viriditate contemnitis?
Ecce itcrum dico atque contestor, juvenilia desideria fu-
gite. Si auditis lioc, si obtcmperatis, si tanquam Dci
vcrbum cum bonore et timore suscipitis, non solum
pulcbrcie antc oculos Dci, sed etiam sange eritis. Si autcni
debac admonitionc nostra etiam jocos fortasse amatorios
vobis faciatis; de ipsis fcrramentis mcdici mortifera vobis
vulnera infligetis. (lerte Judici c|ui dominum crucifixe-
runt, (cum audimus, borrcscinms et ingenti execratione
prosequimur,) sed tamen ifli cum dc sua hixuria cogita-
rent deliciosorum agrorum sobtudines mcditabantur,
,
SERMO CCCXCll^
Jd Conjugatos.
' Saj). II, 8, — 2 £t-eli. vi, i8, — ^ Alias 4() iiiter homilias 5o.
. ,
;
corde meo ago. Ergo sine causa dictum cst « Quae sol- :
iiiea; sunt, sicutet vos hlii iiK.-i estis. Audiant nu' : zilciit
' Jol). XXXI, SS. — ^ rJDiiis aJ 1 tor. vn, — ^ ISal. iv, .11. — < (lalaf.
IV, i6.
•^B S. AUGUSTINI EPISCOPI
ruiii. Onmiiio cgo moiieo , cgo pra^cipio, cgojubco:
episcopus jubet, Christus in me jubet. ISovit illein cujus
titia? Quare rogo te? quare? Quia ego sum vir. Vircs?
lidclium non cst qucm invenialis? Pcr lot amius, lol lio-
' l'iitv. IX, 8.
8o S. AUGUSTINI EPISCOPI
mines siue causa baiJtizavimiis, si non ibi sunl qui servent
SERMO CCCXCIII2.
De Pcenitentibiis.
PiXNnENTES ,
poenitentes, poenitentcs,
( si tamen es-
Jiit, sed malo suo. Audi crgo. (^ertus sum, quia bomo
baptizatus si \ itam non audco dicerc sine peccato
, , ,
CXXIX. ^
^^ S. AtJGUSTINI EPISGOfl
SERMO CCCXCIV.
-quia non esl in eis idla discoidia. Siiniil cantanl iii cai-
tcerc, simiil C.brislo ol)\iam \ciiiiint in acre; siimil |»ug-
nant ad vaccain , siiiiul iiilralmiil iii paliiam sciiipilcr-
nain ; sinuil iiiailvriiiiii gcrcb.ml ; una l.iclabal , allcra
0.
84 S. AUGLSTINI rPISCOPT
pariebiit. Perpetua diceLat , cum Iraderct infantem ct
anioveret laclenleni : « Quis nos separabit a cliaritatc
• Rom. viir, 35. — 2 ps;,] cxxv, ijr. — 3 ij xix, 5,— ^ IJ. c , a"> —
MiiUU. XXV, 3 'i,
pl spi;q.
gEHMO CCCXCIV, Dli NATAM SS. l-KIU^lirL.l! li l' FEL. 85
sanguinem pretiosum. Respoudcrunt : A meu , ct ccMpe <•
SERMOjNUM
SANCTI AUGUSTINI
QUORUMDiVM QUI ADHUG DESIDERANTUR
FRAGMENTA
REPERTA LN COLLEGTAiNEIS EUGIPII,
FRAG.MEXTA SERMONLil. 87
cehat : Si in nostra potcstate est non peccare, et iu nostra
potcstate C5t omnes peccatorum tentationes solis volunta-
tis nostrae viribus superare. quare Dco dicimus « Ne :
FRAGMENTA SEUMONLM.
8g
nihil agit, non sufTicit. Maluit tamen diccre
sed soLi :
* ( riiii. V, aj.
^O S. AUGUSTIiSi E1'ISC01M
FHACMEMA SERMOMM. v^ l
I
FRAGMENTA Sr.R^fOMDM. g3
(icnlquc consequentcr edocuit ; nani volens quid dixcrit
cxplanare : «Quaproptcr, intpiit, de[)0nentcs nicndaciun),
)) loquiniini veritateni unusquisque cuni proximo suo. »
toruiii.
)' alitpiando tcnclir.c, nuiic aiilciii lii\ iii Doniino'^. >- Scd
lux isLa lacLa csl : « KraL aiitcm luiiicn \crum, (piod illii-
quod noii est factum , scd natum de Dco. Liix illa non
est facta, et per non factam facta cst ista. Sic ct firma-
mcntum quomodo : a luccntc Dco facta cst lux, sic a
firmo Dco factum cst lirmamcntum. \'A invenimus firma-
mentum in Ecclcsia oportere intelligi auctoritatem divi-
narum Scripturarum et idco prius lux, postca firma-
:
' Jo;iti. I, y.
fRAGMENTA SKRMOAlJC. ^D
( Auinia mea sicut tcna siiie aqua tibi^, w aninia mea
siliit te. Sitit, arida est : segregala est ab aquis maris.
.Non attcndat quia nondum corpore scgregata est:jam
desidcrium iecit segregationem. Alii desiderant Deum,
alii dcsidcrant saeculum. Quid ergo sitit arida? IniLrem
de coelo , imbrem de nubibus , imbreni de Scripturis,
inibrem dc lirmamento. autem dcsiderat imbrcm, Cum
dulcem aquam dcsidcrat scparatam ab aqua amara. Sed
Dcus novit quia desiderat arida, latet enim et in occulto
cst. Desidcria maris, id cst, dcsideria siccularia apparent.
Si (juis dcsidcrat pccuniam. movelur ad ipsam pecuniam,
vult illain acquircre ;
quia visibilis rcs cst pecunia, appa-
rct dcsidcrium ejus. Qui autcni dcsiderat Deum, latet de-
sidcrium ipsius; quia Jalct Deus, quem dcsiderat : intus
cst, occulla rcs est : Sitit quidcm, ct arida cst ; sed ap-
jKiret oculis Dci. Et non praetermisit Iructum, statiui
dixit : « Gcrminet terra bcrbam pabuli-. » Gcrminet tcrra
ipso dic quo facta est arida. iNou potuit arida illa sinc
iiuclu diu esse. Audiamus ct nos verbum Dei : et gcrmi-
nct tcrra licrljam pabuli, idest, bona opera misericordice,
de quilms dicit Isaias rrange esuricnti [)ancm luum, : «
uuiiaiia siiiil ,
.S( lijiliira Dci iiiiuaincntuiii. l'^\augcliuiu
aiilcm, (jiiod li.ibcl lcsliiiiouiniu .1 la'gc cl Projtliclis,
• Gen. I, 16. — 2 Pi-o siilf aere^ iil Horat. 2. Carm. OJ. 3, vers. 23, et
FRAGMENTA SERMONLM.
9^
iutellexinuis c|uitl est : h\ principio erat Yerbum. » Si
«
» est? » Caitera vero uou suut. Quis vere est? Qui non
(.XXIX. 7
g8 S. AUr.USTINI LPISCOPI
<
Producat animam vivam « non rentiha
terra :
anim'>
rum vivarum, sed animam vivam. Et
produxit terra om Ji^
pecora, ethestiasetserpentes, et
quidcpiidrepit super icr
lam. Lt vidit Deus (|uia
c<
honum est. Ei dixit Deus »
eodem die scxto, quando ejccit terra animam viv-,m' •
7.
100 s. AiGiJSTiM r.Pisr.ori
I Cor. IV, 5.
IKAGMExNTA SEKJIONUM. 1 o3
^on potes inspicere cor novi Clrristiani. Quid, cor vete-
lis Clirisliani potes? Dicturi cstis : Sed ex necessitate
credidit. Posset et de illo dici, de quo paulo ante loque-
baraur : « Qui prius fuit blaspliemus, et persecutor, et
'»
injuriosus^. » enim quadam necessitas inipacta
Et i])si
" Quia non cst opus saiiis iucdicus, sid malc liabcnli-
' I lim. r, 1 1, — - llinn. XIV, I.
]o4 s. AKiisTiM ]:risr.ori
Cor. I.
— •il-id.
'
, , ,„. ,,, •'
108 S. ALGLISTIM KPISCOPI
crcandi ,
ponam in liis pro (piibus quotidie dicitur ;
i>ulgulus ud Thess. v. i
enim ipse nou erat inter eos qui sunt ejns. (jiii liancscii-
tentiaui dixit : « Novit Dominiis (jui suiit cjiis. .. J-irgo
ler Doniinuin io-a\il, ail illi : < Siillicil lihi -lali.i iiica ;
si desideras perfectionem ,
quia « Yirtus in infnvraitale
» perficitur. »
eos qui lux sunt, Christus gubernat et regit; sic eos qui
tenebra? sunt, adomnc makim diabolus prsecipitat et
Hoc ergo nos hortatur Apostolus
instigat, , ut non conlra
homincm malum scd contra diabokim , qui cum illo
sanclorum ,
non ligurata, scd vcra , uhra vclanunt;! td-
lorum, unus saccrdos noslcr resurgens a morluis Domi-
nus JcsusClirislus, olli-niis se ipsuin pro nobis. Inlravil,
et ibi csl. IV)puIus ;iiil(in ;i(lliiic nobiscmn foris sl:it
cxxix. "
Il4 S. AUfiUSTlPs'! E?lSCOPl
cum iUo interius permanere, cum dicturus est bono
servo : « Intra in gaudium Domini tui^. » Hoc ergo figu-
rabatur tunc per unum sacerdotem solum intrantem in
Sancta sanctorum et populum floris stantem quod nunc ,
SERMO
SANCTI AIIGUSTINICCCXCV,
De Ascensione Dominiy VI.
» spcs aulem quae vidclur noii est spes : quod autem videt
» quis, quid speral? Si autem quod non videmus spera-
»mus, per palienliam expcclamus-. » Attcndile in ipsis
rebus Ijumaiiis, et considerate (juod si sperat aliqiiis du-
cerc uxorem, adliuc ergo nondum habet. Nam si ljal)et,
8.
Il6 S. AIGUSTiNI KPISCOPI
vcnturum quandiu ibi non cst, spcrat cum venciit, jain
: ;
ille Evangcbo
in Ecce cgo vobiscum sum usque ad
: '<
promisieti?
SANCTI AURELII
AUGUSTINI
HIPPO^E.NSIS EPISCOPI
SERMONES INEDITI
ADMIXTIS QLIBLSDAM DLBIIS.
MICIIARI. niAIS
a <i<»iis. AiiL Aii^. il piimiis rjiis Biltliotlicci»' Cuslos.
[.ECTORI
$ I AA r r Y2 T I N Q.
exislinjassct ,
quod hoiuiucs illi doctissimi jiixla, ac solcr-
isliid cv(;ucril ,
j)aucis ac(Mpc.
I
PR_i;FATIO. 1 2.3
mox notavi.
Seruio CCXLVIII.
Itein fjuinta' Ecria'. Cap. XV. Tomo cit. Sermo
CGXLV.
Jlcm Ejusdem dc eodem die ad Sacramenta Jita-
ris. Cap. XVL Tomo cit. Sermo CLXXII.
vni. ItemSabbati die. Cap. XVIL
PRSFATEO. Iq5
Item Jllus in codcm die. Cap. XMII. Tomo cit.
Scrmo CCXXX.
llcm Ejusdcm in dic Octavarum. Cup. XIX. Toiiio
cit. Sermo CCXLVII.
liahuisscJ.
CCLWl.
i a6 t^R JiFATib.
I
. ,
PR F.FATIO. 12^
Scilliianorum , Spcrali , et sociorum ejus. Cap,
XXXYI.
XVII. Jlius Ejusdem tn Natali sanctorum Machaba^o-
rum , ubi docet , quld etiam signiflcetur in
Turre ledificanda , el sumptibus prcpparandis ,
non ap
yiliua EJusdcin de originali Peccato, ct dc Uclionc
/postoli : (hiid ergo diccmus? Lex pcccaliun e«t?
mori , ctc.
Cap. L.
jilius Ejusdem, uhi Domini verba adJMcodemum
loquenlis cxponens dc oriv:inali percalo. (^ap.
Scrmo CLXIIL
yllius Ejusdcm de Evanp^clio, ubi dicil : Si manso-
rilis in verbo inoo, vore discipuli inoi erilis. (^ap.
I iunl Capilula.
.lain o.rlora, (inrc praclari visiiiii osl, Ii.tc sunl. Sinc Scn-
leiilias saororiim rjlironiiu exposilas , sivc ralidiiiini . ci
CWIX. C)
1 Ik) t^R.ttATtO.
latur.
adhibitns fnit.
Edilionem hanc ,
qu.inlum liciiil , aj)lare Mauriarur co-
nalus simi , ut S. Palris 0j)eri])us eo commodiiis in BiMio-
.M
fRiEFATlO. l3l
S. AUR. AUGUSTINI
HIPPONENSIS EPISCOPI
SEHMONES INEDn I.
8ERM0NES
AD M XT l 1 S Q UIB L S DAM D L B 1 1 S.
SEllMU I.
S\.N0PS1S.
III. Apis iiii;ij;o Jiisli, Faviis Sti iptiiiaruin. IV. Sainson Ifo-
iniii Iniciciaiis Fij;iira (ilirisli,
(»«) Iq (judict! /"/. I. p. -i. iii,er'|ilu« : Str-no nincti .^ii^iisiini cp. //i
Subbato sii/ittii. ViiliMiil Eriiilili. l-;^o iiiiuiii liJciilrr Aii^ii>tiiio Iribuo, iiut-
tiis foncisis illiH roiiiparaliniiculiii, i|)»ii'|ii(' slylo, (|iiiiiiivi« iioii olxl.iicl lciii-
poriim ralio ; vclercit eiiiiii Ialiir|;i diviilgali linjiii Ritii» /.ntiiuuiii Fa|i4ni
nobis qnoque prceceptum est a Papa Zosimo hencdicere Cereiim. Poluil igi-
hujus antiquilatem confirniant. Vide, qua; in hanc rem P. II. i'et. Litnrg. \
Alem. Disq. fl, c. i. congessit cels. Mart. GeibertusS. Klasii Abhas Piiu-
'
insercre poternnt. (o) Pro facis seu candehc Ellychnio. Confer Gioss. Du-
cangii V. Papjrus.
j
i Matth. V, 14. !
SERMO I, DE CEREO PASCIULI. l35
Ilamma illaminat, papyrus acccnditur, cerae tenacitas
soivitur. Sapientiae doctrina animura tenet, carnis duri-
tia superatur. Flamma urit. papyrus uritur gultas cera ,
(fl) Lapsiu viJiilur iiifiiioria Aiulor a|ii'iii loriiiiriL' , Pro\: vi, 0. subjli-
ilic. signilicat •*
(hianliiin Doiiiiniis suggcssciil, cxjilicaho.
Ij)sc naiiKjuc Uominiis Jcsiis (ihtisliis |)iil(lirilii(linc nn-
rahilis, foitiludinc jtolenlissimiiN licclcM.iiii sciIkcI c\
* 2 Cor. XI, 2.
SEP..MO 11, IN SABBATO SANCTO. iS^
SERMO II.
SYNOPSIS.
iiioi'liilit.iti& fi|H'ai i-x('(|iiilur. LocaudiiH iii KJitiuiic poit StriHoiitiH CC \t' III.
— (^) Su|i|)lcuJuiii loltiisse ; exhtOeif, i>io/eiie.
» Gtii. I, I.
l4o S. AUGUSTINI EPISCOPI
quam opus ejus, quocl de aperto videmus. Quaeramus ergo,
si placet, qiiando Deus tantam molem fecit, quibus ma-
chinis fecit? Machinafacieiitis verbum est jubentis. Quid
niiraris? Opus est Omnipotenlis. Si ergo qu.Tris, quife-
cit? Deusfecit. Si quseris, quid fecit? Coelum et terram
fecit. Si quaeris, per quid fecit? Per quod verbum fecit,
non fecit. Yerbum, per quod factum est coelum et terra,
ipsum verbum non est factum. Si enim factum est, per
quid flictum cst? « Omnia per ipsum facta sunt^. » Si
quaecumque facta sunt per Yerbum facta sunt, procul ,
ipse cor[)orc \isibilis cciiio ; scd j)cr id, (|Uod vidco, allo-
((uor, quod noii ^ idco. Gero intus verbuni cordc concep-
tum, et volo in auriljus tuis parcrc. Quod cordc concepi,
\oIo tibi dicere, quod iiitus est, profcrre ad tc. Quod
latct, quiero, (juomodo pcrvcnirc ad mcntcm tuam possit.
1 Gen. I. 2.
" (a) OvffCK. lissentia.
SERMO II, IX SA.RBATO SANCTO. 1^3
Etsi invisibilis Dcus, invisibilis anima, sedtamen muta-
Lilis anima, immutabilis Deus. Transcende ergo non
solum, quod cernitur in te, sed etiara illud, quod muta-
lur in te. Totum transcende, te ipsum transcende.
IV. Amator quidam invisibilis bonitatis, amator qui-
dam invisibilis feeternitatis ait in suspiriis suis, et gemiti-
,
i4^ s. Aitn'»ni\[ EPisr.opi
Tu quffisisti, ubi sit Deus (d) cgo vero, ubi sit ipse in-;
OXXIX. 10
l46 S. AUGUSTINI EnsCOPI
paratione nec « Est, » Nescit uUa ex parte mutari, quod
veraciter « Est. » Orane, quidquid mutatur et fluitat, et
quodam tcmpore mutari non cessat, fuil, et erit. INon in
ille, qui « Est, » et ille, qui dixit : « Hoc dices fdiis Israel:
» Qui est, misit me ad vos, » dicto nomine suhstantise sutc,
dicit postea nomen misericordiae sune. Quod nomen sub-
stantiae ejus? « Ego sum, qui sum. Dices filiis Israel :
cum dixissct : « Kgo sum, qui siim, lioc mibi noincn cst
» in atcrnunr^ > Ilic cnim iicnu) dii])ilal ; ([iiia id, (piod
cst, idco cst, (piia iitcrnum csl. Scd ubi ail : « Ego siim
» Dcus A])ialiam, ct Diiis Isaac, cl Dciis Jacob, » ibi
lO.
l48 S. AUGUSTINI EPISCOPI
» Jacob, » nisi in setcrnum viverent Abraham , Isaac et
Jacob. Conversi acl Dominum, etc. (a)
SERMO III.
SYNOPSIS.
ipsa Yita « Panis, quem cgo dcdero, caro mea est pro
:
orbe terrarum ,
quem de tribus Noe filiis post diluvium
rcparavit, tanquam in mcnsuris tribus suum disseminat
KvangeHum « Doncc fermentaretur totum. » IIoc est
,
SERMO IV.
De Paschate. [a)
SYNOPSIS.
(rt) la Codice Fol. 5. iuscriplus : Incipit alins de eodein dic Sermo sancti
.Augnstini ep. Foiiassis exlenipnralis, el e repentinis ,
qiiales S. Doclorem
.subiiide liabuisse nairat Possidius fita; cap. 7, sed diguus ejus iugeiiio,
Edilioni iufereudus posl Sermvuem CCXXlX,
,
SERMO V.
S^NOPSIS.
SERMO V. DE PASCHATE. 1 55
missum resurrectio. Opus lioc ]Martjres impleverunt
nos impleamus pietate . si non possumus passione. Non
enim omnibus contingit pati pro Cliristo et mori pro ,
Gloriantur Juda;i ,
quasi vicerint me. « Numquid qui dor-
» mit, non adjiciet, ut rcsurgat? » Ihi, ut occiderent, sus-
penderunt, sed «Ego dormivi, » quia, quando volui, ani-
I
» aj)ud Dcuui, cl Dcus crat NCihum'-? " (juid polcsl pati
tale Verhuin? \'A opoilchal lamcii, iil mortrclur pio iio-
les sunt.
(fl) Dil'(ii'i!e diclu »il, (iiicin i: triljii» l'lio«i», Anlioihfiio viiltilicel tl iluo-
Hagiogiaplii BL'lgje ail diein i i. JuUi. Neuiinein tamen corum in Africa no-
tum , aul cnilum e Monunientis ilji allalis liquet. Interim rhoca
Tou .5aXacj<To'9av,uiaTovp7ou nolilia al) Nautis Africe littora freqnentanlibus
proficisci potnit , atqne huuc Olilorem Sinopensem fuisse, ex Encomio
Asterii Amaspje F.p. a Fr. Comberisio Paris. 1648. c, aliis edito discimus.
SERMO V, DE PA9CHATE. l6l
« Tristis cst aninKi mea, » animani humanam intelligite ,
(:\M\, n
i6a «. ArfiiisTTNr EPTsnopi
vina,etmduabustempora]ibus, icl est, immanis unaui so-
lamhabuitmortalem,idest, carnem suam. Animam autem
et maxime Divinitatem suam sine dubio immortalem ba-
SERMQ YI.
Itcm de Sacramento
aharis ad in/antes. (a)
SYiNOPSIS.
I.Corpus domiuicunx et in
altaii est et nn« ;il A
II. Euchanstia Symbolun. unitat.s, """"^-
IH L.t!.Z
•^""iigia! .h
eiicliaiisin.a!
expositio.
I. Hoc, quodvicletia.charissimi,
in mensa Domini
pams est et vinun, sed istepanis, et
d nte verbo fit
nus, qui «In pniicipio
» apud Oeun,
erat VcrJjuni
et DeL erat Verbum" '..
eninU
et VmK..
;
n.
i64 s. AUGrsTr^i episcopi
llecorclaniini . quod fuit a]i(|uanclo crealura ista in agro,
quomodo eam terra peperit ,
pluvia nutrivit , ad spicam
perduxit , deinde labor liumanus ad aream comportavit
trituravit, ventilavit, recondidit, protulit , moluit, con-
spersit , coxit , et vix aliquando ad pancm perduxit. Re-
cordamini et vos (<:/). Non fuistis, et crcati eslis, ad aicam
dominicam comportati estis, laboribus boum icl est ,
Audituri estis ,
quod etiam hesterno che audistis, sed
hoche vobis exponilur. ({uod audistis, et quod respon-
(f/jl To -vos in ucciijaii ii cisii, Ila((i;o niiile lalcrj)iiiic,liiin iii Frngin. vli\o.
'— {f>) Frns^inentiim «ulitiim inttrpoiiil :et. — [t) Fra^iii. rdit. cstotc vo: —
{d) IJ. racemis. — (c] \A. onutluiil : sed. — ^J) Iil iii inensa ,
et. —
(g) IJ vos pro hoc. — (//) IJ. icclius : snmiinits. — <) Fiuil liic Fin^^ineii-
deatis. Quia apud acta (/>) Dei respondetis, sic sit quo- ,
verbum ,
paiiis est, (;t \inuni. Adde verljiim , ct jam
aliud est. \'A ipsiim aliud (jiiid est? Corpiis Chiisli et
Sanguis Cinisli. rullc (igo verbuin ,
j)aiiis est, et viiiuiii.
(«) Aiil hic ir^fiiJiiin ciiKio ; antlicis , iitil inox : m/iiiniielmii |iio tfs-
poitcietis. — [h) Alijs iii .liiiiir.t. ivvtDvw/icw Cniioiiii, Secrrtoi uiii Suiilicii
Missii', iil riiiix iiilVa : <iiiir it^aiKiir. — (c) Sii|>|ile : succeilnnt, sri/iiutitiir,
vfl ((iiid siiiiilf. — (</) Id e^l : Saccrdoli meiiiorili r rcrilaili*. Il,i<|iie iion
Symlioiiiiii w\\m rci/t/<i>iiiit. Vide No^lii Srr-ioiirni l.l III. /' ''. . <>/. 31;.
iB6 S. AUGUSTINI EPISCOPI
quam accipiatur Corpus et Sanguis Cliristi? Quia , sicut
est humana fragilitas si forte aliquid quod non , ,
dece-
bat, cogitatio nostra concepit ; si quod
aliquid lingua ,
SERMO VII.
SINOPSIS.
(«) lii Codiccyi)/. 10/'. u iiisci i|i(iis : Item Seriiio iaiud .iiijfiuiiiii ei>.
ventis.
II. Audite, quomodo cantare jussi sunt alleluia divi-
tes et pauperes. « Praecipe, ait Apostohis, divilibus hujus
» saecuh . non superbe sapere. neque sperare in incerto
» divitiarum, sed in Deo vivo, qui dat nobis omnia abuu-
» danter ad fruendum. Divites sint in operibus bonis
» facile tribuant, communicent, thesaurizent sibi in fu-
»turum, veram vitam'\ » Quod pau-
ut appreliendant
peres cautent, 'fobias docet « Fih. ne limeas, quouiam :
IV, 3.
j,^
' Hel)r. \ii, 7. — '^
Mudli. i.xii, i'i. — 3 .V[>uc iii, ix.
[ii^ Sidiillu i II iVa .Vc /•//;. .V\7. /*. 4. — (A) Pro Siu-cn/o. Kli.ini Prlriiiiio,
Cfl.'» •, ilc. \iiHil)i I ,iin'ii iii iiiiprisos .\ii;^iisliiii. Rfciirn'! inria S^-nn. .V \
*7'^ *• AUGDSTINI EPISGOPI
SERMO VIII.
SYNOPSiS. .
t^smus extra
unitatem Ecclesiae non piodest. III. Contra
Schismaticos Baptismo gloriantes. IV. Cohortatio ad recens
Baptizatos.
•>^
Clirislum induistis. Non est Judseus, et Grgecus; non
>j est servus, ueque liber; non est masculus, aut foemina ;
'
(«alal. III, j^, a8. — ^ Koiii. m, 4. — ^ i Joaii. m , a. — * Jomi.
klV, -ki.
j
i|)suiii, qiii ])crciim lo<[nd):ilur, dic ('nt<'m : • Sustiiicntcs
'
Arl. VIII. — -IJ. —
\.^ ^ Amioh. \i, r. — * l.llr \i, i>
(«/ 'roi; /^oveivovui l.tv. Cuui l.W. Viili;. IiuIhI : ^>'ii o/th/rnl, rtt.s
tn Sion.
IJ^ S. AUGUSTINI EPISCOPI
» tus in vinculo pacis^. » Nuraera ,
quas dixit : Sustinen-
tiam, dilectionem, unitatem, spiritum, pacem. Spiritus
illic operator omnium, qui nomiuatus est, quem tu non
SERMO IX.
SYNOPSIS.
>i ricordia ejus. <; .Sivc dona lilius i.uidaiulo (aiilclis, m\c
'
(/f) lii f-'><li'«' /«''• '7'/'. "^- ii>*<ri|>lu« : Striiut sancti Jnffintimi tp. Agil
4i( ptu^Lfliprupi
Cj)iilu^.sionf, el iiii-iiioralitr a FoMidio iii InJuulo vi>p. i . ij,
1
Htbr. Mi. 6 — - Pial. . ni, a/,. — 3Tob. iii. 2. — • Psal. <xviii, 67.
»- '
IJ. cii. 9.
SERMO IX, DE 1'SAL. CXVII. 1
^ y
>i boQos et malos. ct pliiit siiperjuslos et iiijustos^ >j Ouid
tam misericors, quani Deus iiostei? Perseverant liomiues
mali. IJonus illc nobis bonis, bonus illc uobis malis. Aos
saevicntes in iios, ille misericors crga nos. Yocat, ut con-
vcrtamur; e.xpcctat, doncc convertamur; ignoscit, si con-
vcrtamur; coroiiat. si noii avcrtamur.
CXXIX. I'J
X^jS S. AUGUSTINI EPISCOPI
laiiicindo puniuntur viscera , cum clauditur negando
conscientia. Cur aulem in tantis cruciatibus liomo me-
tuit confiteri, nisi quia confessi solent puniri? Qui con-
fessus fuerit homini, punitur. Deo qui confessus fuerit,
SERMO X.
S\NOPSIS.
'
(n) Fii (M<\\vK'fiil. \(j. iii<rrl|iliis : Scniio siiiii:(t ^u^ii.^iiiii <•/'. .\il Ii-nipus
l'J.
l8o S. AUGUSTINI EPISCOPI
cum. Vetiis Testamentum vetus canticum. Novum Testa-
mcntum novum canticum. In Yctcri Tcstamento promis-
siones sunt terrense, iii Novo Testameiito promissioncs
sunt coelcstes. Quisquis tcrrena diligit. et tcrrcnis incu-
tatdelectationibus, vetus canticum cantat. Qui vult can-
tare canticum novum, diligat aeterna. Ipsa dilcctio nova
cst, nunquam veterascit et innovat amantem. Ita-
quia ,
( \t.i\, i.
tiir : Pri/i<tji.i, si-ii |ira-\uli:iis viiui J)ti> lul licbidicaiii ruinn. Qiio luioviilc
uiiiKiii Ni)Slriiiii cli.iiii ol>li<iiic iiDlet. — (6j l''.tinni llicriiiiMiio iii \.'"C'. .-.
Ex parte,
coelo. qua commanct in crelo beatitudo , cst
cruciantur ,
quorum non cst ncgotium, nisi hiudarc
Deum. Non non seminant. Opcra cnim sunt ista
arant,
Non furantur, non de-
ncccssitatis ;ibi ncccssitas noncst.
praedantur. Opcra cnim sunt ista iniquitatis; ibi iniqui-
tas non est. Non frangunt panem csurienti non vestiunt ,
I
SERMO X, DE rS\L. CXLIX. 1 83
tuuiii.Opera euini sunt istn niiseiicorclia^ ibi nuUa nii- ;
nit, et ait : « l*alci' , \olo, iil nbi cgo siiin , ct ijisi siiit
SERMO XI.
SYNOPSIS.
et Aclhortatio.
(«) In Coil. /o/. y.G. inscriptiis : Serino snncti Aiii^nstifii ep. De Feslo
beati Jouniiis llapt. Fra-slan.s et .suljlinii.s etidin tle Triiiilatis ni).slerJo Trac-
latiis, iiolatiis a Possidio iii Indicuh Opp. c. 8. Dc respoiisorio Psahni
centciiini trii^esiini piimi : Paravi liiccniani Cliristo nieo, etc. I.ocanJus post
Serm-oncin CCXCllI. — (i») Nempc inox citandus. v. 5. Ditroibimin in ta-
I
» Angcliim mciim ;inle tc, ([iii pra'[);ir.il)it \i;im ;iiilc l.i-
I
»ciciii lii;iiir\ » l*;ii;ivit lucciii;iin Cliristo siio '.
' .li.aii. V, :{.';. — » Ihiil. 3(). — ^ Mal.K-li. m, i, i-l Mtillli. \i, lo. —
* 1's.il. <:xx.\i, 17.
j
i8(') s. AUGUSTiNi Eriscori
« INos autem, inqiiit, de plenitudine ejus accepimus^. »
Erat autem Joannes tanta cxcellentia praecellens, ut non
ante Chnstum missus , scd ipse Cliristus putarctur. llle
autem si Jucerna esset extincta, et nidore supcrbiae fu-
, !
.1
(a) Vacillat liic scnsiis, nec mcdelam video.
SERMO Xr, IX NATALI JOAX. P.APT. iS-
cst iste, qui se dicit inclignuni solvere corrigiam calcea-
menti hujus? Quantus est? Ubi qu?erimus? Si ab
ipso
Joanne quaeramus, quantus sit Joannes non invenimus; ,
'
M.lllll, M, , ,.
n-ffno ,„./„r„m, ,n,.J.,r eu 111,,, Q„i^ ,>i.in) r«(.| ill.. ,„!„or in rr^no.. ,'/„„„„,
'{"' Joaiiii.. iiiiiio, r,)r,.| ,'
]88 s. AUGusTiNi Eriscon
f( AnLc iuciferum genui te^. » Si ergo accomnioclatum est
I
ex quo ignis ct splendor Patris ex quo Patcr. Ex quo
, ,
j
autem Pater? Ab setcrno in aeternum. Ergo et splcndor
I
Patris ab ^etcrno in tctcrnum ct tamen, quia splcndor ,
j
Patrcm ct l''ilium ct Spiritnm san('tiim, nisi isLi noiiiiua
}
dic(M'c , iiisi uiiuiM jiriiis , cl aliiiin [lostcriiis , ct sua lcni-
dor me prECtermisisse ,
qui sint inimici ,
qui confusi sunt
pcr hicernam.
YI. <c Paravi luccrnam Christo meo, » Pater dixit de
F'iUo suo. Quam lucernam? Joannem. luterroga ipsuni
FiUura. « llle erat hicerna ardens ctlucens. luimicos ejus
» induam confusioue. Inimici Christi aperti qui, nisi ))
22, 23.
frtl Hao voce Aii;;ii>>timis eliam L. I. Fetract. c. 20. ulitnr ad signiGcan-
daiii Pjalmi [laiticulam, quii.' a succinentibus frequentius npelitiu".
SERMO XI, IN NATAL[ JOAN. BAPT. I9I
|)ro iiiagiio jactabant , ct iiide se ad Christum pertinere
diccbant. Est csca quyedam ,
quae manducatur et bibitur,
et Cbristus cst. Et ab inimicis Cbristus manducatur ct
bibilur. iNorunt Fideies Agnum immaculatum ,
quo ves-
cunlur, atque utinam sic vcscantur, ut non sint poenoe
dcbilores! Sicut cnim dicit Apostokis « Quicumquc :
i
» tuum'''? » Krgo, iralrcs , oranuis , ct limeinus, uc c.xaii-
diaiiiiir?
j
Dc illis apcrtis l()(|uamiir, (jiii apcrlc iii\i(li 1 iiiil, sir\ ic-
j
runt, tcniicrunt, llaycllavcriiiil, illuscriiiil, (rucilixcriint,
occidciuiit, scpiilliim ciislodiciiiiil. Vidcamus, (|Uoiiiodo
ccs babcnt unum cor, unus dolosus ckio corda. Ergo, qui;;
iUi loc|ucbantur in corde ct corde : « Dic nobis, in cjud
» potcstale ista facis? » id cst, si cbxeris, bonoranuis; s;
[
Joaimcs IJaplisla. liiimici cjus calumniosi iiilcrrogaloics
I prolalo hiccrna; liimiiic confusi rcccssciuiil. Implcliiiu
I ost : " Inimicos cjiis induam confusionc. » \os aiilciii,
j
IValrcs, ct |)cr Joaiiiicm naplislam prau-uisorcm agiios-
centcs Domiiiiiiii, iiiio cl pci ipsiiis Domini lcslimoiiiiini,
/>««•</«:,•. (;,.<>
(«} Hiiic .Strmo \i,liliii- ii,ilii(>is suli V i>ptiiiiii. Cioiirfr > \.
Lliceriifiiiiiiii.
CXXIX. J>J
1()4 S. AUGUSTINI EPISCOn
tlc quo ait : « Habco tcstimouium majus Joamie, » cre-
SERMO XII.
SINOPSIS.
1 Joau. XXI.
(n) \\\ Codicc/o/. 28. inscriptus : Sermo sancll Augustini ep. In J igiliis
.').
I
igG S. AUGUSTINI EPISCOPI
audis eos dicere Oves mcae sunt illee. Quid queeris ad
:
Nos, absit ut dicamus vos ovcs nostras Non est ista vox !
(').
i Cuiil. I,
cvii, 6.
» nianet in domoKtcrnum ^. »
in teternum, filius nianet in
Vultis videre, quia malo scrvo dicitur Exi? Bono servo :
• r Joan. ir, 19. — - .Toin. vur, 35. — 3 i\jan], xvv, it, — * Caiit. r, 7.'
SERMO XIII.
SYNOPSIS.
«tam, (|iii Maihriiin t'i>i>los dics itilciii|iesli\is tri|iihliis prdr.iiialniiil, i|no «tiinn
iiifra //. 4- |i('rliiii'l. (^clora \ai'ii ar^^inncnli. .Scrino in l'Aliliune colluru! iliii
iii rremilu J(<Mi(iii dcvila. l'A lco autcm. cl draco d(\ ila-
tin, si scmpcr coi' in (iiirislo scrxclur. (Jiiid^piid iti liac
es, non sunt ilh patrcs. Dominus ergo ex hoc eos con-; ii
I
persecutoresMartyrum, an inter filios Martyrum? Ajipa-
rucrunt, quando prohibiti in scditioncm tumucrunt. Fi-
j
liilaudant, pcrscculorcs saltaiit. Filii b\mnos dicunt. iJH
j
convivia producunt. Non ergo intercst, quomodo hono-
I
rare vidcanlur. Talcs cnim sunt, cjui honorant, quaK's
I
illi fucrunt, qui dixcrunt : Si essemus ilhs lcmpuriljus,
I
non conscntircmus patribus nostris in neccm Marlyrum,
I
aut inncccm rrophetarum. Consentitc modo iidei Mar-
! tyrum, cl crcfhmns. qui nou cratis consensuri intcrfcctc-
I
ribus Marh iiiin. Marlyics uiulc ((iionali siint ? (ircilo ,
•
V. Pioiiidc, dilcctissimi , (pioiiiam |)Cisc(iilio , m( iil
(./) C()nlV.T. Strm. CCCM. iit iWil. C)/>iitiiii. Kiiit M.iiii.'l. \. <i>/.
laSa. II. a. iii)i J'cs(<-in iHinii ope f|iii((n>i siiljlaluin ait. — (*) SiHiniiiut
— i IbiJ. 23.
6EP.M0 XIII, LX NATALI LAUr.E.M.I
MARTVkIS. 200
num, ex iiccessitatc assumitur;
intle necessarium
iioiiii-
Ml NecessariiEreinecessitasnomcnimposuit
Proindc
iiunc iiobis necessarius cibus
est istc,
ad sus- quo utimur ;
lentandam temporalcm vitam
necessarius cibus est- ille
autem optimus cibus virtutis, et
sapienti.e, panis vivus
semper cfficiens, nunquam deficiens
(a). IJIe optimuscst'
iste necessarius Proinde
est. cum transicrit ista neccssitas
tamis, et sustentandimortalis
corporis, non erit istccibus
jam necessarius. Quid enim ait Apostolus? « Esca
ventri
^ct venter escis; Dcus autem ct buiic et bas >'
evacuabJt^
Quando autcm cvacuabit? Quando corpus
hoc animalc rc-
surgcns fit spirituale. Ibi enim nulJa erit indigentia, ct nou
erunt opera ncccssitatis. Omnia
iJ.i
enim ista , fratrcs ct
bona, quaebic dicuntur, opera,
etea ipsa opera, qua^mone-
nmr ut faciamus quotidie, nccessilatis
opera sunt. Ouid
tam bonum, quid tam
pra^clarum , quid tam Iaud;d,iie
^;liristiano, quam frangere panem esurienti? IvM-aun.
sii.e tecto inducere in domum?
nudum, et vcsliixO Yidere
V.dere iiiortuum, et scpelire?
Viderc ]itiga..tem , et co..-
^o.Uare? Videre inJirmum et
, visilaie, aut cu.a.e'^ 0.,i-
nia I.aec laudabilia
opera su.il. AUe..dileel Nidele
,,ui
iH-<:ess.tas ea pe,,e.it.
r.angis e.,im ,,ane.„, quia Nid.s
csuric.lem. .m ,„„,o ,.smi,ct,
eui f.ange.es panem? T(,|le
neccssitale,,, ail.nus n.ise.iic,
non <Tit opus lua mise.i-
f-ord.a. .S.cj ia.,„.„ pe,-
bn-c opera, qurc necessitas
gvuuil
l>'''v«-minus ad ,IIa,„ vilam ubi necessilas no„ (..ii ,,„.,-
"'•'''" l'<'".'N'ii':Nl l.at.iai... ]npal.iase.„|,(,.„,a„su,.,,
"UiKjua... |,eiegnnalu.(>
..a\is (q,us .,.,., e,it sed
; ilja „a-
Vis, (|ii;r ibi o|,us I.O.. e.il, illuc i,,s;, ji.idu. il. Cum ,„ ,•.
VCM.tum Ju.Til isla ...m eni.,1
, ,
se.h.i^i hir adin,, ,!,,„;,„,,
' ' ''or. M, I i.
cxx.x.
,,^
210 !^. AIT. LSTiM i;i'ISr,(H'I
niliil essc ad id, (|uud acccpluiiis cs. (lcrlc lioc lldc rcli-
uenius, de corde luo boc non ii(cdat, ^on potcs Iioc ca-
perc, cl vidcrc, (piid cris,(pialc cigo crit. (piod abco. (|Mi
forte enim erat qui diceret quia ipse est qui in Christi
, , ,
» mus ,
quia ,cum apparuerit, siniiles ei erimus, » cujus
lilii sumus, « Quoniam \idebimus eum, sicuti cst ^. » Jam
niodo , si vis esse, cui similis eris, si vis nosse , cui similis
cris, attendeipsum, sipotes. Nondum potes. Ergo nescis,
cicndo ergo adliuc, quod cst ille, ncscis, quod cris et tu.
j
»mus, sicut et vos nostra in diem Domiiii nostri Jcsu
\
» Christi^. » Inviccm pro se orabant ante dicm Domini
, nostri Jcsu CLristi, gloria in dic . infimitas antc dicm.
I
Orctur in iiifirniitalc, ut gaudcatur iii gloiia. Elcnim di-
I
vcrsis temporibus tamcn uno tcmpore omnes per-
illuc
i
vcnluri sumus. Ilinc cxcundi divcrsa sunt tcmpora iUic ;
I
accipicndi unum tempus cst. Scmcl cnim ct simul con-
;, grcgal)imur, ut accipiamus, quod divcrsis temporibus ct
:i crcdidimus, ct dcsidcramus. Qucmadmodum opcrarii illi
;,
invinca alii ducti sunt liora prima , alii lioia lcrlia, alii
Ji
' a Cnr. I, I.',. — '^
iMdllh. xx.
'2l4 S. AUGUSTIINI EPlSCOPf
SERMO XIV.
SYNOPSIS.
in eo, Dominum
in illo, et illum in Domino. Quid enim I
(«) lii (!o lici' /')/. 3(i, /;. 2. insri iijliK : Itein Scnno sancti Au^mtiiti ep,
I
vituj)cral . arlilicciii iiiiiiidi \iliij)cral. Aiidiat niiindum
bis iiiio loco iioiiiiiiiliini siib div.isis sigiiiricalionibiis.
morcs nisi boni vel mali amores. Magnus iste vir, dicet
,
ama lu. Noli irasci. si dixero Talis sis! Sed pari'o. non :
1 Jacob. IV, 6.
I
» et itctcnlur^. » Mitis erat. In Domino vuit animam
j
suam iaudari. « In Domino laudetur anima ejus. Ilonore-
tur etiam corpus ejus. Quia" Prctiosa in conspectu Do-
»mini morsSanclorumcjus-.^^Sancte cclebntur, tanquam
a Clirislianis celebrctur. iNon enim aram constituimus
tanquam Dco, Cy[)riano, scd Dco vero aram fecimus Cv-
prianum [a),
lilitiir.
2-20 S. ALGUSTINI EriSCOPI
SERMO XV.
SINOPSIS.
• P.stI. <:\xiri, G. I
(") Iii Codice /o/. 37. /j. 2. insrriptiis : llem Sermo sanctl Aui^nstiin cp.\
)' slerilis iion cst iii illis-. » llnic. Ixiic, «jiiod iion ti-
tcs ,
quas non timuisli, in tc convcrtisli; soevicntcs sprc-
j
CXXIX. K)
226 S. ALGUSTINI EPISCOPl
SERMO XVI.
SYNOPSIS.
I. Exemplo Martynun Christus nec propter snperflua , nec
propter necessaria inunrli bona negandus. II. Anior proxiuii
unde, et qualis. III. Salus et Aniicus duo necessaria, quo- ,
(fl) Iii Codiceyb/. 39. iiiscii|)tU5 : Serino sancti Augusiini ep. In Natali
sanctoruni Marcjruin SciUitanorum. Passi suut hi Caithagiue circa A. C.
aoo. Butnero, ut videtur, duodecim, uiiuuJi ex oppido Scilla, aut Scillite Pio-
vincia; Proconsularis Africa>. Acta eoi uni alia exlanl apud Bironium ad A. C.
ao2. alia e BiUlioiheca Eccl. Tolet. apud Bollandisias T. If . Julii ad diem
Xyil. quo illoiuni memoria agitur. lii illonim Bisilica Carlhagine Angiisti-
DM& Scrmonem habuit iu Edilioiie CLV. Ciim vero Possidius iu Indiculo Opp. ,
timiiue Ronise in SS. Joannis et Pauli JEde in monle C(plio cpiiescunt, qiiein
Tilulum, dum lia?c commeiitarer, oriiabat Joseph Card. Garampius, vir pie-
tate, doclriua. hominum lilteratorum umoie, sacraque digiiitate vere emiiieii-
tissimus, miliique ab illo jaiii lempure, ijiio sumini Poiiliiicis ad Aulam Caesa-
ipsius, ul pie .spcramus, Augiistiiii coiisorlio piopius adnioliis est Roma; IV.
— Scrino
{
cari povsct.
SERMO XVI, IN NATALI MARTYRUM SGILLITANORUM. 227
negarent vitani, aniando vitani contempserunt vitam. Ut
negaretur Christus , vitani promittebat inimicus, sed
non qualem Cliristus. Credentes ergo, quod a Salvatore
promittebatur, riserunt, quod persecutor comminaba-
tur. Fratres ,
quando Solemnia Alartyrum celebramus
exem[)la nobis proposita noverimus, quae imitando as-
sequamur. JNon enim istarn faciendo frequentiam, auge-
mus Martyrum gloriam. lllorum corona populis nota est
Angelorum. INos, quod passi sunt, cum legeretur, audire
potuimus. Quod autem
Nec oculus vidit acceperunt, «
i5.
qq8 s. augustini episcopi
tos, errantes, superflua colentes, lemporalia diligentes,
seterna nescientcs. Haec Sapientia stultis amica non fuit.
mater tua , conjux tua, filii tui, fratres tui, sorores tuse.
' I rmi. VI, f 7-i(). — ' I.iK'. 11. > '»• — ' ''••"I- ^*' . ' '. > J. — • Uoiii.
VIII . i'l.
202 S. AUGUSTINI EPISCOPI
quid aeternae luci? Cui luci me auferes? Quam commu-
magna quam videset tu.
iicm habeo et tecum? ]Non est ,
men c[uod mihi non dicam tu sed nec uUa nox possit
, , ,
w dilexit nos^. »
? Quia anias
autein ipse inimicus es tibi iniquitatem. « Qui
amat iniquitatem, odit animam suam^'. » Sed
» autein
(«) Murljriiiii iicmiu! ScilliliiiKiiiim. — (/') lii iili iM|iU! Aitii sii/>ni lit.
li)i|iu'tilut iiicliiciiiilur.
234 S. AUGUSflNI EPISCOPI
eam habebimus, ubi perire non possumus. Salutem quae-
ris? Contemne, et habebis. Negas Christum timendo of-
fendere amicitias hominum. Confitere Christum, et amica
tibi erit civitas Angelorum civitas Patriarcharum
, civi- ,
i
SERMO XVII, IN SOLEMNIT. SS. MACHAB^ORLM. 2.35
SERMO XVII.
SINOPSIS.
tio coiitinuata.
1
cic nostra lorsilMii maciilosiim occurrcril aspcclibiis nos-
in Liic. XIV, a«, «'t IHnit/i. xix, i(>. iiiiiiiiiliMmn «il |u'rs«'\« riiiilinm Im'I'-
libiis iii i.ioriinii S|it(ln(nla iiivrliiliir. llaliiUi» i>t ali Aiit;u»tino llullw
yilan'.. 8, uim m nna lnntiiiii ir^ioi.r, if./ nlni iiinifiii- lo^iitii.s ifinffft. Ili-
tur : mala.
SERMO XVII, IN SOLEMNIT. SS. MACHAB,EORUM. 289
dicenda est. rsihii enim pejus illa morte, ubi mors non
moritur. lloc iJle quia inter suas delicias cogitaLat, lia-
bens tanta boua venit ad Dominura. Dicebat enim sibi :
Post ista tanta bona si habuero et vitam aeternam, quid
me felicius? L nde ergo sollicitus erat, interrogavit, et ait
« Magister bone, quid faciam , ut vitam aeternam con-
» sequar? » Respondit ei Dominus primo : « Quid me
» interrogas debono? Nemobonus, uisi unus Deus *. »
Hoc cst dicere : i\on te facit beatum , uisi unus Deus.
Spiritu suo ,
qucm ipsi occiderunt , etconsibum salutis
quaesierunt. Desperaverant enim et non arbitrabantur
posse sibi donari tantum scelus ,
qui Dominum universie
creaturffi occiderunt. l*]t acceperunt consolationem ab
Apostolis. Promissa vcnia, promissa impunitate credi-
derunt, et omnia, quae babebant, vendentes, pretiarerum
suarum ad pedes Apostolorum posuerunt ,
quanto plus
territi , tanto magis boni. Major timor cxtorsit dclicias.
Fccerunt hoc illi ,
qui Dominum occiderunt ; fecerunt
])ostea multi et faciunt mulli. Novimus, exempla cons-
picimus, in multis consolamur , in multis delectamur,
I \\i\. |(i
2^2 S. AUGUSTINl tPlSCOPI
proscripdonein , minaLur mortem. ILi te proba, ibl t6
ib.
^44 S. AUGUSTINI EPISCOPI
noli irasci. Si autem dico tibi : Talis sis , et irascerls
(<i) Biilla liicta Reiy'ifi mlis AlVic.v inter Hipponem, et Carthagineni, Plin.
coiitrn Doiiiit. e •24. et iii Conc. C.aillKi£;. II, an. 390. < t III. an. 397, ct
pass. a Biilla Hegia. Iiifer lipiscopdnim Nomina apnd f^ict. 'Fit. siipra at.
trnm imc pertinere arhilror. Confer Haliiz. CoUect. Coric. iii notisad Collat.
Cnrthag. et Daudraudi Lc.x. geogr. et Antoiiini Jtiner. supracit.
SERMO XVII, LV SOLEMNIT. SS. M\CHAB.i:ORlIM. 2^7
pariter judicemur. Voluit ergo Deus, fratres mei , ut
transirem liac. Fratcr meus ( /) tenuitme, jussit, roga-
vit, compulit. ut vcrbum vobis facerem. Unde fliccrem,
nisi unde plus timeo? Undefacercm nisi unde plus do- ,
SEIIMO XYlll.
SINOPSIS.
tnortali ,
quale erit gaudiuni uostrum ,
quaudo ibi iios
i
SEKMO XVm, IN NATALI OLAUr.ATl MAUTYiUS. '2\[)
(f() .S((|iuiiii Senlciiliu «tl voilmm l«i|{ilur Cixl. Hilil. l'ali«l. '/<«•/ MN-
Scniiitiics s|)iiri(is n<l iT.idrs in Erciito Senn. i(( u Maiirinni> nxn
Iiiilcr
edilo. Il.i'|ii.' SiMiinJivrnMcin iiotnd l\iil lm|»<Miori, i|iii s|niri«tN illn. r(»ii«c r-
riiiii\ ii,
200 S. AUGUSTINI EPISCOPI
Arbitramur ergo nos, fratrescliarissimi , in via vobiscum
ambulare. Si tardi sumus ,
praevenite nos. JNon invide-
mus , quaerimus quos sequamur. Si autem nos existima-
tis celeritcringredi , currite nobiscum. Unum est ad quod
omnes festinamus , et qui tardius , et qui celerius ambu-
lamus. Hoc ait ipse Apostolus. « Unum autem, quae re-
» tro oblitus, in ea quae ante sunt cxtentus, secundum
>^ intentioncm sequor ad palmam supernae vocationis Dei
« ni Cbristo Jesu. » Ordo verborum cst « Ununi autem :
U
SERMO XVlIf, l.\ .NATALl QUADRATL MART\RIS. 25
» ipsuni non arLitror apprcliondisse et cum exliortarctur
ad currendum. et '< Ad ea, quae ante sunt , )> cor exten-
tendendum, " Ouolquot autem perfecti, ait, hoc sapia-
» nius^. Supra dixerat « Xonquia jam acceperim, aut
)> :
(n) S. (jiindrnti Mriiioria, verha siilil rfod. linisrlidiii Arl. .VS. '1
. \ I.
'
• lixod. xxvH, I. — 2 Hcbr. xii, /». — ^ Roin. vi, 19.
'" fa) A GriErisacceptiiH), qiiibus vaiii Sancti, PiiqiK! ©«oyop»'., Xp^cxrfjryji
> ide Ciilflei ii ffjtas aJ Ei>ist. S. Ignatii martiiis.
SER.MO XVIII. IX \aTAM OUADRAII MAhTYP.IS. o^)?,
'
• Muiib. X. i;.
2^4 *• AUr.LSTiM rnscoPi
talem tuam, qui exeruisli tunc cupiditatem tuam. Pam- !
'
Quis est, qui audeat dicere : Sed plus debuit amari im-*
mundilia ,
quam justitia ? Interim justitia gradum tibi
facit. (^erte, inquit, dissimilis sum ; certe plurimum dis-'
sed quaTit occultari tecto? Quare lioc ille ? Quia tuiic (</)
us({ue potuit amor immunditia^; timet enini delcgi, ti-
met [)uniri. Hi vcro amatores illius invisibilis pulcliritu-
CXXiX.
258 S. AUGtSTlNl EnscoPi
SERMO XIX.
SYNOPSIS.
• 1 Cor. xit, 3 r.
tas, ciijiis jiars posleiior liistorica est. Mcinorat Possidius iii InJiciilo Opp\
c. 9 De Charitnte Tractatus dtios. PrieseiKs Editioiii inscrendus post Sermo-t
nem CLXII.
I
SEP.MO XIX, hV. VERBTS APO^TOLT 1 COR. XII. qSq
et ea quidem proeclara, nec parvi facienda; nihil
tamen
quinon habuerint (iharita-
ea dixit prodesse liominibus,
tem. In quibus donis commemoravit : Linguis loqui ho-
minum et Angelorum, liabere omnem Prophetiani, oni-
neni scientiam, omncm fldem, ita ut montes transfisrat,
distribuere omnia sua pau[)eribus, traderc corpussuum,
ul ardeat*. lla?c omnia uiagna atque divina sunt; sed si
in fundamento lUiaritatis collocentur. et de radice (iha-
ritatis exurgant. Fuisse autem cx his donis multa in
multis, qui non habuerunt Charitatem, non auderemus
dicere, nisi doceremur cxemphs non quorumlibet homi-
num, etundecumque petitorum, seddeipsissanctisScrip-
turis, quil>us quisquis non habuerit iidem, non polest
»7-
q60 S. AUGUSTINl EPISCOPI
aDomino petierat, a Domino acceperat, et natum Domino
Eo ergo tempore erat Samuel, quo tempore erat
(lederat.
David praestantissimus ille Prophetarum nam ab ipso
,
,
lioii li;ibco, ^rd lli lllo b;ibco. Non c^ncl incillll , .si iii
membris ,
pretiosior est officiis singuloriim. Ita vidcs iu
Ecclesia liominem parvum aliquod donnm b;d)entem, et
Plu». cU.
SERMO XIX
DE VERBTS APOSTOLI 1 COR. XII.
,
q6-
sunt. ncc samtatem possunt admittere.
Etcnim tandiu
mcmhrum admittit sanitatem quandiu est de
rorpore .
j udicio ,
jam prsesidet in Evangelio.
VIII. Judicatus est modo Crispinushaereticus (c/). Sed
quid ait? Numquid evangelica sentenlia superatus sum?
Inde se asserens victum non esse . quia Proconsul contra
illum judicavit , non Christus. Si ergo judicium hominis
parvi pendit ,
quare a Proconsule ad Imperatorem appel-
lavit? Ipsius Proconsulis judicium ipse flagitavit . ipse
dixit Audi me. Non sumhaereticus. Cujus judicium flagi-
:
(a) Aniio 404. "^ide Aiigiisliiii f^icri^ L. N". r. t i T. \T. edit. Manr. col,
ly. ipsiimrjiic Aiigiistiinim variisloci».
SERMO XIX, DE VERBIS APOSTOLI 1 COR. XII. 2G9
vitorum, et recusantium. Clauclentcs oculos . acnolentos
lucem videre ipsa lu\ feriat. Non eis liceat dissimulare
manifesta ! Non eis liceat averti a patentibus ! Non eis li-
liniiin scriliiiiit Miiiiriiiiii, <! rcclitis lurlussc, (|iiiiinvis iii Aiil. l'ii|;ii Dissert.
Uj-/uit. ad an. (llir. n)<). I'. Curn. Aniitinum, td uu. vero v-iC». Sfx Corii.
M(li'liir, <|iia (iliMilv(l):iiiliir Liliclli tiii|i|ilti'cs. Oidirril cliain iii l\/iiitolii l/cri
Mi/iitiric. — ('/) \ i(l<'liir uiiiissiiiii : liiiheie. — (r-) M csl, .nl 1'iiltiiiiiiii . Adi
Diiciinf,'. (iloM.\\ V. — (/) Melcliiiiilciii, Miiliudciu Poiil. Itiiiii. IJniiviio
Miii cns mldiHis.' Aii illc. (|iii (lciiiccpH a Mclcliiadc sticiiiiiliit 1'uutiricalMn
j;c!(.sil ,'
Ali llliii.s (• Irililis l''.|>is('0|)is (l.illicis |liJicio illi udjlilictl» .' — {/() l'u-
{11) (li'ltiv. l.l mii.\ yt-.ri'/:. Illilr, lil K;(T9/,m<, , liil ili.illllh KoirOlul,'.llCf,.
.
(\\l\. 1'^
Q^4 ^- AiGUstiiVi Errscori
rit. — [b) Ita raembranx , sed rescribo : attestamur, — (c) Puto : commo'
verts.
,
iS.
5-^6 S. AUGUSTINI EPISCOPI
prcedicavi de Africa. Quid dicturus? An Me pro :
SERMO X\.
S^ NOPSIS.
niilii niiini» (oliicrcK; viJeiitiir, (|ii;(iliiiii ( n>c iiiln Auf^irliiii (lif;iiiii»i( i" .
^(•rlm ctiain Psalmi ikiii sciiicI iiiii|i|)iii'liiiic rc|i(li, rl inlriiili. jii(|iic 4il((»
XXXVIII, I.
(a) lnsol«i)S lictio verbi Jnaurior ad j^rwc. 'l^.vcuTi^o^ai, f|no(l LXX. hoc
loco.
SEUMO W , \)L \LKtUi. rsAL. XXWIU. '2"^C^
» cum^. V
Deum , et tantum
dicunt enii, tantum : Per Cbristum !
•
'^Jaco!). m, «. — 2.il)id. 8.
- (rt) 1"rajecit voce.s Librariii». Lege : Opns non est, ut doceatiir^ etc. —
(b) Ila scripsi pro : fecerit, (|uocl habent membrauae. — (cj Reclim forlassc:
cs, (jiii (li( i^ : " Doiiata siiiil tibi pcccala lua '? » Si dive-
'
. — ' l's.il. « Aiv, j. ' M.illli. X, 17.
.'j
'/) Aut |ii'(i IV1ar.sii|iiis ((•rttiiii |i('ciiiiia- .tiiiiiiniiiii ('oiitiiii-iililiiit, iil (%(
apuJ Jiiv«ii<il. ••t l'rffrt. iiiil |U'(> i|i!l.i (|iiH(luin INliiniiKiriiili »|>ccic, dr i|iiii
viilfl Sirinornliim in nnt. it/l Mriinoiirs .tnfin.it. Ofifi. T. 1. l'iuit. itii((>. < c/.
(u) Kidiciilo iii<', <t lii» iiilio |)M) iviu/ciiitiouK l'\\i>^ti\\^ Hiy\n\\: Wftr
ffnvit — (/') M oAl, R«'Mrij)l»iii), Di-ciiliiin Priii i|.i». niul»- rli»m Fo(wiiUi,
i.ittei<r FormiiKe, -^ {<•) I.iTln linril «nli- ,^t riiioiii m Ffi^tota Jnfchi V H.
(jiiid (111111 ail lil)i : Imii'! 1'ibriose ? (lito lii i-cciiiic iiilii^
i
dicit libi coiiscicnlia lua, dic : <« (lloria iin>li.i li, cc csl,
» testimonium coiiscicnlifr nostiiC-, " l)i\il lilii li;ec
tu Deo : Palci , i^nosce illi. <[iiia iiesi il. (|iiid (lical. KoLja
pro illo Dciiin. « Di\i : (liislodiam \ia^ mc.i>. iil iioii i\v
me, rogo Deum pro te. Ego tibi quidem veniam do, et
rogo pro te D(mm meum, cuitecistiinjuriam, cumin me
peccasti. Noh uUerius iacere, noh superbirc Non dico ! :
lledde iUi, Deus, qui dixit mihi, quod non feci. NoJo
Jioc dicere. « Posui ori meo custodiam, dum consistit
» peccator adversus me. »
tus est iii me dolor. Ista est via. Iloc enim lecit ipse i)o-
.
ijon (licil, ct ego i('ci, (qitaiulum est, ut di(al, ul c^o
'
conlundar. (|uia leci. Ista misericordia Dei esl, Si aiilcin
Iioc dicil, (juod non ieci, gaiideam de niea securilale,
doleam i\r iiatiis inilrmilalc. '< (laluit cor inciim intra
— ''
Psa'. wwiii, .'?, (>.
SERMO XX. DE VEIUlIS PSAL. XXXVIII. 281)
sinius lianc discutcre, quia satis est ardua. «Locutus suni
« in lingua niea. iNotum mihi fac, Doniine , fmem meum,
» ct numerum dierum meorum, qui utsciam. quid
sit.
Dcs.ciidii liiic <i\is 110 l<r, cl .til : (Jiiid lii. ('icilis' Cj.
(,X\1X. *9
ves Jerusalem ! Iniago et siniilitutlo Dei uon est erecta,
nisi iu Jerusalem. Slatuae Dei in hac vita non ponunlur.
l.aboremus, redeamus! Qua redimus? Ecce substerno
me vobis, fio vobis via, ero vobis finis. Imitemini me
f< Notum milii fac, Domine . fmem meum! » Ipsum cre-
dimus, qui est finis noster.
est tibi notus fmis tuus. Quomodo tibi notus factus est?
Finis tuus pauper fuit, fmis tuus humihs fuit, fmis tuus
1 aa u. ^uo,.odo mutatus
est Chnstum? Attendite, uuid
dixit. « in lame et s,t, in
tera usque « gu,s scandahzatur,
, frigore et nud,tale, . Jt
L-
» tus su.n omma
:
ego non uror^^
on,n,hu., ut o,nneslucr,laceren,^
et
i^
Pusui
meo custod.un du.n cons,st,t
>>ori
peccato,- adsersu,n
«me .Qua^sunlvchaPauh,
fratres. « Qu,s nos
sepa-
»nd.,tachar,tateChr,st,?. l.mem
attende. « ()u,s n,e
separah,t a chantate
>'
Chr,st,? Tr,hulat,o , an prl-ssura
an persecut,o an nud,tas
>'
, an periculum^?. a.nanl ,
tem o lerventem, o
currentem o pervenientem Viru.n , '
nj.
'1C)1 5. ALGLSTIINI EPISCOPI
tationem . et post tantas revelationes . raptus usque lu
tcrUuni ccelum el audivit iiieffabilia verba et tamen
. .
»sciam, quid dcsit niilii. " Diclurus sum non sinc do-
lorc ct pudore. Plciivquc foeminae Ibrtc volunl Dco scr-
virc, ct si audaccs fucrint dicunt parcntibus Dimillc , :
luc. Virgo Dci \<)lo cssc , aul scrvus Dci \olo es.-e ;
et
audiunt : Nec salva sis, ncc saivus sis. >crc non iacies,
quod\is. Quod cgo Nolo, boc facics. ( biid si diccrctur
Dominum, etc.
SERMO XXI.
S^NOPSIS.
I
I. In Dei laude i^.didcn'. et lautli Dci \ivond(» c oti-
'
Rruere, admonet nos. «juod modoranfavimus. Exultate, '
los decet pravos non deeet. Qui autem recli ipsi etiain
, ,
I
I
iui(|ui, (|ui in Domino cxultare non possunt (]uoniam .
• l'«al. \.\%ii, I.
('^1 lli (lo licc /o/. 71. />. 9. •i>t>'ri|>lil« : Srr/no fiH-ti .4u^ti$liMi ff.
/'- Piifr, rt l,iz"-'> V\ hv, ••l .lol.^ Hi<i"H» <. i'ii-i.Iii N..«frr, Virtim rrr-
tem ahquando bonus non est visus quia non eram rectus ,
corde. Non est autem ausus dicerc Non est mihi Deus :
visus bonus sed tamen hoc dixit. Cum enim ait «Bo-
; :
Deiille, < iii iioii v i<l<'li;ilui hoiiiis Dciis, (piia /.<'lav il iii
«7. — ly.—
'*
' rsii!. i.wii, i(», Liuv \\i, •'Ibiil. a.\.
298 S. ALGUSriM EPISCOPI
judicium Dei verum , et justum , quod quidem modo
agitur, sed occulte, futurum in fmein manifestatione, et
tanquam correcto corde ex pravitate propria , admota
velut regula justitiae Dei ,
qua cor torturii corrigeretur ,
id est rectum
, ut non ei displiceat Deus
, et (juando ,
* Psal. .\x.\in, 2.
SERMO XXI, DE VERB[S PSAL. XXXII. Q99
X minum in onini tempore . semper laus ejus in ore meo.
» Flagellat autcm omnem filium, quemrecipit ^. » Quid
crgo eligis? Flagcllari, et recipi. an non tangi, et non
rccipi? Yide ,
qualis sis filius.Si haereditatem paternam
appetis, flagcllum non recuses. Siflagcllum rcspuis, nega
liciereditalcm. Quocnini te erudit, nisi ut det haercdita-
tem ? Haeres patris tui ut esses, non te increpavit, non
ohjurgavit, non castigavit. non verberavit ? L t quid hoc?
L t ei succederes in domum quandoque ruituram , et fun-
dum quandoque aurum non diulius in
transiturum , et
|)li('iiics. .\()ii timco, iic (lc saiii orc pioccdal laiis Dci.de
agroli linguaquuTalurAIalliciiiaticus.aiil Sorlilogus,(pia'-
ratur Pnccantalor, ct rcmcdionim diaholicorum Alliga-
|or(r/). Non limeo,(juia jam iiitcllixisti lionum Dciim cssc,
(a) Miithriiiiidciis,». o. AslroJD^ux, l)i\iiiiili)r, iil Sii-|ii' 111 <>|)|) *> l>i)r'n-
ris. I'ni Sortiloffo riitlo Soriilrp^iim.wX 1 III. I' II /// F><iii\'. Jonn. «. 1.
Trtict. 7. <•(>/. '.i\\, lllii iMi.iiil fnritiiltiort. Killintilt , i|tll(' llifiiiorat, .ilil>l
praeterendo autem
blandimentorum veritati flagellorum ,
tor.
c<Prcemagnitudine,inquit,iraesucenonexquiret .
de dmtiis suis
peregrinum,etcc«tera,qu«. soia divitcs
soia iucrantur. Ncque cnim iu-
percipiunt ,
qua^ divitcs
iucris qu,3e fdns suis rclin-
crantur, aut pr^sumunt de ,
1
psal i.
— '-^
Psal. xxxviii, 6, 7.
.„'..
(a) Similia
.\
c
supra Scnn.
t'// n.
ril. ,, ^
3.
_ (f)
Vj In s.er\itutem. Quo perlMV
Capuol. ct Lawpnd.
Stnsuh voci. obsctii.s ai-ud Suet.
.fuJ.
.
das, sed ut mutes locum auro tuo. ?Son enim u'\l libi:
( iim dederis perdes sed male liabens in terra in ccrlu
,
, ,
siuiim (li\ ilis. Si mcriliiin illi paiipci tas laccrct , iioii ciiiii
bono Bonus
phicuit. « cnim Deus Jsrael rectis corde. »
llectuscorde erat Job, ideo decebateum hiucUuio. « Do-
enim « Quanta
: mala patimur! Dic aliquid in Dcum .
:
ret, diceres D<>o : si ego gubcniarem , non ficovm
j
quod iacis. Qiiandoenim libi displicet. iiescio (jiiid, fic-
;
liim a Deo, nonne v(;lles (<> css<> gubenialoivm? Iviiilxscc.
1
(^ui velis succed<re, vide. l\lorilurus immorlali. Iioipo
j
Dco. Meliiis esl tc illi c<'der<' , (|iiam «|ii;cirrc siiccctlcic.
! Cede Dco, (|iiia Dcus csl, clsi l()ilc (((iiIim xoliiiifnicni
Uuam lccil, iioii csl forlc coiilia iilililiih ni liiaiii, (Jiiaiil.i
^
iaciiint mcdici conlra a-groloriini Noliiiilalcin, cl laincii
\ non iaciuiiL conlra sanilalcm, \'A cn.il nicdiciis ali(|iiand(»,
Deiis iiiin(|ii.un, Si ciy.i» (oiiiiiiillis lc incdico Mli(|ii.in(ln
I
(;\xi.\. jo
3()G S. ALGUSTINI Kl-ISGOPl
cataplasma, qiiod icve cst, aiit eniplastrum, midc tibi
tlolorcm noii faciat, sed plerumque ut urat, ut secet, ut
auferat mcml^rum tibi, ettccum natum, committis te ilb',
noii dicis : Ilic forte errat, et ego minus habebo unum
digitum ;
permittis ut tollat unum digitum , ne forte
inde totum corpus putrcscat, et non permittis Deum se-
care, ut tollat aliquid dc fructibus tuis, si forte in ipsa
moderatione liabeas disciplinam ?
SERMO XXII.
SYNOPSIS.
(«) Iii (iod. fol. 7.'(. iiiscri|)ttis ; Senno suiuti Auf^iistiiit ri>. \W .Sj. •
liiiiiiuiia et iliviiiii prieclurc ilisserit. Iliil>iluiii tiiisM* iii Ollicio vfs|ii-rlinii il.i-
cct {''.xorJitnii. QiiJm rticrit I'!|ii.sco|)ii.s illc, (|iii Cliuritiiti tii (|iii('liini iiii|iii( l,.-
trnii!. I.odciii (1. l'o»sidiii» el prusciitcm iiicinorut, i|iii F.dilioiii |iosl Scimo-
nviii V V iiiscri possit. — (/'j l''ortussis oxcidit : Deiis,
'HK
3o8 s. Aur.usTLM Eriscori
qua scrmo cst, pcrdiirarc debct. ct noii cuin scrnioiic
et credo ,
quia non olTendet ) sed et ipsa spes non erit
sempilerna. Cum enim res vcnerit , Spes non erit. Tan-
diu cpiippe dicitur Spes , cjuandiu nonduni tencturrcs,
diccntc Apostolo : « Spes autem ,
quae videtur , non est
» Spes. Quod enim vidct c|uis , cpiid sperat? Si autem
» quod non videmus. spcramus, per patientiam expecta-
» nius^. » Si crgo Spcs, queevidetur, non est Spes, quia
cj[Uod videt cjuisj cpiid sperat, et idco vocatur Spes, quia,
quod non videmus, speramus, cum vencrit, quod vidca-
nius, Spesnonerit, cpiia res crit. PSec tunc maledictum
erit, essc sine Spe ; modo vero cuicumcjue sinc Spe esse,
nialedictum est, et opprobrium. Et vae illi, qui sine Sj)e
modo estl Male est enini sine Spc essc, cpiia nondum est
Ipse est Spes tua. Ipse est modo Spes tua, ipse erit
postea res tua. Spes est credentisrcs erit videntis. Dic ,
1 Psal. cxii,)
.
SERMO XXIII.
SYNOPSIS.
((/) Iii Cddici^yi)/. 74. p, 1. ti\srrn){\\% : Sermo uunti Muguitini rp. !>.•
' 2 Cor. Vj G, 7,
(c/) Pro til/i vitli'liir rrponeiiJum : nt, q. d. non debrre qia-ri nierrnlim
fiJi-i anlc ipsam flJem. — (f>) A ideiur let^eiuinm : elsi.
?r.rMo \xiii. m: vij.bi;^ p^\]., cxlv. 3i3
viderc Sapicnlos liujiis muiuli , ct iioii lioc poRsunt vi-
dcrc Clirisliani? Qaiclam Sapicntum niundi cloqucnlis-
simus liomo clixit : « Quicl cst cnim Jioc omnino ipsuin
(liu, in c|uo cst alicjuicl cxtrcmum^? » Omnino ncgavit
diu cssc, quod ad fincm quandocumcjuc potucrit pervc-
nirc. Proisus cpiandocumquc, non quousque tu vixisti ,
» Deo iiico , (|uandiii \ ivo, >> nisi Ar illa vila , iibi diu esl.
Si enim iii isla vila ideo iiiliil diii , ([iiia esl ali^iuid e\-
' (V< ••/.., (»i!il. |ii'(i .M. Aliiuillo II. i». — '•'
Jariil). IV, «5.
quid idco mclior sum, quam ille, qui non est ? Quam ille,
quiin Christum non credit? Quam illc, qui Deum meum
blasphcmat? Admonct eum Psalmus. « Nolite fidere in
i>principes. » Quid te delcctat flos foeni? « Omnis caro
» foenum » Prophcta loquitur, non solum loquitur, sed
,
SERMO XXIV.
SYNOPSIS.
h
SEI.MO XXIV. DE MIRBIS EVANGELH LUC XVI.
3ln
post transactum sasculum in fine
judicium. IIoc cum in
rehus liunianis non crcclcrctur,
prEedicaretur autem ct
annuntiaretur a Proplictis servis Dei, et
a Lege, qua? per
Mojscndata cst, et adliuc incredibile liominibus
viderc-
tur, venit Dominus et Salvator
noster Jesus Christus, qui
hoc liominibus persuaderct. Qui cum sit
Filius Dei iiatus
de Patre invisibiiitcr, et ineffabiliter,
coteternus Patri
et «qualis Patri, et cum
Pafre unus Deus, cum sit Ver-
bum Patris
per quod flicta sunt omnia , et
,
ConsiJium
per quod reguntur omnia, tantam
1 atris,
magnitudiiiem
suam, et incompreliensUjilem majcstatcm,
acpotestatcm
quas non potcrat cognosci ab
bominibus, deposuit ad
terras(«) accipicndo carnem, ct
apparendo oculis liomi-
num. Cum ergo Deus, id est, ij^sa Divinitas,
in Cbristo
non videretur, caro visa contcnmebatur ille
autem intc- ;
CXXI.\. -I
3q3 s. augustini episcopi
nes lingebant, et cupiebat « Saturari de niicis, quae ca-
)) debant de mensa Divitis^, » et non poterat. Ecce cri-
nobis est, qui hcec solet dicere. Non enim ostendit Deus
modo, quod nos jubet credere. Ideo illud non ostcndit,
ut merces sit fidei. Si euim ostcndat tibi, quod meritum
1 Luc. XXI, ai.
SERMO XXIV, DE VERBIS EVANGELH LUC. XVI. 3^3
liabes, qula creclis ! Non est jam crcdere , sed ^-idere.
Magis libi lioc non ostendit Deus, ut credas. Imperat
tibi, quod credas, servat tibi, quod videas. Sed si non
credas, cum impcrat fidem .speciem suam non
, tibi ser-
vat, sed illud tibi servatur, unde Divcs illc apud inferos
lorquebatnr. Et, cum vencrit Dominus iiostcr et Salva-
tor Jesus Christus, qui sic annuntiatur modo venisse, ut
speretur etiam esse vcnturus, veniet cum retributionibus
fidelium, et infidelium : fidelibus prsemia daturus , iiili-
i<i) IJ csl : obineiet illico. Vox Airis rmuili.iris, (|tia usiis S. (\jiriiiuin
Epist. 57, ct 1'uiilius Diuc. iii »'ju« yita. Tiirilius t-t alii.
1\.
0'2\ S. ALGUSTINI tMSCOPI
murans dc patie casligante, et gaudens ad Llandicntem ,
non soli nos, qui bic sumus Cbrisliani, nos totus mun-
dus sumus modo. Ante paucos annos non cramus, et mi-
1 Hebr. xii, 6.
(«) Puto : prd-dicta, — (^) Fortassis : in riomen ejus curstinis^ \c\ crcdi'
tiirus pro cursums.
.
in una gcnte JudiiM , (juani clc^^it nasci i\v ( arnc sctn i siii .
(n) Aul rfJuiiJttl ; i/i i///.>, (tul Mil)iiiU'lli{;(niUir j>r.« JicU, mI |.ifiiir^i
SqG s. augustini kpiscopi
Ouod omnino non computabat Dcus illi oLtulit
, , et of-
1, iG.
3q8 s. augustini Epjscon
csscnt adorando fabrum , scd mcliores cssent, quam qul
adorant idolum. Si ergo damnantur mcliores, quomodo
plango pejorcs? Si vcro adorantem faJjrum damnandum
fabrum, ct adorat idolum quiuti-
essedixi, qui dimittit .
i',
("», obsoleta'sciit.
SER.MO XXIV, DE VERBIS EVA.NGELII LUC. XVI. SsQ
» quit, lcntalis? HypocriUe, oslendite niiliinumnnim. »
ret, unde redderet, aut fallit, cum ipse sit Veritas, aut
imipiiiiliuiii. Vide Plin. L .Y/'. c. i8. .Mcntoral Noiltr tl «lilii. — (c) Co-
luiiuliu- (irinellar L. Xll. c. 5o. Nosli-r iii Puil. CWX*!. T. IV. r.^.
i5i8. Olvum in lientellarut non viJtui. Au igitiir rccUus HemtUttrxum, au
Gemellaiiit .' > oi forlossc Jii|)lc\ u (Jcniclltf.
332 S. AUGUSTINI EPISCOPI
surae sint. Attendite amurcam, attendite oleuni. Pres-
sura fit a]i(j[uanclo in mundo , vcrbi gratia : fames, Lcl-
lum, inopia, egcstas, mortalitas, rapina, avaritia, pres-
siirae paupcrum, laljorcs civitatum. Sunt ista. Yidemus.
Et praeilicta sunt futura, ct videmus. quia sunt. Inveni-
mnsliomincs murmurare, ct dicere
inter istas pressuras :
I
334 S. AUGUSTINI EPISCOPI
Oblitus est ,
quia in ipsuni patienter egit , et si prius
malo sicut tu ex
, malo factus es bonus, Sic omnes ve-
1 Rom, II, 5.
,
> Psal X, 4.
Laiiiprid. liitiiH. itf.
(«) Tadiare upud Vogct.
1
33G S. ALGLSTINI EPISCOPI
irasciliir,quando non exquiriL, cliam mullum miscricors
cst, quando excrcct. Tunc autcm exercct quando fla- ,
Il^ec cst via quam vobis tradidi. Sed quo ducit via, qua
,
SERMO XXV.
SYNOPSIS.
Iii (Iddici- /(./. Hi). iiisrii|iliis : Itiui i/ii.iilu llrUom.i<l.r iuim.v tl.'
(,<)
C.XXIX. QQ
338 S. AUGUSJIM EPISCOPI
sullicit singulis ,
quanto magis non sufficit oinnibus. Jo-
nam prophetam, (jui dejectus in mare belluae mariuce
utero exceptus est , et die tertia vivus evomitus , iiguram
gessisse Salvatoris, qui passus est, et die tertia resurrexit,
'2'i.
34o S. AUGUSTINI EPISrOPI
bantur ,
quis ferat quatuordccim ? Necesse est ergo , ut
cum malitise fuerit addita simulatio veritatis , sint pejora
" ([uam me. » Amet ergo, scd non plus quam me. Dcus
>' nu'a,aut qiiisunt fratrcs mci !' > Tii ncgasCliristmn ha-
huisse matrcm, cl ([iiod inlciidis, [wr lioc doccrc conuris,
qiiia di\it « Qu;c cst : malcr mca, aiit «|iii siiiil liatrcs
' Miillli X, «7. — ' Kxoil xx, I i, tl Diiil. %, ii. - ' MrtMli. xii, ',8.
344 !»• AUGlJSTliVi EPISCOPI
w iiiei ? » Si aliiis existat, et dicat lioc Dominum Cliristum
Don omnino dixisse, undc convinces? Responde, si potes,
ad liominem negantem, quod bocdixerit Christus. Unde
convinces, inde convinceris. Numquid cnim, hoc se
dixisse, in aurem tibi Cbristusipse indicavit? llesponde,
ut ore tuo couvincaris. Pvesponde ut, boc Cbristuni
dixisse, convincas. Novi, quod dicturus es. Codicem
sumam Evangelium aperiam, verba ejus recitabo scripla
,
i
Mitllli. Mi, 47.
SEIl.MO XXV, DH VEiUilS EVANGKLil .MATHl. XII. '6l\o
dicla iioii cicdis , iit illa , Doiiiiiius crgo iion dixil : -- Qua'
' M.illli. \.i, ,iS.
« Hffic eo loquente
« QuK est mater mea? >^ ipse dixit : ,
dicit cui
eo volebat. Dic mihi unde scis? Evangehsta , ,
habuit ma-
sinon credidero, nihil Dominus dicit. Ergo
trem; sed quid est Quse est mater mea? » Ad isla,
: «
dicas alicui
quK cgo facio , « Quffi est mater mea? » Si
pater tuus;
perichtanti,etpatremhabenti: Liberet le
Quid est
respondet tibi summa pietate, integra veritate :
mihi nunc
pater meus? Ad hoc quod volo ad hoc quod ,
ergo
opus esse sentio quid est pater meus ? Ad illud
,
ter regenerationis.
' Maiih \xiii, 9.
quam Yirgo Maria. Oiiare? Oiiia Maiia portio esl l'.c( lc-
tis matres Christi. Non est longe a\ol)is, non est pra^ter
A
SANCTI AURELH
AUGUSTINI
HIPPOiNE^SlS EPISCOPI
*
SERMONES X
EX COD. CASSINEN. RECENS EDITI
CURA ET STUDIO
Beatissime Pater.
(XXIX. 'jl
354
f^ropagata, cui Sanctitas Tua olim in minoribus eman-
cipaLatur, cujusque nunc et Parens existis, et Decus, et
Praesidium. Renidentiori igitur fronte quam quisquam
alius illos excipias, ac benigniori vcluti sinu foveas, prse-
Sanctitatis Tu.i:
thum partum ,
quem temerc cui vellcnt adjudlcarent.
Vcrcbar scilicet ne operam luderem, ncvc quid audacius
molirer supra scdulam lioc in genere, vixque sane a?qui-
parandam curam doctissimoruni Monachorum Congre-
gationis S. Mauri in sua Parisiensi Edilione : merilociue
etiam suspicabar ne caeterarum longe praeclariorum lii-
1 I
PRJiFATlO. 35"
guem conspirare cum excusis Exemplaribus animadverti,
quidni illorum auctoritati acquiescerem ? Quod si qui
forte vel dissonantia st^li, quidicitur, vel argumentorum
levitate, vel alia quavis de causa non satis digui tauti
Doctoris nomine inveniantur, quique proinde vel ut apo-
crypLi expungendi, vel intcr dubios videantur aman-
daiidi,prudentiorum judicium non moror; eosque per-
optem quibus et Yerlinusipse,et
linceis oculis instructos,
Yindingus invidcant.
Num vero ex stylo pr?ecipue satis certum argumentuni
eliciatur ad auctorem defmiendum haeret aqua. Perar-
diium saue, ac perdillicile dixerim, caeteris tamen pari-
bus; illudcjue sit exemplo. In nomiliario Patris Combe-
lisii sermoliabctur : //w//r^ veru^ Sol:{^W i, pag. 5 19)
«juem Ipse Origeni adjudicatum refert, quem conlra
P. Bruni Divo Maximo vindicaf, f. ^|i.">; A'allarsius pu-
l;it iiiler llicronjmi apocrjpba amandandum; ]}ibIio-
piclalis.
INeque illud liic pnclereiindum putem , diclioiics ip-
PRJiFATlO. 35q
gruentia undique bella ,
qaae tunc temporis , aetate nimi-
rum Ludovici Maguillegis (^hristianissimi Europam pene
totam fatigabant commuuicandi libertatem adimerent
,
PRJiFATIO. 36
In hisce autem Cassinensibus Codicibus utbene multa
insunt Auguslini opcra, sic et dupliccm licuit dignosccre
sermonum classem. Prima suge inlegritati restituit muti-
los, e't imperfectos jam tjpis vuJgatos. sarcitque frag-
menta , et lacunas, quibus restaurandis Maurini liditores
locupletiora expetissent Exemplaria. Sic enim ad sermo-
nem in Natali Domini, qui et bic prodit quarto loco .
cst locuplcs h(o Ostiensis (l.ii). •).. Ciiron. oi, cl lib. .'),
L >J< S
SERMONES X.
SERMO I.
(>i) Miiiirmi liiiiic (•iiiinliuitt tl,' tlerem pl"^'". rt tlnein ftrtnffXu. V.n.U-x
il.irin ftiie.efitorinn snh.i Jiiin>t<itr liii a,l lllt»'
K.i^i|ii, li.il)i'l : /:.i/>o.in . ,
('/) J(i.\ta ver^ioiuin aiit quam, sen Ilalaiii Scriplma» Te.xtiis recit^it Aii-
!;usti]iiis, i|iii versioiiem Alant L. 2. De dort. Clir-. c. i'). c;eteiis nrffitereii-
dam dicit. Utinain id adverlisset ciarissimus Deiiisius ! Qui iion sic tinu>re
censuissel in Sermone de Laude Cerei nota {(>) : lapsus videmr inemona
Juctor apein fonnicis Pro\'eib 6. 6. substicut-iis ; adiuvenisset Pliim aniid
Itrtlani post LXX. prolerri txempla tuin ajiis, liiin formiiae. — (i) Sic in
Codice.
,
,
j| lii coi poialilcr pas>i >iiii!. Iloc piopo-il iiiii (linic( adjii-
(</) I.oi iis inliiriiliis, |iriifr(t(> iirt|>sii inciiiliiiu liln.iiii. — (d) .\\t Ult
vcrbis fxordiiiiitiir Mdiirini , ct CoJcv I m ('i|iloiiiiii I n^i|iii , i|ui (|ui(idii
.sie|)i!isinif roiiconliiiil.
•
(i) /'(/(>. /«/*r/ si^uiricinli.iin.
J
368 s. AirxUSTiNi episcopi
(rt) Priillxius enim dixfvat in Sermone s>x)o n. 7., it iii Pfal. 73. i\ 5.
(i) Ei/it. Sed ad |ilagas dicein iiou pcitiiict cniod priiimni. — (2) Eclit,
ipse erat. — (3) Oodex Casiii-aisis coiit iiiio li_qit Moses pro Moj-ses iiti
lei;itiir iii F.Jiti»iie. Suffiii.it sciiiei lioc ainiol.isse. — 4) £jit. Mrjja signi-
ficat reL;niiin Dei. idcmqiie rcj^nuiii Dci esse iiti(|ue populuni Dci, Scijions
autem, — (5) £dit. M.ii,'i Pliaraonis. — ^(ij Etiir. er^o.
. ,
'< Nou eruut , iuquit, tilji Dii alii prteter me^. » Prim.i
jdaga Kgyptiorum aqua conversa in sanguinem^.
Ill.Coniparaprimuni prapceptum]>rim<e plagtc. Dcum
uuum quo suut omiiia (2) iu similitudiuem iiiteiligc
ex
aquae, cx qua generaiitur omnia. Quo autem pertinot
sanguis, nisi ad caruem mortalem (.'])? Quid ergo coii-
vcrsio aquae iii sanguinem? nisi (|uia « Obscuralum est
» iiisipieus cor (4) i})Sorum? diceutes enim '(5) se sa-
Deus.
IV. Se<"uiidum ^incccjilum : «Mon accipics iiomni Do-
wmiiii Dci liiiin xaiiuiii. (|iii ciiim (Sj accc])it uomcii Do-
»miniDeiiii \;iinim. non iiiuiidabitur''*. » ^onicii Domini
hoiniiiis sii|)|>li'vi «'x Codice F.xrfrplonmi ; \ix niim |iiili'» noii al)ci rai<c(«
(i) /'.'<///. rfdcul rff^iuim Dfi iid iii.inum Dfi, Sfd in line. — (») /.'.//>. in
«imilitiidiiie. — (J) Edit. <|uid f»l fr(;o. — !/,^ F.ilit. foruui. — •^ / ././
1 N \ I \ '-J
t
3^0 S. AUGUSTi.M .tl>!.si;orf
(i) Edit. de Deo loquitur. — (2) Vaiiitilem autem loqui. — (3^ Eilit.
jiersliepil vaiiiias. — (4) Edit. videle serundum. — (5) EJit. Significalaiu.
— (6) Non arfipieiilis iii vaniim nomeii noinini Dei sui. — (7) Edit.
(jiiamvi- euim iuiperlVili noii capiuiil. — (8) Edit. Si Cljrislnm mortem uou
iinplevisse, sed fiuxisse dicerenuis , si vuluera ida iu pbaiitasiiiatf fuisse, si
(11 j /'»'/• (/iirin J<ict,i siiiiC 'iiniiiu, I vrilntrm I eil/inn itiinein /ticliini, rf
iiirii lcj^il : Ci-iitatfin, ijiki- in ftanr. — (<• Hcila ail (loririlii. c. 1. ci iiiiii.
(t)F.ilit. vciii ilii iiiiii.H, f.icla diciiinn cdla —- ( j /".'/AV. iiJilu \\ (j> .m
|nilili iii|iiiiiii. — (
l^ h.Jit. iiilciiiilc^,
372 S. AUGUSTINI EPISCOPI
» bis terrae verba eorum ^. » Si aiitem et ranas vis c con-
Irario intelligere, illum versum Psalmi rccole « Yana :
mentis ,
quam
bona conscientia. Ibi sanctificatio,
facit
(n) Codex. Excerpt. : idest Sabbatinn spiritale. — (b) Editio diverse iiiti-r-
plagam.
YII. Quartumproeceptumest: « Honorapatrcm tuum,
«etmatrem tuam^. Huic contraria quarta hgyptiorum ^;
(rt) (jitici eiC cyiiumia.^ Sii|>|ilt'vi ux Cml. K.\(i'r|)(. Hicr.iHVinus «•|tiil. «il
jii^io iiiiii ((Milcnluiii Mio.— ('») A</". |>icoiuui i!.l , laluu i, luUlliiJrit'
liiiiii.iiiiiin Cil.
ratione cohibct alio tempore peciis , sed 0111111110 motu
ipso frigescente torpescit. Homo aiitcm icleo semper mo-
veri potest ,
qiiia et (1) rrenare niotum potest. Tibi do-
minationcm rationis Creator dedit tibi pr?ecepta coiiti- ,
tiueiivlo, non laborat iipciis, sfJ gaiulfbis semper iii a-leriiilalc, ad (juam. —
14} Lixare. — (5) Edit. el in le imiigiiiem. — (6) Edit. iii.siiiiiataiiiiu le-
\wx\ pro i)esliai'Uin. — {j) Edit. iion Ijahentes iiih liicliiin Sed loilc. —
(S) Edit. liheia. — '<)} Edit, ScaUirienles.
DE DECL.M rLAGI^. LTC. SEn.MO I. 876
niicidii fraternitas clcpcriit. Ardent liomines (i) iracun-
dia, ardent etijratia. Sed aiius est fervor sanitatis, alius
geremus ,
quam putrescentia corpora ulceratorum.
X. Septimum (4) preeceptuni sequitur « Nonfurabe- :
f i) £<iic. ira. — {9)£Jit. iste. — (i) £Uii. Uli; luiuosis. £'igi!>. Irgit cmn
iiit<{io Cuil, — (,i) £Mt. /irttpiniit vociin Si(|mtiir. — (.>) £ilit. \ei ln ^i.iIm
»qui est ante Deum dives. » Non ante liomines dives (4),
sed ante Deum , dives ul^i Deus. Yide tibi dives ,
quid ergo
tibi prodest? (5) Ubi homo non videt furaris, et ubi
Deus videt grandinaris.
XI. Octavum praeceptum : « Falsumtestimonium non
»dices^. » Octava plaga: « Locusta, animal dente no-
» xium"^. » Quid autem noccremor- vultfalsustcstis, nisi
dendo et consumere mentiendo? Denique admonens
,
tum quia non contentus est sua. Jam vero nonsolum post
suam peccare sed etiam ahenam attentare verae densae
,
— 5 Id. x, 22.
(rt") Etsi iii furto stio iiiveiiirent, qiiod iii aviditatem ventris mittrrent
Siipplcvi ex Cod. Exc. patebat enim lacnna non dissimilis a pra-cedcutihiis.
(i) F.dit. posseut. — (2) Edit. esset hominls interioris, major fames, ct peri-
culosiov. — (3; Edit. facinorosi. — (4) Edit. homines dives, sed anle Deuin
dives, el ubi Ucus \idct, ibi divcs. — (5) Edit, Si ubi. — (6) Edit. pra-ccp-
tum est.
.
» subjugium , non
omnino proximi tui concupis-
aliquid
» ces ^. » Huic malo plaga contraria est decima « Mors :
•
ximi furari. Sed de iurto jam superiuspncccplumest (7),
ut ibi intelligasct ra|)inam. iNon enini de ftirlo pnrcipe-
'
ret, et de rapina taceret Scriptura , iiisi le inttlligcre vo-
luisset, quia si poenalc est clanculo auferre, multo niajoris
pcnncCest violc-nter eri[)ere (S). Auferrc nolciili sive oc-
culte sivc [)alam habet |)ra3ce[)tum suuiii. ('()iiciq)isere
— {1) Eclit. ii(ruiii-iic ist. — (3, Eilit. [loriihili. — (l) Eilit. (•(Hiciilcar.-.
— (5) EiJit. ruiii comparalioncm <|uamJuiii. — (6) AViV. niti «|Mi oiiiiu >
m <|uas liahct liHTCilibu» scrvat, rcpiclicmJitnr. Ilic aulcm claninl <|iii i.m
proximi .^oncupis.it, ct <pii lurto uul«rt, ct i|ui lurulur uli<|uid proximi. ii.-n
pol.'«l iiisi riiii proximi riir.iii. — (7) Eilit. uhi iiitclli(;«». — [») tilit. tu
1 llebr. xr, 6.
''/ In ii-iilcm Kxcoifi. If^itiir : /Kiis iii!> innhro. — ij)\ \\\ lid-lione iletst
'i £!it. IwsrutliUile. — [i-] EdU. lii j.iii;J<i.s (|ii;i-i jua-. — {>>) £dtt. in
h^-ErtiiMiijs a>;fcm. — (i) E(/it. |iiiiiii''is Eiijipiiis toiijirmnt Ucitonein no^'
tram. — (i) Elii. [iiini«'^>iii'3. — '(i) Edit. iiiuriiis.
,
sorem.
XIV. Eja(«),lratresclecursisdcccmpr£eceptis, etdecem
plagis , comparantcs conteniptores prgeceptorura contu-
maciiie Kgyptiorum, cautos vos fecimus , ut habeatis se-
c.uri res vcslras iu prirccptis Dci , res vcstras, inquani,
res veslras (i) interiores arccc vestrae, interiores the-
sauri vestri; res vestras, quas vobis nec fur, nec latro ,
nec vicinus potens possit auli:Tre , uhi nec tinea , nec ru-
higo metuenda cst, cum quihus (2) extitit naulragus.
Sic cnim eritis ct populus Dci interiniquos .Egyptios {6)
illis haec in corde palicntihus, vohis aulem incolumi-
hus in ipsis interiorihus vestris hominihus, donec cduca-
tur populus de .Egypto quodam (3) Exodo, quod ct lit,
(rt) Nott;r CodfX liahct : Hffc, fVatres, (fecursn decem preneptn , el lie-
tionim, caiitos vos /ucieiniis. Hiiii- Irtiioin fui U^tt; iniuiu iiilvgrif allnaiii
()ra!|io»ui ii>-Miiii|ituiii e\ (odiiT I xni|». iMi^ijni. — (*J llln hiec iii fi>rth
ilonrc riliiciitiir pi>piiliis lir f.;,'»/'/" '^ii|»|lfW < x ("od. F\f. Fi't;. cx »tH«'
«iiim /ly:;_rpiii>i uil illjin .Kg^tpto tiiiiiiilf>t>.- u' triiiul otiilu», ol j«in \idiiiiu«
consilium ,
qui novit quid quis pati debcat ; quis ,
quid ,
cst « Qui FiHo suo non pepercit, sed pro nuLis omni-
:
ralus cslo, noii iioccrc. Ita^pic i(( ( rniit illi. I(( ii Dcus. Si
1 Psal. xviii, 4.
do( tiss. Sabaticr in Prwfat. ad vetercm ?>il)liorum versioneiB. Hinc apuJ eiim-
dem S. Diieloreni enaia- siinl lot ejiisdein texlus variantes lediciies, (|(i;iriim
liiiiii. 0.. fl Surm. a.Oi. iiuiii. 5., itrciion lih. i^. Ut* (iriirM ad litlfriiui n i«|).
donat ,
quantum apcrit ,
quantum significat quantum ,
(r) Eclic. inveuiri projiric. — (2) E<li(. seplimo die. — (">) lu/it. miiiKri
raltoiieiii.
,
sil)i apiid iios faciciis. Qiiadraginla enim di(l)ii> lii<- < oii-
Sitiritiiin Dei »ii|i|.lfvi <\ Coilic^! F\(Tr(). lCujj. ninnili'*lu cniin «rnl Ucniin.
(t) F.dit. Dii. — (a) 'rol). ». 1. jii\lii IlJituni |i.i.l .s<'|.liiai;inl.i Iiil.i|>i. -
(.1, Kilit. ii'»iin('\il. — ('1) /^-/fV. ilcciiin) i.iii'.'.|)l<>ruiii i :;no.
CXXIX, 'J->
9S<J S. AtCUSTIXf EMsr.OVT
ritus sancti. Itaquc, iratics, uiaiiiiesLuin cst scpteiianum
istum numerum ;k1 Spiiiiuui sanctum perliuere. Quis-
quis autem non cohferet uuilati ('liristi ( ,) et ojilalerat
nos tamen
.^
accepturi SpiritUm sanctum quem lialjere ,
» lcr inc ; " (liii <<)iili;iii;i [>l;ig:i c>t ;ujujc convcisic *.< iii
I
r.n. 1, 7. — '^
IMil. u, H. — ^ M. XXI. 58. — * iJ. i.wi. iH. —
* alim. m, H, il .•i(|n. — «.VlttUli. xxn, 3:. JH.
ij t'ilit. Inii<(ii«ni — «) /'•'/". iiiiutt cniixrr»».
•1.').
388 S. AUGUSTINI EPISCOPI
snngiiinem , propter quod summum principium Creato-
ris ad simulationem (i) humante carnis adducLum. Sc-
cundum praeceptum vanum nomen: « Ne accipias in
>j Domini Dei quantum arLitror ad vcr-
tui. » Pcrtinet,
bum (2) Dei, quod et Filius Dei. «Unus enim Deus,
M et unus Dominus noster Jesus Christus per quem ,
SERMO 11.
(n) Kilitio iiiscrlbit : In <iie Ordinntionis ^«« .• Natalem dici Aiitiivi rsa-
Itala.
(i) Edie. rer-itata est. — 'a"! Edit. Si veniente. — (3) Edit. et snperve-
niens. — ';) F.'fie. annnntiaverit. — (5) Edit. annnntiat. — (6) Edit. lil>e-
* Roin. II, 4-
^a) Vide Seiin. 20. N. 3. 4. «!ii .«imilia orcinniiit. 1— (h) Forle ali(|iiid
Psal, i44- i- 1 1 Vjde pliiim lih. i. coui. ad^rrs. (eg. ti Proj>h. c. 17. d. 3.;,
1)E l'!'.OPl;iO .^ATALI, SKhMO II. 896
» saurizas tibi iram in clic irtp , et rovelationis ju: li judi-
» rii Dci. qiii reddet iinicui([Uo sccundurn opera ejus. »
Ouihus ]ioc dicit? aui dicunt Ijonus cst Deus non rcd- : ,
ram ? ]
(jirtil vfrln : iiatnlif Doinini i-nniimf |«in'lt'rf»iiliir iii MS.' An in^nin lur-
niiit iii lot (!oiliriliii« ft iHis ii niio|>iiiin < AHiii Miin^lio. \r\ nlio iirk<ii> inio
di' H|ii.<pii|ii orJiniilionc (lifiiitr riroH Niilinlnli'. rc^liim .' DirMin <tnoJ »rfiHo,
ronjcrlnM !ii'«|iirin |ir(ilinhiliii. A Mnuiinii loin. V in appi-ntliirm ir|lriliir
'' lllllll. >. /'(. (/i/f Unt,- t'lllllil il,l tfH<->IU • ]tr,f,,fitT' '•tiWW.'. ( (TH
Oiyy) 5. AUGISTIM LPISCOPI
compauper(^ nostros. et ciiiii eis communicanda est hu-
manitas. VoJjis autem fcrcula mea verba ista sunt. Pas-
cere omnes panc tractabili , et visibili non sullicio inde
. .
piiiii nieo, sed Divi Prosperi sententiam recilo, quam Cassiodortis in Cro-
iiico, cl Hermannus Coutraclus apiid Canisium sccuti sunl, quamque ipso
Tillemontius aucloritale Domini Pontac cei l;un falctur (iVlemoires pour scr-
vir a riiisloire Ecclesiasl. tom. i3,iiol. p-.i, J^,
8.i). Dignns autcm illeAtigur
tiiii discipulus lestaltir (Cbronici parte Secuiid;i) impc-iantc adbtic Tlieodosio
cum filiis Arc;idio, ct Honori;), Coss. aiitcm Olybrio, et Probiiio, aniio scili-
cet .195 ad Ilipponeuicm Catliedrain cvccliiin fuis^e inclyliim illud Ecclesi;»-
deciis : At ciim Socrales dicat bisl. Ecclcsiast. I. G, c. i. Tlicodojium vila
fimclum XVI Kal. l''ebiuar. cjiisdem auui, omnesque clironograpbi ad untini
consenliant; profecto Aiigusliuu'i mense Januario renuulialus est Episco|)ii<
Hipponensis. His omnibus ergo posilis, firmalur vcrilas Codicis Cassiiiensis
hodie pro ISntalis Doin>ni imminet legentis.
bE PROPRIO NATALI , SERMO H. 3q-
pasco unde pascor : ministeisum, patcrfamilias nonsum ;
(i) /.(///. iiiKiuiiiili. — ,.'} rUit. ilc ii'iii uic n'<KI(r.'. — ['\) f',f,'i. iiiJVa.
3()8 s. Aii.r-iiM i.riScuii
mihi niolestus esse. Ait autom ille: « Serve nequam ex ,
exactorem si tu exerces
; erogationem mihi rehnqueres ,
rus esse debet? Qui mahis iuit heri, })onus sit hodie.
Hsec est erogatio mea : qui malus fuit heri, bonus sit
(r) /i</'f roiiilemiial)o. — ?.]Hi/ir. Si iriorlmi? es-et, (>t malu^ csset, issct.
— (3) r.(/i(. jion vis pro nuiiiiisi. — (4) £(/i[. discalceas. — (5) £(/fV. mala
Hla csl,
tincle falleiis. (';»Iiga uqcciis tloloreni facit. vita noccns
voliiptuleiii facit ; illiid no; cl , illutl lilxl , sed quucl ad
icmpus libet, po>tea pejus dolet; quod auteni ad tempus
dolet snlu])iiter, ppstea infinita voluptate et abundautia
gaudio lirlificat (i). <'^
Videte {(i) libenteni , et dolentem ,
iliii|iii- ii. i»i.ii( sciiiio SUj. .N.«»ulis Alrx.iiuitT ( liisl K<'tli'». Sn*''. V.i. 4./
«ijiiii iliii ii'jiriiii.liiin iv"n; iMl'Hraiii iilliiiuiii |ivii"ilM"ii. rl 1 1 iii'.ilioiv;ui «1»
».i'l If. rhii.i, %\ iuniMki-l. — (/') Vi.li' III l'».il .',X. Sfriii i. ii. 10. »1 S.rm. Irt,
liiiiii. («. — («•) Forli> iilii]Miil il«>i«l, iiii li III .iiiin Miiti...lcii«, riii irf.r,ii'lur
(i) J-:fit. aiUllt : .S.Tiiiiiliiin illii.l <|iioJ SiTiiilmu .•«! Q'ii .•iiiin.iiil 11 !«•
nviii •. 'II Ritulio iiul.^iii. Kl liliiJ l*'i'ii '1'" ''•-'•i''. t|ii>t"ij"i •}"' »«lMr«
liti.itur
400 S. AliGUSTIiNI EPISCOrl
epiilas veuialis ,
quas nunquam finiatis. Ibi enim nemo
est indigestus cpulando , nec ipsae epulae tales sunt, ut sua
)) cgentes ,
quinonbabcnt undc tibi reddant *. )) Et num-
quid perdcs? « Rctribuetur tibi in rctributionc justo-
)> runi". ))Tu croga , inquit, cgo accipio , annoto , rcddo:
Dcus boc dixit , ct boc nos borlatus cst , ut faciamusista.
ct reddct nobis. Quando nobis rcddiderit, quis nobis
aufcrct? « SiDeus [)ro nobis, quis coiitra nos^^?)) Pecca-
hanius, ctmortcm Cbiisti nobis donavit ; juste vi\imus.
<'tnos decipict? « Non enim Cbristus pro justis, sed pro
))impiisniortuuscst'\ ))Sidona\itiuiquis mortem ribisiii.
(fl) Lectuni fucrat eo die de Kv.in!;. T.uca' c, ii\., ([uod Ir.Hiiuuler a.ssij;na-
C(.'lsitudines ,
potestates, haecomnia dat bona d bonisel
mahs, Putamus-ne nihil est cjuod ser\at boiiis. (|iii laiil;i
(«) Sic, iii Cwi. — (/') 'k'ii|"iil nmisiiiiu, iili iialrl i-x lii.t Milii^ Smn. J.ji.
H. 3. OciiUis mm n-^", nuia noii i-sl ttili.r; Aiiii» iio» uiiilil , i|iiiu iiuii «-tl
noiiiis : etc.
» Ui\\, i.viii, 7. — '^
Cor. I, a y.
CXXIX. '^^
402 S. AUGUS7INI EPISCOPI
possis acciperemagiiiim domim . lidfs ost. Paia tibivas,
quia acl magnum ibiitem habos a( ceflere : para tibi vas.
Quicl est para? Crescat ficles tua, augeatur licles tua , fir-
ut tunc accipias ,
quando dabit non tunc exigas quando
,
(rt) Hic. iiici|iit Sermo 40 E.lltionis ?ic inscriplns : De eodem Inco Eccle-
die in diein dijferiuit , tjnoriiin alii inale speraiido , alii desperando pc-
reiint : Qni Si rmo ab iisJcai codicibus proferttir, a iiuil)us ille 33c). fuerat
cvoealus.
(ij Editio sic exorditiir Sennonem 40. Frccjuenter, IValres, cum Psalinista
papta\imus : Snsline.
DE PUOPRIO NAl AL[
, SERMO II.
4^3
utmutaresvitammalam,sustine illum,
amLonam. Si te iJle non sustineret
ut coronet w
non' , esset cuidar t;
suum. Scd cpiid vis addcre dics malos dichus mahs? suf-
ficiat diei niahtia sua : mahis chcs hestcrnus , malus ct ho-
dicrnus , mahis ct crastiiius. An putas honos diescssc,
c|uando facis satis vohiptatihus tuis? c|uando in luxuriis
enutris cor tuum? cj:uando iiisidiaris ahense pudicilirc?
proximum tuum? f[uando coin-
<|uanc!ofiauclc contrislas
nicndata ncgas? cjuando falsum pro nummo juras? quando
cxliiljc^s til)i ])onum prandium ideo putas , cjuia honuiii
(i) EJit. \nxm\\. iiie Ajnislo^iH. — (•2) Edic. taiiluui. — (3j EJit. pro-
ri;sil D.II5. — [\] EJit. Sic le.;it xerba (jiicv sequuntiir, Piomisil Dciis iii-
t]ul^'ciiliutii pct' snnctuni Prdplie:; ni, liani- promiuit et per mi: iriniuuin
«ervuin s.aioi ['.roaiiUit. VciMni est,, er.
:
Kii VII lia Jc iii(liislii,i oiiitss.i .1. fii, (|tii oi iIkiik iii iiiiilil iiii l.(il. ii«
(//)
ego nolo : mehus (4) est nolo meum, quam volo tuum.
Si lcthargicus pater tuus segrotaret inter manus tuas, at
adesses juvenis aegrotanti seni, et diceret medicus : Peri-
chtatur pater tuus, somnus iste gravedo est quaedamle-
thalis , ohserva eum , noh eum permiltere dormire. Si
videris eum dormire (5) excita ; si parum est cxcitare, vel-
hca ; si et hoc parum , stimula eum, ne moriatur pater
tuus. Adesses (6) et csses juvenis seni onerosus, llle in
dulcem morhum resolutus iret, oculos gravedine illa
premente clauderet. Tu contra (7) : Nohdormire; atille:
1 Eccle. V, 8, 9.
(rtj Vide AuE;iislimim diceiitem se esse speciilalorom, se iuisse tenilum,
et a Propheta teriitum cum legerelur. At despeciiiatione, et de illa Eztcliielis
lectioiie iiihil dicUiin iii hoc Stim. 40 Editioui.s, scd taiiium in Serm. 33t);
ergo ilii duo eonjungendi ; ergo certa est lidisno^tri Codici.s illos ro[!u!aiitis.
(r) EJit, Sic /eqit verba qiia: sfquuntnr : Nliniquid ego lioc scripsi ?
]\uniqiiid ego drlere illiid iiossum i' Si delevero, limeo deleii, etc. — (?.) Edit.
taccre. — (3) Edit. Ummvm. — l^') Edit. melius est ergo. — [5) Edit.
e.xcita eum. — (6) Edit. ade.sses juvcnis seni. — 17) Edit. Tu contra ciiiina-
res putii.
DK PKOiMilO NATAI.I. SEHMO II, 4o7
Dimitte mo . dormirc volo; rt tii : Sod mcdicus cli.xit : Si
voluerit dormire , non dormiat;
Rogo, dimitte at illc :
SERMO 111.
Aplissime aiitein lioc in loco, ut iiuila siispicio sil de gcniiinilate i.stius pe-
riodi. Vidc pr.-e Civteris Seim. Sp. num. .'">.
(i) In Eeiit. exordium est : loquar Iioc C.Iiaritati Veslr.T. fralres. qiiod
pertineat, etc. — (2) In Edit. deest, etc. — (3) Iii Edit. additur s.-cculi. —
(/i) /// Edit. preeponitur to qua'ris. — (.')) In Edit. omiiis Martvr. — (6 Tn
EJit. additur resiirieclionem dico, qiiia Iiodic, ctc. — (7) In Edit. o tu
h<imo si. etc. — (8) In Edit. firin«is/7ro fortis. — (9) In Edit. Si aulem.
(10) In Edit. ipsa merces. — f 1 1) /// Edit nos quoqnc admonct Aposlohis
cniii pra-cipit Timolheo, diccns. — ,^12} Edit. iii I)( uni viviim.
:
[
Quia ipsi vivunt, et soli vivunt, ne bis adulantium in-
flati vcrbis putent se vivere, « Praecipc. inquit. divitibus
w bujus mundi . non suj)crbc sapere . neque sperare in
)j incerto di\itiarum Deo vivo qui praestat nobis , scd in ,
(a) \oii (lissimilis 'CiiIiMili.im, tt onli» veiliorum in Serin. 3<). uiiiu. '>.
fi) EJit. nclilit. Hiidile divilcs i|iii auruni , rt arKenlnin lial»eti«,el la-
men riipiJitate ardelis, qiios (|ii.inJo, t tc. — ''o' f.ilit. /fi;it. et iuviJi-nl. —
(3) Edit. aMit.,etc. — (', F(/it. ipsi pr» i^li. — (5) H.lit pro hii \eilii.,
qtiihus. — (6) Edit. cuni dirunt isti soli xivunt; uiin superliiani erii,'ainiiii,
o vo» divites; scd potius Apo<tulnm niulite morhi ciiraiorem, et uon vi rliJ
pdnlatorom, Vita isla, etc. — (:) Edit. vitn isla «omnu» vester e.\t. —
(8) Edit nddit. VmUis dieit : IU ftppnlien IjiiI »itnin vtram Pauln» auJile
cl snpcrbire niJite. —
(o) Edit. Aiidi et
ISalr n (io>(> tn dives pan- —
pcrrinie, «|iiiJ liiilns, si Di nm iioii liiilie* vel ipiid non li«l>f% , \\ l>. inn .'
liiiltpsi' I)e (livililiiis dieit INiiliiiii» ; DorinM i iinl, ele -- (i i^ Edit el frigi rv.
ttir. Iii somnis est qtiod vidcs o Ui meiidicc, qui dormis, cl i,';iudcs. T.inicu
donec eviligct divcs est : cum dormitrit iiivcnil qiiOil ccrluin dolcat. —
(3) Edit. illi piuperi dormienti et ihesannis soiniiiunli. — (4) Etfit. Nani
illc divcs qtii indutljalur. — (5J Edic. postca moi tiius cst. — ((i) Eciit. ct
t/riam silet Codcx. (i3) Edit. addit lotiim dcdcruut t.iiilum iie vilam ainit-
tereiit. Tolum dcdisli harharis qiiod habnisli, frator H lolum, iiiquit, dcdi, nu-
dus rcmansi ; cl si iitidus vivam. El qnarc i' lotus occidciulns eram, idco Id-
luin dedi. 1,1 (piare hoc tihi coiilii;it .^ Vis dico lihi .' quia aiite(|unm harhanis
supctvcniiel, paupeii non .'^nhvcuiehas, nt ])cr paiipcrcm clecmosMia ad
C.hristum pcivcniret .' Chrislo modicum non dcdisli, cl harharis lotum quod
hahiiiiti dcdisti, el hoc cum Sacraincnlo dcdisti. Christtis rogat el iion acci-
pil: ille torquct, ct tolum aufcrt. Si tauli redcmisti vilam perituiani, qiianli
cp:iipai;inda, clc
DE CONTEMPTU TEMPORALIUM P.ERUM, SET.MO III. 4 | .1
non ([iii te 1 'A) caplivaN il , scd ([ui [>ro lc ca[)lus cst . nuii
(
p,o si. — (i) lu/it. iit vivas puucis diiljiis, (luoii liONtis ciigit, fiu-is, ct qiiutl
i|iii utir|ut! sfx uiillia auiiiis \ixerat fl laiufii |)au(i i-nuit, i|uia ciimlos fiuu-
tciiMtiouibus plfiias ritliiuis, iil iiioilicaiu lciraiii lialuas,
,.^1. ;.';) Ki/ii.
i.J cst, villaiu.— (C.) /:'/<!. tlitit.— (?) KJit. mlciu|,lus ul) iilio tiiui.laiiJu^.
«t uhjcciHti; ct Buudcs. — (.o) F.Mt. cl l.oc dicis el,i. - (m) F,/u. ^mA.»
lueci» dult noii pc.diJi,- (li) A'/''. il'*" «"«•«» :
i
quia viv6, et istaiii
cit —
mecum. (3) Edit. cum interrogationc lc^it. — (4) Edit. habet et me.
Oportet. — (5; Edit. el pro ut. — (6) Edit. piinctum prtvponit iwci Yitani,
sicque legit vilam tuam perJeudo iuvenies. — (7) Edit. addit eam. —
(8 ) Edit. di) consilium quid tacias. — (9) Edit. si el ipsas amas. — (loj Edn.
noli eas. — (11) Edit. quod si hic eas amas. — (12) Edit. si amas eas
absque inicrrogatione. — (i3) Edit. pr<emitle eas. — (14) Edit. vivus eas
,j^^(a5. (i5j Edit. jam dedi consihuni. — (16) Edit. jam Thesanri- di.xi :
zare vis? biue : uon dico. — (17) Edit. mc — (iS) Edit. non per-
accipe.
ditorein. ('9) Edit. scriptum est : Thesaurizatc. — (aoj Edit. sed fortc
j:„-g^ (21) Edit. non video lociim in cu'Io, ul)i poiiam. — (22) Edit. addit
fluam bcalam, quam machinam quicsiluriis sum, qua- ad coelum attini;at iit
videaiu ul)i jioiiam pecuuiam meam ! Quid dicis.^ Vidcs in leira locum ubi
(1 /:•!![. t|ii:in;/"" i'l. — (ij lulit. ilc Dco. — (3^ f.Jit. uJilit Ja sroiirus
h' II. Iiisi U' ('<iiiiuii'iiil.i , (jiii tilii |i('ctiiiiuiii iii ('ueio .scrval; (jnia i|isf ct tc iii
<|ii(iiiii'.ilu vi.s. — (''> Jidit. ciislodciii quuiii Ciliiisluin. (ti) Etlit. cuiiiiniMiJa «i
|i<( iiiiiiiiii tiiuih. — (:) Kdit. iii(|uil. — (H) lu/it. addit jiciic. ((j) Eiiit. uddit
(. Cliiisli.iiiiim viiuiu! — (lO; Edit. sciviis liius. — (n) Edit. uiirfid.
(
1 jj EJit. ct liiyicl — (i 5) l'-dit. iiuiii |U.J (hi islus liou lucliii iis vs\ ." Miilli.
(li yu/(V. Miilli ijJ J()iiiiiii>s siK.s sci VI i'c|ieulc. — (i.',) Edit i-uiit i)i»a ai.io
Iki.IiImis tiiiJiJdiMil. — \
i
V ^'''^"' l'iJ(l'i'criiiil firo pioJiJci uiit, — (»(1; Edit.
N<rv<i iiKjiiit liico. — (17) E.dit. mldit liovi iiJ( 111 sciu iiu-i , i(lc<>(|ti(! (oiu-
iiK iiJii scrvo iiico uiiium. (iH, Edit. ttddit lu-iic autis ,
|ii ic!«t« » ni.iii liiiiiu.
(ii/y E lit. Imiiii coiiiuiciiJa.s scivo liio. — (ao) Edit. aiiiiiiuin iiicaiii
. , iiiiiiciiJo Dco iuco. — 'ii, l'.dit. o lioiiio , illi. — ('J-j) Edii. t\ lc.' l.«uJ«i
(1) Edit. in\enit ;illii3, ct tiilit. — h.) Ec/ii. da CIliiislo esurionli , tlirs;iii-
riza in cceIo. NunKiuid !al)or e^I in calo llicsauri/are? — (3) Ei/ir. ail \at-
iiendum pecuniam tiiamin loco niunilo. — (;) Ec/ie. uenio eani possit auiinc.
Cum tamen. — (:")) Edic. dicit lihi. — (G^ Edit. machiiias liga, pennas. —
(t) Etlit. Hoc dicit mihi. — (8) Edi(. el libi in cailo servo. — (()) Edit. idco
veni cgere ego in terra. — (lo^ Edit. ut sis tu. — (i i) Edic. Forte timos.
( I
-2^ Edit. aiifert iiiterro^ationein , ct addit et (]u;eris. — ( .
3) Edit. qui ini-
invcnio , inquit, in terra ? Eum ibi invcnlo, nl dem illi ? Cuni. — (17) Edit.
audio : — (iS) passus
Edit. esl , moitiius , et .seiiuitiis. — (19) Edi:. iii
I!
I:
Di: CONTEMPTU TK MPOnALlUM RliRUM. SEHMO IH. /jiy
S(xl calcas mc (11). Quid crgo duhitas ciii dcs (1 0)? Qiii
dixit : « Saulc, Saulc, quid mc perscqucris? » ipsc liiji
' Acl. VI , 2.
(i) Ju/it. vil Iff^isli. — (Jt) Kilit. tiili/it uii ikliiJ iiiiiii|iiam aii.iisii, —
(3) Jitiit. siipiTliUs. — (4) JUJit. Noii niuli^li qiiiil li riiiin.ivt ril. — (.1) /./.^.
Uecolu. Quid tr{;o ilixit P — llj J<Uit. (hiiiu l'uuiu» iiio xidi-lial, — (7 /.'./»/.
Iii ca-lo claiual. — (8) Juiit. Vfl liutii» i' niliil loiuiii dixil. !•! i|iiid dixil? —
((,) Ju/it. uil, idost, uioinlirii lui-ii. l'iii. — (10) JiJii, il ti |a'diui liiiiiu 111 terr»
CXXI.X. K?
4l8 S. AUGUSTINl EPISCOPI
» illi (j[ui ad dexteram ponentur, et cuni dixerit : Esurivi,
» et dedistis mihi mauducarc respondebunt Domine ; : ,
obrutum haijes cor, quia ubi fuerit thesaurus tuiis , ibi erit et cor tuum. —
(10) Edit. si feceiis de diviliis tuis, quod audisti , si labsdives fueris qualem
Ajiostobis dicit , noii superlje. — (iij Edit.wX. tbesaurizes. — (12J Edit. iii-
terroga Deuin , tt Doniiuum tuiim , et dic ilii : Ecce jam migravi , Domiue ,
in cCElmn quod iiabeo sic habeo , tanquain si non habeam. Tanti valet.
—
»cd m atlcruuiii viclurus cs. \ crus liji divc» ciis ulii uuu(|uaiii c^cbis.
vi^c», el Aiigelus oieus |iuii|aT ekl , uiliil hulnt , «cc c(iuo clc. — (ti) £Jit.
(12) Eilit. csuris ct <k'fu'is , (iiiia niiscr es. Niimquid Angelus sustiuel ?
Al)sit, iiec esuiicm , nec dcRclioiiem lialjct Augelus. — (7) Ec/ie. tiis epulis.
(3j EJic. cuiii co|;itas de diviliis aiigcndis , viJe. — (4) EJic. Ni fallor, ul)i
divilias inveuisli rcquicni pcrJidisti. — (/)) Edit. el iu nocte. — (fi) I/i eefi-
sprc.vi, quod liiliui. — (ta) Edit. mlditidvxnw? — ('3) Edit. hajjcs , ndliuc
temclipnim hubes, liiipse plus cs, tu dccs rciuis tuis. — [i.\)Edit. tiiifecisli?
l'Vci, iiupiit. Qu;J niciiliris.^ Non lolum fccisti : cx una partc fecisli ,e\ al a
Yis dico til)i qua eum scquaris ? Per pressuras. per op-
prol)ria, per falsa crimina, per sputa in faciem, per (4)
alaparum, et flagellorum vcrbera, per coronam spincam,
per crucem, per mortem. Quid piger es (5)? Scqui vo-
lebas, demonstrata est via. Et tu : quis illum se([uitur?
Eruhcsce, harbate (6). Fa^minae secutcC sunt, quarunx
ho(He natalitia celebramus. Foeminarum Martyrum (7),
Tuhiirhitanarum so]emnitatcmh(»die (elehramus, Dcimi-
iius \esler, Dominus noster, Dominus illarum Douiinus ,
(1) /u/it. (|uod |);iii|ifi'iliiis ciogaxit, si!ciiruiii riim rctliliilil duri» : Kl lia<
licljis — (a AV/iV. iuinii|iiiil siillicil. — .1) Kt/it. tlicit. Amas « l sc(|iii vi» cum;
«liiis eiiin.'— (4) /<:<lit. |icr ala|)iu , ct nnj;clloriini.— (5) /."./(>. crcc ilciuout-
tinla csl tilii via. Scd diira csl , iii(|ui'i, vi.i; (|ui< pcr ivlam ill.iin M(nii'ur '
e.im vuliis Tccil , .strataiii , .siiinaiii , iiiiiiiilain , (lirisliii Doiiiiiiu* iiutliT, qiii
» Philip. i^v, 6.
rena felicitas non tanti valet quod Iiic hene vivis, quanti
;
lix ; ct hoc tibi cst totum. Quare servas fidcm Dco? fidcs
lua tanti valct? tanti illam cTStimas?sic iilam adducis? si
(n) Somiones rditi varias post licxc verLa Conversi ad Doniinnm subjiciunt
clausulas; anceps ergo csl ,
qua potius usus fueril Augustinus, quotirs uihil
insuptr aJJitur. A^^iJe Simi. 67, 100, 141, etc.
,
.
SERMO lY.
De jSatalL IJo/nini.
nuntiate dicm ile tlie Sulntare ejiis. IiJiiico Mauriiii o|iiii>li siiitl iiuuc ISainii
vcr»iiin a Mss. mi lianc lr< lioiiciii n-sliliii |)i)ssf. .\l Codit-rs iio«tii coiijrrliUtt)
iili »lat>iiifii>!a' noii siiriiciiiiil. Scd aiiuulul ( i. Siilialicr m siia \rlrn \rr>ioiio
Bililioruiii, suiiicl liiiiliiiu ii^uiii liiivsu Aut;u«liiiiiui Ircliuiiu ilU, (alnit uiili m
ii| loti.'» M;m|»cr scn|isisse <Je Jie in ilieiii , vrl Jc liie a Jic.
(a) Singularis prorjiis hic locus. Licet ouiinin Psal. 36, ,58, 148, ct iu Tract.
i
DE NATALI DOMIM, SERMO IV. 4^^
» et justitia de coelo prospexit ^. Judaei enim , sicut dicit
» Apostolus , ignorantcs Dei justitiam, et suam volentes
» constituere ,
justitiae Dei non sunt subjecti-. » Vnde
potest liomo csse justus? a semetipso? Quis pauper sibi
dat panem? quisnudus cooperitur, nisi acceperit vestem?
[ Justiliam non liabehamus ;
peccata bic sola erant. ]
(i) Kt/it. ait iine inlerro/^alioiie quiiiiiiiiii iiuiililur. — (a) Ki/it. I.oiige
\it tf. — (J) EJii. l'r(;o v«iila» tle tin.i oilii i^l , <liii" <:l«ii»lt"» 'Ir ^ iif;ine
(1) lliec omiiia i/csniit iii editioite pio (jtiibtts hvc soliiiii iegitiir : lialK'1 ct
iialalein in priiicipio Veibuni , (it;i iiisi elc. — {?.) Edit. el nas iii cor.le. —
(? EJit. ddit Virgo. — (4) /// cditione pro veilds Gencralio Cl'risli habetur
(i) r.Jic. [iiisiiiis t:st. — [-i) F.dit. uiliiiiictiir. — (3) EJit. iin|il(.'t. —
(4) EJit. iiiveiiit. — [:>) Edit. cihiis noslcr. — (G) Edit. cogriovil. — (7) Edit.
Dci cssc juinciiliim. — ('?} E.dit. amlniians per viaiii , sccJet siipcr lc. —
(9" Edit. (liiii,';il pro VDccl. — (lo) Edit. siiniis. — (11) EJit. t'amu>. —
(11) Edit. insipcutc. — {i3) Edit. opprimcnuir. — ((.',) Edit. orr;il)imus ,
per ipsiiui Hil ipsuiii cainus , ut ciiin uato lioilic puero iii pcr|i<'tuuui ^;
iiidea-
inus.
43o S. ALr.l.SThM EPISCOPI
SERMO V.
juvalis iios, cL cilo isla (piaslio sohiLi criL. lliiiam (jii iin
» portabit » respondebo
: tibi Certe libenter audistis, et
:
"^
quid ciiim (juia sj)irilualis csl. Iiouio iioii csl nimi.iiiid
(XXI\. "^o
434 S. AUGUSTINI EPISCOPI
hanc vitara qu8e « Tota tentatio cst supcr tcrram*?))
,
hitores ,
quia cx animo laudant, scd sunt seductorcs, quia
ad iJia suarum laudum frcquciilalione
mahi faciciida le
seducunt, non sinunt is cnim in aur.is ina-
ct rcspirarc :
olli^is \cii -
rcs accipis, ad osponis, fiiiHlis (loiiiuiii , cl (
•J.S.
4-36 S. ATJGUSTINI EPTSCOPI.
tc opprobria? qupp non cgo prior audivi pro te? Hoc tibi
« I3;ite nohis di; olco vcstro. >> i)uk\ cst, •< Date nolii^ de
j' olco vcslro (d) » nisi , lauiliic opcra nostra , quia non
nobis sullicit C()ii>(icnli;i iioslr;i? (Jiiod ohsciiriiiii \i(l(-
batur iii iipostolica lcctione. siciit Doniiiuis (lon;i\ it . c\-
ii) lIiiiiL' (iiiikIciii Maliluvi Ukuiii .iwiif ilf iiijtiii i;lorii iiil.i|ii '.>lii> r»l
Vestrae ,
quia nostrum desidcrium , et querelas etiam per
litteras ferre non possumus boc quod petitis ,
; sed quia ,
SERMO VI.
certos tanien liic huJari Mariyres couslat ex actorura lectione , que |ira;ces-
ruiu iiieminit iii Rreviculo Collatioiiis dici tertia; c. 1 7 uLi ha;c le^untiir :
tyirum subiisse pridie Idiis Uibruarii an. 3o4. Kl rtt-ra collecla- liic cxpro-
brantur a judice veluti uiiica nalus causa , easqut- Mai lyres ciim gratiaiiini
actionc se peie(;issc tatenlur. Vix auteni credibile tst uulluin sermuucin hu-
buisse Augustinum de his Marlyribus lota Africa celebralissimis , cura C«r-
tha(;iiieiise Calendarium recenseat quiuque dislinctas istorura solemnitalcs ,
unam liiisse tiiicl. In edilis uulfui liiic iisque cullcctionibus desideraliatur ali-
illiid coguoscere datur, cur discretis anni diebus Sancloriim illdrum meinoria
sigillatim ageretur Carlhagine. Cassinensibus ergu codicibus acccjilam refera-
lineP Hoc
estvincere carnis illecebras , vincere
pcrversi
judicis minas, vincere corporis
dolorem vincere vila; .
ad illam,
tam et contempserunt vitam. ISon pervenirent
,
obruis.
oculis tuis aufers, in terram projicis, insuper
boni seminatores
non bal)et mortem? Boni foeneratores ,
Ipse multiphcat et in agro fru-
qui multiplicat Deus est.
gignitur nutrit. Grana mul-
ges ; ipsc quidquid de terra
suos servare nonpotest?
tiplicare Deus potest , Martyrcs
audierunt. Audistis et vos
Ecce dico vobis, audite quod
modo cum Evangebum legebatur; quid eis promissum
sit, accepislis : * {b) Tradent, inquit, vos m concihis,
SERMO VII.
batur; qui vcnitpost ilios erat anl'' illos. (lum ergo mnl-
tos prTcones ante se miserit Dominiis. <juid tanliim isle
•• vitiitciii Sulviilorit , iiii rruTiiisoi ii i' lliiir .loainii iiiatir «Iri ilii , i| ,r ym-
» rrre iioii uuxciiil , ilc. » — {n^ l-ortaste iia-c vrrl>u iiidir<itil ta lot|ui rx
tempurf, et i.xtra stiuiii Kiclcsiaiii : iiiiiiis fniiii oriiriute (liccrrl, li suoi allo-
quereliir.
4/|6 S. AUGUSTINI EPISCOPI
in spiritu , futurum viderunt ; pracsentem autem non liic
'
Joan. III, 29. — 2 ij i^ i_
•> Chrislus verbum est , Vurbnm quod iioii sonat cl tran-il , vox cst , non v«r-
(< bum Vcrbum; crgo Dci, pcr quod facta sunl oninia, Deniiniis noslerJesus
DE SANCTO JOANNE BAPTISTA.
SERMO VII ^^n
>^hominum, ut flos foeni. Foenum
aruit, flos decidit;
» V erhum autem Domini manet
in ceternum K »
' XL, 7, 8.
Isai.
ri
pe
quod ffr
^"•"'"^^!""^'-^ «'•^'^-
facta sunt om...a, quis
co„.prel,..nd..
""1-^ si.....uJ.n.s.
;-
.,uis
Verbum iei
d,.nus, qu. vel co.-.
.
T
t
'" """'"'"" ''^^'"°^' '"' '""'^'"^•"'
exl ibe
•1"''''^^"'
'"S"'-» "-"i^ ocul.:
CXXIX.
2Q
45o S. AlIGtSTlNI ElMSCOl»!
SERMO VIII.
' Joaii 1, I. — ^ l|)i(i. -ii. — •* l''oilc rncciii. Sfil 111 (.MiliciLiu^ i'€).i.
(«) Palfl sciiiioiiLiii luivsi- liiiliiliiin iii Olli< io M's|iiiliiio ; i|uitnaiii vmi
siTiiio rtieiil iiidiu! huliiliiii liiinol.ii i iiuii iiinlfiriii , iiiiIIim i iiim ji-rino tM do
Jouiiiii.s iiiilivilulc, iit (|iio Aiiniisliiius illiiJ I' Xiiiijjclii lcsliiiiiiiuuiii uoii |ini.
I lllllllll Ml'l|il.
454 S. AUGUSTINI EPISCOPI
tur, ista benedicitur. Illi dicitur ; « Ecce eris tacens. »
Missa Kijitur.
DE SANCTO JOAN-NE BAPTISTA, SERilO YIII. /|55
parum attenditis Rcligioneni, saltem injuriam cogitate
communem. Scimus, fratres, haec a pauperibus fieri,
»*%«.v<^»
SERMO IX.
ruin Tom. IX ;
huvc cxscripsi traclatum {sic cnim
inscribitur in Codicc) aliisjam editis permixtum in
Codice illo contcntis. Au^ustinus dehoc ipso Lucvv ca-
pituto alias locutus fueralad mensam S. Cypriani,
prtescntc Comile Bonifacio tit testalur scrmo 11 4»
,
mores spectantes.
>
I.iic. xvH, /,.—
-
I'ri)v. wiv, i(i.~^ IVsil.<\viii, iC.,.-- * M. xxsm.i.
— •'•
laip. XVII, 5. — " iMiiiij). i,(>. — '^
l».»a'. i.wxv, ii-
(ii) V.\ liiliiis Icclionilms iii I.iliiif;iii |ii)silis «'o ilio tliin» iolinn «oniinrnii»-
stcimdain tlc r»nl, v. 1., tirliiuii i\v cn|iile 17. l.uc, tlc qnt» itjrmo-
ral, H.'). 1
tilnuliir; |)i'iiiiiini vcio oini.sil, iii luilc illis viihis: vi.Umin rli.n» .4/'otf,<loi
prtrre iil iiii^ealiir eix fi,/r<, iniiiicio \ohuiil lcclnin fiiMJf lir l-l>. «J rliili|«. .
loqui^ns dixit : <> Cuveant nc h «ini.s in illos in-ciavi-iil. it nuliieriiil ip^i Ji-
.. iniltfre, nou solnm deinceps nou illi» ilimitlutnr, <cJ ftiani oMinio i|uw
rcsiimciis iil. his virl.is p.rloJinii. (jimiii pn.JiicH .|iiiJiUi Jii;rr«iouc abiu-
e postea requiram
a quo ipse accipiam (..t
debet nilM ;
ignoscere. Non
Et disciplina vigilet, et benevo-
est ita.
(rt) Eu cxcursu alio ahruptam periodum, ad quam redit per illa verba ;
l\it sedere , ivit pcrire. Ait alter : Noii \ ult iste nos au-
dire, corripiendus, tenendus, avcllenthis, ( olapho cst
pcrcutiendus, quidquid possumus faciamus ne hominem
])('rdaii)us. Ait alius : Dimitle, noli ferire, noli olU-ndcre,
noli Itcdeie. Quis horum miseiicors? Parcens, ut homo a
serpente moiiatur ; an saevicns, ut homo libcretur? l.t sic
SKRMO X.
cxxix. »i«J
4^6 S. AllCUSTINI EPISCOPI
Louis operibus ,
qua:; in suis fidelibus operatus est Chris-
tus, et unusquisque in quantum divinitus adjuvaturbo-
norum operum profectus jugiter imitetur. Hoc est autem
necessarium , fratres , ut omnis asdificet domum Deo.
iEdificet autem dives , aedificet pauper; aedificet subh-
mis , aedificet humihs ; 8edificet dominus , aedihcet ser-
vus. Sed quomodo simul haec dicimus et diviti pauperi, ,
» mea^?
Quanto ergo tc fecit voluntas humilem, tanto
»
icdidcatio vestra ,
qualis luerit operatio vcslra. 1'rincipa-
liter ilaque cstolc stabilcs iii l'iiii(l.iin<nto . et permanele
al)ur\daiitiani
in Christo. Deiiidc conlia ipsain copiaiii, ct
cordc cantciaiii. I unc
vcslram ciislodilc congiuaii! in
-
sempcr in opcribus Imnis ut noii deslrnc
Divilcs eslole ,
'
i C...r viit, f). — ''
l'liilij>. II, «.— •'' li'" *'. <"
470 S. AUGUSTINI EPISCOPI
ad misericordiam , et nolite esse faciles ad rapinam. Fa-
cultas vestra non sit violenta ; non sit
dignitas vestra
siiperba; potestas vestra non sit injusta. Omnes ergo fi-
deles aedificate domum Deo bene vivendo. Attendamus,
fratres, quid nos beatus Petrus admoneat, et quomodo
nobis curam liujus aedificationis injungat. Dicit enim :
,
fc^%.^«>V^^«
ANNOTATIONES.
ANNOTATIO (l) UNICA pag. 64-
X
INDEX
TOMI CENTESIMI VIGESIMI-NOM.
SERMONES DE SANCTIS.
P.gin.
y
474 INDEX.
Piaefalio. »21
EXPLICIT INDEX.
474 INDEX.
P.aefalio. »2i
EXPLICIT INDEX.
/
BINDING SECT. APR Q ,980