

Bayt ul-Hikmah (House of Wisdom)

Research, Translation and Proofreading

‫ﻣﱳ ﺍﳌﺮﺷﺪ ﺍﳌﻌﲔ‬

‫ﻟﱭ ﻋﺎﺷﺮ‬

‫ﺷﺮﻭﺡ‬
 ‫ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺍﻟﺮﲪﺎﻥ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ‬

Commentaren al-Murshid al-Mu’in van Ibn ‘Ashir

‘Abd ul-Wahid ibn ‘Ashir (gest. 1040 A.H.) was de auteur van het in de Maghrib
bekende boek al-Murshid al-Mu’in ‘ala al-Daruri min ‘Ulum il-Din fi madhhab al-
Imam Malik.1 Deze didactische tekst (en nazhm: gedicht) gaat over ‘aqidah (Ash’ari),
fiqh (Maliki) en tasawwuf (al-Junayd). In o.a. Marokko werd (en wordt) deze tekst
van oudsher door kinderen gememoriseerd en ook in de Darqawi tariqah dienden
alle muridin deze tekst uit hun hoofd te leren om ze ervan te verzekeren dat ze een
minimum aan religieuze kennis bezaten. Op dit boek verschenen een aantal
commentaren (shuruh) en hashiyyat. Hieronder volgen enkele titels daarvan.

1.) al-Habl al-Matin ‘ala Nazhm al-Murshid al-Mu’in

van Muhammad bin Muhammad ‘Abd Allah bin al-Mubarak al-Fathi al-Marrakshi al-
Maliki

2.) Mukhtasar al-Durar al-Thamin wa’l-Mawrid al-Mu’in

van al-Mayyarah (gest. 1072); al-Mayyarah was de student van Ibn ‘Ashir; dit werk is
te vinden in diverse ‘Marokkaanse’ moskeeën in Nederland.
Op dit werk bestaat een hashiyyah (glosse) van Ibn al-Hajj (gest. 1273)2

3.) al-‘Arfu’l-Nashir fi Sharh wa Adillah fiqh Matn Ibn ‘Ashir fi’l-Fiqhi’l-Maliki

van al-Mukhtar ibn al-'Arabi Mu'min al-Jaza'iri al-Shinqiti, dit boek wordt
aangeraden door een viertal hedendaagse geleerden uit -o.a. Mauritanië- waaronder
shuyukh Muhammad bin Mahfuzh Mukhtar al-Shinqiti, Muhammad al-Hasan al-
Didu al-Shinqiti en Salman al-‘Awdah; dit boek behandelt alleen het fiqh gedeelte van
de matn. Dit werk is als PDF op het internet te vinden.

1
Zie voor de Arabische tekst van de nazhm hier:
http://ia700606.us.archive.org/18/items/NadmIbn3acher/Bn3acher.pdf
2
Het eerste deel van deze hashiyyah kan hier gelezen en gedownload worden:
http://ia600305.us.archive.org/17/items/hashiat_ibn_haj/ibn_haj_01.pdf
4.) Het commentaar van shaykh at-Tayyib ibn Kiran (gest. 1812): hierover is verder
weinig bekend. Bekend is wel dat shaykh Muhammad ibn al-Habib (gest. 1972 A.D.)
dit commentaar bestudeerde, zoals blijkt uit zijn biografie.3

5.) al-Risalatu’l-‘Alawiyyah
van de bekende Algerijnse shaykh Ahmad al-‘Alawi (gest. 1934)
Dit is een uiteenzetting in 1000 verzen van de matn van Ibn ‘Ashir in eenvoudige taal.

6.) al-Minah al-Quddusiyyah4 5

van shaykh Ahmad al-‘Alawi
Dit werk is een uitleg van de matn geheel in het kader van tasawwuf. Deze tekst is
naar het Engels vertaald en verkrijgbaar met de titel: “Knowledge of God”.

7.) al-Sabil al-Ma’in ‘ala’l-Murshid al-Mu’in

auteur onbekend
Dit is een samenvatting (mukhtasar) van het hierboven genoemde commentaar van
al-Mayyarah en stamt uit 1823.6

8.) Mufid al-‘Ibad Sawa’un al-‘Akifu fihi wa’l-Bad

van shaykh Ahmad ibn al-Bashir al-Shinqiti7

9.) Sayl al-‘Ayn sharh Murshid al-Mu’in

van shaykh ‘Abdullahi ibn Fodio (gest. 1829)8

3
Zie: http://bewley.virtualave.net/habib.html en
http://www.sunni.nl/forums/index.php?act=Attach&type=post&id=211
4
Deze twee commentaren worden vermeld in de (Engelse) biografie van Martin Lings, A Sufi Saint of the
Twentieth Century, Shaikh Ahmad al-‘Alawi, his spiritual heritage and legacy, The Islamic Texts Society,
Cambridge 2006, pp. 230, 231.
5
De Arabische tekst kan hier gedownload worden:
http://read.kitabklasik.co.cc/2010/01/al-minah-al-qudsiyah-fi-syarh-al.html
6
In: Arabic Literature of Africa, vol. 2, The Writings of Sudanic Africa, compiled by John O. Hunwick, pag.
106.
7
Dit werk is reeds naar het Engels vertaald door Abdassamad Clarke maar nog niet uitgegeven, zie:
http://www.bogvaerker.dk/unpublished.html.
8
Zie: http://www.siiasi.org/quranicsciences.html
10.) Sharh Abi Azhari9
Deze tekst wordt o.a. onderwezen aan een traditionele Maliki mahdara in
Nabbaghiyyah, Mauritanië.

11.) Ziyadat al-Tabyin ‘ala’l-Murshid al-Mu’in

van Muhammad Salih b. ‘Abd al-Rahman b. Salim al-Awjali10

12.) al-Nur al-Mubin ‘ala’l-Murshid al-Mu’in11

van shaykh Muhammad bin Yusuf al-Ma’ruf bi’l-Kafi (gest. 1426)

9
Zie: http://nabbaghiya.blogspot.com/2008/05/curriculum-of-nabbaghiyas-mahdhara.html
10
Zie: http://beinecke.library.yale.edu/digitallibrary/manuscript/hartford_inventory.pdf
11
Zie: http://ia700409.us.archive.org/17/items/NoorMubeen3alaMurshedMu3en/noor_mbeen.pdf