Sabahattin Ali'nin Atatürk'e hakaret bahanesiyle hapsedilmesine neden olan şiir

hey anavatandan ayrılmayanlar

bulanık dereler durulmuş mudur?
dinmiş mi olukla akan o kanlar?
büyük hedeflere varılmış mıdır?
asarlar mı hâlâ hakka tapanı?
mebus yaparlar mı her şaklabanı?
köylünün elinde var mı sabanı?
sıska öküzleri dirilmiş midir?
cümlesi belî der enel hak dese,
hâlâ taparlar mı koca terese?
ismet girmedi mi hâlâ kodese?
kel ali'nin boynu vurulmuş mudur?
koca teres kafayı bir çekince
......................................
iskender'e bile dudak bükünce
hicabından yerler yarılmış mıdır?
teres: eşcinsel, kötü huylu erkek

Hey anavatandan ayrılmayanlar

Bulanık dereler durulmuş mudur?
Dinmiş mi olukla akan o kanlar?
Büyük hedeflere varılmış mıdır?
Asarlar mı hâlâ hakka tapanı?
Mebus yaparlar mı her şaklabanı?
Köylünün elinde var mı sabanı?
Sıska öküzleri dirilmiş midir?
Cümlesi belî der Enelhak dese,
Hâlâ taparlar mı koca terese?
İsmet girmedi mi hâlâ kodese?
Kel Ali'nin boynu vurulmuş mudur?
Koca teres kafayı bir çekince
................................ tersine
İskender'e bile dudak bükünce
Hicabından yerler yarılmış mıdır?
dizeleriyle Atatürk'e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı( 1932), bir yıla hüküm giydi,
ya ve Sinop Hapishanelerinde yattı, 1933'te memuriyet kaydı silindi. Cumhuriyet'in o
nuncu yıl dönümünde çıkarılan afla hapisten çıktı(29 Ekim 1933). Yeniden memur olabilmesi i
ması istendi ve bu amaçla 15 Ocak 1934 tarihli Varlık'ta (13. Sayı) "Benim Aşkım" başlıklı,
Sensin kalbim değildir, böyle göğsümde vuran,
Sensin "Ülkü" adıyla beynimde dimdik duran
Sensin çeyrek asırlık günlerimi dolduran
Seni çıkartsam ömrüm başlamadan bitiyor
Hem bunları ne çıkar anlatsam bir düziye
Hisler kambur oluyor dökülüyor yazıya
Kısacası gönlümü verdim Ulu Gazi'ye
Göğsümde şimdi yalnız onun aşkı yatıyor.
dörtlüklerini de içeren Atatürk'e övgü şiiri yayımladı ve karşılığında MEB Talim Terbiye Da
 atanarak işsizlikten kurtuldu (30 Eylül 1934). 1937'deki askerliğini takiben, önce Anka
ra Musiki Muallim Mektebi Türkçe öğretmenliğine, ardından çevirmen, öğretmen ve dramaturg o
ağı Devlet Konservatuarı'na atandı (1938). 1945'de Yeni Dünya gazetesinin, 1946'da Marko P
aşa'nın neşrine katıldı. Marko Paşa'daki yazıları yüzünden çeşitli kovuşturmalara uğradı, b
edi aya hüküm giydi. 1948'de Zincirli Hürriyet'teki bir yazısından dolayı yine hakkında kov
ma açılınca nakliyeciliğe başlayan Sabahattin Ali, 1 Nisan 1948 tarihinde yurt dışına kaçma
sırasında öldürüldü, cesedi öldürülüşünden iki buçuk ay sonra (16 Haziran 1948) bulundu.

***************
Ali'min Bindiği Taylar
Ali'min bindiği taylar
Atlayıp geçtiği çaylar
Koynuna girmesin yadlar
Uyan Ali'm sabah oldu
Gün doğmadan neler oldu
Evlerinin önü iğde
İğdenin dalleri yerde
Alt tavanlı yüksek evde
Uyan Ali'm sabah oldu
Gün doğmadan neler oldu
Evlerinin önü marul
Sular akar harıl harıl
İnce belden sıkı sarıl
Uyan Ali'm sabah oldu
Gün doğmadan neler oldu
Tabutumun altı çatlak
Sol böğrüme girdi bıçak
Beni vuran benden alçak
Uyan Ali'm sabah oldu
Gün doğmadan neler oldu
***
Cahit Öztelli "Evlerinin Önü" adlı
araştırmasında türkünün bir benzerini
şu şekilde aktarmaktadır (s.434-435)
Ali'min bindiği taylar
Atlayıp geçtiği çaylar
Ali'm ölmüş kimler ağlar
Uyan Ali'm sabah oldu
Sabah oldu neler oldu
Gün doğmadan suyun kondu
Evlerinin önü mezar
Mezarda kumrular gezer
Anan duyar baban sezer
Uyan Ali'm sabah oldu
Sabah oldu neler oldu
Gün doğmadan suyun kondu
Evlerinin önü kavak
Kavaktan dökülür uvak
Elim kına yüzüm duvak
Uyan Ali'm sabah oldu
Sabah oldu neler oldu
Gün doğmadan suyun kondu
Evlerinin önü çiçek
Gelin kızlar ekin biçek
Ali'm ölmüş kefen biçek
Uyan Ali'm sabah oldu
Sabah oldu neler oldu
Gün doğmadan suyun kondu

Fethiye Korkmaz
Ilgın
Çapa havaları. Kaynağa ek olarak Emine Toplu, Halime
Defçi, Emine Topsakal ve İsmihan Eroğlu verilmektedir.
Ilgın Folkloru, Fehim Çaylı, 1945, s.56